Slajd 1 - Lundbeck
Transkrypt
Slajd 1 - Lundbeck
Wybrane zaburzenia lękowe Tomasz Tafliński Cel prezentacji • Przedstawienie najważniejszych objawów oraz rekomendacji klinicznych dotyczących rozpoznawania i leczenia: • Uogólnionego zaburzenia lękowego (GAD) • Zaburzenia z lękiem napadowym (PD) GAD – podstawowe grupy objawów • Psychologiczne – zmiany psychiczne odczuwane przez pacjenta • Behawioralne – zmiany w zachowaniu • Somatyczne – dolegliwości fizyczne zgłaszane przez pacjenta Uogólnione zaburzenie lękowe GAD Kryteria diagnostyczne Ogólna charakterystyka GAD • Objawy powinny utrzymywać się przez co najmniej 6 miesięcy • Lęk ma charakter wolnopłynący, nie obserwuje się napadów paniki • Konieczność wykluczenia przyczyn somatycznych, • Częste współwystępowanie chorób somatycznych i uzależnień (alkohol i benzodiazepiny) Objawy osiowe (wg DSM-IV) • • • Występowania nieuzasadnionego lub przesadnego lęku lub zamartwiania się dotyczącego kilku różnych sfer funkcjonowania Poczucie utraty kontroli nad tymi stanami emocjonalnymi Obecność co najmniej trzech objawów spośród poniższych: – – – – – – Niepokój Szybka męczliwość Trudności w koncentracji Drażliwość Napięcie mięśni Zaburzenia snu Kryteria wyłączenia • Lęk nie jest związany z: – – – – – – – Obecnością napadów paniki Ekspozycją społeczną Obawami związanymi z zarażeniem się Oderwaniem od osób bliskich Przyrostem wagi Dolegliwościami somatycznymi Przekonaniem o obecności poważnej choroby somatycznej Psychologiczne objawy GAD – Ciągłe zamartwianie się o rzeczy, których prawdopodobieństwo wystąpienia jest niewielkie – Niezdolność do usunięcia negatywnych myśli – Lęk przed śmiercią – Uczucie niepokoju i niezdolności do wyciszenia – Problemy z zasypianiem lub utrzymaniem ciągłości snu Behawioralne objawy GAD – – – – Problemy z koncentracją Drażliwość Gotowość do reakcji lękowych Odkładanie rzeczy na ostatnią chwilę Somatyczne objawy GAD – Utrata energii – Drżenia – Wzmożone napięcie mięśni, bóle mięśniowe, dyskomfort w obrębie jamy brzusznej, nudności, biegunki – Bóle głowy – Bóle w klatce piersiowej – Zgrzytanie zębami w czasie snu – Suchość w ustach – Wzmożona potliwość lub uderzenia gorąca – Zawroty głowy Występowanie i przebieg GAD • Rozpowszechnienie w ciągu całego życia – 5% • Przebieg przewlekły, wieloletni • W ponad 50% przypadków początek w okresie dzieciństwa / adolescencji Zaburzenie z lękiem napadowym PD Kryteria diagnostyczne Ogólna charakterystyka PD • Objawy rozwijają się nagle w ciągu ok. 10 minut i utrzymują się najczęściej do 20-30 minut • Powszechny jest lęk przed nawrotem objawów („lęk przed lękiem”) • Częste współwystępowanie zespołu jelita nadwrażliwego, prolapsu mitralnego oraz zespołu przewlekłego zmęczenia Kryteria PD wg DSM - IV • Obecność nawracających i nieoczekiwanych napadów paniki • Co najmniej jeden z ataków poprzedzony był co najmniej 1 miesięcznym okresem obaw o wystąpienie kolejnego napadu lub obaw o komplikacje związane z napadem (np. atak serca, utrata kontroli nad sobą) • Atakom towarzyszyć może lęk przed przebywaniem na otwartej przestrzeni (agorafobia) Objawy PD • • • • Uczucie braku tchu, duszności, dławienia się Kołatanie serca, przyspieszony rytm serca Bóle lub dyskomfort w klatce piersiowej Drżenia • • • • • • • Wzmożona potliwość Nudności, dyskomfort w obrębie jamy brzusznej Uczucie niepewności, zawroty głowy, Lęk przed upadkiem, utratą kontroli nad sobą lub utratą przytomności Stany depersonalizacji Uczucie umierania, zapadania się w sobie Uderzenia gorąca Występowanie i przebieg PD • Rozpowszechnienie w ciągu całego życia – 1,5% - 3,5% • Niemal wszyscy pacjenci z agorafobią mają również napady paniki • Częste współwystępowanie depresji i napadów paniki Leczenie zaburzeń lękowych • Psychoterapia – Techniki relaksacyjne – Terapia poznawczo-behawioralna • Farmakoterapia – Benzodiazepiny – Leki przeciwdepresyjne – Buspiron Farmakoterapia • Benzodiazepiny – Skuteczne w zaostrzeniach objawów – Konieczny krótki okres podawania – tylko doraźnie w początkowym okresie – Z uwagi na ryzyko kumulacji dawek należy zwrócić uwagę na obecność aktywnych metabolitów oraz czas półtrwania Farmakoterapia • Leki przeciwdepresyjne działające również przeciwlękowo: • ASRI - escitalopram • Inhibitory MAO - moklobemid • NaSSA – mirtazapina • SNRI - wenlafaksyna • SSRI – citalopram, fluoksetyna, fluwoksamina, paroksetyna, sertralina • TLPD – imipramina, klomipramina Praktyczne wskazówki • W doborze leku podstawowe znaczenie ma dobra tolerancja i szybkość działania • W przypadku SSRI należy zaczynać leczenie od połowy dawki terapeutycznej, a następnie zwiększać dawkę po 4 - 6 dniach Praktyczne wskazówki • Okres leczenia – co najmniej 4 - 6 miesięcy od momentu uzyskania pełnej remisji objawów lękowych • Stopniowe odstawianie leków – niektóre leki przeciwdepresyjne ( SSRI – głównie paroksetyna i SNRI - wenlafaksyna) dają wyraźne objawy odstawienne Escitalopram w leczeniu zaburzeń lękowych • Możliwość rozpoczynania od niskich dawek (5mg/d) lub od razu od dawki terapeutycznej (10 mg/d) podawanej 1 x dziennie rano • Niskie prawdopodobieństwo występowania działań niepożądanych nasilających objawy lęku • Duża szybkość działania (poprawa często w ciągu 1 tygodnia, pełen efekt terapeutyczny w ciągu 8 tygodni) Escitalopram w leczeniu zaburzeń lękowych • Brak objawów odstawiennych • Niskie ryzyko interakcji (w tym również z alkoholem) • Brak wpływu na zdolność do prowadzenia pojazdów