Presentation 10 - Jan Dworzański

Mapy zagrożenia powodziowego
i map ryzyka powodziowego
w planowaniu przestrzennym.
Jan Dworzański
RAMY PRAWNE
ŹRÓDŁO OBOWIĄZKU SPORZĄDZANIA MAP ZAGROŻENIA
POWODZIOWEGO
Dyrektywa 2007/60/WE stanowi w art. 6 ust. 1, że: „państwa
członkowskie przygotowują – na poziomie obszaru dorzecza lub
jednostki zarządzającej, o której mowa w art. 3 ust. 2 lit. b) – mapy
zagrożenia powodziowego i mapy ryzyka powodziowego w najbardziej
odpowiedniej skali dla obszarów określonych na podstawie art. 5 ust. 1".
art. 88d ust. 1 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r., dalej ,,ustawa Prawo
wodne” - zobowiązuje do sporządzenia dla obszarów narażonych na
niebezpieczeństwo powodzi wskazanych we wstępnej ocenie ryzyka
powodziowego mapy zagrożenia powodziowego
ZAKRES MAP ZAGROŻENIA POWODZIOWEGO
art. 6 ust. 3 Dyrektywy Powodziowej: „Mapy zagrożenia powodziowego
obejmują obszary geograficzne, na których może wystąpić powódź zgodnie z
jednym z następujących scenariuszy":
niskie prawdopodobieństwo powodzi lub scenariusze zdarzeń ekstremalnych;
średnie prawdopodobieństwo powodzi (częstotliwość występowania ł 100 lat);
wysokie prawdopodobieństwo powodzi, w odpowiednich przypadkach.
Dla każdego z tych scenariuszy przedstawia się następujące
elementy:
a) zasięg powodzi;
b) głębokości wody lub, w odpowiednich przypadkach, poziomy zwierciadła
wody;
c) tam gdzie jest to właściwe, prędkość przepływu wody lub odnośny
przepływ wody.
W art. 88d ust. 1 i 2 ustawy Prawo wodne określono, że na MZP
przedstawia się w szczególności:
1) obszary, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest niskie
i wynosi raz na 500 lat lub na których istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia
zdarzenia ekstremalnego;
2) obszary szczególnego zagrożenia powodzią;
3) obszary obejmujące tereny narażone na zalanie w przypadku:
a) przelania się wód przez koronę wału przeciwpowodziowego,
b) zniszczenia lub uszkodzenia wału przeciwpowodziowego,
c) zniszczenia lub uszkodzenia budowli piętrzących,
d) zniszczenia lub uszkodzenia budowli ochronnych pasa technicznego.
3. Na mapach zagrożenia powodziowego przedstawia się następujące elementy:
1) zasięg powodzi;
2) głębokość wody lub poziom zwierciadła wody;
3) w uzasadnionych przypadkach - prędkość przepływu wody lub natężenie
przepływu wody.
4. Na mapach zagrożenia powodziowego od strony morza, w tym morskich wód
wewnętrznych, z wyłączeniem ujściowych odcinków rzek, mogą być
przedstawione wyłącznie obszary, o których mowa w ust. 2 pkt 1.
Obszary szczególnego zagrożenia powodzią
art. 9 ust. 1 pkt 6c ustawy Prawo wodne
obszary, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest
średnie i wynosi raz na 100 lat;
obszary, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest
wysokie i wynosi raz na 10 lat;
obszary między linią brzegu a wałem przeciwpowodziowym lub
naturalnym wysokim brzegiem, w który wbudowano trasę wału
przeciwpowodziowego, a także wyspy i przymuliska, o których mowa
w art. 18, stanowiące działki ewidencyjne;
pas techniczny w rozumieniu art. 36 ustawy z dnia 21 marca
1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji
morskiej.
ŹRÓDŁO OBOWIĄZKU SPORZĄDZANIA MAP RYZYKA POWODZIOWEGO
Zgodnie z Dyrektywą Powodziową państwa członkowskie
przygotowują – na poziomie obszaru dorzecza lub jednostki zarządzającej,
o której mowa w art. 3 ust. 2 lit. b – mapy ryzyka powodziowego w najbardziej
odpowiedniej skali dla obszarów określonych na podstawie art. 5 ust. 1
(art. 6 ust. 1).
Obowiązek sporządzenia map ryzyka powodziowego wynika wprost
z art. 88e ust. 1 ustawy Prawo wodne. Mapy ryzyka powodziowego sporządza
się dla obszarów przedstawionych na mapach zagrożenia powodziowego.
PODMIOTY ODPOWIEDZIALNE ZA PRZYGOTOWANIE MZP I MRP
Artykuł 88f ustawy Prawo wodne wskazuje organy odpowiedzialne za
sporządzenie map zagrożenia powodziowego oraz map ryzyka powodziowego,
zakres oddziaływania tych map na dokumenty i akty ogólnokrajowe, regionalne
i lokalne, a także określa procedury ich przeglądu i aktualizacji.
Mapy zagrożenia powodziowego oraz mapy ryzyka powodziowego
sporządza Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej, który jest
organem właściwym w sprawach gospodarowania wodami jako centralny organ
administracji rządowej, nadzorowany przez ministra właściwego do spraw
gospodarki wodnej (art. 4 ust. 1 pkt 2 oraz art. 89 ust. 1 ustawy Prawo wodne).
Tym samym ów organ jest samodzielnie odpowiedzialny za opracowanie całości
map, z wyjątkiem mapy zagrożenia powodziowego oraz mapy ryzyka
powodziowego od strony morza (którą opracowują dyrektorzy urzędów
morskich).
WPŁYW MZP I MRP NA AKTY PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO
Cel MZP oraz MRP - wywieranie wpływu na akty planowania przestrzennego.
Prezes Krajowego Zarządu
Gospodarki Wodnej
Dyrektorzy Regionalnych
Zarządów Gospodarki
Wodnej
• Głównemu Geodecie Kraju
• Głównemu Inspektorowi Ochrony Środowiska
• Dyrektorowi Rządowego Centrum Bezpieczeństwa
• Właściwym dyrektorom urzędów żeglugi śródlądowej
• Właściwym wojewodom
• Właściwym marszałkom województw
• Właściwym starostom
• Właściwym wójtom (burmistrzom prezydentom miast)
• Właściwym komendantom wojewódzkim i powiatowym
(miejskim)
• Państwowej Straży Pożarnej
W aktach planowania przestrzennego uwzględnia się (art. 88f ust. 5
ustawy Prawo wodne) przedstawione na mapach zagrożenia powodziowego oraz
mapach ryzyka powodziowego granice:
1) obszarów, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest niskie
i wynosi raz na 500 lat lub na których istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia
zdarzenia ekstremalnego;
2) obszarów szczególnego zagrożenia powodzią;
3) obszarów obejmujących tereny narażone na zalanie w przypadku:
a) przelania się wód przez koronę wału przeciwpowodziowego,
b) zniszczenia lub uszkodzenia wału przeciwpowodziowego,
c) zniszczenia lub uszkodzenia budowli piętrzących,
d) zniszczenia lub uszkodzenia budowli ochronnych pasa technicznego.
Akty planowania przestrzennego objęte obowiązkiem uwzględnienia
powołanych wyżej granic obszarów to:
Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju
(art. 47 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o zagospodarowaniu i planowaniu
przestrzennym, dalej ,,u.p.z.p”.),
Plan zagospodarowania przestrzennego województwa
(art. 39 u.p.z.p.),
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego
(art. 14–30 u.p.z.p.),
Decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego
(art. 50–58 u.p.z.p.),
Decyzja o warunkach zabudowy (art. 60–64 u.p.z.p.).
PRZEGLĄD I AKTUALIZACJA MZP I MRP
Dyrektywa Powodziowa w art. 14 ust. 2 stanowi, że mapy zagrożenia
powodziowego i mapy ryzyka powodziowego są poddawane przeglądowi i w razie
potrzeby aktualizowane do dnia 22 grudnia 2019 r., a następnie co 6 lat.
Obowiązek ten implementowany został do ustawy Prawo wodne.
Termin pierwszego przeglądu i potencjalnej pierwszej aktualizacji
określono w art. 11 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o zmianie
ustawy – Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw – Prezes Krajowego
Zarządu Gospodarki Wodnej dokona przeglądu oraz w razie potrzeby pierwszej
aktualizacji map zagrożenia powodziowego oraz map ryzyka powodziowego
w terminie do dnia 22 grudnia 2019 r.
AKT WYKONAWCZY
Artykuł 88j ust. 1 ustawy Prawo wodne zawiera upoważnienie do
wydania aktu wykonawczego. Upoważnienie jest wspólne dla ministrów
kierujących czterema działami administracji rządowej, którzy muszą zgodnie
przyjąć rozporządzenie. Zakres regulowanej w nim materii obejmuje:
1) wymagania dotyczące opracowywania map zagrożenia powodziowego oraz
map ryzyka powodziowego;
2) skalę map zagrożenia powodziowego oraz map ryzyka powodziowego.
Zgodnie z § 15 rozporządzenia Ministra Środowiska, Ministra
Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, Ministra Administracji i Cyfryzacji
oraz Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie opracowywania map zagrożenia
powodziowego oraz map ryzyka powodziowego z 21 grudnia 2012 r. :
1. Mapy zagrożenia powodziowego i mapy ryzyka powodziowego wykonuje się
w formie cyfrowej na podstawie jednolitej bazy danych przestrzennych.
2. Wizualizację graficzną map zagrożenia powodziowego i map ryzyka
powodziowego przygotowuje się w formacie plików TIFF i GEOTIFF, o rozmiarze
arkusza 600 x 510 mm.
ROLA I ZNACZENIE MZP I MRP W OCHRONIE PRZED POWODZIĄ
Jednym elementów systemu ochrony przed powodzią są dokumenty
planistyczne, a wśród nich MZP i MRP
Mapy stanowią w praktyce nietechniczny środek ochrony przeciwpowodziowej
mający na celu ograniczenie potencjalnych negatywnych konsekwencji powodzi.
Celem powstania tych dokumentów jest także właściwe zarządzanie ryzykiem
jakie może stwarzać powódź dla życia i zdrowia ludzi, środowiska, gospodarki.
Zasadniczym aspektem tych dokumentów planistycznych (wynikającym
z Dyrektywy powodziowej) jest aktywny udział społeczeństwa oraz przejrzystość
postępowania.
ZAGADNIENIA PRAKTYCZNE
DOKONYWANIE ZMIAN W MZP I MRP
Przegląd map jest obligatoryjny, co 6 lat, a aktualizacja fakultatywna
w zależności od potrzeb wynikających z przeglądu. W konsekwencji można przyjąć,
że przegląd (fakultatywny) może nastąpić w krótszym niż 6 letni termin wskazany
przez ustawodawcę.
Możliwość dokonywania zmian na mapach, naprawiania błędów może być
wykonywana, przy założeniu, że mapy mają charakter dokumentów urzędowych do
czasu kiedy dane z nich wynikające nie zostaną przeniesione np. do miejscowego
planu zagospodarowania przestrzennego. Po tym okresie możliwy jest jedynie ich
przegląd i aktualizacja, o czym wyżej. Podobna procedura została przyjęte w art. 32
i nast. u.p.z.p.
STATUS PRAWNY MZP I MRP
Mapy są dokumentem urzędowym w myśl art. 76 Kodeksu
postępowania administracyjnego (dokumentem planistycznym). W sytuacji, gdy
mapy zostaną przekazane właściwym organom administracji ich status prawny
może ulec zmianom, w przypadku np. miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego mapy jako jego część będą stanowić jeden z elementów
podstawy prawnej np. decyzji administracyjnej o warunkach zabudowy.
Do czasu przekazania pełnej cyfrowej formy map jednostkom
administracji, o którym mowa w art. 88f ust. 3 i 4 ustawy Prawo wodne,
podstawą dla dyrektorów regionalnych zarządów gospodarki wodnej przy
uzgadnianiu dokumentów w zakresie zagospodarowania przestrzennego, są
obszary bezpośredniego zagrożenia powodzią wyznaczone w studiach ochrony
przeciwpowodziowej.
UDOSTĘPNIANIA MZP I MRP
MZP i MRP sporządza Prezes KZGW (art. 88f ust. 1 ustawy Prawo
wodne), a następnie przekazuję (ust. 3 tego przepisu) właściwym organów dla
określonych celów wskazanych w ustawie.
MZP i MRP aktualnie zostały opublikowane w formie wizualizacji jako
graficzne mapy (pliki PDF) na Hydroportalu, a każdy ma możliwość zapoznania
się z ich treścią.
SKUTKI PRAWNE PRZEKAZANIA MZP I MRP
Obowiązek uwzględniania danych zawartych na MZP i MRP w różnego
rodzaju dokumentach planistycznych zagospodarowania przestrzennego, aktach
prawa miejscowego, orzeczeniach administracyjnych etc.
Jan Dworzański
Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej
tel. 22 37 20 265
[email protected]