KONTRAKTY FUTURES – CZYM SĄ I JAK W NIE INWESTOWAĆ?

KONTRAKTY FUTURES – CZYM SĄ I JAK W NIE INWESTOWAĆ?
Kontrakty terminowe (futures) stanowią ciekawą alternatywę dla inwestycji w
akcje. Z roku na rok cieszą się one coraz większym zainteresowaniem nie tylko
wśród dużych graczy, lecz także wśród drobnych Inwestorów.
Specyfika kontraktu futures
Kontrakt terminowy to umowa kupna lub sprzedaży danego instrumentu finansowego po
ustalonej cenie w określonym terminie.
W praktyce oznacza to, iż poprzez kupno kontraktu futures Inwestor zapewnia sobie
możliwość nabycia ustalonego waloru po stałej cenie w przyszłości, niezależnie od ceny
rynkowej tego waloru w przyszłości.
Przykład 1:
Kupując marcowy kontrakt na 100 akcji KGHM po 120 zł Inwestor zagwarantował sobie, że
w dniu wygaśnięcia kontraktu (trzeci piątek marca), kupi powyższą liczbę akcji po tak
ustalonej cenie.
Każdy kontrakt posiada określone parametry: instrument bazowy (w powyższym przykładzie
– akcje KGHM), termin rozliczenia/wygasania (3. piątek marca), wielkość kontraktu (zwykle
100 akcji) oraz cenę (120 zł).
Kontrakty futures są przedmiotem obrotu giełdowego i podlegają pełnej standaryzacji.
Parametry kontraktów są z góry ustalone przez giełdę, a Inwestor może jedynie wybrać z
gamy dostępnych kontraktów taki, który najbardziej odpowiada jego potrzebom.
W praktyce większość kontraktów terminowych rozliczana jest finansowo, bez fizycznej
dostawy instrumentu bazowego. Tak więc w powyższym przykładzie Inwestor nie będzie
zmuszony do kupienia 100 akcji w dniu wygasania – zamiast tego otrzyma jedynie różnicę
między ustaloną ceną KGHM, a rzeczywistym kursem tej spółki w dniu rozliczenia.
Na dzień 31 grudnia 2011 na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych w obrocie
znajdują się kontrakty na następujące instrumenty bazowe: indeksy WIG20 i mWIG40,
najważniejsze waluty (EUR, USD, CHF) oraz akcje osiemnastu spółek (ACP, CDR, GTC,
JSW, KER, KGH, LTS, LWB, OIL, PEO, PGE, PGN, PKN, PKO, PZU, TPE, TPS, TVN).
Na czym polega inwestowanie w kontrakty futures?
Podobnie jak na przykład akcje, kontrakty terminowe mogą być kupowane (pozycja długa)
lub sprzedawane (pozycja krótka). Jednak w odróżnieniu od akcji, Inwestor może sprzedać
kontrakt, nawet jeśli wcześniej go nie kupił i nie ma go na rachunku. Kurs kontraktu zmienia
się w sposób odzwierciedlający ruchy cen instrumentu bazowego, a więc posiadając długą
pozycję Inwestor zarabia na wzroście kursu, a posiadając krótką – na jego spadku.
Wyjaśnijmy to na przykładzie kontraktów futures na indeks WIG20.
Przykład 2:
Inwestor uważa, że w najbliższym czasie nastroje na parkiecie giełdowym będą pozytywne na przykład informacje napływające zza oceanu przyczynią się do wzrostu indeksu WIG20.
Otwiera więc długą pozycję w kontakcie futures na ten indeks, kupując 5 kontraktów
terminowych. Jeśli po otwarciu pozycji oczekiwania Inwestora się sprawdzą i wartość
indeksu faktycznie wzrośnie, wtedy osiągnie on zysk. Wynika to z faktu, że przy wzroście
indeksu wzrasta kurs kontraktu i Inwestor sprzeda go po wyższej cenie niż cena kupna.
Jednak w sytuacji, gdy indeks spadnie, Inwestor poniesie stratę. Aby zakończyć inwestycję
Inwestor sprzeda 5 kontraktów, zamykając tym samym otwartą wcześniej pozycję.
Przykład 3:
Inwestor ocenia, że w najbliższym czasie sentyment na rynku będzie negatywny i wartość
indeksu WIG20 spadnie (np. z powodu informacji o niestabilnej sytuacji finansowej krajów
UE). Otwiera więc krótką pozycję w kontrakcie futures na ten indeks, sprzedając 3 kontrakty.
Jeśli okaże się, że miał rację i wartość indeksu spadnie, Inwestor osiągnie zysk, odkupując 3
kontrakty po cenie niższej niż cena jego sprzedaży (zamknie krótką pozycję po niższej cenie
niż cena jej otwarcia). Naturalnie, jeśli indeks wzrośnie, kurs futures również wzrośnie, a
Inwestor poniesie stratę.
Zalety kontraktów terminowych:
Możliwość zarabiania na spadkach
Wykorzystanie dźwigni finansowej
Przykład 4:
Inwestorzy A i B spodziewają się wzrostu kursu akcji XXX. Inwestor A kupuje 100 akcji po 10
zł, wydając 1000 zł. Inwestor B kupuje 20 kontraktów na 100 akcji spółki XXX o łącznej
wartości 20.000 zł (10 * 100 * 20), ale wpłaca jedynie 5% depozytu zabezpieczającego,
czyli 1000 zł (20000 * 5% - tyle samo, ile zainwestował w akcje Inwestor A). Kurs XXX
wzrasta o 30 gr, do 10,30 zł. Inwestor A zarobił 30 zł (100 akcji * 0,30 zł), czyli 3%
(30zł/1000 zł). Inwestor B zarobił 600 zł (100 akcji * 0,30 zł * 20 kontraktów), czyli 60%
(600zł/1000 zł). Gdyby kurs XXX spadł o 3%, Inwestor A straciłby 3%, a Inwestor B 60%.
Odwzorowanie indeksów
Inwestycja w kontrakty często bywa prostszą i tańszą alternatywą dla inwestycji w instrument
bazowy. Na przykład zamiast zajmować pozycję w akcjach 20 spółek wchodzących w skład
indeksu WIG20, Inwestor może po prostu otworzyć pozycję w kontrakcie na ten indeks.
Złożone strategie
Pozycja w kontraktach futures często jest jedynie elementem bardziej złożonej strategii.
Przykładowo posiadacz akcji może zabezpieczyć się przed spadkiem ich wartości, otwierając
krótką pozycję w kontraktach na te akcje. Wartość tak skonstruowanego portfela nie zmieni
się w przypadku wahań cen akcji, a ponieważ Inwestor pozostanie udziałowcem spółki,
zachowa prawo głosu i prawo do dywidendy.