STERYLIZATORY PAROWE

fot. Thinkstock
PRZEGLĄD PORÓWNAWCZY
STERYLIZATORY
PAROWE
W dużych sterylizatorniach centralnych często znajdują zastosowanie urządzenia o pojemności komory
rzędu 8 jednostek wsadu (zgodnie z PN-EN 285/EN 285). Komora o charakterze przelotowym powinna
zapewniać łatwy załadunek w kierunku poziomym, a za najbardziej optymalne i wygodne uznawane
są komory o przekroju prostopadłościennym.
Marek Piotrowski
kierownik
Działu Aparatury,
Szpital
Uniwersytecki
w Krakowie
P
roducenci oferują użytkownikom coraz liczniejsze i bardziej elastyczne, dostosowane
do różnych potrzeb programy, ale ich podstawowy zestaw pozostaje od lat niezmieniony, tzn.
oprócz programów do sterylizacji w temperaturze
121 oraz 134 stopni Celsjusza, w tym programów
szybkich czy do sterylizacji zestawów narzędziowych
w kontenerach, absolutnie niezbędne są programy
testowe takie jak test Bowie-Dicka czy test szczelności.
Warunki prawidłowej eksploatacji
Dla zapewnienia odpowiedniej trwałości urządzenia
jego najbardziej krytyczne i narażone na działanie
temperatury oraz wysokiego ciśnienia elementy (np.
38
komora, płaszcz parowy, drzwi, orurowanie) powinny
być wykonywane z wysokogatunkowych materiałów
w postaci stali kwasoodpornych, odpornych na korozję. Oprócz odpowiedniej jakości materiału istotny
wpływ na trwałość komory może mieć także sposób
obróbki powierzchni. Drzwi komory mają zazwyczaj
system automatycznego przesuwu w pionie lub
poziomie za pomocą napędu pneumatycznego lub
elektrycznego, są też wyposażone w mechanizm, który
blokuje zamknięcie drzwi, jeśli natrafiają opór, jak
i zabezpieczają je przed niekontrolowanym otwarciem
w trakcie trwania procesu.
Prawidłowa eksploatacja sterylizatora jest możliwa
tylko przy zachowaniu odpowiednich warunków związanych z mediami zasilającymi, co wiąże się zwłaszcza
OPM 11/2013
PRZEGLĄD PORÓWNAWCZY
z jakością wody lub pary zasilającej. W przypadku
stosowania urządzeń z wbudowaną wytwornicą pary
należy przewidzieć zabezpieczenie dostępu do źródła
zasilania o wysokim poborze mocy (rzędu co najmniej
kilkudziesięciu kW dla każdego aparatu) oraz instalację w pełni kompatybilnej i wydajnej stacji uzdatniania
wody. Praca z udziałem instalacji parowej to z kolei
skomplikowana technologicznie operacja związana
z utrzymywaniem odpowiedniej jakości pary na linii
pomiędzy kotłownią a sterylizatornią. Aby uszczelnić
komorę podczas procesu, stosuje się systemy docisku
uszczelki do wewnętrznej strony drzwi parą lub
sprężonym powietrzem. Programowanie procesu
i nadzór nad jego przebiegiem zapewnia sterownik
mikroprocesorowy, który może być np. wyposażony
w panel dotykowy lub ekran z wyświetlaczem prezentującym niezbędne informacje.
Przejrzysta komunikacja
Zakładając, że sterylizator jest tylko jednym z elementów centralnej sterylizatorni, powinien on mieć
możliwość komunikacji z innymi urządzeniami, np.
z innymi sterylizatorami, myjniami narzędziowymi,
sterylizatorem niskotemperaturowym oraz przede
wszystkim z systemem komputerowym służącym
monitorowaniu i zarządzaniu pracą w tym obszarze.
Wyświetlane na ekranie komunikaty (najlepiej w języku polskim i/lub za pomocą powszechnie przyjętych
oznaczeń) dotyczyć powinny m.in. aktualnego stanu
procesu, wskaźnika postępu lub czasu jego trwania
czy w razie konieczności informacji o awarii i jej
sugerowanych przyczynach. Sterownik powinien
także umożliwiać korygowanie w trakcie procesu
jego parametrów oraz ich rejestrację, np. poprzez
transfer do urządzeń zewnętrznych lub współpracę
ze zintegrowaną drukarką. Ponadto wszelkie rejestrowane dane powinny być zabezpieczone przed ich
utratą, choćby w sytuacji braku zasilania elektrycznego lub inego niepożądanego zdarzenia. Przed ich
wystąpieniem sterylizator jest chroniony rozbudowanymi systemami testowania i ciągłej diagnostyki
procesów, które współpracują z zamontowanymi
w pobliżu krytycznych elementów sterylizatora
(komora, wytwornica czy płaszcz parowy) zaworami
bezpieczeństwa. Ciągły pomiar temperatury i ciśnienia w różnych punktach urządzenia w przypadku
zmiany przekraczającej nastawy fabryczne powinien
powodować pojawienie się sygnału alarmowego (np.
wyświetlenie komunikatu, sygnał akustyczny, wydruk)
i w razie potrzeby zatrzymanie procesu.
Elementy wyposażenia
Bieżące naprawy czy planowane konserwacje, czynności dozoru technicznego wymagają także wygodnej
przestrzeni serwisowej, do której swobodny dostęp
należy przewidzieć jeszcze na etapie projektowania
całej placówki.
Wraz z zakupem urządzenia należy zapewnić sobie
komplet niezbędnego wyposażenia w postaci wózków
wsadowych, transportowych, koszy sterylizacyjnych
czy kontenerów. Wszystkie te elementy powinny być
OPM 11/2013
wzajemnie kompatybilne i w pełni przystosowane
do załadunku w komorze sterylizatora. Wyroby
te muszą być wykonane również ze stali kwasoodpornej w sposób ułatwiający dokowanie i stabilne
ułożenie w komorze całego załadunku.
Dla personelu pracującego przy urządzeniu duże
znaczenie ma ergonomia załadunku materiału do komory, która polega np. na zaprojektowaniu wysokości
załadowczej w taki sposób, aby materiał dostarczany
na wózku mógł być płynnie i bez większego wysiłku
przesunięty w głąb komory.
Zakładając, że sterylizator
jest tylko jednym z elementów
centralnej sterylizatorni,
powinien on mieć
możliwość komunikacji
z innymi urządzeniami
Zasady współpracy sterylizatorni
Rozmiary i waga urządzenia, waga oraz stopień jego
skomplikowania i odpowiedzialności wymuszają
szereg działań, które zagwarantują bezpieczne oraz
skuteczne zamontowanie i rozpoczęcie pracy aparatu. W tym celu należy przygotować harmonogram
prac instalacyjnych i montażowych oraz czynności
związanych z uruchamianiem systemu i urządzeń
towarzyszących. W tym ostatnim przypadku konieczna jest koordynacja działań związanych z wprowadzaniem do systemu zarządzającego sterylizacją
danych o narzędziach, zestawach narzędziowych
i innych wyrobach, które będą sterylizowane. Konieczne wydaje się także wcześniejsze opracowanie
procedur uwzględniających m.in. lokalizację i zakres
obowiązków poszczególnych stanowisk roboczych,
zasad współpracy sterylizatorni z obsługiwanymi
jednostkami oraz przeprowadzenie licznych testów
symulujących różne materiały, procesy i warunki
pracy. Niezbędne wydaje się także przygotowanie
szkoleń dla wielu grup zawodowych pracowników
sterylizatorni, pracowników technicznych, informatyków, którzy powinni mieć zapewnione wsparcie
aplikacyjne ze strony dostawcy (np. zdalny serwis
za pomocą łącza internetowego).
W nowoczesnej sterylizatorni współpraca urządzenia z komputerowymi systemami zarządzającymi
jest niezbędna. Służą one m.in. do monitorowania
i dokumentowania procesów, ewidencjonowania sterylizowanych wyrobów oraz są pomocne
przy analizie ponoszonych kosztów, łącznie z tworzeniem pożądanych przez użytkownika raportów. Poprzez integrację systemu z urządzeniami
do znakowania pakietów możliwa jest ich łatwiejsza
identyfikacja, co redukuje możliwość pomyłek przy
wydawaniu, pozwala na śledzenie danego pakietu lub
konkretnego narzędzia (na jakim etapie sterylizacji
się znajduje) oraz uzupełnia dokumentację medyczną
pacjenta.

39