diagnoza obszaru objętego działaniem zintegrowanej

Transkrypt

1
DIAGNOZA OBSZARU OBJĘTEGO DZIAŁANIEM ZINTEGROWANEJ
STRATEGII ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH
TERENY GMIN PRUSZCZ GDAŃSKI, CEDRY WIELKIE, PSZCZÓŁKI,
KOLBUDY, SUCHY DĄB, TRĄBKI WIELKIE.
Projekt jest finansowany z Sektorowego Programu Operacyjnego
„Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów
wiejskich (2004 – 2006)”
w zakresie działania „Pilotażowy Program LEADER +” p.n.:
„Siedem stron świata – jeden Lokalny, Ekspansywny, Ambitny, Dynamiczny,
Ekonomiczny, Rozwojowy cel”
2
SPIS TREŚCI
CHARAKTERYSTYKA LGD JAKO JEDNOSTKI ODPOWIEDZIALNEJ ZA REALIZACJĘ STRATEGII4
DIAGNOZA OBSZARU OBJĘTEGO ZSROW....................................................................................4
UZASADNIENIE SPÓJNOŚCI OBSZARU ZSROW...........................................................................4
AKTUALNIE WDRAŻANE INICJATYWY/PROJEKTY NA OBSZARZE ZSROW...............................5
SEKTOR I: CHARAKTERYSTYKA OBSZARU.........................................................................6
TEMAT 1: ZASIĘG TERYTORIALNY I UWARUNKOWANIA GEOGRAFICZNE ...........6
Uwarunkowania komunikacyjne. .........................................................................................7
TEMAT 2: UWARUNKOWANIA PRZYRODNICZE/ŚRODOWISKOWE .........................10
Walory i zasoby środowiska przyrodniczego .....................................................................10
Jakość i stan środowiska, zanieczyszczenia, hałas, zapachy, zagrożenia naturalne.....13
Miejscowe zagrożenia..........................................................................................................13
Wartości szczególne, unikalne, przyrodnicze obiekty chronione.....................................14
Lasy, rolnictwo, gleby...........................................................................................................15
Klimat....................................................................................................................................17
Zasoby wodne ......................................................................................................................18
Zaopatrzenie w wodę ..........................................................................................................19
TEMAT 3: UWARUNKOWANIA KULTUROWE ................................................................22
Placówki kulturalne, jednostki kultury w poszczególnych gminach. ..............................22
Uczestnictwo.........................................................................................................................24
Programy, zajęcia pozaszkolne, festiwale, kultura fizyczna. ...........................................26
Zwyczaje, obyczaje, tradycje ...............................................................................................29
Uwarunkowania historyczne ...............................................................................................31
SEKTOR II: Potencjał demograficzny i gospodarczy ..................................................................36
TEMAT 1: CHARAKTERYSTYKA LUDNOŚCI ZAMIESZKUJĄCEJ OBSZAR ZSROW36
Ogólne informacje ...............................................................................................................36
Bezrobocie ............................................................................................................................39
Migracje ................................................................................................................................40
TEMAT 2: GOSPODARKA.....................................................................................................41
Informacje o branżach gospodarki mających kluczowe znaczenie dla rozwoju obszaru,
warunki zatrudnienia i płac.................................................................................................43
Uruchamianie działalności, druga praca, warunki zatrudnienia i płac. ..........................46
Otoczenie biznesu, banki, ośrodki doradcze, fundusze poręczeniowe, szkolenia,
doradztwo, pomoc dla MSP, szkoły biznesowe.................................................................46
Liczba gospodarstw rolnych, struktura produkcji. ............................................................47
SEKTOR III: STAN ROZWOJU INFRASTRUKTURY WIEJSKIEJ ........................................47
TEMAT 1: INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA....................................................................47
Organizacje pozarządowe ...................................................................................................48
Formy komunikacji używane do porozumiewania się z mieszkańcami: ........................51
Obywatelskie akcje edukacyjne, petycyjne, inwestycyjne ...............................................51
Zakres i liczba karier o znaczeniu ponad lokalnym..........................................................52
Media lokalne i środowiskowe (prasa, radio, telewizja, portale internetowe). ..............53
Kościoły i wyznania ..............................................................................................................54
Dostępność i standard mieszkań, zasoby mieszkaniowe ................................................54
Handel i usługi......................................................................................................................56
Przemoc, wykorzystywanie, pozycja kobiet, równouprawnienie, opieka nad młodzieżą,
bezdomność, równość szans ..............................................................................................58
Stan zdrowia mieszkańców.................................................................................................58
Zakłady opieki zdrowotnej ..................................................................................................58
Szpitalnictwo, specjalistyka, stomatologia .......................................................................58
3
Pogotowie, uzależnienia......................................................................................................59
Bezpieczeństwo publiczne ..................................................................................................59
Edukacja i wychowanie .......................................................................................................59
Sport i rekreacja...................................................................................................................60
TEMAT 2: INFRASTRUKTURA TECHNICZNA .................................................................62
Transport publiczny, komunikacja, drogi, oświetlenie. ....................................................63
Internet, energia, poczta, telekomunikacja.......................................................................63
4
CHARAKTERYSTYKA LGD JAKO JEDNOSTKI ODPOWIEDZIALNEJ ZA REALIZACJĘ STRATEGII
DIAGNOZA OBSZARU OBJĘTEGO ZSROW
Podstawą prac nad dokumentem Strategii, realizowanych przez Lokalną Grupę Działania z
udziałem konsultantów firmy Wolska & Jefremienko, był „Diagnoza stanu Obszaru 2006”. W
pracach nad tym dokumentem wzięły odział dziesiątki członków Lokalnej Grupy Działania,
przedstawiciele środowisk, organizacji pozarządowych, przedsiębiorców, w tym wielu rolników,
reprezentanci samorządów lokalnych. Organizacje i reprezentujące je osoby przeprowadziły w
związku z budową Diagnozy następujące działania:
− Spotkanie inicjujące budowę Diagnozy, na którym podzielono poszczególne tematy, jakie
zawiera Diagnoza pomiędzy Zespół Roboczy LGD.
− Przeprowadzenie szerokiej ankiety wśród mieszkańców Obszaru na temat szans i
problemów rozwoju, w wyniku której zebrano setki ankiet.
− Zbieranie innych danych do Diagnozy, faktów, trendów i tendencji ważnych dla rozwoju, dla
miejscowego rolnictwa, prowadzone indywidualnie i zespołowo.
− Analizę i selekcję danych.
− Edycję dokumentu.
− Korekty i uzupełnienia.
− Edycję końcową.
W procesie zbierania danych do Diagnozy szczególna uwagę zwrócono na:
− Prawidłową identyfikację źródeł danych,
− Własne czynniki rozwoju,
− Stan, rozwój i rozmieszczenie zasobów lokalnych szans rozwojowych i integracyjnych dla
Obszaru,
− Skupianie się na tematach najważniejszych dla programu LEADER i rozwoju Obszaru,
− Nie formułowanie ocen i poglądów, a spisywanie faktów,
− Nie wartościowanie danych.
Diagnoza o stanie Obszaru Obszar pokazała jego obraz w:
− Trendach,
− Tendencjach,
− Faktach,
− Liczbach.
Diagnoza stała się podstawą:
− Pełnej, nie fragmentarycznej wiedzy, gdzie się znajdujemy, jako wspólnota Obszaru
Lokalnej Grupy Działania.
− Określenia szeroko rozumianego zasobu lokalnego.
− Odkrywania związków pomiędzy różnymi dziedzinami życia i szansami rozwoju Obszaru w
szczególności związanymi z programem LEADER.
Bez Diagnozy nie byłoby możliwe:
− Uzyskanie kompletnego, aktualnego obrazu Obszaru,
− Analizowanie dotychczasowych trendów zmian w sytuacji społecznej, ekonomicznej,
środowisku i ludziach,
− Przygotowanie uporządkowanej listy najważniejszych problemów, z jakimi wspólnota się
boryka,
− Przygotowanie uporządkowanej listy najważniejszych szans, jakie są i powinny zostać
wykorzystane.
UZASADNIENIE SPÓJNOŚCI OBSZARU ZSROW
Spójność geograficzna i środowiskowa
Łączy nas po pierwsze wspólna historia jako obszaru byłego Wolnego Miasta Gdańska.
Ponadto znajdujemy się na zwartym obszarze jednego powiatu, z wyraźnym centrum w Pruszczu
Gdańskim. Wszyscy odczuwamy silny związek z Gdańskiem i Trójmiastem ("Wrota Trójmiasta"), w
tym poczucie związku historycznego.
5
Spójność gospodarcza
Obszar pełni rolę zaplecza dla Trójmiasta jako producent produktów rolnych, surowców, czy
produktów przemysłowych; posiada tereny o dużej atrakcyjności osiedleńczej i inwestycyjnej
(alternatywa dla Trójmiasta - niższe ceny). Nasz potencjał rozwojowy to przede wszystkim tereny
pod inwestycje oraz młode społeczeństwo. Ważna też jest bliskość miejsc pracy, skoncentrowanych
w Trójmieście. Zwartość gospodarczą podkreśla dobra komunikacja poprzez położenie przy
głównych szlakach komunikacyjnych oraz przede wszystkim niewielka odległość od Gdańska
terytoriów wszystkich sześciu gmin wchodzących w skład Obszaru.
Spójność społeczna
Charakteryzuje nas wspólny wielki potencjał kreowania nowych tradycji, łączący
kształtującą się społeczność. Łączy nas także możliwość czerpania z zasobów Gdańska (między
innymi, z oferty teatrów, kin, szkół średnich, uczelni, usług itd.). Zaistniały już liczne przykłady
wspólnych działań, na przykład przegląd dorobku kulturalnego powiatu gdańskiego, współpraca
przy tworzeniu szlaków turystycznych (Mennonici, domy podcieniowe), budowie ścieżek rowerowych
(Pszczółki - Trąbki Wielkie), wzorowa, bliska współpraca wójtów (wspólne spotkania, zaproszenia na
ważne imprezy gminne)
Populacja – charakterystyka społeczności obszaru
Jak już powiedziano obszar nasz znajdował się na terenie byłego Wolnego Miasta Gdańska;
po II wojnie światowej nastąpiły masowe wysiedlenia ludności niemieckiej oraz napływ ludności
polskiej z innych regionów. Mamy wspólną genezę: nasz obszar jest zamieszkiwany głównie przez
ludność napływową; wciąż przybywa nowych mieszkańców, głównie z pobliskich miast. Obszar
cechuje się różnorodnością kultur i tradycji, co wyróżnia go i indywidualizuje na tle innych, ale także
stanowi swoistą, lokalną wspólną wartość.
AKTUALNIE WDRAŻANE INICJATYWY/PROJEKTY NA OBSZARZE ZSROW
6
SEKTOR I: CHARAKTERYSTYKA OBSZARU
TEMAT 1: ZASIĘG TERYTORIALNY I UWARUNKOWANIA
GEOGRAFICZNE
Obszar, który objęty będzie Zintegrowaną Strategią Rozwoju Obszarów Wiejskich (ZSROW)
obejmuje sześć gmin: Pruszcz Gdański, Kolbudy, Pszczółki, Trąbki Wielkie, Cedry Wielkie oraz
Suchy Dąb. Wszystkie są gminami wiejskimi.
Gminy, na których działać będzie Lokalna Grupa Działania (LGD), leżą w centralnej części
Województwa Pomorskiego i stanowią większość powierzchni Powiatu Gdańskiego. Obszar od
północy graniczy bezpośrednio z aglomeracją Trójmiasta, od zachodu z Pojezierzem Kaszubskim
(Powiat Kartuski), od południa z regionem Kociewia (Powiat Tczewski i Starogardzki), a od wschodu
z terenem Żuław Wiślanych. Powierzchnia powiatu liczy 793 km2, powierzchnia obszaru objętego
działaniem LGD wynosi w przybliżeniu 648 km2..
Przez obszar przebiega trasa szybkiego ruchu tzw. "obwodnica trójmiejska" nr 6 oraz drogi
krajowe nr 1 i 7, a także linie kolejowe Gdańsk - Tczew oraz Pruszcz Gdański - Kościerzyna. W
przyszłości zostanie przeprowadzony odcinek autostrady Północ - Południe A-1..
Obszar objęty ZSROW zajmuje teren bardzo zróżnicowany pod względem warunków
naturalnych, co ma istotne znaczenie dla określenia mikroklimatu poszczególnych gmin, warunków
rozwoju oraz lokalnej specyfiki. Po stronie zachodniej obszaru rozciąga się Wyżyna Gdańska,
położona na skraju Pojezierza Kaszubskiego wchodzącego w skład Pojezierza Pomorskiego, gdzie
dominują łagodne tereny morenowe z niewielkimi wzgórzami, położonymi w dolinach jeziorami i
lasami, a rzeka Radunia i jej liczne dopływy tworzą malownicze przełomy i zakola. Część wschodnia
to Żuławy Gdańskie, wchodzące w skład większego obszaru Żuław Wiślanych. Są to tereny płaskie,
pozbawione lasów, co wpływa między innymi na mikroklimat (wiatry, napływ chłodnych mas
powietrza). Prowadzona jest tam intensywna produkcja rolna.
Członkowie Lokalnej Grupy Działania są przedstawicielami wszystkich sześciu gmin, które
przystąpiły do tworzenia ZSROW w ramach programu Leader +. Do największych gmin należą
Gmina Trąbki Wielkie oraz Pruszcz Gdański, gmina najmniejszą terytorialnie jest Gmina Pszczółki,
natomiast najmniejszą pod względem ilości mieszkańców, jest Gmina Suchy Dąb.
CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA POSZCZEGÓLNYCH GMIN.
Nazwa gminy/miasta
Typ
Powierzchnia gminy,
km2
Liczba mieszkańców
Liczba sołectw
Pruszcz
Gdański
Gmina
wiejska
142,70
Cedry
Wielkie
Gmina
wiejska
124,28
Pszczółki
Kolbudy
Suchy Dąb
Gmina
wiejska
85,00
Trąbki
Wielkie
Gmina
wiejska
162,62
Gmina
wiejska
49,84
Gmina
wiejska
82, 80
16 610
6 150
7 525
30
13
9
W sumie
6 gmin
wiejskich
647,24
11 540
3 931
9 840
55 596
15
8
25
100
7
Identyfikator
jednostki
podziału
krajowego
2204042
2204022
2204062
2204032
2204072
2204082
-
Uwarunkowania komunikacyjne.
Drogi przebiegające przez teren gminy.
Drogi
Pruszcz Gd.
Autostrada A1 Planowana
Nr 1, nr 7 i
obwodnica
Trójmiasta.
Razem:
Drogi krajowe Około 16 km
Nr 222 ,
Nr 501 ,
Drogi
Nr 226
wojewódzkie
Razem: 35 km
(nazwa, km)
drogi
powiatowe
(łącznie w km) 37 km
Cedry Wielkie
-
Pszczółki
Planowana,
bez zjazdu na
teren gminy
Kolbudy
Suchy Dąb
Trąbki Wielki
-
-
-
nr 7
nr 227 (łączy
się z DK nr
7we
Włocławach)
nr 1, ok. 8,7
km
nr 6, ok. 3.5
km
-
221, ok. 13.5
km
39 km
Ok. 21 km
Ok. 14.5 km
35 km
53,0 km
Ok. 110 km
Linia północ –
południe
Polski
Ok. 80 km
Nieużywana
linia Pruszcz
Gdański Kartuzy
47,6 km
164 km
-
-
-
-
-
Drogi gminne
(łącznie w km) 137,0 km
52,4 km
Linia kolejowa
północpołudnie
Linie kolejowe Polski,
Martwa Wisła
(łącząca
Transport
Zatokę
Gdańską z
wodny
rzeką Wisłą)
śródlądowy
-
-
-
nr 227
4 km
23,5 km
Pruszcz Gdański
Gmina Pruszcz Gdański leży w północnej części powiatu gdańskiego, siedziba gminy
oddalona jest o 10 km od Miasta Gdańska. Jest najbardziej centralnie położoną gminą obszaru
objętego ZSROW. Zajmuje powierzchnię 14 256 ha, co stanowi 17,97% całkowitej powierzchni
powiatu gdańskiego (79317 ha). W strukturze użytkowania gruntów zdecydowanie przeważają
użytki rolne (78,3%). Mały jest udział lasów i gruntów leśnych 3,9% powierzchni.
Gmina Pruszcz Gdański graniczy:
− Od północy oraz od północnego-wschodu z aglomeracja miasta Gdańsk,
− Od wschodu z gminą Cedry i Suchy Dąb,
− Od południa z gminą Pszczółki i Trąbki Wielkie,
− Od zachodu z gminą Przywidz (gmina położona jest na terenie Pojezierza Kaszubskiego),
− Od północnego-zachodu z gminą Kolbudy.
Przez teren Gminy Pruszcz Gdański przebiegają trzy znaczące drogi krajowe: nr 1, nr 7 i
obwodnica Trójmiasta oraz linia kolejowa z północy na południe Polski.
Ukształtowanie powierzchni Gminy Pruszcz Gdański jest zróżnicowane ze względu na
położenie na styku równiny deltowej Wisły oraz terenu wyżynnego, charakterystycznego dla
Pojezierza Kaszubskiego. Cześć wyżynna gminy obejmuje obszar pomiędzy miejscowościami:
Straszyn, Borkowo, Rotmanka Goszyn, Arciszewo, Juszkowo, Wojanowo, Borzęcin, Rekcin,
Będzieszyn, Jagatowo, Żuława, Żuławka, Świńcz, Łęgowo, Rusocin, Cieplewo, Borkowo i Żukczyn.
Część nizinna gminy — część Żuław Gdańskich, obejmuje obszar pomiędzy miejscowościami:
Przejazdowo, Bystra, Krępiec, Dziewięć Włók, Wiślina, Bogatka, Mokry Dwór, Rokitnica, Radunica,
Roszkowo oraz Lędowo i Wiślinka.
Na terenie Gminy Pruszcz Gdański nie występują Parki Narodowe ani obszary przyrodnicze o
znaczeniu ponad lokalnym. Obszary Specjalnej Ochrony: Dolina Dolnej Wisły, obszar chroniony
Żuław Gdańskich. Specjalne Obszary Chronione: Dolina Kłodawy. Część terenów Gminy znajduje się
8
natomiast w strefie ochronnej związanej z lotniskiem w Pruszczu Gdańskim. Na obszarze gminy
Pruszcz Gdański ochroną przyrody objęte jest 37,4% powierzchni. W granicach gminy znajdują się
fragmenty OChK „Żuław Gdańskich” i OChK „Doliny Raduni”.
Na obszarze gminy znajduje się 8 pomników przyrody ustanowionych na szczeblu
wojewódzkim. Na terenie Gminy Pruszcz Gdański nie znajdują się obszary o niekorzystnych
warunkach gospodarowania. Lasy zajmują 3,9% powierzchni gminy. Występują w rozproszeniu w
części wysoczyznowej (południowo-zachodnia część gminy w obrębie wsi Żuławka).
Duży jest potencjał wodny gminy, zarówno w zakresie wód podziemnych (Główne Zbiorniki
Wód Podziemnych nr 111 i 112), jak i powierzchniowych (Martwa Wisłą, Radunia, Motława,
Kłodawa z dopływami oraz liczne kanały i rowy melioracyjne).
Obszar gminy położony jest częściowo w zlewni rzeki Raduni o szczególnym znaczeniu dla
gospodarki wodnej Gdańska (zaopatrzenie w wodę pitną z ujęcia wody powierzchniowej „Straszyn”).
Trwają prace nad opracowaniem wniosku o ustanowienie strefy ochronnej ujęcia wody „Straszyn” w
związku z wygaśnięciem ważności dotychczasowej decyzji wojewody gdańskiego (część gminy
położona była w obrębie dotychczasowych stref ochronnych ujęcia).
Na terenie Gminy występują złoża bursztynu Wiślinka I (złoże zaniechane), prowadzone jest
rozpoznanie złoża bursztynu Wiślinka II w kat. C1.
Cedry Wielkie
Gmina Cedry Wielkie położona jest we wschodniej części powiatu gdańskiego, siedziba
gminy oddalona jest około 25 km od Miasta Gdańska.
Gmina graniczy:
− Od północy graniczy bezpośrednio z aglomeracją miasta Gdańsk (przez Martwą Wisłę z
Wyspą Sobieszowską),
− Od zachodu i południa z gminami Suchy Dąb i Pruszcz Gdański,
− Na wschodzie poprzez rzekę Wisłę z gminami Stegna i Ostaszewo w powiecie
nowodworskim.
Gmina w całości położona jest na terenie Żuław Gdańskich (część Żuław Wiślanych), w
Delcie Wisły. Tereny te charakteryzują się żyznymi, namulonymi glebami osadzonymi w
najmłodszym okresie czwartorzędu – holocenie oraz skomplikowanym systemem hydrologicznym.
Powierzchnia terenu jest równinna, z licznymi depresjami (do 1,8 m p.p.m.). Wzdłuż wschodniej
granicy Gminy płynie rzeka Wisła, wdłub północnej — rzeka Martwa Wisła. Obszar gminy prawie
całkowicie pozbawiony jest zalesienia.
Gmina położona jest w obrębie Obszaru Chronionego Krajobrazu Żuław Gdańskich, obszar
międzywala stanowi korytarz ekologiczny „Dolina Dolnej Wisły”. Gmina graniczy z otuliną Parku
Krajobrazowego Mierzei Wiślanej (od północnego-wschodu), Obszarem Chronionego Krajobrazu
Wyspy Sobieszowskiej (od północy), Środkowożuławskim Obszarem Chronionego Krajobrazu (od
wschodu) oraz dwoma rezerwatami przyrody.
Na terenie gminy Cedry Wielkie nie znajdują się obszary o niekorzystnych warunkach
gospodarowania.
Pszczółki
Gmina położona jest w południowej części powiatu gdańskiego, siedziba gminy oddalona
jest o ok. 23 km od Miasta Gdańska. Gmina graniczy:
− Od zachodu z gminą Trąbki Wielkie,
− Od północy z gminą Pruszcz Gdański,
− Od wschodu z gminą Suchy Dąb,
− Od południa gminą Tczew.
Gmina Pszczółki położona jest na pograniczu dwóch regionów Żuław Wiślanych i Pojezierza
Starogardzkiego, dlatego ukształtowanie powierzchni jest dość zróżnicowane. Rzeźbę zachodniej i
centralnej część gminy stanowi wysoczyzna morenowa – głównie formy moreny dennej falistej z
wytopiskami i zagłębieniami bezodpływowymi; pojedyncze pagórki morenowe w wysokości 80-90
m n.p.m.; na zachodnich peryferiach gminy wysoczyzna wznosi się do ok. 92 m n.p.m., a
powierzchnia terenu obniża się do ok. 15 m n.p.m. w kierunku wschodnim. Północno-wschodnią
część gminy stanowi równina rzeczna, położna na wysokości 5-10 m n.p.m, ten obszar znajduje się
w otulinie Obszaru Chronionego Żuław Wiślanych.
9
Zalesienie terenu Gminy jest niewielkie, około 1,7% powierzchni.
Gmina Pszczółki nie znajduje się w obszarze o
zagospodarowania.
niekorzystnych
warunkach
Kolbudy
Gmina Kolbudy znajduje się w północno-wschodniej części powiatu gdańskiego, siedziba
gminy leży przy głównym szlaku komunikacyjnym Gdańsk-Kościerzyna i oddalona jest o 15 km od
Miasta Gdańska.
Gmina graniczy:
− Od północnego-wschodu z aglomeracją miasta Gdańsk ,
− Od wschodu z gminą Pruszcz Gdański,
− Od południa z gminą Trąbki Wielkie
− Od zachodu z gminą Przywidz,
− Od północnego-zachodu z gminą Żukowo.
Południowe tereny gminy zaliczane są do tzw. Kociewia Polnego, część wschodnią obejmuje
strefa Aglomeracji Gdańskiej.
Gmina Kolbudy leży na Pojezierzu Wschodnio-pomorskim, na pograniczu Pojezierze
Kaszubskiego (północna część gminy) i Pojezierze Starogardzkie (południowa część gminy). Pod
względem geograficznym obszar ten należy do Wyżyny Gdańskiej, zwanej też Wysoczyzną. Obszar
charakteryzuje się dużą dynamiką rzeźby i różnorodnością form geomorfologicznych i generalnym
obniżeniem się terenu w kierunku wschodnim i południowo-wschodnim — ku dolinie Wisły.
Przestrzenną oś gminy stanowi dolina rzeki Raduni wraz z jeziorami. Największym jeziorem na
terenie Gminy jest Jezioro Otomińskie. Na obszarze gminy przeważa wysoczyzna morenowa.
Powierzchnia wysoczyznowa rozcięta jest dolinami rzek Raduni i Reknicy, tworzącymi na obszarze
Gminy malownicze przełomy. Różnica wysokości poszczególnych (skrajnie odległych od siebie)
terenów gminy przekracza 220m. Wysokości względne przekraczają lokalnie 60 m.
Około 34% obszaru gminy stanowią lasy — kompleksy wykraczające poza granice
administracyjne gminy. Wyznaczono 3 obszary chronionego krajobrazu (leśne wraz z dolinami
rzecznymi):
− Obszar chronionego krajobrazu Doliny Raduni,
− Otomiński Obszar Chronionego Krajobrazu,
− Przywidzki Obszar Chronionego Krajobrazu.
Na terenie Gminy ustanowiono również 2 rezerwaty przyrody:
− Rezerwat ,,Bursztynowa Góra” (dawna kopalnia bursztynu),
− Rezerwat ,,Jar Reknicy”.
Formą ochrony walorów krajobrazowych są tzw. użytki ekologiczne (w Jankowie i
Kolbudach).
Na terenie Gminy nie znajdują się obszary o niekorzystnych warunkach gospodarowania.
Gmina Suchy Dąb
Gmina Suchy Dąb położona jest w południowo-wschodniej części powiatu gdańskiego,
siedziba gminy oddalona jest o 25 km od Miasta Gdańska. Gmina graniczy:
− Od północnego-zachodu z gmina Pruszcz Gdański,
− Od północnego-wschodu z gminą Cedry Wielkie,
− Od wschodu z gminami Ostaszewo i Lichnowy (po drugiej stronie Wisły),
− Od południa z gminą Tczew,
− Od zachodu z gminą Pszczółki.
Gmina Suchy Dąb położona jest na obszarze Doliny Dolnej Wisły, w obrębie jednego rejonu
fizyczno-geograficznego — Żuław Wiślanych. Równinny teren Gminy powoduje, że obszar jest
dogodny do zabudowy i zagospodarowania. W północnej części gminy Suchy Dąb występują tereny
depresyjne, schodzące maksymalnie kilkadziesiąt centymetrów poniżej poziomu morza.
Formą geomorfologiczną wyróżniającą się w krajobrazie Żuław jest pagórek morenowy występujący w rejonie wsi Grabiny Zameczek. Stanowi on formę ostańcową, ocalałą z erozyjnego
zrównywania podłoża delty. Trasa zalewowa Wisły została antropogenicznie przekształcona ograniczona wałami przeciwpowodziowymi. W obrębie międzywala trwa wzmożone odkładanie się
osadów, skutkując podnoszeniem się powierzchni łożyska rzecznego między wałami — rzeka płynie
10
na wyższym poziomie niż poziom równiny rzecznej poza wałami. Średni poziom terenu wynosi tu od
2 do 6 m n.p.m.
Obszar jest jednorodny przyrodniczo. Powiązania przyrodnicze z otoczeniem występują wzdłuż
koryta Wisły, Motławy oraz w obrębie kanałów i rowów melioracyjnych.
Gmina w całości położona jest w zasięgu Obszaru Chronionego Krajobrazu „Żuławy
Gdańskie”.
Na terenie gminy Suchy Dąb nie występują obszary o niekorzystnych warunkach
gospodarowania.
Trąbki Wielkie
Gmina Trąbki Wielkie położona jest w południowej części powiatu gdańskiego, siedziba
gminy oddalona jest o 24 km od Miasta Gdańska. Gmina znajduje się zasięgu Aglomeracji
Trójmiejskiej — przy drodze wiodącej z Gdańska do Starogardu Gd.
Gmina Trąbki Wielkie sąsiaduje z następującymi gminami:
− Od północy z Gminami: Kolbudy i Pruszcz Gdański,
− Od wschodu Gminą Pszczółki,
− Od południa gminą Skarszewy (Powiat Starogardzki),
− Od zachodu z gminą Przywidz.
Gmina położona jest na Wyżynie Gdańskiej, w granicach Pojezierza Starogardzkiego (część
środkowo-wschodnia Gminy) i Pojezierza Kaszubskiego (część zachodnia). Ukształtowanie
powierzchni jest zróżnicowane. W zasadniczej części są to pagórki i obszary moreny dennej z
rozległymi obszarami obniżeń o charakterze wytopiskowym i rynnowym. W pozostałej części
(środkowe obszary gminy i miejscami południowe) są to powierzchnie sandrowe (o charakterze
pofalowanego płaskowyżu). Zachodnia część gminy to rejon najwyżej położony (170 – 240 m
n.p.m.). Teren powierzchni Gminy obniża się w kierunku wschodnim tzn. w kierunku Żuław
Wiślanych. W środkowej części gminy rzędne terenu kształtują się od 100 – 170 m n.p.m. Najwyżej
położony punkt — 248 m n.p.m. — znajduje się przy północno-zachodniej granicy gminy, w rejonie
miejscowości Mierzeszyn. Natomiast najniższym miejscem jest dno doliny Kłodawy (przy północnowschodniej granicy gminy, w rejonie miejscowości Kłodawa) - 28 m n.p.m.
Oś hydrograficzną tworzy rzeka Kłodawa, przez teren Gminy przepływają dwa jej dopływy
Kłodawy – Czerwona Struga i Styna. Południowo-zachodnia część gminy odwadniana jest przez
Rutkownicę.
Na terenie gminy są trzy niewielkie jeziora: Jezioro Bronisława (największe), Jezioro Małe i Jezioro
Sobowidzkie.
Lasy zajmują 1/3 obszaru Gminy. Na opisywanym terenie znajduje jeden rezerwat przyrody
– „Dolina Kłodawy”, obejmująca fragment doliny Kłodawy o powierzchni ok. 10,5 ha (wraz z otuliną
powierzchnia rezerwatu wynosi ponad 14 ha). Ponadto na terenie gminy znajduje się niewielka
część Przywidzkiego Obszaru Chronionego Krajobrazu.
TEMAT 2: UWARUNKOWANIA PRZYRODNICZE/ŚRODOWISKOWE
Walory i zasoby środowiska przyrodniczego
Obszar objęty działaniem ZSROW cechuje duża różnorodność warunków przyrodniczych ,
wiąże się to z położeniem na styku dwóch rejonów geograficznych — Żuław Wiślanych oraz
Pojezierza Pomorskiego. Generalnie tereny te cechuje dobry stan środowiska naturalnego,
występowanie gleb o bardzo dobrej i dobrej jakości oraz duże nawodnienie terenów. Cechą
charakterystyczne części wschodniej jest duży wpływ człowieka na wygląd krajobrazu — systemy
rowów melioracyjnych umożliwiają użytkowanie i zasiedlanie ziem w naturalny sposób zalewanych
przez wody Wisły. Część zachodnia jest poddana mniejszej ingerencji człowieka, tym bardziej, że
obszary nie są zbyt silnie zurbanizowane.
Umiarkowany klimat oraz dobre gleby sprawiły, iż jest to rejon głównie rolniczy, na którym
prowadzone są uprawy pszenicy, jęczmienia, buraków cukrowych. Mniejsza jest liczba gospodarstw
zajmujących się hodowlą zwierzęcą.
Obszar w dużej części objęty jest ochroną prawną — parki krajobrazowe, obszary
chronionego krajobrazu.
11
Pruszcz Gdański
Gmina Pruszcz Gdański położona jest w zasięgu trzech regionów: Pojezierza Kaszubskiego,
Pojezierza Starogardzkiego (zachodnia część gminy) i Żuław Wiślanych (wschodnia część).
Charakterystyczną cechą środowiska jest: znaczne zróżnicowanie morfometryczne pojezierzy i ich
kontrastowość przyrodnicza w stosunku do równiny aluwialnej Żuław Wiślanych.
Głównymi typami środowiska przyrodniczego na obszarze gminy są:
− Wysoczyzna morenowa denna i falista rozcięta przez doliny rzeczne Raduni i Kłodawy
(dopływy Motławy) oraz drobnych cieków uchodzących do kanału Nowa Radunia o
urozmaiconej rzeźbie i zróżnicowanych zbiorowiskach roślinnych;
− Równina aluwialna Wisły, do jej podstawowych, specyficznych cech należą równinny
charakter ukształtowania terenu, w budowie geologicznej dominacja utworów aluwialnych
na których wykształciły się żyzne gleby mady i dominacja rolniczego użytkowania ziemi.
Główny element hydrograficzny zachodniej części gminy stanowi rzeka Radunia. Układ sieci
hydrograficznej na obszarze Żuław (wschodnia część) został przekształcony z naturalnego układu
deltowego ujścia rzeki Wisły w układ sztuczny, obejmujący system wodno – melioracyjny Żuław z
obwałowaniami rzek i kanałów oraz układem polderów odwadnianych mechaniczne i grawitacyjne
do Martwej Wisły.
Na obszarze gminy Pruszcz Gdański ochroną przyrody objęte jest 37,4% powierzchni. W
granicach gminy znajdują się fragmenty OChK „Żuław Gdańskich” i OChK „Doliny Raduni”. Na
obszarze gminy znajduje się 8 pomników przyrody ustanowionych na szczeblu wojewódzkim.
Gmina posiada dość dobre warunki przyrodnicze dla rozwoju turystyki, z preferencjami dla turystyki
kwalifikowanej i agroturystyki. Funkcja rekreacyjna ograniczona jest przez warunki naturalne (mały
udział powierzchniowy lasów i brak jezior).
Walory naturalne i lokalizacja sprzyjają rozwojowi turystyki i agroturystyki. To baza
wypadowa do Trójmiasta, Malborka, Elbląga i okolicznych miejscowości. Na terenie gminy
występują złoża bursztynu Wiślinka I (złoże zaniechane), prowadzone jest rozpoznanie złoża
bursztynu Wiślinka II w kat. C1.
Cedry Wielkie
Gmina Cedry Wielkie leży na terenie Żuław, obszaru, który powstał w wyniku zmeliorowania
terenów Delty Wisły. Działalność człowieka oraz naturalne uwarunkowania wpłynęły na obecny
charakter rejonu — jest to specyficzny płaski teren pocięty rowami odwadniająco-nawadniającymi,
na którym nie występują lasy. System rowów pozwolił na uzyskanie przestrzeni rolniczej o bardzo
żyznych glebach — jest to jeden z najbardziej żyznych obszarów w Polsce. Efektywne wykorzystanie
tego obszaru zależy tylko od umiejętności ludzkich, a także, w dużym stopniu, od sprawności
technicznej urządzeń melioracyjnych i systemu przeciwpowodziowego. Na obszarze tym na 1 ha
gruntów przypada 150 mb kanałów i rowów melioracyjnych.
Na terenie gminy Cedry Wielkie licznie występują aleje drzew przydrożnych oraz
zadrzewienia i zakrzaczenia w formie alei i szpalerów wzdłuż cieków i rowów melioracyjnych.
Obiekty te w większości są elementem unikatowego w skali Europy systemu zadrzewień
śródpolnych o funkcjach klimatycznej i krajobrazowej. Cechują się bogactwem gatunkowym, w ich
skład wchodzą brzoza, topola, jesion, wierzba, olcha, lipa drobnolistna, klon, jarząb, dąb i grab. W
całej gminie Cedry Wielkie zadrzewienia tego typu zajmują łącznie 148 ha, przy długości pasów
119 km2. Sztucznie wprowadzone zadrzewienia i zakrzaczenia nie posiadają dużego udziału
powierzchniowego, ale odgrywają istotną rolę ekologiczną w strukturze ekosystemów gminy Cedry
Wielkie i pełnią ważne funkcje fizjotaktyczne, ekologiczne i krajobrazowe.
Duże walory faunistyczne posiada Dolina Wisły — koryto rzeki i obszar międzywala. W pasie
miedzy brzegiem Wisły a wałem przeciwpowodziowym występują wikliny nadrzeczne i szuwary.
Rejon ten jest ważnym zimowiskiem ptaków wodnych i trasą wędrówki ptaków wodno-błotnych.
Koryto Wisły jest siedliskiem ryb prądolubnych i stanowi ważny korytarz wędrówkowy ryb.
Przy brzegu Martwej Wisły występują zbiorowiska półnaturalnych łąk z gatunkami
halofilnymi stanowiącymi naturalny wskaźnik zasolenia gleb. Na obszarze gminy nie występują
udokumentowane złoża surowców mineralnych.
Na terenie gminy istnieje możliwość występowania nagromadzeń bursztynu.
12
Pszczółki
Gmina Pszczółki położona jest na pograniczu dwóch regionów Żuław Wiślanych i Pojezierza
Starogardzkiego, jest to obszar w większości rolniczy o niewielkim zalesieniu. Gmina leży na zlewni
rzeki Motławy, lewostronnego dopływu Wisły. Do obszaru Gminy należą zlewnie cząstkowe rzeki
Kłodawy i Bielawy. Obszar wysoczyzny porozcinany jest licznymi bezimiennymi strugami
odprowadzającymi wody powierzchniowe w kierunku Żuław. Północno-wschodnia części Gminy
należąca do Żuław pocięta jest gęsta siecią rowów melioracyjnych, które odprowadzają wody w
kierunku rzeki Bielawy stanowiącej północo-wschodnią granicę Gminy Pszczółki.
Na terenie Gminy występują następujące zbiorowiska leśne i zaroślowe:
− Żyzne lasy dębowo-grabowe występujące na kilku stanowiskach w pobliżu wsi Ulkowy i
Żelisławki.
− Łęgi jesionowo-olchowe zlokalizowane na jednym stanowisku na południe od wsi Ulkowy.
− Fragmenty ostów porzeczkowych i zarośli wierzbowych rozproszone na terenie całej Gminy
np. W pobliżu wsi Pszczółki, Ulkowy i Żelisławki.
Ponadto na wyrobiskach po eksploatacji kruszyw na wschód od Pszczółek znaczne
powierzchnie zajmują fitocenozy będące mozaiką pionierskich muraw napiaskowych oraz
zbiorowisk zaroślowych i synantropijnych. Na terenie Gminy znajdują się częściowo eksploatowane
złoża surowców: żwir (Skowarcz, Ostrowite, Pszczółki), kreda jeziorna i gytia wapienna (Różyny,
Pszczółki i Skowarcz).
Kolbudy
Gmina Kolbudy położona jest na styku Pojezierza Starogardzkiego i pojezierza
Kaszubskiego. Głównym walorem przyrodniczym gminy jest duża dynamika form
geomorfologicznych — krajobraz jest bardzo urozmaicony. Różnica wysokości poszczególnych
fragmentów powierzchni gminy przekracza 220 m. Obszar Gminy położony jest w przeważnej części
na wysoczyźnie morenowej, poprzecinanej licznymi systemami rzecznymi, tworzącymi doliny
erozyjne. Rzeki Radunia i Reknica w wielu miejscach tworzą przełomy o ostro wyprofilowanych
stokach. Na terenie Gminy występują również liczne wytopiska, oczka wodne, jeziora naturalne oraz
zbiorniki sztuczne.
W przeważającej części wymienione wyżej formy geomorfologiczne pokryte są lasami.
Walory te zadecydowały o objęciu znacznych obszarów różnymi formami ochrony, jak: rezerwaty
przyrody, strefy chronionego krajobrazu, użytki ekologiczne oraz pomniki przyrody.
Podstawowymi bogactwami naturalnymi, występującymi w obrębie gminy Kolbudy są złoża
kruszyw oraz iłów. Te pierwsze są eksploatowane w miejscowościach: Pręgowo, Pręgowo Górne,
Pręgowo Dolne i Buszkowy. Złoża iłu udokumentowane w miejscowości Bielkowo nie są
eksploatowane i ze względu na ochronę środowiska nie będą eksploatowane w przyszłości.
Suchy Dąb
Gmina Suchy Dąb położona jest na obszarze Doliny Dolnej Wisły, w całości znajduje się na
terenie Obszaru Chronionego Krajobrazu „Żuławy Gdańskie”. Obszar cechuje się bardzo dobrymi
glebami oraz dogodnym do rozwoju rolnictwa ukształtowaniem terenu — teren równinny. System
melioracyjny umożliwia wykorzystanie obszaru pod uprawy.
Na terenie Gminy w zasadzie brak jest terenów leśnych. Jedyne zadrzewienia stanowią
fragmenty żuławskich pasów wiatrochronnych i zieleń ekologiczna cieków wodnych. Niewielka
liczba obszarów o potencjale ekologicznym powoduje brak zróżnicowania ekosystemów.
Ze względu na specyficzne położenie Gminy (Żuławy) należy zwrócić uwagę na
uwarunkowania fizjograficzne obszaru, ponieważ cechy środowiska przyrodniczego ograniczają lub
wykluczają przydatność terenów pod zabudowę — np. płytki poziom wód gruntowych i nienośne
organogeniczne grunty. Większość wsi charakteryzuje się ograniczeniami rozwoju, wynikającymi
przede wszystkim z lokalnego występowania gruntów podmokłych i nienośnych oraz występowania
bariery w postaci obiektów hydrograficznych i terenów zalewowych
Względnie dobre warunki rozwoju przestrzennego występują we wsiach Koźliny, Steblewo a
najlepsze we wsi Grabiny-Zameczek i sąsiedztwie wsi Koźliny i Steblewo — obszary te stanowią
najwyżej położone tereny w gminie, co stanowi zabezpieczenie przed powodziami i podtapianiem.
Istotnym ograniczeniem rozwoju przestrzennego miejscowości są progi chronionych gleb - na
terenie gminy Suchy Dąb występują praktycznie tylko gleby chronione.
13
Na obszarze Gminy występują elementy osnowy ekologicznej: korytarz ekologiczny rzeki
Wisły , korytarze ekologiczne cieków wodnych - rzek: Motławy i Kłodawy , korytarze ekologiczne
drobnych cieków wodnych i rowów melioracyjnych. Brak jest wykorzystywanych bogactw
naturalnych, należy jednak zaznaczyć, że na obszarze gminy występują szczątkowe
nagromadzeniami bursztynu.
Trąbki Wielkie
Gmina Trąbki Wielkie położona jest na Wyżynie Gdańskiej. Jest to obszar o zróżnicowanym
ukształtowaniu terenu, charakteryzujący się dużą lesistością. Walorem przyrodniczym gminy jest
[przede wszystkim rezerwat przyrody „DOLINA KŁODAWY" (florystyczny, las grądowy).
Brak danych na temat wykorzystania zasobów naturalnych.
Jakość i stan środowiska, zanieczyszczenia, hałas, zapachy, zagrożenia naturalne
Obszar objęty ZSROW charakteryzuje się dość dobrym stanem środowiska naturalnego —
głównie ze względu na dużą liczbę Obszarów Chronionych oraz niewielkiej ilości zakładów
przemysłowych. Jakość środowiska naturalnego oraz niski poziom urbanizacji terenów sprawia, iż
region jest wyjątkowo atrakcyjny przyrodniczo. Największe walory krajobrazowe , a także zasoby
fauny i flory, znajdują się na terenie Żuław Wiślanych — czyli gmin: Pruszcz Gdański, Cedry Wielkie,
Suchy Dąb oraz część gminy Pszczółki, oraz na terenie gminy Kolbudy.
Na całym obszarze występują zagrożenia zanieczyszczeniami wód i gruntów:
− Ścieki oraz osady z oczyszczalni,
− Nielegalne wysypiska śmieci,
− Odpady z dużych gospodarstw rolnych oraz nawozy sztuczne,
− Spływaniem wraz z wodami deszczowymi zanieczyszczeń z dróg o dużym natężeniu ruchu,.
Źródła zanieczyszczeń atmosfery to również głównie spaliny znad dróg o dużym natężeniu
ruchu. Źródłem hałasu na całym obszarze jest głównie ruch kołowy na drogach oraz magistrale
kolejowe w gminach Pruszcz Gdański i Pszczółki. Występują również lokalne źródła hałasu —
przemysł.
Miejscowe zagrożenia
Pruszcz Gdański
Główne zagrożenie ekologiczne dla gminy stanowi składowisko fosfogipsów w Wiślince.
Źródłem zanieczyszczeń atmosfery jest również pobliska Rafineria Gdańska. Bliskość oczyszczalni
ścieków "Wschód" w Gdańsku.
Naturalne zagrożenia przyrodnicze
− Zagrożenie powodziowe w dolinie Raduni oraz w części żuławskiej.
− Powodzie odmorskie w północnej część Żuław ( zabezpieczenie — wrota przeciwsztormowe
Kamienna Grodza, poza granicą gminy).
− Zagrożenie morfodynamiczne w strefie krawędziowej wysoczyzny (duże wysokości względne
i nachylenia zboczy dolin)
Cedry Wielkie
W pobliżu gminy znajdują się obiekty potencjalnie uciążliwe dla środowiska:
− Składowisko fosfogipsów w Wiślince
− Oczyszczalnia „Wschód” w Gdańsku.
Stopień zanieczyszczenia powietrza jest niewielki, związany przede wszystkim z
sąsiedztwem aglomeracji Gdańska i miasta Pruszcz Gdański. Głównym źródłem zanieczyszczenia
powietrza na terenie gminy jest droga krajowa nr 7. Zanieczyszczenia rzek związane są z ze
skażeniem Zatoki Gdańskiej i wpływem terenów portowo- przemysłowych Gdańska. Cechą
charakterystyczną związaną z zanieczyszczeniem Martwej Wisły jest jej zasolenie.
Charakterystycznymi składnikami wód podziemnych dla obszaru gminy są chlorki i fluor. Teren
gminy leży na obszarze zagrożenia powodziowego.
Pszczółki
Głównym źródeł zagrożeń dla środowiska są obiekty bezpośrednio lub pośrednio związane z
produkcją rolną. Źródła zanieczyszczeń powietrza to niewielkie obiekty przemysłowe, lokalne
14
kotłownie, indywidualne źródła ciepła. Źródła hałasu to: ruch kołowy na drogach, magistrala
kolejowa Gdańsk-Tczew.
Istotną kwestią w zakresie ochrony środowiska jest rekultywacja terenów zdegradowanych
w wyniku eksploatacji żwiru. W gminie prowadzone są liczne działania mające na celu ograniczenie
emisji szkodliwych substancji, głównie budowa sieci kanalizacji sanitarnej. Zagrożenia naturalne —
powodzie, szczególnie w części „Żuławskiej”.
Kolbudy
Głównym źródłem zanieczyszczeń są:
− Składowisko odpadów w Szadółkach,
− Zakłady przemysłowe (w tym również poza granicami gminy).
Źródłem zanieczyszczenia wód może być stacja uzdatniania wody „ Straszyn” – potencjalne
awarie (skażenie chlorem). Zanieczyszczenia powietrza z terenów kopalni kruszyw (emisja pyłów),
Należy zaznaczyć, że w ciągu ostatnich lat następowała poprawa czystości rzeki Raduni ( I i
II klasa czystości), rzeka Reknica II klasa czystości, natomiast stan czystości w zbiornikach
wodnych – jeziora Łapińskiego i Otomińskiego określono na III klasę czystości. Na klimat
akustyczny gminy ma wpływ przede wszystkim hałas komunikacyjny (szczególnie o charakterze
tranzytowym), linie energetyczne oraz okresowo strzelnica na obszarze byłego poligonu
wojskowego.
Zagrożenia naturalne w Gminie stanowią:
− Duże wysokości względne, strome nachylenia zboczy stwarzają zagrożenia
morfodynamiczne;
− Silne wiatry, duże opady deszczu i śniegu.
Suchy Dąb
Na terenie gminy występuje zagrożenie powodziami — obszar Żuław.
Trąbki Wielkie
Miejscowe zanieczyszczenia wynikające z niedostatecznej ilości oczyszczalni ścieków.
Wartości szczególne, unikalne, przyrodnicze obiekty chronione
Obszar objęty ZSROW jest wyjątkowo wartościowy pod względem zasobów środowiska
naturalnego. Obejmuje on dwa obszary geograficzne — Żuławy Wiślane oraz Pojezierze Pomorskie,
z których każdy prezentuje odmienne zasoby. Każdy też prezentuje odmienne i charakterystyczne
wartości krajobrazowe, które tają się wyznacznikiem tożsamości lokalnej — szczególnie Żuławy
stanowią przestrzeń o specyficznych uwarunkowaniach, z którą identyfikują się mieszkańcy. Wpływ
lokalnych zasobów środowiska na poczucie przynależności do pewnej grupy i regionu jest na
obszarze ZSROW ważnym elementem.
Zróżnicowanie rejonów — płaskie obszary Żuław poprzecinanych kanałami melioracyjnymi
oraz zalesione, pofałdowane i poprzecinane rzekami rejony pojezierza — wpływa na znaczne
podniesienie atrakcyjności turystyczno-rekreacyjnej. Duża liczba Obszarów Chronionego Krajobrazu
oraz parków krajobrazowych wpływa na jakość środowiska.
W osadach zamieszkałych są zgrupowane również liczne pomniki przyrody (w szczególności
Dęby szypułkowe i Buki występujące pojedynczo lub w alejach, również nieliczne głazy), ciekawe
elementy stanowią również założenia parkowe dawnych majątków szlacheckich.
Pruszcz Gdański
Na terenie gminy znajduje się osiem pomników przyrody wpisanych do rejestru
Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody, które również włączone są do Europejskiej Sieci
Obszarów Chronionych NATURA 2000.
Obszary chronionego krajobrazu :
− Żuławy Gdańskie (gmina Cedry Wielkie, Suchy Dąb, Pruszcz Gdański).
− Dolina Raduni (gmina Kolbudy i Pruszcz Gdański).
− Krępiec (teren depresyjny - 1,60 ppm, wieś położona między trzema rzekami: Radunią,
Czarną Łachą i Motławą).
15
Cedry Wielkie
Obszar gminy Cedry Wielkie położony jest w obrębie Obszaru Chronionego Krajobrazu Żuław
Gdańskich. Obejmuje równinę deltową Wisły, charakteryzuje się dominacją użytków zielonych i pól
uprawnych. Na terenie Gminy jest 5 pomników przyrody włączonych do Europejskiej Sieci
Obszarów Chronionych NATURA 2000. Obszary Chronionego Krajobrazu:
− Obszar Chronionego Krajobrazu Żuław Gdańskich,
− Korytarz ekologiczny „Dolina Dolnej Wisły” — obszar międzywala włączony jest do
Europejskiej Sieci Obszarów Chronionych NATURA 2000),
− Gmina graniczy z: otuliną Parku Krajobrazowego Mierzei Wiślanej (od północnegowschodu), Wyspy Sobieszowskiej (od północy), Środkowożuławskim Obszarem Chronionego
Krajobrazu (od wschodu) oraz dwoma rezerwatami przyrody.
Gmina Pszczółki
Północno-wschodnia część Gminy znajduje się w otulinie Obszaru Chronionego Żuław
Wiślanych. Park w Żelisławkach wchodzący w skład zespołu pałacowo-parkowego znajduje się w
rejestrze Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Na terenie gminy znajdują się 4 pomniki
przyrody.
Kolbudy
Większość terenów Gminy to obszary znajdujące się pod ochroną. Na terenie znajduje się
12 pomników przyrody. Obszary chronione:
− Rezerwat przyrody „Bursztynowa Góra”,
− Rezerwat przyrody „ Jar Reknicy”,
− Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Raduni,
− Otomiński Obszar Chronionego Krajobrazu.
− Na terenie gminy znajduje się również część Przywidzkiego Obszaru Chronionego
Krajobrazu;
Użytki ekologiczne:
− „Park Wiejski” we wsi Jankowo,
− „Sarnia Góra” w Kolbudach .
Gmina posiada Program Ochrony Środowiska Naturalnego.
Suchy Dąb
Cały obszar gminy Suchy Dąb położony w granicach „Obszaru Chronionego Krajobrazu
Żuław Gdańskich”, w którego obrębie obowiązują zasady gospodarowania na obszarach
chronionego krajobrazu. Na terenie Gminy znajdują się 3 pomniki przyrody.
Trąbki Wielkie
Obszary Chronione:
− Rezerwat Przyrody „Kłodawa” — fragment doliny rzeki Kłodawy (dopływ Motławy).
Rezerwat włączony jest do Europejskiej Sieci Obszarów Chronionych NATURA 2000.
− Na terenie gminy znajdują się 22 pomniki przyrody ustanowione na szczeblu
wojewódzkim oraz fragment Przywidzkiego Obszaru Chronionego Krajobrazu.
Lasy, rolnictwo, gleby
Teren objęty ZSROW jest bardzo zróżnicowany pod względem zalesienia i wykorzystania
gruntów pod uprawy. Zdecydowaną przewagę mają grunty III i IV klasy bonitacyjnej, na terenach
gmin Cedry Wielkie i Suchy Dąb występują również gleby klasy I. W części wschodniej, żuławskiej,
dominują pola uprawne — rozwinęła się tam gospodarka rolna wykorzystująca bardzo dobre gleby
Żuław oraz warunki klimatyczne. Obszar ten charakteryzuje się dużą wilgotnością, ze względu
na wysoki poziom wód gruntowych i gęstą sieć rowów, kanałów i rzek Podstawowym typem
gleb na terenie gminy są mady, charakteryzujące się wysoką żyznością. Oprócz madów występują
tu gleby murszowe, mułowo-torfowe, torfowe i murszowo-torfowe. Praktycznie nie występują tam
obszary zadrzewione — jedynie aleje drzew oraz krzewy wzdłuż rowów melioracyjnych i kanałów.
16
Główna produkcja rolna to zboża (ok. 56% powierzchni zasiewów), uprawia się tam główne
pszenicę i jęczmień, a także ziemniaki, rzepak i buraki cukrowe.
Z kolei część zachodnia jest zalesiona — występują siedliska świeżego lasu: sosna, świerk,
modrzew. Spotyka się również buki, dęby, brzozy. Tereny są pofałdowane co dodatkowo utrudnia
przystosowanie gruntów pod uprawy. W efekcie, chociaż obszar również pokrywają żyzna gleby,
udział rolnictwa jest mniejszy niż w sąsiednich gminach. Obszary różni system wodny — we
wschodniej części bliskość rzeki Wisły oraz skomplikowany system kanałów odwadnialąconawadniających, natomiast w części zachodniej — naturalne cieki wodne, często o wysokich i
stromych brzegach, stanowiące dopływy Wisły. Na terenach w niewielkim stopniu istnieje hodowla
bydła, z uzupełniającą hodowlą trzody chlewnej oraz z działalnością warzywno-ogrodniczą (na
potrzeby Trójmiasta).
Użytkowanie gruntów, dane GUS 2003
Pruszcz Gdański
Cedry Wielkie
Pszczółki
Suchy Dąb
Kolbudy
Trąbki Wielkie
Całkowita powierzchnia,
km2
Powierzchnia użytków
rolnych ogółem, ha
142,70
124,28
49,84
85
82, 80
162,62
10 205
10 015
4 233
7 219
3 684
10 049
Powierzchnia użytków
rolnych w gospodarstwach
indywidualnych, ha
6 694
8 751
3 721
5 781
3 104
7 327
Sady ogółem, ha
Lasy i grunty leśne ogółem
37
561
14
428
69
86
3
215
79
2 988
49
5 124
Pozostałe grunty i
nieużytki ogółem, ha
3 490
1 985
665
1 064
1 608
1 089
Pruszcz Gdański
W strukturze użytkowania gruntów zdecydowanie przeważają użytki rolne (79%). Na terenie
Gminy znajduje się około 750 gospodarstw rolnych. Do najżyźniejszych – również w skali kraju –
obszarów rolniczych należą Żuławy Wiślane, na których występuje wysoka wartość rolniczej
przestrzeni produkcyjnej. Potencjał agroekologiczny gminy jest duży. Przeważają gleby o wysokiej
przydatności rolniczej. Najlepsze warunki dla rozwoju rolnictwa występują w części wschodniej –
żuławskiej. Na wysoczyźnie występują gleby brunatnych właściwych. Rolnicy specjalizują się w
produkcji pszenicy i buraków oraz hodowli bydła, z uzupełniającą hodowlą trzody chlewnej oraz z
działalnością warzywno-ogrodniczą (na potrzeby Trójmiasta).
Znikomy jest udział lasów i gruntów leśnych – ok. 3,9% powierzchni gminy. Występują w
rozproszeniu w części wysoczyznowej (południowo-zachodnia część gminy w obrębie wsi Żuławka).
Cedry Wielkie
Obszar położony jest na terenie Żuław, co decyduje o bardzo korzystnych warunkach do
rozwoju rolnictwa. W strukturze użytkowania gruntów zdecydowanie przeważają użytki rolne (81%).
Średnia wielkość gospodarstwa rolnego na terenie gminy wynosi 18,0ha. Na terenie gminy jest 15
gospodarstw o powierzchni powyżej 100ha. Największe (powyżej 270 ha) gospodarstwa
zlokalizowane są w miejscowościach:
− Koszwały (produkcja roślinna i zwierzęca),
− Trutnowy (produkcja roślinna i zwierzęca),
− Długie Pole (produkcja roślinna),
− Miłocin (produkcja roślinna),
− Kiezmark (produkcja roślinna),
− Cedry Małe (produkcja roślinna).
17
Znikomy jest udział lasów i gruntów leśnych – ok. 3% powierzchni. Występują jedynie w
postaci niewielkich odosobnionych enklaw (olsy, zarośla wierzbowe, niewielki (1,3 ha) lasek
sosnowy i nowo zasadzony las mieszany (1 ha).
Pszczółki
W strukturze użytkowania gruntów zdecydowanie przeważają użytki rolne (81%). Na terenie
gminy przeważają drobne gospodarstwa rolne — zarówno niewielkie gospodarstwa ogrodnicze, jak i
duże specjalizujące się w towarowej produkcji rolniczej. W części środkowej i wschodniej dominują
gleby charakterystyczne dla Żuław, w zachodniej — gleby brunatne.
Znikomy jest udział lasów i gruntów leśnych – ok. 3% powierzchni. Skupiska leśne
występują jedynie w zachodniej części gminy. Natomiast północno-wschodnia część znajduje się na
terenie Żuław Gdańskich. Tereny te obejmują ok. 32% powierzchni Gminy.
Warunki glebowo-rolnicze na terenie Gminy Pszczółki są zróżnicowane – inne w części pojeziernej
gminy, inne w części żuławskiej.
Kolbudy
W strukturze użytkowania gruntów widać zrównoważenie między użytkami rolnymi a lasami
i gruntami leśnymi. Użytki rolne stanowią ok. 47% powierzchni gminy. Tereny użytków rolnych
zajmują głównie zachodnią i południową część gminy. W strukturze gospodarstw rolniczych w
gminie dominują gospodarstwa do 1,0 ha ( 46%) i 2,0 ha. Gospodarstw od 10,0 –15,0 ha jest tylko
6,8%. Udział lasów i gruntów leśnych – ok. 35% powierzchni. Są to w przeważnej części lasy
sosnowe i dębowe, zazwyczaj tworzące lasy mieszane (dęby, świerki, modrzewie).
Znaczny procent użytków występuje w postaci odłogów. Obserwuje się również ograniczenie
użytkowania rolniczego na rzecz przekształcania ziemi rolniczej pod działki mieszkaniowe.
Suchy Dąb
W strukturze użytkowania gruntów przeważają użytki rolne. Struktura gospodarstw
charakteryzuje się dużym rozdrobnieniem, aż 54,6 % to gospodarstwa rolne o areale do 7,0 ha.
Głównie uprawia się zboża, tylko kilka % gospodarstw zajmuje się produkcją zwierzęcą. W gminie
Suchy Dąb jest kilka dużych, nowoczesnych, wielkoobszarowych gospodarstw rolnych. Udział lasów
i gruntów leśnych w powierzchni gminy jest niewielki. Przeważają bardzo dobre i dobre gleby –
gmina leży na obszarze posiadającym najwyższy w kraju potencjał agroekologiczny, stad przewaga
w użytkowaniu terenów gruntów rolnych.
Trąbki Wielkie
W strukturze użytkowania gruntów użytki rolne przeważają (70%). Udział lasów jest jednak dość
duży — ok.30% powierzchni. Na terenie gminy przeważają lasy mieszane, świetliste.
Klimat
Powiat Gdański znajduje się w obrębie klimatu morskiego o charakterze przejściowym,
umiarkowanie ciepłym — zachodnia cyrkulacja atmosferyczna pod znacznym wpływem Bałtyku.
Głównymi cechami warunków klimatycznych obszaru:
− Znaczna zmienności stanów pogodowych,
− Duża zmienność kierunków wiania wiatrów,
− Średnioroczna temperatura wynosi 7 – 7,5°c,
− Chłodne lata i ciepłe zimy ( średnia temperatura lipca wynosi 17,5°c, stycznia –1,6°c),
− Wielkość rocznych opadów to 550-700 mm,
− Okres wegetacyjny wynosi 200 – 205 dni.
Znaczne zróżnicowanie rzeźby w obrębie powiatu oraz pokrycia terenu powoduje
zróżnicowanie mikroklimatów w poszczególnych gminach. Gminy znajdujące się na terenie Żuław
cechuje dużo większa wietrzność, zmienność zachmurzenia, a jednocześnie duże nasłonecznienie.
Obszary o nierównej powierzchni terenu i dużym zalesieniu (pojezierza) charakteryzują się mniejszą
wietrznością, dużym zróżnicowaniem nasłonecznienia (stoki nasłonecznione i ocienione) oraz
mniejsza zmiennością zachmurzenia.
18
Warunki klimatyczne w obrębie Żuław Wiślanych kształtowane są przez cyrkulację
atmosferyczną oraz oddziaływanie wymiany energetycznej na styku ląd – powietrze. Równinne
ukształtowanie terenu umożliwia swobodne przenikanie wpływów morskich, głównie jesienią i
zimą. Z kolei wiosną i latem decydujący o warunkach klimatycznych jest wpływ mas powietrza
kontynentalnego. Specyfika klimatu Żuław Wiślanych przejawia się w jednej z najwyższych w
województwie rocznej amplitudzie temperatury, w najwyższych absolutnych maksimach
temperatur powietrza oraz w największej liczbie dni gorących i liczbie dni bez zachmurzenia.
Charakterystycznym zjawiskiem jest również występowanie silnych wiatrów, które ze względu na
równinny i rozległy charakter obszaru nie napotykają istotnych przeszkód w postaci wyniesień
terenu i zwartych zadrzewień.
Opady atmosferyczne, ze względu na położenie, w tzw. strefie cienia opadowego wysoczyzn
morenowych Pojezierza Kaszubskiego i Starogardzkiego są niewielkie. Obszar Żuław
charakteryzuje się dużą wilgotnością, ze względu na wysoki poziom wód gruntowych i gęstą sieć
rowów, kanałów i rzek Warunki klimatyczne panujące na Żuławach uznać można za korzystne z
punktu widzenia potrzeb rolnictwa.
Obszar Pojezierza Pomorskiego — a zatem tereny gmin Pruszcz Gdański, Kolbudy, Trąbki
Wielkie oraz w części gmina Pszczółki — charakteryzuje się dużą różnorodnością ukształtowania
terenu, a zatem mniejszym przenikaniem wpływów powietrza morskiego. W ciągu całego roku
główne wpływy na obszarze maja masy powietrza kontynentalnego. Specyfiką obszaru jest klimat
chłodniejszy i bardziej wilgotny niż na innych terenach kraju— jest to spowodowane większą
wysokością bezwzględną obszaru oraz intensywniejszymi napływami mas powietrza. Lato jest
krótkie, a zima długa, lecz łagodna. Średnia temperatura w lipcu wynosi ok. 17" C, a w styczniu ok.
-3" C. Ukształtowanie terenu wpływa również na cyrkulacje mas powietrza oraz wiatry, ponieważ
wzniesienia, a także porastające je lasy, wpływają na zatrzymanie i zmniejszenie prędkości
wiatrów. Opady są znacznie większe niż na sąsiednich terenach — wahają się od 550 do 700 mm
rocznie.
Zasoby wodne
Zasoby wód podziemnych.
Cały obszar znajduje się w zasięgu Głównego Zbiornika Wód Podziemnych GZWP 111
Zbiornik „Subniecka Gdańska” oraz Głównego Zbiornika Wód Podziemnych GZWP 112 „Żuławy
Gdańskie".
Wody powierzchniowe:
19
Naturalne cieki wodne w granicach powiatu o długości powyżej 2km:
− Wisła/Wisła Martwa,
− Radunia,
− Kłodawa/Styna/Czerwona Struga,
− Struga Gęś,
− Bielawa,
− Czarna Lacha,
− Motława,
− Reknica,
− Rutkownica.
Zasoby wodne w gminach
Zasoby
wodne
Pruszcz Gd.
Cedry W.
Pszczółki
Kolbudy
Rzeki
Radunia,
Motława,
Stara Motława,
Kłodawa,
Czarna Łacha,
Kanał Czarna
Łacha, Kanał
Nowa Radunia
Wisła, Martwa
Wisła
Bielawa
Radunia,
Kłodawa
Jeziora
-
-
Stawy i inne
sztuczne
zbiorniki
wodne
Jezioro
Goszyńskie
-
Sztuczne
cieki wodne
(rowy,
kanały)
Reknica,
Suchy Dąb
Trąbki Wielkie
Wisła–wzdłuż granicy gminy,
Motława, Kłodawa, Bielawa
Kłodawa,
Czerwona
Struga, Styna,
Rutkownica
Kanał Raduni
Rów Młyński wpadający do
Motławy, Kozi Rów
wpadający do rzeki Bielawy,
Sieć rowów melioracyjnych
-
Jezioro Otomińskie,
-
-
Jezioro Goszyńskie,
Zb. Kolbudy Dolne,
zb.
Elektrowni
Bielkowo,
Łapino
Dolne,
-
Kanał
Śledziowy,
Kanał
Piaskowy,
Kanał Wysoki
Sobowidzkie,
Małe
w
Mierzeszynie,
Bronisława w
Cząstkowie,
-
Zaopatrzenie w wodę .
Ujęcia wody pitnej na obszarze gminy
Nazwa gminy
Liczba ujęć
Pruszcz Gdański 5 czynnych, 2 nieczynne, 1w budowie
Cedry Wielkie
11; (w realizacji projekt zaopatrzenia gminy z 3 zmodernizowanych ujęć i
zamknięciu 8 ujęć o ponadnormatywnej zawartości fluoru)
Pszczółki
5
Kolbudy
10
Suchy Dąb
3
Trąbki Wielkie
16
Pruszcz Gdański
Specyficzne warunki gruntowo-wodne na Żuławach wymagają urządzeń melioracyjnych,
dobrej i systematycznej konserwacji rowów melioracyjnych i wałów przeciwpowodziowych. W części
żuławskiej ochronę terenu przed zalaniem lub podtopieniem zapewnia sprawne funkcjonowanie
systemu wodno – melioracyjnego, w skład którego wchodzą obwałowania rzek, kanałów oraz
systemy odwadniające. Północna część Żuław zagrożona jest powodzią odmorską. Zabezpieczenie
przed tymi wodami stanowią wrota przeciwsztormowe (wrota przeciwsztormowe - Kamienna
Grodza (poza granicą gminy). Na obszarze gminy wyznaczone zostały obszary bezpośredniego
zagrożenia powodzią od rzeki Raduni o określonym prawdopodobieństwie wystąpienia 10% i 1%.
Gmina Pruszcz Gdański ma pięć działających ujęć wody podziemnej, która zaspokaja 30%
potrzeb. Zbiorcze zaopatrzenie w wodę mieszkańców gminy odbywa się w większości (ok. 70%) z
20
ujęć wody zlokalizowanych poza obszarem gminy. Do wodociągów zbiorczych podłączonych jest
łącznie blisko 100% ogółu mieszkańców gminy Pruszcz Gdański (wyjątek stanowi osada Malentyn).
Cedry Wielkie
Układ sieci hydrograficznej Żuław został przekształcony z naturalnego układu deltowego
ujścia rzeki Wisły w układ sztuczny, który ma na celu utrzymanie stanu umożliwiającego pobyt
człowieka i intensywną działalność gospodarczą – głównie rolną. Najwyższe stany wody w Wiśle
występują w marcu lub kwietniu, rzadziej w lipcu. Maksima wiosenne związane są ze zwiększonym
spływem wód roztopowych. Z kolei wezbrania letnie wywołane są opadami rozlewnymi, które mają
miejsce zwłaszcza w zlewniach górnej, rzadziej środkowej Wisły. Najniższe stany (tzw. niżówki)
występują głównie w grudniu i sierpniu.
Północna część gminy położona jest w zlewni Martwej Wisły, która po wykonaniu przekopu
w 1895 r. z Wisłą łączy się jedynie poprzez śluzę w Przegalinie. Rzeka ma niewielki spadek a jej
poziom jest zbliżony do poziomu morza. Na całej swej długości jest obwałowana. Południowozachodnia część gminy należy do zlewni Motławy. Teren gminy porozcinany jest licznymi rowami
melioracyjnymi i kanałami. Największe z nich to Kanał Śledziowy i Kanał Piaskowy należące do
zlewni Martwej Wisły.
Gmina Pszczółki:
Według podziału hydrograficznego Polski Gmina Pszczółki leży na zlewni rzeki Motławy,
lewostronnego dopływu Wisły. Do obszaru Gminy należą zlewnie cząstkowe rzeki Kłodawy i
Bielawy. Obszar wysoczyzny porozcinany jest licznymi bezimiennymi strugami odprowadzającymi
wody powierzchniowe w kierunku Żuław. Północno-wschodnia części Gminy należąca do Żuław
pocięta jest gęsta siecią rowów melioracyjnych, które odprowadzają wody w kierunku rzeki Bielawy
stanowiącej północo-wschodnią granicę Gminy Pszczółki.
Na terenie Gminy wyróżnia się trzy piętra wodonośne górnokredowe, trzeciorzędowe i
czwartorzędowe. Górnokredowy poziom wód ujmowany jest jedną studnię w Różynach i dwie
studnie w Żelisławkach. Warstwę wodonośną stanowią piaski glaukonitowe, w których występujące
wody są pod ciśnieniem i zalegają od 180 do 300 m. ppt. Trzeciorzędowy poziom wodonośny
ujmowany jest przez trzy studnie w Pszczółkach i jedną w Żelisławkach. Występuje on na
głębokości od 80 do 140 m ppt. Poziom czwartorzędowy ujmowany jest przez jedną studnię w
Żelisławkach, jedną w Różynach i jedną w Ostrowitym. Warstwę wodonośną stanowią
międzymorenowe utwory piaszczyste, różnoziarniste, zalęgające na głębokości od 8,5 do 60 m ppt.
Stan zaopatrzenia Gminy w wodę jest bardzo dobry. Z własnych studni korzystają nieliczne
gospodarstwa.
Kolbudy
Gmina Kolbudy niemal w całości położona jest w dorzeczu Raduni i jej dopływów.
Największym z nich jest jej prawy dopływ Reknica. Na zachód od strefy wyniesień terenu
rozciągającej się południkowo od Otomina i Bąkowa leży bezodpływowe Jezioro Otomińskie o
powierzchni około 38 ha. Na granicy gminy jest również jezioro Łapińskie o powierzchni 38 ha.
Sztucznym zbiornikiem, utworzonym przez zaporę elektrowni „Straszyn”, jest tzw. Jezioro
Goszyńskie o powierzchni ok. 70 ha, które obecnie pełni rolę zbiornika wody pitnej. Na nitce rzeki
Raduni znajdują się 3 budowle:
− Zapory wraz elektrownią wodną w Łapinie,
− Zespół budowli elektrowni wodnej Bielkowo,
− Zapora wraz z elektrownią wodną w Straszynie.
Suchy Dąb
Zasoby wód powierzchniowych są niewykorzystywane. O dużym potencjale wodnym gminy
Suchy Dąb mogłyby decydować wody Wisły, która jednak z różnych powodów nie jest
wykorzystywana. Wynika to przede wszystkim z bardzo dużego zanieczyszczenia wód prowadzonych
przez Wisłę, braku tradycji jej gospodarczego wykorzystania (energetyka, turystyka, rybołówstwo) i
zaprzestania wykorzystywania jej transportowej funkcji.
Trąbki Wielkie
21
Przez teren gminy przepływają trzy główne rzeki: Kłodawa, Styna i Czerwona Struga. Na
obszarze znajdują się również trzy niewielkie jeziora: Małe w Mierzeszynie, Bronisława w
Cząstkowie, Sobowidzkie w Sobowidzu. Na terenie gminy znajduje się, unikalny w skali świata,
naturalny akwen wodny wielkości 7 ha.
22
TEMAT 3: UWARUNKOWANIA KULTUROWE
Placówki kulturalne, jednostki kultury w poszczególnych gminach.
Nazwa
gminy/mia
sta
Ośrodek
kultury
Pruszcz Gdański
Cedry
Wielkie
Suchy Dąb
Kolbudy
2
1
0
2
Ośrodek Kultury
Gminy Pruszcz
Gdański z
siedzibą w
Łęgowie — swoją
działalnością
obejmuje teren
całej gminy,
Żuławski
Ośrodek
Kultury i
Sportu
Gminne
Centrum
Informacji
w Cedrach
Wielkich.
Brak domów kultury
Referat Kultury i Rekreacji Urzędu
Gminy Kolbudy wypełniający
wszystkie zadania jak Gminny
Ośrodek Kultury i Rekreacji, Wiejski
Dom Kultury w Pręgowie, Ośrodek
kulturalny prowadzony przez ks.
Zygmunta Słomskiego w Pręgowie.
Urząd Gminy Pszczółki wypełnia wszystkie
zadania kulturalno-rekreacyjne na terenie
gminy.
Gminny Ośrodek Kultury w
Trąbkach Wielkich,
Ośrodek RehabilitacyjnoEdukacyjno-Wychowawczy
(OREW) w Trąbkach
Wielkich prowadzony
przez Caritas (od
16.I.2006)
Świetlica
wiejska
13
5
3
3
5
12
Wsie:
Cieplewo,
Rusocin, Wiślina,
Lędowo, Rekcin,
Wiślinka,
Bogatka,
Juszkowo, Goszyn,
Straszyn, Żuława,
Jagatowo, Łęgowo
3
Wsie:
Mirocin,
Koszwały.
Trzcinisko,
Kiezmark,
Wsie: Koźliny, Krzywe Koło, Osice,
Steblewo
Jedna świetlica jest w trakcie
budowy
Rębielczu, Ulkowach, Kleszczewku,
Skowarczu i dom podcieniowy w Kolniku
Błotnia, Domachowo,
Graniczna Wieś,
Ełganowo, Gołębiewo
Wielkie, Gołębiewko,
Klępiny, Kleszczewo,
Mierzeszyn, Trąbki Małe,
Zaskoczyn, Zła Wieś
1
2
2
3
3
Gminna
Biblioteka
Publiczna
w Cedrach
Wielkich
Szkoły
pełnią też
funkcję
upowszech
niania
kultury na
terenie
gminy
Gminna Biblioteka Publiczna w
Suchym Dębie;
Punkty biblioteczny w Krzywym
Kole
Gminna Biblioteka Publiczne w
Kolbudach, punkt biblioteczny
Pręgowo,
Gminna Biblioteka Publiczna w
Pszczółkach; Punkty Biblioteczne:
Skowarczu, Punkt Ksiązki Mówionej.
Gminna Biblioteka
Publiczna w Trąbkach
Wielkich oraz filie w
Sobowidzu i Mierzeszynie.
W Krzywym Kole prowadzone są
Warsztaty Terapii Zajęciowej –
przez Caritas Archidiecezji
Gdańskiej, Caritas utworzyło
również Galerię Krzywe Koło w
Hospicjum św. Józefa w Sopocie.
W Gminnej Bibliotece Publicznej
w Suchym Dębie zostanie
utworzone centrum
multimedialne.
Szkoły pełnią też funkcję
upowszechniania kultury na terenie
gminy;
Funkcjonują świetlice
profilaktyczno-wychowawcze przy 6
szkołach, 2 świetlice środowiskowe
przy parafiach.
W trakcie realizacji:
•Przebudowa domu podcieniowego w
Kolniku
•Przebudowa świetlicy wiejskiej w
Skowarczu
Planowane:
•Przebudowa budynku pod Gminną
Bibliotekę Publiczną w Pszczółkach
•Budowa świetlicy w Różynach
•Budowa świetlicy w Żelisławkach
Szkoły pełnią też funkcję
upowszechniania kultury
na terenie gminy,
Kawiarenka internetowa
przy GOK-u w Trąbkach
Wielkich, planowana w
2006r. budowa świetlicy
wiejskiej w Gołębiewie
Średnim, Zespół Muzyki
Dawnej, Koło Gospodyń
Wiejskich, Świetlice
socjoterapeutyczne w
Szkołach podstawowych
Biblioteki,
punkty
biblioteczn
e (poza
biblioteka
mi
szkolnymi)
Inne
Biblioteka
Publiczna w
Łęgowie, filie w
Straszynie, w
Wiślinie.
Zespół Pieśni i
tańca ,,Jagódki”,
Zespół
,,Łęgowianie”,
Klub Seniora
Pszczółki
Trąbki Wielkie
1
23
Należy dodać, że we wszystkich gminach szkoły pełnią również funkcję kulturalną oraz funkcjonują świetlice socjoterapeutyczne lub środowiskowe
prowadzące zajęcia edukacyjno-kulturalne. We wszystkich gminach funkcjonują również Czytelnie Internetowe IKONA.
24
Uczestnictwo
Na obszarze objętym ZSROW partycypacja społeczna zdecydowanie wzrasta. Spadkiem po
okresie PRL jest brak poczucia odpowiedzialności za jakość życia społeczności i tradycji
uczestnictwa mieszkańców w akcjach na rzecz rozwoju lokalnego. Liczba organizacji
pozarządowych, zrzeszeń nie jest duża, ale mieszkańcy coraz aktywniej uczestniczą w życiu gminy i
wpływają na stan i charakter otoczenia, jakość życia w rejonie. Wzrasta liczba funkcjonujących w
gminach stowarzyszeń i organizacji pozarządowych, dzięki którym członkowie społeczności mają
możliwość realizować swoje potrzeby, pasje oraz rozwijać swe zainteresowania.
Liczne są kluby sportowe, zespoły muzyczne i kulturalne. Przykładem partycypacji
mieszkańców i angażowania się w rozwój gmin jest działalność Lokalnej Grupy Działania, w której
skład wchodzi 60 przedstawicieli wszystkich sześciu gmin. Mieszkańcy korzystają z coraz bogatszej
oferty z ośrodków kultury, bibliotek, szkół i organizacji pozarządowych. Prowadzone zajęcia
skierowane są w większości do dzieci i młodzieży, organizowane są również imprezy
okolicznościowe. W związku z tym, że nie we wszystkich miejscowościach funkcjonują świetlice
wiejskie, często ich funkcje przejęły szkoły. Na obszarze prężnie działają również Kluby Seniora.
Większość organizowanych imprez ma charakter lokalny, a uczestnictwo w nich jest duże. W każdej
z gminy przynajmniej raz w roku organizowana jest impreza o zasięgu ponad lokalnym, m.in.
Przegląd Dorobku Kulturalnego Powiatu Gdańskiego (Straszyn), Święto Pszczelarza (Pszczółki), czy
dożynki gminne.
W cyklicznie prowadzonych zajęciach na terenie każdej z gmin uczestniczy w ciągu
miesiąca kilkaset osób. W skali całego obszaru objętego ZSROW uczestnictwo dzieci w różnego
rodzaju zajęciach jest dużo wyższe niż dorosłych. Mieszkańcy korzystają również z zasobów
gminnych bibliotek. Główna grupę czytelników stanowią dzieci i młodzież w wieku szkolnym.
Pruszcz Gdański
Formy angażowania się w życie lokalne - organizacje i stowarzyszenia, w których
uczestniczą mieszkańcy:
− Zespół,, Jagódki” — tworzy 58 osób (50 dzieci i 8 osobowa kapela)
− Zespół ,,Łęgowianie”,
− W Straszynie działa chór ,,Bursztyny” składający się z osób należących do Klubu Seniora,
− Cztery zespoły taneczne działające w świetlicach: Cieplewo, Jagatowo, Rokitnica, Żuławy,
− Klub Seniora, Łęgowo — w spotkaniach,
− Klub Seniora, Jagatowo,
− Parafialny Klub Sportowy „Salus” w Łęgowie,
− Stowarzyszenie Aktywnych Kobiet Łęgowo,
− Stowarzyszenie Ekologiczne Żuławy Wiślinka,
− Fundacja BETEL “Żyj dłużej i godnie” Wiślina,
− Forum Polityki Społecznej i Ochrony Środowiska Straszyn,
− Kiwanis International- Klub Gdański III, Straszyn,
− Kupcy „Manhatanu”, Juszkowo,
− Na Rzecz Rozwoju Przejazdowa, Przejazdowo ,
− Stowarzyszenie Społeczno- Kulturalne „Młodzi Wszystkim” Łęgowo,
− Towarzystwo „Dolina Raduni” w Straszynie,
− Żuławskie Stowarzyszenie Rozwoju Regionalnego “Motława” Mokry Dwór .
Cedry Wielkie
− Stowarzyszenie Żuławy Gdańskie , 40 członków,
− Klub Wodny „Cedrus”, członkowie 20 osób,
− Gminne towarzystwo sportowe, członków ok. 100,
− Stowarzyszenie Przyjaciół dziecka i Szkoły , 25 członków,
− Stowarzyszenie „Podaj rękę”,
− 2 stowarzyszenia Ochotniczych Straży Pożarnych, członków 48,
25
− 2 Koła Gospodyń Wiejskich, około 30 uczestników.
− 3 Ludowe Zespoły Sportowe,
Uczestnictwo mieszkańców przejawia się również w korzystaniu z oferty wspierającej rozwój
przedsiębiorczości: Szkolenia dla MŚP, szkolenia z pozyskiwania środków UE dla osób bezrobotnych
oraz rolników, ofert pracy.
Kolbudy
− Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie o/Kolbudy , 70 członków,
− Stowarzyszenie Ekologiczne w Kolbudach, członków ok. 20 osób,
− Stowarzyszenie Przyjaciół Kowal,
− Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Pomorza FERMATA w Lublewie,
− Jeździecki Klub Sportowy Lublewo, 80 członków,
− Gminne Towarzystwo Sportowe Kolbudy, ok.100 osób,
− Caritas Archidiecezji Gdańskiej o/Łapino.
Pszczółki
− Stowarzyszenie Nadzieja Przyszłości,
− Fundację „Żyć Godnie”,
− Stowarzyszenie Rodzin z Dziećmi Niepełnosprawnymi i Przewlekle Chorymi oraz Osób
Niepełnosprawnych,
− Gminne Stowarzyszenie Sportowe,
− Gminny Ludowy Klub Sportowy w Różynach ,
− Koło Wędkarskie „Żwirek”,
− Gminne Koło Pszczelarzy,
− Związek Kombatantów,
− Koła gospodyń wiejskich,
− Klub Seniora
− Zespół Pszczółkowianie
− Chóry i zespoły taneczne w Publicznym Gimnazjum w Pszczółkach oraz Szkolę
Podstawowej w Pszczółkach
Działalność Gminnego Centrum Informacji w Pszczółkach dotyczy rozwoju zasobów ludzkich
gminy, w tym:
− Obsługa osób bezrobotnych, pomoc w przygotowaniu aplikacji o pracę, gromadzenie ofert
pracy, szkolenia dla osób bezrobotnych,
− Dostęp do komputerów i internetu dla celów związanych z poszukiwaniem pracy,
− Prowadzenie bezpłatnych kursów języków obcych dla osób pracujących w ramach projektu
współfinansowanego z europejskiego funduszu społecznego,
− Szkolenia zawodowe dla rolników i domowników,
− Spotkania informacyjne dla przedsiębiorców.
Suchy Dąb
− Warsztaty Terapii Zajęciowej „CARITAS” Krzywe Koło, wolontariat ,
− Stowarzyszenie „Żuławy Gdańskie”,
− Gminne Towarzystwo Sportowe w Suchym Dębie,
− Sekcja Tenisa Stołowego,
− Koła Gospodyń Wiejskich,
− Ochotnicza Straż Pożarna, 3 jednostki OSP (Suchy Dąb, Koźliny i Steblewo), w tym 15
osobowa drużyna żeńska.
26
Trąbki Wielkie
− Gminne Stowarzyszenie Osób Niepełnosprawnych w Trąbkach Wielkich,
− Gminne Zrzeszenie Ludowe Zespoły Sportowe” w Trąbkach Wielkich,
− Zrzeszenie Producentów Rolnych Ziemi Trąbkowskiej,
− Ludowy Klub Sportowy „Orzeł”,
− Klub Golfowy Gdańsk Golf & Country Club,
Programy, zajęcia pozaszkolne, festiwale, kultura fizyczna.
Na obszarze objętym ZSROW oferta kulturalna i edukacyjna wyraźnie się rozwija. Coraz
liczniej obchodzone są lokalne święta i rocznice, organizowane są wspólne zabawy mieszkańców.
Coraz częściej w ośrodkach kultury odbywają się wystawy i pokazy (zespołów tańca, teatrów,
filmów).
Większość programów skierowanych jest do dzieci i młodzieży, mniejsza liczba zajęć
przeznaczona jest dla dorosłych. Chociaż imprezy taneczne i zabawy karnawałowe stanowią
również dużą grupę atrakcji, z których korzystają mieszkańcy w wieku dojrzałym. Duży wkład w
program kulturalny rejonu maja także Kluby Seniora organizujące między innymi koncerty oraz
wycieczki.
Cecha charakterystyczną jest kumulowanie się imprez kulturalno-rozrywkowych w okresie
letnim (festyny, koncerty) oraz zimowym (Boże Narodzenie, Sylwester, karnawał). Sytuacja ma się
inaczej w przypadku imprez sportowych, ponieważ turnieje i zawody rozgrywane bywają zarówno na
wolnym powietrzu, jak i w warunkach halowych — na obszarze objętym działaniem LGD liczba i
standard ośrodków sportu wciąż wzrasta.
Jeśli chodzi o programy rozwijające zdolności i zainteresowania dzieci i młodzieży , to oferta
tematyczna zajęć jest bardzo bogata. Jednak odbywają się one w różnych miejscach — w szkołach i
świetlicach rozproszonych po całym obszarze objętym ZSROW. Nie wszystkie dzieci zatem w
równym stopniu mogą z nich korzystać. Liczba oferowanych zajęć z zakresu sportu, sztuki, muzyki,
kółek zainteresowań czy lekcji języków obcych, przekracza 30.
Najliczniejsze na terenie objętym ZSROW są zajęcia z języka angielskiego i niemieckiego,
zajęcia muzyczne (zespoły taneczne, wokalne, chóry), a także zajęcia plastyczne i wszelkiego
rodzaju sekcje sportowe. Wśród tych ostatnich przeważają typowe sporty drużynowe — piłka nożna,
koszykówka, siatkówka, ale ważne miejsce zajmuje również tenis stołowy (turnieje o zasięgu
ponadlokalnym) i pływanie. W ofercie znajdują się również zajęcia ze sportów mniej powszechnych
— sztuki walki, jazda konna, czy żeglarstwo. Wśród zajęć prowadzonych w szkołach i ośrodkach
kultury znajdują się również koła związane ściśle z miejscem zamieszkania — są to projekty
rozwijające wiedzę o dziedzictwie lokalnym, kulturze i historii regionu. Nieliczne są zajęcia
terapeutyczne — logopedyczne oraz skierowane do osób niepełnosprawnych. Ogólny klimat na
terenie działania LGD jest sprzyjający dla rozwoju oferty kulturalnej oraz podnoszenia jakości
odbywających się już cyklicznie wydarzeń.
Najważniejsze imprezy i wydarzenia w poszczególnych gminach.
Pruszcz Gdański
Imprezy:
Lp. Nazwa imprezy
1.
Zabawy choinkowe i karnawałowe
Miejscowość
Ośrodek kultury i wszystkie świetlice wiejskie,
placówki edukacyjne
Wszystkie świetlice wiejskie – finał w Ośrodku
Kultury, placówki edukacyjne
Ośrodek kultury i wszystkie świetlice wiejskie
4.
Akcja ,,Ferie Zimowe 2005” — Turniej
Międzyświetlicowy
Akcja Lato 2005 — 10 wycieczek
krajoznawczych
Festyny letnie
Każda miejscowość na terenie Gminy
5.
Festyn wiejski
Każda miejscowość na terenie Gminy
2.
3.
27
6.
7.
Festyny z okazji ,,Międzynarodowego
Dnia Dziecka”
Dożynki Gminne - Turniej Sołectw
Wiosenne Spotkania Muzyczne — Klub
Seniorów
Lenie Spotkanie Muzyczne — Klub
9.
Seniorów
Bal
Seniora
10.
8.
Łęgowo, Wiślina, Rotmanka, Arciszewo,
Wojanowo, Będzieszyn Juszkowo
Każda miejscowość na terenie Gminy –
corocznie inna miejscowość
Rotmanka, Straszyn
Juszkowo
Łęgowo, świetlice wiejskie
11. Gminny Dzień Seniora
Łęgowo, świetlice wiejskie
12. III Festiwalu Kultury w Straszynie
Straszyn
13. IV Powiatowy Konkurs Muzyczny
Łęgowo
14.
Koncert Noworoczny
Parafie na terenie Gminy
Konkursy:
− Gminny Konkurs plastyczno-techniczny ,,Koszyk Wielkanocny” i ,,Najsympatyczniejszy
Zajączek Wielkanocny”- Rokitnica,
− IV Powiatowy Konkurs Muzyczny ,, Śpiewać każdy może…” – Łęgowo.
Programy:
− „Każdy uczeń w gminie pływać umie” w ramach programu „Powszechna nauka pływania”,
− Zajęcia z koszykówki w ramach programu Sport po 16 – tej .
Cedry Wielkie
Imprezy
Lp.
Nazwa imprezy
Miejscowość
Wystawy
Spektakle teatralne
Sesje Rady Gminy
Ferie w ŻOKIS
Wakacje w ŻOKIS
Żuławski Ośrodek Kultury i Sportu, Cedry Wielkie
Wernisaże
Wycieczki
Międzynarodowe spotkania artystów
Wyjazdy do teatru
Wycieczki
Szkolenia
Gminne Centrum Informacji, Cedry Wielkie
Dzień Samorządności
Powiatowy konkurs „Żuławy Gdańskie – Nasza Mała Ojczyzna”
Dzień Sportu
Zespół Szkół, Cedry Wielkie
Otrzęsiny czwartoklasistów
Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy
Spotkania z eksperymentem
Dzień Sportu
Konkurs recytatorski „Wiosna, ach to Ty”
Zespół Szkół, Cedry Małe
Przedstawienia teatralne
Festyn Rodzinny
Szkoła Podstawowa, Wocławy
Szkoła Podstawowa, Giemlice
Szkoła Podstawowa, Trutnowy
28
Kiermasz ozdób świątecznych
Zabawy taneczne
Konkursy taneczne
Świetlica wiejska, Miłocin
Spotkania wiejskie
Turnieje tenisa stołowego
„Sportowy Turniej Sołectw”
Cedry Wielkie
Gmina Pszczółki
Imprezy
Lp.
Nazwa imprezy
Miejscowość
1.
Dożynki Gminne
Ulkowy
2.
Święto Pszczelarza
Pszczółki
3.
Spotkanie Noworoczne
Pszczółki
4.
Gminny Dzień Kobiet
Kleszczewko
5.
Gminny Dzień Matki
Skowarcz
6.
Gminny Dzień Dziecka
Różyny
7.
Święto Róż
Różyny
8.
Wieczornica – Dzień Niepodległości
Pszczółki
9.
Gminy Przegląd Jasełek
Pszczółki
10.
Wigilia dla samotnych
Pszczółki
11.
Festyny wiejskie
Cała gmina
12.
Rozgrywki i turnieje sportowe
Cała gmina
13.
Wernisaże, wystawy, przeglądy, konkursy
Cała gmina
Prowadzony jest Klub Seniora i Zespół Folklorystyczny Pszczółkowianie. Zajęcia we
współpracy ze Stowarzyszeniem Nadzieja Przyszłości:
− Dla dorosłych: taniec towarzyski, kuchnia tradycyjna i kompozycje kwiatowe,
− Dla dzieci i młodzieży: warsztaty teatralne, filmowe, fotograficzne, plastyczne
Organizowane są sobotnie zajęć dla dzieci i młodzież przez Gminną Bibliotekę Publiczną.
Programy to; „Poligloci pilnie poszukiwani” i „Poligloci pilnie poszukiwani II” — kursy języka
angielskiego i niemieckiego dla osób pracujących; współfinansowane ze środków UE i budżet
państwa, „Szkoła Marzeń” — program w Publicznym Gimnazjum w Pszczółkach: warsztaty
taneczne,
dydaktyczno-wyrównawcze,
fotograficzno-filmowe,
graficzno-komputerowe,
gastronomiczne, autoprezentacji, języka angielskiego oraz Szkolny Ośrodek Kariery. Szkolny Sejmik
Uczniowski, szkolenia dla rodziców, terapię pedagogiczną. Letni program „Akcja Lato”.
Kolbudy
Imprezy
Lp.
Nazwa imprezy
Miejscowość
1.
Festiwal Pianistyczny Fermata
Kolbudy
2.
Gminny Przegląd Teatrów
Kolbudy
3.
Wojewódzki Przegląd Teatrów Poszukujących ,,Enklawa”
Kolbudy
4.
Ogólnopolski Przegląd Filmów Niezależnych ,,Tam gdzie nie ma gwiazd”
Kolbudy
5.
Festyn Gminny ,,Powitanie Lata”
Kolbudy
6.
Tradycyjne festyny wiejskie
Wsie sołeckie
7.
Odpust i festyn z okazji dnia św. Rocha
Pręgowo
29
8.
Spotkania muzyczne
Koncerty w kościele, Kolbudy
9.
Grand Prix Kolbud w Tenisie Ziemnym
Kolbudy
10.
Memoriał Bronisława Myszkowskiego
Kolbudy
11.
Turniej rowerów górskich
Kolbudy
12.
Akcja „lato pod żaglami”
Kolbudy
Konkursy:
− Konkurs plastyczny "Bajki, baśnie i legendy polskie",
− Konkurs plastyczny "Moja Rodzina, Mój Dom, Moja Miejscowość",
− Wymiany młodzieży z niemieckiego miasta Uffenheim i Gminy Kolbudy.
Program: szkolenia koszykarskie w ramach wspólnego przedsięwzięcia z Urzędem
Marszałkowskim.
Suchy Dąb:
Imprezy
Lp.
Nazwa imprezy
Miejscowość
1.
Kiermasze świąteczne
Suchy Dąb i Krzywe Koło
2.
Aukcje
3.
Wystawy
4.
W przygotowaniu parada „Pokazać się
światu”
Gimnazjum, Suchy Dąb; Warsztaty Terapii Zajęciowej, Krzywe
Koło.
Programy:
− „Sport po 16.00”,
− „Pływać każdy może”,
− .„Jesteś, potrafisz, zaistniejesz!” — program wyrównywania szans młodzieży wiejskiej
„Równać szanse 2005” realizowany przez Gimnazjum w Suchym Dębie we współpracy z
Warsztatami Terapii Zajęciowej w Krzywym Kole.
Szkoła w Grabinach Zameczku bierze udział w Europejskim programie „Sokrates
Comenius”. Zajęcia prowadzone w warsztatach Terapii Zajęciowej w Krzywym Kole: zajęcia w
pracowniach – plastycznej, wikliniarskiej, witrażu, galanterii papierniczej, domu środowiskowego.
Na terenie gminy nie odbywają się festiwale.
Trąbki Wielkie
Imprezy
Lp.
Nazwa imprezy
Miejscowość
1.
Wielki Festyn Parafialny
Sobowidz
2.
I Powiatowa Biesiada Muzyczna „Trąbki w Trąbkach”
Trąbki Wielkie
3.
Bal Samorządowy Gminy Trąbki Wielkie
Trąbki Wielkie
4.
Spartakiada
Trąbki Wielkie
5.
Zawody Samorządowe
Trąbki Wielkie
6.
Bal z okazji 60-lecia SP im.M. Kownackiej w Kłodawie
Kłodawa
7.
Dożynki Archidiecezjalno- Samorządowe
Trabki Wielkie
8.
Gminny Konkurs Kolęd i Piosenek o tematyce Bożonarodzeniowej
Trąbki Welkie
Przy Gminnym Ośrodków kultury funkcjonuje Kawiarenka internetowa.
Zwyczaje, obyczaje, tradycje
Na obszarze objętym działaniem LGD mieszają się tradycje ludowe, folklorystyczne regionu
wraz z tradycjami lokalnymi, rodzącymi się współcześnie. Widać również duży związek lokalnej
obyczajowości z tradycja kościoła katolickiego — święta i formy ich obchodów, kalendarz religijny.
30
Część wydarzeń i imprez kulturalnych odwołuje się do dawnych obyczajów, podtrzymując
dawne tradycje i włączyć je w cykl życia współczesnych mieszkańców. Obserwuje się tendencje
powrotu do własnych korzeni oraz odkrywania i promowania własnych tradycji. Tworzą się coraz
liczniej w szkołach koła i sekcje regionalne, obywają się także kiermasze i dni prezentujące lokalne
rękodzieło i produkty. Kultywowanie tradycji ludowych przejawia się w hucznych obchodach
Dożynek, a także spotkań Bożonarodzeniowych oraz zabaw karnawałowych, andrzejkowych, itp.
Pewną tradycję zyskały już cykliczne wydarzenia muzyczne — koncerty, festiwale, sportowe —
turnieje, rajdy, czy chociażby, obchodny Dnia Dziecka.
Miejscowe tradycje i wydarzenia, które wchodzą szybko do kalendarza corocznych imprez
lokalnej społeczności, wiążą się głównie ze wspólnym świętowaniem lub zabawą — festyny, bale,
wycieczki, zawody sportowe oraz podkreślaniem indywidualności, specyfiki lokalnej — np. Biesiada
Żuławska w Cedrach Wielkich.
Duży potencjał historyczny tkwi także w historiach nazw miejscowości na obszarze ZSROW.
Odzwierciedlają historię powstania lub późniejszych dziejów osad — często stanowiły one majątki
szlacheckie, przechodziły z rak polskich pod panowanie niemieckie.
Charakterystyczne dla gmin tradycje i wydarzenia:
Pruszcz Gdański:
Tradycją gminy są:
− Dożynki Gminne,
− Festyny z okazji Dnia Dziecka,
− Spotkania Muzyczne dla Seniorów.
Cedry Wielkie:
− Spotkania Seniorów,
− Sportowe soboty (rywalizacja między sołectwami w różnych dyscyplinach sportowych),
− Turniej Tenisa Stołowego o Puchar Przewodniczącego Rady Gminy,
− Europejski Dzień Techniki Rolniczej,
− Dziecięca Sesja Rady Gminy (w Dniu Dziecka),
− Biesiada Żuławska,
− Rajd Rowerowy.
Pszczółki
W gminie trwa intensywny proces odbudowywania lokalnych tradycji. Ze względu na fakt, że
większość mieszkańców to ludność napływowa, brakuje spójnych obyczajów i tradycji. Dlatego też
mieszkańcy budują na nowo i wspólnie więź lokalną:
− W Pszczółkach pielęgnowana jest tradycja związana z pszczelarstwem — planowane jest
założenie Muzeum Miodu,
− W Różynach planowane jest położenie nacisku na rozwój wsi jako Krainy Róż,
− W Żelisławkach planowany jest rozwój wsi w oparciu historyczne powiązania z rycerzem
Żelisławem,
− Planowany jest produkt lokalny — miód Pszczółkowski (majowy, wielokwiatowy).
Tradycyjne imprezy:
− Święto Pszczelarza,
− Spotkanie Noworoczne.
Kolbudy
Tradycyjne imprezy w gminie:
− Dożynki,
− Spotkania świąteczne,
− Zabawy sylwestrowe.
31
Tradycje gminy Kolbudy współtworzą szczególnie prężnie strażacy — Festyn Strażacki w
dzień św. Floriana. Organizują również muzeum pożarnictwa w Kolbudach.
Suchy Dąb
− Dożynki zarówno wiejskie i gminne,
− Przetrwały również obyczaje weselne („Maszki”, tłuczenie butelek, oczepiny itp.)
− Andrzejki,
− Sylwester,
− Ostatki.
W ostatnich latach wzrosło zainteresowanie mieszkańców regionem – Żuławy Gdańskie. W
szkołach prowadzone są zajęcia regionalne, na których uczniowie poznają historię, obyczaje i
tradycje Żuław. Uczniowie szkół z Gminy Suchy Dąb uczestniczą w Powiatowym Konkursie „Żuławy Nasza Mała Ojczyzna” oraz konkursie „Wspólne korzenie – Wspólna przyszłość”.
Gmina Trąbki Wielkie
− Amatorska Grupa Teatralna POMORANIA w Warczu —kontynuowanie i kultywowanie
tradycji teatru ludowego. Udział w wielu przeglądach, szczególnie o charakterze religijnym.
− Coroczny odpust dla pielgrzymów w zabytkowym kościele p.w. Wniebowzięcia NMP w
Trąbkach Wielkich (miejsce szczególnego Kultu Maryjnego).
− Festyn Sobowidzki.
− Działalność Izby Regionalnej w Mierzeszynie, w gospodarstwie artysty ludowego Zygmunta
Bukowskiego .
Uwarunkowania historyczne
Historię danego regionu można podzielić na następujące okresy:
− Osadnictwo pradziejowe
− Epoka książąt pomorskich
− Panowanie krzyżaków
− Przynależność do korony polskiej
− Okres rozbiorów i wojny napoleońskie
− Panowanie pruskie
− Wolne miasto Gdańsk
− Okres II wojny światowej
− Okres współczesny (powojenny).
Prehistoria
Pierwsze osiedla ludzkie istniały na terenach już u schyłku epoki kamiennej. Koncentracji
osadnictwa na terenie Wyżyny Gdańskiej, leżącej na skraju Pojezierza Kaszubskiego i Żuław
Wiślanych sprzyjało ukształtowanie powierzchni: rozległa dolina Wisły i Raduni, suche, piaszczyste
miejsca dogodne do zakładania osad. Teren ten, leżący w pobliżu ujścia Wisły do Morza
Bałtyckiego, stanowił ważny punkt handlowy na tzw. szlaku bursztynowym, okolice te były bogate w
płody natury: futra, miód, wosk i żywność, a przede wszystkim bursztyn.
Prasłowiańska ludność tych ziem należała do kultury wschodnio-pomorskiej. Struktura
społeczna opierała się wówczas na grupach składających się z kilku rodzin, które zajmowały się
hodowlą zwierząt, odlewnictwem, garncarstwem, częściowo kowalstwem i bursztyniarstwem.
Początek naszej ery – średniowiecze
W VI na skutek obniżania się poziomu wód morskich osadnictwo na terenie Wyżyny
Gdańskiej uległo załamaniu. W X wieku na północ od Pruszcza powstała osada, która była
zaczątkiem późniejszego Gdańska i to ona przejęła rolę wiodącego ośrodka na tym terenie. Tereny
nabrały ponownego znaczenia w XIV wieku, ale już jako „otoczenie” Gdańska.
Era nowożytna
32
Krzyżacy. Nowy okres w historii łączy się nierozerwalnie z pojawieniem się Zakonu Krzyżackiego. Na
początku XIV w. Pomorze Gdańskie przeszło w ręce Zakonu, z tego też okresu pochodzą pierwsze
informacje pisane miejscowościach z terenów objętych ZSROW (Cedry Wielkie, Trąbki Wielkie,
Wocławy, Koszwały, Trutnowy, Pszczółki). W 1347 r. Krzyżacy zbudowali śluzę na rzece i przekopali
kanał tworząc nowe koryto Raduni, tzw. Nową Radunię. Pokuj Toruński — Zakon Krzyżacki utracił
ziemie gdańskie. Ziemie pozostawały własnością Gdańska do 1793r, kiedy to zostały włączone do
Prus.
Prusy. W czasie wojny napoleońskiej oblężenie Gdańska przez Francuzów w 1807r. rozpoczęło się
zdobyciem Pruszcza. W grudniu tegoż roku utworzono Wolne Miasto Gdańsk, w skład którego
weszły opisywane ziemie, nie na długo jednak — w 1814 r. Pomorze Gdańskie weszło ponownie w
skład Prus. Utworzono starostwo z siedzibą w Rusocinie, a później w Pruszczu. Obszar zyskiwał
znaczenie w związku z rozwojem sieci komunikacyjnej wokół Gdańska — w 1819r. Rozpoczęto
budowę szosy Gdańsk-Tczew , w 1852 ukończono linię kolejową Gdańsk-Tczew, a w 1875r.
przeprowadzono jej odgałęzienie do Kartuz, przedłużone później do Lęborka. W czasach panowania
pruskiego poczyniono również duże inwestycje na Żuławach — ulepszono system melioracyjny, co
zwiększyło wydajności upraw. O bogactwie i wysokim standardzie życia mieszkańców Żuław
świadczą zachowane do dziś domy podcieniowe.
Wiek XX — Wolne Miasto Gdańsk i Polska niepodległa. Po odzyskaniu niepodległości w 1919r.
Gdańsk i okolice nie powróciły do Polski. Utworzono Wolne Miasto Gdańsk, które objęło swym
zasięgiem opisywane ziemie. Granica Wolnego Miasta przebiegała przez Pszczółki, gdzie
funkcjonował Urząd Celny. 23 marca 1945r. tereny zostały wyzwolone i powróciły do. Polski.
Cechy charakterystyczne dla terenów, wynikające z wydarzeń historycznych:
− Często zmieniana przynależność państwowa i wiążące się z tym wpływy niemieckie,
− Mieszana ludność pod względem wyznaniowym (katolicy i protestanci),
− Odpływ ludności autochtonicznej w 1945 r.
Należy podkreślić, że przełomowym wiekiem dla obszaru Żuław Gdańskich było XIII stulecie,
gdy w delcie Wisły zaczęli osiedlać się Fryzowie z Lubeki. Osice, Wocławy i Wiślina to pierwsze
założone przez nich osady. Rozpoczęli prace melioracyjne na Żuławach, w postaci kanałów,
przepustów, czy wiatraków-przepompowni. Osadnicy wprowadzili charakterystyczną zabudowę
terenu - wsie w układzie ruralistycznym. Osady otoczone były wielkoobszarowymi gospodarstwami.
Obecne granice miejscowości odpowiadają historycznym. Na Żuławach Gdańskich zachowały się
charakterystyczne budynki sakralne, powstałe jeszcze w XIV wieku i domy podcieniowe z XVIII
wieku. W XIX wieku powstał szlak komunikacyjny przez cały obszar Żuław Lewobrzeżnych - kolej
wąskotorowa, obecnie niszczejąca.
Tragiczną cezurą czasową dla Żuław okazał się również koniec II wojny światowej. Teren ten
uległ fizycznemu zniszczeniu w postaci podtopienia na parę lat w wyniku świadomego zniszczenia
systemu odwadniającego przez cofające się wojska niemieckie. Wysiedlono przedtem całkowicie
tutejszą ludność, często związana z terenem od wielu pokoleń. Po wojnie obszar zasiedlono nowymi
osadnikami z południowych terenów Polski oraz z jej dawnych terenów wschodnich, przyłączonych
do Związku Radzieckiego. W wyniku tej migracji, na terenie Żuław Wiślanych powstała olbrzymia
luka cywilizacyjna, której skutki-wbrew wielu nadziejom- niestety widoczne są boleśnie do dziś.
Zarówno małe jak i duże wsie obszaru posiadają wiele ciekawych zabytków oraz osobliwości
historyczno-krajoznawczych. Wartościami kulturowymi większości wsi są: zachowany historyczny
układ przestrzenny oraz zabytkowe budynki mieszkalne.
Pruszcz Gdański
Najważniejsze zabytki:
− Wieś Arciszewo — dwór z XIX wieku (obecnie dom mieszkalny), wokół którego rozciąga się
zespół parkowy o powierzchni ok. 2 ha.
− Bogatka — zagroda typu holenderskiego z XIX wieku.
− Wieś Dziewięć Włók — dom z roku 1827, parterowy, drewniany, konstrukcji zrębowej, na
ceglanej podmurówce.
− Lędowo — dom podcieniowy zbudowany w pierwszej połowie XIX wieku.
− Wieś Łęgowo — kościół znajdujący się we wsi z 1748 roku jest dziełem przeora z Oliwy, Iwo
Roledera. Kościół został wybudowany w stylu barokowym, z wykorzystaniem niemieckich,
gotyckich fundamentów i murów,
33
− Przejazdowo — dom mieszkalny z przełomu XVIII/XIX wieku,
− Wieś Rokitnica — zagroda holenderska z pocz. XIX wieku, dom z podcieniem niemieckim
ryglowym wspartym na 4 słupach oraz drewniany budynek plebani nieistniejącego już
kościoła z końca XIX wieku.
− Wieś Rusocin — warto zobaczyć założenie parkowo-pałacowe o powierzchni 7,5 ha. W swej
francuskiej kompozycji rozciąga się malowniczo po brzeg rzeki Kłodawy.
− Wieś Wiślina — drewniane domy o konstrukcji wieńcowej z XIX, a także nowoczesny kościół,
parafialny pw. Niepokalanego Serca Maryi oraz cmentarz o drewnianej bramie w formie
barokowej dzwonnicy ,
− Wojanowo — znajduje się tu park o powierzchni 7 ha. Główną parku mieści się w głębokim
jarze o stromych stokach. Przepływający w nim strumień spiętrzony jest w cztery stawy.
Wokół nich rozciąga się naturalistyczna część parku.
− Wieś Żukczyn — młyn wodny z początku XX wieku, murowany, który pełni swą funkcję do
chwili obecnej oraz dawny dom młynarza, pochodzący z początku XX wieku.
− Żuława — XIX wieczny kościół p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego. Pięciohektarowe, dawne
podworskie założenie parkowe, które obecnie jest w bardzo złym stanie.
− Żuławka — domy podcieniowe, szkieletowy spichlerz z około xix wieku.
Inne atrakcje:
− Wieś Goszyn — ferma strusi.
Cedry Wielkie
Historia gminy łączy się nierozerwalnie z historią Żuław Gdańskich – obszaru o bogatych
dziejach i unikalnych walorach kulturowych. Znaczący wpływ na środowisko i krajobraz Żuław
wywarli mennonici, którzy zaczęli napływać tu w trzeciej dekadzie XVI w. Objawił się on w nowych
formach kulturowych takich jak: typy osadnictwa (plany wsi), układy zabudowy wiejskiej i
architektura. Do dzisiaj zachowały się czytelne historyczne układy ruralistyczne. Wsie o charakterze
ulicowym, owalnicowym mają zachowany historyczny układ dróg. Owalnice istnieją w formie zieleni
wiejskiej z uzupełnieniami zabudową. Dość licznie zachowane elementy dziedzictwa kulturowego
sprawiają, że przestrzeń gminy jest harmonijna pod względem kulturowym. W większości sołectw
zachowały się (także) obiekty historyczno – zabytkowe, z których największą wartość przedstawiają
obiekty i zespoły wpisane do rejestru zabytków:
− Odbudowany kościół parafialny w Cedrach Wielkich,
− Kościół parafialny w Giemlicach, wraz z cmentarzem ,
− Kościół parafialny w Kiezmarku,
− Cmentarz parafialny przykościelny w Kiezmarku,
− Dom podcieniowy w Koszwałach,
− Dom podcieniowy w Miłocinie,
− Dworek w Miłocinie,
− Kościół parafialny w Trutnowych,
− Cmentarz przykościelny w Trutnowych,
− Plebania w Trutnowych,
− Dom podcieniowy w Trutnowych,
− Ruiny kościoła parafialnego w Wocławach.
Pszczółki
Historyczne początki osadnictwa na terenach gminy łączą się z działalnością:
− Cystersów z Oliwy, jako pierwszych właścicieli ziem obecnej gminy Pszczółki — rozpoczęli na
tym terenie hodowle pszczół;
− Krzyżaków – panowanie zakonu na Pomorzu;
− Rycerzem Żelisławem — Jan z Żelisława, stronnik Związku Pruskiego, uczestnik walk z
Krzyżakami, poseł do Brześcia na rokowania polsko-krzyżackie,
Ważnym wydarzeniem w historii Gminy była obecność Józefa Ignacego Kraszewskiego w
Kleszczewku (XIX w). Najważniejsze obiekty zabytkowe i miejsca o ważne historycznie:
− Wiatrak holenderski w Pszczółkach (XIX w.) – wykorzystywany jako bar,
34
− Dom podcieniowy w Różynach (XVIII w.) – należy do właścicieli prywatnych,
− Zespół pałacowo-parkowy w Żelisławkach (ostatnia przebudowa XIX w.) – obiekt
zaniedbany; jest własnością Instytutu Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach,
− Dom mieszkalny w Różynach (początek XX w.),Kościół parafialny p.w. Św. Wawrzyńca w
Różynach (XVIII w.).
− Budynek dworca PKP w Pszczółkach,
− Budynek po kościele ewangelickim – planowane wykorzystanie pod dom spokojnej starości
(w trakcie zagospodarowywania); własność Braci Pocieszycieli z Getsemani.
− Lapidarium Pana Kazimierza Kowalkowskiego w Żelisławkach,
− Tablica upamiętniająca pobyt Józefa Ignacego Kraszewskiego w Kleszczewku,
− Dom podcieniowy w Kolniku – w trakcie remontu, wykorzystywany przez Fundację „Żyć
Godnie” jako miejsce prowadzenia warsztatów terapii zajęciowej i Środowiskowy Dom
Pomocy Społecznej, ma być również pełnić funkcję świetlicy wiejskiej,
− Pasieka Pana Henryka Kamińskiego – ule w kształcie charakterystycznych budynków
gminy,
− Park w Ulkowach ze Wzgórzem Nadziei.
Kolbudy
Teren gminy ma bardzo bogata historię. Pierwsze ślady człowieka na terenie Gminy Kolbudy
datowane są na epokę kamienia (IV - II tys. p.n.e.). Osadnictwo rozwinęło się we czesnym
średniowieczu. W dwóch miejscowościach istniały warowne grody (Pręgowo – X-XII w., Otomin – X XI w., wykopaliska archeologiczne znajdują się w Kolbudach — monety i ozdoby z IX i X w., oraz we
wsiach: Bąkowo, Kowale, Jankowo, Pręgowa i Lublewo — groby. Dalszą historia terenów, na których
położona jest Gmina Kolbudy, ściśle wiąże się z dziejami Gdańska i Pomorza Gdańskiego.
Ważnym elementem historii ziem obecnej gminy Kolbudy były przemiany religijne —
kościoły parafialne należały do katolików, lecz w drugiej połowie XVI wieku na tym terenie powstały
zbory protestanckie. W Buszkowych powstał zbór ariański w dobrach prywatnych, który przetrwał
do lat 20 XVII wieku. Także w Lublewie, w dobrach miasta królewskiego powstał zbór protestancki.
Większość kościołów protestanckich przestała istnieć w drugiej połowie XVII wieku, w czasach
kontrreformacji.
Najważniejsze zachowane zabytki i obiekty o wartościach historycznych:
− Otomin — wykopaliska archeologiczne,
− Pręgowo – Kościół p. w. Bożego Ciała z XIV w.,
− Linia kolejowa z 1886 r.,
− Wieś Bąkowo — z zespołem dworsko-parkowym z przełomu XIX/XX w.,
− Wieś Bielkowo — z zespołem dworsko-parkowym z przełomu XVIII/XIX w. (zachowały się
obiekty gospodarcze). Elektrownia wodna z 1925 r., droga brukowa z przełomu XIX/XX w,;
− Wieś Bielkówko — dawny majątek folwarczny na wyspie w zakolu rzek Raduni, tory
kolejowe z końca XIX wieku wraz ze stacją kolejową Bielkowo.
− Wieś Buszkowy — zespół podworski i cmentarz ariańskim,
− Wieś Czapelsko –kościół pw. św. Mikołaja z XVIII w.,
− Wieś Kolbudy — systemy urządzeń inżynierskich związanych z wodami rzeki Raduni i
Reknicy (jazy, śluzy, mosty itp.), dworzec kolejowy,
− Wieś Kowale – niemiecki Kowall — dom podcieniowy ze starodrzewem, 16 stanowisk
archeologicznych
− Kościół pw. NMP Królowej Polski – XVI w.,
− Wieś Łapino – niemiecki Lappin — zespół pałacowo-parkowy, zakłady przemysłu gumowego
z XIX/XX w., elektrownia wodna z 1929 r.,
− Wieś Pręgowo – ważne miejsce pamięci związane z ewakuacją obozu Stutthof w styczniu
1945 r. — na cmentarzu parafialnym w Pręgowie znajduje się zbiorowy grób więźniów
zmarłych w czasie marszu.
Suchy Dąb
Historia obszarów gminy Suchy Dąb jest związana z historią Żuław. Najważniejsze zabytki i
elementy przestrzeni o wartościach kulturowych związane są także ze specyfiką regionu. Występuje
35
na terenie rozbudowany i bardzo precyzyjnie rozplanowana sieć wodna kanałów odwadniająco–
nawadniających. Na terenie gminy Suchy Dąb znajduje się wiele historycznych elementów tej sieci
— związanych z rzeką Motławą. Na obszarze gminy znajdują się zabytkowe obiekty sakralne —
kościoły w miejscowościach: Koźliny, Krzywe Koło, Osice, Steblewo, Suchy Dąb oraz kaplica we
Wróblewie. Kaplica dworska funkcjonowała także w rycerskim zameczku krzyżackim w Grabinach
Zameczku.
Wykaz obiektów wpisanych do rejestru zabytków na terenie gminy Suchy Dąb:
− Grabiny Zameczek — Zamek pokrzyżacki z kaplicą filialną; park zabytkowy układ
przestrzenny majdanu; skrzyżowanie Kanału Kłodawy z rzeką Motławą,
− Koźliny — Kościół filialny pw. Matki Boskiej Różańcowej 1353 roku, spichlerz przy domu nr
45 z XVIII w,
− Krzywe Koło — Kościół filialny pw. Znalezienia Św Krzyża XIV w., dom mieszkalny
(podcieniowy) z XIX w.
− Osice— Kościół filialny pw Św .Antoniego Padewskiego XIV-XV w. , dawna plebania, II poł.
XVIII w ,dom mieszkalny nr 20 z 1844 r.
− Steblewo — Ruina kościoła XIV-XV w. ,dom mieszkalny (podcieniowy) nr 23, k. XVIII w., dom
mieszkalny podcieniowy nr 37 k. XVIII w.
− Suchy Dąb — Kościół Parafialny pw. św. Anny i Joachima z XIV w ,plebania z XVIII w.
− Wróblewo – Kościół filialny pw. Wniebowzięcia NMP z 1593 r., dom mieszkalny nr 8 z 1870
r
Trąbki Wielkie
Początki wsi łączą się z obecnością trzech zakonów:
− W początkach swego istnienia wieś należała do klasztoru benedyktynów z Mogilna,
− Od roku 1305 zostaje sprzedana przez opata Mikołaja cystersom z Lądu,
− W roku 1331 Trąbki Wielkie są już własnością krzyżacką otrzymuje przywilej osadniczy.
Najcenniejszym zabytki:
− Trąbki Wielkie — ceglany kościół parafialny p.w. Wniebowzięcia N.M.P. 12 czerwca 1987 r.
Ojciec Święty Jan Paweł II dokonał koronacji obrazu Matki Bożej Trąbkowskiej koronami
papieskimi w Gdańsku-Zaspie.
− Kłodawa — kościół parafialny p.w. św. Jakuba, którego budowę kościoła rozpoczęto
najprawdopodobniej w XIII w.
− Mierzeszyn — wieś określana w początkach swej historii jako folwark krzyżacki wójtostwa
tczewskiego. Kościół parafialny p.w. św. Bartłomieja wybudowany w latach 1475 - 1482.
Miejsca pamięci na terenie gminy Trąbki Wielkie
− Trąbki Wielkie - Budynek po szkole polskiej z okresu II Wojny Św.
− Ełganowo - Budynek po szkole polskiej z okresu II Wojny Św.
− Graniczna Wieś - pomnik poległych ofiar obozu Sztuthof, grób Alfa Miczmańskiego patrona
harcerzy.
− Kleszczewo - Cmentarz żołnierzy radzieckich z II Wojny Światowej.
− Warcz - Cmentarz żołnierzy radzieckich z II Wojny Światowej.
− Postołowo - Pomnik „Pamięci Szkoły Polsko - Niemieckiej”.
− Mierzeszyn - grób ks. Jana Eltermana - patrona szkoły.
Inne atrakcje:
− Postołowo — obecnie atrakcję stanowi 18 - dołkowe pole golfowe klasy mistrzowskiej.
− Sobowidz — największa wieś gminy, położona nad jeziorem.
Szlaki turystyczne rejonu objętego działaniem LGD.
Na obszarze ZSROW występują szlaki turystyczno-rekreacyjne oraz kulturoznawcze:
− Szlak domów podcieniowych (gminy Pruszcz Gdański i Cedry wielkie),
− Śladami Mennonitów po Żuławach Gdańskich (gminy Pruszcz Gdański i Cedry wielkie),
− Szlak Motławski, pieszy i rowerowy (gminy Pruszcz Gdański i Suchy Dąb),
− Szlak Elektrowni Wodnych Raduni (gminy Pruszcz Gdański i Kolbudy).
36
Przez tereny objęte działaniem LGD przebiegać będzie również duży odcinek projektowanej
ścieżki rowerowej o znaczeniu międzynarodowym „Trasa Bursztynowa”. Przez obszar przebiegają
również szlaki turystyczne piesze i rowerowe:
− KARTUSKI: Sopot - Kartuzy,
− WZGÓRZ SZYMBARSKICH: Sopot - Kamienica Królewska,
− SKARSZEWSKI: Sopot - Skarszewy.
Na terenie gminy Kolbudy znajduje się część Leśnego Szlaku Rowerowego (trasa jest
poszerzeniem systemu dróg rowerowych aglomeracji Trójmiejskiej o urokliwą Kaszubską pętlę).
Szlakiem turystyki wodnej jest koryto rzeki Raduni — spływy kajakowe przełomem Raduni,
potencjalne walory turystyczne posiada też rzeka Motława.
SEKTOR II: Potencjał demograficzny i gospodarczy
TEMAT 1: CHARAKTERYSTYKA LUDNOŚCI ZAMIESZKUJĄCEJ
OBSZAR ZSROW
Ogólne informacje
Ludność na terenie obszaru ZSROW charakteryzuje się dodatnim przyrostem naturalnym
oraz spadkiem umieralności i wzrostem przeciętnej długości życia. Przeciętne trwanie życia nie
różni się znacząco od średniej krajowej — obecnie 74,5 lat (70,4 mężczyźni, 78,8 kobiety) w
prognozach: 77,8 w 2015 r. (74,6 mężczyźni, 81,2 kobiety) oraz 80 lat w 2030 r. (77,6 mężczyźni,
83,3 kobiety). Struktura ludności na obszarze jest jednorodna, zarówno pod względem wieku, jak i
wykształcenia proporcje w gminach są podobne.
W najbliższych latach wzrośnie skala migracji zagranicznych. Migracje wewnętrzne
pozostaną przez najbliższe lata na obecnym niskim poziomie.
WOJEWÓDZTWA
OGÓŁEM
Pomorskie
Pomorskie
mężczyźni
Pomorskie kobiety
PROGNOZA LUDNOŚCI WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO
W tysiącach - stan w dniu 31 XII
2002
2005
2010
2015
2020
2025
38218,5 38123,3 37899,2 37625,9 37228,8 36598,0
2183,6
2196,2
2210,6
2219,2
2217,3
2197,7
1063,4
1069,1
1076,1
1081,1
1081,7
1073,5
1120,2
1127,1
1134,5
1138,1
1135,5
1124,2
2030
35693,0
2159,3
1054,5
1104,8
Prognoza liczby ludności dla powiatu gdańskiego, wg GUS
Rok
Liczba osób
2010
88 600
2015
93 500
2020
98 100
2025
101 600
2030
103 600
Prognoza ludności na terenach wiejskich dla powiatu do roku 2010, wg. GUS.
Wieś
Rok
Razem
Mężczyźni
2007
61807
30833
2008
62619
31226
2009
63411
31645
2010
64208
32043
Kobiety
30974
31393
31766
32165
37
Sytuacja w poszczególnych gminach
Liczba ludności na obszarze objętym ZSROW, dane wg. GUS.
Rok Pruszcz Cedry Pszczółki Kolbudy Suchy Trąbki W
Powiat –
Powiat –
Gdański Wielkie
Dąb
Wielkie sumie ludność
ludność
wiejska
ogółem
2002 15 319 6 020 7 499
10 623 3 817 9 217 52
57573
80470
495
2003 15 737 6 054 7 603
10 956 3
9 318 53
58489
81676
785
453
2004 16 260 6 117 7 694
11 379 3
9 392 54
59 672
83201
769
611
2005 16 610 6 150 7 752
11 540 3 931 9 840 55
60205
83850
596
Ludność zamieszkująca obszar ZSROW stanowi około 90% ludności zamieszkującej obszary
wiejskie w Powiecie Gdańskim i ponad połowę całkowitej liczby ludności powiatu. Główną cechą
charakterystyczną demografii obszaru objętego ZSROW jest ciągły wzrost liczby ludności oraz
utrzymujący się dodatni przyrost naturalny (z jednostkowymi odstępstwami).
Struktura wiekowa ludności jest na obszarze jednolita, w przeważającej części
reprezentowana jest grupa w wieku produkcyjnym. We wszystkich gminach liczba osób między 18
a 60 (kobiety)/65 (mężczyźni) rokiem życia przekracza 50% liczby ludności. Jednocześnie druga
najliczniejszą grupą są osoby w wieku do 15-16 lat. Oznacza to, iż grupa w wieku produkcyjnym
będzie się znacznie powiększać. Przyrost ludności w wieku produkcyjnym będzie powodował
zwiększenie zapotrzebowania na nowe miejsca racy. Wzrastająca regularnie liczba ludzi aktywnych
zawodowo spowoduje zmiany w sytuacji gospodarczej regionu – w szczególności na rynku pracy.
Wysoki udział ludności w wieku przedprodukcyjnym i produkcyjnym w populacji świadczy o
dużym potencjale rozwojowym obszaru. Z drugiej jednak strony, będzie miał znaczący wpływ na
poziom bezrobocia. W efekcie zachodzenia zmian demograficznych pobudzone zostaną dwa
procesy — wzrastać będzie liczba wyjazdów do pracy poza obszar gmin oraz — pobudzony zostanie
lokalny potencjał do rozwoju małej i średniej przedsiębiorczości.
W strukturze wykształcenia przeważa grupa o wykształceniu zawodowym oraz podstawowym
zasadniczym. Najmniej licznie reprezentowaną grupą są osoby o wykształceniu policealnym i
wyższym. Struktura wiekowa w gminach, dane GUS 2004r.
Gmina
Ogółem 0 - 14 15 - 19 20 - 29 30 - 39 40 - 59 60 - 64 65 i więcej
Pruszcz Gdański
16260 3290 1446
2766
2268
4645
459
1386
Cedry Wielkie
6117
1299 552
1076
816
1669
144
561
Pszczółki
7694
1636 648
1382
1074
2114
210
630
Kolbudy
11379 2364 902
1899
1980
3082
314
838
Suchy Dąb
3769
781
386
681
501
956
89
375
Trąbki Wielkie
9392
2157 899
1558
1299
2366
284
829
Struktura wiekowa w gminach, dane GUS 2003
Gmina
Ogółem 0 - 14 15 - 19 20 - 29 30 - 39 40 - 59 60 - 64 65 i więcej
Pruszcz Gdański
15737 3301 1449
2605
2154
4433
451
1344
Cedry Wielkie
6054
1326 560
1024
808
1630
156
550
Pszczółki
7603
1660 683
1339
1036
2054
205
626
Kolbudy
10956 2332 902
1890
1790
2922
331
789
Suchy Dąb
3785
822
402
660
503
927
105
366
Trąbki Wielkie
9318
2206 922
1501
1280
2286
294
829
Struktura wiekowa w gminach, dane GUS 2002
Gmina
Ogółem 0 - 14 15 - 19 20 - 29 30 - 39 40 - 59 60 - 64 65 i więcej
Pruszcz Gdański
15319 3305 1421
2512
2122
4203
462
1294
Cedry Wielkie
6020
1369 591
971
796
1587
156
550
Pszczółki
7499
1673 714
1284
1023
1987
200
618
Kolbudy
10623 2327 892
1904
1705
2715
327
753
Suchy Dąb
3817
880
402
647
502
913
113
360
Trąbki Wielkie
9217
2240 945
1459
1250
2207
308
808
38
Liczba ludności w edług w ieku w 2004 roku. Zestaw ienie gmin objętych ZSROW. Dane w g. GUS
Pryszcz
Gdański
Cedry
Wielkie
5000
4500
Liczba ludności
4000
Pszczółki
3500
3000
2500
Kolbudy
2000
1500
1000
Suchy
Dąb
500
0
0-14 lat
15-19 lat
20-29 lat
30-39 lat
Grupa wiekowa
40-59 lat
60-64 lat
65 i w ięcej
lat
Trabki
Wielkie
Pruszcz Gdański
Gmina jest największą na obszarze ZSROW — liczy 30 sołectwa i zamieszkuje ją ponad 16,5
tysiąca mieszkańców, co stanowi 18,97% mieszkańców powiatu gdańskiego i 0,68% ludności
województwa pomorskiego. W gminie utrzymuje się najwyższy poziom przyrostu naturalnego na
obszarze ZSROW. Ludność Pruszcz
Lata
Urodzenia
Zgony
Przyrost naturalny
2002
157
77
80
2003
164
79
85
2004
176
86
90
Cedry Wielkie
Gminę zamieszkuje ponad 6 000 osób. Ponad 60% ludności zamieszkuje w pięciu (z 13)
miejscowościach: Cedrach Wielkich, Cedrach Małych, Trutnowach, Długim Polu oraz Koszwałach.
Pozostałe sołectwa nie przekraczają liczby 400 mieszkańców. Ludność, Cedry Wielkie
Lata
Urodzenia
Zgony
Przyrost naturalny
2002
70
37
33
2003
67
49
18
2004
73
48
25
Pszczółki
Gmina jest najmniejszą pod względem powierzchni gminą na terenie objętym ZSROW,
natomiast jedną z najgęściej zaludnionych. Liczba osób zamieszkujących 9 sołectw jest dwa razy
większa niż liczba mieszkańców na terenie gminy Cedry Wielkie — o prawie trzykrotnie większej
powierzchni. Ludność, Pszczółki
Lata
Urodzenia
Zgony
Przyrost naturalny
2002
85
50
35
2003
86
44
42
2004
92
47
45
Kolbudy
Gmina jest drugą co do ilości mieszkańców gminą na obszarze objętym ZSROW, liczba
ludności przekracza 11 000. Największą miejscowością gminy są Kolbudy. Ludność, Kolbudy
Lata
Urodzenia
Zgony
Przyrost naturalny
2002
106
61
45
2003
107
60
47
2004
120
62
58
39
Suchy Dąb
Gminę zamieszkuje 3 931 osób (stan na 31.12.2005r). Największą, pod względem liczby
mieszkańców, wsią jest Suchy Dąb - 27,39 % ludności gminy; znaczącymi są wsie Grabiny
Zameczek, Koźliny, Krzywe Koło — łącznie 49,32 % ludności gminy. Ludność, Suchy Dąb
Lata
Urodzenia
Zgony
Przyrost naturalny
2002
32
22
10
2003
54
22
32
2004
25
36
-11
Trąbki Wielkie
Gmina należy do największych na obszarze, zamieszkuje ją prawie 10 000 mieszkańców, z
tego w Sobowidzu ok. 1500 a w Trąbkach Wielkich ok. 1200, czyli prawie 30% ludności
zamieszkuje dwie z dwudziestu pięciu sołectw gminy. Ludność, Trąbki Wielkie
Lata
2002
2003
2004
Urodzenia
110
120
120
Zgony
65
83
74
Przyrost naturalny
45
37
46
Bezrobocie
Bezrobotni mieszkający na wsi dane dla powiatu gdańskiego z 2004r., wg GUS.
Z liczby ogółem
Ogółem
Kobiety
Nieposiadający prawa
do zasiłku
Powiat
gdański
4050
2232
Liczba bezrobotnych, wg. PUP Gdańsk.
Gmina
3674
Nowo
zarejestrowani
2943
Wyrejestrowani
W tym
Razem
podjęli pracę
3232
1393
Liczba osób bezrobotnych
2003
2004
2005
Pruszcz Gdański
1109
1031
820
Cedry
565
501
397
Pszczółki
589
509
389
Kolbudy
652
638
460
Suchy Dąb
289
286
237
Trąbki Wielkie
783
750
571
Stopa bezrobocia w skali powiatu gdańskiego wynosi niewiele ponad 20% i charakteryzuje
się tendencja spadkową. Mimo tego procesu według Powiatowego Urzędu Pracy występują nadal
niekorzystne zjawiska:
− Znacząca i rosnąca grupa osób długotrwale bezrobotnych,
− Ponad 70% bezrobotnych ma jedynie wykształcenie podstawowe lub zasadnicze
zawodowe,
− Zmniejszyła się liczba podjęć pracy osób niepełnosprawnych,
− Wśród osób bezrobotnych dominują osoby w wieku 25-34 lata i 45-54 lata
− Kobiety w wieku produkcyjnym są grupą bardziej dotknięta bezrobociem.
W porównaniu do 2002 r. wzrosła liczba rejestrowanych osób bezrobotnych ogółem.
Zwiększył się także stosunek liczby osób rejestrujących się po raz kolejny do rejestrujących się po
raz pierwszy.
40
Napływ i odpływ ludności bezrobotnej w powiecie w 2004 roku, wg. GUS
1000
886
800
Liczba osób
655
600
465
354 326
400
389
424
393
382
335
283
268
256
283
373
325
269
237
Napływ
bezrobotnych
372
339
280
263
199
184
200
Odpływ
bezrobotnych
0
Stycz eń
Luty
Marz ec
Kwiec ień
Maj
Cz erwiec
Lipiec
Sierpień
Wrz es ień
Paź-
Listopad
Grudz ień
dz iernik
Miesiąc
Sytuacja na rynku pracy na terenie objętym ZSROW jest niejednorodna, stopa bezrobocia w
części północnej — położonej bliżej Aglomeracji Trójmiejskiej — jest niższa niż w części południowej:
w gminie Pruszcz wynosi 19,4%, a w Trąbkach Wielkich 22,6%. Potwierdza to oceny, iż wielu
mieszkańców regionu poszukuje pracy na terenie Aglomeracji Trójmiasta. Najsłabiej rozwinięty
rynek pracy charakteryzuje gminę Suchy Dąb. W Pszczółkach, Cedrach Wielkich i Rokitnicy (Gmina
Pruszcz Gdański) funkcjonują Gminne Centra Informacji, zajmujące się głównie obsługą osób
bezrobotnych.
Wybrane kategorie bezrobotnych zarejestrowanych mieszkających na wsi w powiecie gdańskim w
2004 r., GUS
Z liczby ogółem
Wyrejestrowani
Ogółem
Nieposiadający prawa do
Nowo
Kobiety
zasiłku
zarejestrowani Razem W tym podjęli
pracę
4050 2232
3674
2943 3232
1393
Bezrobocie dotyka głównie ludzi młodych, wchodzących dopiero na rynek pracy. Ważnym
zjawiskiem jest duży udział kobiet w wieku produkcyjnym w grupie osób bezrobotnych. Obszar
objęty ZSROW nie jest zagrożony bezrobociem strukturalnym.
Migracje
Prognozy migracji w powiecie gdańskim do roku 2010, wg. GUS.
Migracje krajowe
Ruch naturalny
Rok
Urodzenia
Migracje
zagraniczne
Wewnątrz
powiatu
Między
powiatami
wewnątrzwojewódzkie
Międzywojewódzkie
Pobyt czasowy powyżej 2 mies.
Zgony Napływ Odpływ Napływ Odpływ Napływ Odpływ Napływ Odpływ Zameldowania Wymeldowania
2004
855
569
16
36
258
258
1122
547
304
120
1761
1014
2005
856
566
16
48
261
261
1132
556
306
122
1761
1015
2006
868
564
16
54
267
267
1135
563
316
123
1803
1027
2007
877
591
16
50
271
271
1149
575
311
124
1761
1050
2008
884
611
17
60
273
273
1141
581
311
126
1787
1052
2009
888
607
18
61
276
276
1125
592
320
128
1764
1052
2010
890
599
19
61
281
281
1112
597
318
129
1814
1061
Migracje ludności na obszarze ZSROW, wg. GUS
Gmina
Pruszcz Gdański
Cedry Wielkie
Pszczółki
Kolbudy
Suchy Dąb
Trąbki Wielkie
2002
416
48
130
471
34
98
Napływ ludności, liczba osób
2003
2004
490
595
90
84
130
137
410
554
31
35
148
158
2002
161
54
77
126
45
107
Odpływ ludności, liczba osób
2003
2004
172
178
91
56
85
48
156
170
73
40
84
108
41
W sumie
1 149
1 299
1 563
570
661
600
Migracje w gminach objętych ZSROW utrzymują się na stosunkowo wyrównanym poziomie
— w gminach największych osiągając pułap prawie 600 osób otrzymujących zameldowanie i 200
wymeldowujących się. Najmniejsza liczba ludzi migruje na tereny gminy Suchy Dąb, natomiast
najmniejszy odpływ ludności obserwujemy w gminie Pszczółki. Saldo migracji wykazuje tendencje
wzrostowe — zmniejsza się odsetek osób wyjeżdżających w stosunku do liczby osób osiadających
na terenach objętych ZSROW.
Tendencją charakterystyczną dla obszaru jest napływ ludność z okolicznych miast. Wiąże
się to z wzrastającą mobilnością ludności oraz łatwością przemieszczania się — dogodne warunki
komunikacyjnymi. Procesem „przenoszenia się” ludności z centrum miast — Trójmiasto — na
obrzeża. Efektem tego procesu będzie dodatkowy, w stosunku do przyrostu naturalnego, wzrost
liczby ludności gmin. Należy zauważyć, że typ migracji znacznie wpływa na strukturę społeczną
mieszkańców pod względem wykształcenia i zamożności oraz na sytuację gospodarczą — w tym,
rozwój sektora usług oraz produkcji przemysłowej.
Maleje jednocześnie odpływ ludności ze wsi do miast. Stała zmiana miejsca zamieszkania
zdeterminowana w dużej mierze czynnikami o charakterze ekonomicznym, zostaje zahamowana
między innymi przez rozwój infrastruktury komunikacyjnej — łatwiejsze dojazdy do miejsc pracy,
oraz rozwój lokalnej gospodarki.
TEMAT 2: GOSPODARKA
Dogodne położenie obszaru — bliskość aglomeracji Trójmiasta oraz korzystny układ sieci
komunikacyjnych — stwarza dogodne warunki do rozwoju gospodarczego. Przez te tereny
przebiegają ważne szlaki komunikacyjne: droga krajowa nr 1 łącząca Gdańsk z południem Polski,
nr 7 Gdańsk-Warszawa oraz linia kolejowa łącząca północ Polski z południem. Dodatkowym
atutem jest bliskość portów morskich Trójmiasta (Gdańsk, Gdynia) oraz port lotniczego w
Rębiechowie „Gdańsk – Trójmiasto”. Zapewniają one dogodne połączenia zarówno pasażerskie, jak
i towarowe stanowią o atrakcyjności terenów dla inwestorów oraz sprzyjają rozwojowi turystyki.
Przez tereny objęte ZSROW przebiegać będzie odcinek autostrady A1 Północ – Południe, co może
wpłynąć dodatkowo na szybszy rozwój gospodarczy regionu.
Obszar objęty ZSROW ma charakter rolniczy, sektor przemysłowy oraz usługowy rozwijają
się coraz prężniej, szczególnie, iż rejon należy do jednych z najbardziej atrakcyjnych pod względem
inwestycyjnym w województwie Pomorskim. Nie dotyczy to jednak bezwzględnie wszystkich gmin —
w strukturze produkcji i usług widoczna jest dwoistość obszaru objętego LGD. Niektóre gminy, jak
Pruszcz Gdański oraz Kolbudy, posiadają dużą ilość zróżnicowanych podmiotów gospodarczych, w
tym również pochodzących z IV sektora. Pszczółki, Cedry Wielkie, Suchy Dąb oraz Trąbki Wielkie
posiadają znacznie mniej podmiotów gospodarczych — inne, poza rolnictwem, funkcje
(produkcyjna, usługowa) nie odgrywają w tych gminach większej roli, a funkcjonujące podmioty
gospodarcze są małe, słabe kapitałowo i ukierunkowane na proste formy działalności (działalność
handlowa oraz usługowa). Natomiast w gminie Pszczółki dużą rolę odgrywa zarówno funkcja
przemysłowa, jak i rolnicza.
Rodzaje działalności gospodarczej prowadzone przez osoby fizyczne, wg. GUS 2004.
W tym
Transport,
Handel,
Ogółem Przetwórstwo
Hotele i
gospodarka
Budownictwo naprawa
przemysłowe
restauracje magazynowa
pojazdów
i łączność
Powiat
6478
1121
965
1903
128
652
Pruszcz Gdański 1425
251
208
400
32
172
Obsługa
Pośrednictwo nieruchomości
finansowe
i działalności
gospodarczej
279
828
56
192
Cedry Wielkie
Kolbudy
315
824
43
133
46
110
102
219
8
11
42
74
11
38
33
133
Pszczółki
Suchy Dąb
Trąbki Wielkie
568
185
414
132
46
85
88
33
85
152
60
105
10
2
4
56
14
35
23
8
14
61
9
34
GMINY
42
Podmioty gospodarcze według pochodzenia kapitału, 2004 r, wg. GUS
Skarbu Państwa
Obszar
Województwo
Powiat
Cedry Wielkie
Kolbudy
Pruszcz
Gdański
Pszczółki
Suchy Dąb
Trąbki
Wielkie
Ogółem
Kapitał
Państwowych
Samorządu
Prywatny krajowy
Zagraniczny
osób prawnych
terytorialnego
W tym o
W tym o
W tym o
W tym o
jednojednojednojednoRazem
Razem
Razem
Razem
rodnym
rodnym
rodnym
rodnym
rodzaju
rodzaju
rodzaju
rodzaju
381
52
192
107 15124
12813 3335
1684
5
1
4
4
536
459
119
54
20
15
7
2
1
1
73
64
14
5
Razem
W tym
jednoosobowe
17052
599
22
80
112
4
1
33
4
1
132
36
7
1
-
1
-
1
-
-
-
-
118
35
6
100
27
5
28
8
2
13
1
1
17
-
-
-
-
-
-
16
14
2
1
Szczególnie dogodne warunki dla rozwoju rolnictwa cechują część wschodnią i środkowa
obszaru dzięki uwarunkowaniom przyrodniczym — żyzne gleby żuławskie (jakość gleb pozwala na
uprawę i uzyskanie wysokich plonów wielu roślin, nie pomijając najbardziej wymagających),
umiarkowany klimat. Ważnym elementem jest również bliskość dużego rynku zbytu, a także
istnienie zakładów przetwórstwa rolnego. Struktura agrarna gospodarstw rolnych charakteryzuje
się dużym rozdrobnieniem.
Na terenie opisywanych gmin znalazły siedzibę przedsiębiorstwa różnych branż — od
spożywczej, przez kosmetyczną, po elektroniczną. Stopniowo rozwijają się instytucje otoczenia
biznesu, które stwarzają korzystny klimat dla rozwoju lokalnej przedsiębiorczości i ułatwiają
funkcjonowanie firm.
Liczbapodmiotówgospodarczych
Podmioty gospodarcze według form prawnych - spółki i spółdzielnie, wg. GUS
2004
160
140
120
100
80
60
40
20
0
147
132
Spółki handlowe
80
spółki cywilne
54
2221
5
Pruszcz
Gdański
spółdzielnie
3642
5
7
Cedry
Wielkie
Kolbudy
4
Pszczółki
Nazw gminy
7 8 2
Suchy Dąb
1715
5
Trąbki
Wielkie
43
Liczba podmiotów gospodarczych
Spółki handlowe wg. pochodzenia kapitału, wg. GUS 2004
160
132
łączna
liczba
spółek
120
80
80
40
28
22
36
7
14
8
7
2
17
2
0
Pruszcz Gdański
Cedry Wielkie
Kolbudy
Pszczółki
Suchy Dąb
Trąbki Wielkie
spółki z
udziałem
kapitału
zagranicz
nego
Nazwa gminy
Informacje o branżach gospodarki mających kluczowe znaczenie dla rozwoju obszaru, warunki
zatrudnienia i płac
Kluczowe branże gospodarki na terenie objętym LGD stanowią: rolnictwo ekologiczne i
obsługa działalności rolniczej, obsługa ruchu turystycznego, handel i drobne usługi oraz inwestycje
w budownictwo — głownie mieszkaniowe na terenach podmiejskich Aglomeracji Trójmiejskiej.
Warunki zatrudnienia na obszarze są zróżnicowane — w gminach rolniczych możliwości
zatrudnienia są dużo niższe niż w gminach o rozwiniętej strukturze usług i produkcji. Podmioty
gospodarcze funkcjonujące na obszarze to zazwyczaj małe zakłady i sklepy zatrudniające do 10
osób. Coraz prężniej zaczyna rozwijać się branża budowlana. Niewielka jest ilość dużych
przedsiębiorstw produkcyjnych, jednak w związku z atrakcyjną lokalizacja obszaru, wzrasta powoli
liczba inwestorów. We wszystkich gminach istotnym sektorem pod względem ilości miejsc pracy
jest sektor publiczny — szkoły, urzędy pocztowe, urzędy gmin. Na obszarze równorzędne znaczenie
ma rozwój rolnictwa, handlu i drobnych usług, nieuciążliwego przemysłu i rzemiosła.
Największe firmy działające na terenie objętym LGD wg gmin i kluczowe dziedziny gospodarki:
Pruszcz Gdański
− DGT sp. z o.o. - produkcja urządzeń telekomunikacyjnych,
− Komers International - produkcja spirytusu, budownictwo mieszkaniowe, produkcja
rolnicza,
− Makro Cash and Carry – hurtownia,
− PPHU Galeon - produkcja jachtów i łodzi motorowych,
− PHU Bazar - projektowanie, aranżacja i wykańczanie wnętrz,
− Tan Viet sp. z o.o. - import/export, dystrybucja żywności.
Charakter obszarów gminnych:
Część wyżynna:
− Funkcja mieszkaniowa, usługowa, częściowo rolnicza
Część nizinna:
− Przejazdowo: funkcja przemysłowa
Pozostały obszar (Żuławy): funkcja rolnicza
Cedry Wielkie
− Baltic Park sp. z.o.o – Koszwały,
− Orlen S.A. – stacja paliw Koszwały,
− GS Samopomoc Chłopska – Cedry Wielkie,
− Lotos Paliwa sp. z.o.o. – stacja paliw, Cedry Małe ,
− Roltrop sp. z.o.o. – przedsiębiorstwo handlowo - usługowe, sprzedaż maszyn rolniczych,
Cedry Małe ,
− Majątek ziemski Trutniowy sp. z.o.o. – Trutnowy ,
− Poczta Polska – Cedry Wielkie,
− PLA Angelus – przewozy osobowe, Cedry Wielkie,
44
−
−
−
−
−
−
Bank Spółdzielczy w Pruszczu Gdańskim – Cedry Wielkie,
Achilles Polska sp. z.o.o – zakłady papieru Toaletowego, Cedry Wielkie,
Trafic International Spedition sp. z.o.o. – Stanisławowo,
Auto Dizel Perzyński Marek – Trutnowy,
Host Internationale sp. z.o.o. – Cedry Małe,
„Młyny i spichlerze” C. Rybak w Cedrach Wielkich.
Cedry Wielkie były dotąd gminą głównie typowo rolniczym, sytuacja ta stopniowo zaczyna
się zmieniać — funkcja mieszkalna oraz przemysłowa. W strukturze użytkowania gruntów
zdecydowanie przeważają użytki rolne (81%). Na terenie gminy Cedry Wielkie nie funkcjonują
zakłady przemysłowe natomiast zlokalizowanych jest kilkanaście średniej wielkości
przedsiębiorstw prywatnych oraz zarejestrowanych jest około 290 małych, często jednoosobowych
firm prywatnych głównie o profilach działalności: handel i naprawy ponad 28%.
Pszczółki
− Bank Spółdzielczy w Pszczółkach,
− DA VINCI – Kolnik - produkcja odzieży,
− F.H. ZET Zbigniew Śpiewakowski – Pszczółki – handel,
− MTM BRUKBET – Pszczółki - produkcja kostki brukowej,
− Piekarnia PSZCZÓŁKA, Szydłowscy,
− Wytwórnia Artykułów Gumowy Motoryzacyjnych Marian Gidziński i Syn,
− Stacja Paliw Rafinerii Gdańskiej,
− Stacja Paliw PKN ORLEN,
− GREGOR Grzegorz Szczodrowski – obuwie, hotel,
− P.P.H.U. FLORA, Karmel – Różyny - handel,
− P.P.H.U. GRANIT Bożena Kisiel - płyty nagrobne,
− Zakład Kamieniarski, Cezary Kinkel – Różyny - płyty nagrobne,
− GRANIT – MARMUR Jeremi Kinkel – Różyny - płyty nagrobne,
− KOYDO II, Krzysztof Ojdowski – Pszczółki - handel,
− CENTRUM ZNICZY Wojciech Chołuj – znicze,
− P.H.U. ELPOL Bożena Leśniewska – Różyny,
− CBŻ Pszczółki - wydobycie żwiru, produkcja prefabrykatów,
− Przedsiębiorstwo Logistyczne EWA Sp. z o.o. - przeładunek węgla i miału węglowego,
− P.H.U. NOBAS Jacek Staroszik, Skowarcz - wydobycie żwiru,
− WEMA s.c. Władysław Girsztowt, Marek Ullman,
− PRODUKT-CLIMA - urządzenia klimatyzacyjne,
− P.U.H. PEKUM Sp. z o.o., wydobycie żwiru, produkcja prefabrykatów,
− ACTIV Sp. z o.o., Pszczółki - meble,
− FERGO Monika Kessler, Kleszczewko - meble.
Dla gospodarki gminy w równym stopniu ważne jest rolnictwo i produkcja (m.in.: kostki
brukowej, płyt yomb, butów, wyrobów kamieniarskich, odzieży, urządzeń klimatyzacyjnych, mebli),
a także przemysł wydobywczy.
Kolbudy
− Amber – browar,
− Daretron - produkcja ekranów wielkopowierzchniowych,
− DGT- informatyka, łączność, centrale,
− Kared - elektronika przemysłowa,
− DOOR-POL - Stolarka otworowa,
− Nowak - Przetwórstwo mięsne,
− Ziaja – Kosmetyki,
− Pomkol - Produkcja maszyn,
− Rugby - Elementy budowlane,
− Hydromech - Hydraulika przemysłowa,
− Technika Chłodnicza - Systemy chłodnicze dla przemysłu,
45
−
−
−
−
−
−
−
Ujęcie Wody Powierzchniowej Straszyn ,
DHL – Przesyłki,
SPH - Handel, produkcja pieczywa,
Czernis – Cukiernictwo,
Chemia - Dystrybucja ceramiki,
Bell-Pol – Podłogi,
Venus - Usługi hotelarskie, wypoczynek.
Gmina Kolbudy charakteryzuje się najmniejszym udziałem produkcji rolnej ze wszystkich
gmin obszaru ZSROW — prawie 50% wszystkich miejsc pracy znajduje się w sektorze produkcji i
budownictwa, 40% miejsc pracy oferuje sektor usług., niewiele ponad 10% wiąże się z sektorem
rolniczym i leśnym. Jednocześnie wciąż obserwuje się zmniejszenie liczby miejsc pracy sektorze
rolniczym. Ważnym elementem w charakterystyce rynku pracy gminy jest możliwość
podejmowania drugiej pracy — dostępnej głównie w sezonie w ośrodkach wypoczynkowych
pracujących przez całą dobę.
Suchy Dąb:
− Indywidualne i prawne gospodarstwa rolne,
− Zakład Obróbki Metali w Krzywym Kole ,
− Zakład Produkcyjno-Usługowy „Simmex” w Koźlinach b.d.
− „ AGROS” części zamienne maszyn,
− „Chemirol’ –Nawozy i środki ochrony roślin,
− 5 agentów reprezentujący firmy ubezpieczeniowe,
− 2 kowalstwo artystyczne,
− 2 Produkcja wyrobów jubilerskich,
− Usługi budowlane : Firma „ Jantar’,
− „ ROLMECH” naprawa i sprzedaż maszyn rolniczych,
− ZPU „Simmex”.
Gmina Suchy Dąb jest gminą o słabo rozwiniętej gospodarce — dotychczas i w przyszłości
rolnictwo pozostanie podstawową i najważniejszą funkcją gospodarczą i największym
„pracodawcą” w gminie — ponad 56 % ogółu miejsc pracy. Atutem rolnictwa jest i będzie „czysta
produkcja rolnicza” powiązana ze stojącym na wysokim poziomie przemysłem rolno-spożywczym
Trąbki Wielkie
− Firma „AGROMEL" adresowych.
− Firma „ TEJA" 1 — produkcja wyposażenia okrętowego: drzwi, włazy , pokrywy ,
− Firma „ JURGI" — produkcja wyrobów i tworzyw sztucznych dla budownictwa Firma „
PAULIKA" — produkcja art. kosmetycznych i toaletowych.,
− Firma „ TELEMEDIA" —- budowa dróg i mostów,
− Firma „ ALDA" – produkcja opakowań drewnianych,
− „TRANSPORT" S.C - wytwarzanie prefabrykatów budowlanych, pustaki, płyty chodnikowe ,
płyty,
− Pan Dyksa Włodzimierz - wytwarzanie produktów z gumy.
− Firma „ Odlewnia Żeliwa i Metali Kolorowych „SOBOWIDZ" — odlewnia,
− Firma „ CHEMCO” — produkcja środków myjących i czyszczących,
− A&A Produkcja i Handel spółka jawna, piekarnia,
− Pan Wojtas Władysław — produkcja ubrań,
− „OCEANIC" Przedsiębiorstwo Zagraniczne Farmaceutyczno-Kosmetyczne- oddział Trąbki
Małe,
− „ STYL” — materiały budowlane,
− Firma „ TABU II" — produkcja wyrobów z tworzyw sztucznych , produkcja
konstrukcji metalowych,
− Firma „ TABU" — produkcja wyrobów z tworzyw sztucznych , produkcja konstrukcji
metalowych,
− Firma „ OMEGA" — produkcja mebli , tapicerstwo.
46
Gmina charakteryzuje się dużą ilością drobnych zakładów produkcyjno-usługowych oraz
dużym udziałem produkcji rolnej w gospodarce. W roku 2004 rozpoczęło działalność 61 podmiotów
gospodarczych–łącznie 934. Pod koniec 2005 roku na terenie gminy funkcjonowało już 1001
podmiotów.
Uruchamianie działalności, druga praca, warunki zatrudnienia i płac.
Na obszarze objętym ZSROW ogólnie wzrasta liczba podmiotów gospodarczych, chociaż
sytuacja nie jest identyczna we wszystkich gminach. Pszczółki, Pruszcz Gdański oraz Kolbudy
zanotowały wzrost ilości podmiotów gospodarczych, np. w Pszczółkach zarejestrowano w 2005
roku 78 nowych działalności gospodarczych. Inne, jak Suchy Dąb, odnotowały spadek liczby
zarejestrowanych działalności gospodarczych, spowodowany wzrostem kosztów pracy. Występuje
tu również zjawisko tzw. szarej strefy, co oznacza, że część właścicieli gospodarstw rolnych opłaca
składki KRUS, prowadząc jednocześnie działalność pozarolniczą jako główne źródło zarobkowania.
Czas trwania procedury rejestracji działalności ok. 1 dzień. Natomiast oczekiwanie na nr
REGON trwa ok. dwóch tygodni. Druga praca dostępna jest głównie w sezonie letnim w ośrodkach
wypoczynkowych pracujących przez całą dobę, a także w ramach nauki języków, opieki domowej.
Przeciętne miesięczne wynagrodzenia brutto w złotych w powiecie gdańskim 2004, wg. GUS
Usługi
Ogółem Sektor
Rolnictwo, łowiectwo i Przemysł i
Publiczny Prywatny leśnictwo, rybactwo
Rynkowe Nierynkowe
budownictwo
2114
2357
2018
2077
2108
1957
2368
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w 2006 roku wynosi brutto w sektorze
przedsiębiorstw - 2471,21 zł.
Otoczenie biznesu, banki, ośrodki doradcze, fundusze poręczeniowe, szkolenia, doradztwo, pomoc
dla MSP, szkoły biznesowe.
Większość dostępnych instytucji obsługi biznesu mieszczą się poza terenem gminy — w
Pruszczu Gdańskim lub Gdańsku:
− Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Pruszczu Gdańskim (przyjmuje wnioski
dotyczący płatności dla rolników i prowadzi pomoc doradczą w tym zakresie),
− Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Gdańsku – Lipcach (prowadzi szkolenia i
doradztwo dla rolników),
− Agencja Banku PKO BP w Pruszczu Gdańskim,
− Zrzeszenie MSP w Gdańsku — doradztwo,
− Agencja Rozwoju Pomorza S.A. w Gdańsku (przyjmowanie wniosków dofinansowanych z
Unii Europejskiej oraz prowadzą doradztwo dla przedsiębiorców),
− Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych,
− Agencja Promocji Zawodowej Kobiet,
− Polska Izba Turystyki Oddział Pomorski w Gdańsku,
− Pomorska Izba Przemysłowo-Handlowa, Gdańsk,
− Pomorska Izba Rzemieślnicza Małych i Średnich Przedsiębiorstw, Gdańsk,
− Pomorska Organizacja Pracodawców,
− Stowarzyszenie Wolna Przedsiębiorczość, Gdańsk,
− Stowarzyszenie Lobbingu Pomorza Gdańskiego,
− Stowarzyszenie Centrum Transferu Technologii,
− Stowarzyszenie
Pomorskie
Pośredników
w
Obrocie
Nieruchomościami
i Pomorskie Centrum Edukacyjne TERRA NOVA,
− Centrum Euro Info.
Szkoły biznesowe w pobliżu obszaru objętego LGD znajdują się na terenie Trójmiasta,
między innymi:
- Politechnika Gdańska (Wydział Ekonomia i Zarządzanie),
- Uniwersytet Gdański (Wydział: Zarządzania, Wydział Ekonomii),
47
Wyższa Szkoła Biznesu, Gdańsk,
Wyższa Szkoła Zarządzania, Gdańsk,
Wyższa Szkoła Administracji i Biznesu, Gdynia,
Akademia Morska, Gdynia (Wydział Przedsiębiorczości i Towaroznawstwa),
Wyższa Szkoła Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych i Politycznych, Gdynia.
Instytucje obsługi biznesu i różne formy wspierania rozwoju biznesu, w tym rolnictwa na
terenie objętym LGD:
− Gminne Centrum Informacji w Rokitnicy (gmina Pruszcz Gdański), Gminne Centrum
Informacji w Pszczółkach, Gminne Centrum Informacji w Cedrach Wielkich. Zajmują się
przede wszystkim szeroko rozumianą obsługą osób bezrobotnych, ale również m.in.
współpracą z lokalnymi przedsiębiorcami w zakresie poszukiwania pracowników czy
organizacji tematycznych spotkań informacyjnych,
− Stanowiska ds. rolnictwa w Urzędach Gminy,
− Ulgi w podatku od nieruchomości.
Banki:
− Agencja Banku PKO BP w Pruszczu Gdańskim,
− Bank Spółdzielczy w Pszczółkach,
− PKO BP w Pruszcz Gdańskimi – agencja w Pszczółkach,
− Bank Spółdzielczy w Cedrach Wielkich,
− Bank Spółdzielczy Pruszcz Gdański o/ Kolbudy,
− BPH PBK o/ Kolbudy.
Na obszarze objętym ZSROW brak jest funduszy poręczeniowych. Dla mieszkańców
dostępne są fundusze znajdujące się na terenie miasta Gdańsk:
− Fundusz Mikro oddział Gdańsk,
− Pomorski Regionalny Fundusz Poręczeń Kredytowych Sp. z o.o.,
− Pomorski Fundusz Pożyczkowy Sp. z o.o.
-
Liczba gospodarstw rolnych, struktura produkcji.
Na terenie objętym LGD powierzchnia użytków rolnych jest wysoka. Rolnictwo jest główna
dziedzina gmin Cedry Wielkie oraz Suchy Dąb, duże znaczenie ma również w gminach Pszczółki,
Pruszcz Gdański oraz Trąbki Wielkie. Najmniej istotna częścią gospodarki jest w gminie Kolbudy —
na tym terenie zmniejsza się powierzchnia użytków rolnych w wyniku odralniania działek na cele
budowlane oraz zalesianiem najmniej wartościowych gleb.
Spada liczba najmniejszych gospodarstw rolnych (o powierzchni do 1 ha), natomiast rośnie
udział tych o powierzchni powyżej 7 ha, ale nadal odsetek liczby gospodarstw mających poniżej 2
ha powierzchni jest stosunkowo wysoki.
W strukturze produkcji rolnej przeważa produkcja roślinna: zboża, ziemniaki, buraki
cukrowe, warzywa, rośliny pastewne. Zwierzęta gospodarskie utrzymuje poniżej 20% gospodarstw,
zwykle w celach przydomowych. Są to głównie drób, trzoda chlewna oraz bydło. Konie, kozy, króliki
są trzymane przy bardzo nielicznych gospodarstwach.
Na terenie objętym LGD zaczyna rozwijać się agroturystyka. Znajduje się tu kilkanaście
gospodarstw prowadzących działalność turystyczną (Jagatowo, Krępiec, Wiślinka, Rokitnica,
Otomin, Wróblewo, Czarna Huta, Michalin-Koronki, Nowa Wieś Przywidzka, Roztoka, Trzepowo,
Cząstkowo, Pszczółki i Różyny). Większość z nich opiera swą działalność na wynajmowaniu
pokojów oraz żywieniu gości, ale również udostępnianiu dodatkowych atrakcji – głównie
przejażdżek konnych, wędkowania, organizowania ognisk oraz różnorodnymi atrakcjami o
charakterze ekologicznym i kulturalnym (nauka pieczenia chleba, grzybobranie). Większość
właścicieli podkreśla bliskość i dobrą dostępność ich gospodarstw z metropolii trójmiejskiej.
SEKTOR III: STAN ROZWOJU INFRASTRUKTURY WIEJSKIEJ
TEMAT 1: INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA
Na terenie objętym ZSROW infrastruktura społeczna wykazuje zdecydowany rozwój. Liczba
osób postrzeganych przez społeczność lokalną jako liderzy jest dość duża — kilkadziesiąt osób, lecz
48
jednorodna pod względem, wykonywanych przez nie zawodów. W większości są to przedstawiciele
władz samorządowych — wójtowie, sołtysi, członkowie Rady oraz osoby wykonujące zawody
cieszące się dużym zaufaniem i szacunkiem społecznym — dyrektorzy szkół, nauczyciele, trenerzy
drużyn sportowych. Postacie o dużym autorytecie to także przedstawiciele kościoła.
Stosunkowo niewielka liczba działaczy sektora pozarządowego została wskazana jako
liderzy lokalni — w gminie Cedry Wielkie są to osoby zaangażowane w prace w ramach programów
rozwojowych, w gminie Kolbudy — prezesi Stowarzyszeń działających na rzecz lokalnego rozwoju. W
gminie Pruszcz Gdański funkcje liderów spełniają również artyści działający na obszarze i znani
mieszkańcom. Niewątpliwie ważnym momentem procesu wyłaniania się postaci odgrywających
ważną rolę w lokalnych społecznościach było powołanie Lokalnych Grup Działania.
Liderzy lokalni i osoby będące autorytetami w gminach
Pruszcz Gdański
− Gagik Parsamian – malarz,
− Zbigniew Głowacz - poeta, społecznik.
− Wójt
− Radni,
− Sołtysi,
− Dyrektorzy.
Cedry Wielkie
− 8 osób związanych z Programem Odnowy Wsi,
− 6 osób związanych z Rozwojem Rolnictwa.
Pszczółki
− Wójt,
− Sołtysi,
− Radni,
− Dyrektorzy szkół,
− Nauczyciele,
− Księża.
Kolbudy
− ks. kan. Józef Nowak - proboszcz parafii św. Floriana w Kolbudach,
− ks. Zygmunt Słomski – proboszcz parafii p.w. Bożego Ciała w Pręgowie
− dr Leszek Grombala – wójt Gminy Kolbudy
Suchy Dąb
− Wójt,
− Sołtysi (ośmiu sołtysów),
− Radni (piętnastu radnych),
− Kierownicy drużyn sportowych Gminne Towarzystwo Sportowe w Suchym Dębie),
− Członkowie Lokalnej Grupy Działania.
Trąbki Wielkie
− Wójt,
− Sołtysi (ośmiu sołtysów),
− Radni (piętnastu radnych),
− Kierownicy drużyn sportowych (Gminne Towarzystwo Sportowe w Suchym Dębie),
− Członkowie Lokalnej Grupy Działania.
Organizacje pozarządowe
Na terenie objętym ZSROW ilość organizacji pozarządowych (stowarzyszeń, fundacji,
zrzeszeń, kół, itd.) zarejestrowanych i nieformalnych nie jest zbyt duża. Dominują organizacje
sportowe i stowarzyszenia kultury fizycznej. Powstają również grupy mające na celu
49
podtrzymywanie i promowanie kultury regionu — wsi, gminy czy obszaru geograficzno-kulturowego
(np. Żuław). Charakterystyczną cechą rejonu objętego ZSROW jest bardzo prężna działalność
Klubów Seniora — nastawiona głównie na organizacje życia kulturalno-rozrywkowego. Prężnie
działają organizacje społeczne, w tym także Caritas, oraz ekologiczne.
Na obszarze ważną funkcję — zapewniająca bezpieczeństwo publiczne, ale również
kulturotwórczą (obchody dnia patrona strażaków) — spełniają stowarzyszenia Ochotniczej Straży
Pożarnej. Rodzajem zrzeszenia, które ma najdłuższą tradycję na obszarze objętym ZSROW, są Koła
Gospodyń Wiejskich.
Stosunkowo niewielka jest liczba organizacji o charakterze biznesowym, zrzeszeń
lobbujących na rzecz pewnych grup interesu — wspierających rozwój rolnictwa, turystyki, przemysłu
czy przedsiębiorczości.
Struktura wiekowa członków organizacji pozarządowych jest różnorodna — w klubach
sportowych przeważają dzieci i młodzież, natomiast w pozostałych stowarzyszeniach biorą udział w
większości osoby w wieku do 20 do 65 lat. Struktura wykształcenia również jest przekrojem przez
wszystkie poziomy — od podstawowego po wyższe.
Podmioty gospodarcze - fundacje i stowarzyszenia zarejestrowane,
wg. GUS 2004
30
Licz ba podmiotów gos podarcz ych
22
17
20
15
9
10
3
5
1
1
0
0
2
Fundacje
0
0
Prus zc z Gdańsk i
Cedry Wielk ie
Kolbudy
Psz cz ółki
Suchy Dąb
Trąbk i Wielk ie
Stow arzy
szenia
Nazwa gminy
Pruszcz Gdański:
− Parafialny Klub Sportowy „Salus” w Łęgowie,
− Stowarzyszenie Aktywnych Kobiet Łęgowo,
− Stowarzyszenie Ekologiczne Żuławy Wiślinka,
− Fundacja BETEL “Żyj dłużej i godnie” Wiślina,
− Forum Polityki Społecznej i Ochrony Środowiska Straszyn,
− Kiwanis International- Klub Gdański III Straszyn,
− Kupcy „Manhatanu” Juszkowo,
− Na Rzecz Rozwoju Przejazdowa, Przejazdowo
− Stowarzyszenie Społeczno- Kulturalne „Młodzi Wszystkim” Łęgowo
− Towarzystwo „Dolina Raduni” w Straszynie
− Żuławskie Stowarzyszenie Rozwoju Regionalnego “Motława” Mokry Dwór
Cedry Wielkie
− Stowarzyszenie Żuławy Gdańskie — propagowanie kultury i tradycji regionu.
− Wydali mapę powiatu gdańskiego, foldery, przewodniki, powstała makieta miniatur
Żuławskich.
− Klub Wodny „Cedrus”,
− Gminne Towarzystwo Sportowe
− Stowarzyszenie Przyjaciół Dziecka i Szkoły — organizowanie wypoczynku dla dzieci i
młodzieży, wspieraniem dzieci i młodzieży z rodzin najbiedniejszych.
− Stowarzyszenie „Podaj rękę”— działalność na rzecz dzieci i młodzieży
− 2 stowarzyszenia Ochotniczych Straży Pożarnych
50
−
−
−
−
−
2 Koła Gospodyń Wiejskich.
Zrzeszenie Producentów „Żuławy Gdańskie”,
Grupa Inicjatywna Ochrony wsi Leszkowy.
Uczniowskie kluby sportowe „Cedraki” i „Żuławiaki”.
Ludowe Zespoły Sportowe we wsiach Trutnowy i Długie Pole.
Pszczółki
− Fundacja „Żyć Godnie”,
− Stowarzyszenie Nadzieja Przyszłości,
− Stowarzyszenie Rodzin z Dziećmi Niepełnosprawnymi i Przewlekle Chorymi oraz Osób
Niepełnosprawnych,
− Gminne Stowarzyszenie Sportowe,
− Uczniowski Klub Sportowy Jedynka,
− Uczniowski Klub Sportowy Olimpijczyk,
− Gminny Ludowy Klub Sportowy w Różynach,
− Koło Wędkarskie „Żwirek”,
− Gminne Koło Pszczelarzy,
− Związek Kombatantów ,
− Koła gospodyń wiejskich.
Kolbudy
− Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie o/Kolbudy - 70 członków. W skład Zrzeszenia wchodzą
osoby w wieku od 12 do 75 lat, reprezentujące wszystkie grupy społeczne. Celem
działalności propagowanie dorobku kulturalnego Kaszubów i Kociewiaków.
− Stowarzyszenie Ekologiczne w Kolbudach - ok. 20 osób. Działalność w obszarze ochrony
środowiska i zasobów naturalnych. Przekrój przez grupy społeczne i poziom wykształcenia –
zróżnicowany.
− Stowarzyszenie Przyjaciół Kowal - propagowanie działalność z zakresu turystyki i sportu.
− Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Pomorza FERMATA w Lublewie - propagowanie muzyki
poważnej, warsztaty i festiwal fortepianowy.
− Caritas Archidiecezji Gdańskiej o/Łapino - Dyrektor Iwona Zaradkiewicz- działalność z
zakresu rehabilitacji pourazowej, opieki środowiskowej oraz zajęć terapeutycznych z
osobami upośledzonymi
− Jeździecki Klub Sportowy Lublewo - 80 członków.
− Gminne Towarzystwo Sportowe Kolbudy, ok.100 osób. Prowadzi działalność sportową (piłka
nożna, tenis).
Suchy Dąb
− Warsztaty Terapii Zajęciowej „CARITAS” Krzywe Koło — placówki: Warsztaty Terapii
Zajęciowej i Środowiskowy Dom Pomocy. Zajęcia dla osób niepełnosprawnych.
− Stowarzyszenie „Żuławy Gdańskie”— ochrona ginącego dziedzictwa kulturowego i promocja
regionu, w planach: skansen miniatur żuławskich zabytków architektury „Żuławy w pigułce".
− Gminne Towarzystwo Sportowe w Suchym Dębie
− Koła Gospodyń Wiejskich
− Ochotnicza Straż Pożarna (W strukturach jednostki działa również drużyna żeńska
zrzeszająca ok. 15 pań).
Trąbki Wielkie
− Gminne Stowarzyszenie Osób Niepełnosprawnych w Trąbkach Wielkich,
− Gminne Zrzeszenie Ludowe Zespoły Sportowe” w Trąbkach Wielkich,
− Zrzeszenie Producentów Rolnych Ziemi Trąbkowskiej,
− Uczniowski Klub Sportowy „Kosynier” w Sobowidzu,
− Uczniowski Klub Sportowy „Trąbki”,
− Ludowy Klub Sportowy „Orzeł”,
51
− Klub Golfowy Gdańsk Golf & Country Club.
Na terenie województwa działa POMORSKIE STOWARZYSZENIE GMIN WIEJSKICH, którego
członkami są niemal wszystkie powiatów województwa, w tym także gminy objęte zasięgiem
działania LGD. Cele stowarzyszenia:
− Wspieranie idei samorządu terytorialnego,
− Obrona wspólnych interesów gmin,
− Reprezentowanie interesów gmin,
− Prowadzenie mediacji w sprawach spornych między zrzeszonymi gminami a administracją
rządową i samorządową.
− Integrowanie działań gmin zrzeszonych w Stowarzyszeniu zmierzających do szybkiego
usunięcia negatywnych skutków działalności osób prawnych i fizycznych naruszających
ważne interesy gmin,
− Inicjowanie i wspieranie gospodarczego i kulturalnego rozwoju stowarzyszonych gmin.
Inne formy współpracy gmin przy rozwiązywaniu problemów lokalnych, w tym ochrony
środowiska:
− Związek Międzygminny Gmin Dorzecza Rzeki Raduni – rozwiązywanie problemów ochrony
środowiska wokół rzeki, zagospodarowanie terenów do niej przyległych, rozwój turystyki.
− Gmina Cedry Wielkie współpracuje z gminą Suchy Dąb w zakresie gospodarki odpadami:
odpady komunalne z kilku wsi w gminie Suchy Dąb są przyjmowane na składowisko w
Koszwałach. Ponadto przygotowywany jest wspólny program gospodarki odpadami
komunalnymi z Gminą Tczew i Gminą Gdańsk.
− Budowa wspólnego składowiska odpadów.
− Budowa ścieżek rowerowych.
Formy komunikacji używane do porozumiewania się z mieszkańcami:
Formy komunikowania się władz samorządowych z mieszkańcami rozwijają się — do
podstawowych, czyli listów, ogłoszeń (tablice informacyjne), zebrań, ogłoszeń parafialnych,
dołączają nowe formy: ulotki/biuletyny informacyjne poświęcone wybranym projektom,
elektroniczne (Internet: maile, strona www), medialne (prasa lokalna), telefoniczne. Częste są
spotkania osobiste przedstawicieli władz z mieszkańcami — zebrania, spotkania informacyjne i
integracyjne. Okoliczności kontaktów są zarówno formalne — tematy związane z zarządzaniem
majątkiem gminy, jak i okolicznościowe — festyny, turnieje sportowe, obchody świąt, zabawy
taneczne. Formy komunikacyjne rozwijają również Gminne Centra Informacyjne.
Na terenie wszystkich gmin obszaru objętego działaniem LGD rozprowadzany jest
powiatowy dodatek regionalny do Dziennika Bałtyckiego – Echo Pruszcza. Pojawiają się w nim
informacje na temat wydarzeń w opisywanych gminach. Lokalne gazetki to Wspólna Gmina –
gazetka wydawana przez Gminę Pruszcz Gdański oraz Nasza Gmina, Gazeta Kolbudzka,
Obywatelskie akcje edukacyjne, petycyjne, inwestycyjne
Na terenie ZSROW udział mieszkańców w organizowaniu życia lokalnego jest niewielki, lecz
wykazuje tendencje wzrostowe. Niskie zaangażowanie obywatelskie oraz nieliczne inicjatywy
organizacyjne wynikają z braku takich tradycji na dawnych terenach PGR-ów. Istotnym czynnikiem
zmniejszającym udział jest stosunkowo niewielka jeszcze aktywność liderów lokalnych i tak
zwanych społeczników, czyli osób aktywnych, które zorganizują wokół siebie grupę ludzi
zainteresowanych pewnymi działaniami i zachęcą do ich wspólnej realizacji.
Akcje społeczne i współdziałanie mieszkańców pojawia się najczęściej w kontekście
organizacji imprez kulturalno-rozrywkowych i sportowych — festynów, zabaw w sołectwach, dożynek
gminnych. Akcje edukacyjne zaczynają prowadzić lokalne organizacje pozarządowe — głównie w
zakresie promowania ekologii i ochrony środowiska, rozwijania zainteresowania dziedzictwem
historycznym i tradycją regionu — programy realizowane w ośrodkach kultury i szkołach.
Mieszkańcy angażują się w różnego rodzaju czyny społeczne, tj. budowa dróg, czy układanie
chodników. Od 2003 roku funkcjonuje Pomorskich Program Odnowy Wsi współfinansowany z
kontraktu wojewódzkiego. Uczestniczyły w nim wsie reprezentujące gminy objęte obszarem LGD.
Duże znaczenie miał w nich udział mieszkańców oraz lokalnych przedsiębiorców, a całość
52
koordynowała i współfinansowała gmina. Zatem były to początki wspólnych działań partnerskich.
Uczestniczyły w nich następujące miejscowości:
− Kleszczewko, Skowarcz, Ulkowy, Żelisławki (gmina Pszczółki)
− Wróblewo, Krzywe Koło i Koźliny (gmina Suchy Dąb)
− Leszkowy, Wocławy, Cedry Wielkie, Cedry Małe, Koszwały (gmina Cedry Wielkie)
− Gołębiewo, Sobowidz, Mierzeszyn (gmina Trąbki Wielkie)
− Cieplewo (gmina Pruszcz Gdański)
Coraz częściej w kontekście działań obywatelskich pojawia się aspekt przedsiębiorczy –
działalność grup ma podnosić atrakcyjność turystyczną rejonu, a zatem przekładać się na
gospodarkę.
Tendencją obserwowaną w społecznościach z obszaru LGD jest wzrastające poczucie
odpowiedzialności za jakość życia w gminach oraz możliwości wpływania na otoczenie. Inicjatywy
obywatelskie dają bowiem szansę na działanie przekładające się wprost na jakość życia i
zadowolenie mieszkańców. Dzięki coraz liczniejszym akcjom obywatelskim wzrasta poczucie
wspólnoty, tożsamości lokalnej oraz przywiązania do miejsca zamieszkania. Wiążą mieszkańców
siecią wzajemnych stosunków i pogłębiają relacje między ludźmi.
Zakres i liczba karier o znaczeniu ponad lokalnym
Liczba karier o znaczeniu ponad lokalnym jest duża. Wśród osób, które wywodzą się z
terenów objętych działaniem ZSROW znajdują się artyści estrady, plastycy, politycy, naukowcy,
sportowcy oraz lekarze.
Pruszcz Gdański
− Jacek Głowacz, wicemarszałek województwa pomorskiego
− Barbara Biedrzycka – gminny zespół Jagódki , występy zespołu w Europie,
Cedry Wielkie
Brak danych dotyczących karier ponad lokalnych.
Pszczółki
− Zbigniew Kaczmarek – piłkarz, grał w Legii Warszawa, Auxerre, Guingamp, Ajaccio, obecnie
trener.
− Tadeusz Wojtas – kolarz, zajął 5 miejsce podczas Igrzysk Olimpijskich w Moskwie,
dwukrotnie zajął drugie miejsce w wyścigu Tour de Polotne.
− Arkadiusz Wojtas – kolarz, startował w Zawodowej Grupie Kolarskiej „Mróz”, zwycięzca
Wyścigu Solidarności i Olimpijczyków oraz Tour de Norway, obecnie startuje w barwach
holenderskiej grupy Skil Moser.
− Nina Kędzierska – artystka, gobeliniarka, stworzyła galerię gobelinów w domu
podcieniowym w Różynach, obecnie przebywa w Stanach Zjednoczonych.
− Daniel Ciołek – piosenkarz, zdobył wyróżnienie w Szansie na Sukces, śpiewa w zespole
Cocktail.
− Kazimierz Kowalkowski – dawny dyrektor Szkoły Podstawowej w Żelisławkach, historyk z
pasją, założyciel lapidarium, kolekcjoner przedmiotów związanych z historią oświaty.
Kolbudy
− Tadeusz Myszkier – Kolbudy- wielokrotny mistrz Polski w wyścigach samochodowych.
− Rudi Schubert – Otomin - piosenkarz i kabareciarz.
− Maria Widomska – Lublewo – piosenkarka, wokalistka, laureatka krajowych festiwali.
− Magdalena Wojciechowska –Kolbudy- wokalistka, laureatka festiwali muzycznych.
− Sławomir Wojciechowski – Otomin –piłkarz- były reprezentant Polski, Bayernu Monachium.
− Mieczysław Wądołowski – muzyk zespołu Czerwone Gitary.
− Andrzej Marciniak –Kolbudy- alpinista, himalaista zdobywca „ośmiotysięczników”.
− Wojciech Zieliński – Kolbudy – brązowy medalista mistrzostw Polski w szachach.
− Mariusz Pawlak –Lublewo – piłkarz Groclinu Grodzisk Wielkopolski.
− Wojciech Suleciński – Pręgowo – dziennikarz Telewizji Gdańsk.
− Jacek Merkel – Czapielsk — historyk ,polityk.
53
Suchy Dąb
− Bogdan Dombrowski od 01.01.1999 r. pełni funkcję Starosty Gdańskiego- mieszkaniec
Wróblewa.
− Jacek Jankowski– opatentował podzespoły elektroniczne i otworzył zakład produkcyjny
„Omega”, działający na skalę krajową – mieszkaniec wsi Koźliny.
− Eugeniusz Mędyk jest pracownikiem Uniwersytetu Florida w Gainesville na Florydzie rodzice
do dziś zamieszkują we wsi Koźliny.
− Jan Łucki – jest producentem sprężyn na skalę krajową- mieszkaniec Koźlin.
− Przemysław Miśkiewicz mieszkaniec wsi Osice jest sędzią w Gdyńskim sądzie.
− Katarzyna Greber mieszkanka wsi Osice jest wykładowcą chemii 0% 2001 na Akademii
Medycznej w Gdańsku.
− Paweł Łuczeczko jest pracownikiem Uniwersytetu Toruńskiego, zajmuje się socjologią,
mieszkaniec wsi Grabiny Zameczek.
− Barbara Jankowska jest malarką, której prace uświetniają wiele miejsc, między innymi
ołtarze w kościołach, ma za sobą kilka wystaw-mieszkanka wsi Suchy Dąb.
− Zofia Borca – piosenkarka – niegdyś mieszkanka wsi Steblewo pod nazwiskiem Poborca.
Trąbki Wielkie
− Zygmunt Bukowski – artysta ludowy z Mierzeszyna
Media lokalne i środowiskowe (prasa, radio, telewizja, portale internetowe).
Na obszarze rozwija się działalność mediów. Poza prasą lokalną (np. ogólno regionalny
dodatek do Dziennika Bałtyckiego — Echo Pruszcza), duże znaczenie odgrywać zaczynają portale
internetowe, świadczy to o wzrastającej wadze i przydatności na tym terenie nowego medium.
Pruszcz Gdański
− Gazetka gminna – „Wspólna Gmina”,
− Oficjalna strona internetowa gminy Pruszcz Gdański www.pruszczgdanski.pl,
− Internetowe strony sołectw
− Kilka nieoficjalnych stron internetowych.
Cedry Wielkie
− Strona internetowa Urzędu Gminy www.cedry-wielkie.pl,
− Bezpłatny biuletyn „Nowiny Żuławskie”.
Pszczółki
− Strona internetowa: www.pszczolki.pl.
Kolbudy
− Gazeta Kolbudzka,
− Nasza Gmina,
− Mini Gazecio – wydany w Zespole Szkół w Kolbudach,
− Strona Gminy Kolbudy – www.kolbudy.pl,
− Strona Parafii Pręgowo – www.parafiapregowo.pl.
Suchy Dąb
− Oficjalna strona internetowa gminy Suchy Dąb: www.suchy-dab.pl.
Trąbki Wielkie
− Strona internetowa: www.trabkiw.ug.gov.pl,
− Hejnał – kwartalnik,
− Kana – wydawnictwo kościelne,
− Strony internetowe szkół
− Gazetki parafialne (Postołowo i Mierzeszyn)
54
Kościoły i wyznania
Struktura wyznaniowa regionu jest niemal jednorodna — większość mieszkańców to
Katolicy. Na terenie objętym ZSROW znajduje się ponad 30 obiektów sakralnych — kościołów
rzymsko-katolickich. Mimo historycznej obecności na tych terenach religii protestanckich, nie
znajdują się na obszarze zbory protestanckie. Drugim wyznaniem na obszarze są Świadkowie
Jehowy — nieliczne zbory.
Pruszcz Gdański
Kościoły wyznania Rzymsko – Katolickiego, parafie w: Łęgowie, Rotmance, Straszynie,
Wiślinie i Żuławie.
Cedry Wielkie
5 parafii Rzymsko-Katolickich, w których skład wchodzi 8 kościołów, w tym 4 ujęte w
rejestrze zabytków. Na terenie gminy nie ma siedziby żadna grupa wyznaniowa, nie ma również
grup etniczno-narodowościowych.
Pszczółki
3 parafie (i kościoły) rzymsko-katolickie: w Pszczółkach, Różynach i Żelisławkach.
Kolbudy
Dominującą pozycję na terenie gminy Kolbudy posiada wyznanie rzymsko-katolickie,
skupiające wyznawców w 4 parafiach – w Kolbudach, Kowalach, Lublewie, i Pręgowie. Część
mieszkańców gminy należy do parafii mających swe siedziby poza granicami gminy a mianowicie
mieszkańcy Babiegodołu i Czapielska ( kościół w Czapielsku) należą do parafii w Jodłownie.
Swą obecność zaznaczają również „Świadkowie Jehowy” zrzeszeni w zborze, niemający jednak
siedziby na terenie gminy.
Suchy Dąb
Na terenie gminy dominuje wyznanie rzymsko-katolickie, swą obecność zaznaczają również
„Świadkowie Jehowy”. Na terenie gminy znajduje się 6 kościołów katolickich : parafialny p.w. Św.
Anny i Joachima w Suchym Dębie, p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny we Wróblewie,
p.w. Św. Antoniego Padewskiego w Osicach, p.w. Znalezienia Krzyża Św. w Krzywym Kole, p.w.
Matki Boskiej Różańcowej w Koźlinach, p.w. Św. Trójcy w Grabiny Zameczek oraz Ruiny kościoła w
Steblewie. Formy zrzeszeń:
− Rady parafialne,
− Komitet remontu kościoła w Krzywym Kole.
Trąbki Wielkie
5 parafii kościoła rzymsko-katolickiego w Trąbkach Wielkich, Sobowidzu, Mierzeszynie,
Kłodawie i Postołowie.
Dostępność i standard mieszkań, zasoby mieszkaniowe
Sytuacja mieszkaniowa na obszarze objętym ZSROW jest zadowalająca. Dostępność
mieszkań do tej pory była wystarczająca dla mieszkańców, lecz sytuacja ta zaczyna ulegać zmianie.
Tereny objęte ZSROW stanowią szczególnie atrakcyjne grunty pod budownictwo mieszkaniowe
nakierowane na potrzeby ludności Trójmiasta. Największy rozwój branży mieszkaniowej ma
miejsce w gminie Kolbudy oraz Pruszcz Gdański.
Standard mieszkań na obszarze jest podobny — niemal wszystkie mieszkania posiadają
podłączenie do wodociągu, ustęp spłukiwany oraz łazienkę. Średnia powierzchnia wynosi 70m kw.
przeciętna liczba izb w mieszkaniu wynosi 4. Większość mieszkań jest podłączona do sieci
centralnego ogrzewania, dużo mniejszy odsetek stanowią mieszkania ogrzewane przez sieć
gazową. Ogólnie można stwierdzić, że wskaźniki użytkowania powierzchni mieszkaniowej w
55
gminach objętych ZSROW są podobne — średnio przypada 1 izba (ok. 17m kw) na osobę i 3-4
osoby na mieszkanie.
Liczba mieszkań stale wzrasta — budownictwo jest prężniejsze na terenach północnych,
wzrost liczby mieszkań jest obserwowany na południu jest wolniejszy. Taki stan rzeczy związany jest
przede wszystkim z zapotrzebowaniem mieszkaniowym ludności napływowej — z terenów
Trójmiasta, nie zaś ludności stałej obszarów wiejskich. Budownictwo mieszkaniowe rozwijające się
najszybciej w gminach Pruszcz Gdański oraz Kolbudy wykazuje również wyższy standard
mieszkaniowy.
Tendencją jest zatem generalny wzrost zapotrzebowania na mieszkania oraz podnoszenie
ich standardu, w części południowej obszaru wiąże się to jednak z równoczesnym rozwojem sieci
dróg — poprawą łączności komunikacyjnej z Trójmiastem.
Pruszcz Gdański
Ilość mieszkań w zasobie mieszkaniowym gminy– 136, w tym 21 mieszkań socjalnych –
stan na 31.12.2005 r. W roku 2005 Gmina korzystała z „Pilotażowego programu budowy domów
socjalnych” Ministerstwa Infrastruktury i w ramach tego projektu wybudowane zostały trzy budynku
z 11 lokalami mieszkalnymi (w tym 6 mieszkań socjalnych) w miejscowości Juszkowo. Do
mieszkań tych zostały przeniesione rodziny z likwidowanych mieszkań w miejscowości Arciszewo
mieszkania (zasobu mieszkaniowego Gminy) .
Cedry Wielkie
Na terenie gminy znajduje się ponad 1500 mieszkań (stan na 200 rok wynosił 1444 z
tendencją wzrostową ok. 3 mieszkań rocznie). Sytuacja mieszkaniowa na terenie gminy jest dobra.
Na obszarze przeważa budownictwo jednorodzinne, często związane z gospodarka rolną.
Przygotowywane są kolejne grunty pod inwestycje (w szczególności budownictwo
mieszkaniowe) z ukierunkowaniem na potrzeby młodych mieszkańców miasta Gdańsk.
Budownictwo wielorodzinne rozwija się — do sprzedaży obecnie przez developera są mieszkania w
3 blokach. Na terenie gminy funkcjonuje 1 spółdzielnia mieszkaniowa licząc 100 rodzin.
Pszczółki
Ogółem na terenie gminy znajdują się 1854 mieszkania, których powierzchnia użytkowa
wynosi 173.211m2. Średnio na jedno mieszkanie przypada 4,6 izb. 40 mieszkań stanowi własność
gminy. W 2004 roku do użytku oddano 26 nowych mieszkań.
Kolbudy
Sytuacja mieszkaniowa ulega zmianie. Powstają osiedla spółdzielcze, wielorodzinne oraz
rezydencje. Osiedla o charakterze rezydencjonalnym to „Hajduczek” w Łapinie, „Wichrowe
wzgórza”i „Słoneczna Dolina” w Pręgowie, „Nad Jeziorem” w Kolbudach oraz osiedla mieszkaniowe
w Otominie, Jankowie, Lublewie, Kowalach.. W zdecydowanej większości są to mieszkania o
wysokim i bardzo wysokim standardzie projektowane i budowane w nowoczesnych technologiach,
na zamówienia indywidualne. Ze względów finansowych nie są dostępne mieszkańcom gminy, lecz
nakierowane na potrzeby ludności napływającej z Trójmiasta.
Budownictwo spółdzielcze i developerskie, gdzie mieszkania budowane są w podstawowym
standardzie. Pozostała część to budownictwo jednorodzinne, realizowane indywidualnie przez
poszczególnych właścicieli nieruchomości. W znikomym stopniu realizowane jest budownictwo
komunalne i społeczne.
Suchy Dąb
Na terenie gminy znajduje się 942 mieszkania , o powierzchni użytkowej 74813m2..
Warunki mieszkaniowe mieszkańców gminy są średnie: przeciętna powierzchnia użytkowa 1
mieszkania jest wysoka i wynosi 82,7 m2, a na jednego mieszkańca przypada 19,5 m2. Przeciętna
liczba izb w 1 mieszkaniu wynosi 4 izby; w jednym mieszkaniu zamieszkuje 4,24 osób , na 1 izbę
przypada 1,07 osób. Stan własnościowy mieszkań charakteryzuje się przewagą własności osób
fizycznych (813 mieszkania).
Nowe mieszkania są przewidziane przede wszystkim w miejscowościach: Grabiny
Zameczek, Suchy Dąb, Krzywe Koło, Koźliny.
56
Trąbki Wielkie
Sytuacja dostępności mieszkań na terenie Gminy jest zadowalająca. Obecnie tereny gminy,
stają się sypialnią dla osób emigrujących na wieś pracujących w aglomeracjach miejskich.
Handel i usługi
Rodzaj działalności gospodarczej prow adzonej przez osoby fizyczne
- w ybrane kategorie, w g. GUS 2004
Liczba podmiotów gospodarczyc
1200
przetwórstwo
przemy słowe
1121
965
by downictwo
800
652
hotele i
restauracje
400
251
208
133110
128
43 46
0
pow iat
8
42
Cedry
Wielkie
11
74
Kolbudy
172
32
Pruszcz
Gdański
132
88
10
56
Pszczółki
46 33
85 85
2 14
Suchy Dąb
4
35
Trąbki
Wielkie
transport,
gospodarka
magazy nowa
i łączność
Nazwa gminy
Struktura usług i handlu na terenie objętym ZSROW charakteryzuje się stopniowym
wzrostem. W gminach, w których jest największa liczba ludności obserwuje się największy przyrost
usług i handlu — gminy Pruszcz Gdański, Kolbudy, Pszczółki. Jednocześnie na całym obszarze
największy rozwój odnotowują branże przetwórcze oraz związane z budownictwem. Generalną
tendencją jest przewaga handlu detalicznego (na obszarze funkcjonują sklepy oraz miejscowe
bazary) i drobnych usług oraz mało rozwinięte zaplecze gastronomiczno-hotelarskie. W większości
oferowane są usługi podstawowe, natomiast usługi wyższych poziomów świadczone są w mieście
Pruszcz Gdański oraz w Gdański. Struktura usług i handlu zmienia się w związku ze wzrastaniem
potrzeb mieszkańców, w tym także ludności napływającej z terenu Aglomeracji Gdańskiej.
Pruszcz Gdański
Funkcje usługowe, przemysłowe mają znaczną przewagę w zachodniej części gminy.
Przemysł i rzemiosło maja duże znaczenie dla lokalnego rynku pracy, gdyż generują około
1/3pracujących we wszystkich podmiotach gospodarczych. Na obszarze gminy przeważają zakłady
małe, ale funkcjonuje też kilka przedsiębiorstw zatrudniających ponad 20 osób. Większe firmy
działające w zakresie handlu i usług:
− Bazar – Przejazdowo
− Boniterm – Straszyn
− BudMat – Rusocin
− Dremig – Straszyn
− El – Master – Łęgowo
− First – Straszyn
− Komers – Straszyn
− Modre – Straszyn
− Merkury – Straszyn
− Tan-Wiet – Łęgowo
Cedry Wielkie
Na terenie gminy Cedry Wielkie zarejestrowanych jest kilkanaście średniej wielkości
przedsiębiorstw prywatnych oraz około 290 małych, z czego ponad 28% zajmuje się handlem i
naprawami, ok. 17% transportem , gospodarką magazynową i łącznością, 9% obsługa
nieruchomości i firm, nauka. Pozostałe należą do sektora budowniczego oraz przemysłu. 30
sklepów spożywczo-przemysłowych,
57
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
3 sklepy odzieżowe,
3 bary szybkiej obsługi,
1 sklep art. AGD,
2 składy budowlane,
1 kosmetyczno-pamiątkarski,
1 pizzeria.,
3 stacje paliw,
3 warsztaty samochodowe,
2 zakłady fryzjerskie,
1 firma przewóz osób,
1 poczta,
1 bank spółdzielczy.
Pszczółki
Zakłady handlowe zlokalizowane są głównie w Pszczółkach (ok. 20). Sklepy znajdują się
również w Kolniku (3 zakłady), Rębielczu (1 zakład), Ulkowy (1 zakład), Różynach (3 zakłady),
Skowarczu (2 zakłady), Kleszczewku (1 zakład).
Zakłady usługowe (30 szt., w tym 6 zakładów fryzjerskich) znajdują się wyłącznie w
Pszczółkach. Na terenie gminy zlokalizowanych jest 7 zakładów gastronomicznych i barów. 5
przedsiębiorstw prowadzi typową działalność transportową. Przy drodze krajowej nr 1 znajdują się
również dwie duże stacje paliw. W gminie usługi hotelarskie świadczy 5 podmiotów (127 miejsc
noclegowych). Ponadto w Pszczółkach znajduje się urząd pocztowy i bank spółdzielczy. Ponadto w
gminie usługi hotelarskie świadczy 5 podmiotów (127 miejsc noclegowych).
Kolbudy
Na terenie gminy funkcjonuje obecnie ponad 70 placówek handlowych, z czego
zdecydowana większość z nich świadczy usługi z zakresu handlu artykułami spożywczymi. Poza
Buszkowami Górnymi i Ostróżkami praktycznie w każdej miejscowości znajduje się przynajmniej
jeden sklep spożywczy. Swą obecność na tym rynku poza osobami fizycznymi zaznaczają sieci
handlowe Lewiatan i Sieć 34. Nie ma natomiast super- i hipermarketów.
W związku z rozwijającym się budownictwem mieszkaniowym, w ostatnim okresie powstało
kilka nowych placówek handlowych oferujących materiały budowlane i komponenty do
wykończenia wnętrz. Siedziby tych placówek są związane z miejscowościami, w których najbardziej
dynamicznie rozwija się budownictwo – Lublewo, Kowale, Kolbudy.
Zakres usług świadczonych na terenie gminy zmienia się wraz z napływem ludności oraz
rosnącym zapotrzebowaniem na konkretne usługi i jest bardzo szeroki. Obecnie oferowane są
usługi: gastronomiczne, budowlane, naprawy sprzętu RTV i AGD, blacharsko-lakiernicze,
mechaniczne, wulkanizacyjne, transportowe, ubezpieczeniowe, medyczne, rzemieślnicze (szklarz,
zdun, fryzjer, stolarz, hydraulik itp.), doradcze i podatkowe, kamieniarskie, pogrzebowe.
Suchy Dąb
W gminie jest zarejestrowanych 220 podmiotów działalności gospodarczej, w tym :
− 18 sklepów:, większość zlokalizowana w Suchym Dębie,
− 1 restauracja w Suchym Dębie,
− Piekarnia w Suchym Dębie,
− ROLMECH — sprzedaż maszyn rolniczych, serwisy gwarancyjne i pogwarancyjne w Grabiny
Zameczku.
Na obszarze gminy znajdują się tylko podstawowe urządzenia usługowe dla ludności tzn.
poziomu I Usługi wyższych poziomów świadczone są w siedzibie powiatu Pruszcz Gdański oraz w
Trójmieście Usługi specjalistyczne typu bank, poczta, usługi administracji znajdują się w
miejscowości gminnej.
Trąbki Wielkie
Na terenie Gminy znajduje się ponad 50 sklepów. Nowym elementem usługowym jest
kompleks pola golfowego.
58
Przemoc, wykorzystywanie, pozycja kobiet, równouprawnienie, opieka nad młodzieżą, bezdomność,
równość szans
Na obszarze działają ośrodki pomocy społecznej, punkty konsultacyjne oraz pozarządowe
organizacje społeczne. Wspólnym dla wszystkich gmin ośrodkiem jest Powiatowe Centrum Pomocy
Rodzinie w Pruszczu Gdańskim. W ramach działalności gminnych ośrodków pomocy społecznej
realizowane są programy profilaktyki alkoholowej. Ponadto np. na terenie gminy Pszczółki
działalność profilaktyki uzależnień prowadzi Stowarzyszenie Nadzieja Przyszłości, które w
2005 r. organizowało warsztaty dla kobiet współ uzależnionych oraz warsztaty dotyczące
profilaktyki uzależnień dla młodzieży gimnazjalnej.
Przypadki przemocy w rodzinie są rzadko rejestrowane, zajmują się mini jednostki policyjne.
Pozycja kobiet na obszarze nie wyróżnią się niczym szczególnym w stosunku do ogólnokrajowej
normy — kobiety spełniają ważne funkcje w rodzinie, angażują się w życie społeczne oraz realizują
się w pracy zawodowej, choć silniej niż mężczyźni dotknięte są bezrobociem.
Na obszarze nie prowadzi się programów związanych z problematyka równouprawnienia
(płci, wieku, wyznania, itp.). Programy równające szanse skierowane są głównie do dzieci i
młodzieży. Mają na celu wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci z obszarów wiejskich i
prowadzone są głównie przez szkoły, organizacje pozarządowe oraz świetlice socjoterapeutyczne.
Nieliczne są programy skierowane do dorosłych — głównie są to szkolenia dotyczące możliwości
rozwoju własnej przedsiębiorczości, pozyskiwania środków z UE, szkolenia językowe, komputerowe
czy zawodowe, a także szkolenia dotyczące działalności rolniczej. Formą działań równających
szanse jest również rozszerzanie dostępu do Internetu. W każdej z gmin objętych działaniem LGD
powstały czytelnie internetowe IKONA, a w gminach Pruszcz Gdański, Pszczółki i Cedry Wielkie
funkcjonują Gminne Centra Informacji.
Opiekę nad młodzieżą sprawują szkoły podczas lekcji, zajęć pozalekcyjnych, kół
zainteresować, a także uczniowskie kluby sportowe czy świetlice szkolne. Oferta jest różnorodna,
pozwala na rozwijanie zainteresowań i zdolności w naukach humanistycznych (w tym języki obce) i
ścisłych, informatyce, różnych dyscyplinach sportu (od gier zespołowych, przez pływanie po sztuki
walki i jazdę konną). Ponadto zajęcia dla dzieci i młodzieży prowadzą organizacje pozarządowe (np.
Stowarzyszenie Nadzieja Przyszłości w Pszczółkach, Stowarzyszenie Rodzina Kolpinga w Kłodawie,
stowarzyszenia sportowe), świetlice socjoterapeutyczne działające przy gminnych ośrodka pomocy
społecznej oraz instytucje kultury (ośrodki kultury i biblioteki).
W zakresie bezdomności zapewniana jest opieka w schroniskach i organizacja posiłku dla
potrzebujących. Jednak zarejestrowane przypadki bezdomności nieliczne są –liczba ta nie
przekracza 20 osób na całym obszarze.
Stan zdrowia mieszkańców
Stan zdrowia mieszkańców na terenach objętych ZSROW jest podobny. Wśród osób
dorosłych przeważają choroby układu krążenia, na drugim miejscu są choroby reumatyczne.
Pozostałe, częste choroby to: przewlekłe choroby układu trawiennego, choroby obwodowego układu
nerwowego oraz przewlekłe choroby układu oddechowego. Najczęstsze choroby wieku dziecięcego
to: zaburzenia refrakcji i akomodacji oka, choroby alergiczne, wady postawy, zaburzenia
odżywiania. W ostatnich latach coraz częściej występują choroby nowotworowe.
Zakłady opieki zdrowotnej
Na obszarze objętym ZSROW funkcjonuje niewiele zakładów opieki zdrowotnej — w pięciu
gminach funkcjonuje po jednym zakładzie: Gminne Ośrodki Zdrowia w Cedrach Wielkich, Suchym
Dębie i Trąbkach Wielkich, Zespół Opieki Zdrowotnej MEDICAL w Pszczółkach oraz Samodzielny
Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Kolbudach. Na terenie gminy Pruszcz działają 3 zakłady:
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej LECH MED - Rusocin , Niepubliczny Zakład Opieki
Zdrowotnej im Ireny Olborskiej – Wiślina oraz Prywatna Przychodnia Lekarzy Specjalistów, Łęgowo.
Szpitalnictwo, specjalistyka, stomatologia
Na obszarze nie funkcjonuje żaden szpital — pacjenci korzystają ze szpitali znajdujących się
w Gdańsku oraz ze szpitala Akademii Medycznej w Gdańsku. Również porady specjalistyczne
59
dostępne są w większości w jednostkach na terenie miast Gdańsk lub w mieście powiatowym
Pruszcz Gdański. Poradnie specjalistyczne na terenie działania LGD czynne są w wyznaczone dni
tygodnia, oferują usługi z zakresu: stomatologia, ginekologia, laryngologia, okulistyka, chirurgia
neurologiczna.
Pogotowie, uzależnienia
Dla całego obszaru ZSROW działa:
− Pogotowie — Pruszcz Gdański,
− Leczenie uzależnień — Pruszcz Gdański, Gdańsk.
Dodatkowo w gminach działają komisje profilaktyki i rozwiązywania problemów
alkoholowych oraz pełnomocnicy ds. Przeciwdziałania Narkomanii.
Bezpieczeństwo publiczne
Za bezpieczeństwo publiczne odpowiedzialne są jednostki policji — posterunki w każdej z
gmin oraz Ochotnicze Straże Pożarne. Funkcjonariuszy Policji wspiera w pełnieniu służb Straż
Graniczna oraz Straż Leśna. Jednostki straży pożarnej biorą udział również w akcjach niezwiązanych
z pożarami, np. zabezpieczając miejsca wypadków. Wszystkie jednostki odpowiedzialne z
utrzymanie bezpieczeństwa na obszarze posiadają samochody lub skutery.
Najczęstsze kategorie przestępstw na obszarze to :
− Rozboje,
− Bójki i pobicia,
− Kradzieże z włamaniami ,
− Kradzieże pojazdów,
− Kradzieże rzeczy cudzej.
Posterunki Policji realizują także zadania z zakresu szeroko rozumianej profilaktyki –
organizując między innymi pogadanki w szkołach oraz akcje informacyjne.
Edukacja i wychowanie
Na terenie działania LGD rozbudowana jest sieć szkół podstawowych oraz gimnazjów
(zespoły szkół). Część szkół podstawowych nie prowadzi wszystkich klas — od I do IV, lecz ofertę
swa kształtuje zgodnie z lokalnym zapotrzebowaniem (ilością dzieci w danym wieku).
W Rusocinie (Gmina Pruszcz Gdański) w Zespole Szkół Rolniczych Centrum Kształcenia
Praktycznego znajduje się filia oddziału nauk technicznych Uniwersytetu Warmińsko – Mazurskiego
kształcący w zakresie: energetyki i odnawialnych źródeł energii, maszyn dla leśnictwa i drzewnictwa
oraz zastosowania komputerów w technice – w zakresie studiów inżynierskich. Na terenie gminy
Kolbudy funkcjonowanie Szkoły Muzycznej I-go stopnia oraz Zaocznego Liceum Ogólnokształcącego
dla dorosłych.
Pruszcz Gdański
− Gminne Przedszkole, Rusocin,
− Przedszkole Niepubliczne „Calineczka”, Rotmanka,
− Straszyn Niepubliczne Przedszkole Katolickie,
− Zespół Szkół w Łęgowie - Gimnazjum, Szkoła Podstawowa ,
− Zespół Szkół w Straszynie - Gimnazjum, Szkoła Podstawowa,
− Zespół Szkół Gimnazjum, Szkoła Podstawowa,
− Publiczne Gimnazjum w Przejazdowie,
− Szkoła Podstawowa w Wiślince,
− Szkoła Podstawowa w Wiślinie,
− Szkoła Podstawowa w Wojanowie,
− Szkoła Podstawowa w Borkowie.
Cedry Wielkie
− Przedszkole samorządowe,
− Szkoła podstawowa w Giemlicach,
− Szkoła podstawowa w Trutnowach,
60
−
−
−
−
−
−
−
−
−
Szkoła podstawowa w Wocławach,
Zespół Szkół w Cedrach Małych: gimnazjum i szkoła podstawowa im. J. Karziewicza,
Zespół szkół w Cedrach Wielkich,
Szkolne koła zainteresowań — 5,
Świetlice szkolne -— 3,
Świetlice wiejskie — 3 działające,
Gminna Biblioteka Publiczna,
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej,
Gminny Ośrodek Zdrowia w Cedrach Wielkich.
Pszczółki
− Publiczne Gimnazjum w Pszczółkach,
− Szkoła Podstawowa w Pszczółkach ,
− Szkoła Filialna w Kolniku,
− Szkoła Podstawowa w Skowarczu ,
− Szkoła Podstawowa w Różynach ,
− Szkoła Podstawowa w Żelisławkach,
− Przedszkole Gminne w Pszczółkach,
− Świetlica Socjoterapeutyczna (zajęcia pozalekcyjne w 8 miejscowościach),
− Gminna Biblioteka Publiczna w Pszczółkach.
Kolbudy
W gminie Kolbudy funkcjonuje 8 placówek oświatowych:
− 3 zespoły szkół,
− 2 sześcioklasowe szkoły podstawowe,
− 3 przedszkola, w tym 2 niepubliczne.
Wartym podkreślenia jest funkcjonowanie Szkoły Muzycznej I-go stopnia oraz Zaocznego
Liceum Ogólnokształcącego dla dorosłych.
Suchy Dąb
Na terenie Gminy Suchy Dąb znajdują się:
− 3 szkoły podstawowe (Koźliny, Grabiny Zameczek, Suchy Dąb),
− 1 gimnazjum.
Na terenie gminy nie znajduje się żadna placówka edukacyjno- wychowawcza.
Trąbki Wielkie
Na terenie gminy funkcjonuje:
− Przedszkole w Trąbkach Wielkich,
− 5 szkół podstawowych (Czerniewo, Kłodawa, Mierzeszyn, Sobowidz i Trąbki Wielkie)
− 2 gimnazja w Trąbkach Wielkich i Warczu.
W wyniku podjętych prac w 2003 roku do użytku oddany został nowo wybudowany,
nowoczesny obiekt gimnazjum w Trąbkach Wielkich. Szkoła zlokalizowana jest przy wcześniej
oddanej do użytku pięknej hali sportowej. Większość dzieci w naszej gminie dowożona jest do szkół
autobusami szkolnymi.
Sport i rekreacja
Pruszcz Gdański
− Sport Gminne Towarzystwa Sportowe, Wiejskie Koła Sportowe, Sekcje Sportowe,
− Rekreacja – Ośrodek Kultury Gminy Pruszcz Gdański,
− Szlak elektrowni wodnych na Raduni,
− Szlak Menonitów po Żuławach,
− Gospodarstwa Agroturystyczne,
− Boiska wiejskie i przyszkolne,
− Sale sportowe przy szkołach.
61
Cedry Wielkie
Obiekty rekreacyjno-sportowe:
− 9 boisk wiejskich, w tym 3 pełno wymiarowe do piłki nożnej,
− 7 boisk do piłki siatkowej,
− 6 placów zabaw,
− 3 parki wiejskie.
Corocznie odbywa się:
− 1 rajd rowerowy – uczestnicy ok. 30-40 osób,
− Festyn rekreacyjny „Biesiada Żuławska” i Piknik Żuławski,
− 2 turnieje tenisa stołowego i 1 turniej sportowe soboty.
Pszczółki
Infrastruktura sportowa:
− Pszczółki: stadion sportowy (częściowo wyremontowany), sale sportowe w szkołach, boiska
przyszkolne, place zabaw,
− Ostrowite: plac zabaw, boisko do piłki nożnej,
− Kolniku: boisko i plac zabaw,
− Rębielcz: plac sportowy,
− Żelisławki: boisko do piłki nożnej, plac zabaw,
− Ulkowy: plac zabaw i boisko asfaltowe w parku, boisko do piłki nożnej, miejsca na ognisko,
− Kleszczewko: plac zabaw, boisko,
− Skowarcz: plac zabaw i boisko przyszkolne, miejsce na plac rekreacyjno-sportowy,
− Różyny: duży plac rekreacyjno-sportowy (częściowo zagospodarowany).
Kolbudy
− Gminne Towarzystwo Sportowe w Kolbudach (drużyny piłki nożnej oraz rozgrywki tenisa
ziemnego).
− Sekcje prowadzone w szkołach (sukcesy drużyn piłkarskich i koszykarskich zarówno w
kategorii chłopców, jak i dziewcząt, a także indywidualne sukcesy młodych szachistów i
tenisistów).
− W Czapielsku, Buszkowach, Lublewie, Pręgowie i Jankowie amatorsko grają drużyny piłki
nożnej.
W gminie Kolbudy wokół jeziora w Łapinie rozlokowane są ośrodki wypoczynkowe. Ścieżki
spacerowe i rowerowe, wodne oraz szlaki piesze, rzeki Radunia i Reknica stwarzają doskonałe
warunki do uprawiania turystyki aktywnej (wycieczki piesze, rowerowe spływy kajakowe).
Klub Jeździecki „Tabun” w Otominie oraz Jeździecki Klub Sportowy w Lublewie.
Jedną z atrakcji turystycznych powiatu jest zespół 7 elektrowni wodnych . Elektrownie dostępne są
do zwiedzania dla grup zorganizowanych. Rzeka jest dostępna dla kajakarzy, wędkarzy.
Suchy Dąb
Aktualnie mieszkańcy naszej gminy, mogą rozwijać i podnosić swoje umiejętności sportowe
w następujących sekcjach klubów sportowych i uczniowskich klubach sportowych
Obiekty przyszkolne:
− Szkoła Podstawowa w Suchym Dębie - mini sala gimnastyczna,
− Szkoła Podstawowa w Koźlinach - kompleks boisk ,
− Szkoła Podstawowa w Grabinach Zameczku - kompleks asfaltowych boisk sportowych
Gimnazjum w Suchym Dębie - hala sportowa ,siłownia, kompleks boisk, skocznia do skoku
w dal.
Inne obiekty sportowe na wsi:
− Stadion sportowy w Suchym Dębie wraz z zapleczem socjalnym,
− Boiska sportowe w Steblewie, Koźlinach, Osicach, Krzywym Kole.
62
Realizowane są programy:
− Złożenie wniosku aplikacyjnego do Urzędu Marszałkowskiego o pozyskanie środków z
programu „Sport po 16-tej”
− Przygotowania samorządu gminnego do zagospodarowania terenu przeznaczonego na
urządzenie boiska sportowego we wsi Grabiny Zameczek.
Trąbki Wielkie
− Na terenie gminy organizowane są festyny i zawody sportowe (głównie młodzieżowe).
− Miejscem rekreacji mieszkańców oraz przyjezdnych jest kompleks pola golfowego.
− W Trąbkach Wielkich funkcjonuje nowa hala sportowa, która jest wyposażona w
pełnowymiarowe boiska do gry w koszykówkę, piłki siatkowej, piłki ręcznej, halowej piłki
nożnej - wszystkie nadające się do rozgrywek ligowych na poziomie krajowym. Jest to
nowoczesny obiekt z pełnym zapleczem, do korzystania z którego zapraszamy grupy
zorganizowane i sportowców indywidualnych.
− W miejscowości Warcz mieści się “Pensjonat dla koni", wyposażony w 20 przestronnych
boksów i jeden boks do mycia koni, zapewniający opiekę weterynaryjną i usługi kowala, a
właścicielom koni - pokoje gościnne. Na obszarze 4 ha, znajdują się padoki, place do jazdy
(piaszczysty i trawiasty) oraz lonżownica, a także tereny dojazdy konnej.
TEMAT 2: INFRASTRUKTURA TECHNICZNA
Zaopatrzenie w wodę na terenie objętym ZSROW jest wystarczające dla potrzeb
mieszkańców — zarówno gospodarstw domowych, jak i dla potrzeb przemysłu. Woda do
mieszkańców jest dostarczana za pomocą sieci wodociągowych — teren jest prawie całkowicie
zwodociągowany, nieliczne są indywidualne ujęcia wody. Gminy całkowicie zwodociągowanie to
Pruszcz Gdański oraz Cedry Wielkie. Problemem na terenach jest sieć kanalizacyjna, żadna z gmin
nie jest w pełni skanalizowana — największy procent kanalizacji mają obszary północne ZSROW,
czyli gminy Pruszcz Gdański, Kolbudy oraz Cedry Wielkie. Długość linii kanalizacyjnych nie
przekracza w żadnej z gmin 100km. Gospodarstwa, które nie są podłączone do sieci kanalizacyjnej
posiadają zbiorniki bezodpływowe, z których nieczystości wywożone SA do punktów zlewnych.
Na obszarze objętym ZSROW jest zbyt mała liczba oczyszczalni ścieków:
− 3 w gminie Cedry Wielkie ( Cedry wielkie, Trutnowy, Koszwały)
− 2 w gminie Pszczółki (Pszczółki, Różyny)
− 2 w Suchym Dębie (Suchy Dąb, Grabiny zameczek)
− 1 w Trąbkach Wielkich.
Ścieki z gminy Kolbudy i Pruszcz Gdański oraz z miasta Pruszcz Gdański przekazywane są
na oczyszczalnie ścieków „Wschód”
Odpady komunalne wywożone są do Zakładu Utylizacji Odpadów „Szadółki”, Zakładu
Utylizacji Odpadów Stałych Sp. z o.o. w Tczewie oraz na wysypisko śmieci w miejscowości Koszwały
w gminie Cedry Wielkie. Nieczystości płynne wywożone są do zlewni Pruszcz Gdański. Na obszarze
wprowadzana jest selektywna zbiórka śmieci (odzyskiem odpadów zajmuje się między innymi
PRSP Gdańsk).
Zwodociągowanie i skanalizowanie
Długość linii
wodociągowej
Zwodociągowanie
gminy
Długość linii
kanalizacyjnych
166 km
108 km
77 km
40,3 km
1,1 km
Skanalizowanie
gminy, %
mieszkańców
61%
45%
66,9%
67%
1,3 %
1,3km
1%
Pruszcz Gdański
Cedry Wielkie
Kolbudy
Pszczółki
Suchy Dąb
57, 7 km
84,7 km
100%
100%
90%mieszkańców
99,9%
99,5%
Trąbki Wielkie
81km
92%
Brak aktualnych danych
63
Transport publiczny, komunikacja, drogi, oświetlenie.
Na obszarze ZSROW sieć komunikacyjna — drogowa, wciąż się rozwija. Przez teren
przebiegają ważne szlaki komunikacyjne krajowe — drogi nr1 i 7 , planowana jest również
autostrada. Dobra sytuacja drogowo komunikacyjna dotyczy głównie północnej i wschodniej części
obszaru, położonej bliżej Aglomeracji Trójmiasta.
Na części obszaru — gmina Pruszcz Gdański, gmina Pszczółki - funkcjonuje również
transport kolejowy: linie relacji Północ-Południe kraju oraz osobowe linie podmiejskie Aglomeracji
Trójmiejskiej.
Sieć transportowa opiera się na transporcie publicznym — linie autobusowe PKS, autobusy
szkolne oraz na rozwijającym się rynku prywatnych, drobnych przewoźników. Przewóz publiczny
realizują zakłady transportowe: PKS ELBLĄG, PKS GDAŃSK, PKS NOWY DWÓR GDAŃSKI, ZKM
Tczew „50” – trasa Gdańsk – Tczew, PKS Starogard Gdański
Korzystny jest układ dróg – dobre są powiązania między miejscowościami wiejskimi i
ośrodkami gminnymi. Większość dróg jest utwardzona, ale generalnie stan techniczny dróg jest
niezadowalający. Mała jest liczba parkingów
Oświetlenie na obszarze objętym ZSROW jest niewystarczające. Sieć lamp nie zapewnia
oświetlenia wszystkich dróg obszaru. Punkty oświetleniowe są zgrupowane w miejscach
newralgicznych — przystanki, skrzyżowania, przejścia dla pieszych. Większość osiedli mieszkaniowe
oraz największe ciągi komunikacyjne są również oświetlone elektrycznie . Sukcesywnie trwa
montowanie nowych punktów świetlnych na terenie każdej z gmin. Naprawa i modernizacja
istniejących punktów odbywa się na bieżąco.
Internet, energia, poczta, telekomunikacja
Internet
Tereny objęte działaniem LDG są w całości zelektryfikowane i posiadają dostatecznie
rozwinięta infrastrukturę techniczną – silnego rozwoju wymaga tylko zwiększenie powszechnej
dostępności do Internetu. Kwestia jest tym bardziej istotna, że poziom zamożności mieszkańców w
najbliższym czasie nie pozwoli na rozwój sieci internetowej w gospodarstwach indywidualnych.
Na obszarze ZSROW Internet jest dostępny na kilka sposobów:
− Za pośrednictwem sieci telefonicznej – wydzwaniany przy użyciu modemu,
− Dostęp za pośrednictwem usługi neostrada tp,
− Dostęp za pośrednictwem fal radiowych w technologii wifi,
− Dostęp za pośrednictwem sieci komórkowej w technologii GPRS.
Dostęp do sieci internetowej mieszkańcy posiadają również w szkołach, bibliotekach oraz w
Gminnych Centrach Informacji , a także kawiarenkach funkcjonujących przy Urzędach Gminy oraz
w Ośrodkach Kultury — tzw. Czytelnie Internetowe IKONKA..
Energia:
Cały obszar objęty ZSROW jest zelektryfikowany. Mieszkańcy korzystają z linii
energetycznych 110 kW, 220 kW, 400 kW. Przez obszar przechodzą linie energetyczne: GdańskOlsztyn, Gdańsk-Płock, Gdańsk-Elbląg, Gdańsk-Błonia_GTZ Tczew.
Telekomunikacja:
Cały teren obsługiwany przez: Telekomunikacja Polska S.A. oraz wszystkich działających w
Polsce operatorów sieci komórkowej. Linie telefoniczne doprowadzone są do miejsc gdzie
występuje największe zagęszczenie mieszkańców, a w pozostałych miejscach usługi telefoniczne
oferowane są przez Telekomunikacje Polską za pośrednictwem fal radiowych.
Poczta:
−
−
−
Na obszarze funkcjonują urzędy pocztowe w każdej z gmin:
Na terenie gminy Pruszcz Gdański — 4 Urzędy Pocztowe: Łęgowo, Straszyn Wiślina,
Wiślinka;
Na terenie Gminy Cedry Wielkie, Pszczółki, Kolbudy funkcjonuje po jednym Urzędzie
Pocztowym.
W miejscowości Suchy Dąb znajduje się Urząd pocztowy, który obejmuje swoim zasięgiem
Gminę Suchy Dąb, część Gminy Cedry Wielkie oraz część Gminy Pruszcz Gdański.
64
−
Na terenie gminy Trąbki Wielkie funkcjonują 4 Urzędy Pocztowe: w Trąbkach Wielkich, w
Mierzeszynie, w Sobowidzu, w Ełganowie.
Liczba Urzędów Pocztowych całkowicie pokrywa potrzeby mieszkańców.

diagnoza obszaru objętego działaniem zintegrowanej

Transkrypt

Podobne dokumenty

Regulamin Konkursu - Gmina Cedry Wielkie

zintegrowana strategia rozwoju obszaru wiejskiego dla

Wniosek o ustalenie numeru porządkowego i wydanie

09 czerwiec 2015 09:01 W Brzeźnie świątecznie…

Wniosek i regulamin konkursu w PDF

diagnoza obszaru objętego działaniem zintegrowanej

pełna treść ogłoszenia