1 DRUGA WOJNA ŚWIATOWA (cz. II) Drugi front w Europie Sukcesy

DRUGA WOJNA ŚWIATOWA (cz. II)
Drugi front w Europie
Sukcesy Związku Radzieckiego odnoszone w latach 1943-1944 ułatwiły sytuację militarną w Europie
Zachodniej. Przygotowania do otwarcia drugiego frontu zostały zintensyfikowane od początku
1944 roku. Operacja "Overlord", dowodzona przez amerykaoskiego generała Dwighta Eisenhowera,
rozpoczęła się 6 czerwca 1944 roku desantem wojsk sprzymierzonych w Normandii. Ciężkie walki,
o utrzymanie i rozszerzenie przyczółków, trwały do lipca. Wybuch powstania przeciwko Niemcom
i lądowanie wojsk amerykaosko-francuskich na południu, w rejonie Cannes, umożliwiły wyzwolenie
Francji (IX 1944), jeszcze bez Alzacji i Lotaryngii. Po wyzwoleniu Belgii doszło do spotkania sił
alianckich nacierających z południa i północy. Dowództwo alianckie podjęło wówczas decyzję
o przeprowadzeniu operacji pozwalającej uchwycid przeprawy przez Mozę, Waal i dolny Ren. Fiasko
operacji powietrzno-desantowej pod Arnhem uniemożliwiło obejście Wału Zachodniego. Czołowe
natarcie na te umocnienia nie powiodło się wojskom alianckim i korzystając z tego Niemcy w grudniu
1944 roku przeprowadzili kontruderzenie w Ardenach, które pozwoliło im wedrzed się na 100 km w
głąb pozycji alianckich. Dopiero dzięki ściągnięciu posiłków i zmasowanym atakom lotniczym udało
się powstrzymad natarcie niemieckie. Tak więc, pomimo przejściowego niepowodzenia w Ardenach,
otwarcie drugiego frontu doprowadziło do odebrania Niemcom większości zdobyczy terytorialnych
na zachodzie Europy.
Wielka Trójka
Wielka koalicja antyfaszystowska była prawdziwym zjednoczeniem wielu narodów. Tym niemniej
w istotnych sprawach liczył się głos Wielkiej Trójki: Prezydenta Stanów Zjednoczonych - Franklina
Delano Roosevelta , premiera Wielkiej Brytanii - Winstona Churchilla i dyktatorskiego przywódcy
Związku Radzieckiego – Józefa Stalina. Decydując o najważniejszych sprawach dotyczących przebiegu
wojny oraz jej skutków podejmowali oni decyzje podczas osobistych spotkao. W czasie wojny
doszło do dwóch spotkao Wielkiej Trójki - w Teheranie (1943) i Jałcie na Krymie (1945). Ostatnie
bezpośrednie spotkanie nastąpiło po zakooczeniu wojny, w Poczdamie (1945). Uczestniczył w nim
J. Stalin, nowy prezydent USA Harry Truman (F. D. Roosevelt zmarł wcześniej w 1945) i początkowo
W. Churchill, którego po wyborach zastąpił Clement Atlee. Przywódcy Wielkiej Trójki byli
przeświadczeni, że dominująca pozycja militarna dała im prawo do decydowania o wszystkich
kwestiach w sposób arbitralny. Dlatego decyzje zapadające na wyżej wspomnianych konferencjach
były podejmowane, na ogół, bez uwzględnienia opinii zainteresowanych krajów.
Konferencje mocarstw
Teheran (28 XI-1 XII 1943). Uczestniczyli: F. D. Roosevelt (USA), W. Churchill (Wielka Brytania)
i Józef Stalin (ZSRR). Postanowienia: inwazja we Francji nastąpi w maju 1944 r. przy jednoczesnej
ofensywie na froncie wschodnim; wojna z Niemcami będzie prowadzona aż do bezwarunkowej
kapitulacji; szeroka pomoc dla partyzantów jugosłowiaoskich; postanowiono utworzyd po
zakooczeniu wojny międzynarodową organizację stojącą na straży pokoju; ZSRR uzyskał zgodę
na oparcie granicy z Polską o tzw. linię Curzona. Jałta (4 II-11 II 1945). Uczestniczyli: J. Stalin (ZSRR),
F. D. Roosevelt (USA), W. Churchill (Wielka Brytania). Postanowienia: decyzja o podziale Niemiec
na 4 strefy okupacyjne; nałożenie na Niemcy obowiązku zapłaty odszkodowao; włączenie się
Związku Radzieckiego do wojny z Japonią w ciągu 3 miesięcy od zakooczenia wojny w Europie;
1
potwierdzenie polskiej granicy wschodniej na linii Curzona, nowe nabytki terytorialne na zachodzie
i północy; zagwarantowanie demokratycznych wyborów w Polsce i poszerzenie rządu w kraju
o przedstawicieli emigracji. Poczdam (17 VII-2 VIII 1945). Uczestnicy: H. Truman (USA), J. Stalin
(ZSRR), W. Churchill (po wyborach C. Atlee ). Postanowienia: kontynuowanie wojny z Japonią do
bezwarunkowej kapitulacji; utworzenie Sojuszniczej Rady Kontroli w okupowanych Niemczech;
przeprowadzenie w Niemczech demokratyzacji, denazyfikacji, demilitaryzacji i demonopolizacji
(4 D); osądzenie zbrodniarzy przed międzynarodowym trybunałem; wysiedlenie mniejszości
niemieckiej z Polski, Czech i Austrii; ustalenie odszkodowao wojennych; ustalenie zachodniej granicy
Polski na Odrze i Nysie Łużyckiej.
Finał 1945
Wielka ofensywa styczniowa z 12 I 1945 postawiła III Rzeszę w obliczu całkowitej klęski. Ruszając
z liczącego 1200 km frontu wschodniego wojska radzieckie w ciągu 21 dni doszły do Odry.
W następnym okresie przeprowadzono dodatkowe operacje na terenie Prus Wschodnich, Pomorza
i Dolnego Śląska, które stworzyły korzystniejszą sytuację przed atakiem na Berlin. W tym samym
czasie alianci zachodni po przełamaniu niemieckiej obrony na Wale Zachodnim, przekroczyli Ren,
zdobyli Zagłębie Ruhry i ruszyli w głąb Niemiec. W połowie kwietnia 1945 roku Armia Czerwona
rozpoczęła operację berlioską, która doprowadziła do spotkania, w Torgau nad Łabą, z atakującymi
od zachodu wojskami amerykaoskimi (25 IV 1945). Tego samego dnia okrążono Berlin, w którym
znajdowały się władze III Rzeszy, z Hitlerem na czele. W obliczu klęski, pomimo zaciętych walk
ulicznych, załoga Berlina skapitulowała 2 maja 1945 roku. Dwa dni wcześniej popełnił samobójstwo
Adolf Hitler. Jego następca, admirał Karl Doenitz , podjął decyzję o kapitulacji, którą 7 maja 1945
roku, w kwaterze generała Eisenhowera , podpisał generał Alfred Jodl . Po interwencji ZSRR, w nocy
z 8 na 9 maja 1945 roku nastąpiło, w kwaterze marszałka Gieorgija Żukowa w obecności
przedstawicieli sił zbrojnych Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Francji, podpisanie aktu
bezwarunkowej kapitulacji przez marszałka Wilhelma Keitla . Klęska III Rzeszy zakooczyła trwającą
pięd i pół roku wojnę w Europie.
Wojna na Dalekim Wschodzie
Politycy japooscy reprezentujący orientację morską dążyli do opanowania Pacyfiku. Wymuszenie
na Francji zgody na okupację Indochin polepszyło sytuację strategiczną Japonii na terenie Azji
Południowo-Wschodniej. Japooczycy, kontynuując swoje podboje w strefie Pacyfiku, zaatakowali
7 grudnia 1941 roku amerykaoską bazę wojskową w Pearl Harbor , a następnie wypowiedzieli
wojnę Stanom Zjednoczonym, Wielkiej Brytanii i Holandii. Zniszczenie amerykaoskiej floty Pacyfiku
zapewniło Japooczykom swobodę działao, które doprowadziły do opanowania, w ciągu sześciu
miesięcy, terytorium od Zatoki Bengalskiej do wybrzeży Australii. Dopiero zwycięskie dla
Amerykanów bitwy na Morzu Koralowym i o Midway doprowadziły do położenia kresu japooskiej
inicjatywie strategicznej (VI 1942). Zwycięstwa Stanów Zjednoczonych w kolejnych bitwach
morskich (Wyspy Salomona) utrwaliły ich przewagę i pozwoliły przejśd do kontrofensywy.
Taktyka desantów morskich metodą "żabich skoków " doprowadziła do odebrania Japooczykom
terenów po Filipiny (II 1945). Okinawa i Iwo Jima stały się bazami do zmasowanych nalotów na
Wyspy Japooskie. Odrzucenie propozycji kapitulacji doprowadziło do zrzucenia bomb atomowych
na Hiroszimę i Nagasaki. Przyniosło to efekt w postaci bezwarunkowej kapitulacji Japonii, która
została podpisana 2 września 1945 roku. Akt ten zakooczył II wojnę światową.
2