BANALITÄT DES BÖSEN / REFLEKSJE NA TEMAT BANALNOśCI

BANALITÄT DES BÖSEN / REFLEKSJE NA TEMAT BANALNOśCI ZŁA
Deutsch-polnisches thematisches Seminar / Polsko-niemieckie seminarium tematyczne
Internationale Jugendbegegnungsstätte Oświęcim/Auschwitz / Międzynarodowy Dom
Spotkań Młodzieży
Ort: MDSM Oświęcim; IJBS
Oświęcim/Auschwitz.
Termin: 17.04.-25.04.2004.
Ilość miejsc / TeilnehmerInnen: je 8
TeilnehmerInnen aus Polen und
Deutschland / 8 uczestników z
Polski, 8 uczestników z Niemiec. 1726 lat / Jahre.
Warunki uczestnictwa / Voraussetzungen:
Znajomość angielskiego bądź niemieckiego mile widziana / Englischoder Deutschkenntnisse
Kontakt:
Anna Musioł, Pracownik
Pedagogiczny MDSM. Pädagogische
Mitarbeiterin der IJBS. Internationale Jugendbegegnungsstätte
Oświęcim/Auschwitz, Międzynarodowy Dom Spotkań Młodzieży
ul. Legionów 11, 32-600 Oświęcim,
Polska;
Tel./Fax: +48 / 33 / 84 32 377;
Homepage: http://www.mdsm.pl;
E-Mail: [email protected]
Seite 1/3
Viele Fragen bezüglich des Holocaust hat die
Wissenschaft beantwortet. Einige Fragen beantwortet ein Besuch eines ehemaligen Konzentrationslagers. Eine Frage bleibt stehen:
Wie konnte das passieren? Die Formulierung
an sich ist irreführend. Der Holocaust ist nicht
passiert, er wurde verübt. Durch die aktive
Teilnahme von gesunden und vernunftbegabten Menschen. Von normalen Menschen. Von
ebensolchen wurde er nicht verhindert.
Eine Seminarwoche soll diesem Thema
gewidmet sein. Der Unvereinbarkeit von Menschenbild und Menschengeschichte, von Unvorstellbarem und Tatsächlichem. Und das
nicht nur aus historischem und politischem
Interesse, sondern auch weil am Ende dieses
Gedankens über menschliches Verhalten und
Versagen die Frage steht: Wie hätte ich mich
verhalten?
In Hinblick auf den Gruppenprozess während des Seminars bildet die Frage der Banalität des Bösen unter besonderer Berücksichtigung verschiedener ethischer, politischer wie
religiöser Konflikte in der heutigen Welt eine
Basis für eine kritische Auseinandersetzung
mit dem tragischen Kapitel der europäischen
Geschichte.
Am Ende dieses Prozesses entsteht eine
Dokumentation, die sowohl die Projektarbeit
als auch den Gruppenprozess, welche innerhalb einer gemeinsamen Woche stattgefunden haben, festhält.
Są pytania o Holocaust, na które odpowiedzi
znaleźć można w akademickim dyskursie. Są
również i takie pytania, w których rozwikłaniu pomaga wizyta w byłym obozie koncentracyjnym. Jedno pytanie pozostanie jednak
na zawsze bez odpowiedzi – Jak Auschwitz
był możliwy? Już sam sposób sformułowania
tego pytania budzi wątpliwości. Holocaust
nie był niewytłumaczalnym zjawiskiem społecznym, którego aktorzy pozostają anonimowi. Holocaust nie był przypadkiem. Za
jego potwornościami stały ciągi wydarzeń,
sploty okoliczności, a przede wszystkim ludzie, którzy aktywnie i w sposób świadomy
posługując się własną logiką, inteligencją i
rozsądkiem uczynili Holocaust możliwym. To
zwykli ludzie byli sprawcami tej zbrodni. To
normalni członkowie społeczeństwa stali się
jej biernymi świadkami. Projekt, do którego
chcielibyśmy Was zaprosić, poświęcony jest
wspólnej analizie i refleksji kompleksu zagadnień, do którego zdefiniowania użyliśmy
zapożyczonego od Hannah Arendt terminu
banalność zła.
Pojęcie to kryje w sobie pytania o to, do
czego człowiek jest zdolny, o jego kondycję
we współczesnym świecie. Refleksja Hannah
Arendt skłania, by sobie samemu postawić
pytanie: Jak ja sam zachowałbym się w takiej sytuacji?
Kwestia banalności zła stanowić będzie
dla uczestników seminarium podstawę do
krytycznej analizy problemów związanych z
Auschwitz, a co za tym idzie do refleksji nad
strukturą różnorodnych konfliktów we
współczesnym świecie. Efektem finalnym
projektu jest przygotowana przez jego uczestników dokumentacja, w której zaprezentowane zostaną efekty spotkania polskoniemieckiego w byłym Auschwitz.
http://www.kakanien.ac.at/beitr/materialien/MDSM1.pdf
Samstag, 17. April 2004
13.00
15.00
Mittagessen / Obiad
Zapoznanie się uczestników: gry i ćwiczenia zapoznawczo-integracyjne /
Kennenlernen der TeilnehmerInnen: Spiele und Übungen zum Kennenlernen und zur
Integration der Gruppe
Wprowadzenie i prezentacja koncepcji projektu – gra strategiczna / Einführung in die
Thematik des Seminars – Planspiel
18.00
Kolacja / Abendessen
Sonntag, 18. April 2004
8.00
Frühstück / Śniadanie
9.00
Zwiedzanie byłego obozu macierzystym Auschwitz II – zapoznanie z topografią i
funkcjami obozu / Besuch des KL Auschwitz II – Kennenlernen der Topografie und der
Funktionen des Lagers
13.30
Mittagessen / Obiad
15.00
Diskussionsrunde zum Thema Banalität des Bösen / Dyskusja na temat problemu
banalności zła
18.00
19.00
Kolacja / Abendessen
Filmabend: Eichmann in Jerusalem / Prezentacja filmu dokumentalnego z procesu A.
Eichmanna w Jerozolimie
Montag, 19. April 2004
8.00
Frühstück / Śniadanie
9.00
Zwiedzanie byłego obozu macierzystym Auschwitz I – zapoznanie z topografią i
funkcjami obozu / Besuch des Stammlagers Auschwitz I – Kennenlernen der
Topografie und der Funktionen des Lagers
13.00
15.00
Mittagessen / Obiad
Diskussionsrunde zum Thema: Konflikte in der heutigen Welt / Dyskusja na temat
konfliktów w dzisiejszym świecie
18.00
Abendessen / Kolacja
19.00
Zwischenbilanz / Krótka ewaluacja dotychczasowego przebiegu projektu
Dienstag, 20. April 2004
Seite 2/3
8.00
Śniadanie / Frühstück
9.00
Gruppenaufteilung / Podział na podgrupy (3-4)
13.00
Obiad / Mittagessen
15.00
Kleingruppenarbeit / Praca w grupach
18.00
Kolacja / Abendessen
19.00
Präsentationen der Gruppenarbeit / Prezentacje pracy w grupach
Mittwoch, 21. April 2004
9.00
Frühstück / Śniadanie
10.00
Archivrecherchen zu folgenden Fragen: Nürnberger Gesetze, Wannsee-Protokoll,
Reichskristallnacht
13.00
Obiad / Mittagessen
15.00
Präsentationen der Gruppenarbeit / Prezentacje pracy w grupach
18.00
Kolacja / Abendessen
19.00
Rozmowa z byłym więźniem / Zeitzeugengespräch
Donnerstag, 22. April 2004
9.00
Frühstück / Śniadanie
11.00
Spacer historyczny po Krakowie i żydowskiej dzielnicy Kazimierz / Geschichtlicher
Spaziergang in Krakau und im jüdischen Viertel Kazimierz
13.00
Obiad / Mittagessen
20.00
Powrót do Oświęcimia / Rückfahrt nach Oswiecim
Freitag, 23. April 2004
9.00
Frühstück / Śniadanie
10.00
Debata na temat Centrum Wypędzonych (symulacja) / Diskussion zum Thema:
Vertriebenenzentrum
13.00
Obiad / Mittagessen
15.00
Pożegnanie z Miejscem Pamięci Auschwitz–Birkenau; symboliczne upamiętnienie
ofiar obozu / Abschied von der Gedenkstätte Auschwitz-Birkenau; symbolisches
Gedenken an die Opfer des Lagers
18.00
Kolacja / Abendessen
19.00
Deutsch-polnischer Abschiedsabend / Polsko-niemiecki wieczór pożegnalny
Samstag, 24. April 2004
9.00
Śniadanie / Frühstück
10.00
Auswertung des Projektes / Ewaluacja projektu
13.00
Mittagessen / Obiad
Wyjazd uczestników / Abfahrt der Teilnehmer
Seite 3/3