Wybieramy USG Wybieramy USG - e

Transkrypt

www.e-ginekologia.pl
nr 1(1) 2011 r.
Wybieramy USG
USG
Wybieramy
Instrukcja
Rękawicę
BHP
do autoklawu
diagnostyczne
Plan
Dezynfekcja
porodu
gabinetu
Karuzela
Zatrudnianie
zlekarzy
ustawami
w IPL
Od redaktora
O
Wydawca:
Wydawnictwo SPS
Adres redakcji:
Modzelewskiego 67/4
02-679 Warszawa
Tel. 22 8 444 942
Fax. 22 398 78 85
[email protected]
Redaktor naczelny:
Piotr Szymański
[email protected]
Tel. 22 8 444 942
Redakcja i korekta:
Halina Szostkiewicz
Reklama:
Katarzyna Jankowska
[email protected]
tel. 509 912 963
Tel. 22 8 444 942
Fax. 22 398 78 85
Małgorzata Szymańska
[email protected]
Tel. 604 37 29 21
Prenumerata:
Joanna Dzimwasha
Michał Ewertowski
Tel. 22 8 444 942
[email protected]
Skład i łamanie:
Daniel Nowakowski
Nakład: 3 000 egz.
fot. na okładce:
ECHOSON
Wydawnictwo dostępne
wyłącznie w prenumeracie,
dla lekarzy z prawem
wykonywania zawodu.
Cena za kolejnych
6 numerów 78 zł
(w tym VAT). Redakcja
nie odpowiada za treść
materiałów reklamowych
oraz ma prawo odmówienia
ich publikacji bez podania
przyczyny. Redakcja
zastrzega sobie prawo do
zmian tytułów i skracania
nadesłanych artykułów.
Reprodukcja lub przedruk
wyłącznie za pisemną zgodą
Wydawcy.
ddajemy do Państwa rąk
pierwszy numer dwumiesięcznika Nowy Gabinet Ginekologiczny. Jest to kolejny tytuł w portfolio
naszego wydawnictwa - SPSMedia. Od
prawie dziesięciu lat wydajemy gazetę
dla stomatologów – Nowy Gabinet Stomatologiczny.
Jaką publikacją ma być Nowy Gabinet Ginekologiczny? Otóż podobnie jak
w przypadku gazety dla stomatologów,
będą dwa tematy przewodnie – sprzęt
i prawo.
Tak naprawdę interesuje nas wszystko, co lekarz prowadzący gabinet ginekologiczny powinien wiedzieć, a nie
jest to ściśle związane z leczeniem. Na
bieżąco będziemy opisywać wszyst-
kie nowe rozporządzenia rządu, które
w jakimkolwiek stopniu dotykają ginekologii, będziemy poświęcać miejsce
na naszych łamach opisując skuteczne sposoby zarządzania gabinetem,
kliniką, sposoby marketingowe, czy
rzeczy związanie z finansowaniem (dotacje UE, rozliczenia z NFZ), czy takie
prozaiczne rzeczy chociażby szkolenia
np. BHP.
W drugiej części gazety znajdują się
teksty związane z nowoczesnym sprzętem stosowanym w leczeniu. Oczywiście tych tekstów nie da się oderwać od
tematów medycznych, więc one będą
też się pojawiać. Na rynku pojawia bardzo wiele nowych urządzeń. Będziemy
opisywać ich zastosowanie, tak aby le-
karz mógł podjąć wstępną decyzję czy
warto się takim urządzeniem interesować, czy nie.
Z gazeta jest powiązane strona internetowa – www.e-ginekologia.pl. Tam
publikujemy na bieżąco najnowsze informacje, które dotyczą ginekologów.
Nowy Gabinet Ginekologiczny będzie się ukazywać 6 razy w roku. Jego
roczna prenumerata będzie kosztować 78 zł. Aby wykupić prenumeratę
wystarczy wpłacić pieniądze na nasze
konto i przysłać do nas informacje z danymi do faktury.
Życzę miłej lektury!
Piotr Szymański
Red. naczelny
W NUMERZE
z rynku
6 Prosto
Wiadomości z rynku oraz informacje na temat
najnowszych uregulowań prawnych dotyczących
ginekologów
aparatu
16 Wybór
ultrasonograficznego
Bardzo cenne wnioski dla neonatologa i pediatry
można wysnuć z właściwie przeprowadzonego
badania USG, wykonanego w III. trymestrze
ciąży. Większość wad wrodzonych występujących
u dzieci można zdiagnozować przed porodem.
Bardzo istotna jest prawidłowa ocena serca płodu
w każdorazowym badaniu USG, ponieważ wady
serca występują najczęściej. Wybór odpowiedniego
aparatu powinien być przemyślany. Z jednej
strony przede wszystkim liczy się diagnostyka, nie
należy jednak zapomnieć o ergonomii i prostocie
użytkowania.
Aloki
19 Nowości
Sprzęt USG oferowany przez firmę Miro
jest produktem dobrze znanej marki Aloka.
Projektowane przez nią aparaty w dużej mierze
spełniają trzy założenia. - To przede wszystkim
jakość, innowacyjność rozwiązań oraz intuicyjność
obsługi – mówi Robert Kasprzycki, prezes firmy
Miro.
bez HIV
24 Poród
Mama z HIV a dziecko zdrowe? Jak zwiększyć
szansę najbardziej bezbronnych na życie bez
wirusa? Od początku 2011 r. wprowadzono
specjalne procedury mające za zadanie
przeciwdziałać transmisji HIV od mamy do
nienarodzonego oraz noworodka. Wiele kobiet
spodziewających się potomstwa nie jest nawet
świadomych, że są nosicielkami tego wirusa.
porodu
28 Plan
Lekarz wraz ze swoją pacjentką powinien
przygotować plan porodu. Wiosną 2011
wprowadzone zostały nowe standardy dotyczące
porodów. Teraz trzeba będzie stosować się do
listy życzeń pacjentek, które wskażą je w swoich
planach.
z ustawami
32 Karuzela
tętna płodu
Karuzela legislacyjna kręciła się latoś, że hej. Projekt
22 Detektory
Prawidłowy wybór oraz dopasowanie detektora do
gonił projekt, konferencja konferencję, mnożąc za
indywidualnych potrzeb wymagają informacji. Na
co zwrócić uwagę i czym się kierować przy wyborze
sprzętu? Jaki detektor jest najlepszy? Prześledźmy
zatem ważniejsze parametry detektora.
każdym razem wątpliwości i obawy. Administracja
rządowa postanowiła bowiem pozostawić po sobie
system prawny obejmujący wszelką aktywność na
polu medycyny.
Jak zamówić prenumeratę Nowego Gabinetu Ginekologicznego
Na konto, podane obok, należy wpłacić 78 zł
(prenumerata roczna) lub 138 zł (prenumerata
dwuletnia). Po dokonaniu płatności należy
przesłać faksem, e-mailem lub listownie
potwierdzenie dokonania wpłaty wraz z adresem, na który gazeta ma być wysyłana. Osoby,
które chcą otrzymać fakturę VAT, muszą
ponadto przysłać wszystkie dane potrzebne
do wystawienia faktury oraz upoważnienie do
jej wystawienia bez podpisu odbiorcy.
Tel. 22 8 444 942, fax 22 398 78 85,
e-mail: [email protected]
Możliwe jest przesłanie prenumeraty za
zaliczeniem pocztowym. Zamówienie należy
złożyć telefonicznie lub faxem. Do kosztów
prenumeraty doliczamy 12 zł za usługę
zaliczenia pocztowego. Pierwszy zamówiony
numer wysyłany jest następnego dnia po
złożeniu zamówienia.
Numer konta:
Kredyt Bank SA VII O/Warszawa, filia nr 3
nr 80 1500 1865 1218 6013 2651 0000
SPS, ul. Modzelewskiego 67/4
02-679 Warszawa
Warunki prenumaraty:
• Prenumeratę przyjmujemy na kolejnych
6 lub 12 numerów
• Prenumeratę opłaca się w banku lub na
poczcie
• Koszty związane z dokonaniem wpłaty
ponosi zamawiający
• Koszty przesyłki na terenie kraju ponosi
wydawca
prosto z rynku
››Fantom porodowy
Symulator porodowy został zainstalowany w Klinice Położnictwa i Patologii Ciąży
SPSK nr 1 w Lublinie. Jest to pierwsze takie urządzenie w Polsce i siódme w Europie. Ponadto w tej klinice można skorzystać z, jedynego w województwie, koła
porodowego.
@ Większe
prawa dla poszkodowanych
pacjentów
Rzecznik Praw Pacjenta
Krystyna Barbara
Kozłowska poparła
zmiany zawarte
w nowelizacji ustawy
o prawach pacjenta
i Rzeczniku Praw Pacjenta,
która wejdzie w życie
od 1 stycznia 2012.
Nowelizacja skróci czas
oczekiwania pacjentów
na odszkodowania
oraz zmniejszy koszty
postępowania. Zostały też
określone maksymalne
kwoty odszkodowań.
100 tys. zł w przypadku
zakażenia, uszkodzenia
ciała lub rozstroju
zdrowia pacjenta i 300
tys. zł. w przypadku
śmierci pacjenta.
Również spadkobiercy (choć
nie we wszystkich sytuacjach)
będą mogli złożyć wniosek
o ustalenie zdarzenia medycznego. Ustawa definiuje
zdarzenie medyczne jako:
• zakażenie pacjenta biologicznym czynnikiem
chorobotwórczym,
•uszkodzenie ciała,
•rozstrój zdrowia,
•śmierć,
•będące następstwem
niezgodnych z wiedzą medyczną: diagnozy, leczenia
lub zastosowania produktu
leczniczego. (IN)
6
- Symulator porodowy
to skomputeryzowany
model kobiecego krocza
i brzucha, wewnątrz którego
znajduje się noworodek.
To urządzenie z najwyższej
półki, na którym lekarze
oraz studenci Uniwersytetu
Medycznego będą ćwiczyć
odbieranie porodów,
a także sytuacje awaryjne
z tym związane - wyjaśnia
prof. Anna Kwaśniewska,
kierownik Katedry i Kliniki
Położnictwa i Patologii
Ciąży. Fantom, za kwotę
ok. 130 tys. zł, kupił
Uniwersytet Medyczny
w Lublinie. Uczelnia
zakupiła też koło porodowe
za 150 tys. zł. Urządzenie
jest zbliżone wyglądem
do fotela porodowego
i zrobione tak, aby w czasie
trudnego, a zarazem
pięknego czasu, jakim jest
poród, zapewnić przyszłym
matkom jak najwięcej
komfortu. Specjalny
mechanizm umożliwia
rodzącej zmianę ułożenia
własnego ciała na takie,
które będzie dla niej
najwygodniejsze. Służy
do tego pilot, którym
może się ona swobodnie
posługiwać w dowolnych
momentach. Poród może
się więc odbywać w pozycji
stojącej lub nawet klęczącej.
Z koła porodowego
mogą już korzystać
pacjentki w Białymstoku,
Szczecinie, Toruniu, Tychach
i Warszawie, o czym warto je
informować.
W Klinice tej tworzy
się także centralny,
zintegrowany trakt
porodowy. Oddanie traktu
zaplanowano na styczeń
2012 r. (KJ)
@ Weszła w życie nowa ustawa o odpadach
20 lipca weszła w życie ustawa o zmianie ustawy o odpadach z 28 kwietnia
tego roku. Zmniejsza ona kary za brak ewidencji odpadów i prowadzenie jej
niezgodnie z obowiązującymi przepisami (kara grzywny będzie zależała od
szkodliwości czynu).
Reguluje też kwestię nieprzekazywania zestawień
- tu kwota została zmniejszona z 10 tys. do 500 zł.
Za dostarczenie zestawienia
po terminie kara grzywny
wynosi 2000 zł., co oznacza, że nadal lepiej jest nie
dostarczyć zestawienia niż
dać go po terminie. Uwaga:
kary mogą być nakładane
wielokrotnie, ale pod warunkiem, że suma kar dla
przedsiębiorcy w przeciągu
12 miesięcy nie może być
wyższa niż 10 tys. zł. Więc
karę 500 zł za niezłożenie
zestawień można otrzymać
wielokrotnie – do 20 razy
w roku.
Ponieważ prawo nie działa wstecz, nowe kwoty
nie dotyczą osób dotąd
ukaranych. Jak na razie
w nowelizacji rząd nie zdecydował się na umorzenie
postępowania bez prawomocnego wyroku. Możliwe
jest zaskarżenie tej ustawy
do Trybunału Konstytucyjnego przez Rzecznika
Praw Obywatelskich. A na
to Rzecznik na razie się nie
zdecydował. (IN)
szybka i bezpieczna sterylizacja narzędzi medycznych.
Zniszczone instrumenty? Uszkodzone podzespoły? Korozja?
Działanie pod presją czasu? Mniejsza inwestycja w drogie narzędzia?
Odpowiedzią na te wszystkie problemy jest sterylizacja w autoklawie
STATIM.
Autoklaw STATIM 5000S ENDO, to propozycja
firmy SciCan w zakresie sterylizacji parowej
endoskopów, laparoskopów, histeroskopów oraz
innych podobnych narzędzi. Specjalna kaseta
ENDO pozwala na sterylizację narzędzi, których
długość zdecydowanie przekracza 40 cm.
Bezpieczeństwo
STATIM pozwala na bezpieczną sterylizację instrumentów szczególnie wrażliwych na działanie ciśnienia
i wysokiej temperatury. Nigdy wcześniej sterylizacja delikatnych i drogich narzędzi nie była taka bezpieczna
i łatwa. Dokument White Paper poświadcza to bezpieczeństwo na podstawie wykonanych testów i badań.
Funkcjonalność
Autoklaw STATIM to połączenie kanadyjskiej myśli technologicznej i niemieckiej precyzji.
STATIM to autoklaw energooszczędny o szybkich cyklach sterylizacji (np.11 minut dla narzędzi
nieopakowanych). Obsługa urządzenia jest bardzo prosta – wybieramy cykl i wciskamy „start”.
Menu jest w języku polskim. Cykl i jego parametry są rejestrowane. Wystarczy gniazdko
220 V i STATIM jest gotowy do pracy. W STATIM z kasetą Endo jest zamontowana w standardzie
drukarka termiczna pozwalająca na łatwą archiwizację przeprowadzonych cykli sterylizacyjnych.
Zgodność
Autoklawy STATIM spełniają w 100% założenia normy EN13060 dla sterylizacji wsadów typu A i B. Można zatem
w nich skutecznie sterylizować wsady o budowie kapilarnej (wgłębione).
STATIM i HYDRIM
Uzupełnieniem autoklawu STATIM jest termodezynfektor HYDRIM, który
czyści, myje, płucze, suszy i dezynfekuje. Termodezynfektor HYDRIM
idealnie przygotowuje narzędzia do sterylizacji. HYDRIM daje
pewność dezynfekcji
i ogranicza do minimum czasochłonne
czynności manualne wpływając na lepszą organizację pracy.
STATIM i HYDRIM to gwarancja pełnej kontroli systemu zakażeń.
Producent SciCan
www.scican.com
Więcej informacji na www.scican.autoklaw.pl
prosto z rynku
@ Kto nam
wytknie błąd?
Istnieje spore prawdopodobieństwo, że zabraknie
prawników orzekających
o błędach lekarzy. Jak to
możliwe? Zgodnie z nowelizacją ustawy z 28 kwietnia 2011 roku prawnicy zasiadający w wojewódzkiej
komisji do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych muszą być zatrudnieni co najmniej pięć lat na
zasadach stosunku pracy
na stanowiskach związanych ze stosowaniem lub
tworzeniem prawa.
Jakie to może mieć skutki?
Nawet najbardziej doświadczeni
i skuteczni prawnicy nie mogą
zasiadać w komisji chociażby
dlatego, że byli zatrudnieni
na umowę o dzieło lub
zlecenie albo dlatego, że
prowadzą własne kancelarie
jako przedsiębiorcy. To może
prowadzić do paradoksalnej
sytuacji, w której adwokat w
komisji musi zawiesić prawo
wykonywania zawodu, a
za uczestnictwo w komisji
dostaje 420 zł. Ponieważ jest
więcej niejasnych kwestii,
Ministerstwo Zdrowia
przygotuje odpowiednią
interpretację prawną
dotyczącą kwestii zatrudniania
adwokatów i radców, którzy
wykonują zawody związane ze
stosowaniem bądź tworzeniem
prawa. (IN)
››Znieczulenie porodu finansowane przez NFZ
Znieczulenie porodu powinno być finansowane ze środków Narodowego Funduszu
Zdrowia – informuje Ministerstwo Zdrowia. Zgodnie ze wskazaniami medycznymi,
takie przepisy obowiązują na podstawie Katalogu JGP od 2008 roku. Koszt znieczulenia zewnątrzoponowego do porodu został włączony w wycenę grupy N01 –
Poród, która uzyskała wycenę 33 pkt (ok. 1680 zł). - Niezgodne z obowiązującymi
przepisami jest więc pobieranie od pacjentek dodatkowej opłaty za znieczulenie
porodu – podkreśla Piotr Olechno, rzecznik Ministerstwa Zdrowia.
Zgodnie z Rekomendacjami
Polskiego Towarzystwa
Ginekologicznego dotyczącymi postępowania
przeciwbólowego w ginekologii i położnictwie w części
II: Leczenie bólu u kobiet
ciężarnych, rodzących oraz
w połogu „schematy leczenia
bólu w położnictwie powinny
umożliwiać lekarzowi indywidualizację postępowania
terapeutycznego i opierać się
na zastosowaniu skutecznych
i bezpiecznych metod, zarów-
no niefarmakologicznych, jak
i wykorzystujących środki analgetyczne”. W przytoczonych
rekomendacjach przedstawiono szereg uznanych
metod postępowania przeciwbólowego, wśród których
występuje również znieczulenie zewnątrzoponowe.
Zgodnie z naszym stanowiskiem, osoba sprawująca
opiekę nad rodzącą powin-
na przedstawić jej pełną
informację o niefarmakologicznych i farmakologicznych
metodach łagodzenia bólów
porodowych. Na podstawie
przekazanych informacji,
osoba prowadząca poród
oraz kobieta rodząca powinny wspólnie dokonać
najwłaściwszej w danej sy-
tuacji metody łagodzenia
bólu porodowego. Decyzje
w tej sprawie, w tym terapia
przeciwbólowa prowadzona
przez lekarza prowadzącego
poród, mogą być modyfikowane odpowiednio do
sytuacji zdrowotnej ciężarnej
i jej potrzeb podczas trwania
porodu.
Należy też dodać, że kierownictwo Ministerstwa Zdrowia
powołało grupę roboczą,
której celem jest opracowanie zasad postępowania
medycznego w przypadku
nietolerancji przez kobietę
rodzącą bólu porodowego.
W pracach tej grupy uczestniczą przedstawiciele lekarzy
specjalistów w dziedzinie anestezjologii i intensywnej
terapii, położnictwa i ginekologii, neonatologii oraz
przedstawicielki pielęgniarek i położnych. Celem prac
wymienionej grupy jest opracowanie modelu opieki,
gwarantującego skuteczne i bezpieczne łagodzenie
bólu porodowego, w którym uwzględniona będzie
również analgezja zewnątrzoponowa porodu. (KJ)
stwowego specjalistyczna
opinia medyczna wcale nie
jest zwolniona z VAT-u (tak
orzekła Izba Skarbowa
w Poznaniu). Dodatkowo
zgodnie z ustawą o działalności leczniczej, która
weszła od lipca 2011 (i zastąpi ustawę o ZOZ-ach),
zwolnione z podatku będą podmioty lecznicze (już
nie ZOZy). Do podmiotów
leczniczych będą należeć
szpitale kliniki oraz indywidualne praktyki lekarskie.
Również nabycie usług od
podmiotów korzystających
ze zwolnienia od podatku zwalnia pracodawcę
od podatku. Podobnie jest
z usługami świadczonymi
bezpośrednio pacjentom
przez wykonujących zawody
medyczne. (IN)
Leczenie
bólu u kobiet
ciężarnych, rodzących
oraz w połogu
„schematy leczenia bólu
w położnictwie powinny
umożliwiać lekarzowi
indywidualizację
postępowania
terapeutycznego”
@ Problemy z interpretacją VAT-u
Interpretacja przepisów związana z nałożeniem
23 proc. podatku VAT nadal powoduje kłopoty,
a przepisy jak dotąd nie zostały uszczegółowione
i nie ma takich planów (zgodnie z wypowiedzią
Wiesławy Dróżdż - rzecznika prasowego administracji
podatkowej). Trudność leży w przyporządkowaniu
poszczególnych usług, bo - aby były one zwolnione od
podatku - muszą być świadczone w zakresie: opieki
medycznej, profilaktyki, zachowaniu, ratowaniu,
przywracaniu i poprawie zdrowia.
Przykładowo wiadomo już,
że wydana na podstawie
8
dokumentu prokuratury
albo innego organu pań-
prosto z rynku
››Fotel medyczny Ritter 222
Fotel Ritter 222 jest odpowiedni do przyjmowania pacjentek starszych, ciężarnych lub pacjentek z niepełnosprawnością. Wsiadanie na fotel jest dla pacjentki momentem, w którym odczuwa ona niepokój i obawę. Zdarza się to
zwłaszcza osobom starszym, mającym kłopot z poruszaniem się.
Niski poziom siedziska ułatwia siadanie i niemal
całkowicie eliminuje potrzebę
asekuracji pacjenta.
Wysokość fotela regulowana
jest elektrycznie za pomocą
sterownika nożnego. Zakres
wysokości jest bardzo szeroki, od 46
cm. do 94
cm. Płynny i stabilny
ruch góradół nie wzbudza
u pacjenta niepokoju. Wysokość 94 cm jest
najlepsza do przeprowadzania badań, bez
ryzyka naprężeń kręgłosłupa lekarza. Oparcie
fotela regulowane jest
za pomocą sprężyny gazowej. Lekko naciskając
uchwyt zwalniający sprężynę, z prawej lub lewej
strony fotela, możemy usta-
wić oparcie w zakresie od 90
do 180 stopni. Uzyskanie pozycji horyzontalnej pozwala
na przeprowadzenie wielu
dodatkowych badań bez potrzeby korzystania z leżanki.
Pod siedziskiem znajduje się
wysuwany podnóżek. Dłu-
szerokie siedzisko fotela, jest pokryte tapicerką
gładką, bezszwową, łatwą
w utrzymaniu czystości. Dodatkowym elementem
poprawiającym komfort
pacjenta są podłokietniki.
@ Poród w Zakonie Bonifratrów
31 sierpnia w Szpitalu Zakonu Bonifratrów pw.
Aniołów Stróżów w Katowicach został uruchomiony
najnowocześniejszy w Polsce blok porodowy oraz
oddział noworodków. Przygotowania trwały zaledwie
cztery miesiące, a inwestycja w całości została
sfinansowana ze środków własnych (3,5 mln zł).
Przyszłe mamy, a jest ich
tam około 200 w miesiącu,
mają tam pełen komfort. Do
ich dyspozycji zostały oddane jednoosobowe sale
z węzłem sanitarnym, wanny relaksacyjne oraz wanna
do porodu w wodzie, łóżka
na piloty, mobilny monitoring kardiotokograficzny,
który umożliwia bezpieczne dla nich spacery po
specjalnie wyodrębnionym
korytarzu, itp.
W szpitalu tym możliwe są
też intymne porody rodzinne
przy zastosowaniu nowo-
10
gość całkowita fotela po
rozłożeniu z podnóżkiem wynosi aż 195 cm.
Minimalna wysokość fotela to 46 cm. Przy takiej
wysokości, każdy pacjent
będzie mógł o własnych
siłach usiąść na fotelu. Spokojny ruch fotela góra-dół
podczas pozycjonowania
daje poczucie bezpieczeństwa. Komfortowe,
cześniejszej aparatury, dzięki
której panie mogą czuć się
w pełni bezpieczne. Zainstalowany jest tam bowiem
monitoring KTG i kamera TV
przemysłowej, z której obraz
jest transmitowany do konsoli, przy której czuwa zespół
lekarzy i położnych gotowy
do pomocy w każdej chwili.
W szpitalu w Katowicach,
od momentu przejęcia go
przez Zakon Bonifratrów od
władz miejskich, przyszło na
świat ponad 2800 maluszków, w tym 32 pary bliźniąt.
(KJ)
Ritter 222 wyposażony jest
w standardzie we wszelkie potrzebne akcesoria do
przeprowadzania badań
ogólnych i np. ginekologicznych. Są to podpórki pięt,
wysuwany podnóżek, rolka na ręcznik papierowy
umiejscowiona z tyłu fotela,
wysuwana taca pod siedziskiem – zabiegowa, szuflada
z przodu fotela na podręczne narzędzia, której front jest
rozkładany do pozycji półki.
Na życzenie klienta fotel Ritter 222może być
wyposażony w szereg specjalistycznych akcesoriów np:
podpórki kolan z regulacją
góra-dół i względem własnej
osi oraz z możliwością regulacji na przegubie kulowym;
taca urologiczna z odpływem
do zabiegów urologicznych.
Fotel ten dostępny jest w Polsce w firmie Promedus. (PR)
@ Archiwizacja w mini cenie
MiniPACS to zaawansowane technologicznie
systemy archiwizacji
danych, oferowane przez
firmę Miro.
Oprócz bezpieczeństwa danych pacjentów, system daje
także możliwość szybkiego
porównywania zdjęć archiwalnych z aktualnymi i możliwość
przeglądania badań na ekranie komputera. W bardziej
rozbudowanej wersji MiniPACS
pozwala na zdalne i szybkie
zarządzanie badaniami, nawet
z drugiej półkuli. Dzięki funkcji IQ-View można przeglądać
i sortować wszystkie badania,
tak aby później natychmiast
odnaleźć wymagane wyniki.
- To naprawdę wielkie ułatwienie w pracy lekarza,
a przede wszystkim bezpieczeństwo danych, które już
niedługo będą musiały być
archiwizowne cyfrowo. Mini
PACS oferowane jest w trzech
wersjach - Basic, Professional oraz Premium. Różnią
się one zasobem rozwiązań
i ceną. Najtańszy system pozwalający na przetwarzanie,
przeglądanie i cyfrowe archiwizowanie obrazów oraz
danych w formacie DICOM
3.0 kosztuje kilkanaście tysięcy złotych. MiniPACS Basic
można jednak dostać także
całkiem gratis. Jest on bowiem oferowany obecnie za
darmo przy zakupie aparatu
USG marki Aloka Prosound
Alpha 6. (PR)
prosto z rynku
››Niebieska Karta, lekarz
@ Wymień USG na nowe
wobec przemocy w rodzinie
Wypełnianie tzw. „Niebieskiej Karty” to
obowiązek, który nakłada na pracowników
służby zdrowia nowe rozporządzenie. Formularz
niebieskiej karty należy wypełnić w obecności
osoby, która została dotknięta przemocą
w rodzinie. Formularz zawiera informacje
dotyczące sytuacji osoby dotkniętej przemocą,
działań, które powinny być podjęte oraz dane
osób podejrzanych o stosowanie przemocy i opis
zdarzenia.
W karcie można wyrazić
sugestie działań, które mogą pomóc w zakończeniu
występowania przemocy
w całej rodzinie. Formularz
może posłużyć jako dowód
w postępowaniu sądowym (należy go przekazać
gminnemu zespołowi interdyscyplinarnemu, który
zajmie się pomocą ofiarom
z danej rodziny). Więcej na
temat „niebieskiej karty”
będzie można dowiedzieć
się 24 i 25 października
podczas konferencji „Pomoc
dzieciom – ofiarom przestępstw”, która odbędzie się
w Warszawie. Wśród organizatorów konferencji jest:
Fundacja Dzieci Niczyje we
współpracy z Ministerstwem
Sprawiedliwości oraz Urzędem m. st. Warszawy. (IN)
@ Wiek dziecka na recepcie
Na recepcie pacjenta, który nie ukończył 18 roku
życia musi być podany jego wiek. Sam numer PESEL
nie wystarcza. W XX wieku z numeru PESEL łatwo
było odczytać wiek pacjenta. Jednak teraz, kiedy
pierwsze dwie cyfry nie zawsze są tożsame z rokiem
urodzenia pojawił się problem.
Właśnie dlatego
Narodowy Fundusz
Zdrowia żąda, aby
na każdej recepcie wypisywanej
na dziecko do 18
roku życia był podany jego wiek.
W przypadku dzieci do 1 roku życia
jego wiek musi być
wyrażony w miesiącach.
Podanie wieku nie
zwalnia z wpisania
na receptę numeru
PESEL. Jeśli dziecko
nie ma jeszcze tego numeru, podaje
się PESEL jednego
z rodziców. (IN)
– dostaniesz dofinansowanie
Oferta skierowana jest do klientów firmy
Aloka. Jej celem jest ułatwienie użytkownikom
ultrasonografów starszej generacji ich wymiany
na nowe urządzenia zaawansowane technicznie
i pobierające mniej energii.
Przedstawiciel japońskiej
Aloki, firma Miro, jako
pierwsza w Polsce na rynku aparatów USG, stosuje
wymagania - Programu
Finansowania Rozwoju
Energii Zrównoważonej.
Warunkiem jest odstąpienie
firmie Miro starszego sprzętu, który Miro odkupi od
nas. Następnie należy zakupić aparat Aloki ProSound
Alpha 6, spełniający rygory-
Nie dość,
że dostajemy
dofinansowanie to
zyskujemy jeszcze sprzęt,
którego użytkowanie
będzie maksymalnie
ekonomiczne
i ekologiczne
styczne normy ekologiczne
Polseff. Wówczas możemy liczyć na zwrot nawet do 15
proc. wartości nowego aparatu. Warunkiem jest jednak
skorzystanie z finansowania
przez Miro Finance przygotowanego wraz z bankiem
BZ WBK.
- To świetna okazja, by wymienić sprzęt. Nie dość, że
dostajemy dofinansowanie,
to zyskujemy jeszcze sprzęt,
którego użytkowanie będzie
maksymalnie ekonomiczne i ekologiczne – zachęca
Robert Kasprzycki, prezes
firmy. Oferta jest ograniczona. Ilość grantów, które
będą przyznawane w ramach programu jest także
ograniczona. (PR)
@ Dowód na opłacone składki
w dowodzie
Nowe dowody osobiste mają m.in. przyczynić się
do usprawnienia kontaktów pacjenta z lekarzem.
Dzięki elektronicznemu dowodowi osobistemu
lekarz będzie mógł sprawdzić, czy opłacane są
składki zdrowotne, ale także poznać historię
leczenia, przebyte operacje itp.
Na nowym dowodzie–chipie
znajdą się również dane służące do składania podpisu
elektronicznego, równoważnego z własnoręcznym podpisem.
Będzie też możliwość elekwww.e-ginekologia.pl
tronicznego sprawdzenia
autentyczności dokumentu.
W warstwie elektronicznej znajdą się również zabezpieczone
dane biometryczne (biometryczne zdjęcie twarzy). (IN)
11
prosto z rynku
››Fotel ginekologiczny Elite
Zaletą fotela Elite jest elektryczne zasilanie. Fotel jest funkcjonalny dzięki, różnorodności ustawienia siedziska
oraz akcesoriów dodatkowych. Podczas wizyty sprawia na pacjencie wrażenie profesjonalizmu. Niska pozycja siadania oraz atrakcyjny wygląd ogranicza stres pacjentki w trakcie badania.
Każdy segment fotela
sterowany jest oddzielnie.
Sterownik nożny reguluje
ruch nachylenia siedziska,
oparcia i pozycji w zakresie
góra-dół. Lekarz może
wypozycjonować fotel
indywidualnie dla każdego
pacjenta. Dobrana pozycja
pracy jest również korzystna
dla lekarza, który unika
kontuzji pleców.
Pacjentki odwiedzające
gabinet często bardzo
różnią się od siebie. Dlatego
łatwy dobór odpowiedniej
pozycji ma kolosalne
znaczenie w efektywności
badania i komfortu dla
pacjenta. Różnorodność
pozycji pozwala
odpowiednio ustawić fotel
do badań. Można wybrać
sposób podpierania nóg:
tapicerowane podpórki
pod kolana Goeppl’a lub
metalowe podpórki pod
stopy. Dodatkowy zagłówek
czy oparcie dla nóg
w pozycji leżącej poprawia
wygodę lekarza i pacjenta.
Podpórka proktologiczna
zwiększa zakres badań. Fotel
jest bardzo stabilny, jego
nośność to 200 kg.
Fotel można wyposażyć
w specjalistyczne
akcesoria. Bardzo dogodne
są gotowe uchyty do
kolposkopów. Metalowe
szyny o standardowym
przekroju dają możliwość
zamocowania wielu
innych elementów, co
zwiększa ergonomię
i efektywność pracy np.
lampę oświetleniową. Fotel
dostępny jest w także
w wersji mobilnej i w wersji
urologicznej.
Jego utrzymanie w czystości
jest łatwe. Gładka,
bezszwowa tapicerka daję
się łatwo wyczyścić, nie
zbędnych zakamarków,
gdzie mógłby zgromadzić
się brud czy bakterie.
Tapicerkę siedziska i oparcia
można łatwo zdjąć do
gruntownego czyszczenia.
Daje to również dostęp
do bazy fotela. Stalowa
konstrukcja fotela pokryta
jest powłoką z tworzywa
ABS, tworząc idealnie
gładką powierzchnię,
łatwą do czyszczenia
i dezynfekcji. Papier na
rolce umiejscowiony
z tyłu za zagłówkiem,
można rozwinąć na całej
powierzchni siedziska
i oparcia lub tylko siedziska.
Wysuwana taca pod
fotelem o pojemności 6
litrów skutecznie gromadzi
płyny powstające podczas
badania czy zabiegu.
Na tacę można nałożyć
specjalną siatkę, która
zapobiega rozpryskiwaniu
płynów. Fotel ten dostępny
jest w Polsce w firmie
Promedus. (PR)
@ Co powinno być na paragonie fiskalnym?
Nadal pozostanie tajemnicą, jaki napis powinien być
na paragonie fiskalnym.
Minister Zdrowia nie zdołał
określić jasno terminologii,
która powinna widnieć
na paragonie, a lekarze
niestety dostają sprzeczne
komunikaty od organów
podatkowych oraz od importerów kas fiskalnych.
Na paragonie powinna
znajdować się terminologia
ogólna, zgodnie z art. 43 ust.1
pkt. 19 ustawy o podatku od
towarów i usług, czyli albo
„usługa w zakresie opieki
12
medycznej” albo „usługa
medyczna”. Umieszczanie
dokładniejszej terminologii,
a zwłaszcza dokładnego
opisu zabiegu, mogłoby
łamać prawa pacjenta. Lekarz
przecież jest zobowiązany
do zachowania tajemnicy
lekarskiej. To jednak może
być niewystarczające dla
organów podatkowych. Jeśli
będą miały wątpliwości co
do cennika, mogą odwołać
się do dokumentacji
medycznej, którą lekarz
ma obowiązek prowadzić.
Odwołanie do dokumentacji
będzie konieczne również
Odwołanie
do dokumentacji
będzie konieczne
również przy
zwolnieniach z podatku
VAT.
przy zwolnieniach z podatku
VAT. To z niej będzie
wynikało, czy działanie
lekarza służy profilaktyce,
zachowaniu, ratowaniu,
przywracaniu i poprawie
zdrowia. Ministerstwo
Zdrowia podkreśla, że nazwa
na paragonie powinna być
na tyle czytelna, aby po
przeanalizowaniu jej wraz
z ceną dało się określić
usługę i np. zamieścić
odwołanie do pozycji
cennika. Ostatecznie
w razie wątpliwości, „co
wbić na kasę”, najlepsze
będzie po prostu napisanie
wniosku o wydanie
interpretacji przepisów prawa
podatkowego do właściwego
organu podatkowego.
Przypomnijmy, że lekarze
mają obowiązek rejestracji
wpływów finansowych za
pomocą kasy od 1 maja
2011. (IN)
prawo
Instrukcja BHP
dla autoklawów
W każdym gabinecie stomatologicznym musi być autoklaw – taki jest wymóg Sanepidu. Wie o tym każdy lekarz.
Lecz niewielu zdaje sobie sprawę, że – zgodnie z przepisem Państwowej Inspekcji Pracy - obok autoklawu musi
być umieszczona instrukcja BHP.
FOT. GETINGE
N
a rynku mamy kilka
rodzajów autoklawów
i co najmniej kilkadziesiąt ich typów. Wybór jest
duży. Producenci wyprzedzają
się w promocjach swoich wyrobów. Jednak rzadko który do
zakupionego autoklawu załącza instrukcję BHP.
Państwowa Inspekcja Pracy
określiła zakres czynności, które muszą być wykonywane pod
specjalnym nadzorem. W istocie obowiązek ten spełnia zawieszenie tablicy z instrukcją
BHP obok urządzenia. Dotyczy
to sytuacji, gdy autoklaw obsługuje nie tylko właściciel, ale
również pracownicy. Obowiązkiem pracodawcy jest taką tablicę sporządzić na użytek swoich
pracowników. Ponadto musi ich
przeszkolić z obsługi urządzenia. Raport z owego szkolenia
powinien znajdować się w kartotece pracownika. Niedopełnienie tych czynności może grozić
karą nawet do 5 tys. zł w razie
kontroli urzędników PIP. Raport
taki to nic innego, jak oświadczenie podpisane przez pracownika,
że został zapoznany z instrukcją
BHP o działaniu sprzętu.
Obok drukujemy stosowną
instrukcję BHP odnoszącą się
do autoklawów. Można ją wyjąć, zafoliować i powiesić obok
autoklawu. Nie polecamy oprawiania w antyramę, bo Sanepid
uważa, że jest to źródło potencjalnych zarazków. W zasadzie
do każdego typu urządzenia
powinna być osobna instrukcja, zaś jej dostarczenie jest powinnością firm sprzedających
sprzęt. Ponieważ z powszechnej
praktyki wiemy, że stosowne instrukcje nie bywają dołączane
do urządzeń, postanowiliśmy
udostępnić lekarzom instrukcję
standardową, pasującą do każdego typu autoklawu.
To szef gabinetu odpowiada
za bezpieczeństwo pracy. W jego
interesie jest, aby pracownik zapoznał się z instrukcją, która jest
powieszona przy autoklawie.
Jeśli wydarzy się wypadek i pracownik zostanie poszkodowany,
a PIP uzna, że pracownik nie odbył stosownego przeszkolenia,
konsekwencje prawne grożą tak-
że właścicielowi gabinetu. Jednak, jeśli nad autoklawem wisi
właściwa instrukcja, podpisana
przez szefa gabinetu, a w kartotece jest oświadczenie pracownika o odbyciu przeszkolenia, nie
ma powodów do obaw.
Na szczęście autoklawy to urządzenia coraz bezpieczniejsze.
Wiele z nich wyposażono w tzw.
program nocny. Mogą więc pracować bez kontroli człowieka. Oczywiście jest to zdanie producentów.
PIP zabrania takich praktyk w od-
niesieniu do urządzeń działających pod dużym, jakby nie było,
ciśnieniem. Dlatego w instrukcji
znajduje się zapis, że proces sterylizacji powinien być na bieżąco
obserwowany przez pracownika.
Nie mniej decyzja należy do właściciela gabinetu.
Nie trzeba czekać na wypadek, aby pojawili się kontrolerzy z PIP. Mogą oni przyjść na
rutynową kontrolę. Za brak
instrukcji BHP mogą ukarać
mandatem do 5 tys. zł. (PS)
13
technika
Wybór aparatu
ultrasonograficznego
Bardzo cenne wnioski dla neonatologa i pediatry można wysnuć z właściwie przeprowadzonego badania USG, wykonanego w III. trymestrze ciąży. Większość wad wrodzonych występujących u dzieci można zdiagnozować przed
porodem. Bardzo istotna jest prawidłowa ocena serca dziecka w każdorazowym badaniu USG, ponieważ wady serca występują najczęściej. Wybór odpowiedniego aparatu powinien być przemyślany. Oczywiście przede wszystkim
liczy się diagnostyka, nie należy jednak zapomnieć o ergonomii i prostocie użytkowania.
P
rzed podjęciem decyzji o wyborze aparatu
należy zadać sobie kilka pytań, które jednoznacznie
określą nasze potrzeby, a odpowiedzi uchronią nas przed popełnieniem pomyłki.
Miejsce pracy
Przede wszystkim musimy wyjaśnić, czy będziemy aparatu
używali w jednym gabinecie,
czy też w kilku oddalonych od
siebie miejscach pracy.
16
Jeśli przyjmujemy w jednym
gabinecie, to powinniśmy kupić aparat stacjonarny. Zapewnia on zazwyczaj wyższe parametry i lepszą jakość obrazu
niż aparaty przenośnie. Oczywiście, aparaty przenośne
z droższej półki są lepsze niż
najtańsze stacjonarne, ale zakładamy, że wybieramy aparat
z tej samej grupy cenowej bez
względu na jego klasę.
Jeśli pracujemy w kilku gabinetach i musimy w nich ko-
Jeśli pracujemy w kilku
gabinetach i musimy
w nich korzystać ze
swojego sprzętu, lepszym rozwiązaniem
jest oczywiście aparat
przenośny
rzystać ze swojego sprzętu,
lepszym rozwiązaniem jest
oczywiście aparat przenośny.
Musimy zatem zwrócić uwagę
na ciężar aparatu, aby nie
było trudno go przemieszczać.
W przypadku aparatu przenośnego szczególnie istotne są
też inne dostępne funkcje systemu, np. możliwość zainstalowania dodatkowych funkcji
poza obrazowaniem czy też innych narzędzi, takich jak program rejestrujący pacjentów, ar-
technika
chiwizujący dane i drukujący
raporty.
rat dla siebie i powinien go
wybrać według własnych potrzeb.
Nie należy zrażać się do
sprzętu na podstawie pierwszego wrażenia, bo jego obsługa różni się od tej, do jakiej
się przyzwyczailiśmy. Należy
pomyśleć, że nauczenie się obsługi aparatu zabiera często
kilka dni, a okres jego użytkowania – to co najmniej kilka
lat. W rzeczywistości okazuje
się, że obsługa nowego, zupełnie nam nieznanego urządzenia może być prostsza. Jest to
tylko kwestia przyzwyczajenia. Oczywiste jest bowiem,
że koncerny pracują nad tym,
żeby z jednej strony urządzenia miały lepszą jakość obrazowania, a z drugiej ich obsługa
stawała się bardziej intuicyjna.
Poza tym, zawsze po zakupie
sprzętu, można poprosić firmę
sprzedającą o szkolenie.
Wielofunkcyjny
Wielu lekarzy zastanawia się,
czy prawdą jest, że aparat wielofunkcyjny ma gorsze obrazowanie? Jest to oczywiście mit.
Są wprawdzie produkty, których założenia konstrukcyjne
nie pozwalają na połączenie
wyspecjalizowanych
aplikacji klinicznych bez szkody dla
wartości diagnostycznej. Jednak w urządzeniach wielu renomowanych producentów jest
inaczej. Dzięki doświadczeniu
i nowoczesnym technologiom
można wyposażyć jeden aparat w doskonałe obrazowanie
w kilku z założenia odrębnych
dziedzinach diagnostycznych.
Jeśli mamy wątpliwości, poprośmy sprzedających o udostępnienie aparatu do testów
porównawczych.
Przyzwyczajenie
i naśladownictwo,
czy postęp
Wielu lekarzy boi się aparatów,
na których nie pracowali i wolą
kupić urządzenia podobne do
tego, na którym się uczyli lub
z bardzo podobnym systemem
sterowania. Czy rzeczywiście
najlepszym wyborem jest aparat, na którym uczyłem się i na
którym pracuje najwięcej diagnostów?
Są oczywiście produkty powszechnie używane i dobre.
Ale o tym, że jakiś sprzęt jest
w danym kraju w pewnym
okresie częściej sprzedawany,
decydują także względy pozamerytoryczne, takie jak strategia handlowa producenta
czy też zakupy centralne bądź
sponsorowane przez duże organizacje. Indywidualny użytkownik kupuje zawsze apa-
FOT. ALOKA
Czy aparat używany rzeczywiście będzie dużo tańszy? Jeśli
możemy skorzystać z dobrego
planu finansowego, a różnica
w cenie aparatu nowego i używanego nie powoduje całkowitego przekroczenia naszych
możliwości finansowych, to
rozważmy zakup nowego. Dodatkowym atutem jest dłuższa
gwarancja i mniejsza awaryjność nowych systemów. Przy
zakupie sprzętu używanego nigdy nie wiemy, ilu pacjentów
zbadały „rekondycjonowane”
sondy i kiedy będziemy musieli
kupić nowe. Jeśli się okaże, że
musimy do używanego aparatu
dokupić nową głowicę, to możemy łącznie zapłacić więcej
niż za nowy aparat. Do tego dochodzą jeszcze koszty serwisu
pogwarancyjnego. Wreszcie,
należy wziąć pod uwagę szybkie zużycie „moralne”, wynikające z postępu technicznego
i związane z nim przyspieszenie utraty wartości. Kupując aparat 4-letni, za 4 lata będziemy mieli sprzęt sprzed 8
lat, co wiąże się ze znacznym
spadkiem wartości naszego ultrasonografu, zmuszając nas
do odsprzedaży go za groszową sumę. Jednak decydujące są nasze możliwości finansowe i cena aparatu.
FOT. XO CARE
Nowy czy używany
Należy pomyśleć, że
nauczenie się obsługi
aparatu zabiera często
kilka dni, a okres jego
użytkowania – co
najmniej kilka lat
Kogo pytać
Każdy zapewne odpowie, że
kieruje się nie tylko opinią
własną, lecz także bierze pod
uwagę doświadczenie swoich
nauczycieli i kolegów. Wąska
specjalizacja powoduje, że nikt
nie jest w stanie przyswoić całej
współczesnej wiedzy. W dziedzinie diagnostyki nie wystarczy wiedza merytoryczna,
ważna jest specjalistyczna wiedza ekspertów od technologii
sprzętu, nazywanych najczęściej aplikantami. Czas poświęcony na spotkanie z aplikantem i zadanie mu pytań nie jest
zmarnowany.
Nie warto także żałować
czasu na spokojne przetestowanie sprzętu przed jego zakupem. Zarówno lekarze, jak
i sprzedawcy sprzętu nierzadko
niesłusznie traktują testowanie
aparatu tylko jako ukryte sponsorowanie klienta nieodpłatnym udostępnieniem sprzętu
do rutynowych badań, jednocześnie nie przykładając wagi
do rzetelności testowania. Nie
chodzi o to, aby czas testowania był jak najdłuższy, lecz był
dobrze wykorzystany. Obecność aplikanta przy pierw-
17
technika
nych szczegółów i subtelnych
kontrastów tkankowych.
Gwarancja
Kupując urządzenie musimy dowiedzieć się, czy cały okres gwarancji obejmuje zarówno aparat
USG, jak i głowice oraz – jeżeli
są różnice w okresie gwarancji, oferowanym przez różnych
dostawców – o ile wydłużenie
gwarancji na całość o dodatkowe 12 miesięcy podnosi cenę.
Kolejną istotną sprawą jest aparat zastępczy w okresie gwarancyjnym. Powinien on zostać dostarczony do gabinetu na czas
ewentualnej naprawy, a nie
wszyscy sprzedawcy oferują
taką usługę. Również w okresie
pogwarancyjnym powinniśmy
mieć możliwość wypożyczenia
aparatu na okres naprawy.
Co zrobić ze starym
sprzętem
szych badaniach i brak pośpiechu to gwarancja, że dobrze
zrozumiemy zasady działania
sprzętu i poznamy jego możliwości, dzięki czemu kupimy
właściwy sprzęt, który będzie
nam służył jak najlepiej.
Nie warto także żałować czasu na spokojne przetestowanie
sprzętu przed jego
zakupem
zawsze pamiętać, że to nie
estetyka, ale właściwa treść
diagnostyczna obrazu struktur anatomicznych pacjenta
na ekranie decyduje o wartości sprzętu. Testując aparat, najbardziej warto zwrócić
uwagę na widoczność drob-
Z czym powinniśmy się
zapoznać?
Po pierwsze z zasadami obsługi. Czy jest ekran dotykowy,
czy są kodowane kilkoma kolorami klawisze, czy aparat podpowiada, jakich funkcji użyć,
czy trzeba szukać pomiarów
w nieczytelnym menu, czy
też są dostępne bezpośrednio
z klawiatury lub ekranu dotykowego?
Oczywiście, najważniejszy
jest nie tylko panel sterowania urządzenia i nie tylko efektowny wygląd ekranu obrazowego, ale – przede wszystkim
– to, co na tym ekranie rzeczywiście widać. Zwróćmy uwagę,
w jakim stopniu ekran jest wypełniony przez pole diagnostyczne, czy też mamy na nim
wiele dodatkowych ramek
z – nierzadko niepotrzebnymi
– informacjami zmniejszającymi najważniejszy obszar
obrazowy. Wreszcie – musimy
18
Niektóre firmy przy zakupie nowego urządzenia w rozliczeniu przyjmują stare. Jest to wygodne dla kupującego, który nie
musi zajmować się sprzedażą
starego urządzenia. W szczególności dotyczy to aparatów
bardzo starych, na które nie ma
już w ogóle chętnych w kraju,
a firma prowadząca obrót na
szerszą skalę ma jeszcze możliwość ich sprzedaży do krajów
słabiej rozwiniętych.
Archiwizacja danych
Już za niedługo każda jednostka, prowadząca działalność diagnostyczną w Polsce,
będzie miała formalny obowiązek prowadzenia archiwizacji danych obrazowych. Warto
więc zwrócić uwagę, w jaki
sposób archiwizuje się dane
i czy w przyszłości bez problemu będzie je można przenieść do zewnętrznego archiwum lub do nowego aparatu.
Jest to dość istotne, bo chociaż
wszystkie prace idą ku ujednoliceniu wszelkich systemów
archiwizacyjnych, wciąż zdarzają się urządzenia, na których trzeba wykonać wiele
skomplikowanych czynności,
aby zgrać dane.
technika
Nowości Aloki
Sprzęt USG oferowany przez firmę Miro jest produktem dobrze znanej marki Aloka. Projektowane przez nią aparaty w dużej mierze spełniają trzy założenia. - To przede wszystkim jakość, innowacyjność rozwiązań oraz intuicyjność obsługi – mówi Robert Kasprzycki, prezes firmy Miro.
J
Równie duży postęp poczyniła Aloka w zakresie sygnału
odbieranego, od zastosowania
12-bitowej matrycy, ułatwiającej zobrazowanie subtelnych
kontrastów, poprzez całkowitą
separację echa harmonicznego
w obrazowaniu w trybie drugiej
harmonicznej (Pure Harmonic
Detection), aż po rozszerzoną
harmoniczną (ExPHD), łączącą
w sobie – poza II harmoniczną
– także składowe przesunięcia
fazowego, tłumienia i rozproszenia wstecznego.
Od momentu, kiedy Aloka skonstruowała pierwszy na
świecie system ultrasonograficzny z opcją obrazowania
przepływu w trybie kolorowego Dopplera, cieszy się bardzo
dobrą opinią właśnie w zakresie tej opcji. Ukoronowaniem
tego jest tryb eFLOW o bardzo
wysokiej, niedostępnej wcześniej, rozdzielczości przestrzennej (dokładna separacja światła
naczynia od otaczających tkanek, dokładny zarys zmian wewnątrz naczynia) i czasowej
(wyraźnie widoczne pulsowanie naczynia). Jest on dostępny w modelach Alpha 10, 7 i 6
oraz F75.
Aloka dla zdrowia kobiety
FOT. ALOKA
ego zdaniem sprzęt, nawet najlepszy technicznie,
ale trudny w obsłudze dla
przeprowadzającego badanie,
nie będzie nigdy w pełni efektywnie wykorzystywany.
- Dlatego każdy, kto nawet
przed laty pracował na Aloce,
nie będzie miał problemów, by
szybko dać sobie radę na naszej
najnowszej Aplhie F 75, która
mimo wielu nowości wciąż pozostaje łatwa dla użytkownika.
To trochę tak jak z nowym Mercedesem, który choć pełny nowych funkcji, pozostaje łatwy
w obsłudze, bo wszystkie innowacje mają właśnie ułatwiać
poruszanie się nim – wyjaśnia
Kasprzycki.
W odróżnieniu od wielu producentów, których wysiłek skupia się na takim przetwarzaniu
sygnału odbieranego i jego prezentacji na ekranie, aby wywoływał u klienta pozytywne
wrażenia i skłaniał do zakupu,
Aloka stara się, aby klient, uzyskał maksimum informacji diagnostycznej. Nawet stosowane
narzędzia postprocessingowe
mają na celu pokazanie przede
wszystkim tego, co w obrazie
najważniejsze z punktu widzenia diagnostycznego.
– Aloka zawsze dba o jakość
sygnału wysyłanego. W najnowszych modelach dzieje się
to głównie poprzez złożony generator fali (CPWG). Pozwala on na bieżące kontrolowanie
wibracji każdego kryształu głowicy przez cały okres jej trwania. Wyższą dokładność emisji
sygnału uzyskuje się także dzięki zastosowaniu bardziej precyzyjnych niż u innych, linii
opóźniających,
umożliwiających zwiększenie gęstości wysyłanych sygnałów w czasie
– wyjaśnia prezes Miro, Robert
Kasprzycki.
Od momentu, kiedy Aloka skonstruowała
pierwszy na świecie system ultrasonograficzny z opcją obrazowania przepływu w trybie
kolorowego Dopplera, cieszy się bardzo dobrą
opinią właśnie w zakresie tej opcji
Aloka, od dawna dobrze oceniana za sprzęt stosowany
w diagnostyce ogólnej oraz
w obrazowaniu przepływów,
a od dłuższego czasu także dobrze znana na rynku echokardiografii, zawsze tworzyła również
znakomite narzędzia dla ginekologa i położnika.
Co Aloka poleca dla
ginekologa i położnika?
Obrazowanie trójwymiarowe
3D. Mało kto wie, że pierwszy
system trójwymiarowy, obrazujący według powszechnie
19
technika
dzisiaj przyjętych zasad, stworzyła właśnie Aloka. Projekt został jednak zarzucony jako mało
obiecujący, ponieważ – jak się
później okazało – obrazy 2D sosowane do rekonstrukcji trójwymiarowych były… zbyt wysokiej
jakości (!). Dopiero zastosowanie, jako punktu wyjścia, obrazu
o niższej rozdzielczości przestrzennej i kontrastowej pozwoliło na uzyskanie czytelnych rekonstrukcji trójwymiarowych.
Trójwymiar w wydaniu Aloki
to nie tylko znakomite obrazowanie zewnętrznego wyglądu
płodu, z szeroką skalą możliwości wyboru pomiędzy bardzo
wysoką szybkością obrazowania
a jego fotorealistyczną jakością.
To także możliwości wyświetlania przekrojów w dowolnej
płaszczyźnie oraz różnorodnych rekonstrukcji przestrzennych, jak również rekonstrukcje
w warstwach równoległych, podobnych jak w tomografii komputerowej. Aloka stworzyła trzy
typy głowic wolumetrycznych:
konweksowe, przezbrzuszną
i przezpochwową oraz li-
niową, przeznaczoną do badania narządów powierzchownych. Uzyskane za ich pomocą
zbiory danych przestrzennych
mają realne zastosowanie diagnostyczne, pozwalając na pomiary w dowolnym kierunku,
automatyczne i półautomatyczne pomiary objętości oraz
na obrazowanie przestrzenne
drzew naczyniowych metodami
Dopplerowskimi. Szczególne
znaczenie diagnostyczne ma,
dostępne od niedawna, obrazo-
20
FOT. ALOKA
Aloka stworzyła trzy
typy głowic wolumetrycznych: konweksowe przezbrzuszną
i przezpochwową
oraz liniową, przeznaczoną do badania
narządów powierzchownych
wanie trójwymiarowe sutków.
Duże znaczenie w echokardiografii płodowej ma technika
trójwymiarowego obrazowania serca płodu metodą czasoprzestrzennej korelacji obrazu
(STIC). Wprowadzając tę metodę w swoim sprzęcie, Aloka
udoskonaliła stosowane dotąd algorytmy, tworząc mechanizmy korekcji niemiarowości
pracy serca. Wreszcie, trzeba
też wspomnieć o dostępnym
w nowych modelach obrazowa-
niu trójwymiarowym z wolnej
ręki, bez konieczności zakupu
kosztownych głowic wolumetrycznych.
Automatyczny pomiar przezierności karkowej AutoNT
pozwala w znacznym stopniu zobiektywizować pomiar krytycznego parametru rozpoznawania
wad wrodzonych. Stosowany zazwyczaj pomiar manualny może
być obarczony błędem, wynikającym z poziomu regulacji obrazu i subiektywnej interpretacji.
Algorytm AutoNT jest niezależny od parametrów wyświetlania
obrazu i innych elementów postprocessingowych, dając większą pewność rozpoznania, które
może mieć bardzo istotne konsekwencje dla pacjentki.
Dla ośrodków ginekologicznych, zajmujących się diagnostyką sutka, dostępna jest
elastografia w czasie rzeczywistym. Metoda wytwarzania obrazu elastograficznego poprzez
rytmiczny, lekki ucisk tkanek,
dostarcza bezcennych informacji o strukturze wewnętrznej
sutka i spoistości uwidocznionych w nim zmian, przekładających się na kwalifikację zmiany
i dalsze postępowanie. Elastografia w wydaniu Aloki zawiera
bardzo prosty mechanizm, pozwalający błyskawicznie ocenić
prawidłowość zastosowanego
ucisku, umożliwiając potwierdzenie wartości diagnostycznej uzyskanego obrazu i bardzo
szybkie nabranie wprawy w stosowaniu metody.
Rozwiązaniem charakterystycznym dla nowych modeli Aloki jest wspomniany na
wstępie eFlow, czyli nowa opcja obrazowania Dopplerowskiego, oferująca niespotykaną
dotąd rozdzielczość przestrzenną i czasową. Ma ona szczególne znaczenie w obrazowaniu
płodu, gdzie mamy do czynienia ze znacznie mniejszym kalibrem naczyń niż u człowieka
dorosłego, a jednocześnie ze
znacznie szybszą czynnością
serca. Szczególne uznanie znalazła ta technika u specjalistów
z dziedziny echokardiografii płodowej, którym pozwala
na uzyskanie znacznie dokładniejszego obrazu przepływów
w sercu i wielkich naczyniach
płodu.
Właściwe stosowanie narzędzi postprocessingowych to nie
reklama. Zapewniają one lepsze
uwypuklenie tych elementów,
które mają znaczenie diagnostyczne. Takim narzędziem, oferowanym wyłącznie przez
Alokę, jest Adaptacyjny Processing Obrazu (AIP), poprawiający kontrast tkankowy i ostrość
konturów. Działa on w sposób
nieco zbliżony do wcześniejszych, podobnych rozwiązań
innych producentów, jednak
w przypadku Aloki jest realizowany przez odrębny, pracujący równolegle układ sprzętowy,
nie spowalnia więc szybkości
obrazowania. W celu poprawy
kontrastów tkankowych, Aloka
wykorzystuje także, znaną już
wcześniej, technikę obrazowania złożeniowego (Compound
Imaging). Rozwiązanie to, bar-
FOT. ALOKA
technika
dzo podobne do pierwszy raz
zastosowanego przez innego
producenta pod nazwą SonoCT,
redukuje artefakty i poprawia
czystość obrazu.
Aloka kładzie ogromny
nacisk na ergonomię i prostotę obsługi. Przez wiele
generacji swoich modeli stosowała identyczny układ panelu
obsługowego, wzbogacając go
co najwyżej o nowe funkcje.
gonomię poprawia obecność
programowanego panelu dotykowego, a także znaczna ruchomość elementów sterujących
i monitora. Najnowszy trend
konstruowania systemów przyjaznych dla środowiska, w myśl
zasad EcoEcho (w przypadku
aparatów, oferowanych w Polsce, potwierdzonych certyfikatem Green&Health), przekłada
się na mniejsze zużycie ener-
Właściwe stosowanie narzędzi postprocessingowych to nie reklama. Zapewniają one lepsze
uwypuklenie tych elementów, które mają
znaczenie diagnostyczne
W najnowszych modelach
układ ten został zmieniony, aby
polepszyć ergonomię pracy, ale
z zachowaniem jego wewnętrznej logiki. Nowe modele Aloki
wyposażone są w mechanizm
automatycznej optymalizacji
obrazu jednym przyciskiem,
pozwalający przez cały czas
skupić się na badaniu, a nie
zajmować się regulowaniem
suwaków wzmocnienia. Er-
gii, mniejsze gabaryty i wagę
oraz redukcję wytwarzania
ciepła i hałasu w trakcie pracy. Systemy z certyfikatem ekologicznym pozwalają uzyskać
częściową refundację kosztów
zakupu z funduszu PolSEFF.
Warto wspomnieć, że Aloka konstruuje systemy uniwersalne, z równym powodzeniem
znajdujące zastosowanie we
wszystkich dziedzinach diag-
nostyki ultradźwiękowej, nawet
w echokardiografii, gdzie wymagana jest najwyższa jakość
i dynamika obrazu. Takiej uniwersalności nie osiągnęła dotąd
żadna firma. Aloka wciąż tworzy rozwiązania wychodzące
naprzód i służące do zaawansowanych badań naukowych.
Aloka służy wszystkim, zainteresowanym prowadzeniem
badań naukowych. Naukowcy
potrzebują nowych tematów,
podobnie jak sprzedawcy nowych klientów. Aloka dostarcza
im niestandardowe, twórcze opcje. To, że nie są one powszechnie dostępne na sprzęcie innych
producentów, bywa z jednej
strony zniechęcające (bo nie
ma weryfikacji tych samych
badań w środowisku), ale jednocześnie daje przewagę pierwszeństwa w testowaniu i ocenie
nowej metody lub korzystania
z informacji diagnostycznych,
których nie mają inni. Najbardziej kreatywne rozwiązania
Aloki wydają się bardzo proste, ale kryje się za nimi pomysłowa i niebanalna technologia
– mówi prezes firmy Miro.
21
technika
Detektory tętna płodu
Prawidłowy wybór oraz dopasowanie detektora do indywidualnych potrzeb wymagają informacj. Na co zwrócić
uwagę i czym się kierować przy wyborze sprzętu? Jaki detektor jest najlepszy? Prześledźmy zatem ważniejsze
parametry detektora.
Czułość to zdolność detektora do wykrywania akcji
serca płodu. Wybierając detektor najwięcej uwagi należy poświęcić jego zdolności do wykrywania
uderzeń serca płodu.
Jest to ważne przede
wszystkim dlatego, że
poszukiwanie
tętna
może okazać się czasochłonne, co w pewnych okolicznościach
może być bardzo stresujące dla osoby przeprowadzającej badanie,
ale przede wszystkim dla
ciężarnej. Czułość zwykle
jest podawana w instrukcji
używania: od
którego
tygodnia ciąży aparat umożliwia detekcję uderzeń serca
płodu. Większość producentów podaje w swoich specyfikacjach przedział od 9 do 12
tygodnia. Jak pokazuje praktyka, jest to bardzo mylący
parametr. Mówi on jedynie,
że znaleziono tętno, zazwyczaj bez sprecyzowania warunków, w jakich tego dokonano oraz określenia stopnia
trudności. Dlatego na podstawie tego parametru nie jest
trach technicznych detektora
nie można znaleźć danych dotyczących rzeczywistej czułości. Można polegać tylko na
sprawdzonej marce lub opinii doświadczonych użytkowników. Dobrą opinią cieszą
się detektory takich firm jak
BRAEL (Polska), Huntleigh
(Wielka Brytania) i Summit
(USA). To są najbardziej czułe
detektory. O czułości decyduje
głównie głowica, ale także,
często niedoceniana, wielkość
detektora.
Jaka głowica
możliwe obiektywne porównanie czułości różnych aparatów. Prawidłowo czułość należy zdefiniować raczej jako
stopień łatwości wykrycia
akcji serca płodu w okresie
wczesnej ciąży (9-15 tydzień)
i u bardzo otyłych ciężarnych.
Czuły aparat to taki, który
pozwala w sposób pewny
i szybki usłyszeć uderzenia
serca płodu występujące na
tle innych sygnałów dobiegających z brzucha ciężarnej. A zatem czułość detektora
można sprawdzić używając
go przez dłuższy czas i w różnych warunkach. W parame-
Dla wczesnej ciąży najlepszą
głowicą jest 2MHz, z prze-
Czuły aparat to taki, który pozwala w sposób
pewny i szybki usłyszeć uderzenia serca płodu
występujące na tle innych sygnałów dobiegających z brzucha ciężarnej
22
technika
twornikiem 25 mm. Takie głowice stosuje BRAEL i Huntleigh. Od 20 tygodnia ciąży
najlepsza jest głowica szerokokątna (wieloelementowa,
o dużym polu widzenia). Głowica szerokokątna jest około
2-3 krotnie czulsza od głowicy
standardowej, tzn. przeciętny
czas na poszukiwanie akcji serca jest 2-3 razy krótszy.
Nie jest zalecana dla wczesnej
ciąży, gdyż jednocześnie z sygnałami akcji serca płodu może
odbierać również silne sygnały
akcji serca ciężarnej, przysłaniające te pierwsze. Można
wybrać detektor z wymiennymi głowicami, np. UDT-300
(BRAEL).
Wielkość aparatu
Duży detektor jest zwykle dwa
razy czulszy od małego. Jest
w nim zastosowany duży głośnik, który dzięki niskim tonom ułatwia wyróżnienie akcji
serca płodu z hałaśliwego otoczenia.
kontaktowych i automatycznej regulacji toru sygnałowego, dzięki czemu detektor nie
straszy ciężarnej i nie wymaga ciągłej regulacji głośności.
Najlepiej wyposażone w takie opcje są modele polskiego
producenta detektorów tętna
i kardiotokografów. Producent
ten, jako jedyny, wyeliminował
w znacznej mierze zakłócenia
z telefonów komórkowych.
Akustyka – melodia
uderzeń serca
Powszechnie cenioną cechą
detektorów jest dobra akustyka, czyli czysty i niezniekształcony dźwięk. Najlepszą
akustykę mają duże detektory. Małe detektory dają zniekształcony,
wysokotonowy
(hałaśliwy) dźwięk. Problem ten można rozwiązać stosując w detektorze specjalne
głośniki, lecz to podnosi cenę
aparatu. Tylko niektóre firmy
zdecydowały się na to rozwiązanie (BRAEL, Summit).
Zakłócenia, hałasy i trzaski
są zmorą wszystkich detektorów. Wynika to z ich wysokiej
czułości. Najbardziej dokuczliwe są tzw. zakłócenia kontaktowe, czyli sygnały powstające
w czasie przesuwania głowicy
po skórze. Dokuczliwe są zakłócenia powodowane przez
inne urządzenia pracujące w pobliżu detektora, np.
komputery, monitory, telefony komórkowe. Markowe firmy stosują specjalne metody
eliminacji silnych zakłóceń
Zakłócenia, hałasy i trzaski są zmorą wszystkich detektorów. Wynika to z ich wysokiej
czułości
okazuje się zupełnie niemożliwy, bardzo pomocna może
okazać się opcja ręcznego zliczania tętna. Zazwyczaj wyposażone są w nią aparaty lepszej jakości.
ceną, natomiast nie zwracamy
uwagi na koszty eksploatacyjne (w tym serwisy) detektora.
Reasumując wszystkie „za
i przeciw” zaleca się następujące detektory:
Optymalny wybór
Pomiar częstości akcji
serca FHR
Ze względu na wysoką czułość detektorów, utrudniony
jest pomiar częstości i jest on
zwykle prawidłowy w zakresie 105-210BPM. Wyjątkiem są
detektory firmy Summit oraz
detektor UDT-300 z zapisem
(BRAEL), które mierzą prawidłowo częstość w zakresie
50-210BPM. Gdy ze względu
na zakłócenia, pomiar tętna
Obecnie na rynku występuje
dużo różnych modeli detektorów tętna płodu w różnych
cenach. Należy też pamietać,
że wybierając detektor trzeba
zwrócić uwagę na możliwość
serwisowania takiego aparatu
– serwis gwarancyjny i pogwarancyjny, a także dostępność
części do aparatu. Użytkownik
powinien mieć możliwość korzystania z przeglądów technicznych
potwierdzających
sprawność aparatu. Serwisy
powinny być sprawne i nie powodować utrudnień w pracy.
Są to sprawy, o których
często zapominamy i kupując
aparat kierujemy się głównie
Porodówki i patologia ciąży
- detektor mały z głowicą szerokokątną oraz dodatkowo detektor z zapisem i z wymienną
głowicą (wąskokątną i szerokokątną). Detektor z zapisem
ma dużą czułość i może wykonać zapisy FHR we wcześniejszej ciąży niż jest to możliwe
w KTG,
Gabinety – duży detektor
z głowicą wymienną (wąskoi szerokokątną), duży detektor
z głowicą szerokokątną, duży
detektor z głowicą wąską, detektor z zapisem i z głowicą
szerokokątną,
Położne środowiskowe – detektor kompaktowy, detektor
mały z głowicą szerokokątną.
Markowy detektor i właściwie dobrane parametry sprawią, że nie będzie kłopotów
w pracy, a serwisowanie detektora nie będzie powodowało utrudnień w pracy.
23
w gabinecie
HIV I CIĄŻA, CZYLI NADZIEJA NA ŻYCIE
Poród bez HIV
Mama z HIV a dziecko zdrowe? Jak zwiększyć szansę najbardziej bezbronnych na
życie bez wirusa? Od początku 2011 r. wprowadzono specjalne procedury mające za
zadanie przeciwdziałać transmisji HIV od mamy do nienarodzonego oraz noworodka.
Wiele kobiet spodziewających się potomstwa nie jest nawet świadomych, że są nosicielkami tego wirusa.
I
stotne jest przeprowadzenie z ciężarną wywiadu ze zwróceniem uwagi
na zakażenie HIV. Niewiedza
o zakażeniu stanowi poważne
zagrożenie zarówno dla nieświadomego personelu medycznego, jak i dla samego
dziecka, który rozwija się w łonie chorej mamy. Osoby sprawujące opiekę w czasie ciąży
i porodu nad ciężarną, i wiedzące o jej nosicielstwie HIV,
są w stanie odpowiednio się zabezpieczyć. Gorzej, gdy kobieta nie wie lub nie chce ujawnić
faktu zakażenia.
Odrobina statystyki
Na świecie liczba kobiet zakażonych HIV niestety stale
rośnie, przy czym w Polsce
przekracza już 30 proc. ca-
W większości krajów
Unii Europejskiej
odsetek ciężarnych,
u których wykonuje
się badanie w kierunku HIV, przekracza
60 proc., a w niektórych (Anglia, Holandia, Francja) sięga 98
proc. W naszym kraju
liczba ta nie przekracza 10 proc.
Przygotowano szczegółowe wskazania i zalecenia, które obejmują:
• opiekę przedporodową,
• monitorowanie i profilaktyczną terapię antyretrowirusową (ARV),
• opiekę podczas porodu,
• zasady podawania leków antyretrowirusowych podczas porodu,
• okres poporodowy,
• postępowanie z noworodkiem matki zakażonej HIV oraz
• profilaktykę u noworodka.
24
łej populacji osób zakażonych
HIV (ok. 10 000 zarejestrowanych zakażeń). Jednak ponad
50 proc. osób zakażonych wirusem HIV nie jest tego świadoma.
W większości krajów Unii
Europejskiej odsetek ciężarnych, u których wykonuje się
badanie w kierunku HIV, przekracza 60 proc., a w niektórych
(Anglia, Holandia, Francja)
sięga 98 proc. W naszym kraju
liczba ta nie przekracza 10
proc. W Polsce corocznie jest
ok. 70-100 porodów u kobiet
seropozytywnych. Mimo to od
samego początku epidemii HIV
(czyli od 1985 roku) w naszym
w gabinecie
kraju zarejestrowano zaledwie
147 zakażeń u noworodków
Kluczową sprawą dla zapobiegania przekazywaniu HIV
od matki do dziecka jest rozpoznanie, czy ciężarna i karmiąca
jest nosicielką. Przeniesienie wirusa z mamy na dziecko
jest głównym źródłem zakażeń
u noworodków. Ponad 30 proc.
zakażeń następuje u noworodków, które są karmione piersią.
Możliwe jest jednak unikniecie tego zakażenia przez stosowanie wielolekowej terapii przeciwwirusowej podczas ciąży
i porodu u matki oraz u dziecka
przez 4-6 tygodni po urodzeniu,
selektywne cięcie cesarskie oraz
unikanie karmienia piersią. To
przypomnienie, ale istotne, gdyż
w ten sposób można zmniejszyć
ryzyko transmisji do poziomu
poniżej 1 proc. Nadal jednak
zdarzają się przypadki, że HIV
u mamy jest rozpoznawany dopiero po zdiagnozowaniu AIDS
u noworodka.
Na Konferencji Ministrów
Zdrowia Krajów Regionu Europejskiego w Dublinie w 2004 r.,
Polska podpisała wspólną deklarację, która zobowiązała rządy
do eliminacji zakażenia HIV
Wczesna diagnostyka
Wczesną diagnostykę u wszystkich noworodków i niemowląt w Polsce prowadzi Pracownia Diagnostyki Molekularnej Wojewódzkiego
Szpitala Zakaźnego w Warszawie (tel. 022 33 55 238).
u dzieci do 2010 r. we wszystkich krajach europejskich, również w Polsce.
Opieka przedporodowa
Podczas pierwszej wizyty u lekarza położnika – ginekologa
wszystkim pacjentkom należy
zaproponować badanie w kierunku HIV, a jego wykonanie
lub odmowę powinno się zanotować w karcie prowadzenia
ciąży i w dokumentacji. Jeśli ciężarna nie zgodzi się na taki test
Kluczową sprawą dla zapobiegania przekazywaniu HIV od matki do dziecka jest rozpoznanie, czy ciężarna i karmiąca jest nosicielką
przy pierwszej wizycie, nie należy się zniechęcać i ponownie
ten test zaproponować. Jednak
nie później niż w II-gim trymestrze ciąży. Jeśli pacjentka nadal nie wyraża zgody na diagnozowanie w kierunku HIV, należy
ją traktować jak osobę zakażoną
(zasada universal precautions).
Ponadto, u ciężarnych objętych
opieką przedporodową, po 20
tygodniu ciąży należy wykonać
badanie w trybie pilnym (cito)
lub zastosować rapid test (po
uzyskaniu świadomej zgody kobiety). Jest to szczególnie ważne
u kobiet z zagrażającym porodem przedwczesnym. Znów
wykonanie lub odmowę wykonania tego badania należy odnotować w dokumentacji lekarskiej.
Gdy okaże się, że mamy do
czynienia z kobietą seropozytywną, należy jak najszybciej
zapewnić jej specjalistyczną,
multidisciplinarną (ginekolog
– położnik, specjalista chorób zakaźnych, zajmujący się terapią
osób żyjących z HIV, pediatra)
opiekę podczas ciąży i porodu.
W przypadku kobiet ciężarnych uzależnionych od środków
psychoaktywnych powinna być
też zapewniona opieka psychiatry. Do grona osób opiekujących
się pacjentką HIV+ należy też
koniecznie włączyć pracownika
socjalnego.
Ośrodek sprawujący opiekę
przedporodową kieruje ciężarną
HIV+ do oddziału referencyjnego w 36 tygodniu ciąży. Ośrodek ten powinien powiadomić
oddział położniczy oraz neonatologiczny szpitala referencyjnego,
w którym odbędzie się poród seropozytywnej mamy, najpóźniej
w 36 tygodniu jej ciąży.
Istotną rzeczą, o której należy
pamiętać mając do czynienia
z ciężarną HIV+, jest wykonanie
badań w kierunku innych zakażeń przenoszonych drogą płciową
na początku ciąży i powtórzenie
ich w 28 tygodniu ciąży (w szczególności WZW C i B).
U pacjentek, u których wykonuje się amniocentezę, należy
wykonać badanie w kierunku
HIV przed wykonaniem badania
głównego (po uzyskaniu świadomej zgodny kobiety).
Czasem zdarza się, że z różnych powodów miejsce sprawowania opieki przedporodowej
ulega zmianie, a także ciężarną
HIV+ przenosi się do innego oddziału. Bardzo ważne jest wówczas, by wszystkie wyniki badań
tej pacjentki zostały przesłane do
odpowiedniej osoby, która dalej będzie sprawowała opiekę.
W przypadku zaginięcia wyników badań, odpowiednie badania należy koniecznie powtórzyć.
Każdej rodzącej mamie zgłaszającej się do porodu bez wyniku badania w kierunku HIV
– należy zaproponować wykonanie testu ekspresowego (rapid
test) przed przyjęciem na salę
porodową. Dotyczy to szczególnie kobiet nie objętych uprzednio opieką przedporodową oraz
tych, które uprzednio nie zgodziły się na wykonanie badania. Fakt ten należy odnotować
w dokumentacji medycznej.
Terapia
antyretrowirusowa
Decyzję co do momentu rozpoczęcia terapii antyretrowirusowej
oraz sposobu jej stosowania i monitorowania podczas ciąży podejmuje lekarz chorób zakaźnych,
specjalizujący się w terapii osób
żyjących z HIV, na podstawie rekomendacji Polskiego Towarzystwa Naukowego AIDS. W czasie
ciąży obowiązuje natomiast stan-
25
w gabinecie
Postępowanie z noworodkiem matki zakażonej HIV
Wprowadzone procedury wyszczególniają następujące czynności do
wykonania po urodzeniu dziecka przez mamę HIV+.
Są to:
• Dokładne obmycie noworodka jak najszybciej po urodzeniu.
• Odessanie z górnych dróg oddechowych wód płodowych i innych
wydzielin matki.
• Rozpoczęcie profilaktyki w ciągu 24 godzin po porodzie.
• Unikane karmienia piersią.
• W ciągu pierwszych 24 godzin życia:
- szczepienie przeciwko WZW B, u dzieci matek HBsAg(+) łącznie
z immunoglobuliną anty HBs (w ciągu 12 h).
- Nie należy szczepić BCG - szczepienie BCG jest bezwzględnie przeciwwskazane u dzieci zakażonych HIV.
- Decyzję o szczepieniu BCG podejmuje pediatra prowadzący dalszą
opiekę nad dzieckiem, po wykluczeniu zakażenia HIV i wykonaniu
próby tuberkulinowej.
• W pierwszych 2 dobach życia kontrola morfologii krwi obwodowej.
• Do 5 doby życia - pierwsze badanie w kierunku zakażenia HIV.
Dalszą diagnostykę należy uzgodnić z ośrodkiem prowadzącym opiekę nad dziećmi matek HIV+.
• Rozpoczęcie zapobiegawczego stosowania leków antyretrowirusowych nie wpływa na badania diagnostyczne.
• Pierwsze badania należy wykonać w ciągu pierwszych 5 dni życia
noworodka, są to:
- morfologia krwi obwodowej z rozmazem,
- oznaczenie liczby limfocytów CD4 i CD8,
- hodowla wirusa,
- PCR HIV.
- Krew musi być pobrana sterylnie, nie z pępowiny i w ciągu 24 godzin należy ją przetransportować do laboratorium.
dardowe monitorowanie terapii
ARV, tj. kontrola liczby CD4 oraz
wiremii (VL) co 12 tygodni, czyli
w każdym trymestrze. Ostatnie
badanie VL-HIV należy wykonać
w 36 tygodniu ciąży.
Innym badaniem, które
trzeba wykonać według nowych
procedur, jest badanie oporności. Należy je wykonać wówczas, gdy leczenie jest nieskuteczne, suboptymalne oraz gdy
kobieta została zakażona przez
partnera, u którego stwierdzono oporność na leki.
Sposób stosowania profilaktycznej terapii ARV podczas porodu oraz u dziecka po porodzie
powinien być ustalony wcześniej przez zespół sprawujący
opiekę, a oddział, w którym odbędzie się poród kobiety seropozytywnej, powinien odpowiednio wcześniej zabezpieczyć takie
leki, których stosowanie będzie
konieczne u matki podczas porodu i u dziecka po porodzie.
Opieka podczas porodu
Personel medyczny, który będzie sprawował opiekę nad ro-
26
dzącą HIV+, powinien być
o tym uprzedzony, mieć dostęp
do wyników badań oraz być odpowiednio wyszkolny. Zespół
ten powinien również znać zalecenia (plan porodu, zalecany
sposób ukończenia ciąży, stosowanie ARV), ustalone wcześniej przez lekarzy sprawujących
opiekę w ciąży (lekarza położnika i lekarza chorób zakaźnych).
Wskazania do cięcia cesarskiego u mamy serpozytywnej,
ustalone przez Polskie Towarzystwo Ginekologiczne, są takie
same jak w przypadku kobiet
nie zakażonych.
Dodatkowo, cięcie cesarskie
u kobiet zakażonych HIV, należy wykonać w tych wszystkich
przypadkach, gdy kobiety otrzymują kombinowaną terapię antywirusową i stwierdza się
u nich wykrywalny poziom wiremii (>50 kopii RNA HIV/ml).
Inną opcją jest selektywne
cięcie cesarskie, które należy
rozważyć u tych mam HIV+,
Innym badaniem, które trzeba wykonać według nowych procedur, jest badanie oporności.
Należy je wykonać wówczas, gdy leczenie jest
nieskuteczne, suboptymalne oraz gdy kobieta
została zakażona przez partnera, u którego
stwierdzono oporność na leki
u których stwierdza się współistniejące zakażenie HIV i HCV.
Ten typ cięcia cesarskiego jest
także wskazany u kobiet z niewykrywalną wiremią, otrzymujących HAART (wysoce aktywną
terapię antyretrowirusową).
Poród drogami i siłami natury u kobiet zakażonych HIV
powinien być zalecany tylko
w przypadku, gdy ciężarna
otrzymywała skojarzoną terapię antyretrowirusową (HAART) podczas ciąży i poziom
wiremii jest niewykrywalny.
Podczas porodu należy unikać inwazyjnych procedur położniczych: amniotomii, elektrody bezpośredniej ze skalpu
płodu, pobierania pH ze
skalpu płodu, nacięcia krocza,
kleszczy oraz próżniociągu położniczego.
Okres poporodowy
Noworodkowi jak najwcześniej
należy rozpocząć podawanie
leków antyretrowirusowych.
Dokładny czas rozpoczęcia
profilaktycznej terapii ARV powinien być odnotowany w dokumentacji medycznej. Jeśli
doszło do jakichkolwiek opóźnień, należy w dokumentacji
zamieścić stosowne wyjaśnienia.
Noworodkowi należy wykonać badania, które są zalecane przez PTNAIDS w ciągu
pierwszych 5 dni życia (przed
wypisaniem z oddziału noworodkowego ). Wyniki tych badań powinny być przekazane
do ośrodka, który będzie sprawował dalszą opiekę nad dzieckiem.
Bardzo ważnym zaleceniem
jest unikanie karmienia piersią.
Mama HIV+ powinna od lekarza otrzymać wyczerpującą poradę dotyczącą sztucznego żywienia dziecka.
Jeśli zdarzy się sytuacja, że
nie wykonano badania w kierunku HIV podczas ciąży, noworodkowi należy niezwłocznie po porodzie wykonać test
w kierunku HIV, po uprzednim
poinformowaniu o tym jego
mamy (badanie rutynowe, jak
w przypadku np. fenyloketo-
w gabinecie
Profilaktyka u noworodka
Zależy ona od ryzyka zakażenia wertykalnego:
• Jeśli matka była leczona HAART, nie miała głębokiego niedoboru
odporności i wiremia VL-HIV RNA w 34 - 36 tygodniu ciąży wynosiła
<50 kopii/ml oraz nie było żadnych dodatkowych czynników ryzyka,
to noworodek może otrzymać tylko jeden lek: Retrovir przez 4 - 6 tygodni.
• Jeśli w 34 - 36 tygodniu ciąży VL HIV> 50 kopii/ml i < 1000 kopii/ml, ciążę ukończono planowym cięciem cesarskim, to dziecko
otrzymuje dwa leki: Retrovir i Epivir przez 4 tygodnie.
• Dziecko otrzymuje 3 leki: Retrovir, Epivir i Viramune przez 2 tyg.
a następnie przez kolejne 2 tyg. tylko Retrovir i Epivir, jeśli:
- W 36 tygodniu ciąży VL HIV RNA>1000 kopii/ml lub nieznana wiremia.
VL HIV w 36 Hbd <50 kopii/ml ale obciążony poród: >4h od odejścia wód lub krwawienie przed porodem lub wykonano amniotomię lub zastosowano kleszcze albo próżniociąg, cięcie ze wskazań
nagłych.
- Profilaktykę zastosowano dopiero w czasie porodu lub tylko u noworodka.
Jeśli wystąpił więcej niż jeden z ww. czynników ryzyka, to rozważyć
podanie noworodkowi : Retroviru, Epiviru i Kaletry przez 4 tygodnie
nurii). Jeśli okaże się, że wynik
HIV jest dodatni, trzeba jak najszybciej powiadomić o tym jego
rodziców oraz ordynatora oddziału położniczego.
Przez cały czas opieki nad
kobietą ciężarną zakażoną HIV
i jej dzieckiem obowiązuje całkowita tajemnica lekarska dotycząca wyniku testu w kierunku obecności przeciwciał
anty-HIV.
Przyjmowanie leków antyretrowirusowych przez ciężarną,
a następnie noworodka wiąże
się z ryzykiem wczesnej, głębokiej niedokrwistości. Noworodki objęte profilaktyką ARV
powinny mieć zatem skontrolowaną morfologię krwi już
w drugiej dobie życia, jeszcze
przed wypisem ich z oddziału
noworodkowego, a potem nie
później niż w 14 dobie życia.
W celu jak najwcześniejszego
zapobiegania niedokrwistości
należy stosować preparaty żelaza i kwas foliowy, natomiast
zaobserwowanie pogłębiania
się tego problemu jest wskazaniem do stosowania rekombinowanej erytropoetyny. Może
okazać się także konieczne uzupełniające przetoczenie koncentratu krwinek czerwonych.
Stosowanie trzylekowej profilaktyki u dziecka wymaga,
poza badaniami diagnostycznymi w kierunku zakażeń wertykalnych, monitorowania glikemii, funkcji wątroby oraz
nerek.
Dalszą opiekę nad noworodkami urodzonymi przez matki zakażone HIV powinny prowadzić
ośrodki referencyjne. Dlatego też
przed wypisaniem noworodka
z oddziału należy uzgodnić termin
wizyty w takim ośrodku, nie później niż do 14 doby życia dziecka.
Katarzyna Jankowska
27
prawo
Zaplanuj poród
ze swoją pacjentką
Lekarz wraz ze swoją pacjentką powinien przygotować plan porodu. Wiosną 2011 wprowadzone zostały nowe
standardy dotyczące porodów. Teraz trzeba będzie stosować się do listy życzeń pacjentek, które wskażą je w swoich
planach.
O
d kwietnia 2011 przyszłe
mamy mogą już pełniej
decydować o tym, co się
będzie działo z nimi podczas porodu. Przyjmując pacjentkę na
blok porodowy należy oczekiwać,
że wręczy ona personelowi medycznemu tzw. plan porodu, na
którym będą określone jej życze-
28
nia: związane z pozycją w trakcie
porodu lub procedur pozwalających na jego przyspieszenie. Wielu życzeniom pacjentek szpitale
nie będą w stanie sprostać, ale to
nie oznacza, że sytuacji tej nie
należy poprawić. Dlatego każdy
lekarz sprawujący opiekę nad ciężarną, powinien już w 7-8 miesią-
cu ciąży nakłonić i zachęcić ją do
przygotowania indywidualnego
planu porodu.
Liczba punktów zawartych
w planie porodu bywa niekiedy imponująca, ale – jak przyznał w rozmowie z portalem
rynekzdrowia.pl prof. Stanisław
Radowicki, konsultant krajowy
w dziedzinie położnictwa i ginekologii – środowisko medyczne
nie ma problemów z przyjęciem
nowych standardów postępowania z rodzącymi.
Prof. Przemysław Oszukowski,
dyrektor Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi, łódzki
konsultant wojewódzki w dziedzi-
prawo
Pomaga jej uzyskać poczucie decydowania o sobie, swoim ciele,
a także o ciele swojego maleństwa.
Mimo wszystkich zalet planów porodowych, polskie realia są jednak dość brutalne i,
niestety, na razie, w wielu szpitalach w kraju sprostanie chociażby kilku punktom owego
planu porodowego jest nieosiągalne, zwłaszcza w sytuacji, gdy
na porodówce odbywa się w tym
samym czasie kilka porodów. Lekarze i położne nie mają wówczas wystarczająco dużo czasu
na realizację życzeń pacjentek,.
W większości szpitali w kraju
trudno liczyć na poród w wodzie.
Ma z tym problem także jedna z najbardziej renomowanych
porodówek w stolicy - Szpital
Specjalistyczny św. Zofii. Standardowo możliwe jest tu przebywanie w wannie w I i II okresie
porodu.
Powołując się na opinie prof.
Stanisława Radowickiego, konsultanta krajowego w dziedzinie
położnictwa i ginekologii, z oceną planów porodu w praktyce
należy jeszcze zaczekać. Część
lecznic nie zdołała dotychczas
zmodernizować swoich porodówek, nie jest zatem w stanie
sprostać niektórym oczekiwaniom pacjentek.
nie ginekologii, podkreślił, że
wprawdzie plan porodu może być
stosowany jedynie w przypadku porodów fizjologicznych, ale
nawet wówczas może dojść do
nieprzewidzianych sytuacji, wymagających postępowania, które
nie zostało ujęte w przygotowanym harmonogramie. Ważne
natomiast jest to, że trzeba pacjentkę o tym poinformować, postępowanie specjalisty powinno
być przez nią akceptowane na
każdym etapie porodu czy okresu
poporodowego.
Plan porodowy ułatwia komunikację między przyszłą
mama a personelem medycznym. W takcie porodu nie ma bowiem wystarczająco dużo czasu,
by ustalać szczegółowo ważne
kwestie.
Przygotowanie planu ma bardzo dobry wpływ na pierwiastki.
Plan porodowy
ułatwia komunikację między przyszłą
mamą, a personelem
medycznym
Należy jednak mieć nadzieję, że już wkrótce postępy w tej
kwestii dadzą się zauważyć
a standard porodu będzie wyższy i bardziej satysfakcjonujący
zarówno dla przyszłych mam, jak
i personelu medycznego.
Katarzyna Jankowska
W planie porodu sprecyzowane powinny być następujące informacje:
• Imię i nazwisko pacjentki oraz dane lekarza prowadzącego ciążę;
• Dane osoby towarzyszącej w czasie porodu (jeśli przyszła mama chce, aby taka osoba była z nią do
końca porodu, należy taką informacje zamieścić);
• Jeśli pacjentka woli być sama w trakcie niektórych zabiegów, musi o tym poinformować (obecność
kogokolwiek w trakcie porodu, poza położną, zależy tylko od decyzji rodzącej);
• Życzenia o pozycjach, jakie pacjentka chciałaby przyjmować w I i II fazie porodu (przyjmowanie pozycji w fazie parcia niekiedy zależy od zwyczajów w danym szpitalu);
• Informacje dotyczące interwencji medycznych – które z nich pacjentka akceptuje, a które nie i dlaczego (podanie oksytocyny, przebicie pęcherza płodowego, golenie krocza, lewatywa, masaż szyjki macicy, nacięcie krocza, stałe monitorowanie KTG, użycie kleszczy, próżnociągu, zastosowanie znieczulenia
zewnątrzoponowego);
• Preferowane pomoce niemedyczne, które relaksują i łagodzą ból: worek sako, piłka gimnastyczna,
drabinki, chusta, wanna lub basen porodowy, aromaterapia, masaż.
• Stosunek do obecności studentów - jeśli przyszła mama nie życzy sobie ich obecności, ma do tego
prawo i należy je respektować. Warto jednak przypomnieć pacjentce, że studenci bywają bardzo pomocni i wspierają rodzącą oraz jej partnera podczas trudnych chwil;
• Życzenia dotyczące przecinania pępowiny, czyli kto ma to zrobić? Jeśli przebieg porodu i stan dziecka
na to pozwolą, tej czynności może dokonać tata dziecka;
• Preferencje dotyczące pierwszych godzin po porodzie. Czy noworodek ma być kąpany, w czyje ubranka ma zostać ubrany, czy mama zamierza karmić piersią już na sali.
• Życzenia dotyczące pierwszych szczepień noworodka - rodzice mogą nie zgodzić się na szczepienie
swego dziecka zaraz po urodzeniu. Musi to jednak być wówczas odnotowane i konieczne jest przedstawienie specjalnego oświadczenia, że nie życzą oni sobie podawania dziecku szczepionek i mają świadomość konsekwencji tej decyzji.
29
Plan porodu
Imię i nazwisko matki
Imię i nazwisko lekarza prowadzącego ciążę
I. Towarzysz w trakcie porodu
Imię i nazwisko towarzysza
Udział we wszystkich fazach porodu
Tak
Nie
Udział w I i II fazie porodu
Tak
Nie
Zabiegi, przy wykonywaniu których chcesz zostać sama. Wymień.
II. Pozycje przed i w trakcie porodu
Faza porodu
Pozycja
Decyzja (zgoda)
Faza porodu
Pozycja
Decyzja (zgoda)
I Faza porodu
• Krótki spacer
• Kąpiel w ciepłej wodzie
• Pozycja kuczna
• Pozycja pionowa
• Pozycja siedząca
• Pozycja w klęku podpartym
• Inna
Tak
Tak
Tak
Tak
Tak
Tak
Jaka?
II Faza porodu
(faza parcia)
• Pozycja leżąca
• Pozycja kuczna
• Pozycja w przysiadzie
• Pozycja wisząca (całym ciężarem ciała na szyi
towarzysza)
• Pozycja na leżąca (na boku)
• Pozycja kolankowo-łokciowa (gdy akcja porodowa przebiega zbyt szybko)
• Taniec
Tak
Tak
Tak
Tak
Nie
Nie
Nie
Nie
Tak
Tak
Nie
Nie
Tak
Nie
Nie
Nie
Nie
Nie
Nie
Nie
III. Środki przeciwbólowe
Nazwa leku
Działanie
Decyzja (zgoda)
Entonox
Jest to tzw. gas&air czyli mieszanka 50-50 tlenu i podtleneku azotu (tzw. gaz rozweselający),
Pozwala zredukować ból (może spowodować lekki ból głowy, senność lub niewielkie mdłości)
Tak
Nie
TENS
(transcutaneous electrical nerve stimulation)
Przezskórny elektryczny stymulator nerwowy - małe urządzenie, które posiada 4 przylepce.
Umieszcza się 2 w połowie pleców i 2 w części lędźwiowej. Urządzenie to poprzez niewielki
sygnał elektryczny wysyłany przez skórę do nerwów, a potem mózgu, blokuje uczucie bólu.
Tak
Nie
Penthidine/Morfina
Potrzeba ok. 20 min zanim podany zastrzyk zacznie działać, lecz relaksujące i przeciwbólowe
działanie tego środka trwa do 4 godzin. W niektórych przypadkach może powodować mdłości,
senność. W sporadycznych przypadkach może zaburzyć oddech dziecka tuż po jego narodzinach - wtedy podawane jest antidotum.
Tak
Nie
Epidural
Blokada nerwów w formie zastrzyku dordzennego. Podawany jest zawsze przez lekarza anestezjologa, więc przed podjęciem decyzji czy będziesz z tego korzystała, czy nie upewnij się czy
na oddziale, na którym planujesz poród, jest taki lekarz dostępny. Środek ten podany może
być tylko raz i tylko na pewnym etapie porodu. Podawany jest przez niewielką tubkę wprowadzaną do rdzenia kręgowego i potrzeba około 40 min zanim zacznie działać. Po wstępnym
zabiegu rurka pozostaje w twoim kręgosłupie i można uzupełniać, w razie potrzeby, epidural.
Jednak po zastosowaniu tego środka nie będziesz w stanie „czynnie” brać udziału w porodzie,
potrzebne będzie bliższe monitorowanie stanu Twojego i dziecka, a to oznacza więcej aparatury. Także po porodzie nie będziesz w stanie samodzielnie opuścić łóżka przez następnych kilka
godzin.
Tak
Nie
Alternatywne środki
przeciwbólowe
Zanim jednak zdecydujesz się na tą formę przedyskutuj to dokładnie z położną, która poleci Ci
odpowiednich specjalistów. Muszą oni mieć zezwolenia do pracy na oddziałach szpitalnych.
Tak
Nie
IV. Co jest dostępne na oddziale porodowym i z czego chcesz skorzystać?
Basen/wanna do porodu
Tak
Nie
Odtwarzacz CD
Tak
Nie
Kąt do parzenia kawy i herbaty
Tak
Nie
TENS
Tak
Nie
Poduszki, piłki gimnastyczne itp.
Tak
Nie
Jeśli coś jest niedostępne możesz przynieść swoje. Wymień.
V. Monitorowanie rytmu serca dziecka
Stetoskop (położna)
Tak
Nie
Pas KTG (monitor)
Tak
Nie
VI. Pomoc w trakcie porodu
Nazwa narzędzia pomocniczego
Decyzja (zgoda)
Podanie oksytocyny
Tak
Nie
Lewatywa
Tak
Nie
Masaż szyjki macicy
Tak
Nie
Golenie krocza
Tak
Nie
Użycie kleszcze
Tak
Nie
Ssawka (próżnociąg)
Tak
Nie
Czy życzysz sobie wywołania porodu przez przebicie błony i sztuczne odprowadzenie wód płodowych?
Tak
Nie
Czy zgadzasz się na epistomię (nacięcie krocza)?
Tak
Nie
Czy zgadzasz się na cesarskie cięcie?
Tak
Nie
Pozycje w trakcie właściwego porodu?
Stojąca
Leżąca
Kucająca
Kto pomoże w narodzinach Twojego dziecka?
Położna
Lekarz
Student
VII. Inne preferencje
Czy chcesz żeby Twój partner przeciął pępowinę?
Tak
Nie
Czy noworodek ma być wykąpany?
Tak
Nie
W czyje ubranka ma być ubrany?
Rodziców
Szpitalne
Czy chcesz, żeby Ci powiedziano o płci dziecka czy wolisz sprawdzić sama?
Powiedzieć
Sprawdzę sama
Czy chcesz, żeby dziecko zostało wytarte zanim weźmiesz je na ręce?
Tak
Nie
Czy chcesz dostać zastrzyk przyspieszający poród łożyska?
Tak
Nie
Jak chcesz karmić swoje dziecko?
Piersią
Sztucznie
Czy chcesz, aby zaraz po porodzie podano dziecku zastrzyk z witaminy K, który zapobiegnie krzepnięciu
jego/jej krwi, jeśli dziecko ma do tego predyspozycje?
Tak
Nie
Czy chcecie zostać sami chwilkę po porodzie?
Tak
Nie
VIII. Nieprzewidziane sytuacje
Koniecznie przedyskutuj ze swoją położną nieprzewidziane sytuacje. Wiadomo, że wszystko może się zdarzyć. Zapytaj, co może pójść nie tak i jaka jest w tej sytuacji procedura postępowania. Warto jest być dobrze przygotowanym na każdą ewentualność!
prawo
Karuzela z ustawami
Karuzela legislacyjna kręciła się latoś, że hej. Projekt gonił projekt, konferencja konferencję, mnożąc za
każdym razem wątpliwości i obawy. Administracja rządowa postanowiła bowiem pozostawić po sobie system
prawny obejmujący wszelką aktywność na polu medycyny. Służyć temu miało szereg ustaw, które łącznie biorąc
pokrywać miały swą jurysdykcją cały obszar polskiej medycyny.
J
eśli ktoś ma kontakt z pacjentem, to albo działa
w ramach podmiotów wykonujących działalność leczniczą albo wykonuje jeden
z kilkunastu zawodów opisanych w ustawie o niektórych
zawodach medycznych: asystentka, technik dentystyczny,
fizjoterapeuta, optometra, psychoterapeuta i inny (tej ustawy
nie udało się władzy uchwalić). Jeśli natomiast cokolwiek
sprzedajemy pacjentom, to
albo jest to produkt leczniczy
albo wyrób medyczny.
System wydaje się być dość
szczelny, co nie oznacza, że
wszelkie regulacje w nim zawarte są słuszne, celowe i zgodne z Konstytucją (nie mówiąc
o zdrowym rozsądku). Nie da
32
się chyba zrozumieć poniższego tekstu bez wyjaśnienia niektórych pojęć.
Słowniczek
Ustawa o działalności leczniczej - ustawa z 15.04.2011,
Praktyki zawodowe: lekarskie i pielęgniarskie, m.in. indywidualne i grupowe praktyki
lekarskie, praktyki na wezwanie, praktyki powstałe w celu
udzielania świadczeń w ramach podkontraktu;
System wydaje się być dość szczelny, co nie
oznacza, że wszelkie regulacje w nim zawarte
są słuszne, celowe i zgodne z Konstytucją (nie
mówiąc o zdrowym rozsądku)
która zastąpiła ustawę o zakładach opieki zdrowotnej (zwana
„konstytucją ochrony zdrowia”);
Podmioty wykonujące działalność leczniczą: podmioty
lecznicze i praktyki zawodowe;
Podmiot leczniczy: przedsiębiorca (np. lekarz), SPZOZ,
jednostka budżetowa, instytut
badawczy, stowarzyszenie, fundacja, związek wyznaniowy;
Przedsiębiorstwa podmiotu
leczniczego - dawniej zakłady
opieki zdrowotnej (publiczne
i niepubliczne zoz-y) - przedsiębiorstwa prowadzone przez
wspomniane wyżej podmioty
lecznicze.
Oto
ważniejsze
skutki
uchwalonej w kwietniu ustawy
o działalności leczniczej:
Dostosowanie
działalności do
wymogów ustawy
Powinno ono nastąpić w terminie do 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, czyli do 30
czerwca 2012 r. Na owo dostosowanie będzie się składać:
uzupełnienie danych rejestrowych;
zawarcie po 1.01.2012 nowego ubezpieczenia OC i poinformowanie organu rejestro-
prawo
wego o ubezpieczycielu;
jeśli ktoś ma podkontrakt
– założenie nowego rodzaju
praktyki przeznaczonej do
udzielania świadczeń w przedsiębiorstwie podmiotu leczniczego;
nadanie swemu przedsiębiorstwu (również praktyce) regulaminu.
Nie będzie możliwe
zróżnicowanie w tym
rozporządzeniu
warunków dla
podmiotów
leczniczych i praktyk
lekarskich
Warunki, jakie spełniać
muszą (pomieszczenia
i sprzęt) podmioty
wykonujące działalność
leczniczą
Dotąd mamy 2 odrębne rozporządzenia: jedno dla ZOZ-ów
i drugie dla praktyk. Zastąpi je
jedno wspólne, w którym wymogi zależeć będą od rodzaju
działalności i zakresu zabiegów. Nie będzie więc możliwe
zróżnicowanie w tym rozporządzeniu warunków dla podmiotów leczniczych i praktyk
lekarskich. Ważne będzie za to,
czy jest to działalność szpitalna
czy ambulatoryjna. Wychodzi
więc na to, że dawne NZOZ-y
będą musiały spełniać te same
wymogi, co praktyki lekarskie.
Pozostaje oczywiście pytanie,
czy wymogi dla podmiotów
(d. NZOZ-y) zostaną zliberalizowane do poziomu wymogów dla praktyk, czy tym ostatnim zaostrzy się wymogi do
poziomu obowiązującego dzisiejsze NZOZ-y. Naczelna Rada
lekarska posiada zapewnienie pisemne Ministra Zdrowia,
że projekt idzie w kierunku liberalizacji przepisów. Samego
projektu MZ jednak do dziś nie
przedstawiło. Szkoda, bo przecież niektórzy prowadzą inwestycje budowy przychodni
i chcieliby wiedzieć, co będzie
wymogiem, a co nie. Na spełnienie wymogów działające
obecnie podmioty będą miały
czas do końca 2016 roku.
Ubezpieczenie OC
Pamiętamy pewnie jeszcze zeszłoroczną akcję wprowadzania nowego powszechnego
ubezpieczenia lekarzy. Ustawa
o działalności leczniczej raczyła znieść to ubezpiecze-
praktykę lekarską, to z tytułu
praktyki obowiązkowo będzie
się musiał ubezpieczyć. Jedyna
pociecha, że dzięki poprawce
Senatu, polisa obowiązkowa
OC każdego podmiotu wykonującego działalność leczniczą
jest jednoczesnym dopełnieniem obowiązku ubezpieczenia OC kontraktu z NFZ. Pociecha tylko teoretyczna, bowiem
z przedstawionego 30 sierpnia przez Ministerstwo Finansów projektu rozporządzenia dotyczącego minimalnych
sum gwarancyjnych wynika, że
ich wysokość znacznie wzrośnie. Każda praktyka lekar-
rekty tego projektu.
W obecnym stanie prawnym
istnieje pewien spór co do tego,
czy OC lekarza chroni go od
skutków błędu przy udzielaniu
pomocy nagłej poza siedzibą
gabinetu. Osobiście uważam,
że tak, gdyż udzielanie pomocy
nagłej jest nieodłącznym obowiązkiem lekarza. W nowym
systemie, kiedy ubezpieczony
będzie nie lekarz, lecz podmiot,
niestety trzeba będzie chyba
wykupić dodatkowe ubezpieczenie na działanie poza siedzibą podmiotu (w przypadku
praktyki można próbować argumentacji, że „moja praktyka
FOT. PROMEDUS
nie i zastąpić je powszechnym
ubezpieczeniem podmiotów
wykonujących działalność leczniczą. Przepis ten wejdzie w życie 1 stycznia 2012 roku. Jeśli
w podmiocie leczniczym pracuje, dajmy na to 4 lekarzy, to
w obecnym stanie prawnym
właściciel powinien był wykupić polisę dla podmiotu (to nakazuje roztropność a nie przepis), a każdy lekarz osobistą
polisę dla siebie. W nowym rozwiązaniu obowiązkowa będzie
polisa podmiotu, pracujący
w nim lekarze nie muszą mieć
już swych osobistych obowiązkowych polis. Ale jeśli lekarz
taki będzie miał dodatkowo
ska będzie musiała (wg projektu) ubezpieczyć się na sumę
100.000 euro na jedno zdarzenie i 500.000 euro na wszystkie
zdarzenia (dotąd 48 tys. euro).
Jeszcze poważniej wygląda
to w podmiotach leczniczych:
200.000 euro na jedno zdarzenie i 1.000.000 euro na wszystkie zdarzenia. Wychodziłoby
więc na to, że nieduży podmiot
leczniczy zapłaci tyle co spory
SPZOZ. W projekcie w tym
względzie jest poważny błąd,
gdyż ustawa nakazuje zróżnicowanie również zależnie od
rodzajów działalności (szpital/
ambulatorium) i z tym trzeba
wiązać nadzieję na próbę ko-
to ja” – zobaczymy, jak sprawę
potraktują ubezpieczyciele).
Na pewno też ubezpieczenie
obowiązkowego OC nie pokrywa szkód materialnych.
Kontrola
administracyjna nad
procesem sterylizacji
sprzętu medycznego
Projekt zarzucony ostatecznie
przez Ministerstwo. W marcu
tego roku MZ ogłosiło projekt
nowelizacji ustawy o zwalczaniu zakażeń u ludzi, w myśl
którego MZ miałoby dokładnie
precyzować warunki sprzętu
i pomieszczeń służących sterylizacji oraz określać sposoby
33
prawo
dokumentowania skuteczności
sterylizacji. Powiedzmy sobie
od razu - projekt jeżył włos na
głowie w obawie, co MZ mogłoby wpisać do tak zdefiniowanego rozporządzenia. Na
szczęście w nowej wersji projektu tej noweli pomysł ten już
się nie znalazł.
że coraz szersze grupy świadczeniodawców godzą się na
zaproponowane ceny oczekiwane. Tymczasem nowa Agencja ma zrealizować wreszcie
obowiązek wyceny świadczeń
(ciąży on cały czas na NFZ z tytułu art. 97 ust 3 ustawy) i wycenić je według jednolitej metodologii. I tu dochodzimy do
wątpliwości. Moim skromnym
zdaniem, w projekt ustawy
wpisana jest preferencja do
oparcia się w wycenie na danych pochodzących z SPZOZ.
Boję się jednak, że rachunek
kosztów pochodzący z dużych
jednostek może nijak przystawać do rachunku kosztów placówek mniejszych (praktyki,
niewielkie podmioty lecznicze). Zobaczymy: tak czy owak
eksperci nie spodziewają się
rychłych efektów pracy przyszłej agencji, przynajmniej nie
wcześniej jak w roku 2014.
Umożliwienie
„jedynkowiczom”
przystąpienie
do egzaminu
specjalizacyjnego
Kolejna inicjatywa MZ jest
obecnie w fazie wprowadzania projektu ustawy pod obrady Rządu (to rząd, a nie minister kieruje projekty ustaw do
Sejmu).
W skrócie - projekt zakłada,
że lekarz posiadający wyłącznie pierwszy stopień specjalizacji może zwrócić się o uznanie
dorobku zawodowego za równoważny ze szkoleniem specjalizacyjnym do Specjalizacji
II stopnia. W przypadku pozytywnej decyzji komisji powołanej przez CMKP uzyska prawo
do przystąpienia do Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego bez odbycia szkolenia.
Projekt zakłada, że wniosek
taki lekarz będzie mógł złożyć
do końca 2015 roku
Ustawa o odpadach
Znowelizowano ustawę o odpadach. Zmiana sprowadza się
do zmniejszenia (i to znacznego) wymiaru kar za: brak
ewidencji odpadów, albo prowadzenie jej niezgodnie z obowiązującymi przepisami i nieprzekazywanie zestawień.
Nowa kara to kara grzywny (bez określenia jej wysokości więc będzie wymierzana
w zależności od szkodliwości
czynu). W tym wypadku powrócono do karnego charakteru sankcji. Nowe brzmienie
art. 79 c ust. 3 określa wysokość
kary na 500 zł (było 10 tysięcy)
(ten właśnie przepis dotyczył
gabinetów lekarskich). Kara
pozostaje karą administracyjną, ale jej wysokość radykalnie
maleje.
34
Kończąc
Nowa Agencja ma zrealizować wreszcie obowiązek wyceny świadczeń (ciąży on cały czas
na NFZ z tytułu art. 97 ust 3 ustawy) i wycenić je według jednolitej metodologii
Kary mogą być nakładane
wielokrotnie, przy czym suma
kar dla przedsiębiorcy w wymiarze 1 roku nie może przekroczyć kwoty 10 tys zł.
Powołanie Agencji
Taryfikacji
Projekt nowelizacji ustawy
o świadczeniach opieki zdrowotnej zakłada, że powstanie wyspecjalizowana Agencja Taryfikacji zajmująca
się - jak sama nazwa wskazuje - konstruowaniem taryfy
świadczeń, czyli zestawieniem świadczeń gwarantowa-
nych z przyporządkowanymi
im wartościami względnymi
(pewnie w punktach). Ten
względny charakter wyceny
oczywiście usprawiedliwiony
jest tym, że w przypadku inflacji trud wyceny nie idzie na
marne, tylko zmieniana jest
(oby) podstawa. Ktoś powie:
toż to i teraz mamy taką wycenę! Racja - wycena względna
jest, tyle że cena punktu nie
rośnie, a nawet maleje. Rzecz
w tym, że nawet NFZ przyznaje, że nie prowadzi prac
mających rzetelnie wycenić
świadczenia i opiera się na tym,
Opisałem założenia projektów
ustaw. Tymczasem w dniu oddania numeru do rąk Czytelników będzie już po wyborach
i będziemy mieli Sejm VI kadencji. Co w takim razie z projektami? Oczywiście nie przechodzą automatycznie do spisu
projektów nowej kadencji.
Wspominam jednak o nich jako
o projektach w miarę pewnym
kształcie. Scena polityczna po
wyborach z pewnością może
się nieco zmienić. Z wyjątkiem
ostatniego przykładu (Agencja
Taryfikacji) sprawy mające być
przedmiotem regulacji nie są
jednak sprawami pierwszego
planu politycznego. Stąd prawdopodobieństwo znacznej korekty tych projektów przy drobnych zmianach w podziale sił
w Sejmie nie jest duże. Prawdopodobnie nowy rząd skieruje omawiane projekty ustaw
w tym kształcie do nowego
Sejmu, a rozporządzenia są już
wyłączną domeną odpowiednich ministerstw.
Andrzej Cisło
autor jest członkiem
Naczelnej Rady Lekarskiej

Wybieramy USG Wybieramy USG - e

Transkrypt

Podobne dokumenty

Wydanie grudniowe - Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Chojnie

Pobierz ulotkę

Immunologia ciąży