Article
Transkrypt
Article
Opodatkowanie dochodów kontrolowanych spółek zagranicznych – perspektywy dalszych optymalizacji podatkowych 16.03.2014 Dążenie podatników do maksymalizowania zysków i minimalizowania obciążeń publicznoprawnych poprzez tworzenie struktur zagranicznych ma zostać znacznie utrudnione przez prawodawcę w najbliższej przyszłości. W ciągu ostatnich kilkunastu miesięcy Sejm Rzeczypospolitej Polskiej i Ministerstwo Finansów, niezależnie od siebie, podejmują cały szereg działań mające na celu zwalczanie zjawiska unikania opodatkowania. Zjawisko unikania opodatkowania Unikanie opodatkowania – polegające na wyborze spośród kilku możliwych i legalnych form i struktur transakcji takiej, która zapewni redukcję obciążeń podatkowych w sposób zgodny z literalnym brzmieniem, ale sprzeczny z duchem prawa podatkowego bądź intencją ustawodawcy – pozwala na zwiększanie zysków podatników. Jest to jednak zjawisko niepożądane z punktu widzenia pozostałych podatników oraz z punktu widzenia interesów państwa z co najmniej dwóch powodów. Po pierwsze, prowadzi ono do erozji bazy podatkowej, a przez to wpływów do budżetu państwa. Po drugie, przyczynia się do nierówności efektywnego opodatkowania w zakresie podatków dochodowych. Te negatywne konsekwencje zostały dostrzeżone między innymi przez grupę Unię Europejską oraz pozostałych członków grupy G20. Na ich zlecenie, Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju przygotowała w lutym 2013 r. raport pod nazwą “Addressing Base Erosion and Profit Shifting”, a następnie w lipcu 2013 r. – document pod nazwą “Action Plan on Base Erosion and Profit Shifting”, określający szereg działań krajowych i międzynarodowych, jakie powinny zostać podjęte w celu rozwiązania problemu unikania opodatkowania przez międzynarodowe przedsiębiorstwa w ich rodzimych jurysdykcjach. Polskie planowanie podatkowe Szereg polskich przedsiębiorców, wykorzystując zarówno treść unijnych dyrektyw, jak i sieć bilateralnych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których Polska jest stroną, minimalizowało w ostatnich latach wielkość obciążeń podatkowych, związanych z prowadzoną przez nich działalnością. Największa ilość inwestycji w ostatnich latach lokowana była w Luksemburgu, Szwajcarii i na Cyprze. Ministerstwo Finansów odnotowało ten fakt, eliminując poprzez zmiany bilateralnych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania najprostsze i najbardziej radykalne narzędzia służące minimalizowaniu podatków dochodowych przypadających do zapłaty. Wciąż jednak możliwe są sytuacje, w których polscy podatnicy mogą osiągać nieopodatkowane lub minimalnie opodatkowane w Polsce dochody poprzez kontrolowane przez siebie zagraniczne spółki zależne, posiadające swoje siedziby w państwach o dużo niższym poziomie opodatkowania. Proponowane zmiany Ministerstwo Finansów, chcąc temu przeciwdziałać, poszło tropem wielu innych państw europejskich, takich jak Wielka Brytania czy Niemcy, wysuwając propozycję opodatkowywania w Polsce dochodów kontrolowanych spółek zagranicznych (Controlled Foreign Companies – w skrócie CFC), otrzymywanych w sytuacji, w której co najmniej 50% ich przychodów w danym roku podatkowym pochodzi z dywidend i innych przychodów z udziału w zyskach osób prawnych, zbycia udziałów, akcji, wierzytelności, odsetek, poręczeń, praw autorskich, praw własności przemysłowej – w tym z tytułu zbycia tych praw, czy instrumentów finansowych. Proponowane przepisy o CFC miałyby znajdować zastosowanie, gdy co najmniej jeden z powyższych rodzajów przychodów podlegał w państwie siedziby zagranicznej spółki według stawki niższej o co najmniej jedną czwartą od polskich stawek PIT lub CIT, JP Weber Accounting & Tax sp. z o.o. Rynek 39/40 PL 50-102 Wrocław NIP: PL 8971707054 REGON: 020117301 Sąd Rejonowy we Wrocławiu Wydział VI Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego KRS: 0000240671 Kapitał zakładowy: 100.000,00 zł Source: JP Weber | JPW140316Income taxation of controlled foreign companies PL JP Weber Dudarski Sp.k. Rynek 39/40 PL 50-102 Wrocław NIP: PL 8971733169 REGON: 020582080 Sąd Rejonowy we Wrocławiu Wydział VI Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego KRS: 0000286389 www.jpweber.com 1 bądź był tam zwolniony albo wyłączony od opodatkowania – chyba, że przychody podlegałyby zwolnieniu na podstawie dyrektywy w sprawie opodatkowania spółek dominujących i spółek zależnych. Projekt ustawy przwiduje też rozwiązania mające zapobiegać wielokrotnemu opodatkowaniu tych samych dochodów, jak i wprowadzenie minimalnego progu, poniżej którego przepisy o zagranicznej spółce kontrolowanej w ogóle nie byłyby stosowane Katalog podmiotów, do jakich miałyby zastosowanie nowe przepisy, został zakreślony dość szeroko. Za zagraniczną spółkę w rozumieniu ustawy ma być uznawana osoba prawna, spółka kapitałowa w organizacji, jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej lub spółka niemająca osobowości prawnej nieposiadająca siedziby lub zarządu na terytorium RP, w której polski rezydent podatkowy posiada udział w kapitale, prawo głosu w organach kontrolnych lub stanowiących, lub prawo do uczestniczenia w zysku. Aby móc mówić o zagranicznej spółce kontrolowanej, konieczne jest, aby podatnik posiadał wpływ na jej funkcjonowanie. Według MF, sytuacja taka wystąpi, jeżeli nieprzerwanie podatnik ten posiada przez okres nie krótszy niż 30 dni, pośrednio lub bezpośrednio, co najmniej 25% udziałów w kapitale lub 25% praw głosu w organach kontrolnych lub stanowiących, lub 25% praw do uczestniczenia w zysku. Określenie poziomu udziału w kapitale lub prawach głosu na poziomie zaledwie 25% może budzić wątpliwości – prawdopodobne jest bowiem, że przepisy służące do opodatkowania dochodów spółek kontrolowanych, będą stosowane również w odniesieniu do spółek zagranicznych, nad którymi polscy podatnicy nie mają faktycznej „kontroli”. Szczegółowa analiza projektu mnoży pytania. Przykładowo, wydaje się, że proponowane przez MF rozwiązanie, polegające na przyjęciu domniemania opodatkowania zagranicznych spółek kontrolowanych w Polsce, przy przerzuceniu ciężaru dowodu, że nie wystąpiła co najmniej jedna z wyżej opisanych przesłanek zastosowania przepisów o CFC na podatnika, jest zbyt daleko idące. Ponadto brak jest szczegółowych zasad związanych z określaniem dochodu spółki zagranicznej, który miałby podlegać opodatkowaniu w Polsce. Stosowanie nowych przepisów Zarówno treść nowych przepisów, jak i przyszłe ich stosowanie, budzą liczne wątpliwości wśród podatników. Pewne zastrzeżenia może przykładowo budzić fakt, iż – równolegle do proponowanych zmian w ustawach o podatku dochodowym – ustawodawca ma zamiar wprowadzić do Ordynacji Podatkowej zmiany polegające na wprowadzeniu generalnej klauzuli unikania opodatkowania (tzw. General Anti-Avoidance Rule, GAAR). Nie do końca jest jasne, w jaki sposób obie normy miałyby na siebie nawzajem oddziaływać – czy możliwe byłoby stosowanie przez organ podatkowy alternatywnie obu norm do konkretnego stanu faktycznego, czy też w sytuacji braku podstaw do opodatkowania po stronie polskiego rezydenta dochodów uzyskiwanych przez jego zależne spółki zagraniczne organ nie mógłby już badać, czy zastosowanie znajdzie generalna klauzula o unikaniu opodatkowania. Ponadto – jak wynika z dotychczasowej praktyki – Minister Finansów, a za nim organy podatkowe, czasami nawet wbrew literalnemu brzmieniu przepisów prawa, powołując się jedynie na “ratio legis” i “ducha ustawy”, dążą do maksymalizowania wpływów podatkowych do budżetu państwa. W połączeniu z faktem, iż kwestionowanie tworzonych przez podatników rozbudowanych struktur międzynarodowych nie było nigdy zasadniczym przedmiotem zainteresowania fiskusa, co skutkowało ograniczonym doświadczeniem organów podatkowych (a wręcz jego brakiem, jeżeli chodzi konkretnie o zastosowanie przepisów o kontrolowanych spółkach zagranicznych, wynikającym z braku odpowiednich regulacji krajowych), brakiem orzecznictwa sądów administracyjnych w tym zakresie czy niewielką ilością polskiej literatury przedmiotu, stosowanie przygotowywanych zmian w przepisach może okazać się dla podatników wysoce problematyczne. Source: JP Weber | JPW140316Income taxation of controlled foreign companies PL www.jpweber.com 2 Zdaniem autora Projekty wprowadzenia do ustaw o podatku dochodowym od osób fizycznych i od osób prawnych zmian, dotyczących sposobu opodatkowania dochodu kontrolowanych spółek zagranicznych, wpisują się w szereg działań podejmowanych w ostatnich latach przez Ministerstwo Finansów, mających na celu uszczelnienie polskiego system podatkowego, takich jak zmiany bilateralnych umów podatkowych czy próba wprowadzenia do Ordynacji podatkowej klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania. Ministerstwo chce, aby klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania zaczęła obowiązywać od 1 stycznia 2015 roku, natomiast terminu wejścia w życie przepisów w sprawie opodatkowania dochodów CFC nie sposób aktualnie przewidzieć, choć biorąc pod uwagę imponującą aktywność rządu oraz parlamentu w dziedzinie ograniczania możliwości optymalizacji podatkowych, termin 1 stycznia 2015 r. jest terminem możliwym. Należy liczyć się z tym, że regulacje CFC znacznie utrudnią tworzenie międzynarodowych struktur, umożliwiających minimalizację obciążeń podatkowych. W tej sytuacji inwestorzy, którzy takie zagraniczne struktury tworzyli w ubiegłych latach w celu korzystnej sprzedaży udziałów albo akcji, transferu zysków czy lokalizacji wartości niematerialnych, będą musieli je przeprojektować. Możliwe, że w tej sytuacji w najbliższych latach zaobserwujemy wzrost popularności zagranicznych struktur z wykorzystaniem funduszy inwestycyjnych, które do tej pory były – w porównaniu do innych instrumentów – raczej rzadko stosowane. Marta Uss Associate, Tax Specialist, Attorney at Law +48 (71) 36 99 566 [email protected] Source: JP Weber | JPW140316Income taxation of controlled foreign companies PL www.jpweber.com 3