pobierz - ministerstwo rozwoju

Szczegółowy Opis Zadania
na wykonanie badania ewaluacyjnego pt.
„Ewaluacja regionalnej pomocy inwestycyjnej w zakresie celu tematycznego 3 w obszarze
wzmacniania konkurencyjności mikroprzedsiębiorstw, małych i średnich przedsiębiorstw w
ramach regionalnych programów operacyjnych na lata 2014-2020”
I. Kontekst, uzasadnienie i cel badania
Regionalna pomoc inwestycyjna udzielana jest na terytorium całej Polski w ramach 16 regionalnych
programów operacyjnych poprzez realizację poszczególnych priorytetów inwestycyjnych (PI) w
ramach Celu Tematycznego 3 (CT 3), wskazanych w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady
(UE) nr 1301/2013.
Zgodnie z zapisami Rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznającego
niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu,
tzw. rozporządzenia w sprawie wyłączeń blokowych, programy pomocowe podlegać będą procesowi
ewaluacji. Przepisy nakładają obowiązek przygotowania Planu ewaluacji dla programów
pomocowych o średniej rocznej wielkości pomocy publicznej wynoszącej powyżej 150 mln euro. Na
postawie ww. zobowiązań Ministerstwo Rozwoju przygotowało Plan ewaluacji regionalnej pomocy
inwestycyjnej (RPI), który został notyfikowany Komisji Europejskiej, a następnie zatwierdzony decyzją
Komisji Europejskiej z dnia 10 marca 2016 r. (SA 43142, 2015/N).
Celem niniejszego badania jest realizacja zobowiązań wynikających z ww. aktów prawnych,
dostarczenie wiedzy i dowodów (evidence) na temat skuteczności i efektywności pomocy publicznej
udzielanej w ramach polityki spójności 2014-2020 w Polsce oraz sformułowanie rekomendacji
użytecznych dla polityk spójności oraz pozostałych polityk ukierunkowanych na wzmacnianie
konkurencyjności mikroprzedsiębiorstw, małych i średnich przedsiębiorstw.
Niniejszy opis przedmiotu zadania przygotowany został na podstawie Planu ewaluacji RPI
notyfikowanego Komisji Europejskiej. Plan stanowi załącznik do niniejszego opisu. Oferty na
realizację zadania powinny być spójne z zapisami Planu ewaluacji RPI.
II. Zakres badania
Przedmiotem ewaluacji w ramach regionalnego programu pomocowego będą przedsięwzięcia
realizowane w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych w celu tematycznym 3 (CT3)
ukierunkowane na rozwój sektora małych i średnich przedsiębiorstw. Ocenie poddane zostaną
interwencje publiczne w postaci bezpośredniego wsparcia przedsiębiorstw służące podnoszeniu
konkurencyjności i innowacyjności małych i średnich przedsiębiorstw, zwiększaniu nakładów
inwestycyjnych i zatrudnienia.
Ewaluacja programu pomocowego w zakresie wsparcia małych i średnich przedsiębiorstw ma
udzielić odpowiedzi na następujące główne pytania ewaluacyjne:
1. Czy i w jakim zakresie program pomocy publicznej przyczynił się do poprawy
konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw?
2. Czy i w jakim zakresie program pomocy publicznej przyczynił się do zwiększenia nakładów
inwestycyjnych MŚP?
3. Czy i w jakim zakresie program pomocy publicznej przyczynił się do zwiększenia zatrudnienia
w MŚP?
4. Czy i w jakim zakresie program pomocy publicznej przyczynił się do zwiększenia
innowacyjności MŚP?
5. Czy i w jakim zakresie program pomocy publicznej przyczynił się do zwiększenia zakresu
internacjonalizacji działalności MŚP?
6. Czy i w jakim zakresie program pomocy publicznej przyczynił się do wzrostu nakładów na B+R
ponoszonych przez MŚP?
7. Czy i w jakim zakresie program pomocy publicznej przyczynił się do zwiększenia zakresu
współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami oraz współpracy przedsiębiorstw z sektorem
nauki?
8. Czy i w jakim zakresie program pomocy publicznej przyczynił się do zwiększenia możliwości
rozwoju przedsiębiorstw na wczesnym etapie funkcjonowania?
9. Czy i w jakim zakresie program pomocowy przyczynił się do powstania pozytywnych efektów
pośrednich dla podmiotów nieobjętych wsparciem oraz realizacji celów polityki regionalnej?
10. Czy i jakim zakresie oddziaływanie programu na beneficjantów powiązane było z
oddziaływaniem innych programów pomocowych?
11. Czy i w jakim zakresie program pomocowy przyczynił się do powstania negatywnych efektów
pośrednich dotyczących doboru beneficjentów mających wpływ na konkurencję, tj.
tendencyjność sektorową (w programie wielosektorowym przeważającą pomoc przyznano
jednej branży) i tendencyjność wobec jednostek zasiedziałych (stosunek starych
przedsiębiorstw do nowych przedsiębiorstw)?
12. Czy wybrano najskuteczniejszy instrument pomocy?
13. Czy inne instrumenty pomocy lub rodzaje interwencji byłyby bardziej odpowiednie do
osiągnięcia danego celu?
14. Czy udzielona pomoc była proporcjonalna do celów programu?
Do pomiaru efektów regionalnej pomocy inwestycyjnej wykorzystane mają zostać przynajmniej
następujące wskaźniki rezultatu:
Efekty bezpośrednie:

Przychody ze sprzedaży

Zyski ze sprzedaży

Produktywność na zatrudnionego

Wskaźniki finansowe: rentowność
produktywność majątku

Nakłady inwestycyjne

Wielkość zatrudnienia

Udział podmiotów innowacyjnych

Działalność innowacyjna: wprowadzone innowacje produktowe i procesowe

Intensywność eksportu w sprzedaży

Wartość całkowitych nakładów na B+R

Współpraca z jednostką naukową przed przystąpieniem do projektu

Wskaźnik przeżywalności przedsiębiorstw
aktywów
(ROA), rentowność
sprzedaży
(ROS),
Efekty pośrednie:

Przychody firm nieobjętych wsparciem

Wielkość zatrudnienia w firmach nieobjętych wsparciem

Nakłady inwestycyjne w firmach nieobjętych wsparciem

PKB na mieszkańca wg PPS (na poziomie regionalnym)

Stopa zatrudnienia (na poziomie regionalnym)

Nakłady inwestycyjne w przedsiębiorstwach w stosunku do PKB (na poziomie regionalnym)

Udział wpływu innych programów pomocowych na wartości poszczególnych wskaźników dla
efektów bezpośrednich

Udziały poszczególnych grup przedsiębiorstw wyróżnionych na podstawie długości
działalności w ogóle przedsiębiorstw korzystających z pomocy

Udziały poszczególnych grup wielkości przedsiębiorstw (mikro, MŚP, duże) w ogóle
przedsiębiorstw korzystających z pomocy

Udziały poszczególnych sektorów w całkowitej wielkości udzielonej pomocy
Proporcjonalność interwencji:
 Różnica w poziomach efektów netto interwencji w zależności od intensywności i struktury
wsparcia przedsiębiorstw
Przedstawione powyżej wskaźniki stanowią punkt odniesienia dla procesu ewaluacji regionalnej
pomocy inwestycyjnej. Zadaniem ewaluacji będzie próba oszacowania wpływu udzielonej pomocy
publicznej na wartości ww. wskaźników. Niemniej jednak w ramach badania mogą zostać
zdefiniowane inne wskaźniki szczegółowe spójne z zaproponowanym powyżej zestawem
wskaźników, które umożliwią przeprowadzenie pogłębionych ocen.
III. Metodologia badania
Ocena efektów realizacji regionalnego programu pomocowego dla obszaru wsparcia zdefiniowanego
w ramach CT3 przeprowadzona zostanie przy wykorzystaniu ewaluacji wpływu (impact evaluation).
Ogólnym celem ewaluacji będzie udzielenie odpowiedzi na dwa podstawowe pytania: czy program
przyniósł oczekiwane efekty społeczno- ekonomiczne oraz dlaczego efekty te zostały lub nie zostały
osiągnięte.
W ramach procesu ewaluacji wykorzystane mają zostać przynajmniej następujące podejścia
metodologiczne i metody:
1. Przegląd systematyczny (systematic review) ewaluacji realizowanych w ramach systemu
ewaluacji polityki spójności
2. Ewaluacja z wykorzystaniem metod kontrfaktycznych (counterfactual impact evaluation –
CIE):

metody propensity score matching (PSM)

metody podwójnej różnicy (difference-in-difference – DID)

metody nieciągłego modelu regresji (regression discontinuity design - RDD)
3. Analiza statystyczna i ekonometryczna
4. Ewaluacja oparta na teorii (theory based impact evaluation - TBIE)
W zależności od potrzeb wskazane powyżej główne podejścia metodologiczne powinny zostać
uzupełnione dodatkowymi metodami ilościowymi i jakościowymi, w tym w szczególności studiami
przypadków.
Do oceny efektów wsparcia w tym w szczególności na użytek analiz o charakterze kontrfaktycznym
mają zostać wykorzystane zostaną dane będące w dyspozycji Głównego Urzędu Statystycznego. Na
potrzeby badania powinien zostać wykorzystany także m.in. szeroki zestaw danych znajdujących się
w zakresie standardowych sprawozdań finansowych, przygotowywanych rokrocznie przez
przedsiębiorstwa (np. zatrudnienie, wartość eksportu, przychody, nakłady na B+R itd.). Ww. ma
umożliwić optymalny dobór grupy kontrolnej oraz ocenę efektów netto interwencji.
W przypadku danych jednostkowych będących w dyspozycji Głównego Urzędu Statystycznego i
objętych tajemnicą statystyczną dane udostępniane będą w formie przetworzonej (opracowania i
analizy wykonane przez GUS w oparciu o zapotrzebowanie i metodologię określone przez
koordynatora badania i ewaluatora) i zanonimizowanej. Dane przekazane zostaną ewaluatorowi
przez Zamawiającego (Ministerstwo Rozwoju).
IV. Organizacja i harmonogram badania
Realizacja badania powinna przebiegać zgodnie z następującym harmonogramem:
Etap I:

w terminie do 4 tygodni od dnia zawarcia umowy – przygotowanie projektu raportu
metodologicznego. Projekt raportu zostanie przygotowany i przekazany Zamawiającemu
w formie elektronicznej i drukowanej (4 egzemplarze).

w terminie do 6 tygodni od dnia zawarcia umowy – przygotowanie raportu
metodologicznego, w tym z uwzględnieniem uzgodnień dokonanych w trakcie konsultacji
założeń metodologicznych z Zamawiającym. Raport przekazany zostanie Zamawiającemu w
formie elektronicznej i drukowanej (4 egzemplarze). Na żądanie Zamawiającego Wykonawca
przedstawi raport w formie prezentacji multimedialnej.

w terminie do 2 listopada 2018 r. – przedstawienie projektu raportu cząstkowego. Projekty
raportu cząstkowego zostanie przygotowany i przekazany Zamawiającemu w formie
elektronicznej i drukowanej. Do 14 dni od dnia przedłożenia projektu raportu cząstkowego
Zamawiający przekaże Wykonawcy uwagi do raportu. Na żądanie Zamawiającego
Wykonawca przedstawi raport w formie prezentacji multimedialnej.

w terminie do 30 listopada 2018 r. – przedstawienie ostatecznej wersji raportu cząstkowego z
uwzględnieniem uzgodnień. Raport przekazany zostanie Zamawiającemu w formie
elektronicznej i drukowanej (4 egzemplarze). Na żądanie Zamawiającego Wykonawca
przedstawi raport w formie prezentacji multimedialnej.
Etap II:

w terminie do 1 kwietnia 2020 r. – przedstawienie projektu raportu końcowego oraz broszury
informacyjnej. Projekty raportu oraz broszury zostaną przygotowane i przekazane
Zamawiającemu w wersji w formie elektronicznej i drukowanej. Do 14 dni od dnia
przedłożenia projektu raportu końcowego Zamawiający przekaże Wykonawcy uwagi do
raportu. Na żądanie Zamawiającego Wykonawca przedstawi raport w formie prezentacji
multimedialnej.

w terminie do 29 kwietnia 2020 r. – przedstawienie ostatecznej wersji raportu końcowego z
uwzględnieniem uzgodnień oraz broszury informacyjnej. Raport przekazany zostanie
Zamawiającemu w formie elektronicznej i drukowanej (4 egzemplarze).

w terminie do 15 maja 2020 r. – prezentacja wyników badania. Zamawiający zorganizuje
spotkanie w trakcie którego Wykonawca przedstawi wyniki w formie prezentacji
multimedialnej. Zamawiający zastrzega sobie prawo do wniesienia uwag do ostatecznej
wersji raportu po prezentacji.
V. Produkty badania
W wyniku realizacji badania powstaną następujące główne produkty:





Raport metodologiczny
Raport cząstkowy
Raport końcowy
Broszura informacyjna
Prezentacje multimedialne
Raport metodologiczny:
Raport metodologiczny powinien zawierać m.in. następujące informacje:
 Kontekst badania i charakterystyka problemów badawczych
 Opis metodologii w odniesieniu do celów badania i pytań badawczych z szczególnym
uwzględnieniem zakresu i sposobu pozyskania niezbędnych danych
 Organizacja i harmonogram realizacji badania
 Identyfikacja ryzyk wraz ze sposobami ich minimalizacji
 Sposób prezentacji wyników badania:
o struktura i sposób prezentacji wyników badania w raporcie końcowym
o wstępne koncepcje broszury informacyjnej
Raport metodologiczny (w tym projekt raportu) przekazane zostaną w wersji elektronicznej
w formacie .doc i .pdf (pocztą elektroniczną lub na płycie CD/DVD) oraz papierowej (4 egzemplarze,
druk kolorowy i dwustronny).
Raport cząstkowy
Raport cząstkowy powinien zawierać wyniki badania wg zakresu wskazanego w pkt. II dla okresu od
momentu podpisania umowy do momentu zakończenia Etapu I.
Raport cząstkowy powinien liczyć maksymalnie 100 stron i posiadać następującą ogólną strukturę:
I. Spis treści.
II. Streszczenie w formie executive summary (synteza najważniejszych wyników badania – język
niespecjalistyczny, nie więcej niż 4 strony A4, również w j. angielskim).
III. Wprowadzenie (opis przedmiotu, cele i założenia badania).
IV. Opis wyników badania i ich interpretacja
V. Wnioski i rekomendacje
Raport końcowy:
Raport końcowy powinien liczyć maksymalnie 120 stron (bez załączników) i posiadać następującą
ogólną strukturę:
I.
Spis treści.
II. Streszczenie w formie executive summary (synteza najważniejszych wyników badania – język
niespecjalistyczny, nie więcej niż 4 strony A4, również w j. angielskim).
III. Wprowadzenie (opis przedmiotu, cele i założenia badania).
IV. Opis wyników badania i ich interpretacja
V. Podsumowanie, wnioski i rekomendacje
VI. Załączniki:
a. metodologia badania (opis koncepcji oraz wykorzystanych metod i technik
badawczych)
b. tabela wdrażania rekomendacji, zgodna z Załącznikiem 1 do SOPZ,
c. inne (m.in. zestawienia danych, transkrypcje z badań jakościowych, załączniki
z formularzami użytych narzędzi, wykorzystane źródła, wyniki analiz w układzie
regionalnym)
Broszura informacyjna:
Wykonawca przygotuje broszurę informacyjną zawierającą syntezę wyników badania. Broszura
powinna być napisana językiem zrozumiałym dla szerokiego grona odbiorców, zawierać
najważniejsze wyniki i wnioski z badania w tym wykresy, mapy, ewentualnie zdjęcia i być opracowana
w atrakcyjnej formie graficznej umożliwiającej jej publikację bez dodatkowych korekt. Publikacja ma
zachęcić do lektury całego dokumentu. Broszurę należy przedstawić w formie elektronicznej (pocztą
elektroniczną lub na nośniku elektronicznym) i drukowanej.
Prezentacje multimedialne:
W ramach badania Wykonawca przygotuje co najmniej cztery prezentacje multimedialne
(prezentacje przeprowadzone zostaną zgodnie z harmonogramem przedstawionym w pkt IV, dot.
etapu II):




Prezentację koncepcji badania i założeń metodologicznych
Prezentację raportu cząstkowego
Prezentację projektu raportu końcowego
Prezentację końcowych wyników badania
Wyniki badania zaprezentowane zostaną na zorganizowanej w tym celu konferencji ewaluacyjnej
planowanej na maj 2020 roku. Do udziału w konferencji zaproszeni zostaną główni interesariusze
programu w tym przedstawiciele regionów, przedstawiciele administracji centralnej, partnerzy
społeczni (m.in. organizacje pracodawców), przedstawiciele beneficjentów oraz eksperci zewnętrzni i
przedstawiciele świata akademickiego. Wyniki badania będą prezentowane i dyskutowane także w
zależności od potrzeb w poszczególnych regionach.
VI. Finansowanie badania
Projekt finansowany jest ze środków UE w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna
2014-2020. Wszystkie materiały opracowane w trakcie realizacji badania powinny zostać oznaczone
zgodnie z wymogami w zakresie informacji i promocji określonymi przez Instytucję Zarządzająca
PO PT 1.
1
Zasady promocji i oznakowania projektów realizowanych przy współfinansowaniu ze środków Funduszy Europejskich
dostępna są na stronie: https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/strony/o-funduszach/promocja/zasady-promocji-ioznakowania-projektow/