Owoce i warzywa w handlu detalicznym

OWOCE I WARZYWA
W HANDLU DETALICZNYM
W kilkunastu ostatnich latach polski rynek detaliczny produktów
ogrodniczych wyraźnie zmienił się na lepsze. Obserwuje się poprawę
jakości owoców i warzyw, ich przygotowania do sprzedaży oraz
opakowania. Konsumenci poszukują natomiast wyrobów wyróżniających
się smakiem oraz walorami zdrowotnymi w opakowaniach poręcznych,
a także umożliwiających łatwość wyboru, tym samym oszczędność czasu
podczas zakupu i dostarczenia do domu.
Detaliczna sprzedaż owoców i warzyw odbywa się w miejscach
tradycyjnych
i
–
specjalistycznych,
na
targowiskach,
tzw.
w
warzywniakach.
sklepach
Jednakże
spożywczych
coraz
częściej
konsumenci robią zakupy w marketach, określanych jako placówki handlu
nowoczesnego. Udział poszczególnych kanałów dystrybucji w krajowej
2
sprzedaży detalicznej produktów spożywczych kształtuje się więc
następująco:

sklepy ogólnospożywcze – ponad 50%,

sieci super- i hipermarketów i oraz sklepy dyskontowe – 30%,

sklepy specjalistyczne – 17%,

pozostałe – 3%.
Mimo szybkiego rozwoju sieci supermarketów, klienci wciąż jeszcze preferują
mniejsze sklepy osiedlowe i bezpośredni kontakt ze sprzedającym.
W ostatnich latach zmieniają się zachowania, gusty oraz preferencje
konsumentów. Według przeprowadzonych wśród konsumentów badań, do
najczęściej deklarowanych miejsc zakupu żywności należą:

małe sklepy osiedlowe – 32%,

małe sklepy osiedlowe samoobsługowe – 26%,

hiper- i supermarkety – 21%.
3
Jednocześnie,
wraz
ze
wzrostem
poziomu
wykształcenia
respondentów, udział sklepów wielkopowierzchniowych w zakupach
żywności zwiększa się. Na podstawie danych szacunkowych można
stwierdzić, że w sprzedaży krajowych owoców 70–80-proc. udział mają
bazary w pobliżu miejsc zamieszkania i inne małe sklepy, zaś 20–30-proc.
super- i hipermarkety.
Handel tradycyjny
Polacy lubią nadać robić zakupy w małych sklepach, określanych jako
rodzinne w pobliżu miejsc zamieszkania. Niekiedy nawet ci, którzy mają w
swym zasięgu sklep wielkopowierzchniowy, wybierają małe sklepy nie
tylko ze względu na bliskość od domu, ale przede wszystkim na bogatą
ofertę, jakość i świeżość produktów, a także bezpośredni kontakt
z fachowym i przyjaznym sprzedawcą.
Z powstaniem marketów, niektóre ze sklepów osiedlowych utraciły
jednak nabywców. Organizatorzy rynku radzą, aby ich właściciele tworzyli
własne organizacje, realizujące wspólną politykę zakupów i cen, dbali
o atrakcyjny wygląd placówek i przedłużali godziny otwarcia.
Handel nowoczesny
Supermarkety i hipermarkety – sklepy samoobsługowe, których
liczba wzrosła ostatnio dwukrotnie – oferują bogaty asortyment towarów
na dużej powierzchni. Uznawane są za obiekty nowoczesnego handlu
i stanowią jego trwały element. Przygotowane do obsługi dużych grup
klientów, umożliwiają kompleksowy zakup większych partii produktów.
4
Markety kuszą także promocjami, wystrojem, ekspozycjami stoisk,
opakowaniem towarów i atrakcyjnymi obniżkami. Oferowane produkty są
zazwyczaj świeże, umyte i estetycznie podane. Klient jest tam jednak
anonimowy, personel nie poświęca mu na tyle czasu i uwagi co w miejscach
handlu tradycyjnego. Obowiązuje tu zasada: wybierz, zapłać i wyjdź.
Wielkopowierzchniowe obiekty handlowe będą odgrywały coraz
większą rolę w zaopatrzeniu konsumentów w owoce i warzywa. Właściciele
marketów mają własną strategię marketingową, unikają pośredników
i zakupują towar bezpośrednio u producentów. Ci ostatni jednak często
rezygnują ze współpracy z marketami, gdyż wzrostowi wymagań
jakościowych i handlowych nie towarzyszy zwyżka cen za produkty.
Mimo to ilość hipermarketów na rynku wzrasta i obracają one
znacznymi partiami produktów. Faktem jest, że markety potrzebują dużych
ilości
dobrych
jakościowo
produktów
ogrodniczych,
które
mogą
konkurować z towarami z importu. Spełnienie tych warunków bywa trudne
dla niewielkich i średnich indywidualnych producentów.
Możliwe jednak ono dla grup i organizacji producentów, platform
logistycznych zarówno samodzielnych, jak i utworzonych przez firmy sieci
handlowych dysponującymi nowoczesnymi obiektami przechowalniczymi
oraz urządzeniami do sortowania i pakowania. Właśnie głównie tego typu
organizacje są zdolne przygotować żądane partie produktów. W razie ich
braku lukę towarową wypełniają natomiast produkty importowane.
Coraz więcej produktów jest pakowanych w małe porcje, a więc
w opakowania jednostkowe. Wybór opakowania jednostkowego skraca
czas zakupu i nie rzutuje na obniżenie jakości wskutek przebierania
produktów wyłożonych luzem. Jeżeli konsument przekona się, że dokonał
5
właściwego wyboru, przy następnych zakupach będzie szukał na
opakowaniu zapamiętanego logo producenta lub firmy pakującej. Jest to
tym ważniejsze, że np. w marketach nie ma styczności producenta
z konsumentem, tak jak przy zakupach bezpośrednich lub pośrednich
w sklepach owocowo-warzywnych bądź na targowiskach detalicznych.
Podsumowując, podkreślić należy, że obecnie zarówno targowiska,
jak też małe i średnie sklepy osiedlowe oraz sieci wielkopowierzchniowe
spełniają swoją rolę. Wybór miejsca sprzedaży zależy od upodobań klienta,
przyzwyczajeń, możliwości czasowych, zasobów finansowych. Sam produkt
i jego jakość mają największy wpływ na decyzję zakupu. Klienci są bardziej
wymagający i oczekują, że bez względu na wielkość sklepu wszędzie będą
dobrze obsłużeni.
Owoców oraz warzyw sprzedawanych na sztuki nie dotyczy wymóg
podawania masy netto.
6
Produkty w sprzedaży detalicznej w ramach obowiązujących
przepisów powinny być oznaczone w sposób czytelny i dobrze widoczny.
Powinny zawierać informacje dotyczące państwa, z którego pochodzą, oraz
w stosownych przypadkach – klasy produktu, jego odmiany (lub typu
handlowego), w sposób pozwalający uniknąć wprowadzenia konsumenta w
błąd. Również etykieta powinna obowiązkowo zawierać nazwę produktu,
a także masę netto. Wymóg podawania masy netto nie dotyczy owoców
i warzyw sprzedawanych na sztuki.
dr inż. Tadeusz Cąderek
© COBRO