Doc. dr. Geogr. polit i demografia

Doc.dr Marek Tabor
[email protected]
Geografia polityczna i demografia- POLITOLOGIA
Konwersatorium-zaliczenie na ocenę
I I rok – studia stacjonarne I stopnia
rok akademicki 2013/2014
semestr zimowy
1. Omówienie problematyki zajęć
2. Przedmiot i założenia metodologiczne geografii politycznej
- początki i kierunki rozwoju
- treść i zakres
- cele i metody badań
- związek z innymi naukami
- środowisko geograficzne a zjawiska polityczne
Literatura:
- hasło „geografia”, w: Encyklopedia Powszechna PWN lub Nowa Encyklopedia PWN, t.2
- J. Barbag, Geografia polityczna ogólna, wyd. IV, Warszawa 1987, s.7-10, 15-27, 297-310
(lub wcześniejsze wydania)
- St. Otok, Geografia polityczna, Warszawa 2008 (lub wcześniejsze wydania)
- Z. Rykiel, Podstawy geografii politycznej, Warszawa, PWE 2006, s. 11-22
- M. Blacksell,Geografia polityczna, Warszawa 2008,rozdz.
- D. Jędrzejczyk, Antropogeografia polska XIX i XX wieku, Warszawa 1997
3. Geopolityka:
- główne szkoły i teorie geopolityki
- główne kategorie geopolityki
- próby interpretacji zjawisk i procesów politycznych przy pomocy czynnika
geograficznego
- wpływ geopolityki na rozwój geografii politycznej
Literatura:
- J. Barbag, Geografia polityczna..., op. cit., s.10-15
- L. Moczulski, Geopolityka, Warszawa 1999, s. 5-78
- Carlo Jean, Geopolityka, Warszawa 2003
- A. Wolff-Powęska, Doktryna geopolityki w Niemczech, Poznań 1979, s. 82-95, 109-116,
131-151, 246-267
- A.Wollf-Powęska,E. Schultz,Przestrzeń i polityka w niemieckiej myśli politycznej XIX i
XX wieku,(w:) A.Wolf-Powęska,E.Schultz (wybór), Przestrzeń i polityka. Z dziejów
niemieckiej myśli politycznej,Poznań 2000,s.7-131
- M.F.Gawrycki, Geopolityka w myśli i praktyce politycznej Ameryki
Łacińskiej,Warszawa 2007, rozdz.I
- D. Jędrzejczyk, Koncepcje geopolityczne lwowskiej szkoły geograficznej, „Czasopismo
geograficzne” 1998, nr 2
- T.Klin, Wkład Nicholasa Johna Spykmana w rozwój nauki o stosunkach
międzynarodowych i myśli geopolitycznej,” Stosunki Międzynarodowe”,2009, nr 1-2
- R.Kuźniar, Geopolityka i polityka bezpieczeństwa Polski, ”Sprawy
Międzynarodowe”,2008,nr 1.
- S. Musiał, Współczesne rozumienie pojęcia geopolityka i pojęć pochodnych, „Stosunki
Międzynarodowe”,2011, nr 3-4.
A. Dybczyński,(red.), Geopolityka, Warszawa 2013.
4. Jednostki geopolityczne na mapie świata – państwa:
2
- definicje państwa
- elementy definicji państwa
- suwerenność państw
- liczebność państw w świecie
- kryteria klasyfikacji państw
- zmienność kryteriów klasyfikacyjnych
- państwa jednolite i złożone
Literatura:
- L. Antonowicz, Państwa i terytoria, Warszawa 1988, s. 7-70
- J. Barbag, Geografia polityczna..., op. cit., s. 28-31
- M. Sobczyński, Państwa i terytoria zależne. Ujęcie geograficzno-polityczne, Toruń 2006,
rozdz. II, s. 30-57: załącznik 1-s.465-474, rozdz. IV-Państwo jako tradycyjny obiekt
badań geografii politycznej; załącznik 4,s.500-520.
- J. Kranz, Państwo i jego suwerenność, „Państwo i Prawo” 1996, nr 7, s. 3-24
- „Rocznik statystyczny” 2012,Warszawa 2013
- K.Kubiak, Nordyckie terytoria autonomiczne, „Sprawy Międzynarodowe”,2002,nr4.
- Z. Dobosiewicz, Ekonomiczno-społeczne podziały świata, „Sprawy Międzynarodowe”
1991, nr 10
- W. Forysiński, Pojęcie „państwo rozwijające się” w świetle prawa międzynarodowego,
„Sprawy Międzynarodowe” 1981, nr 1
- M. W. Solarz (red.), Kraje rozwijające się na początku XXI wieku. Wybrane problemy,
Warszawa 2011.
- M.W. Solarz, Trzeci Świat. Zarys biografii pojęcia, Warszawa 2009.
- M. Szmilewska, Umacnianie podziałów regionalnych w Belgii na tle jednoczącej się
Europy, „Studia Międzynarodowe” 2007, tom 3 (nr 1-4), s. 321-338.
5. Jednostki geopolityczne na mapie świata – powstanie i upadek państw:
- pojęcie powstawania państw i upadku państw
- zjednoczenie, podział państw
- niepodległość terytorium zależnego
- tożsamość państw (zmiany polityczne i zmiany nazw państw a tożsamość państw)
- nazwy państw
- państwa upadłe
Literatura:
- L. Antonowicz, Państwa i terytoria, op. cit., s. 72-138
- L. Antonowicz, Status prawno-międzynarodowy Republiki Chińskiej na Tajwanie, w: E.
Haliżak (red.), Tajwan w stosunkach międzynarodowych, Warszawa 1997, s. 33-43
- A. Matan, S. Sagan, B. Witosz, Nazwy państw współczesnych – próby typologii, „Studia
Nauk Politycznych” 1981, nr 2
- M.Sobczyński,op.cit. załącznik 3,s.482-500. (Pochodzenie nazw państw oraz terytoriów
zależnych na świecie)
- S. Bieleń, Państwa upadłe, w. J. Symonides (red.), Organizacja Narodów Zjednoczonych.
Bilans i perspektywy, Warszawa 2006, s. 622-639
- T.Srogosz, Upadłość państwa z perspektywy prawa międzynarodowego, „Sprawy
Międzynarodowe”,2009,nr2.
- J.J. Milewski, Państwo w Afryce: dylematy i kierunki przeobrażeń, w J.J. Milewski, W.
Lizak (red.), Stosunki międzynarodowe w Afryce, Warszawa 2002, rozdz. II
- M. Misala, Perspektywy samostanowienia Acehu, „Stosunki Międzynarodowe” 2006, nr
3-4
- W. Stankiewicz, Problemy samostanowienia i suwerenności Somalilandu, Stosunki
Międzynarodowe 2005, nr 3-4
- A. Kowalczyk, Political Geography of Afghanistan: Three Perspectives, “Asia & Pacific
Studies” 2007, nr 4, Faculty of Geography and Regional Studies University of Warsaw, s.
65-90.
3
-
L. Keller-Krawczyk, Problem cypryjski w świetle starań Turcji o wejście do Unii
Europejskiej, „Stosunki międzynarodowe” 2008, nr 1-2, s. 141-158.
R. Kłosowicz, A.Mania (red.), Problemy upadku państw w stosunkach
międzynarodowych, Kraków 2012
6. Wielka transformacja w Europie (po 1989 r.) i jej następstwa – zmiany na mapie
politycznej:
- rozpad bloku wschodniego
- zjednoczenie Niemiec
- rozpad ZSRR, Jugosławii i Czechosłowacji
- Europa Środkowo-Wschodnia czy Europa Środkowa?
Literatura:
- St. Otok, Geografia polityczna, op. cit., 2.2.3
- J. Kukułka, Historia współczesna stosunków międzynarodowych 1945-1994, Warszawa
2001, s. 451-469, 546-560
- L. Antonowicz, Rozpad ZSRR ze stanowiska prawa międzynarodowego, „Państwo i
Prawo” 1992, nr 9
- M. Tomala, Zjednoczenie Niemiec. Aspekty międzynarodowe i polskie, Warszawa 1991
- B. Barbier, Mitteleuropa. Definicja geograficzna, „Przegląd geograficzny” 1991, nr 3-4,
s. 231-243
- M. Rościszewski, Europa Środkowa i jej specyfika przestrzenna, „Przegląd geograficzny”
1992, nr 1-2, s. 3-11
- A. Czarnocki, Pojęcie „Europa Środkowo-Wschodnia”, w: Historia – Polityka – Stosunki
Międzynarodowe, Warszawa 1994, s. 45-53
- J.Tomaszewski, Polska w Europie Środkowej w XX wieku, „Sprawy Międzynarodowe”,
2008, nr 1.
- K. Zielińska, Konstruowanie historii i współczesności: teoria postemocjonalizmu a
konflikt bośniacki, „Studia Międzynarodowe” 2007, tom 3 (nr 1-4), s. 265-292.
7. Jednostki geopolityczne na mapie świata – terytoria zależne:
- pojęcie terytorium
- terytoria niesamodzielne
- terytoria powiernicze
- inne terytoria kolonialne
Literatura:
- L. Antonowicz, Państwa i terytoria, op. cit., s. 162-243
- M.Sobczyński, op.cit., rozdz.6-Terytoria zależne
- M. Tabor, Działalność ONZ na rzecz dekolonizacji, w: J. Symonides (red.), Organizacja
Narodów Zjednoczonych. Bilans i perspektywy, Warszawa 2006, s. 214-244
- hasło „mandaty międzynarodowe”, w: E. Osmańczyk, Encyklopedia spraw
międzynarodowych i ONZ, Warszawa 1986
- M. Kosieniewski, Geneza, status i funkcjonowanie Terytorium Autonomicznego
Gagauzja, „Stosunki międzynarodowe” 2007, nr 3-4, s. 207-220.
8. Jednostki geopolityczne – zanik procesu dekolonializacji:
- kolonializm i dekolonizacja – etapy rozwojowe
- różne drogi uzyskiwania niepodległości przez terytoria zależne – przykłady
Literatura:
- J. Barbag, Geografia polityczna..., op. cit., s. 189-284
- St. Otok, Geografia polityczna, op. cit., rozdz.2.2.1
- Hasło „dekolonizacja”, w: G. Michałowska (red.), Mały Słownik Stosunków
Międzynarodowych, Warszawa 1999, wyd. II, s. 23-26
- J. A. Wojciechowski, Sytuacja prawna i polityczna Kanału Panamskiego i jego strefy,
„Sprawy Międzynarodowe” 1988, nr 9
4
-
M. J. Malinowski, Niepodległość Namibii, „Sprawy Międzynarodowe” 1990, nr 10
K. Tomala, Koniec brytyjskiej obecności w Hongkongu, „Sprawy Międzynarodowe”
1997, nr 2
- A. Halimarski, Porozumienie chińsko-brytyjskie w sprawie przyszłości Hongkongu,
„Sprawy Międzynarodowe” 1986, nr 9
- E. Potocka, Hongkong – blaski i cienie trudnej integracji, „Azja-Pacyfik”2007, tom 10, s.
86-115.
- W. Lizak, Legal and Political Disputes about the status of Jerusalem as a Holy Site of the
Main Monotheist Religions, “Asia & Pacific Studies” 2005, nr 2, Faculty of Geography
and Regional Studies University of Warsaw, s. 23-46
- Ł. Bonczol, Timor Wschodni – trudna niepodległość, „Stosunki międzynarodowe” 2007,
nr 3-4, s. 221-236.
9. Podstawowe zagadnienia demografii
- podstawowe kategorie
-podstawowe zjawiska
-podstawowe procesy we współczesnym świecie
Literatura:
- Marek Okólski, Demografia, Warszawa 2004, rozdz.I, III, IV.
- Marek Okólski, Demografia zmiany społecznej, Warszawa 2004 (dodatkowo).