poznaj fakty

KWAS FOLIOWY –
POZNAJ FAKTY
Wskazówki dla pracowników służby zdrowia
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Czym jest folian, czyli kwas foliowy?
Folian jest witaminą z grupy B, niezbędną dla zdrowia. W postaci naturalnej folian występuje w wielu produktach
żywnościowych. Kwas foliowy, który jest jedną z jego form, wykorzystuje się w suplementach diety i dodaje się go do
żywności celem jej wzbogacenia. Tak powstałe produkty to tzw. żywność wzbogacona.
Dlaczego folian jest tak ważny?
Nasze organizmy potrzebują folianu do prawidłowej syntezy DNA i materiału genetycznego, a także do podziału
komórek.
Folian jest niezwykle istotny dla rozwoju płodu, ponieważ wspomaga właściwe kształtowanie jego układu
nerwowego. Cewa nerwowa płodu tworzy się i zamyka w pierwszych tygodniach ciąży. Następnie w trakcie rozwoju
z cewy nerwowej powstają mózg i rdzeń kręgowy dziecka.
Czym są wady cewy nerwowej?
Prawdopodobieństwo wystąpienia wad cewy nerwowej (WCN) jest wyższe, jeśli w organizmie matki przed zajściem
w ciążę i w pierwszych tygodniach ciąży nie ma wystarczającej ilości folianu. Jednym z przykładów wad cewy
nerwowej jest rozszczep kręgosłupa. Przyjmowanie kwasu foliowego w postaci suplementu diety przed zajściem w
ciążę i na jej początku może obniżyć ryzyko wystąpienia wad cewy nerwowej u dziecka. Nie wszystkim rodzajom
WCN da się zapobiec, ale w większości przypadków zażywanie kwasu foliowego w ciąży jest niezwykle pomocne.
Komu potrzebny jest kwas foliowy?
Ludzki organizm samodzielnie nie wytwarza folianu, stąd konieczność dostarczania mu go na co dzień w pożywieniu.
Kobiety i nastolatki, które w przeciągu roku mogą zajść w ciążę, oprócz spożywania zdrowej diety potrzebują także
dodatkowej dziennej dawki kwasu foliowego w postaci suplementu (tabletki) w wysokości 400 mikrogramów.(1)
Jakie ilości kwasu foliowego powinny zażywać kobiety?
Organizm kobiety potrzebuje 400 mikrogramów kwasu foliowego dziennie.(1)
Niezwykle ważne jest, aby kobiety w ciąży lub planujące ciążę przyjmowały codziennie dodatkowo kwas foliowy w
postaci suplementu (tabletki) w wysokości 400 mikrogramów, zanim przestaną stosować antykoncepcję aż do 12
tygodnia ciąży.
Grupy podwyższonego ryzyka
Niektóre kobiety mogą znajdować się w grupie podwyższonego ryzyka urodzenia dziecka z wadami cewy nerwowej
i w związku z tym mogą potrzebować większych dawek folianu. Do najczęstszych przyczyn występowania
podwyższonego ryzyka zalicza się poprzednie dziecko z wadami cewy nerwowej czy historię występowania takich
wad w rodzinie. Jeśli dana pacjentka planująca ciążę cierpi na jakieś schorzenia może potrzebować zwiększonej
dawki kwasu foliowego. Lekarz pierwszego kontaktu doradzi jej, czy rzeczywiście musi przyjmować większe dawki,
a jeśli tak – w jakich ilościach.
Czy kobiety, które nie planują ciąży, potrzebują kwasu foliowego?
Tak. Folian jest ważnym składnikiem pokarmowym dla wszystkich, a ponieważ ludzki organizm samodzielnie go nie
wytwarza, kobiety muszą przyjmować go na co dzień w pożywieniu. Ponieważ w wielu przypadkach ciąże nie są
planowane, codzienne zażywanie dodatkowych 400 mikrogramów kwasu foliowego w postaci suplementów powinno
dotyczyć każdej kobiety w wieku rozrodczym.
Jaka żywność zawiera duże ilości folianu?
Największe ilości folianu występują między innymi w zielonych warzywach liściastych takich jak brokuły, brukselka
i szpinak, w różnego rodzaju sałatach, np. w rukoli, w ciecierzycy, orzechach, soku pomarańczowym, w niektórych
owocach: w truskawkach, bananach, pomarańczach, a także w suszonej fasoli i groszku.
Zdrowa dieta z dużą ilością warzyw, owoców i produktów pełnoziarnistych jest także bogata w inne ważne składniki
odżywcze i pomaga naszym organizmom lepiej przyswajać folian. Jednak ze względu na to, że folian łatwo
ulega zniszczeniu bardzo trudno jest pozyskać z diety właściwe ilości folianu niezbędne do tego, aby zapobiec
występowaniu wad cewy nerwowej.
Wiele rodzajów chleba, mleka, płatków śniadaniowych i innych pakowanych produktów żywnościowych zawiera
dodatkowe ilości folianu w postaci kwasu foliowego. Określa się je mianem żywności wzbogaconej folianem. Czytaj
uważnie etykiety na opakowaniach i wybieraj produkty wzbogacone folianem.
Skąd kobieta może mieć pewność, że codziennie przyjmuje wystarczające ilości folianu?
Folian w postaci naturalnej występuje w wielu rodzajach żywności, ale bardzo trudno jest pozyskać z diety właściwe
ilości folianu niezbędne do tego, aby zapobiec występowaniu wad cewy nerwowej.
Kiedy kobieta zajdzie w ciążę, oprócz spożywania zdrowej diety musi codziennie przyjmować także 400
mikrogramów kwasu foliowego w postaci suplementu.
Kwas foliowy jest wrażliwy na występowanie wysokiej temperatury. Zwróć uwagę swojemu partnerowi na to, że jeśli
gotuje warzywa bogate w folian, najlepiej jest przygotować je w mikrofalówce, na parze bądź szybko je poddusić i
podsmażyć.
Wiele rodzajów chleba, płatków śniadaniowych i innych pakowanych produktów żywnościowych zawiera dodatkowe
ilości folianu w postaci kwasu foliowego. Określa się je mianem żywności wzbogaconej folianem. Kobiety powinny
uważnie czytać etykiety na opakowaniach i wybierać produkty wzbogacone folianem.
Rady dla pacjentów
Jeśli planujesz zajść w ciążę, warto pamiętać o następujących wskazówkach:
• Zdrowo się odżywiaj,
• Utrzymuj prawidłową wagę ciała,
• Bądź aktywna,
• I ogranicz spożywanie alkoholu, kawy i herbaty
na trzy miesiące przed odstawieniem antykoncepcji.
Codziennie spożywaj różne odżywcze posiłki tak, aby dostarczyć swojemu organizmowi różnorodnych witamin i
minerałów, których będziesz potrzebować dla zdrowego przebiegu ciąży.
(1)
YTYCZNE PRAKTYKI KLINICZNEJ: Odżywianie w ciąży, Instytut Ginekologii i Położnictwa, Irlandzka Akademia Medyczna (Royal College of
W
Physicians of Ireland), Dyrektorat Strategii i Programów Klinicznych, Health Service Executive. Sierpień 2013r.
Źródło: Ministerstwo Zdrowia: Grupa Doradcza ds. Kwasu Foliowego oraz Irlandzki Instytut Żywienia i Dietetyki (INDI), czerwiec 2016r.
Chcesz wiedzieć
więcej na
temat kwasu
foliowego?
Wejdź na stronę
safefood.eu