Zrównanie i podniesienie wieku emerytalnego Materiał Informacyjny

MINISTERSTWO PRACY
I POLITYKI SPOŁECZNEJ
Podwyższenie wieku
emerytalnego
projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz
niektórych innych ustaw
Luty 2012 r.
1
1
Demografia
Wskutek malejącej dzietności i wydłużającemu się trwaniu życia
nasze społeczeństwo starzeje się.
Do 2035 r.:
 liczba
ludności w wieku poprodukcyjnym (60 lat dla kobiet, 65
lat dla mężczyzn) wzrośnie o 3,5 mln osób ;
co czwarty Polak osiągnie wiek emerytalny

ludność w wieku produkcyjnym zmniejszy się o 3,7 mln osób;

liczba dzieci i młodzieży zmniejszy się o 1,9 mln osób
(w porównaniu do 2007 r.)
2
Przeciętne dalsze trwanie życia osoby w wieku 60 lat
Rok
kobieta
mężczyzna
1950
17,05
14,55
1989
19,92
15,42
2010
23,47
18,25
Przeciętne dalsze trwanie życia mężczyzn i kobiet w wieku 60 lat
w Polsce w latach 1950 - 2010 (GUS)
25,00
20,00
Lata
15,00
10,00
5,00
2010
2007
2004
2001
1998
1995
1992
1989
1986
1983
1980
1977
1974
1971
1968
1965
1962
1959
1956
1953
1950
0,00
Rok
Mężczyźni
Kobiety
3
Struktura demograficzna w roku 2010 i 2060 - porównanie
W tysiącach osób
2010, ogółem 38,2 milionów osób
400 300 200 100
0
2060, ogółem 32,5 milionów osób
-100 -200 -300 -400
16,8%
populacji
6,4 mln
68,1%
populacji
15,2%
populacji
Mężczyźni
Źródło: Prognoza demograficzna Eurostat, AWG
za KPRM
400
300
200
100
-100 -200 -300
37,5%
populacji
12,2 mln
26,0 mln
16,5 mln
50,5%
populacji
5,8 mln
3,9 mln
12,0%
populacji
Kobiety
Mężczyźni
0-14
0
M15-64, K15-59
M65+, K60+-
Kobiety
4
Współczynnik obciążenia ekonomicznego
(prognoza demograficzna)
Rok
Osoby w wieku
produkcyjnym
Osoby w wieku
poprodukcyjnym
2007
1000
248
2035
1000
772
Współczynnik obciążenia ekonomicznego
(iloraz liczby osób w wieku nieprodukcyjnym do liczby osób w wieku
produkcyjnym)
Rok
Osoby w wieku
produkcyjnym
Osoby w wieku
nieprodukcyjnym
2007
1000
533
2035
1000
737
2060
1000
1070
5
Wiek emerytalny w Europie
Wiek emerytalny w 2040 roku2
Kobiety
1 Według aktualnego stanu prawnego, biorąc pod uwagę docelowy wiek emerytalny
2 Dodatkowo, niektóre kraje wprowadziły odstępstwa, np. ze względu na długi staż pracy
Źródło: European Commission, Economic Policy Committee, Working Group on Ageing Populations and Sustainability, 2011
Mężczyźni
Dania
70,0
70,0
Włochy
Finlandia
Irlandia
68,6
68,0
68,0
68,6
68,0
68,0
Niemcy
Szwecja
67,0
67,0
67,0
67,0
Hiszpania
Holandia
Wielka Brytania
Francja
67,0
67,0
67,0
67,0
67,0
67,0
67,0
67,0
Czechy
66,5
66,5
Estonia
Węgry
Austria
Belgia
65,0
65,0
65,0
65,0
65,0
65,0
65,0
65,0
Portugalia
Litwa
65,0
65,0
65,0
65,0
Cypr
Malta
Grecja
65,0
65,0
65,0
65,0
65,0
65,0
Luxemburg
Rumunia
65,0
63,0
65,0
65,0
Bułgaria
Łotwa
Słowacja
Słowenia
63,0
62,0
62,0
61,0
65,0
62,0
62,0
63,0
Polska
60,0
65,0
6
Zrównany wiek emerytalny mężczyzn i kobiet
Równy wiek emerytalny1
Zróżnicowany wiek emerytalny1
Szwecja
Finlandia
Estonia
Łotwa
Dania
Irlandia
Wielka
Brytania
Litwa
Holandia
Niemcy
Polska
Belgia
Luksemburg
Francja
Czechy
Słowacja
Austria
Węgry
Słowenia
Rumunia
Bułgaria
Włochy
Portugalia
Hiszpania
Malta
Grecja
1 Według aktualnego stanu prawnego, biorąc pod uwagę docelowy wiek emerytalny
Źródło: European Commission, Economic Policy Committee, Working Group on Ageing Populations and Sustainability, 2011
Cypr
7
Proponowane rozwiązania
• stopniowe podwyższanie wieku emerytalnego dla kobiet
i mężczyzn do jednakowego poziomu 67 lat. Podnosząc wiek
emerytalny od 1 stycznia 2013 r. o 1 miesiąc co cztery
miesiące, poziom ten zostałby osiągnięty w przypadku
mężczyzn w 2020r., a w przypadku kobiet w 2040 r.
• ograniczenie stosowania przepisów, umożliwiających
wcześniejsze zakończenie aktywności zawodowej, które
funkcjonują w systemie emerytalnym rolników oraz sędziów
i prokuratorów.
• ujednolicenie stażu ubezpieczeniowego uprawniającego do
najniższej emerytury dla mężczyzn i kobiet. Wydłużając staż
od 1 stycznia 2014 r. o rok co dwa lata, docelowy staż na
poziomie 25 lat, uprawniający kobiety do wypłaty emerytury
minimalnej, zostałby osiągnięty po 31 grudnia 2021 r.
8
Rolnicy
Obecnie rolnik, który nie osiągnął powszechnego wieku
emerytalnego, ma prawo do emerytury po osiągnięciu 55 lat życia kobieta i 60 lat – mężczyzna, jeżeli podlegał ubezpieczeniu
emerytalno-rentowemu przez okres co najmniej 30 lat i zaprzestał
prowadzenia działalności rolniczej. W projekcie proponuje się, aby z
tego uprawnienia mogli skorzystać tylko ci rolnicy, którzy ww. wiek
oraz staż ubezpieczeniowy osiągną do dnia 31 grudnia 2017 r.
Spełnienie trzeciego warunku, tj. zaprzestanie prowadzenia
działalności rolniczej, mogłoby nastąpić w dowolnym czasie, a więc
również po dniu 31 grudnia 2017 r.
9
Sędziowie i prokuratorzy
Obecnie sędzia i prokurator przechodzi na swój wniosek w
stan spoczynku, z zachowaniem prawa do uposażenia, po
ukończeniu 55 lat przez kobietę, jeżeli przepracowała na
stanowisku sędziego lub prokuratora nie mniej niż 25 lat, a 60
lat przez mężczyznę, jeżeli przepracował na stanowisku
sędziego lub prokuratora nie mniej niż 30 lat. W projekcie
proponuje się, aby z prawa do przejścia w stan spoczynku po
osiągnięciu ww. wieku mogły skorzystać wyłącznie te osoby,
które wymagane warunki spełnią do dnia 31 grudnia 2017 r.
10
19
1953
1954
1955
1956
1957
1958
1959
6
19 0
19 61
1962
1963
1964
1965
1966
1967
1968
1969
1970
19 71
1972
1973
74
Wiek emerytalny
Wiek emerytalny kobiet
67
66
65
64
63
62
61
60
Rok urodzenia
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
Wiek emerytalny mężczyzn
67
Wiek emerytalny
66,8
66,6
66,4
66,2
66
65,8
65,6
65,4
65,2
65
1948
1949
1950
1951
Rok urodzenia
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
1952
1953
Okresowe emerytury kapitałowe
Obecnie okresowe emerytury kapitałowe przyznawane są
urodzonym po 1948 r. ubezpieczonym - członkom otwartych
funduszy emerytalnych.
Ze świadczeń tych korzystają wyłącznie kobiety, ponieważ
okresowa emerytura kapitałowa przysługuje do osiągnięcia 65 lat
życia.
Po osiągnięciu tego wieku przysługuje dożywotnia emerytura
kapitałowa. Proponuje się, aby od 1 stycznia 2013 r. okresowa
emerytura kapitałowa przysługiwała do osiągnięcia wieku
odpowiadającego
stopniowo
podwyższanemu
wiekowi
emerytalnemu mężczyzn.
Okresowe emerytury kapitałowe mają charakter wygasający,
ponieważ w przyszłości nastąpi zrównanie wieku emerytalnego dla
obu płci do 67 lat.
13
Minimalna emerytura
Ubezpieczony urodzony po 1948 r. ma gwarantowaną wypłatę
nowej emerytury w kwocie minimalnej, jeżeli udowodnił co
najmniej 20 - letni (kobieta) lub 25 - letni (mężczyzna) staż
ubezpieczeniowy.
Proponuje się stopniowe zrównanie wymaganego dla tych celów
stażu ubezpieczeniowego na jednolitym poziomie 25 lat dla
kobiet i mężczyzn. Zmiana dotyczyłaby tylko tych kobiet, których
dotyczy podwyższanie wieku emerytalnego, a więc tych, które do
dnia wejścia w życie projektowanej ustawy nie osiągnęły 60 lat
życia. Docelowy staż na poziomie 25 lat uprawniający kobiety do
wypłaty emerytury minimalnej zostałby osiągnięty po dniu 31
grudnia 2021 r.
14
Lata hipotetyczne
Zostanie wydłużony okres, do którego dolicza się lata hipotetyczne
przy obliczaniu wysokości renty z tytułu niezdolności do pracy. Przy
obliczaniu renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, będzie
się doliczać po 0,7 % podstawy wymiaru renty za każdy rok okresu
brakującego do pełnych 25 lat okresów składkowych oraz
nieskładkowych, przypadających od dnia zgłoszenia wniosku o
rentę do dnia, w którym rencista ukończyłby określony dla niego,
nowy wiek emerytalny. Obecnie doliczenie to przysługuje do
ukończenia przez rencistę obecnego wieku (60, 65 lat)
emerytalnego.
art.10a ust.1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS
15
Emerytury pomostowe i nauczycielskie świadczenia
kompensacyjne- wydłużenie okresu pobierania
Bez zmian pozostanie wiek uprawniający do świadczeń o
charakterze wygasającym, tj. do emerytur pomostowych i
świadczeń kompensacyjnych nauczycieli. Nie ulegną zmianie
również warunki nabywania prawa do świadczeń
przedemerytalnych.
Konsekwencją zmiany powszechnego wieku emerytalnego będzie
wydłużenie okresu wypłaty
tego rodzaju świadczeń, w tym również przyznanych przed dniem
wejścia w życie projektowanej ustawy.
16
Programy
Modyfikacja rządowego programu
„Solidarność pokoleń. Działania dla
zwiększenia aktywności zawodowej osób w
wieku 50+”
Nowy, oddzielny program prozatrudnieniowy
dla osób w wieku 60+
17