Jak rozbroić bombę demograficzną? Marek Benio Starzejemy się

Jak rozbroić bombę
demograficzną?
Marek Benio
Starzejemy się
Wiek
emerytalny
100 lat
temu
1
Starzejemy się
Wiek
emerytalny
100 lat temu
dziś
99
92
85
78
71
64
2002
57
50
43
36
29
22
15
8
1
mężczyźnie poniżej 18
kobiety poniżej 18
mężczyźni pomiędzy 18 a 65
kobiety pomiędzy 18 a 60
mężczyźni powyżej 65
kobiety powyżej 60
2
97
89
81
73
65
57
49
41
33
25
2030
17
9
1
mężczyźnie poniżej 18
kobiety poniżej 18
mężczyźni pomiędzy 18 a 65
kobiety pomiędzy 18 a 60
mężczyźni powyżej 65
kobiety powyżej 60
Wskaźnik zależności systemowej
2,4
2,2
2,2
2,17
2,17
2,09
1,94
2,0
1,8
1,8
1,76
2015
2020
1,6
1,4
1,2
1,0
1990
1995
2000
2005
2010
Liczba osób pracujących przypadających na jednego emeryta
Żródło: Twoja emerytura. Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Reformy Systemu Ubezpieczeń Społecznych 1998
3
Starzejemy się
Wiek
emerytalny
100 lat temu
dziś
Starzejemy się
Wiek
emerytalny
Za 100 lat ?
100 lat temu
4
Przyczyny starzenia się
• Żyjemy dłużej
• o 15 lat w ciągu 50 lat, o 4 lata w ciągu 15 lat
• Mamy mniej dzieci
• Współczynnik dzietności 2,98 (1960) - 1,24 (2005)
• Albo wcale ich nie mamy
• Dzieci mamy coraz później
• kobieta rodzi pierwsze dziecko w wieku 25 lat (23 w l 70.)
• mediana wieku kobiety rodzącej dzieci - 24,7 (22 w l. 70.)
• Zawieramy mniej małżeństw
• 84% dzieci z formalnych związków
Bezpieczeństwo dzięki
różnorodności
FINANSOWANIE
umowa pokoleniowa
Drugi
Filar
powszechny
Trzeci
Filar
dodatkowy
FUNKCJONOWANIE
Pierwszy
Filar
kapitałowe
5
Metody finansowania
REPARTYCYJNA
KAPITAŁOWA
Bieżące świadczenia
finansowane są z
bieżących składek
Składki są
kapitalizowane i po
latach inwestycji
wypłacane w formie
świadczeń
Mieszana =
Typ zagrożenia
Umowa
System
pokoleniowa kapitałowy
starzenie się
społeczeństwa
wzrost bezrobocia
nieodporny
odporny
nieodporny
odporny
spadek płac i produkcji
nieodporny
odporny
przetargi polityczne
nieodporny
odporny
załamanie na giełdach
odporny
nieodporny
długotrwała inflacja
odporny
nieodporny
6
Nowy system
Finansowanie reformy
40
mld
zł
Wpływy z prywatyzacji
finansujące deficyt w I filarze
Ogółem: 141.8 mld zł (wartość księgowa w/g stanu na 31.12.1995)
7
Drugi filar
Ochrona interesów ubezpieczonych
Regulacje prawne
bezpieczne zasady inwestowania, nadzór państwa,
przechowywanie składek przez Bank Depozytariusza
Depozytariusz
ponosi finansową odpowiedzialność za niezgodne z przepisami
decyzje inwestycyjne Towarzystwa Emerytalnego
Minimalna stopa zwrotu
jeżeli zyski z inwestycji będą mniejsze niż połowa zysków we
wszystkich Funduszach Emerytalnych, Towarzystwo musi
dopłacić z własnych środków
Fundusz Gwarancyjny
jeżeli Towarzystwo ma za mało środków, aby dopłacić do
minimalnej stopy zwrotu Fundusz Gwarancyjny pokrywa różnicę
Gwarancje Państwa
jeżeli w Funduszu Gwarancyjnym nie ma wystarczających
środków - dopłaca budżet państwa
Starzenie a system emerytalny
• Opóźnienie wieku emerytalnego
• Obniżenie emerytury
• Zastąpienie metody ubezpieczeniowej metodą
indywidualnych przymusowych oszczędności na starość
opartą o procent składany
8
1,
56
77
9000
61
0,
51
8000
7000
46
4,
1
6000
5000
1
7715,61
33
4000
6105,1
21
0
3000
10
1000
3310
0
2000
4641
2100
1000
0
1 rok
2 rok
3 rok
4 rok
5 rok
6 rok
kapitał
odsetki
9
Jakość emerytury
Stopa zastąpienia
pierwsza
emerytura
100
90
80
70
jako %
60
50
40
ostatnich
zarobków
30
64
20
36
10
0
mężczyźni
kobiety
10
Odporność demograficzna
systemu emerytalnego
I filar
– nie ma z kim zawrzeć umowy międzypokoleniowej
II filar
– iluzja kapitałowej metody finansowania emerytur
III filar
– zbyt dobrowolny (prudentura miast emerytury)
Kto sfinansuje emeryturę przyznaną 22.11.2034 roku?
11
Edukacja
Instrumenty
fiskalne
Więcej dzieci!
Zmiany kulturowe
- rodzina
Inżynieria
socjalna
12