Ekonomia – wykład 9.04 Banki, pieniądz. Inflacja, bezrobocie Grupy

Ekonomia – wykład 9.04
Banki, pieniądz. Inflacja, bezrobocie
Grupy banków
- centralne (powstałe na bazie banków emisyjnych)
- operacyjne (depozytowo-kredytowe, inwestycyjne, uniwersalne)
- specjalne (hipoteczne, samochodowe, towarzystwa kredytowe)
- spółdzielczość kredytowa
- kasy oszczędnościowe
Bank centralny pełni trzy funkcje jednocześnie: jest bankiem emisyjnym (jako regulator obiegu
pieniądza w kraju), bankiem banków (jako rezerwowy względem banków operacyjnych) oraz
bankiem gospodarki narodowej (zajmuje się udzielaniem kredytów państwu oraz obsługą długu
państwowego i kasowej obsługi budżetu), utrzymuje kurs pieniądza narodowego, administrowanie
rezerwami państwowymi, nadzór banków komercyjnych.
Podstawowe instrumenty banku centralnego: system rezerw obowiązkowych, zmiany stopy
dyskontowej, operacje otwartego rynku, regulacje kredytów dla ludności, interwencje w zakresie
obrotów i transakcji dewizowych
Banki operacyjne oraz specjalne tworzą grupę banków komercyjnych. Ich celem jest zaspokajać
potrzeby podmiotów i ludności w zakresie usług bankowych przy równoczesnym dążeniu do
osiągania zysku.
Spółdzielczość kredytowa – instytucje drobnego kredytu, uniwersalne na zasadzie spóldzielczości
(zysk nie jest celem głównym)
Pojęcie pieniądza zawiera zatem nie tylko zasób gotówkowy, ale również wszelkie depozyty,
aktywne instrumenty pochodne, akcje, obligacje. Różnią się środkiem płynności, który wyznacza 4
miar tego zasobu (agregaty pieniężne).
M0 → baza monetarna (liczba banknotów i monet w obiegu pozabankowym)
M1 → M0 + wkłady w bankach i instytucjach podobnych (depozyty bieżące)
M2 → M1 + dodatkowo depozyty i inne zobowiązania banków wobec podmiotów nie będących
bankami
M3 → M2 + operacje ze zobowiązaniem odkupu pomiędzy bankami, dłużne papiery wartościowe
Inflacja to zjawisko (określane stopą) wzrostu ogólnego poziomu cen.
Ceny rosną – i to zarówno ceny towarów i usług jak i płac jako ceny siły roboczej, stóp
procentowych jako ceny kredytu, kosztów utrzymania itd.
Ale:
- nie każdy wzrost cen jest inflacją (np. zmiana cech jakościowych składu produktu uzasadnia
zmianę ceny)
- zmiana relacji kursu walutowego nie stanowi inflacji
Natomiast:
- W gospodarkach centralnych, w sytuacji administracyjnego ustalania cen, pojawia się tzw. inflacja
ukryta (tłumiona).
- wzrost płac niezwiązany ze wzrostem wydajności i efektywności jest zawsze podstawa inflacji
Ekonomia – wykład 9.04
Banki, pieniądz. Inflacja, bezrobocie
Rodzaje inflacji:
Deflacja – spadek ogólnego poziomu cen. Prowadzi do ograniczania produkcji, wzrostu bezrobocia,
co wywołuje kolejne spadki itd.
Stagflacja – wzrost ogólnego poziomu cen przy stagnacji PKB
Slumpflacja – wzrost ogólnego poziomu cen przy spadku PKB
Inflacja jawna i ukryta – w zależności od systemu gospodarczego
Inflacja umiarkowana – bez określania wartości, można przyjąć, że do 5%
Inflacja pełzająca – inflacja jednocyfrowa – 5%<x<10%
Inflacja galopująca – w granicach od 10 do 100% wzrostu indeksu cen
Hiperinflacja – ponad 100%, często w tysiącach procent.
Deprecjacja i aperacja – spadek (lub wzrost) siły nabywczej pieniądza (za tę samą liczbę jednostek
pieniądza mniej lub więcej towarów)
Podstawowym miernikiem pomiaru jest indeks wzrostu cen konsumpcyjnych (indeks wzrostu
kosztów utrzymania) oznaczany: CPI (Consumer Price Index)
Podstawą konstrukcji CPI jest 'koszyk towarów konsumpcyjnych' o strukturze odpowiadającej
specyfice kraju, uwzględniający reprezentatywność spożycia (wydatków).
Pio – cena dobra i w roku
Pit – cena dobra i w roku
Qio – waga dobra i w roku
Qit – waga dobra i w roku
Cztery przyczyny inflacji:
- inflacja popytowa – nadmiar pieniądza niepokryty podażą towarów i usług. Częste zjawisko w
przypadku, gdy wzrostowi ilości pieniądza odpowiada niższe tempo wzrostu podaży konsumenckiej
Dlaczego pojawia się nadmiar pieniądza?
→ polityka budżetowa – deficyt budżetowy jest źródłem wzrostu gospodarczego,
jednocześnie emisja pieniądza powoduje wzrost inflacji
→ polityka banku centralnego – bank nie reaguje na wzrost poziomu kredytów
konsumpcyjnych i emituje pieniądz zwiększając konsumpcje
→ lepkość cen i płac – pracownicy /związki zawodowe/ żądają wzrostów płac
przewyższających podaż masy towarowej. Jeśli nie uda się procesu zahamować, to podaż pieniądza
wzrośnie, gdyż powiększają nierównowagę także dostawcy surowców do produkcji fiskalnej
- inflacja podażowa – występuje w dwóch odmianach: jako inflacja kosztowa oraz jako inflacja
wywołana dążeniem do wzrostów zysku
→ inflacja kosztowa – może powstawać (używa się określenia pchana) przy wzroście
każdego ze składników kosztów, przy założeniu iż pozostałe nie ulegały zmianom. Takim impulsem
może być wzrost płac, cen surowców, kosztów produkcji i/lub finansowych, wzrost narzutów na
płacę czy też samych podatków