A6 Ubezpieczenie zdrowotne
Transkrypt
A6 Ubezpieczenie zdrowotne
Przewodnik dla pracowników transgranicznych z Polski A6 Ubezpieczenie zdrowotne Spis treści W Niemczech obowiązują nieco inne przepisy ............................................................ 3 Kwestie uregulowane przez Unię Europejską .............................................................. 3 Rozporządzenie UE ............................................................................................................. 3 Świadczenia pieniężne zamiast świadczeń rzeczowych ....................................................... 3 Jak wygląda sytuacja w Niemczech? ........................................................................... 3 Podstawa prawna ................................................................................................................. 3 Ubezpieczenie ustawowe lub prywatne ................................................................................ 4 Stawka i podział składki........................................................................................................ 4 Świadczenia ......................................................................................................................... 5 Więcej informacji .................................................................................................................. 6 Co powinni wiedzieć pracownicy transgraniczni? ...................................................... 6 Zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego dokonuje pracodawca ....................................... 6 Wyjątki ................................................................................................................................. 6 Prawo do leczenia w Polsce ................................................................................................. 7 Brak specjalnej umowy między Niemcami i Polską............................................................... 7 Uwaga: Dla lepszej czytelności tekstu zrezygnowano bez wyjątku z używania obok siebie formy męskiej i żeńskiej. Jeśli użyta została sama forma męska, skierowana jest ona zawsze także do kobiet. www.zav.de/grenzregionen www.psz.praca.gov.pl -1- Przewodnik dla pracowników transgranicznych z Polski www.zav.de/grenzregionen www.psz.praca.gov.pl -2- A6 Ubezpieczenie zdrowotne Przewodnik dla pracowników transgranicznych z Polski W Niemczech obowiązują nieco inne przepisy §§ • W Niemczech możecie Państwo wybrać jedną z wielu ustawowych kas chorych. • Ubezpieczenie zdrowotne i chorobowe nie są rozdzielone. Ustawowe ubezpieczenie zdrowotne w Niemczech udostępnia świadczenia rzeczowe i pieniężne. • Oprócz ustawowego ubezpieczenia zdrowotnego, po przekroczeniu limitu obowiązkowego ubezpieczenia, który odpowiada dochodowi rocznemu w wysokości 53.550 euro, istnieje możliwość zawarcia ubezpieczenia prywatnego (stan z: 2014). • Składki na ubezpieczenie zdrowotne uiszczane są każdorazowo w prawie równych częściach przez pracodawcę i pracownika. Stawka składki na niemieckie ubezpieczenie zdrowotne jest znacznie wyższa niż w Polsce. • Miesięczna maksymalna podstawa wymiaru składki na ustawowe ubezpieczenie zdrowotne oznaczona jest jako limit wymiaru składki i wynosi w Niemczech ok. 4.050 euro (stan z: 2014). • Istnieje możliwość swobodnego wyboru lekarza, wpisanego na listę Kasy Chorych. Rejestracja u lekarza rodzinnego (lekarz ogólny) nie jest w Niemczech konieczna. Nie ma też ograniczeń w częstotliwości zmiany lekarza. Kwestie uregulowane przez Unię Europejską Rozporządzenie UE Ubezpieczenie zdrowotne podlega pod Rozporządzenie (WE) nr 883/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Świadczenia pieniężne zamiast świadczeń rzeczowych Rozporządzenie przewiduje, że świadczenia w przypadku choroby w postaci świadczeń pieniężnych przysługują także za granicą. Świadczenia rzeczowe mogą być ewentualnie przyznawane przez jednostkę właściwą w kraju zamieszkania, zgodnie z przepisami obowiązującymi w tym kraju. D Jak wygląda sytuacja w Niemczech? Podstawa prawna Ubezpieczenie zdrowotne jest ubezpieczeniem obowiązkowym, zapewniającym obywatelom zabezpieczenie od ryzyka choroby. Podstawą prawną ustawowego ubezpieczenia zdrowotnego (GKV) jest piąta Księga Kodeksu Socjalnego (SGB V) z dnia 20 grudnia 1988. www.zav.de/grenzregionen www.psz.praca.gov.pl -3- A6 Ubezpieczenie zdrowotne Przewodnik dla pracowników transgranicznych z Polski Ubezpieczenie ustawowe lub prywatne Do chwili przekroczenia limitu ubezpieczenia obowiązkowego (2014: 53.550 euro rocznego wynagrodzenia za pracę lub 4.462,50 euro wynagrodzenia miesięcznego) każdy pracownik w Niemczech jest objęty obowiązkowym, ustawowym ubezpieczeniem zdrowotnym. Osoby przekraczające ten limit mogą się dodatkowo ubezpieczyć dobrowolnie w jednej z ustawowych Kas Chorych lub zawrzeć prywatne ubezpieczenie zdrowotne. Prywatne ubezpieczenie mogą zawrzeć • pracownicy, których miesięczny dochód brutto przez ostatnie 12 miesięcy z rzędu przekroczył limit ubezpieczenia obowiązkowego, • osoby wykonujące samodzielną działalność gospodarczą, osoby wykonujące wolny zawód i artyści, niezależnie od wysokości ich dochodów, • urzędnicy i inne osoby uprawnione do pomocy finansowej jak sędziowie, deputowani do Landtagu i Bundestagu. Ustawowym ubezpieczeniem zdrowotnym objęty jest każdy członek rodziny, bez konieczności uiszczania osobnych składek, w przypadku ubezpieczenia prywatnego dla każdego członka rodziny konieczne jest opłacanie dodatkowej składki. Stawka i podział składki Jednolita stawka składki na ubezpieczenie zdrowotne wynosi od 2011 - 15,5 procent dochodów, podlegających ubezpieczeniu zdrowotnemu (czyli z reguły od wynagrodzenia brutto). 0,9 procent dochodów podlegających ubezpieczeniu opłaca sam pracownik. Resztę pokrywają w równych częściach pracodawca i pracownik. Obowiązuje przy tym limit wymiaru składki (2014: 48.600 euro rocznego wynagrodzenia za pracę lub 4.050 euro wynagrodzenia miesięcznego), tzn., do ustalenia składki na ubezpieczenie zdrowotne przyjmuje się maksymalnie 4.050 euro, nawet jeśli dana osoba zarabia więcej. Wynagrodzenie brutto: 2.900,00 euro Udział pracownika: 7,3 % x 2.900 euro = 211,70 euro Składka osobna pracownika: 0,9 % x 2.900 euro = 26,10 euro Udział pracownika + składka osobna: 8,2 % x 2.900 euro = 237,80 euro Udział pracodawcy: 7,3 % x 2.900 euro = 211,70 euro Łączna składka na ubezpieczenie zdrowotne: 15,5 % x 2.900 euro = 449,50 euro Od roku 2015 stawka składki na ustawowe ubezpieczenie zdrowotne ma spaść z 15,5 do 14,6 procent i będzie w przyszłości uiszczana w równych częściach przez pracownika i pracodawcę. Należy oczekiwać, że Kasy Chorych będą chciały wyrównać powstające przez to straty przez żądanie dodatkowych składek. www.zav.de/grenzregionen www.psz.praca.gov.pl -4- A6 Ubezpieczenie zdrowotne Przewodnik dla pracowników transgranicznych z Polski W przypadku prywatnych Kas Chorych wysokość składki zależy od wieku, płci, wcześniejszych schorzeń i wybranych świadczeń. Składka nie zależy od dochodu. Kobiety, osoby starsze i osoby z określonym ryzykiem chorobowym płacą wyższe składki. Od 1-go stycznia 2009 prywatne Kasy Chorych muszą oferować tak zwaną taryfę podstawową. Taryfa podstawowa pod względem świadczeń odpowiada w przybliżeniu ustawowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu, przy czym nie może ona przekraczać składki maksymalnej ustawowego ubezpieczenia zdrowotnego. Taryfa podstawowa musi być przyznana niezależnie od wyniku badań lekarskich. Osoby ubezpieczone w ramach ustawowego ubezpieczenia zdrowotnego mogą dla określonych świadczeń, np. protezy zębowe, okulary lub zasiłek szpitalny zawrzeć prywatne ubezpieczenie dodatkowe. Świadczenia Ubezpieczenie zdrowotne pokrywa świadczenia rzeczowe, takie jak opieka lekarska i leczenie stomatologiczne, leki na receptę, pobyt w szpitalu i w ośrodku rehabilitacyjnym, opieka nad osobami chorymi w domu oraz badania profilaktyczne. Za prawie wszystkie ww. świadczenia osoby ubezpieczone muszą od roku 2004 uiszczać dopłaty: Leki na receptę itp., środki opatrunkowe, środki pomocnicze (np. wkładki higieniczne) 10 % ceny, jednak minimum 5 euro i maksymalnie 10 euro Środki pomocnicze przeznaczone do zużycia maksymalnie 10 euro za całe zapotrzebowanie miesięczne Środki terapeutyczne (np. masaże, fizjoterapia) 10 % kosztów i plus 10 euro na skierowanie Pobyt w szpitalu i w ośrodku rehabilitacyjnym 10 euro za dzień kalendarzowy na maksymalnie 28 dni w roku Opieka nad osobami chorymi w domu 10 % kosztów i plus 10 euro za skierowanie na maksymalnie 28 dni w roku Koszty dojazdu 10 % kosztów, jednak minimum 5 euro i maksymalnie 10 euro Dzieci i młodzież poniżej 18 roku życia są zwolnione z dopłat, z wyjątkiem protez zębowych i kosztów dojazdów. Limit obciążeń dla dopłat wynosi 2 procent wynagrodzenia brutto lub jeden procent w przypadku chorób przewlekłych. Część kosztów protezy zębowej ubezpieczenie zdrowotne pokrywa przeważnie w formie stałych dopłat. Ubezpieczenie zdrowotne wypłaca za łącznie 78 tygodni w ciągu 3 lat zasiłek chorobowy, przyznawany po upływie pierwszych 6 tygodni wypłaty wynagrodzenia za okres niezdolności do pracy przez pracodawcę. Zasiłek chorobowy wynosi 70 procent wynagrodzenia brutto, nie może jednak przekroczyć 90 procent wynagrodzenia netto. Ubezpieczenie zdrowotne wypłaca zasiłek pielęgnacyjny w przypadku choroby dziecka do chwili ukończenia przez dziecko 12-go roku życia, jeśli jeden czynny zawodowo rodzic musi przejąć opiekę i jeśli nie przysługuje mu płatne zwolnienie ze strony pracodawcy. Świadczenie wypłacane jest z ubezpieczenia zdrowotnego rodzica, który skorzysta z tego prawa. Na każdego www.zav.de/grenzregionen www.psz.praca.gov.pl -5- A6 Ubezpieczenie zdrowotne Przewodnik dla pracowników transgranicznych z Polski rodzica przysługuje zasadniczo na każde dziecko 10 dni na opiekę w roku, w przypadku osób samotnie wychowujących dzieci nawet 20 dni w roku na dziecko. Osoby ubezpieczone, posiadające więcej niż 2 dzieci mogą otrzymać zwolnienie z pracy na maksymalnie 25 dni roboczych w roku kalendarzowym (osoby samotnie wychowujące dzieci 50 dni). Na okres 6 tygodni przed i 8 tygodni (w przypadku wcześniaków i wieloraczków 12 tygodni) po urodzeniu dziecka, w Niemczech wypłacany jest zasiłek macierzyński. Jego wysokość zależy od średniego wynagrodzenia netto za ostatnie 13 tygodni przed rozpoczęciem okresu ochronnego. Maksymalnie zasiłek ten wynosi jednak 13 euro na dzień kalendarzowy. Kwotę różnicy do wynagrodzenia netto płaci pracodawca. Ustawowe Kasy Chorych w Niemczech częściowo znacznie różnią się od siebie pod względem usług, dodatkowych dobrowolnych świadczeń i oferty specjalnych programów prewencyjnych. Jeszcze większe różnice występują w świadczeniach prywatnego ubezpieczenia zdrowotnego. Więcej informacji • Więcej informacji otrzymacie Państwo w Waszej niemieckiej Kasie Chorych. Listę ustawowych Kas Chorych znajdziecie Państwo pod adresem www.krankenkassen.de > Gesetzliche Krankenkassen > Krankenkassen-Liste, lista prywatnych Kas Chorych dostępna jest pod adresem www.krankenkassen.de > Private Krankenversicherung > Liste: Private Krankenversicherungen. • Centralne Stowarzyszenie Niemieckich Kas Chorych (Spitzenverband der deutschen Krankenkassen) (www.gkv-spitzenverband.de > Gesetzliche Krankenversicherung (GKV)) • Szczegółowe informacje o systemie ochrony zdrowia i ubezpieczeniach zdrowotnych w Niemczech udostępnia Federalne Ministerstwo Zdrowia na swojej stronie internetowej pod adresem www.bmg.bund.de. • Broszura Federalnego Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej (BMAS): Soziale Sicherung im Überblick Co powinni wiedzieć pracownicy transgraniczni? Zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego dokonuje pracodawca Pracownicy transgraniczni, którzy mieszkają w Polsce, ale są zatrudnieni w Niemczech i tam objęci obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym, muszą ubezpieczyć się w niemieckiej Kasie Chorych. Najpóźniej w dniu przystąpienia do pracy muszą poinformować swojego pracodawcę, w której Kasie Chorych chcą się ubezpieczyć. Pracodawca dokonuje wówczas zgłoszenia. W celu korzystania ze świadczeń w Niemczech otrzymują oni od niemieckiej Kasy Chorych elektroniczną Kartę Zdrowia (Gesundheitskarte, w skrócie GK), która w roku 2015 ma być wprowadzona także w Polsce. Wyjątki Dla osób otrzymujących minimalne wynagrodzenie, wynoszące do 450 euro miesięcznie i dla osób zatrudnionych na krótki czas, tj. maksymalnie 2 miesiące lub 50 dni roboczych w roku kalendarzowym obowiązują zasady specjalne. W przypadku delegowania pracowników, w ramach www.zav.de/grenzregionen www.psz.praca.gov.pl -6- A6 Ubezpieczenie zdrowotne Przewodnik dla pracowników transgranicznych z Polski którego przedsiębiorstwo wysyła pracownika do innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, pracownik ten pozostaje nadal objęty krajowym ubezpieczeniem społecznym, jeśli czas trwania oddelegowania nie przekracza 24 miesięcy. Prawo do leczenia w Polsce Jeśli chcą Państwo leczyć się w Polsce, musicie się zwrócić do Państwa niemieckiej Kasy Chorych i składając formularz E 106 poprosić o przekazanie zlecenia na leczenie do lokalnego oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) w Polsce. Kasa Chorych przekaże Państwu wówczas odpowiednie zaświadczenia, z którymi Państwo i Wasi uprawnieni członkowie rodziny będziecie mogli skorzystać ze wszystkich świadczeń rzeczowych, przewidzianych w kraju zamieszkania. Brak specjalnej umowy między Niemcami i Polską Nie ma obecnie w tym zakresie żadnej specjalnej umowy między Polską a Niemcami. www.zav.de/grenzregionen www.psz.praca.gov.pl -7-