Przedmiotowy konkurs chemiczny dla uczniów gimnazjum

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2011/2012
....................................
kod pracy ucznia
.............................................
pieczątka nagłówkowa szkoły
PRZEDMIOTOWY KONKURS CHEMICZNY
DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM
ETAP SZKOLNY
Drogi Uczniu,
Witaj w pierwszym etapie konkursu chemicznego. Przeczytaj uważnie instrukcję i postaraj
się prawidłowo odpowiedzieć na wszystkie pytania zawarte w arkuszu konkursowym.
1. Arkusz liczy 8 stron i zawiera 18 zadań.
2. Przed rozpoczęciem pracy sprawdź, czy Twój test jest kompletny.
Jeśli zauważysz usterki, zgłoś je komisji konkursowej.
3. W czasie rozwiązywania zadań możesz korzystać z tablicy układu
okresowego pierwiastków, tablicy rozpuszczalności wybranych wodorotlenków i soli oraz kalkulatora prostego.
4. Zadania czytaj uważnie i ze zrozumieniem.
5. Rozwiązania i odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym
przy każdym zadaniu. Staraj się, aby Twoje odpowiedzi były precyzyjne i jednoznaczne.
6. W rozwiązaniach zadań rachunkowych przedstaw tok rozumowania
prowadzący do ostatecznego wyniku oraz pamiętaj o jednostkach.
7. Pisz czytelnie. Używaj długopisu/pióra z czarnym lub granatowym
tuszem/atramentem.
8. Nie używaj korektora, a błędne zapisy wyraźnie przekreśl.
9. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie.
10. W przypadku testu wyboru podane są cztery odpowiedzi, z których
tylko jedna jest poprawna. Wybierz ją i wpisz znak X zaznaczając
odpowiednią literę w teście.
11. Jeśli zmienisz swoją decyzję, otocz błędną odpowiedź kółkiem
i zaznacz poprawną.
Pracuj samodzielnie.
Życzymy powodzenia!
Czas pracy:
60 minut
Za bezbłędne rozwiązanie wszystkich zadań
możesz
otrzymać maksymalnie
50 punktów.
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2011/2012
Zadanie 1 (0 – 2)
Napisz pełną słowną interpretację następujących symboli i wzorów chemicznych:
A. 4P4
………………………………………………………………………………….
B. C2H4
…………………………………………………………………………………..
C. 2CuSO4
…………………………………………………………………………………..
D. H
………………………………………………………………………………….
E. H2
………………………………………………………………………………….
Zadanie 2 (0 – 2)
Oblicz wzór sumaryczny związku chemicznego, którego cząsteczka zawiera 2 atomy pierwiastka
o łącznej masie 112u i 3 atomy pierwiastka o łącznej masie 96u. Podaj jego nazwę systematyczną.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
Wzór sumaryczny: …………………, nazwa związku chemicznego: …………………………………..
Zadanie 3 (0 – 3)
Na podstawie analizy budowy atomu oraz położenia pierwiastka w układzie okresowym uszereguj pierwiastki o podanych symbolach: 31Ga, 2He, 6C, 55Cs, 17Cl zgodnie ze:
a) zwiększającą się liczbą powłok elektronowych w atomach: ………………………………………….
b) zwiększającą się liczbą elektronów walencyjnych w atomach: ………………………………………
c) wzrostem charakteru metalicznego …………………………………………………………………..
Zadanie 4 (0 – 3)
Podaj przykłady pierwiastków i związków chemicznych (wpisując symbole lub wzory chemiczne)
spełniających poniższe warunki.
a) dwóch pierwiastków chemicznych, które w temperaturze pokojowej są cieczami. …………………..
b) dwóch gazów: pierwiastka i związku chemicznego, które występują w powietrzu. ………………….
c) dwóch gazów, związków chemicznych występujących w gazie ziemnym. …………………………..
d) związku chemicznego, głównego składnika piasku. …………………………………………………..
e) gazu, związku chemicznego, którego nadmiar w atmosferze powoduje powstawanie efektu cieplarnianego ……………………………………………………………………………………………….
f) dwóch związków chemicznych, z których jeden jest tlenkiem metalu, a drugi tlenkiem niemetalu.
tlenek metalu ……………………………..; tlenek niemetalu …………………………………………
Strona 2 z 8
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2011/2012
Zadanie 5 (0 – 1)
2
Podaj liczbę poszczególnych cząstek elementarnych, z których zbudowany jest jon 144
?
56 Ba
p: ………………………..; e: ……………………………; n: ……………………………
Zadanie 6 (0 – 3)
W jonie pierwiastka X znajduje się 36 elektronów, 33 protony i 42 neutrony:
ustal ładunek tego jonu ……………………….................................................................................
posługując się zapisem
A
Z
X ? zapisz symbol chemiczny jonu………………....................................
opisz położenie pierwiastka X w układzie okresowym ……………………………………………
podaj konfigurację elektronów w atomie pierwiastka X ………………………………………….
Zadanie 7 (0 – 4)
Dokończ następujące równania reakcji rozpadów promieniotwórczych.
214
a. 84 Po
c.
................... 24He
...........................
201
79
Au
0
1
b.
d.
225
87
Fr
........................... 3 10
......................
212
83
Bi
4
2
He
Zadanie 8 (0 – 3)
16g pewnego dwuwartościowego metalu X wypiera z roztworu kwasu solnego 8,96 dm3 wodoru (gęstość wodoru H 2 0,0891g / dm3 ). Napisz równanie tej reakcji, a następnie oblicz masę atomową
tego metalu oraz podaj jego symbol i nazwę.
Równanie reakcji: ………………………………………………………………………………………..
Obliczenia:
masa atomowa ………………….., symbol metalu ……….., nazwa metalu …………………………
Strona 3 z 8
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2011/2012
Zadanie 9 (0 – 6)
Dokończ równania reakcji otrzymywania soli. Pamiętaj o współczynnikach stechiometrycznych.
o ….. CaO + ….. HNO3
…………………………………………………………………….
o ….. Mg(OH)2 + ….. N2O5
……………………………………………………………….
o ….. ZnO + ….. P4O10
……………………………………………………………………..
o ….. Mg + ….. HClO4
…………………………………………………………………….
o ….. Ca(OH)2 + ….. H2SO4
o ….. Ca + ….. H3PO4
……………………………………………………………….
……………………………………………………………………..
Zadanie 10 (0 –4)
Poniżej przedstawiono ciąg przemian
Na
1
NaOH
2
Na2S
3
NaCl
4
AgCl
Napisz w formie cząsteczkowej równania reakcji oznaczonych cyframi 1, 2, 3, 4
1. ………………………………………………….....................................................................................
2. ………………………………………………….....................................................................................
3. ………………………………………………….....................................................................................
4. …………………………………………………………………………………………………………..
Zadanie 11 (0 – 4)
Celem otrzymania pewnego wodorotlenku wykonano doświadczenie zilustrowane poniższym rysunkiem. Napisz, co zaobserwowano. Zapisz odpowiednie równania reakcji chemicznej w formie cząsteczkowej, jonowej i jonowej skróconej.
NaOH
Obserwacje:
Równanie reakcji w formie cząsteczkowej: …………………………………….....
Równanie reakcji w formie jonowej: ………………………………………………
FeCl3
Równanie reakcji w formie jonowej skróconej: ……………………………………
Produkt tej reakcji prażono w wysokiej temperaturze, otrzymując tlenek, w którym atom żelaza nie
zmienił wartościowości. Napisz równanie zachodzącej reakcji chemicznej.
………………………………………………………………………………………………………..
Strona 4 z 8
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2011/2012
Zadanie 12 (0 – 1)
Napisz wzór soli, w wyniku dysocjacji której powstają jony Al 3
i jony SO42
………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 13 (0 – 1)
Chlorku miedzi(II) nie można otrzymać w reakcji:
A. miedzi z chlorem
B. miedzi z kwasem solnym
C. tlenku miedzi(II) z kwasem solnym
D. wodorotlenku miedzi(II) z kwasem solnym
Zadanie 14 (0 – 4)
Do 40cm3 roztworu wodorotlenku sodu o stężeniu 3% i gęstości 1,1g/cm3 dodano 50cm3 roztworu
NaOH o stężeniu 20% i gęstości 1,2g/cm3 oraz 100 cm3 wody. Oblicz stężenie procentowe otrzymanego roztworu. Wynik podaj z dokładnością do drugiego miejsca po przecinku.
Odpowiedź: …………………………………………………………………………………………….
Zadanie 15 (0 –2)
Tomek chcąc sprawdzić, jaki jest skład chemiczny muszli zebranych na plaży, wykonał następujące
doświadczenie:
muszla
kwas solny
Na podstawie podanej obserwacji uzupełnij wniosek wpisując nazwę systematyczną otrzymanego gazu i równanie właściwej reakcji chemicznej.
Obserwacje: Powierzchnia muszli pieni się po polaniu kwasem.
Wniosek: Węglan wapnia budujący muszlę reaguje z kwasem solnym, w reakcji wydziela się gaz,
którym jest ………………………………………………………………………………………….
Równanie reakcji:
+
CaCl2 +
+ H2O
Strona 5 z 8
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2011/2012
Zadanie 16 (0 –1)
Słowny zapis reakcji: tlenek miedzi (II) + węgiel
nie (wskaż poprawną odpowiedź):
A. CuO + C
B. 2Cu2O + C
C. CuO + C
D. 2CuO + C
miedź + tlenek węgla(IV) przedstawia równa-
Cu + CO2,
4Cu + CO2,
Cu + CO,
2Cu + CO2.
Zadanie 17 (0 –1)
Podaj nazwę systematyczną węglowodoru o następującym wzorze półstrukturalnym:
CH3
CH3
│
│
CH2 – C – CH2 – CH – CH = CH2
│
│
CH3 CH2 – CH3
…………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………….
Zadanie 18 (0 –5)
Stosując wzory półstrukturalne związków organicznych, napisz równania podanych reakcji dobierając odpowiednie odczynniki chemiczne.
a) bromu z etanem w obecności światła.
……………………………………………………………………………………………………………..
b) polimeryzacji propenu
……………………………………………………………………………………………………………..
c) spalania całkowitego heptanu (zastosuj wzór sumaryczny)
……………………………………………………………………………………………………………..
d) otrzymywania etynu z węgliku wapnia
……………………………………………………………………………………………………………..
e) przyłączania chlorowodoru do but-2-ynu, do uzyskania produktu, który nie odbarwia wody
bromowej.
…………………………………………………………………………………………………………….
Strona 6 z 8
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2011/2012
BRUDNOPIS
( n i e
p o d l e g a
o c e n i e )
Strona 7 z 8
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2011/2012
FRAGMENT UKŁADU OKRESOWEGO PIERWIASTKÓW
1
18
H
He
1
2
1,01
wodór
Li
2
13
Be
3
B
4
6,94
Lit
Na
10,81
Bor
Mg
K
Ca
19
Rb
Sr
Y
Zr
Ba
La*
56
57
72
137,3
Bar
139,9
Lantan
148,5
Hafn
Fr
87
Ra
Ac**
88
Mo
42
Ta
W
73
74
180,9
183,8
Tantal Wolfram
Rf
89
52,00
Chrom
Mn
25
8
Fe
26
Db
104
Sg
105
106
227,03 261,11 263,11 265,12
Aktyn Rutherf. Dubn Seaborg
9
10
Co
Tc
43
Ru
44
Re
Os
75
76
186,2
Ren
190,2
Osm
Bh
Hs
Cu
28
29
58,69
Nikiel
Rh
Ag
46
102,9
Rod
12
Zn
31
30
Ga
Ge
47
Cd
48
In
49
Sn
17
Se
33
Br
34
74,92
Arsen
35
Ne
10
20,18
Neon
Ar
18
39,95
Argon
Kr
36
78,96 79,90 83,80
Selen Brom Krypton
Sb
50
Cl
16
32,07 35,45
Siarka Chlor
As
32
9
19,00
Fluor
S
15
30,97
Fosfor
63,55 63,39 69,72 72,61
Miedź Cynk Gal German
Pd
45
Te
51
I
52
53
Xe
54
106,42 107,87 112,41 114,82 118,71
121,76 127,60 126,90 131,29
Pallad Srebro Kadm Ind
Cyna Antymon Tellur Jod Ksenon
Ir
Pt
77
Au
78
192,2
Iryd
79
Hg
80
Tl
81
Pb
Bi
82
Ds
110
Po
83
195,08 196,97 200,59 204,38 207,20
Platyna Złoto Rtęć
Tal
Ołów
Mt
109
11
Ni
27
54,94
55,85 58,93
Mangan Żelazo Kobalt
92,91
95,94
97,91
101,1
Niob Molibden Technet Ruten
Hf
55
223,02 226,03
Frans Rad
Nb
41
91,22
Cyrkon
132,9
Cez
24
50,94
Wanad
40
88,91
Itr
7
Cr
23
47,88
Tytan
39
87,62
Stront
6
V
22
44,96
Skand
38
85,47
Rubid
5
Ti
21
40,08
Wapń
37
4
Sc
20
39,01
Potas
Cs
3
F
8
16,00
Tlen
P
14
28,08
Krzem
17
O
7
14,01
Azot
Si
13
26,98
Glin
16
N
6
12,01
Węgiel
Al
12
23,00 24,31
Sód Magnez
15
C
5
9,01
Beryl
11
14
4,00
Hel
At
84
85
Rg
107
108
264,10
Bohr
269,10 268,10 281,10
Has Meitner Darms. Roent.
111
Tabela rozpuszczalności wybranych wodorotlenków i soli.
OHCl
Na+
K+
NH4+ Mg2+
Ca2+
Ba2+
Ag+
Cu2+
Zn2+
Al3+
Mn2+
Fe2+
Fe3+
Pb2+
Sn2+
r
r
r
s
s
r
n
n
n
n
n
n
n
n
n
-
r
r
r
r
r
r
n
r
r
r
r
r
r
s
r
-
r
r
r
r
r
r
n
r
r
r
r
r
r
s
r
Br
S2-
r
r
r
r
s
r
n
n
n
o
n
n
n
n
n
2-
r
r
r
r
n
n
n
n
s
o
n
n
o
n
o
2-
r
r
r
r
s
n
s
r
r
r
r
r
r
n
r
NO3
-
r
r
r
r
r
r
r
r
r
r
r
r
r
r
r
PO43-
r
r
r
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
CO32-
r
r
r
n
n
n
n
n
n
o
n
n
o
n
o
2-
r
r
o
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
SO3
SO4
SiO3
Rn
86
208,98 208,98 209,99 222,02
Bizmut Polon Astat Radon
r - substancja dobrze rozpuszczalna
s - substancja słabo rozpuszczalna (osad wytrąca się ze stężonego roztworu)
n - substancja praktycznie nierozpuszczalna
o - substancja w roztworze wodnym nie istnieje
x - związek nie istnieje
Strona 8 z 8