a) Test – przykładowe zadania:

1
Przykłady zadań testowych i tematów pisemnych oraz ustnych
w eliminacjach I, II i III stopnia
SEKCJA MUZYKI
I.
ELIMINACJE SZKOLNE
–
1 stopnia
a) Test – przykładowe zadania:
ZADANIE 1
Jean Cocteau był duchowym przywódcą grupy kompozytorów francuskich, utworzonej ok.
1918 roku. Podaj nazwę tej grupy oraz nazwiska dwóch kompozytorów do niej należących.
Nazwa grupy: ...................................................................................................................
Kompozytorzy: a) .............................................................................................................
b) .............................................................................................................
ZADANIE 2
Do każdej z podanych szkół kompozytorskich dopasuj nazwisko jej przedstawiciela:
szkoła rzymska ................................................................................................................
szkoła mannheimska ........................................................................................................
szkoła wenecka ................................................................................................................
a) Perotinus
b) Jan Stamic
c) Josquin Desprez
e) Adrian Willaert
f) John Dunstable
d) Giovanni Pierluigi da Palestrina
ZADANIE 3
Podaj tytuły oper (oraz nazwiska kompozytorów), w których występują następujące postacie:
Roksana
opera: ..............................................................................................
kompozytor: ..............................................................................................
Amneris
opera: ..............................................................................................
kompozytor: ..............................................................................................
Sarastro
opera: ..............................................................................................
kompozytor: ...............................................................................................
ZADANIE 4
Następującym tytułom utworów muzycznych przyporządkuj informacje o źródle inspiracji:
C. Monteverdi – Walka Tankreda z Kloryndą .............................................................................
R. Wagner – Tristan i Izolda ........................................................................................................
M. Ravel – Dafnis i Chloe ……………………...........................................................................
a) legenda celtycka b) Baśnie z Tysiąca i jednej nocy c) poemat Puszkina
wyzwolona Torquato Tassa e) starogrecka legenda o parze pasterzy
d) Jerozolima
ZADANIE 5
Wymień tytuły trzech utworów Moniuszki inspirowanych poezją Mickiewicza.
a) ...........................................................................................................................................
b) ...........................................................................................................................................
c) ...........................................................................................................................................
2
b) OPIS DZIEŁA SZTUKI – WALC MEFISTO F. LISZTA
Utworem tym Liszt obrazuje scenę ze sztuki Mikołaja Lenaua pt. Faust, w której
Mefisto pod postacią myśliwego prowadzi Fausta na chłopskie wesele do karczmy. Mefisto
chwyta skrzypce i gra diabelską melodię, która po chwili porywa zgromadzonych gości do
dzikiego tańca.
Po wysłuchaniu utworu uczeń miał napisać wypracowanie omawiając ten
utwór na tle epoki, z której pochodzi oraz w kontekście twórczości
kompozytora. W opisie należało uwzględnić następujące elementy:
•
•
•
•
•
•
•
styl historyczny
formę utworu
obsadę wykonawczą oraz sposób jej wykorzystania
cechy walca, sposób jego stylizacji
program oraz sposób jego ukazania
w jaki sposób kompozytor oddał charakter postaci, które przedstawia w tym utworze?
ekspresję utworu
Poniżej w punktach (zgodnych z Kryteriami oceny opisu) przedstawione są elementy,
z których mógłby się składać wzorcowy opis. Ze względu na jego szczegółowość należy go
traktować raczej jako inspirację i wzór, faktyczne opisy uczniów nie muszą zawierać
wszystkich wymienionych w nim elementów.
1. Ogólna wiedza historyczna; powiązanie zjawisk z danej dziedziny kultury z wiedzą
historyczną
• Umiejscowienie utworu w epoce romantyzmu bądź neoromantyzmu, wskazanie ram
czasowych epoki
• Ukazanie cech charakterystycznych epoki, najlepiej w relacji do epoki poprzedniej –
klasycyzmu (subiektywizm i emocjonalizm; zainteresowanie światem pozaziemskim,
fantastyką, wiara w zjawiska ponadzmysłowe; ludowość i czerpanie inspiracji
z folkloru, ludowych baśni i legend; narodowość)
• Krótka charakterystyka muzyki romantycznej i neoromantycznej (rozwój muzyki
programowej, zwłaszcza symfonii i poematu symfonicznego, którego twórcą jest
F. Liszt, z podaniem przykładowych tytułów; rozwój harmoniki, instrumentacji
i kolorystyki; wirtuozostwo)
• Wskazanie i wyjaśnienie popularności tematu Fausta w epoce, z podaniem
konkretnych przykładów, nie tylko muzycznych
2. Znajomość dzieł artystycznych, artystów, chronologii artystycznej
• Krótkie omówienie twórczości F. Liszta, z podaniem najważniejszych gatunków
i tytułów dzieł
• Geneza walca, jego znaczenie w epoce, inne przykłady stylizacji walca
3. Umiejętność analizy słuchowej utworów muzycznych; znajomość terminologii
• Styl historyczny: późnoromantyczny (neoromantyczny), świadczy o tym rozszerzony
aparat orkiestry symfonicznej oraz język harmoniczny
• Forma utworu: jednoustępowy poemat taneczny, którego forma kształtowana jest
w zależności od programu; w jego rozbudowanej strukturze można wyróżnić kilka
części wewnętrznych zróżnicowanych pod względem agogicznym
3
•
•
•
•
•
Obsada wykonawcza i sposób jej wykorzystania: dość rozbudowana orkiestra
symfoniczna, choć jeszcze nie tak rozbudowana jak u Wagnera czy Mahlera; utwór
ciekawie zinstrumentowany, kompozytor wykorzystuje brzmienie poszczególnych
grup instrumentów w celach kolorystycznych; kolorystykę wzmacniają kontrasty
dynamiczne oraz zastosowane różne sposoby artykulacji; solowe fragmenty
instrumentów smyczkowych (szczególna rola skrzypiec), dętych drewnianych
(zwłaszcza flet) oraz harfy; w końcowej części utworu oraz w kodzie dużą rolę pełnią
instrumenty perkusyjne
Cechy walca oraz sposób jego stylizacji: utwór utrzymany w metrum trójdzielnym
(3/8), ale stylizacja walca jest daleko posunięta, walc został przez Liszta mocno
przekształcony, wręcz zdeformowany, choć w niektórych fragmentach utworu jest
wyraźnie rozpoznawalny
Program oraz sposób jego ukazania: program ma decydujący wpływ na formę utworu;
w celu jego zobrazowania kompozytor wykorzystuje kontrasty dynamiczne,
agogiczne, kontrasty faktury (gęsta faktura gdy występuje wiele postaci, solowa gdy
cała uwaga skupiona jest na diable), brzmienie oraz symbolikę instrumentów, różne
sposoby artykulacji;
środki muzyczne zastosowane przez Liszta w celu zobrazowania programu:
- puste kwinty w smyczkach na początku utworu stanowią element muzyki
ludowej i przypominają o tym, że akcja rozgrywa się w wiejskiej karczmie
- rogi przywołują polowanie i charakteryzują Mefista pod postacią myśliwego
- beztroski, rytmiczny temat początkowy w żwawym tempie może obrazować
drogę, którą Faust z Mefistem przebywają w kierunku karczmy
- po pewnym czasie muzyka uspokaja się i przeradza w spokojnego walca o
kantylenowej melodyce (drugi temat), po chwili wyłania się z niej liryczne
solo skrzypiec, to Mefisto swą grą uwodzi zgromadzonych gości, czarci
charakter podkreślają tryle fletu oraz tremola instrumentów smyczkowych
- po chwili znów wraca melodia walca, na moment pojawia się również
pierwszy beztroski temat, walc przeradza się po pewnym czasie w ekstatyczny
taniec zgromadzonych gości, niewiele mający już wspólnego z walcem –
szybkie tempo, tutti orkiestry, pizzicato basów, figuracyjna groteskowa
melodyka, nieustanne bicie triangla oraz wykorzystanie kotłów i talerzy
wzmacniające efekt pełni brzmienia
- w pewnym momencie następuje uspokojenie, zatrzymanie przerywające na
chwilę trans dzikiego tańca, pojawia się motyw grozy – tremola grupy
smyczkowej, tryle instrumentów dętych, schromatyzowana liryczna melodia
wiolonczeli solo, którą przejmuje flet; nastrój niepokoju, tajemniczości
potęguje rozszerzona tonalność tego fragmentu; arpeggia harfy stanowią
łącznik z finałem
- w finale powraca szaleńczy taniec – tutti orkiestry, accelerando, końcowe
akordy w dynamice fff
Sposób, w jaki kompozytor oddał charakter postaci przedstawionych w utworze:
przede wszystkim bardzo dobrze oddany jest przewrotny, podstępny charakter
Mefista. Pierwszy, skoczny i radosny temat przedstawia go jako myśliwego, dopiero
później ujawnia się jego prawdziwa natura. Diabelska melodia skrzypiec zagrana
przez Mefista, podkreślona przez tryle fletu i instrumentów smyczkowych porywa
zgromadzonych gości do dzikiego, obłędnego tańca.
Ekspresja utworu: Walc Mefisto jest utworem o ogromnym ładunku ekspresji. Szeroki
wachlarz emocji i nastrojów (od beztroskiego i radosnego, przez mroczny i tajemniczy
4
do obłędnego i szaleńczego) kompozytor osiąga przez zastosowanie wyżej
wymienionych środków muzycznych.
4. Konstrukcja wypowiedzi
•
•
II.
Praca miała mieć charakter wypracowania ze wstępem, rozwinięciem i zakończeniem
oraz podziałem na akapity
Wywód musiał być logiczny a całość napisana ładnym, zrozumiałym stylem
ELIMINACJE OKRĘGOWE
–
a) część pisemna – wypracowanie
1.
2.
3.
4.
5.
II stopnia
Przykłady tematów pisemnych:
Ilustracyjność i programowość – wskaż różnice między tymi kategoriami na dowolnie
wybranych przykładach muzyki od renesansu do modernizmu.
Muzyka w dramacie – dramat w muzyce. Scharakteryzuj związki muzyki z literaturą
dramatyczną w różnych gatunkach muzycznych i różnych epokach.
Artysta zniewolony czy wyzwolony? Porównaj koleje losu trzech wielkich klasyków
wiedeńskich: Józefa Haydna, Wolfganga Amadeusza Mozarta i Ludwika van
Beethovena.
Góry i ich kultura jako inspiracja w twórczości muzycznej.
Tradycja i nowoczesność w muzyce polskiej drugiej połowy XX wieku.
b) część ustna
Odpowiedź na dwa pytania zawarte w wylosowanym zestawie; każde pytanie ilustrowane
jest nagraniem fragmentu (ok. 2-3 min.) utworu muzycznego - utwór wymieniony jest
w lewej kolumnie.
Po wysłuchaniu utworu muzycznego uczeń powinien:
– w odniesieniu do pierwszego z nich słuchowo określić w jakiej epoce utwór powstał, jaka
jest jego budowa (na tyle, na ile pozwala wysłuchany fragment, np. rondo, wariacje, ABA1,
allegro sonatowe, fuga, kanon, itp.), jaki aparat wykonawczy tu występuje; nie ma jednak
potrzeby podania nazwiska kompozytora.
– natomiast utwór drugi musi być określony dokładnie, tj. wszystkie w/w elementy oraz tytuł
utworu i nazwisko twórcy.
Zestaw 1
J. Desprez (ok. 1440-1521) –
frottola El grillo
C. Debussy (1862-1918) –
preludium Zatopiona katedra
1. W jakiej epoce powstał ten utwór? Wymień 3
szkoły kompozytorskie działające wówczas i omów
dokładniej twórczość jednej z nich. Podaj nazwiska
kompozytorów z nią związanych.
2. Podaj tytuł utworu oraz nazwisko jego twórcy. Czy
wiesz, z jakiego zbioru pochodzi ten utwór? Jaki
kierunek w muzyce reprezentuje twórczość tego
kompozytora? Scharakteryzuj ten kierunek
uwzględniając powiązania z innymi dziedzinami
sztuki.
5
Monteverdi (1567-1643) –
opera Orfeusz (aria Orfeusza
Possente spirto z III aktu)
Zestaw 2
1. Z jakiej epoki pochodzi ten utwór? Jak doszło do
powstania reprezentowanego przezeń gatunku?
Omów twórczość w jego zakresie w epoce, z której
pochodzi przykład.
J. Brahms (1833-1897) –
IV Symfonia e-moll
(cz. I Allegro non troppo)
2. Podaj nazwisko twórcy oraz tytuł utworu. Omów
twórczość tego kompozytora. Jaki kierunek
w muzyce reprezentuje?
C.
III.
ELIMINACJE CENTRALNE
–
III stopnia
a) test z wiedzy o muzyce :
ZADANIE z przykładem muzycznym
Podaj nazwisko kompozytora, tytuł dzieła oraz określ gatunek muzyczny, jaki reprezentuje
dany utwór.
1.
kompozytor
K. Szymanowski
tytuł utworu
I Koncert skrzypcowy
2.
G. F. Händel
Mesjasz (chór He trusted in God)
gatunek muzyczny
koncert skrzypcowy/ koncert
solowy
oratorium
3.
F. Schubert
4.
J. S. Bach
Kwintet
fortepianowy
(ostatnia część)
Gott ist mein König
kantata
5.
S. Rachmaninow
Preludium fort. cis-moll op. 3 nr 2
Pstrąg kwintet fortepianowy
preludium fortepianowe/
miniatura instrumentalna
ZADANIA TEORETYCZNE
ZADANIE 1
Czyje wiersze „umuzycznili” kompozytorzy w następujących cyklach pieśni?
1. K. Szymanowski – Rymy dziecięce .................................................................
2. G. Mahler – Des Knaben Wunderhorn ............................................................
3. P. Hindemith – Das Marienleben .....................................................................
4. F. Schubert – Winterreise ................................................................................
5. R. Schumann – Frauenliebe und Leben .........................................................
6. W. Lutosławski – 6 piosenek dziecięcych .......................................................
a) R. M. Rilke; b) A. von Chamisso; c) A. Mickiewicz; d) niemiecka poezja ludowa; e) J. W. Goethe; f)
W. Müller; g) K. Iłłakowiczówna; h) H. Heine; i) J. Tuwim
6
ZADANIE 2
Podaj nazwiska kompozytorów następujących polskich utworów muzycznych, a następnie
ustaw dzieła w porządku chronologicznym.
1. Legenda ……………………………………………………………………………..
2. Offertoria et Communiones ………………………………………………………..
3. Livre pour orchestre ………………………………………………………………..
4. Ortus de Polonia ……………………………………………………………….......
5. Powracające fale .............................................................................................
6. Jadwiga, królowa Polski ..................................................................................
a) W. Lutosławski; b) K. Kurpiński; c) S. Moniuszko; d) M. Karłowicz; e) J. Liban;
f) M. Mielczewski; g) H. Wieniawski; h) M. Zieleński; i) K. Penderecki
ZADANIE 3
Podaj nazwisko kompozytora, który:
1. swoją technikę kompozytorską oparł na stworzonym przez siebie systemie modi, który
przedstawił w traktacie teoretycznym Technika mojego języka muzycznego
.........................................................................................................................
2. w jednym ze swoich utworów do ogromnego składu orkiestry dołączył chór
śpiewający bez tekstu oraz fortepian świetlny, który miał rzucać na ekran
kolorowe plamy zsynchronizowane z dźwiękami
.........................................................................................................................
3. jest twórcą tzw. muzyki stochastycznej, komponowanej w
o rachunek prawdopodobieństwa
oparciu
.........................................................................................................................
4. jest autorem specyficznej metody wychowania muzycznego, polegającej na
inspirowaniu i kierowaniu przez nauczyciela tworzeniem muzyki przez dziecko
.........................................................................................................................
5. był
jednocześnie
mikologiem,
studiował
starochińską Księgę przemian
I-Ching oraz odkrył możliwość preparacji fortepianu
.........................................................................................................................
a) W. Kilar; b) C. Orff; c) S. Prokofiew; d) O. Messiaen; e) D. Szostakowicz; f) A. Scriabin;
g) I. Xenakis; h) B. Britten; i) J. Cage; j) E. Varèse
7
b) OPIS DZIEŁA SZTUKI
Wypracowanie na temat koncertu:
1. Georg Friedrich Händel - Koncert B-dur na harfę, op. 4 nr 6
cz. I Andante allegro
wykonawcy: Susanne Mildonian (harfa)
Das Grosse RTL-Orchester
dyr. Louis de Froment
2. Wolfgang Amadeusz Mozart - Koncert F-dur na trzy fortepiany i orkiestrę, KV 242
cz. I Allegro
wykonawcy: Christoph Eschenbach (fortepian)
Justus Frantz (fortepian)
Helmut Schmidt (fortepian)
Tonhalle Orchester Zürich
dyr. Christoph Eschenbach
3. Johannes Brahms - Koncert d-moll na fortepian i orkiestrę, op. 15
cz. I Maestoso
wykonawcy: Israela Margalit (fortepian)
Radio-Symphonie-Orchester Berlin
dyr. Lorin Maazel
Wypracowanie na temat koncertu powinno zawierać m. in. następujące elementy:
•
•
•
•
•
•
cechy charakterystyczne gatunku reprezentowanego przez każdy utwór
styl historyczny każdego z prezentowanych utworów; omówienie utworów na tle
epok, w których powstały
forma utworów
obsada wykonawcza oraz sposób jej wykorzystania; współdziałanie instrumentu(ów)
solowego(ych) z orkiestrą
sposób traktowania różnych elementów dzieła muzycznego (melodyka, harmonika,
rytmika, dynamika etc.)
ekspresja utworów
Należy dokonać porównania utworów reprezentujących ten sam gatunek muzyczny,
a pochodzących z różnych okresów historycznych; wskazać cechy wspólne oraz zmiany,
jakie dokonywały się w obrębie tego gatunku na przestrzeni epok, z których pochodzą
prezentowane utwory.
Poniżej w punktach przedstawione są elementy, z których mógłby się składać wzorcowy
opis. Ze względu na jego szczegółowość należy go traktować raczej jako inspirację i wzór,
faktyczne opisy uczniów nie muszą zawierać wszystkich wymienionych w nim elementów.
1. Ogólna wiedza historyczna
•
•
Geneza koncertu
Główne założenia i tendencje epok, z których pochodzą przykłady, zwłaszcza
w odniesieniu do muzyki, ale również innych dziedzin sztuki i literatury
8
•
Przeznaczenie i cechy charakterystyczne koncertu barokowego, klasycznego
i romantycznego
2. Znajomość dzieł artystycznych, artystów, chronologii artystycznej
•
•
Krótkie nakreślenie sylwetki twórczej każdego z kompozytorów: główne gatunki,
które uprawiali (z przykładowymi tytułami), cechy stylu
Inne przykłady koncertów
3. Umiejętność analizy słuchowej utworów muzycznych, znajomość terminologii
•
•
•
•
Analiza powinna wykazać różnice oraz podobieństwa prezentowanych przykładów
muzycznych; cechą wspólną niewątpliwie jest sama idea leżąca u podstaw koncertu
solowego – współzawodnictwo, dialogowanie partii solowej i orkiestrowej, jednak
w każdym utworze idea ta jest realizowana w odmienny sposób, wynikający
z ewolucji formy oraz środków muzycznych na przestrzeni epok, a także
przeznaczenia koncertu i założeń estetycznych
Koncert B-dur na harfę G. F. Haendla, cz. I Andante allegro:
- forma utworu: krótka trzyczęściowa forma typu repryzowego
- technika kształtująca utwór: ewolucjonizm motywów
- obsada: instrument solowy – harfa (nietypowy instrument w tej roli) oraz
barokowa orkiestra smyczkowa; naprzemienne występowanie odcinków
wykonywanych przez orkiestrę i solowych odcinków harfy
- sposób traktowania różnych elementów dzieła muzycznego:
melodyka – wypadkowa ewolucyjnego przekształcania motywów, figuracyjna
partia harfy
harmonika – funkcyjna z typowymi kadencjami dla baroku: zawieszoną, plagalną
rytmika – motoryczna, ruchliwa agogicznie partia solistyczna
dynamika – tzw. dynamika tarasowa (brak crescend i decrescend)
- ekspresja: utwór zrównoważony emocjonalnie (odpowiednie następstwo
napięć i rozładowań), przyjemny w odbiorze, o pogodnym, ale i dostojnym
charakterze
Koncert F-dur na trzy fortepiany i orkiestrę W. A. Mozarta, cz. I Allegro
- forma utworu: allegro sonatowe o przejrzystej budowie; występują dwie
ekspozycje – orkiestry oraz instrumentów solowych oraz dwa tematy;
obecność wirtuozowskiej kadencji
- obsada: trzy instrumenty solowe – fortepiany (co również nie jest typowym
zjawiskiem w klasycyzmie) oraz klasyczna orkiestra symfoniczna (instrumenty
smyczkowe, dęte i kotły); większa rola orkiestry niż w koncercie Haendla,
która tu akompaniuje partii solistów; Mozart powierza również tematy
instrumentom orkiestry (zwłaszcza skrzypcom)
- sposób traktowania różnych elementów dzieła muzycznego:
melodyka – kantylenowe, delikatne tematy, liczne figuracje i ornamenty
harmonika – funkcyjna, z licznymi zboczeniami modulacyjnymi i modulacjami
rytmika – dosyć jednorodna, motoryczna
dynamika – większe zróżnicowanie dynamiczne niż w koncercie Haendla,
występują crescenda i decrescenda
- ekspresja: utwór ma lekki, pogodny charakter
Koncert d-moll na fortepian i orkiestrę J. Brahmsa, cz. I Maestoso
- forma utworu: rozbudowana forma sonatowa, zachowana ekspozycja orkiestry
9
-
technika: przetworzeniowa, bardzo zaawansowana praca tematyczna
obsada: instrument solowy – fortepian oraz orkiestra symfoniczna; duża rola
orkiestry, fragmenty o charakterze symfonicznym (np. ekspozycja), częste
dialogowanie instrumentów orkiestry z solistą, wykorzystywanie
rozszerzonego rejestru instrumentów
- sposób traktowania różnych elementów dzieła muzycznego:
melodyka – większy ambitus melodii o zróżnicowanym charakterze (bardzo
emocjonalny, burzliwy temat pierwszy; liryczny, sentymentalny temat drugi)
harmonika – neoromantyczny język harmoniczny; liczne, przez długi czas nie
rozładowywane napięcia podkreślają dramatyzm utworu
rytmika – bardzo zróżnicowana
dynamika – liczne kontrasty dynamiczne, wykorzystany szeroki wachlarz
dynamiczny
- ekspresja: utwór ma bardzo emocjonalny, dramatyczny wyraz, który jest
najważniejszym czynnikiem kształtującym dzieło; odzwierciedla się to
w samym określeniu I części Koncertu d-moll – Maestoso (określenie
charakteru, a nie tempa)
4. Konstrukcja wypowiedzi
• Praca ma mieć charakter wypracowania ze wstępem, rozwinięciem i zakończeniem
oraz podziałem na akapity
• Wywód musi być logiczny a całość napisana ładnym, zrozumiałym stylem
SEKCJA PLASTYKI
I. ELIMINACJE SZKOLNE
- I stopnia
a) test
Zadanie przykładowe 1
Ustaw chronologicznie dzieła Michała Anioła, wstawiając cyfry od 1 do 3 przy nazwie
zabytków.
Posąg Dawida
................
Nagrobki w kaplicy Medycejskiej we Florencji
..............
Pietà Rondanini
................
Zadanie przykładowe 2
Oto ulubione motywy malarskie kilku twórców. Wpisz nazwisko artysty obok często
podejmowanego przez niego tematu:
Katedra w Rouen - .........................................................................................
Góra św. Wiktorii - …………………………………………………………
Tancerki baletu - ……………………………………………………………
Edouard Manet;
Claude Monet; Vincent van Gogh;
Edgar Degas;
Paul Cézanne
10
Zadanie przykładowe 3
W jakiej technice zostały wykonane podane poniżej dzieła Michała Anioła.
- Pieta Watykańska .................................................
- Sąd Ostateczny w Kaplicy Sykstyńskiej.................
- Tondo Doni ..........................................................
Rzeźba w marmurze, obraz olejny na desce, fresk, rzeźba w drewnie, obraz olejny na blasze
Zadanie przykładowe 4
Do jakiego ugrupowania artystycznego należeli wymienieni polscy artyści tworzący
w dwudziestoleciu międzywojennym. Przy nazwisku artysty wystarczy wpisać nazwę tylko
jednego ugrupowania.
1. Leon Chwistek - .........................................................
2. Katarzyna Kobro - ......................................................
3. Eugeniusz Zak - ..........................................................
a) a.r.
b) Rytm
c) Formiści polscy
d) Praesens
e) Bractwo Św. Łukasza
b) opis i analiza dzieła sztuki
(wskazówki do opisu i analizy dzieła sztuki są za każdym razem inne – dopasowane do
konkretnego, wybranego dzieła, np.):
Michelangelo Merisi, zwany Caravaggio Powołanie św. Mateusza
Kaplica Contarelli w kościele San Luigi dei Francesi w Rzymie
Opis dzieła wraz z analizą powinien zawierać następujące elementy (kolejność
poszczególnych składników opisu jest dowolna, praca powinna jednak posiadać klarowną
i logiczną budowę):
– określenie epoki, do której należy opisywane dzieło sztuki, a w obrębie tej epoki
właściwego nurtu;
– określenie czasu powstania opisywanego dzieła i umieszczenie go w chronologii epoki;
– umieszczenie dzieła w odpowiednim kontekście epoki (historycznym, religijnym);
– określenie znaczenia dzieła w dziejach sztuki;
– umieszczenie opisywanego dzieła w twórczości jego autora;
– rozpoznanie gatunku do jakiego należy opisywane dzieło (np. portret, alegoria, pejzaż)
– określenie funkcji dzieła i jego lokalizacji;
– rozpoznanie tematu i opis ikonograficzny dzieła. Określenie źródła tematu (np. historia,
mitologia, Biblia);
– interpretacja dzieła, określenie jego wymowy i ekspresji;
– opis formalny dzieła: wskazanie i opisanie najistotniejszych cech kompozycyjnych dzieła,
ze zwróceniem szczególnej uwagi na sposób ukazania przestrzeni i budowania brył,
zastosowanie koloru, światła;
– rozpoznanie techniki artystycznej, w jakiej zostało wykonane dzieło i jej charakterystyka.
11
II. ELIMINACJE OKRĘGOWE
–
II stopnia
a) część pisemna – wypracowanie
Przykłady tematów pisemnych:
1. Posługując się samodzielnie wybranymi przykładami wczesnochrześcijańskiej
architektury, rzeźby i malarstwa lub mozaiki scharakteryzuj tę epokę w dziejach
sztuki. Wykaż głębokie związki sztuki wczesnych chrześcijan z tradycją antyczną,
podkreśl również na czym polegały wprowadzone przez nich innowacje i z czego one
wynikały.
2.Opisz krajobraz architektoniczny, główne zabytki, a także znaczące kolekcje dzieł
sztuki, znajdujące się w wybranym mieście regionu, z którego pochodzisz.
3. Na podstawie twórczości Caspara David Friedricha (1774-1840), Williama Turnera
(1775-1851) oraz Johna Constable'a (1776-1837) scharakteryzuj dziewiętnastowieczne
malarstwo pejzażowe. Weź pod uwagę m. in. koncepcje oraz sposób przedstawiania
natury a także wykorzystane do tego celu środki artystyczne.
b) część ustna
Przykładowe zestawy pytań (uwaga: każde pytanie jest ilustrowane przeźroczami)
nr przez
wyświetlane
rocza
przezrocza
zestaw 1
Tycjan, Danae, 1554;
559
1. Oto dwa obrazy powstałe w podobnym czasie lecz ,
A. Bronzino Alegoria
600
w dwóch różnych ośrodkach malarstwa włoskiego.
czasu i miłości,
Powiedz, jakie to ośrodki i w jakim czasie powstały
prezentowane tu malowidła. Na podstawie analizy
1550/60
obu obrazów wykaż podstawowe różnice
artystyczne, dzielące szkoły malarskie, do jakich
każdy z nich należy.
314
222
151
55
140
1. Rozpoznaj autorkę ukazanej rzeźby. Z jakim nurtem
w sztuce polskiej, a także europejskiej związać
można prezentowane tu dzieło. Podaj nazwiska
innych przedstawicieli tego nurtu i omów jego
założenia.
zestaw 2
1. Rozpoznaj ukazany zabytek. Powiedz gdzie się znajduje
i określ przybliżony czas jego powstania. Na podstawie
widoku fasady oraz planu scharakteryzuj główne cechy
ukazanej budowli i powiedz na czym polegała jej
wyjątkowa rola w historii architektury.
2. Te dwa obrazy powstały w różnych, znacznie od siebie
oddalonych epokach artystycznych. Czy znasz autorów
ukazanych dzieł i umiesz określić czas, w jakim tworzyli?
Porównaj ze sobą oba pejzaże, spróbuj wskazać łączące je
podobieństwa w budowie kompozycji i sposobie ujęcia natury.
K. Kobro,
Kompozycja, 1929
Kościół Il Gesù w
Rzymie, plan ok. 1568 Vignola; fasada 1575-77
- G. Della Porta
N. Poussin, Pejzaż z
pogrzebem Fokiona,
1648;
Paul Cézanne, Góra św.
Wiktorii, 1885-87
12
III.
ELIMINACJE CENTRALNE
a)
–
III stopnia
Test (uwaga: wszystkie zadania są ilustrowane przeźroczami)
Zadanie 1:
Na podstawie ukazanych fragmentów rozpoznaj słynne rzeźby. Podaj ich autora i czas
powstania (uściślając do połowy wieku lub przełomu wieków).
rozpoznanie rzeźby
autor
czas
powstania
1.
2.
3.
4.
Ukazujące się kolejno przezrocza:
1. Gianlorenzo Bernini, Ekstaza św. Teresy, poł. XVII w.
2. Antonio Canova, Portret Paoliny Borghese, pocz. XIX w.
3. Michał Anioł, Pieta Watykańska, koniec XV w.
4. Wit Stosz, Nagrobek Kazimierza Jagiellończyka ,II poł. XV
Zadanie 2
Oto znane dzieła Pabla Picassa, pochodzące z różnych okresów jego twórczości. Podaj ich
tytuły oraz ustaw je chronologicznie wpisując cyfry od 1 do 4, zaczynając od obrazu
powstałego najwcześniej.
tytuł obrazu
1.
2.
3.
4.
Ukazujące się kolejno przezrocza:
1. P. Picasso, Panny z Avignon, 1907
2. P. Picasso, Rodzina akrobatów,
3. P. Picasso, Portret Gertrudy Stein, 1906
4. P. Picasso, Guernica, 1936
Chronologia
13
b) Opis dzieła sztuki
Przykładowe dzieła sztuki wytypowane do opisu
(uwaga: wszystkie dzieła pochodzą z galerii Muzeum Narodowego w Warszawie)
– Galeria Sztuki Średniowiecznej: Poliptyk Grudziądzki, ok. 1390
– Galeria Sztuki Polskiej: Aleksander Gierymski, W altanie, 1882
– Galeria Sztuki Europejskiej: Pieter Lastman, Uczta Estery, ok. 1618
– Galeria Sztuki Polskiej Dwudziestolecia Międzywojennego: Bolesław Cybis,
Primavera, 1936
I n s t r u k c j a : Opis dzieła powinien zawierać następujące elementy:
Opis dzieła wraz z analizą powinien zawierać następujące elementy (kolejność
poszczególnych składników opisu jest dowolna, praca powinna jednak posiadać klarowną
i logiczną budowę):
– określenie epoki, do której należy opisywane dzieło sztuki, a w obrębie tej epoki
właściwego nurtu;
– określenie czasu powstania opisywanego dzieła i umieszczenie go w chronologii epoki;
– umieszczenie dzieła w odpowiednim kontekście epoki (historycznym, religijnym);
– określenie znaczenia dzieła w dziejach sztuki;
– umieszczenie opisywanego dzieła w twórczości jego autora;
– rozpoznanie gatunku do jakiego należy opisywane dzieło (np. portret, alegoria, pejzaż)
z uwzględnieniem tradycji tego gatunku;
– określenie funkcji dzieła i, jeśli to możliwe, jego pierwotnej lokalizacji;
– rozpoznanie tematu i opis ikonograficzny dzieła. Określenie źródła tematu (np. historia,
mitologia,Biblia);
– interpretacja dzieła, określenie jego wymowy i ekspresji;
- opis formalny dzieła: wskazanie i opisanie najistotniejszych cech kompozycyjnych dzieła;
– rozpoznanie techniki artystycznej, w jakiej zostało wykonane dzieło i jej charakterystyka.