Częstość występowania wad zgryzu oraz potrzeba leczenia

Przeglądy, streszczenia
Reviews and abstract
Tom 5 nr 2 2009
Volume 5 no 2 2009
Częstość występowania wad zgryzu oraz potrzeba leczenia
ortodontycznego u brazylijskich nastolatków
Prevalence of malocclusion and orthodontic treatment need
in Brazilian adolescents
Cavalcanti AL, Sarmento DLS, Santos JA, Moura C, Granville-Garcia AF
Hellenic Orthodontic Review 2008; 11: 91-9
Odczucia pacjentów dotyczące wyglądu i funkcjonowania ich uzębienia powinny być uwzględniane podczas próby
oszacowania potrzeb leczenia ortodontycznego w danej populacji. W 1986 roku na Uniwersytecie w Iowa opracowano
wskaźnik potrzeb leczniczych łączący kryteria kliniczne i estetyczne zgryzu. Dental Aesthetic Index (DAI) bazuje na
informacjach odnoszących się do trzech aspektów: uzębienia, ilości miejsca i postaci zgryzu. Uzębienie oceniane jest na
podstawie liczby brakujących siekaczy stałych, kłów i przedtrzonowców w szczęce i żuchwie. Ilość miejsca analizuje
się w oparciu o występowanie stłoczeń lub szparowatości w odcinku przednim górnym i dolnym (0 punktów, to brak
stłoczeń/szparowatości, 1 punkt, to stłoczenia/szparowatości dotyczące jednego łuku, 2 punkty, to stłoczenia/szparowatości w obu łukach), badanie szerokości diastemy pośrodkowej oraz nasilenia stłoczeń w przednim odcinku szczęki i żuchwy wyrażonych w milimetrach. Zgryz oceniany jest na podstawie: przednio-tylnych stosunków zwarciowych
trzonowców stałych (0 punktów, to prawidłowy kontakt, 1 punkt, to przemieszczenie równe połowie szerokości guzka, 2 punkty, to przemieszczenie równe szerokości minimum jednego guzka), pomiarów wielkości nagryzu poziomego
(mm), odwrotnego nagryzu poziomego (mm) oraz szpary niedogryzowej (mm). Każdemu z wyżej wymienionych elementów badania przypisana jest określona liczba punktów, którą należy zsumować. Wskaźnik DAI przyporządkowuje
pacjenta do jednej z grup: I – brak zaburzeń lub łagodna wada zgryzu nie wymagająca leczenia ortodontycznego (DAI
≤ 25 punktów), II – umiarkowana wada zgryzu ze średnią potrzebą leczenia ortodontycznego (DAI=26-30 punktów),
III – ciężka wada zgryzu z wysoką potrzebą leczenia ortodontycznego (DAI=31-35 punktów), IV – bardzo ciężka wada
zgryzu, w której konieczne jest zastosowanie leczenia ortodontycznego (DAI ≥ 36 punktów). Wskaźnik ten dostarcza
w prosty i szybki sposób wiarygodnych danych oraz nie wymaga profesjonalnej wiedzy od badającego. Do wad indeksu
zaliczyć można m.in. brak możliwości pełnej oceny okluzji lub czynności układu stomatognatycznego.
Celem pracy była ocena częstości występowania, stopnia nasilenia wad zgryzu oraz potrzeby leczenia ortodontycznego u młodocianych w wieku 12-18 lat zamieszkałych na terenie północno-wschodniej Brazylii.
Badaniem objęto populację trzystu osób (47,7% chłopców oraz 52,3% dziewczynek) uczęszczających do publicznych
i prywatnych szkół w Souza, z wyjątkiem dzieci w trakcie lub po leczeniu ortodontycznym. Przeprowadzono bezpośrednie, wizualne badanie ortodontyczne. Do analizy statystycznej zgromadzonych danych został użyty test chi2.
Rozpowszechnienie wad zgryzu u dorastających dzieci w Brazylii wyniosło 63,3%, z czego u 42% wskaźnik DAI
przekraczał liczbę 31 punktów wskazując na celowość leczenia ortodontycznego. Zauważono ponadto, że większa wartość wskaźnika koreluje z rosnącym niezadowoleniem pacjentów z własnego uśmiechu. Znamienne były stłoczenia
w odcinku przednim u 75,4% osób. Niezależny od przyczyny brak siekaczy, kłów lub przedtrzonowców szczęki lub
żuchwy zanotowano odpowiednio u - 13% i 12% badanych. Diastema o szerokości powyżej normy fizjologicznej występowała u 16,7% osób. Zwiększenie wielkości nagryzu poziomego stwierdzono u ponad połowy młodocianych, podczas gdy odwrotne zachodzenie siekaczy górnych i dolnych u 3,3% osób. Zgryz otwarty przedni dotyczył 8% badanej
populacji. Autorzy nie wykazali istotnego statystycznie związku między stopniem nasilenia wad a płcią młodych Brazylijczyków.
Na podkreślenie zasługuje fakt, że w Lublinie już w 1999 roku przeprowadzono badanie stanu zgryzu u dzieci w wie-
Forum
Orthodontic
Ortodontyczneforum
48
Przeglądy, streszczenia
Tom 5 nr 2 2009
Reviews and abstract
Volume 5 no 2 2009
ku od 11 do 12 lat. Jego celem była ocena relacji między potrzebą a zapotrzebowaniem na leczenie ortodontyczne oraz
analiza samooceny wyglądu uzębienia przez pacjentów. Stwierdzono potrzebę leczenia o różnym nasileniu u 63,33%
badanych (u Cavalcanti – 63,3%), podczas gdy pragnienie podjęcia leczenia wyraziło 39,72% pacjentów. Dzieci były
na ogół zadowolone lub bardzo zadowolone z wyglądu swoich zębów, natomiast krytycznie oceniały zęby rówieśników
(Komorowska 1999). Przebadano również dzieci w wieku 11 lat, u których ortodonci nie stwierdzili wskazań do korekty wad zgryzu, celem sprawdzenia czy orzekali oni w podobny sposób brak potrzeby leczenia. Ideał zgryzowy wystąpił
u 36,81% badanych. U pozostałych stwierdzono małe odchylenia od normy, przy czym najczęściej występującym zaburzeniem był brak zgodności linii pośrodkowej łuku zębowego górnego i dolnego. Wykazano także, iż wkład pracy w korektę nieprawidłowości zgryzu byłby zdecydowanie większy niż odniesione korzyści (Dunin-Wilczyńska, Milart 1999).
Powyższe badanie wskazuje, że podczas analizy potrzeb leczenia ortodontycznego powinny zostać uwzględnione odczucia własne i samoocena pacjenta.
opracowali
lek. dent. Anna Masłowska
lek. dent. Marcin Rudzki
Forum
Orthodontic
Ortodontyczneforum
49