Spada moralność płatnicza polskich

Spada moralność płatnicza polskich przedsiębiorców
„TWÓJ BIZNES” z 22.03.2012
http://www.twojbiznes.infor.pl/index.php/dzialy/artykul/artykul-2611770.html
Rozmowa z Małgorzatą Połok, Dyrektorem Wydziału Marketingu i Projektów
Strategicznych, Pekao Faktoring Sp. z o.o.
Czy Pani zdaniem w Polsce faktycznie mamy spowolnienie gospodarcze?
Jak to się przekłada na terminowość dokonywania płatności za faktury?
Rzeczywiście spowolnienie jest widoczne, ale nie w każdym sektorze
gospodarki.
Obserwujemy spadek obrotów w części przedsiębiorstw, ale ten spadek nie jest tak
znaczący jak na przełomie roku 2008 i 2009. Biorąc pod uwagę na przykład branżę stalową
obecnie zauważamy wzrost obrotów, ale trzeba pamiętać, że wiele firm nie odrobiło jeszcze
strat sprzed 2009 roku. Najwięcej trudności odnotowują firmy z branży budowlanej oraz firmy
z jej otoczenia. Powodem takiej sytuacji m.in. jest spadek portfela zamówień, zwiększające
się opóźnienia w terminowym ściąganiu należności oraz wzrost kosztów materiałów.
Generalnie można powiedzieć, że słabiej radzą sobie małe przedsiębiorstwa, a głównym
powodem takiej sytuacji jest niższa konkurencyjność takich firm na rynku. Zdecydowanie w
najlepszej sytuacji jest branża farmaceutyczna.
Choć kondycja polskich przedsiębiorstw wydaje się całkiem dobra to trzeba pamiętać, że w
2011 roku upadłość ogłosiło aż 723 firmy. Oznacza to, że w porównaniu z 2008 rokiem
upadło aż 76% firm więcej. I tutaj potwierdza się nienajlepsza sytuacja branży budowlanej,
gdzie zanotowano 20% wszystkich upadłości, ale także w trudnej sytuacji jest produkcja
przemysłowa i handel, w szczególności hurtowy.
Niepokojącym zjawiskiem jest obserwowany w II kwartale 2011 roku przyrost należności
przeterminowanych. Coraz więcej firm ma trudności w regulowaniu swoich zobowiązań a to
oznacza, że zwiększają się zatory płatnicze w całej gospodarce. Zdaniem analityków spadła
moralność płatnicza polskich przedsiębiorstw. W 2011 roku liczba niespłaconych faktur
wzrosła o ponad 34% i takie tempo prognozowane jest na rok 2012.
Czy dla każdego przedsiębiorcy faktoring jest dobrym rozwiązaniem?
W tak niepewnej dla przedsiębiorców sytuacji skorzystanie z faktoringu ma wyjątkowo duże
znaczenie. Faktoring jest usługą, z której może korzystać większość przedsiębiorstw
stosujących odroczone terminy płatności. Konstrukcja usługi pozwala na uzyskanie zapłaty
od firmy faktoringowej za towar sprzedany przez dostawcę. Oczekiwanie na zapłatę od
odbiorcy nie jest już przeszkodą w bieżącym funkcjonowaniu przedsiębiorstwa. Zapłata jest
od razu, tuż po dostarczeniu towaru odbiorcy lub zrealizowaniu usługi. To wyjątkowo
komfortowa sytuacja pozwalająca przedsiębiorcy na swobodne dysponowanie środkami
finansowymi. Wszelkie trudności wynikające z opóźnienia zapłaty przez odbiorcę przejmuje
na siebie faktor. Całkowity brak zapłaty także nie musi obciążać finansowo i psychicznie
przedsiębiorcy, ponieważ ciężar odpowiedzialności za płatność przejmuje na siebie faktor.
Nie w każdej jednak sytuacji możliwe jest zastosowanie faktoringu. Przyjrzyjmy się aspektom
prawnym. W ramach umowy faktoringowej faktor przejmuje prawa do wierzytelności, toteż
może w imieniu dostawcy prowadzić działania, których celem jest odzyskanie należności od
odbiorcy. Są dwie sytuacje, kiedy firma faktoringowa nie może nabyć praw do wierzytelności.
Po pierwsze wtedy, kiedy dostawca posiada zastrzeżenie cesji wierzytelności w umowie
handlowej podpisanej z odbiorcą i po drugie, wtedy, kiedy należności są zabezpieczeniem
udzielonego dostawcy kredytu. Obydwie wykluczają możliwość przeprowadzenia faktoringu,
mamy bowiem doczynienia z wierzytelnościami o ograniczonym prawie do dalszego obrotu.
Sytuacja jednak nie jest bez wyjścia. Jeśli dostawca uzyska pisemną zgodę od odbiorcy na
cesję wierzytelności faktoring może zostać przeprowadzony.
Faktoring jest najlepszą usługą dla firm posiadających ustabilizowany portfel odbiorców, bo
wtedy zapewnia stały dopływ gotówki. Przedsiębiorstwo obejmujące umową faktoringową
odbiorców generujących najwyższe obroty odniesie największe korzyści. Znaczny procent
przychodów będzie bowiem widoczny od razu a nie po 30, 60 a nawet 90 dniach od
momentu zrealizowania sprzedaży.
Faktoring nie jest antidotum dla ratowania chwilowych kłopotów związanych z brakiem
gotówki, nie jest także narzędziem windykacyjnym na niesolidnych dłużników. To narzędzie
poprawiające płynność i przyśpieszające rotację należności długofalowo. Nasi klienci
korzystają z faktoringu minimum dwa lata zabezpieczając swoją płynność dzisiaj i w
przyszłych okresach.
Faktoring nie jest także instrumentem przeznaczonym na finansowanie inwestycji, to
finansowanie krótkoterminowych wierzytelności handlowych - faktur z terminem
maksymalnie 120 dni. Wyjątkiem są tutaj inwestycje jednostek samorządu terytorialnego
realizowane w ramach faktoringu samorządowego.
Polecam tę usługę przedsiębiorcom, którzy preferują elastyczne narzędzia finansowania
bieżącej działalności a szczególnie tym, którzy mają silne zapotrzebowanie na środki
finansowe w związku z rozwojem sprzedaży albo zakończeniem dużych inwestycji. Polecam
ją także przedsiębiorcom realizującym sprzedaż sezonową a także na eksport.
Głównym celem faktoringu jest przyspieszenie płatności, czy oprócz tego w
ramach umowy oferujecie klientom inne usługi?
Tak oczywiście. I to nie jest kwestia tego czy, dodatkowe usługi mamy w swojej ofercie. To
podstawowy wymóg klasycznej transakcji faktoringowej. Oprócz elementu finansowania w
ramach faktoringu przedsiębiorca otrzymuje także pakiet usług związanych z zarządzaniem
należnościami. Bez takiego pakietu nie możemy w ogóle mówić o usłudze faktoringowej.
Zadaniem faktora jest bowiem nie tylko zapłata faktorantowi (dostawcy) za fakturę
wystawioną odbiorcy tuż po dostarczeniu towaru, ale także zainkasowanie zapłaty od
odbiorcy oraz podjęcie szeregu działań związanych z monitorowaniem i dyscyplinowaniem
płatności. Jeśli odbiorca nie płaci w terminie to oznacza, że faktor zobowiązany jest w
uzgodnionym w umowie terminie zatelefonować do dłużnika, wysłać ponaglenie do zapłaty a
także w uzasadnionych przypadkach wysłać notę odsetkową. W zdecydowanej większości
przypadków takie działania są w ogóle nie potrzebne, ponieważ już sam fakt pojawiania się
na fakturze informacji o płatności na rachunek firmy faktoringowej działa na dłużników
motywująco. Dodowem niech będzie fakt, że średnie ważone opóźnienie płatności dłużników
objętych umową faktoringową w Pekao Faktoring wyniosło w ubiegłym roku 1,17 dnia. To
podkreśla wyjątkowo istotną rolę faktoringu w dyscyplinowaniu odbiorców.
Kolejnym bardzo ważnym elementem usługi faktoringowej jest możliwość przejęcia
zabezpieczenia ryzyka niewypłacalności odbiorców. Taką możliwość stwarza faktoring pełny,
w ramach którego faktor gwarantuje zapłatę od odbiorcy do wysokości 80-90% wartości
faktury. To usługa szczególnie ceniona w obecnych czasach, łączy bowiem w sobie element
finansowania i ubezpieczenia. Przedsiębiorstwo korzysta przede wszystkim na tym, że bez
względu na to czy odbiorcy wiedzie się dobrze czy źle, nie musi obawiać się braku zapłaty.
Co więcej, środki finansowe otrzymuje tuż po zrealizowaniu sprzedaży a nie, tak jak ma to
miejsce w produktach ubezpieczeniowych, po stwierdzeniu, że wierzytelności nie da się
odzyskać.
Inne ważne w ramach faktoringu usługi to stałe monitorowanie terminowości spłat oraz
raportowanie w czasie rzeczywistym informacji o stanie rozliczeń z odbiorcami. Każdy nasz
Faktorant ma dostęp drogą internetową do swojej umowy i może generować liczne raporty
dotyczące m.in. terminów i kwot zapłaconych faktur, kwoty należności przeterminowanych,
poziomu wykorzystania limitu faktoringowego na poszczególnych odbiorców, poziomu
kosztów faktoringowych i wielu innych raportów niezbędnych w codziennym zarządzaniu
finansami firmy.
Dodatkową usługą jest także weryfikacja sytuacji finansowej odbiorcy, która jest niezbędna
w przypadku, kiedy dostawca zdecyduje się na skorzystanie z faktoringu pełnego krajowego
lub zagranicznego. Sytuacja odbiorcy jest również badana wówczas, gdy faktorant planuje
zwiększyć poziom sprzedaży z danym odbiorcą a koncentracja obrotów w stosunku do tego
odbiorcy znacząco wzrasta. Dzięki tej usłudze faktorant może zorientować się na ile
bezpieczna jest współpraca z partnerem handlowym na zakładanym wcześniej poziomie.
Dodałabym jeszcze istotną zaletę współpracy z firmą faktoringową, polegającą na tym, że
każdy odbiorca-dłużnik zgłaszany przez faktoranta do umowy poddawany jest weryfikacji w
kilku bazach niesolidnych dłużników w tym w wielotysięcznej bazie, do której dostęp ma
tylko Pekao Faktoring. Tak weryfikacja dostarcza podstawową informację, a mianowicie czy
dany dłużnik płaci innym przedsiębiorcom.
Czy zakres dodatkowych usług wpływa na koszt faktoringu?
Faktor pobiera wynagrodzenie w zależności od zakresu oferowanych w ramach faktoringu
usług:
 Za zarządzenie wierzytelnościami pobierane jest wynagrodzenie w postaci
prowizji operacyjnej wyrażonej jako procent wartości wierzytelności - faktury brutto.
Zależy ona głównie od zakresu usług wykonywanych przez faktora, określonych w
umowie.
W praktyce pokrywa ona koszty wszystkich wykonywanych przez faktora czynności,
wynikających z zadań zarządzania wierzytelnościami takich jak: przelewy środków,
korespondencja i telefony, monitowanie dłużników, wystawianie i wysyłanie wezwań do
zapłaty i not odsetkowych, sporządzanie raportów i zestawień o stanie rozliczeń,
upomnienia i dyscyplinowanie nierzetelnych dłużników, czynności typu „miękka
windykacja”. Prowizja operacyjna może być zróżnicowana w zależności od długości okresu
finansowania faktury oraz średniej kwoty i liczby faktur.
 Za udzielone finansowanie pobierane są odsetki obliczane na bazie obowiązującej
na rynku międzybankowym stawki WIBOR/EURIBOR/LIBOR (3M) oraz dodatkowej,
wynegocjowanej z klientem marży faktora. Poziom marży uzależniony jest od okresu
finansowania oraz ryzyka związanego z transakcją faktoringową.
 Za przejęte ryzyko niewypłacalności kontrahentów pobierana jest prowizja za
ryzyko wyrażona jako procent wartości wierzytelności. Jako, że w faktoringu pełnym
obroty zabezpieczamy w firmie ubezpieczeniowej lub otrzymujemy gwarancję zapłaty od
faktora zagranicznego prowizja za ryzyko jest kalkulowana i pobierana przez naszych
partnerów.
Dodatkowo występuje także, podobnie jak przy innych instrumentach finansowych, opłata
wstępna pobierana za przygotowanie transakcji, wyrażona jako procent od kwoty
przyznanego limitu faktoringowego.
Pozostałe ewentualne opłaty to wynagrodzenie za wspomniane wyżej usługi dodatkowe.
Mają one jednak znikomy wpływ na ostateczny koszt faktoringu. Jest to na przykład opłata
za weryfikację i przyznanie limitu dla odbiorcy w faktoringu pełnym. Opłatę tę podobnie jak
prowizję za ryzyko pobiera ubezpieczyciel lub faktor zagraniczny.
 Czy można porównać koszt faktoringu w stosunku do innych form
finansowania np. kredytu, leasingu?
Trudno porównywać koszt faktoringu do kosztu innych form finansowania, tak jak trudno
porównać jest faktoring do kredytu czy leasingu. To zupełnie inne usługi. Inaczej więc
kalkulowany jest ich koszt. Faktoring jest zestawem kilku usług. Gdyby wyjąć z tego zestawu
tylko finansowanie to koszt finansowania w ramach faktoringu jest porównywalny do kosztu
finansowania w kredytach. Jak wiemy jednak, faktoring to nie tylko finansowanie, bo
zapewnia przedsiębiorcy także dodatkowe usługi tj. zarządzanie należnościami i umożliwia
zabezpieczenie ryzyka obrotu handlowego.