Plan postępowania awaryjnego 2015

POMORSKI URZĄD WOJEWÓDZKI W GDAŃSKU
ZATWIERDZAM
PLAN
POSTĘPOWANIA AWARYJNEGO
WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO
OPRACOWAŁ
GDAŃSK 2015
SPIS TREŚCI
SPIS TREŚCI………………………………………………………………………………
WSTĘP……………………………………………………………………………………
AKTY PRAWNE……………………………………………………………………….....
OGÓLNE ŻAŁÓŻENIA PLANU POSTĘPOWANIA AWARYJNEGO WOJEWÓDZTWA
1. Dane podstawowe………………………………………………………………….
2. Postępowanie przedstawiciela służb, inspekcji lub straży podległych Wojewodzie,
który uzyskał informację o zaistnieniu zdarzenia radiacyjnego mogącego
spowodować zagrożenie publiczne na terenie województwa…………………………
3. Postępowanie Wojewody………………………………………………………….
4. Ćwiczenia okresowe………………………………………………………………
ZAŁĄCZNIKI…………………………………………………………………………….
Załącznik nr 1…………………………………………………………………………
Procedura postępowania w przypadku wystąpienia zdarzeń radiacyjnych……………
Załącznik nr 2………………………………………………………………………….
Procedura wydawania tabletek jodowych……………………………………………
Załącznik nr 3…………………………………………………………………………
Zasady podawania preparatu jodowego………………………………………………
Załącznik nr 4………………………………………………………………………….
Wzór informacji dla mieszkańców o zdarzeniu radiacyjnym………………………….
Załącznik nr 5…………………………………………………………………………..
Procedura postępowania w przypadku wprowadzenia działań interwencyjnych……..
WSTĘP
„Wojewódzki plan postępowania awaryjnego w przypadku zdarzeń radiacyjnych”
opracowany został na podstawie ustawy z dnia 29 listopada 2001 roku Prawo Atomowe (j.t w
Dz. U. 2014, poz.1512 z późn. zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 stycznia
2005 r. w sprawie planów postępowania awaryjnego w przypadku zdarzeń radiacyjnych (Dz.
U. Nr 20, poz. 169 z późn. zm.).
Plan ten jest integralną częścią Wojewódzkiego Planu Zarządzania Kryzysowego
Województwa Pomorskiego. Zdarzenie radiacyjne zostało uwzględnione w charakterystyce
zagrożeń województwa i ocenie ryzyka ich wystąpienia. Wojewódzki Plan Postępowania
Awaryjnego uwzględnia następujące przedsięwzięcia:
 reagowanie i przeciwdziałanie skutkom awarii elektrowni jądrowych poza granicami
Polski, mogącym negatywnie wpływać na środowisko i zdrowie mieszkańców
województwa pomorskiego;
 reagowanie i przeciwdziałanie zdarzeniom związanym z uwolnieniem promieniowania
jonizującego w wyniku wypadków w transporcie i przechowywaniu materiałów
rozszczepialnych oraz z aktami terroru („brudna bomba”) lub znalezieniem substancji
promieniotwórczych niewiadomego pochodzenia.
W przypadku takich zdarzeń wiodącą rolę pełni Prezes Polskiej Agencji Atomistyki, który
dysponuje narzędziami pozwalającymi na rzetelną ocenę sytuacji radiacyjnej oraz podejmuje
decyzje o koniecznych działaniach interwencyjnych. Ponadto w przypadku poważnych
awarii
w
skali
międzynarodowej
organizuje
on
działania
we
współpracy
z Międzynarodową Agencją Energii Atomowej.
W takich zdarzeniach na terenie województwa rolę wiodącą pełni Wojewoda, utrzymując
stały kontakt z Prezesem PAA i realizując jego zalecenia. We wszystkich zdarzeniach
Wojewoda kieruje akcją likwidacji zjawiska i usuwania skutków zdarzenia radiacyjnego na
swoim terenie zgodnie z artykułami 84 i 85 ustawy Prawo Atomowe.
Celem pełniejszego przedstawienia problematyki zdarzeń radiacyjnych poniżej
zamieszczona jest informacja opracowana przez PAA odnośnie klasyfikacji zagrożeń.
Jednostki kategorii I obejmują:
 reaktory o mocy cieplnej powyżej 100 megawatów (MW),
 przechowalniki zawierające wypalone paliwo jądrowe w ilości równoważnej rdzeniowi
reaktora o mocy cieplnej 3000 MW,
 obiekty zawierające otwarte źródła promieniotwórcze w ilości przekraczającej:
 w przypadku mieszaniny ciekłych lub gazowych produktów rozczepienia - aktywność
5x10 terabekereli (TBq),
 w przypadku mieszaniny izotopów jodu - aktywność 10 TBq,
 w przypadku mieszaniny gazów szlachetnych - aktywność 10 TBq,
 w przypadku innych otwartych źródeł promieniowania - 10000-krotnie wartość
aktywności A2 określoną w Umowie europejskiej dotyczącej międzynarodowego przewozu
drogowego towarów niebezpiecznych w Genewie, dnia 30 września 1957 r. (Dz. U. 2013 ,
poz. 815).
Według powyższego zestawienia opracowanego przez Państwową Agencję Atomistyki,
na terenie województwa pomorskiego nie występują jednostki spełniające te kryteria.
AKTY PRAWNE
1. Ustawa z dnia 29 listopada 2000 r. Prawo atomowe (j.t. Dz. U. z 2014,
poz.2015 z późn. zm.),
2. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie planów
postępowania awaryjnego w przypadku zdarzeń radiacyjnych (Dz. U. Nr 20,
poz. 169),
3. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie
informacji wyprzedzającej dla ludności na wypadek zdarzenia radiacyjnego
(Dz. U. Nr 102, poz. 1065)
4. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie dawek
granicznych promieniowania jonizującego (Dz. U. Nr 20, poz. 168).
OGÓLNE ZAŁOŻENIA PLANU
WOJEWÓDZTWA
POSTĘPOWANIA AWARYJNEGO
1.Dane podstawowe:
1) Wojewoda Pomorski
ul. Okopowa 21/27 80-810 Gdańsk
Tel. : 58- 307 72 13 , 58- 307 72 20
Tel. kom. 502 238 544
Fax. 58- 301 14 17
[email protected] – poprzez gabinet wojewody
2) Wydział Zarządzania Kryzysowego w Pomorskim Urzędzie Wojewódzkim
Wojewódzkie Centrum Zarządzania Kryzysowego
ul. Okopowa 21/27 80 -810 Gdańsk
Tel. 58 30 77 204, 58 302 32 32 ,58 305 89 68
Tel. kom. 601 661 703
Fax. 58 346 24 76, 58 305 79 79
Tel. interwencyjny 987
3) Pomorski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny
ul. Dębinki 4 80 -211 Gdańsk
Tel. 58 344 73 00
Fax. 58 520 32 53
4) Służba współpracująca w postępowaniu awaryjnym:
a) Wojewódzkie Stanowisko Koordynacji Ratownictwa Państwowej Straży Pożarnej
Tel. 58 347 78 04 – 05, 58 341 44 50
Fax. 58 347 78 18
b) Komenda Wojewódzka Państwowej Straży Pożarnej
Tel. 58 347 78 00
Fax. 58 347 78 33
c) Pogotowie ratunkowe
d) 999, 112
Lekarz Koordynator Ratownictwa Medycznego Województwa Pomorskiego
Tel. 58 30 77 321
Fax. 58 346 24 76, 58 305 79 79
e) Komenda Wojewódzka Policji
Oficer Dyżurny
Tel. 58 321 53 33
Fax. 58 321 57 31
f) Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska
Tel. 58 309 49 11
Fax. 58 309 46 34
g) Morski Oddział Straży Granicznej
Oficer Operacyjny
Tel. 58 524 20 11
Fax. 58 524 27 02
h) Prezes Państwowej Agencji Atomistyki (Centrum ds. zdarzeń radiacyjnych)
Tel. 22 628 27 22, Tel. alarmowy 22 194 30
Fax. 22 621 02 56
i) Inne (potrzebne według oceny wojewody)
Wojewódzki Sztab Wojskowy w Gdańsku
Oficer Operacyjny
Tel. 261 21 21 10
Fax. 261 21 21 11
Centrum Operacji Morskich Dowództwo Komponentu Morskiego Gdynia
Oficer operacyjny
Tel. 261 26 37 35
Fax. 261 26 35 45
5)Na terenie województwa pomorskiego nie występują jednostki organizacyjne kategorii I
prowadzące działalność z materiałami jądrowymi lub źródłami promieniotwórczymi.
Pozostałe jednostki głównie medyczne i naukowe, z uwagi na znikome zagrożenie
promieniowaniem nie stanowią istotnego źródła szkodliwego dla środowiska. Wszystkie
te jednostki są pod stałą kontrolą Oddziału Radiologii Wojewódzkiej Stacji Sanitarno –
Epidemiologicznej w Gdańsku.
6) sposób powiadamiania ludności:
a)
o
skażeniach,
zgodnie
z
systemem
wczesnego
ostrzegania
i
alarmowania
z wykorzystaniem komunikatów ostrzegawczych, w tym w systemie RSO oraz ogłaszanych
przez lokalne media oraz ulotki i akcję informacyjną prowadzoną przez mobilne środki
informacyjne umieszczone na pojazdach służb ratowniczych.
b) o skażeniach, w czasie zagrożenia bezpieczeństwa państwa i wojny za pomocą sygnałów
alarmowych i komunikatów podawanych w mediach. We wszystkich tych przypadkach treść
komunikatów o zdarzeniach radiacyjnych opracowuje Państwowy Wojewódzki Inspektor
Sanitarny. Szczegółowy wykaz mediów oraz sposoby ostrzegania i alarmowania znajdują się
w Wojewódzkim Planie Zarządzania Kryzysowego.
2. Postępowanie przedstawiciela służb, inspekcji lub straży podległych
wojewodzie, który uzyskał informację o zaistnieniu zdarzenia radiacyjnego
mogącego spowodować zagrożenie publiczne na terenie województwa.
1) Źródłami informacji mogą być:
a) Prezes Państwowej Agencji Atomistyki,
b) Kierownik lub służba dyżurna jednostki organizacyjnej, w której wystąpiło zdarzenie,
c) Służby Dyżurne: PSP, Policji, WSSE, Sił Zbrojnych, Dyżurny Synoptyk IMGW,
d) Uczestnik lub świadek wypadku związanego ze źródłem promieniotwórczym,
e) Osoba
postronna,
która
znalazła
substancję
mogącą
zawierać
odpady
promieniotwórcze.
2) Przedstawiciel służby, inspekcji lub straży zobowiązany jest określić źródło informacji
o zdarzeniu radiacyjnym w następujący sposób:
a) uzyskanie od Kierownika jednostki organizacyjnej, w której nastąpiło zdarzenie
niezbędnych danych pozwalających na ocenę o możliwym przekroczeniu zagrożenia
jej terenu,
b) uzyskanie danych od uczestnika lub świadka zdarzenia szczególnie, gdy wystąpiło
ono poza terenem zakładu,
c) uzyskanie informacji od osoby zgłaszającej znalezienie takiej substancji,
d) w przypadku innych źródeł informacji.
3) Przedstawiciel służby, inspekcji lub straży niezwłoczne powiadamia o fakcie uzyskania
informacji o zdarzeniu radiacyjnym Wojewodę poprzez Wojewódzkie Centrum
Zarządzania Kryzysowego, do którego przekazuje następujące dane:

imię i nazwisko, miejsce pracy i funkcję osoby powiadamiającej,

numer telefonu, z którego przekazano powiadomienie,

dokładną lokalizację miejsca zdarzenia,

krótki opis zdarzenia,
 wstępną
ocenę
rodzaju
i
aktywności
substancji
promieniotwórczej,
która
przedostała się do środowiska,

dane ewentualnych osób poszkodowanych,

wstępną ocenę rozmiaru skażeń promieniotwórczych, w tym osób,

informację o dotychczas podjętych działaniach,

informacje o udziale osób postronnych oraz działaniach służb ratowniczych,

informację o prognozowanym przebiegu zdarzenia,

informację o treści i zasięgu zdarzenia dotychczas przekazane miejscowej ludności.
4) W podobnym zakresie powiadamia Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki/Centrum do
Spraw Zdarzeń Radiacyjnych (jeżeli informacja o zdarzeniu nie pochodzi od niego) oraz
jeżeli zachodzi taka potrzeba,
W powiadomieniu należy podać:

imię i nazwisko, miejsce pracy i stanowisko lub funkcję osoby powiadamiającej,

numer telefonu, z którego dzwoni osoba powiadamiająca,

dokładną lokalizację miejsca zdarzenia,

krótki opis zdarzenia.
5) Przedstawiciel tych podmiotów zapewnia zorganizowanie pierwszej pomocy osobom
poszkodowanym.
6) Przedstawiciel tych podmiotów organizuje zabezpieczenie miejsca zdarzenia w sposób
uzgodniony z Wojewodą lub Prezesem Państwowej Agencji Atomistyki w celu
uniemożliwienia przebywania osób postronnych w miejscu zdarzenia.
3. Postępowanie Wojewody
1) W przypadku zdarzenia zaistniałego w jednostce organizacyjnej:
a) uzyskanie od kierownika jednostki organizacyjnej informacji niezbędnych do oceny
zagrożenia, zawierających w szczególności: określenie dokładnej lokalizacji
zdarzenia (obiektu lub instalacji; w przypadku pracowni izotopowych również
rodzaju i aktywności substancji promieniotwórczych) oraz wstępną ocenę rodzaju
i aktywności substancji promieniotwórczych, które przedostały się do środowiska;
b) na podstawie informacji uzyskanych zgodnie z
literą a podjęcie działań
interwencyjnych, w tym wyznaczenia strefy wokół miejsca zdarzenia obejmującej
teren, na którym może występować jakiekolwiek nietrwałe (usuwalne) skażenie
promieniotwórcze lub moc dawki promieniowania przekracza poziom 100
mikrosiwertów na godzinę (µSv/h) (strefa awaryjna), w miarę potrzeb wykorzystując
możliwości Pomorskiego Państwowego Inspektora Sanitarnego w przeprowadzeniu
pomiarów i ustalenia wyników, a po wykonaniu niezbędnych zadań,
podjęcie
działań interwencyjnych, o których mowa w art. 90 ustawy z dnia 29 listopada 2000
r. - Prawo atomowe, zwanej dalej „ustawą”,
c) określenie danych osób poszkodowanych w wyniku zdarzenia oraz dokonania
wstępnej oceny rozmiaru skażeń poza terenem jednostki organizacyjnej, w tym
skażeń osób, korzystając, jeżeli zachodzi taka potrzeba, z pomocy Państwowego
Pomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w przeprowadzeniu pomiarów
dozymetrycznych i interpretacji ich wyników;
d) powiadomienie ludności zgodnie z obowiązującymi zasadami określonymi
w
Wojewódzkim Planie Zarządzania Kryzysowego oraz punktem 3 niniejszego planu.
2) W przypadku zdarzenia radiacyjnego podczas transportu, prac w terenie, aktu
terrorystycznego, zdarzenia spowodowanego przez nieznanego sprawcę, stwierdzenia
zwiększonego poziomu mocy dawki promieniowania jonizującego lub wystąpienia skażeń
promieniotwórczych, również w przypadku, kiedy ich źródło nie jest znane:
a) w miarę możliwości określenie, jeżeli zachodzi taka potrzeba, we współpracy
z Pomorskim Państwowym Wojewódzkim Inspektorem Sanitarnym, rodzaju i
aktywności substancji promieniotwórczych, których dotyczyło zdarzenie, dokładnej
lokalizacji
zdarzenia,
wstępnej
oceny
rodzaju
i
aktywności
substancji
promieniotwórczych, które przedostały się do środowiska, danych osób poszkodowanych
w wyniku zdarzenia oraz wstępnej oceny rozmiaru skażeń promieniotwórczych, w tym
skażeń osób,
b) wyznaczenie, jeżeli zachodzi taka potrzeba, we współpracy z Pomorskim Państwowym
Wojewódzkim Inspektorem Sanitarnym, strefy wokół miejsca zdarzenia obejmującego
teren, na którym może występować jakiekolwiek nietrwałe (usuwalne) skażenie
promieniotwórcze lub moc dawki promieniowania przekraczająca 100 mikrosiwertów na
godzinę (µSv/h) (strefa awaryjna). W zadaniu wykorzystane będą siły ratownictwa
Chemiczno-Ekologicznego KW PSP w Gdańsku, PSP, Policja, ewentualnie straże
miejskie/gminne,
c) usunięcie ze strefy awaryjnej osób poszkodowanych oraz innych niebiorących udziału
w postępowaniu awaryjnym i zabezpieczenie dostępu do strefy oraz podjęcie
koniecznych działań interwencyjnych (ratownictwo medyczne,
d) określenie przewidywanego dalszego przebiegu zdarzenia (specjaliści z KW PSP i
PPWIS).
3) jeżeli źródłem informacji o zdarzeniu nie jest Prezes Państwowej Agencji Atomistyki powiadomienie Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki (telefony w punkcie 1 planu)
W powiadomieniu skierowanym do Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki należy podać:
a) województwo i dane personalne wojewody (zgodnie z danymi w punkcie 1 planu)), a w
przypadku gdy osoba powiadamiająca nie jest wojewodą, ale działa z jego upoważnienia,
dodatkowo: imię, nazwisko i stanowisko tej osoby oraz numer telefonu, z którego
dzwoni,
b) opis przebiegu zdarzenia, przy czym w przypadku zdarzenia zaistniałego w jednostce
organizacyjnej - nazwę jednostki oraz informacje na temat działalności w warunkach
narażenia, podczas prowadzenia której wystąpiło zdarzenie (w przypadku transportu
źródeł
i
odpadów
promieniotwórczych
lub
prac
terenowych
ze
źródłami
promieniotwórczymi -dodatkowo rodzaj i aktywność substancji promieniotwórczych,
których dotyczyło zdarzenie), dokładna lokalizacja zdarzenia, wstępna ocena rodzaju
i aktywności substancji promieniotwórczych, które przedostały się do środowiska, dane
osób poszkodowanych w wyniku zdarzenia oraz wstępną ocenę rozmiaru skażeń
promieniotwórczych, w tym skażeń osób,
c) informację o dotychczas podjętych działaniach zabezpieczających miejsce zdarzenia oraz
o działaniach interwencyjnych,
d) informację o dotychczasowym udziale Pomorskiego Państwowego Wojewódzkiego
Inspektora Sanitarnego, Państwowej Straży Pożarnej, Pogotowia Ratunkowego, Policji
oraz osób postronnych,
e) przewidywany dalszy przebieg zdarzenia,
f) treść i zasięg informacji o zdarzeniu przekazaną społeczności lokalnej.
4) opracowanie we współpracy z Pomorskim Państwowym Wojewódzkim Inspektorem
Sanitarnym i przekazanie informacji ludności, za pomocą środków masowego przekazu lub
w inny sposób zwyczajowo przyjęty na danym terenie, która w wyniku zdarzenia
radiacyjnego może otrzymać dawkę promieniowania jonizującego przekraczającą dawkę
graniczną dla osób z ogółu ludności oraz informacji zawierającej w zależności od potrzeb:
a) dane dotyczące rodzaju zdarzenia, a jeżeli jest to możliwe także dotyczące miejsca
i czasu jego powstania oraz opis i dotychczasowy oraz przewidywany przebieg
zdarzenia, wraz z określeniem rozmiaru i zasięgu zaistniałych oraz przewidywanych jego
skutków,
b) wskazanie działań lub zachowań ludności mających na celu uniknięcie skutków
zdarzenia, które mogą obejmować zalecenia ograniczenia spożywania niektórych
artykułów żywnościowych, proste reguły dotyczące higieny i dekontaminacji ludzi,
zalecenia dotyczące pozostania w domu, informacje dotyczące systemu dystrybucji
preparatów ze stabilnym jodem, ustalenia organizacyjne dotyczące ewakuacji,
c) uprzedzenie o możliwości wprowadzenia działań interwencyjnych, o których mowa w
art. 90 ustawy, o ile z przebiegu zdarzenia wynika możliwość wprowadzenia takich
działań,
d) wskazanie organów i służb prowadzących akcję likwidacji zagrożenia i usuwania
skutków zdarzenia, w tym unieszkodliwienia odpadów promieniotwórczych poprzez
Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Promieniotwórczych (Otwock – Świerk tel. 22 718
00 92 – 93 lub e-mail: [email protected]. Odbiór i transport odpadów promieniotwórczych
należy zgłaszać do wyżej wymienionej instytucji pod nr. tel. 22 718 00 94,
e) jeżeli czas na to pozwala — podstawowe dane o promieniowaniu jonizującym oraz
o skutkach jego oddziaływania na człowieka i środowisko,
f) wezwanie do słuchania komunikatów przekazywanych przez radio i telewizję,
g) wskazania dotyczące:
 postępowania osób odpowiedzialnych za przedszkola, szkoły, szpitale, domy opieki,
hotele, zakłady karne i inne jednostki, w których przebywają większe grupy ludzi,
 postępowanie grup zawodowych mogących odegrać pomocną rolę w sytuacji
zagrożenia radiacyjnego oraz przekazywanie ludności uaktualnień tej informacji w
miarę rozwoju sytuacji.
5) prowadzenie bieżącej analizy sytuacji oraz bieżąca współpraca z Prezesem Państwowej
Agencji Atomistyki, w trakcie całego przebiegu zdarzenia aż do odwołania postępowania,
w celu:
a) informowania o rozwoju sytuacji i przekazywania danych potrzebnych do prowadzenia
przez Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki ocen i prognoz zagrożenia,
b) uzyskania informacji o wynikach ocen zagrożeń, w szczególności o możliwości
przekroczenia poziomów interwencyjnych, a na wniosek wojewody o wynikach
pomiarów skażeń promieniotwórczych, wykonanych przez stację wczesnego wykrywania
skażeń
promieniotwórczych
oraz
placówki
prowadzące
pomiary
skażeń
promieniotwórczych właściwe dla miejsca powstania zagrożenia,
c) korzystania z zaleceń przekazywanych przez specjalistów wskazanych przez Prezesa
Państwowej Agencji Atomistyki, a w razie potrzeby pomocy w zakresie pomiarów
dozymetrycznych specjalistów kierowanych przez Prezesa Państwowej Agencji
Atomistyki (ekipy dozymetrycznej) na miejsce zdarzenia,
d) formułowania treści odpowiednich komunikatów dla ludności i ich przekazywania.
e) jeżeli z oceny Prezesa PAA nie wynika konieczność wysłania jego ekipy dozymetrycznej
na
miejsce
zdarzenia,
zwrócenie
się
o
pomoc
w
przeprowadzeniu
pomiarów
dozymetrycznych do właściwego terenowo Państwowego Wojewódzkiego Inspektora
Sanitarnego,
6) w przypadku, gdy rozwój sytuacji awaryjnej może prowadzić do zagrożenia publicznego
o skutkach sięgających poza teren województwa, albo gdy zagrożenie takie już wystąpiło,
zawiadomienie Krajowego Centrum Koordynacji Ratownictwa i Ochrony Ludności
za pośrednictwem Wojewódzkiego Stanowiska Koordynacji Ratownictwa Państwowej
Straży Pożarnej (numer w punkcie 1 Planu)
7) w sytuacji przekazania przez Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki informacji
o możliwości przekroczenia poziomów interwencyjnych:
a) podjęcie, jeżeli zachodzi taka potrzeba, we współpracy z Pomorskim Państwowym
Wojewódzkim Inspektorem Sanitarnym, przedsięwzięć, które zapewnią po wprowadzeniu
działań interwencyjnych, o których mowa w art. 90 wyżej cyt. ustawy:
- w przypadku ewakuacji, czasowego lub stałego przesiedlenia ludności - zabezpieczenie
pozostawionego mienia oraz zapewnienie ewakuowanej lub przesiedlonej ludności miejsc
zamieszkania, transportu oraz warunków powrotu do miejsc stałego zamieszkania
po odwołaniu ewakuacji bądź czasowego przesiedlenia,
- w przypadku nakazu pozostania w pomieszczeniach zamkniętych - zaopatrzenie ludności
w niezbędne artykuły żywnościowe i wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi oraz
pomoc medyczną,
- w przypadku podania preparatów ze stabilnym jodem — dystrybucję tych preparatów,
- w przypadku zakazu lub ograniczenia spożywania skażonej żywności i wody przeznaczonej
do spożycia przez ludzi — wycofanie ze sprzedaży skażonej żywności i jej zniszczenie,
zamknięcie ujęć skażonej wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, bezpłatną
dystrybucję nieskażonej wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi oraz wprowadzenie do
sprzedaży nieskażonych artykułów żywnościowych,
- w przypadku zakazu lub ograniczenia żywienia zwierząt skażonymi środkami żywienia
zwierząt i pojenia skażoną wodą oraz wypasu zwierząt na skażonym terenie udostępnienie
nieskażonych środków żywienia zwierząt i wody oraz nadzór nad przestrzeganiem zakazu
wypasu zwierząt na skażonych pastwiskach,
b) wprowadzenie niezbędnych ograniczeń w ruchu osób i towarów na trenie województwa,
a w przypadku gdy jego obszar przylega do granicy państwowej — w porozumieniu
z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych — również w ruchu transgranicznym,
z określeniem ich rodzaju, daty wprowadzenia, miejsca i przewidywanego czasu trwania,
c) przygotowanie i zapewnienie działania placówek służby zdrowia w trybie odpowiednim
do rozwoju sytuacji.
8) weryfikacja, w porozumieniu z Prezesem Państwowej Agencji Atomistyki, efektywności
przeprowadzonych działań niezbędnych do likwidacji zagrożenia i usuwania skutków
zdarzenia.
9) sporządzenie i przesłanie do Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki, po zakończeniu
działań mających na celu usunięcie skutków zdarzenia i po ustaniu zagrożenia, informacji
zawierającej:
a) opis przebiegu zdarzenia, z określeniem przyczyn oraz ocenę zdarzenia,
b) opis sposobu likwidacji zagrożenia i usuwania skutków zdarzenia, wraz z danymi osoby
kierującej akcją,
c) listę osób poszkodowanych, wraz z określeniem rodzaju uszkodzeń ciała i wstępną ocenę
dawek pochłoniętych i skażeń tych osób,
d) ocenę skali pochłoniętych dawek osób uczestniczących w działaniach ratowniczych, wraz
z określeniem procedury takich pomiarów radiacyjnych,
e) ocenę skażeń środowiska,
f) wykaz stosowanych metod pomiarowych i przyrządów dozymetrycznych, sprzętu ochrony
indywidualnej i innego sprzętu użytego do likwidacji skutków zdarzenia,
g) opis procedur stosowanych przy usuwaniu skażeń pomieszczeń, terenu i dekontaminacji
osób,
h) protokoły kontroli dozymetrycznych, przeprowadzonych po zakończeniu działań,
podjętych w celu likwidacji zagrożenia i usuwania skutków zdarzenia.
4. Ćwiczenia okresowe
Ćwiczenia okresowe w celu przeglądu i aktualizacji planu postępowania awaryjnego na
wypadek zagrożenia radiacyjnego, z uwzględnieniem sposobu informowania ludności,
zgodnie z procedurą określoną w pkt 1 ppkt 6, odbywają się z częstotliwością, nie rzadziej
niż raz na trzy lata. Każdorazowo takie przedsięwzięcie będzie uzgadniane z Prezesem PAA,
którego przedstawiciel może uczestniczyć w ćwiczeniu.
Dodatkowo w ramach corocznego Wojewódzkiego Treningu Systemu Wykrywania i
Alarmowania uwzględnione w nim będą elementy związane z zagrożeniem radiacyjnym.
ZAŁĄCZNIKI
Załącznik nr 1
do Planu postępowania awaryjnego w przypadku zdarzeń radiacyjnych województwa pomorskiego
Procedura postępowania w przypadku wystąpienia zdarzeń radiacyjnych
SPOI. Cel procedury, koordynator, podstawy prawne
Cel procedury
Określenie zasad postępowania w przypadku
stwierdzenia zdarzenia radiacyjnego
Koordynator działań
Wojewoda Pomorski
Uczestnicy
 Dyrektor
Wydziału
Bezpieczeństwa
i Zarządzania Kryzysowego
 Starostowie ,Prezydenci Miasta na prawach
powiatu
 Państwowy Pomorski Wojewódzki Inspektor
Sanitarny
 Pomorski Komendant Wojewódzki PSP
 Pomorski Wojewódzki Komendant Policji
 Pomorski Wojewódzki Lekarz Weterynarii
 Pomorski Wojewódzki Inspektor Ochrony
Roślin i Nasiennictwa
 Pomorski Wojewódzki Inspektor Inspekcji
Handlowej
 Dyrektor ABW (w
przypadku aktu
terrorystycznego lub innej działalności
przestępczej)
Wejście
Stwierdzenie zdarzenia
Wyjście
Likwidacja skutków zdarzenia
Podstawy prawne
1) Ustawa z dnia 29 listopada 200 r. Prawo Atomowe
2) Rozporządzenie RM z dnia 18 stycznia 2005 r. w
sprawie planów postępowania awaryjnego w
przypadku zdarzeń radiacyjnych
3) Rozporządzenie RM z dnia 18 stycznia 2005 r. w
sprawie dawek granicznych promieniowania
jonizującego
4) Rozporządzenie RM z dnia 17 grudnia 2002 r. w
sprawie stacji wczesnego wykrywania skażeń
promieniotwórczych i placówek prowadzących
pomiary skażeń promieniotwórczych
5) Rozporządzenie RM z dnia 27 czerwca 2012 r. w
sprawie warunków i sposobu przygotowania oraz
wykorzystania podmiotów leczniczych na potrzeby
obronne państwa
6) Rozporządzenie RM z dnia 27 kwietnia w sprawie
określenia podmiotów właściwych w sprawach
kontroli po zdarzeniu radiacyjnym żywności i
środków żywienia zwierząt zgodnie z maksymalnymi
dopuszczalnymi poziomami skażeń
promieniotwórczych
II. Przebieg działań
Lp.
1.
Przedsięwzięcie
Monitorowanie stanu skażeń promieniotwórczych.
Na terenie Województwa Pomorskiego monitoring prowadzą:
- stacje wczesnego wykrywania skażeń promieniotwórczych systemu krajowego, przekazujące
informacje do Centrum ds. Zdarzeń Radiacyjnych PAA.
- stacje Analiz Sił Zbrojnych RP - okresowo lub na wniosek Wojewody.
2.
3.
4.
Realizacja pomiaru skażenia radioaktywnego gleby, wyznaczanie stref i ich monitoring.
W przypadkach koniecznych we współdziałaniu z jednostkami wojskowymi.
Realizacja pomiarów mocy dawki skażeń promieniotwórczych w powietrzu, żywności i
glebie oraz określanie mocy dawki i skażeń promieniotwórczych emiterami alfa i
beta..
Wykonawca
WSSE w Gdańsku oraz Powiatowe
Graniczne SSE w województwie.
i
Jednostki ratowniczo - gaśnicze KW PSP w
Gdańsku
Jednostki ratowniczo-gaśnicze PSP
Dział Higieny Radiacyjnej WSSE w Gdańsku
oraz terenowe laboratoria higieny radiacyjnej
województwa.
W przypadkach pilnych do działań włączone będą środki Pom. Woj. Inspektoratu
Laboratorium WIOŚ
Ochrony Środowiska (w zakresie badań skażenia powietrza i wód śródlądowych).
Badania pomiarów skażenia promieniotwórczego mięsa i wyrobów mięsnych:
-na skażenia radioaktywne metodą spektrometryczną za pomocą systemu oznaczania
nuklidów gamma – czas analizy jednej próbki około 12 godzin.
Pomorski Wojewódzki Inspektorat
- na skażenia radioaktywne zgodnie z instrukcją Centralnego Laboratorium Ochrony Weterynarii
Radiologicznej – czas analizy jednej próbki około 3 dni.
5.
1. Postępowanie przedstawiciela służby, inspekcji lub straży podległych wojewodzie,
który uzyskał informacje o zaistnieniu zdarzenia radiacyjnego mogącego spowodować
zagrożenie radiacyjne na terenie województwa jest zgodne z:
- procedurą działania policji (opis procedury u właściciela)
- procedurą działania PSP (opis procedury u właściciela)
- procedurą działania jednostek PRM (opis procedury u właściciela)
- procedurą działania Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego (opis
procedury u właściciela)
- procedurą działania WCZK
6.
Wariant I - zdarzenie zaistniało w jednostce organizacyjnej ( zasięg jego skutków nie przekracza
granic jej terenu).
7.
Kierownik jednostki organizacyjnej obowiązany jest zabezpieczyć miejsce zdarzenia i
niezwłocznie zgłosić to zdarzenie Prezesowi PAA, a w uzasadnionych przypadkach
również innym organom i służbom, zgodnie z zakładowym planem postępowania
awaryjnego, głównie Wojewodzie.
Wariant II – zdarzenie o zasięgu wojewódzkim, które powstało na terenie jednostki
organizacyjnej albo poza nią w czasie prowadzenia prac w terenie lub podczas transportu
materiałów jądrowych, źródeł promieniowania jonizującego, odpadów
promieniotwórczych i wypalonego paliwa jądrowego. Ponadto w razie zdarzenia
radiacyjnego spowodowanego przez nieznanego sprawcę, w przypadku stwierdzenia
podniesionego poziomu mocy dawki promieniowania jonizującego lub wystąpienia skażeń
promieniotwórczych, których przyczyna nie jest znana, zdarzeń spowodowanych aktem
terroru, a zasięg ich skutków nie przekracza obszaru województwa.
1. Zbieranie, analizowanie i prognozowanie przebiegu zdarzenia.
2.Organizacja posiedzenia WZZK na polecenie Wojewody
3.Posiedzenie WZZK – wypracowanie decyzji i jej wdrażanie.
4.Koordynacja działań akcji ratowniczej.
5.Wprowadzenie działań interwencyjnych, w drodze aktu prawa miejscowego:
Policja
PSP,
Jednostki. Szpitalne i PRM
PWIS
WCZK
Kierownik jednostki organizacyjnej, w której
powstało zdarzenie
Wojewoda,
we współpracy z
Wojewódzkim Inspektorem Sanitarnym i
Dyrektorem ABW w przypadku aktu terroru
WCZK
WCZK
Wojewoda
Wojewoda/WZZK, WCZK
Wojewoda/WZZK, WCZK
8.
- ewakuacja,
- podanie preparatów ze stabilnym jodem,
- zakaz lub ograniczenie spożywania skażonej żywności i wody przeznaczonej do spożycia
przez ludzi, żywienia zwierząt, w tym wypasu zwierząt na skażonym terenie,
- czasowe lub stałe przesiedlenie ludności,
- nakaz pozostania w pomieszczeniach zamkniętych.
(realizacja zadań we współdziałaniu z powiatami i gminami wg ich procedur)
6.Po zakończeniu działań interwencyjnych opracowanie i przesłanie raportu o zdarzeniu
radiacyjnym ministrowi spraw wewnętrznych.
7. Wprowadzenie świadczeń osobistych i rzeczowych (wg przepisów dotyczących
świadczeń w celu zwalczania klęsk żywiołowych), jeśli środki do likwidacji zagrożenia są
niewystarczające.
8.Po likwidacji zdarzenia organizacja kontroli żywności i środków żywienia zwierząt
uwzględniająca określone ustawowo maksymalne dozwolone poziomy skażeń
promieniotwórczych.
Wariant III – zdarzenie powodujące zagrożenie publiczne o zasięgu krajowym.
1.Zbieranie, analizowanie i prognozowanie przebiegu zdarzenia.
2.Organizacja posiedzenia WZZK na polecenie Wojewody.
3.Prowadzenie posiedzenia WZZK.
4.Realizacja zadań przekazanych przez właściwego ministra ds. wewnętrznych i Prezesa
PAA oraz koordynacja działań ratowniczych na terenie województwa.
5.W przypadku zaistnienia konieczności przekazania informacji wyprzedzającej – na
podstawie rozporządzenia Rady Ministrów Wojewoda przyjmuje pisemną treść informacji
od Prezesa PAA i przekazuje określonym grupom ludności według procedury.
6.W przypadku konieczności hospitalizacji większej grupy ludności w sytuacjach nagłych
stosuje się procedurę podwyższania gotowości działania szpitali.
7. Koordynowanie działań Państwowego Ratownictwa Medycznego.
8.Uruchomienie punktu informacyjnego ludności na bazie możliwości WCZK.
9.Wszczęcie przez Wojewodę procedury wnioskowania w przypadku niewystarczających
środków o wsparcie działań zasobami Sił Zbrojnych.
Wojewoda/WCZK
WSSE, WIW
Wojewoda/WZZK, WCZK
Wojewoda/WZZK, WCZK
Wojewoda/WCZK
Wojewoda, PPWIS, PWLek.Wet.
PAA
WCZK
WCZK
Wojewoda
Wojewoda/WCZK
Wojewoda/WZZK
WCZK
Rzecznik prasowy wojewody
Wojewoda/WCZK
Lekarz Koordynator Ratownictwa
Medycznego
Wojewoda/WCZK
Wojewoda/WCZK
9.
Koszty działań interwencyjnych i usuwania skutków zdarzenia radiacyjnego pokrywane są
przez:
jednostkę organizacyjną, z której przyczyny powstało zdarzenie radiacyjne,
Sprawca zdarzenia
budżet państwa, w przypadku, gdy sprawca nie jest znany lub nie można od sprawcy
uzyskać pokrycia kosztów, koniecznym jest jednak stosowanie procedury oceniania i
Poprzez PUW
szacowania strat i szkód.
Załącznik 2
Procedura wydawania tabletek jodowych
Wdrożenie procedury do realizacji następuje w wyniku stosownego rozporządzenia Rady
Ministrów w sprawie wprowadzenia działań interwencyjnych. W jego ramach Minister
Gospodarki wskazuje magazyny rezerw upoważnione do wydawania zgłaszanych potrzeb
tabletek jodowych.
Kolejność realizowanych działań oraz osoby i służby odpowiedzialne za ich realizację:
1. Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów, Prezes Agencji Atomistyki przekazuje
sygnał poprzez WCZK o wszczęciu procedury. O sygnale powiadamiany jest
Wojewoda Pomorski i Marszałek Województwa Pomorskiego.
2. WCZK powiadamia szefów administracji samorządowej szczebla powiatowego
o konieczności odebrania odpowiedniej ilości preparatu jodowego z magazynu rezerw
państwowych, znajdującego się na obszarze województwa wskazanego przez Ministra
Gospodarki.
3. Starosta, Prezydent Miasta na prawach powiatu poprzez upoważnione przez niego
osoby zapewnia przetransportowanie leków z bazy magazynowej do miejsc ich
wydawania na swoim terenie zgodnie z opracowanym powiatowym planem
dystrybucji tabletek jodowych.
4. Starosta, Prezydent na prawach powiatu informuje WCZK o rozpoczęciu akcji
dystrybucyjnej z bazy magazynowej w jednostkach wskazanych przez Ministra
Gospodarki.
5. Za zorganizowanie i zapewnienie funkcjonowania punktu wydawania leku na
obszarze powiatu odpowiada szef administracji publicznej tego szczebla tj. Starosta.
Prezydent Miasta na prawach powiatu. Uruchamia on punkty wydawania tabletek
i informuje o tym WCZK.
6. Szef administracji szczebla powiatowego poleca Powiatowym Centrom Zarządzania
Kryzysowego sporządzać ewidencję osób otrzymujących tabletki jodowe.
7. Powiatowe Centra Zarządzania Kryzysowego informują WCZK o punktach
wydawania leku, przebiegu przedsięwzięcia i jego zakończeniu.
8. Akcją wydawania tabletek jodowych kieruje Lekarz Koordynator Ratownictwa
Medycznego, któremu jednostki samorządowe szczebla powiatowego składają
sukcesywne meldunki o przebiegu akcji.
9. WCZK informuje Prezesa PAA o zakończeniu akcji wydawania leku.
10. Z przebiegu akcji Wojewoda poprzez WCZK na bieżąco opracowuje i przekazuje
komunikaty do społeczeństwa poprzez lokalne media o działaniach interwencyjnych
w tym dystrybucji tabletek jodowych.
11. Szczegółowe Plany dystrybucji tabletek jodowych oraz miejsc ich wydawania
opracowują Starostowie lub Prezydenci Miast na prawach powiatu.
12. Akcja jodowa jest przygotowana organizacyjnie w ramach Wojewódzkiego Planu
Działania Systemu Państwowe Ratownictwo Medyczne, w którym zawarte są
szczegóły jej realizacji.
Załącznik 3
ZASADY PODAWANIA TABLETEK JODKU POTASU LUDNOŚCI
Preparat jodowy powinien zostać przyjęty przede wszystkim przez osoby z tzw. grup ryzyka:
Grupa wiekowa
Noworodki i niemowlęta
do 3 miesiąca życia
Niemowlęta powyżej 3
miesiąca życia i dzieci do
2 roku życia
Dzieci powyżej 2 roku
życia do
6 lat
Dzieci powyżej 6 roku
życia i młodzież do lat 16
Kobiety w ciąży
Młodzież od 17 do 18
roku życia i dorośli do lat
40 (~ 5% tej populacji „nakładka”)
Ilość jodu
stabilnego
Ilość tabletek
(dawka
jednorazowa)
12,5 mg jodu
1/2 tabletki
25 mg jodu
1 tabletka
50 mg jodu
2 tabletki
100 mg jodu
4 tabletki
100 mg jodu
4 tabletki
100 mg jodu
4 tabletki
Sposób podawania tabletek poszczególnym grupom wiekowym:
Noworodki i niemowlęta do 3 miesiąca życia - pół tabletki (12,5 mg jodu)
jednorazowo. Tabletkę należy całkowicie rozkruszyć, dodać do podawanego pokarmu
i podać noworodkowi lub niemowlakowi.
Niemowlęta powyżej 3 miesiąca życia i dzieci do 2 roku życia - jedną tabletkę (25
mg jodu) jednorazowo. Tabletkę należy całkowicie rozkruszyć, dodać do podawanego
pokarmu i podać niemowlakowi lub dziecku.
Dzieci powyżej 2 roku życia do 6 lat - dwie tabletki (50 mg jodu) jednorazowo.
Tabletki należy połknąć i popić wodą lub lubianym chłodnym napojem. Tabletki
można rozkruszyć i dodać do chłodnego napoju.
Dzieci powyżej 6 roku życia i młodzież do lat 16 - cztery tabletki (100mg jodu)
jednorazowo. Tabletki należy połknąć i popić wodą lub innym chłodnym napojem.
Kobiety w ciąży - cztery tabletki (100 mg jodu) jednorazowo. Tabletki należy połknąć
i popić wodą lub innym chłodnym napojem.
Kobiety karmiące piersią, które z racji grupy wiekowej (matki do 16 roku życia)
kwalifikują się do tyreoprotekcji - cztery tabletki (100 mg jodu) jednorazowo z
jednoczesnym stanowczym zaleceniem powstrzymania się przez 48 godzin od
karmienia piersią oraz przejście na żywienie dziecka preparatami mleka w proszku.
Tabletki należy połknąć i popić wodą lub innym chłodnym napojem.
Młodzież od 17 do 18 roku życia i dorośli do lat 40 (~ 5% tej populacji „nakładka”), którym ze wskazań lekarskich należy podać profilaktykę jodową w
przypadku zdarzenia radiacyjnego - cztery tabletki (100 mg jodu) jednorazowo.
Tabletki należy połknąć i popić woda lub innym chłodnym napojem.
„Nakładka” ta jest konieczna także ze względu na:
1. Konieczność podania więcej niż jednej dawki tabletek jodowych określonej grupie
osób, które w momencie zdarzenia znajdą się na terenie skażonym bardzo dużą dawką
jodu radioaktywnego (np. po ataku jądrowym, detonacji ładunku jądrowego przez
terrorystów, w wyniku krytycznego /niepomyślnego/ rozwoju sytuacji po awarii w
elektrowni jądrowej w pobliżu granic Polski).
2. Potrzebę podania tabletek jodowych turystom i imigrantom z grup ryzyka.
3. Większy niż się planuje rozchód tabletek jodowych (tzw. straty) w momencie
dystrybucji w sytuacji kryzysowej (np. ze względu na występującą w takich
sytuacjach „presję społeczną” część tabletek otrzymają osoby nie należące do tzw.
grup ryzyka).
4. Zmianę liczebności poszczególnych grup ryzyka wynikającą ze zmian
demograficznych.
Załącznik nr 4
Wzór informacji dla mieszkańców województwa o zdarzeniu radiacyjnym.
Wojewoda Pomorski informuje, że:
a)
w dniu … w miejscowości/ miejscowościach………………………….zaistniało
zdarzenie radiacyjne polegające na ………………..
b)
zdarzenie spowodowało następujące skutki………………………… dalsze skutki
zdarzenia będą następujące……………….
c)
Mieszkańcy zagrożonych miejscowości powinni ograniczyć spożycie następujących
artykułów spożywczych…………………………
d)
Mieszkańcy zagrożonych miejscowości powinny przestrzegać ogólnych zasad
higieny a w szczególności:…………………….
e)
Na zagrożonych terenach mieszkańcy powinni pozostać w domach/ mieszkaniach do
czasu………………………. Jednocześnie nakazuje się słuchanie przez nich
komunikatów podawanych przez Radio Gdańsk oraz Telewizję TVP INFO Gdańsk
lub inne lokalne media.
f)
Istnieje możliwość wprowadzenia na zagrożonych terenach innych działań
interwencyjnych w zależności od faktycznego rozwoju zaistniałej informacji.
g)
Poleca się bezzwłoczne wykonywanie poleceń stosownych służb tj. Policji,
Państwowej Straży Pożarnej, Inspekcji Sanitarnej i Weterynaryjnej oraz władz
lokalnych.
Wskazania szczegółowe:
a) dla osób odpowiedzialnych za przedszkola, szkoły, szpitale, domy opieki społecznej,
hotele, zakłady karne i inne jednostki, w których przebywają grupy ludzi……………..
b) postępowania grup zawodowych mogących odegrać pomocna rolę w sytuacji
zagrożenia radiacyjnego………………..
Załącznik nr 5
Procedura postępowania
interwencyjnych
w
przypadku
wprowadzenia
działań
1. Przeprowadzenie posiedzenia Wojewódzkiego Zespołu Zarządzania Kryzysowego w
składzie stosownym do zagrożenia radiacyjnego z możliwym udziałem ekspertów.
2. WZZK przygotowuje propozycję rozporządzenia porządkowego zgodnie z ustawą
Prawo Atomowe.
3. Treść rozporządzenia publikowana jest w Dzienniku Urzędowym Województwa
Pomorskiego oraz przekazywana do wiadomości poprzez środki masowego przekazu
oraz inne przyjęte w województwie zasady powiadamiania.
4. Wojewoda przekazuje inne informacje dotyczące szczegółowych sposobów
postępowania ludności poprzez środki masowego przekazu.
5. W
rozporządzeniu
porządkowym
wprowadza
się
następujące
działania
interwencyjne:
a) nakaz ewakuacji, czasowego lub stałego przesiedlenia ludności, a organy samorządu
terytorialnego wykonują zadania polegające na:

zapewnieniu transportu dla ewakuowanej ludności do miejsc czasowego
zamieszkania i zapewnienie warunków powrotu do miejsc stałego pobytu,

zabezpieczeniu pozostawionego mienia w miejscu zamieszkania,

zapewnieniu
przesiedlonej
lub
ewakuowanej
ludności
odpowiednich
warunków miejscach czasowego pobytu.
b) nakaz pozostania w pomieszczeniach zamkniętych po ogłoszeniu rozporządzenia
porządkowego, który realizują organy samorządu terytorialnego poprzez:
 zaopatrzenie ludności w niezbędne artykuły żywnościowe i wodę,
 zapewnienie pomocy medycznej,
c) podanie
preparatu
ze
stabilnym
jodem
zgodnie
z
procedurą
określoną
w Wojewódzkim Planie Działania Systemu Państwowe Ratownictwo Medyczne.
d) zakaz lub ograniczenie spożywania skażonej żywności lub wody po ogłoszeniu
rozporządzenia, który realizują właściwe jednostki administracji publicznej poprzez:
 wycofanie ze sprzedaży skażonej żywności i jej zniszczenie (według
kompetencji Państwowej Inspekcji Handlowej i Państwowej Inspekcji Sanitarnej),
 zamknięcie ujęć skażonej wody realizowanego pod nadzorem Państwowej
Inspekcji Sanitarnej,
 wprowadzenie do sprzedaży nieskażonych artykułów żywnościowych pod
nadzorem Państwowej Inspekcji Handlowej i Państwowej Inspekcji Sanitarnej.
e) zakaz lub ograniczenie żywienia zwierząt skażonymi środkami i pojenia skażoną
wodą oraz wypasu zwierząt na skażonym terenie. Zadanie to realizują organy
samorządu terytorialnego pod nadzorem Wojewódzkiej Inspekcji Weterynaryjnej
poprzez udostępnienie nieskażonych środków żywienia i wody oraz nadzór nad
przestrzeganiem zakazu wypasu na skażonych łąkach i pastwiskach.