Całopalenie - prof. Dr hab. Piotr Liszka CMF

Całopalenie - prof. Dr hab. Piotr Liszka CMF

o. prof. Dr hab.
Piotr Liszka CMF
o. prof. Dr hab. Piotr Liszka CMF
51-611 Wrocław, ul. Wieniawskiego 38
www.piotr-liszka.strefa.pl
+ Całopalenie barana ofiarowanego Bogu. „Weź też i drugiego barana, a
Aaron i jego synowie niech włożą swe ręce na jego głowę. Potem zabij tego
barana, weź trochę jego krwi i nałóż ją na czubek prawego ucha Aarona i
jego synów, a także na ich prawy kciuk i na prawy duży palec u nogi.
Następnie spryskaj tą krwią ołtarz dookoła. Weź też trochę krwi [pozostałej]
na ołtarzu i trochę oliwy do namaszczania i pokrop nią Aarona i jego szaty, a
razem z nim i jego synów i ich szaty. Tak będzie poświęcony on i jego szaty, a
wraz z nim jego synowie i ich szaty. Potem weź tłuszcz z barana, jego
otłuszczony ogon razem z tłuszczem okrywającym wnętrzności, płat wątroby,
obie nerki z tłuszczem na nich, prawy udziec – gdyż jest to baran służący do
napełniania [rąk] – jeden okrągły chleb, jeden placek chlebowy na oliwie i
wreszcie jeden podpłomyk z kosza pieczywa niekwaszonego, znajdującego się
przed Jahwe. To wszystko połóż na dłoni Aarona i jego synów i każ im
dopełnić obrzędu wzniesienia tego ku Jahwe. Potem zabierz to z ich rąk i
spal na ołtarzu jako wonną ofiarę całopalenia; wdzięczną wonność przed
obliczem Jahwe, ofiarę dla Jahwe przez ogień. Weź następnie piersi barana,
służące do ceremonii napełnienia rąk Aarona, i dopełnij obrzędu wzniesienia
tego ku Jahwe. To będzie cząstka przeznaczona dla ciebie. Uznasz za świętą
tę pierś wyciągniętą [gestem ofiarniczym] i udziec wzniesiony ofiarniczo,
które jako pochodzące z barana [służącego do ceremonii] napełnienia rąk
należą do Aarona i jego synów. Według wieczystego prawa będzie się to
należało Aaronowi i jego synom od potomków Izraela. Jest to bowiem
wzniesienie ofiarnicze. Będzie też ono wzniesieniem, dokonywanym przez
synów Izraela przy ofiarach dziękczynnych. To będzie ich wzniesienie
ofiarnicze dla Jahwe. Szaty święte, które teraz są przeznaczone dla Aarona,
przejdą po nim na jego synów, ażeby w nich namaszczono ich i napełniano
ofiarami ich ręce. Ten z jego synów, który będzie kapłanem po nim, ma nosić
je przez siedem dni, gdy będzie wchodził do Namiotu Zjednoczenia, aby
pełnić służbę w miejscu Świętym. Weź potem barana służącego do ceremonii
napełniania rąk i ugotuj jego mięso w miejscu Świętym. Aaron i jego synowie
mają spożywać mięso tego barana i chleb z kosza przy wejściu do Namiotu
Zjednoczenia. Mają oni pożywić się tym, przez co zadośćuczyniono za nich,
napełniając ich ręce i poświęcając. Żaden obcy jednak nie może tego jeść, bo
to jest święte. Jeżeli zaś do rana pozostanie cokolwiek z mięsa, służącego do
ceremonii napełniania, i z chleba, masz tę resztę spalić w ogniu. Nie wolno
jej spożywać, bo to rzecz święta. Dopełnij zatem na Aaronie i jego synach
wiernie wszystkiego, co ci nakazałem. Przez siedem dni masz napełniać
ofiarami ich ręce. (WJ 29, 19-35).
+ Całopalenie barana zamiast swego syna. „Wtenczas z nieba krzyknął na
niego anioł Jahwe: – Abrahamie! Abrahamie! On zaś rzekł: – Oto jestem!
Wtedy tamten: – Nie podnoś ręki na chłopca i nie rób mu nic złego! Otom się
bowiem przekonał, że czcisz Boga i nie odmówiłeś mi nawet swego synajedynaka. Wówczas Abraham rozejrzał się i ujrzał jakiegoś barana, który
uwikłał się rogami w krzakach. Poszedł więc, wziął tego barana i złożył na
całopalenie zamiast swego syna. Miejscu zaś temu dał Abraham nazwę:
1
o. prof. Dr hab.
Piotr Liszka CMF
„Jahwe widzi”. Stąd jeszcze dzisiaj mówi się: „Jahwe ukazuje się na górze”. –
Anioł Jahwe ponownie zawołał do Abrahama z nieba, mówiąc: – Przysięgam
na siebie samego – wypowiedź Jahwe – że ponieważ postąpiłeś tak, iż nie
odmówiłeś mi nawet swego syna-jedynaka, Ja będę ci szczodrze błogosławił i
bardzo rozmnożę twoje potomstwo, jak gwiazdy na niebie lub piasek na
wybrzeżu morza. Potomkowie twoi zdobędą bramy [miast] swoich wrogów.
Wszystkie zaś narody ziemi doznają błogosławieństwa za pośrednictwem
twojego potomstwa za to, że posłuchałeś mego rozkazu. Potem powrócił
Abraham do swoich sług; przygotowawszy się, ruszyli teraz razem do
Beerszeba. I mieszkał Abraham [nadal] w Beerszeba (Rdz 22, 11-2).
+ Całopalenie barana. „Jahwe przemówił do Mojżesza: – Weź z sobą Aarona i
jego synów, a także szaty, oliwę do namaszczania, cielca na ofiarę
przebłagalną, dwa barany oraz kosz chlebów przaśnych. Całą zaś
społeczność [izraelską] zbierz przy wejściu do Namiotu Zjednoczenia. Mojżesz
zrobił tak, jak mu nakazał Jahwe, i zebrał [całą] społeczność u wejścia do
Namiotu Zjednoczenia. Potem Mojżesz tak rzekł do zebranych: – Jahwe
polecił to uczynić! Następnie [Mojżesz] rozkazał przystąpić Aaronowi i jego
synom i obmył ich wodą. Potem włożył mu [Aaronowi] tunikę, przewiązał go
pasem, ubrał w meil, włożył efod i przepasał wstęgą tego efodu, którą
przytwierdził do niego. Z kolei nałożył nań pektorał, w którym umieścił Urim
i Tummim. Ułożył też zawój na jego głowie. Do przedniej strony tego zawoju
przytwierdził złoty diadem, świętą koronę, jak to mu Jahwe nakazał. Potem
wziął Mojżesz oliwę do namaszczania i namaścił Przybytek i wszystko, co się
w nim znajdowało, by je poświęcić. Pokropił też oliwą ołtarz siedem razy i
namaścił ten ołtarz i wszystek jego sprzęt, kadź [na wodę] i jej podstawę, aby
je poświęcić. Na głowę Aarona wylał nieco oliwy do namaszczania i namaścił
go, aby go uświęcić. Następnie rozkazał Mojżesz przystąpić synom Aarona;
ubrał ich w tuniki, przewiązał pasem i ułożył nakrycia głowy, jak to mu
Jahwe nakazał. Przyprowadzono też cielca na ofiarę przebłagalną, a Aaron i
jego synowie włożyli ręce na jego głowę. Potem Mojżesz zabił go, wziął krew i
pomazał dookoła palcem rogi ołtarza; w ten sposób oczyścił ten ołtarz.
[Resztę] krwi wylał u podstawy ołtarza, poświęcając go, aby na nim
dokonywać obrzędu zadośćuczynienia. Następnie wziął wszystek tłuszcz
pokrywający wnętrzności, płat [tłuszczu] na wątrobie i obie nerki z ich
tłuszczem, i spalił na ołtarzu. Cielca zaś, to znaczy jego skórę, mięso i
nieczystości, spalił w ogniu poza obozem: tak bowiem Jahwe nakazał
Mojżeszowi. Potem kazał przyprowadzić barana na całopalenie, a Aaron i jego
synowie włożyli ręce na jego głowę. Mojżesz zabił go i pokropił krwią dookoła
ołtarza, a barana porąbał na części i spalił głowę, części [mięsa] i łój.
Wnętrzności zaś i nogi obmył wodą. I tak całego barana Mojżesz spalił na
ołtarzu jako całopalenie, jako miłą Jahwe woń spalonej ofiary. Bo tak Jahwe
nakazał Mojżeszowi” (Kpł 8, 1-21).
+ Całopalenie baranka jednorocznego przyprowadzonego do kapłana kiedy
upłyną dni oczyszczenia kobiety po synu albo po córce; przed wejście do
Namiotu Zjednoczenia; a na ofiarę przebłagalną gołąbka lub synogarlicę.
„Jahwe przemówił do Mojżesza: – powiedz tak synom Izraela: Kobieta, która
poczęła i urodziła chłopca, będzie nieczysta przez siedem dni – podobnie jak
bywa nieczysta w okresie swojej miesięcznej słabości. Ósmego dnia [chłopiec]
będzie poddany obrzezaniu. Potem pozostanie ona w domu przez trzydzieści
2
o. prof. Dr hab.
Piotr Liszka CMF
trzy dni, by krew [jej] została oczyszczona; nie będzie dotykała niczego
świętego ani nie będzie uczęszczała do miejsca Świętego, aż nie upłyną dni jej
oczyszczenia. Jeśli zaś urodzi dziewczynkę, będzie nieczysta przez dwa
tygodnie – jak podczas swej miesięcznej słabości; potem pozostanie w domu
przez sześćdziesiąt sześć dni, by oczyścić się od krwi. Kiedy upłyną dni jej
oczyszczenia po synu albo po córce, wtedy przyprowadzi do kapłana, przed
wejście do Namiotu Zjednoczenia, jednorocznego baranka na całopalenie, a
na ofiarę przebłagalną gołąbka lub synogarlicę. [Kapłan] ofiaruje to przed
Jahwe i dokona nad nią obrzędu przebłagania, tak że będzie oczyszczona od
upływu krwi. Taki jest przepis dotyczący kobiety, która urodziła chłopca albo
dziewczynkę. Gdyby jednak nie było ją stać na baranka, niech weźmie dwie
synogarlice albo dwa gołąbki, jednego na całopalenie, a drugiego na ofiarę
przebłagalną. Kapłan dokona nad nią obrzędu przebłagania, i będzie
oczyszczona” (Kpł 12, 1-8).
+ Całopalenie baranka Podobieństwo między ołtarzem Mojżesza a ołtarzami
w kościołach chrześcijańskich. Jak czytamy w Księdze Wyjścia Mojżesz
zbudował u stóp Synaju ołtarz. Krew ze składanych w ofierze zwierząt była
dzielona na dwie części: jedną oddawano Bogu, drugą skrapiano lud. Tak
pieczętowano Pierwsze Przymierze między Jahwe a Jego wybranymi (Wj 24,
4-8). Podobnie na ołtarzu chrześcijańskim wylewana jest krew, ale jest to już
Krew Nowego Przymierza, ofiarowywana Bogu Ojcu, a następnie rozdzielana
między lud jako znak pojednania grzesznika z Bogiem. W świątyni
jerozolimskiej było wiele ołtarzy. Między dziedzińcem a Świętym wznosił się
ołtarz właściwy, nazywany ołtarzem całopalenia, na którym zabijano i
ofiarowano baranka. W Świętym, gdzie stał siedmioramienny świecznik, stał
ołtarz kadzielny i stół na chleby pokładne (wymieniane co szabat). Wreszcie
w samym Świętym Świętych nie było ołtarza we właściwym tego słowa
znaczeniu, ale był otaczany wielką czcią kamień, na którym spoczywała Arka
przymierza Sz1 117. W świątyni chrześcijańskiej, która zastąpiła
jerozolimską, ołtarz, na którym sprawowana jest Msza Święta, stanowi
syntezę tamtych starotestamentalnych ołtarzy. Jest on zatem ołtarzem
całopalenia, bo na nim ofiarowany jest Baranek Boży Nowego Testamentu;
jest ołtarzem kadzielnym, okadzanym przez kapłanów Nowego Testamentu, i
jest równocześnie stołem na chleby pokładne, to znaczy na Chleb
eucharystyczny. Wreszcie ołtarz chrześcijański spełnia funkcję kamienia, na
którym spoczywała Arka Przymierza, a to z tego względu, że ponad ołtarzem
wznosi się tabernakulum Sz1 118.
+ Całopalenie baranów na ołtarzu przy. „Następnie przyprowadzono drugiego
barana, barana do obrzędu poświęcenia. Aaron i jego synowie włożyli ręce na
jego głowę. Potem Mojżesz zabił go, wziął trochę jego krwi i pomazał nią
koniuszek prawego ucha Aarona, duży palec u jego prawej ręki i prawej nogi.
Wezwał też synów Aarona i pomazał krwią koniuszek ich prawego ucha, duży
palec u ich prawej ręki i prawej nogi. Pokropił też Mojżesz krwią dookoła
ołtarza. Potem wziął tłuszcz, ogon, wszystek tłuszcz pokrywający
wnętrzności, płat [tłuszczu] na wątrobie i obie nerki z ich tłuszczem oraz
prawy udziec. Z kosza zaś chlebów przaśnych, stojącego przed Jahwe, wziął
jeden przaśny placek i jeden przaśny chleb zagnieciony z oliwą oraz jeden
podpłomyk, i położył je na tym tłuszczu i na prawym udźcu. To wszystko
włożył do rąk Aarona i jego synów, a potem wykonał gest kołysania przed
3
o. prof. Dr hab.
Piotr Liszka CMF
Jahwe. Następnie Mojżesz wyjął to z ich rąk i spalił na ołtarzu przy
całopaleniu. To była ofiara poświęcenia, przyjemna woń ofiary spalonej dla
Jahwe. Potem Mojżesz wziął mostek barana i wykonał gest kołysania przed
Jahwe; była to część z barana poświęcenia, przypadająca Mojżeszowi –
według tego, co mu nakazał Jahwe. Wziął też Mojżesz trochę oliwy do
namaszczania i nieco krwi z ołtarza i pokropił Aarona i jego szaty, a wraz z
nim jego synów i ich szaty. W ten sposób poświęcił Aarona i jego szaty, a
także jego synów wraz z ich szatami. I rzekł Mojżesz do Aarona i jego synów:
– Ugotujcie to mięso przed wejściem do Namiotu Zjednoczenia. Tam macie je
spożyć razem z chlebem z kosza, służącego do poświęcenia, jak mi to
polecono słowami: „Aaron i jego synowie mają to spożyć!” Resztę mięsa i
chleba spalicie w ogniu. Przez siedem dni nie oddalicie się od wejścia do
Namiotu Zjednoczenia aż do dnia, kiedy wypełni się czas waszego
upełnomocnienia; przez siedem bowiem dni będziecie wprowadzani w urząd.
To, co czyniono dziś, polecił Jahwe czynić [przez te dni], aby dokonać za was
zadośćuczynienia za winy. U wejścia do Namiotu Zjednoczenia będziecie
czuwać dzień i noc, przez siedem dni. Tak to będziecie pełnili straż u Jahwe,
byście nie pomarli; to właśnie zostało mi nakazane. Aaron i jego synowie
wykonali to wszystko, co polecił Jahwe za pośrednictwem Mojżesza” (Kpł 8,
22-36).
+ Całopalenie darem dla Jahwe. „Potem Jahwe wezwał Mojżesza i tak
przemówił do niego z Namiotu Zjednoczenia: – Oświadcz to synom Izraela:
Jeśli kto z was zechce złożyć dar dla Jahwe ze zwierząt, może go złożyć albo z
bydła, albo z trzody. Jeśli ofiarą jego ma być całopalenie z bydła, winien
ofiarować samca bez skazy. Przyprowadzi go przed wejście do Namiotu
Zjednoczenia, aby Jahwe przyjął go łaskawie. Potem położy rękę na głowie tej
ofiary, aby była łaskawie przyjęta jako przebłaganie za niego. Następnie
zabije młodego cielca przed Jahwe, a kapłani, potomkowie Aarona, ofiarują
krew, kropiąc nią dookoła ołtarz stojący u wejścia do Namiotu Zjednoczenia.
Potem obedrą ofiarę ze skóry i porąbią ją na części. Kapłani, synowie Aarona,
przyniosą ogień na ołtarz i ułożą drwa na ogniu. Potem kapłani, potomkowie
Aarona, ułożą te części – wraz z głową i tłuszczem – na drwach leżących na
ogniu, na ołtarzu. A wnętrzności i nogi opłucze się wodą. Wszystko to kapłan
spali na ołtarzu. To jest całopalenie [strawione] ogniem, [ofiara] woni
przyjemnej dla Jahwe. Jeśli zaś ktoś [chce złożyć] całopalenie z trzody, owiec
albo kóz, ma przynieść samca bez skazy. Zabije go przy północnej ścianie
ołtarza, przed Jahwe. Kapłani, potomkowie Aarona, pokropią jego krwią
ołtarz dookoła. Potem porąbią go na części, a kapłan wraz z głową i
tłuszczem ułoży części na drwach leżących na ogniu, na ołtarzu. A
wnętrzności i nogi opłucze się wodą. To wszystko kapłan ofiaruje spalając na
ołtarzu. To jest właśnie całopalenie [strawione] ogniem, [ofiara] woni
przyjemnej dla Jahwe. Jeśli zaś ktoś [chce złożyć] dla Jahwe ofiarę całopalną
z ptactwa, niech złoży w darze synogarlicę albo gołąbka. Kapłan przyniesie go
do ołtarza, ukręci główkę i spali na ołtarzu; krew zaś jego będzie wyciśnięta
na ścianę ołtarza. [Kapłan] oddzieli też jego wole wraz z nieczystościami i
wyrzuci je na popielisko po wschodniej stronie ołtarza, a jego skrzydła
nadłamie, ale ich nie oderwie. Potem kapłan spali go na ołtarzu na drwach
ułożonych na ogniu. To jest właśnie całopalenie [strawione] ogniem, [ofiara]
woni przyjemnej dla Jahwe” (Kpł 1, 1-17).
4
o. prof. Dr hab.
Piotr Liszka CMF
+ Całopalenie gołąbka jednego, drugi ofiarowany na ofiarę zadośćuczynienia.
„Jeśli jednak jest to człowiek ubogi, pozbawiony odpowiednich środków,
wtedy weźmie na uwolnienie siebie od winy jednego baranka, dokonując
obrzędowego kołysania [przed Jahwe] na ofiarę zadośćuczynienia. Do tego
[dołączy] jedną dziesiątą część efy najlepszej mąki zagniecionej z oliwą na
ofiarę bezkrwawą, róg oliwy i dwie synogarlice albo dwa gołąbki – stosownie
do tego, na co go stać – jeden na ofiarę przebłagalną, a drugi na całopalenie.
Ósmego dnia przyniesie je kapłanowi – dla oczyszczenia siebie — przed
wejście do Namiotu Zjednoczenia, przed Jahwe. Kapłan weźmie baranka na
zadośćuczynienie oraz róg oliwy i ofiaruje je, dokonując obrzędu kołysania
przed Jahwe. Potem zabije baranka na ofiarę zadośćuczynienia, weźmie
trochę krwi i pomaże nią koniuszek prawego ucha człowieka poddającego się
oczyszczeniu; pomaże też wielki palec jego prawej ręki i prawej nogi.
Następnie kapłan naleje sobie oliwy na lewą dłoń. Potem palcem
[umoczonym] w oliwie z lewej dłoni pokropi siedem razy przed Jahwe. Z kolei
oliwą ze swej dłoni pomaże kapłan koniuszek prawego ucha człowieka
poddającego się oczyszczeniu; pomaże też wielki palec jego prawej ręki i
prawej nogi w tym miejscu, które poprzednio pomazał krwią ofiary
zadośćuczynienia. Oliwą, która jeszcze pozostała na jego dłoni, pomaże
kapłan głowę człowieka poddającego się oczyszczeniu; tak dokona za niego
zadośćuczynienia wobec Jahwe. Potem złoży w ofierze jedną synogarlicę albo
jednego gołąbka, bo na to tylko go stać: jednego ptaka jako ofiarę
przebłagalną, a drugiego na całopalenie razem z ofiarą z pokarmów. W ten
sposób za człowieka poddającego się oczyszczeniu złoży kapłan
zadośćuczynienie wobec Jahwe. Takie są przepisy dotyczące człowieka
dotkniętego plagą trądu, którego nie stać na [pełną ofiarę] oczyszczenia” (Kpł
14, 21-32).
+ Całopalenie Jezusa Chrystusa w śmierci dla nas. Ogień symbolem
wieczności. „Już na tym świecie są wskazówki dotyczące nadprzyrodzonego,
niebiańskiego światła. W pierwszej kolejności należy wymienić ogień, element
odpędzający ciemności, oczyszczający i w procesie spalania odnawiający (jak
w wypadku Feniksa). Współczesny człowiek, który w każdej chwili może bez
trudu rozniecić płomień za pomocą zapałki bądź popielniczki, nie dostrzeże
już w nim raczej daru niebios. W dawnych czasach rozpalenie ognia było
aktem sakralnym. Wyobrażano sobie, że pierwszy ogień zstąpił z nieba lub
został zeń wykradziony jak w micie o Prometeuszu. Mało tego, sam ogień ma
naturę boską. Imię indyjskiego boga ognia, Agni, jest spokrewnione
etymologicznie z łacińskim ignis („ogień”); uchodzi on za pośrednika między
ludźmi i bogami we wznoszących się do góry językach ognia ofiarnego. W
parsyzmie czci się ogień jak widzialny znak obecności boga Ormuzda.
Oczywiście ludzie w dawnych czasach zdawali sobie sprawę z dwóch
aspektów symboliki ognia; tym sposobem sumeryjski bóg ognia Gibil mógł
występować zarówno jako przynoszący światło, jak i sprawca pożarów.
Starotestamentowy Jahwe objawia się w krzaku gorejącym i idzie przed
swoim ludem w postaci słupa ognistego. W Liście do Hebrajczyków (12, 29)
Bóg ukazuje się zaś jako ogień pochłaniający. W Kościele katolickim zapala
się święty ogień podczas rezurekcji, a następnie po trzykrotnym odśpiewaniu
Lumen Christi wnosi go do świątyni i odpala od niego świecę wielkanocną
jako symbol Zmartwychwstałego, od niej zaś przyjmują nowy ogień wszyscy
5
o. prof. Dr hab.
Piotr Liszka CMF
wierni. Chrystus, który wyszedł zwycięsko z walki ze śmiercią i światem
podziemnym, „przynosi ogień wszelkiemu zbawionemu stworzeniu. On sam
jest ogniem, który zstąpił z nieba” (Photina Rech) /Ph. Rech, Imbild des
Kosmos, t. II, s. 74 i n./” /M. Lurker, Przesłanie symboli w mitach, kulturach
i religiach, tłum. R. Wojnakowski, Znak, Kraków 1994, s. 126/. Jezus
Chrystus w śmierci wyniszczył się dla nas, spalił się, dając w ten sposób
nam światło, życie. Symbolem tego jest świeca (Lumen Christi). Bóg, jako
światło spalające, spala nasze grzechy, dzięki czemu możemy być w niebie
spokojni; nikt o naszych grzechach nie wie, bo ich niema, zostały spalone
przez Bożą miłość w akcie sądu, a ewentualnie ich ślad został spalony w
czyśćcu.
+ Całopalenie nie podobały się Bogu Ojcu. „Prawo bowiem, posiadając tylko
cień przyszłych dóbr, a nie sam obraz rzeczy, przez te same ofiary, corocznie
ciągle składane, nie może nigdy udoskonalić tych, którzy się zbliżają. Czyż
bowiem nie przestano by ich składać, gdyby składający je raz na zawsze
oczyszczeni nie mieli już żadnej świadomości grzechów? Ale przez nie
każdego roku [odbywa się] przypomnienie grzechów. Niemożliwe jest bowiem,
aby krew cielców i kozłów usuwała grzechy. Przeto przychodząc na świat,
mówi: Ofiary ani daru nie chciałeś, aleś Mi utworzył ciało; całopalenia i
ofiary za grzech nie podobały się Tobie. Wtedy rzekłem: Oto idę – w zwoju
księgi napisano o Mnie – abym spełniał wolę Twoją, Boże. Wyżej powiedział:
ofiar, darów, całopaleń i ofiar za grzech nie chciałeś i nie podobały się Tobie,
choć składa się je na podstawie Prawa. Następnie powiedział: Oto idę, abym
spełniał wolę Twoją. Usuwa jedną [ofiarę], aby ustanowić inną. Na mocy tej
woli uświęceni jesteśmy przez ofiarę ciała Jezusa Chrystusa raz na zawsze.
Wprawdzie każdy kapłan staje codziennie do wykonywania swej służby, wiele
razy te same składając ofiary, które żadną miarą nie mogą zgładzić grzechów.
Ten przeciwnie, złożywszy raz na zawsze jedną ofiarę za grzechy, zasiadł po
prawicy Boga, oczekując tylko, aż nieprzyjaciele Jego staną się podnóżkiem
nóg Jego. Jedną bowiem ofiarą udoskonalił na wieki tych, którzy są
uświęcani. Daje nam zaś świadectwo Duch Święty, skoro powiedział: Takie
jest przymierze, które zawrę z nimi w owych dniach, mówi Pan: dając prawa
moje w ich serca, także w umyśle ich wypiszę je. A grzechów ich oraz ich
nieprawości więcej już wspominać nie będę. Gdzie zaś jest ich odpuszczenie,
tam już więcej nie zachodzi potrzeba ofiary za grzechy” (Hbr 10, 1-18).
+ Całopalenie nie są chciane przez Boga Ojca. „Opierając się na słowach św.
Jana ("Słowo stało się ciałem", J 1, 14), Kościół nazywa "Wcieleniem" fakt, że
Syn Boży przyjął naturę ludzką, by dokonać w niej naszego zbawienia.
Kościół opiewa misterium Wcielenia w hymnie przytoczonym przez św.
Pawła: „To dążenie niech was ożywia; ono też było w Chrystusie Jezusie. On,
istniejąc w postaci Bożej, nie skorzystał ze sposobności, aby na równi być z
Bogiem, lecz ogołocił samego siebie, przyjąwszy postać sługi, stawszy się
podobnym do ludzi. A w zewnętrznym przejawie uznany za człowieka, uniżył
samego siebie, stawszy się posłusznym aż do śmierci – i to śmierci krzyżowej”
(Flp 2, 5-8).” (KKK 461). „O tej samej tajemnicy mówi List do Hebrajczyków:
„Przeto przychodząc na świat, mówi (Chrystus): Ofiary ani daru nie chciałeś,
aleś Mi utworzył ciało; całopalenia i ofiary za grzech nie podobały się Tobie.
Wtedy rzekłem: Oto idę... abym spełniał wolę Twoją, Boże (Hbr 10, 5-7,
cytując Ps 40, 7-9 LXX).” (KKK 462).
6
o. prof. Dr hab.
Piotr Liszka CMF
+ Całopalenie ofiarą wonności wdzięcznej dla Jahwe. „Co dnia składaj cielca
za grzech na zadośćuczynienie, dokonaj na ołtarzu ofiary za grzech, swego
przebłagania na nim. Potem siedem dni dokonuj na ołtarzu zadośćuczynienia
i poświęcaj go. W ten sposób ten ołtarz stanie się przeświętym. Cokolwiek
dotknie tego ołtarza, stanie się [również] święte. Na tym więc ołtarzu
nieustannie, co dnia masz składać dwa jednoroczne baranki. Jednego
baranka złóż w ofierze rano, a drugiego pod wieczór Do pierwszego baranka
dodasz dziesiątą część [efy] wyborowej mąki, zagniecionej z czwartą częścią
hinu oliwy wytłoczonej, oraz – jako ofiarę z płynów – czwartą część hinu
wina. A do drugiego baranka, którego masz złożyć pod wieczór, dodasz taką
samą ofiarę z pokarmów, co rano, i taką samą ofiarę z płynów jako wdzięczną
wonność, ofiarę przez ogień dla Jahwe. To będzie nieustanne całopalenie
waszych pokoleń u wejścia do Namiotu Zjednoczenia, przed Jahwe, gdzie
będę się spotykał z wami. Tam właśnie chcę przemawiać do ciebie. Tam chcę
się spotykać z synami Izraela. Ołtarz ten zostanie uświęcony przez moją
chwałę. Uświęcę zatem Namiot Zjednoczenia i ołtarz. Ale i Aarona, i jego
synów poświęcę sobie na służbę kapłańską. Chcę zamieszkać wśród synów
Izraela i być im Bogiem. I poznają, że Ja jestem Jahwe, ich Bóg, który ich
wywiódł z ziemi egipskiej, aby zamieszkać wśród nich. Ja, Jahwe, ich Bóg!”
(Wj 29, 36-46).
+ Całopalenie ofiarowane Bogu na jednej z gór wskazanej przez Boga. „Po
tych zdarzeniach Bóg wystawił Abrahama na próbę. Gdy bowiem zawołał go:
„Abrahamie!”, a ten odpowiedział: „Oto jestem” – rzekł doń: – Weź Izaaka,
swego syna-jedynaka, którego tak miłujesz, idź do ziemi Moria i ofiaruj go
tam na całopalenie na jednej z gór, którą ci wskażę. Abraham wstał więc
rankiem i osiodłał osła. Potem wziął dwóch służebnych i swego syna Izaaka,
a narąbawszy drew na całopalenie wyruszył ku miejscowości, którą Bóg mu
wyznaczył. Kiedy trzeciego dnia Abraham rozejrzał się, ujrzał z dala tę
miejscowość. Wtedy powiedział do służebnych: – Poczekajcie tutaj z osłem; ja
pójdę tam z chłopcem, pokłonimy się [Bogu] i powrócimy do was. Wziął więc
Abraham drew na całopalenie i włożył je na swego syna Izaaka; sam ujął w
rękę ogień i nóż, po czym obaj ruszyli obok siebie. Wtem Izaak zwrócił się do
swego ojca Abrahama ze słowami: – Proszę cię, ojcze! A gdy ten odpowiedział:
„Słucham cię, mój synu!” – zapytał: – Oto ogień i drwa, ale gdzież jagnię na
całopalenie? Abraham odpowiedział: – Bóg już upatrzy sobie to jagnię na
całopalenie, mój synu! Szli zatem dalej obok siebie, aż doszli do miejsca,
które Bóg mu wyznaczył. Tam wzniósł Abraham ołtarz i ułożył drwa, a
związawszy syna swego Izaaka, ułożył go na ołtarzu, na drwach. Potem
wyciągnął rękę i uchwycił nóż, aby zabić syna” (Rdz 22, 1-10).
+ Całopalenie ofiarowane Bogu na jednej z gór wskazanej przez Boga. „Po
tych zdarzeniach Bóg wystawił Abrahama na próbę. Gdy bowiem zawołał go:
„Abrahamie!”, a ten odpowiedział: „Oto jestem” – rzekł doń: – Weź Izaaka,
swego syna-jedynaka, którego tak miłujesz, idź do ziemi Moria i ofiaruj go
tam na całopalenie na jednej z gór, którą ci wskażę. Abraham wstał więc
rankiem i osiodłał osła. Potem wziął dwóch służebnych i swego syna Izaaka,
a narąbawszy drew na całopalenie wyruszył ku miejscowości, którą Bóg mu
wyznaczył. Kiedy trzeciego dnia Abraham rozejrzał się, ujrzał z dala tę
miejscowość. Wtedy powiedział do służebnych: – Poczekajcie tutaj z osłem; ja
pójdę tam z chłopcem, pokłonimy się [Bogu] i powrócimy do was. Wziął więc
7
o. prof. Dr hab.
Piotr Liszka CMF
Abraham drew na całopalenie i włożył je na swego syna Izaaka; sam ujął w
rękę ogień i nóż, po czym obaj ruszyli obok siebie. Wtem Izaak zwrócił się do
swego ojca Abrahama ze słowami: – Proszę cię, ojcze! A gdy ten odpowiedział:
„Słucham cię, mój synu!” – zapytał: – Oto ogień i drwa, ale gdzież jagnię na
całopalenie? Abraham odpowiedział: – Bóg już upatrzy sobie to jagnię na
całopalenie, mój synu! Szli zatem dalej obok siebie, aż doszli do miejsca,
które Bóg mu wyznaczył. Tam wzniósł Abraham ołtarz i ułożył drwa, a
związawszy syna swego Izaaka, ułożył go na ołtarzu, na drwach. Potem
wyciągnął rękę i uchwycił nóż, aby zabić syna” (Rdz 22, 1-10).
+ Całopalenie Ołtarz całopalenia ustawiony przed wejściem do Przybytku. „A
Jahwe tak przemówił do Mojżesza: – W pierwszym dniu pierwszego miesiąca
masz ustawić Przybytek z Namiotem Zjednoczenia. Ustaw tam Arkę
Świadectwa i zasłoń ją kotarą. Potem przynieś stół i uporządkuj jego
wyposażenie. Przynieś także świecznik i poustawiaj na nim lampy. Ołtarz
złoty na kadzidło ustaw przed Arką Świadectwa i zawieś zasłonę przy wejściu
do Przybytku. Ołtarz całopalenia ustaw przed wejściem do Przybytku [z]
Namiotem Zjednoczenia, a kadź postaw między Namiotem Zjednoczenia a
tym ołtarzem; i wlej do niej wody. Potem urządź wokoło dziedziniec i zawieś
zasłonę w bramie dziedzińca. Weź następnie olej do namaszczania i namaść
Przybytek i wszystko, co się w nim znajduje. Tak poświęcisz go i wszystkie
jego sprzęty, będzie więc święty. Namaść też ołtarz całopalenia i wszystkie
jego sprzęty; tak poświęcisz ten ołtarz, że będzie on prześwięty. Dalej namaść
kadź i jej podstawę, i tak poświęć ją. Aaronowi i jego synom każ potem
zbliżyć się do wejścia do Namiotu Zjednoczenia i obmyj ich wodą. Ubierz
następnie Aarona w szaty święte i namaść go. Tak poświęcisz go, a on będzie
mi służył jako kapłan. Każ też przybliżyć się jego synom. Oblecz ich w kutony
i namaść, podobnie jak namaściłeś ich ojca. Będą mi oni służyli jako
kapłani. To namaszczenie ich będzie dla nich wiecznym kapłaństwem – z
pokolenia w pokolenie. Mojżesz wykonał wiernie wszystko, co Jahwe mu
nakazał. Przybytek postawiono w pierwszym dniu pierwszego miesiąca, w
drugim roku” (Wj 40, 1-17).
+ Całopalenie Ołtarz całopalenia wykonany według nakazu Jahwe. „Potem
Mojżesz zgromadził całą społeczność synów Izraela i przemówił do nich: – Oto
są nakazy, które dał Jahwe, by je wypełnić: Przez sześć dni należy
wykonywać pracę, ale siódmego dnia macie mieć święty odpoczynek,
uroczysty szabat na cześć Jahwe. Kto by w tym dniu wykonywał jakąś pracę,
musi ponieść śmierć. Nie wolno zapalać ognia w mieszkaniach w dzień
szabatu. I dalej mówił Mojżesz do całej społeczności synów Izraela: – Taki
jest nakaz, który wydał Jahwe: Z tego, co macie, weźcie wybrane dary dla
Jahwe. Niech każdy chętnym sercem przyniesie jako dar dla Jahwe: złoto,
srebro, miedź, jasną i ciemną purpurę, karmazyn, cienki len, włosy kozie,
skóry baranie wyprawione na czerwono, skóry borsuka, drzewo akacjowe,
olej do świecenia, wonności na olej do namaszczania i do pachnącego
kadzidła, kamienie onyksu i inne kamienie do osadzenia na efodzie i
pektorale. Wszyscy uzdolnieni [rzemieślnicy] spośród was niech przyjdą i
wykonają wszystko, co nakazał Jahwe: Przybytek wraz z jego namiotem i
nakryciem; haki do niego, deski, rygle, słupki i podstawki; Arkę i drążki do
niej, Płytę Przebłagania i kotarę osłaniającą; stół i drążki do niego, wszystkie
jego naczynia (i chleby składane Bogu); świecznik dający światło, jego
8
o. prof. Dr hab.
Piotr Liszka CMF
[dodatkowe] naczynia i lampy oraz olej do świecenia; ołtarz kadzielny i drążki
do niego, olej do namaszczania i wonne kadzidło, zasłonę do wejścia do
Przybytku; ołtarz całopalenia, ruszt miedziany należący do niego, drążki i
wszystkie jego [dodatkowe] naczynia; kadź i jej podstawę; osłony na
dziedziniec, słupki do nich i podstawki, zasłonę na drzwi do dziedzińca; kołki
do Przybytku, kołki do dziedzińca i należące do nich sznury; szaty nakazane
przy służbie w miejscu Świętym, to znaczy szaty dla kapłana Aarona i szaty
jego synów do pełnienia posługi kapłańskiej” (Wj 35, 1-19).
+ Całopalenie składane na ołtarzu całopalenia przed wejściem do Przybytku
[z] Namiotem Zjednoczenia. „Mojżesz wzniósł Przybytek, ustawił jego
podstawki, powkładał deski, dodał drążki poprzeczne, postawił słupki. Potem
rozpostarł namiot nad Przybytkiem i od góry nałożył nakrycie namiotowe, jak
Jahwe polecił Mojżeszowi. Wziął też Świadectwo i włożył do Arki, pozakładał
drążki przy Arce, w końcu nałożył od góry na Arkę Płytę Przebłagania.
Następnie zaniósł Arkę do Przybytku, umieścił kotarę osłaniającą,
przesłaniając Arkę Świadectwa, jak to Jahwe rozkazał Mojżeszowi. Wstawił
też stół do Namiotu Zjednoczenia, po północnej stronie Przybytku, pod
kotarą. Potem poukładał na nim chleby przed obliczem Jahwe, jak to Jahwe
nakazał Mojżeszowi. Ustawił także świecznik w Namiocie Zjednoczenia
naprzeciw stołu, po południowej stronie Przybytku. Pozakładał też lampy
przed obliczem Jahwe, jak Jahwe nakazał Mojżeszowi. Także i złoty ołtarz
postawił w Namiocie Zjednoczenia, przed kotarą, i zapalił na nim pachnące
kadzidło, jak Jahwe polecił Mojżeszowi. Zawiesił również zasłonę przy
wejściu do Przybytku. Ołtarz całopalenia postawił przed wejściem do
Przybytku [z] Namiotem Zjednoczenia i złożył na nim całopalenie i ofiarę z
pokarmów, jak Jahwe polecił Mojżeszowi. Kadź umieścił między Namiotem
Zjednoczenia a tym ołtarzem, i wlał do niej wodę do obmywań. W niej to
Mojżesz, Aaron i jego synowie umyli ręce i nogi. Kiedy potem mieli wchodzić
do Namiotu Zjednoczenia albo zbliżyć się do ołtarza, myli się, jak Jahwe
nakazał Mojżeszowi. Urządził wreszcie dziedziniec dookoła Przybytku i
ołtarza i powiesił zasłonę przy bramie dziedzińca. Tak to ukończył Mojżesz
całe dzieło. Wtedy obłok okrył Namiot Zjednoczenia — chwała Jahwe
wypełniła Przybytek. Mojżesz nie mógł wejść do Namiotu Zjednoczenia, gdyż
obłok unosił się nad nim, chwała Jahwe wypełniała Przybytek. Ilekroć obłok
wznosił się w górę znad Przybytku, Izraelici ruszali dalej; tak było przy
wszystkich ich wędrówkach. Kiedy zaś obłok nie unosił się w górę, nie
wyruszali w dalszą drogę aż do dnia, gdy znów się podniósł. Obłok Jahwe
spoczywał więc w ciągu dnia nad Przybytkiem, nocą zaś był w nim ogień —
na oczach całego Domu Izraela w ciągu całej ich wędrówki” (Wj 40, 18-38).
+ Całopalenie składane przed bożkiem złotym. „A lud widząc, że Mojżesz
opóźnia swe zejście z góry, zebrał się wokół Aarona i powiedział do niego: —
Uczyńże dla nas Boga, który by [jako wódz] szedł przed nami. Nie wiemy
bowiem, co się stało z Mojżeszem, tym mężem, który nas wywiódł z ziemi
egipskiej. Wtedy Aaron powiedział do nich: – Pozrywajcie złote kolczyki z
uszu waszych żon, synów i córek i przynieście do mnie! Wówczas cały lud
pozdzierał z siebie złote kolczyki z uszu i zaniósł do Aarona. On przyjął to od
nich, ukształtował dłutem i ulał z tego cielca. Wtedy oni rzekli: – Izraelu! Oto
twój Bóg, który cię wywiódł z ziemi egipskiej. Aaron widząc to zbudował
przed nim ołtarz i ogłosił: – jutro dzień świąteczny na cześć Jahwe! Nazajutrz
9
o. prof. Dr hab.
Piotr Liszka CMF
powstali rychło rano i złożyli całopalenia, dołączając i ofiary dziękczynienia.
Potem lud zasiadł, aby jeść i pić, a potem oddać się zabawie. Wtedy Jahwe
przemówił do Mojżesza: — Zejdźże z góry, bo sprzeniewierzył się twój lud,
który wywiodłeś z ziemi egipskiej. Rychło zeszli z drogi, którą im
wyznaczyłem. Zrobili sobie cielca odlanego [z metalu], padali przed nim na
twarz i składali mu ofiary, mówiąc: „Izraelu, oto twój Bóg, który cię wywiódł z
ziemi egipskiej”. I dalej mówił Jahwe do Mojżesza: — Widzę, że ten lud jest
ludem twardego karku. Teraz więc zostaw mnie, niech się rozpali mój ogień
na nich i niech ich zniszczę. Ciebie zaś [samego] rozmnożę w wielki lud. Ale
Mojżesz próbował ułagodzić Jahwe, swego Boga, mówiąc: – O Jahwe!
Dlaczegóż ma się rozpalać twój gniew na lud, który wywiodłeś z ziemi
egipskiej siłą wielką i potężnym ramieniem? Dlaczego mają mówić
Egipcjanie: „Podstępnie wywiódł ich, aby wymordować w górach i wygładzić z
powierzchni ziemi”. Uśmierz zapalczywość Twego gniewu, zaniechaj tego zła,
[którym chcesz dotknąć] swój lud. Wspomnij na Abrahama, Izaaka i Izraela,
sługi Twoje, którym przysiągłeś na siebie samego, mówiąc im: „Rozmnożę
wasze potomstwo jak gwiazdy niebieskie, a całą tę ziemię, o której mówiłem,
dam waszemu potomstwu. Będą ją dzierżyć na zawsze!” Wtedy pożałował
Jahwe tego zła, którego zesłaniem groził swemu ludowi” (Wj 32, 1-14).
+ Całopalenie składane przez króla Saula, zaledwie skończył, „przybył
właśnie Samuel. Saul wyszedł naprzeciw niego, aby go pozdrowić. Rzekł
Samuel: Cóż uczyniłeś? Odpowiedział Saul: Ponieważ widziałem, że lud ode
mnie odchodzi, a ty nie przybywasz w oznaczonym czasie, gdy tymczasem
Filistyni gromadzą się w Mikmas, wtedy sobie powiedziałem: Filistyni zstąpią
do mnie do Gilgal, a ja nie zjednałem sobie Pana! Przezwyciężyłem się więc i
złożyłem całopalenie. I rzekł Samuel do Saula: Popełniłeś błąd. Gdybyś
zachował przykazanie Pana, Boga twego, które ci nałożył, niechybnie
umocniłby Pan twoje panowanie nad Izraelem na wieki. A teraz panowanie
twoje nie ostoi się. Pan wyszukał sobie człowieka według swego serca:
ustanowił go Pan wodzem swego ludu, nie zachowałeś bowiem tego, co ci Pan
polecił. Samuel wstał i wyszedł z Gilgal, by pójść swoją drogą. A pozostały
lud poszedł za Saulem naprzeciw wojownikom i przybył z Gilgal do Gibea
Beniamina. Saul dokonał przeglądu ludu, znajdującego się przy nim w liczbie
około sześciuset ludzi. Saul, syn jego Jonatan i lud, który się przy nim
znajdował, zostali w Gibea Beniamina, Filistyni zaś obozowali w Mikmas. Z
obozu filistyńskiego wyruszył oddział niszczycielski w liczbie trzech hufców.
Jeden hufiec udał się w drogę do Ofra, do ziemi Szual. Inny zaś hufiec
skierował się w drogę do Bet-Choron, jeszcze inny hufiec poszedł drogą ku
granicy biegnącej nad doliną Seboim w kierunku pustyni. W całej ziemi
izraelskiej nie było wtedy żadnego kowala, dlatego że mówili Filistyni: Niech
Hebrajczycy nie sporządzają sobie mieczów i włóczni! Wszyscy Izraelici
chodzili do Filistynów ostrzyć swój lemiesz, topór, siekierę lub motykę. Potem
płacili za ostrzenie lemiesza i topora dwie trzecie sykla, a jedną trzecią sykla
za siekierę lub motykę. Tak się więc stało, że w czasie wojny nikt z ludzi,
którzy byli z Saulem i Jonatanem, nie miał ani miecza, ani włóczni; mieli je
tylko Saul i syn jego, Jonatan. Straże filistyńskie wyruszyły ku wąwozowi
koło Mikmas” (1 Sm 13, 10-23).
+ Całopalenie składane przez Mojżesza na ołtarzu budowanym z ziemi. „Stał
więc lud z dala, a Mojżesz przybliżył się do ciemnej chmury, w której był Bóg.
10
o. prof. Dr hab.
Piotr Liszka CMF
A Jahwe przemówił do Mojżesza: – Tak mów do synów Izraela: Widzieliście,
że przemawiałem do was z nieba. Nie wolno wam tworzyć obok mnie bogów
ze srebra. Także i bogów ze złota nie wolno wam tworzyć. Zrób mi ołtarz z
ziemi i składaj na nim swoje ofiary całopalne i dziękczynne, owce i woły na
każdym miejscu, gdzie Ja przypomnę swoje Imię. Ja przyjdę do ciebie i
pobłogosławię cię. Jeżeli zaś będziesz robił dla mnie ołtarz z kamieni, nie
buduj go z ociosanych kamieni; zbezcześcisz go, obrabiając dłutem! Nie
wolno ci po stopniach wstępować do mego ołtarza, aby przy nim nie została
odsłonięta twoja nagość” (Wj 20, 21-26). „A oto [dalsze] prawa, które im
podasz: Jeśli kupisz niewolnika-Hebrajczyka, winien on służyć przez sześć
lat. W siódmym roku ma wyjść na wolność bez wykupu. Jeśli przyszedł sam
jeden, sam jeden też ma odejść. Jeśli był żonaty, jego żona ma odejść razem z
nim. Jeśli [jednak] jego pan dał mu żonę, która urodziła mu synów albo
córki, wtedy ta żona i jej dzieci będą należały do jej pana, on zaś ma odejść
sam jeden. Gdyby jednak ów niewolnik oświadczył: „Kocham swego pana,
swoją żonę i dzieci, nie chcę iść na wolność”, wówczas jego pan winien go
zaprowadzić przed Boga, a potem do bramy albo odrzwi. [Tutaj] jego pan
winien mu szydłem przekłuć ucho. [Odtąd] ten będzie mu służył na zawsze.
Jeśli ktoś sprzeda własną córkę za niewolnicę, nie może ona odejść tak, jak
odchodzą niewolnicy. Jeśli nie spodoba się swemu panu, który przeznaczył ją
[pierwotnie] dla siebie, ma on zezwolić, by ją wykupiono. Nie ma jednak
prawa sprzedać jej obcym ludziom, gdyż sprawił jej zawód. A jeżeli zechce
przeznaczyć ją dla swego syna, ma jej przyznać prawa należne córkom. Jeśli
weźmie sobie jeszcze inną [żonę], nie może umniejszać tej [pierwszej]
pożywienia, ubrania i współżycia. Gdyby nie dopełnił wobec niej tych trzech
rzeczy, może ona odejść darmo, bez wykupu” (Wj 21, 1-11).
+ Całopalenie składane przez Samuela, „Przybyli mieszkańcy Kiriat-Jearim,
zabrali Arkę Pańską i wprowadzili ją do domu Abinadaba na wzgórzu,
Eleazara zaś, syna jego, poświęcili, aby strzegł Arki Pańskiej. Od chwili
przybycia arki do Kiriat-Jearim upłynął długi okres lat dwudziestu. Cały dom
Izraela zatęsknił za Panem. Wtedy Samuel tak powiedział do całego domu
Izraela: Jeśli chcecie się nawrócić do Pana z całego serca, usuńcie spośród
siebie wszystkich bogów obcych i Asztarty, a skierujcie wasze serca ku Panu,
służcie więc tylko Jemu, a wybawi was z rąk Filistynów. Synowie Izraela
usunęli Baalów i Asztarty i służyli tylko samemu Panu. Wtedy zarządził
Samuel: Zgromadźcie wszystkich Izraelitów w Mispa: będę się modlił za wami
do Pana. Zgromadzili się w Mispa i czerpali wodę, którą rozlewali przed
Panem. Pościli również w tym dniu, tam też wołali: Zgrzeszyliśmy przeciw
Panu. Samuel sprawował sądy nad Izraelitami w Mispa. Skoro Filistyni
posłyszeli, że Izraelici zebrali się w Mispa, władcy Filistynów wyruszyli
przeciw Izraelitom. Kiedy usłyszeli o tym Izraelici, zlękli się Filistynów. Wtedy
Izraelici prosili Samuela: Nie przestawaj modlić się za nami do Pana, Boga
naszego, aby nas wybawił z rąk Filistynów. Samuel wziął jedno jagnię ssące i
złożył ja na całopalenie Panu; wołał do Pana w sprawie Izraela, a Pan go
wysłuchał. W czasie gdy Samuel składał całopalną ofiarę, Filistyni przystąpili
do walki z Izraelitami. W tym dniu zagrzmiał Pan potężnym gromem przeciw
Filistynom, wywołując popłoch, tak iż ponieśli klęskę przed Izraelitami.
Mężowie izraelscy wyruszyli z Mispa i puścili się w pogoń za Filistynami. Bili
ich aż do Bet-Kar. Potem Samuel wziął jeden kamień i ustawił między
11
o. prof. Dr hab.
Piotr Liszka CMF
miastami Mispa a Jeszana, nazywając go Eben-Haezer, mówiąc: Aż dotąd
wspierał nas Pan. Filistyni zostali pokonani tak, że nie wkraczali już odtąd
do krainy izraelskiej. Ręka Pańska zawisła nad Filistynami po wszystkie dni
życia Samuela. Powróciły do Izraela do miasta, które zabrali im Filistyni od
Ekronu aż do Gat; Izraelici zabrali z ręki Filistynów również te ziemie, które
do nich należały. Nastał też okres pokoju między Izraelem i Amorytami.
Samuel sprawował sądy nad Izraelem przez cały ciąg swego życia. Corocznie
odbywał podróż do Betel, Gilgal i Mispa, sprawując sądy nad Izraelem we
wszystkich tych miejscowościach. Potem wracał do Rama, tam bowiem był
jego dom, tam także sądził Izraela, tam również zbudował ołtarz Panu” (1 Sm
7, 1-17).
+ Całopalenie sprawiedliwego przyjmowane przez Boga. „A dusze
sprawiedliwych są w ręku Boga i nie dosięgnie ich męka. Zdało się oczom
głupich, że pomarli, zejście ich poczytano za nieszczęście i odejście od nas za
unicestwienie, a oni trwają w pokoju. Choć nawet w ludzkim rozumieniu
doznali kaźni, nadzieja ich pełna jest nieśmiertelności. Po nieznacznym
skarceniu dostąpią dóbr wielkich, Bóg ich bowiem doświadczył i znalazł ich
godnymi siebie. Doświadczył ich jak złoto w tyglu i przyjął ich jak całopalną
ofiarę. W dzień nawiedzenia swego zajaśnieją i rozbiegną się jak iskry po
ściernisku. Będą sądzić ludy, zapanują nad narodami, a Pan królować będzie
nad nimi na wieki. Ci, którzy Mu zaufali, zrozumieją prawdę, wierni w
miłości będą przy Nim trwali: łaska bowiem i miłosierdzie dla Jego
wybranych. A bezbożni poniosą karę stosownie do zamysłów, bo wzgardzili
sprawiedliwym i odstąpili od Pana: nieszczęsny bowiem, kto mądrością
gardzi i karnością. Nadzieje ich płonne, wysiłki bezowocne, bezużyteczne ich
dzieła. Żony ich głupie, przewrotne ich dzieci, przeklęty ich ród!
Błogosławiona niepłodna, ale nieskalana, która nie zaznała współżycia w
łożu, w czas nawiedzenia dusz wyda plon. I eunuch, co nie skalał swych rąk
nieprawością ani nic złego nie myślał przeciw Bogu: za wierność otrzyma
łaskę szczególną i dział pełen radości w Świątyni Pańskiej. Wspaniałe są
owoce dobrych wysiłków, a korzeń mądrości nie usycha. A dzieci
cudzołożników nie osiągną celu, zniknie potomstwo nieprawego łoża. Jeśli
nawet żyć będą długo – za nic będą miani i na końcu niechlubna będzie ich
starość. A jeśli wcześnie pomrą, będą bez nadziei i bez pociechy w dzień
sądu: bo straszny jest kres plemienia grzesznego!” (Mdr 3, 1-19).
+ Całopalenie tłuszczu z cielca ofiarowanego na przebłaganie za grzechy
nieświadome. „Jahwe przemówił do Mojżesza: – powiedz tak synom Izraela:
Kto by nieświadomie wykroczył przeciw któremuś z przykazań Jahwe i
popełnił rzecz zakazaną: jeśli to zgrzeszył arcykapłan, obciążając winą [i] lud,
wówczas za grzech, którego się dopuścił, złoży dla Jahwe w ofierze
przebłagalnej młodego cielca bez skazy. Przyprowadzi tego cielca przed
wejście do Namiotu Zjednoczenia, przed Jahwe, położy rękę na jego głowie i
zabije cielca przed Jahwe. Arcykapłan weźmie potem nieco krwi tego cielca i
zaniesie ją do Namiotu Zjednoczenia. Kapłan umoczy swój palec w krwi i
siedem razy pokropi przed Jahwe, przed zasłoną miejsca Świętego. Przeniesie
też [kapłan] nieco krwi na rogi ołtarza z wonnym kadzidłem, który stoi przed
Jahwe w Namiocie Zjednoczenia; całą zaś [resztę] krwi cielca wyleje u
podstawy ołtarza całopalenia, znajdującego się przed wejściem do Namiotu
Zjednoczenia. Potem wyjmie z cielca ofiarowanego na przebłaganie wszystek
12
o. prof. Dr hab.
Piotr Liszka CMF
tłuszcz, [więc] tłuszcz okrywający wnętrzności i wszystek tłuszcz przylegający
do nich, a także obie nerki z tłuszczem znajdującym się na nich, a
sięgającym po uda; i płat [tłuszczu] na wątrobie, który oddzieli od niej wraz z
nerkami — podobnie jak wyjmuje się je z wołu ofiary dziękczynnej. Kapłan
spali to na ołtarzu całopalenia. Skórę zaś cielca i całe mięso wraz z głową i
kończynami, wnętrzności i nieczystości, słowem całego cielca, każe wynieść
poza obóz, na czyste miejsce, gdzie składają popiół. I spali go na drwach, na
ogniu. Zostanie więc spalony tam, gdzie składają popiół. Jeśli wykroczenia
dopuści się nieświadomie cała społeczność Izraela i popełni jakiś czyn
zakazany przez przykazania Jahwe, i w ten sposób stanie się winna, nie
zdając sobie z tego sprawy, z chwilą gdy grzech, którego się dopuścili,
zostanie już rozpoznany, zgromadzenie dostarczy młodego cielca na ofiarę
przebłagalną, przyprowadzając go przed Namiot Zjednoczenia. Wtedy w
obliczu Pana starszyzna włoży ręce na głowę tego cielca. I zabiją cielca przed
Jahwe. Arcykapłan zaniesie potem trochę krwi tego cielca do Namiotu
Zjednoczenia. Kapłan umoczy swój palec we krwi i siedem razy pokropi przed
Jahwe, przed zasłoną miejsca Świętego. Przeniesie też trochę krwi na rogi
ołtarza, który znajduje się przed Jahwe w Namiocie Zjednoczenia; całą zaś
[resztę] krwi wyleje u podstawy ołtarza całopalenia, znajdującego się przed
wejściem do Namiotu Zjednoczenia. Potem wyjmie z cielca wszystek tłuszcz i
puści z dymem na tym ołtarzu. Następnie postąpi z tym cielcem podobnie,
jak postąpił z cielcem [ofiary] przebłagania. W ten sposób kapłan
zadośćuczyni za nich i będzie im odpuszczone. Potem każe wynieść cielca
poza obóz i spali go tak, jak spalił pierwszego cielca. Taka jest ofiara
przebłagalna [za grzech] zgromadzenia” (Kpł 4, 1-21).
+ Całopalenie ustępują posłuszeństwa głosowi Pana. „Samuel odrzekł: Czyż
milsze są dla Pana całopalenia i ofiary krwawe od posłuszeństwa głosowi
Pana? Właśnie, lepsze jest posłuszeństwo od ofiary, uległość - od tłuszczu
baranów. Bo opór jest jak grzech wróżbiarstwa, a krnąbrność jak złość
bałwochwalstwa. Ponieważ wzgardziłeś nakazem Pana, odrzucił cię On jako
króla. Saul odrzekł na to Samuelowi: Popełniłem grzech: Przekroczyłem
nakaz Pana i twoje wskazania, bałem się bowiem ludu i usłuchałem jego
głosu. Ty jednak daruj moją winę i chodź ze mną, ażebym oddał pokłon
Panu. Na to Samuel odrzekł Saulowi: Nie pójdę z tobą, gdyż odrzuciłeś słowo
Pana i dlatego odrzucił cię Pan. Nie będziesz już królem nad Izraelem. Kiedy
Samuel odwrócił się, by odejść, Saul chwycił kraj jego płaszcza, tak że go
rozdarł. Wtedy rzekł do niego Samuel: Pan odebrał ci dziś królestwo
izraelskie, a powierzył je komu innemu, lepszemu od ciebie. Chwała Izraela
nie kłamie i nie żałuje, gdyż to nie człowiek, aby żałował. Odpowiedział Saul:
Zgrzeszyłem. Bądź jednak łaskaw teraz uszanować mię wobec starszyzny
mego ludu i wobec Izraela, wróć ze mną, abym oddał pokłon Panu, Bogu
twemu. Wrócił Samuel i szedł za Saulem. Saul oddał pokłon Panu. Samuel
dał potem rozkaz: Przyprowadźcie do mnie króla Amalekitów – Agaga! Agag
zbliżył się do niego chwiejnym krokiem i rzekł: Naprawdę znikła u mnie
gorycz śmierci. Samuel jednak powiedział: Jak mieczem swym czyniłeś
bezdzietnymi kobiety, także też niech będzie bezdzietna wśród kobiet twoja
matka! I Samuel kazał stracić Agaga przed Panem w Gilgal. Następnie udał
się Samuel do Rama, a Saul wrócił do swej posiadłości w Gibea Saulowym.
Odtąd już Samuel nie zobaczył Saula aż do chwili swej śmierci. Smucił się
13
o. prof. Dr hab.
Piotr Liszka CMF
jednak, iż Pan pożałował tego, że Saula uczynił królem nad Izraelem” (1 Sm
15, 22-35).
+ Całopalenie zadaniem Mesjasza kapłańskiego. „Mesjasz kapłański. Kapłan
występuje w większości religii, choć nie w każdej oznacza to samo. W
judaizmie instytucja kapłana jest znacznie starsza od królewskiej i bardziej
podkreśla charakter sakralny, duchowy oraz kultyczny. 1) Według wczesnej
literatury kapłańskiej, łącznie z Kodeksem Kapłańskim Pięcioksięgu,
powstałym w latach 570-445 przed Chr. na podstawie bardzo starych
tekstów, inne ujęcie mesjasza przedstawiał „namaszczony” arcykapłan (Wj
29, 7; Kpł 4, 3.16; 6, 15; 8, 12). Aaron był namaszczony przez Mojżesza z
mandatu Bożego (Kpł 8, 1-36). Potem Jezus zostanie Namaszczonym
Arcykapłanem (Hbr 5, 5-10). Najstarszym tekstem, tłumaczonym po
mesjańsku jeszcze przed chrześcijaństwem, jest Błogosławieństwo Mojżesza
dla Lewiego (Pwt 33, 8-11). Jak Jakub błogosławił Judę jako pokolenie
królewskie, tak Mojżesz błogosławi pokolenie Lewiego jako kapłańskie. Lewi
jest archetypem człowieka miłości ku Bogu, najwierniejszego Jahwe, bez
ziemskiej motywacji swej wiary i służby, wywodzącego się wprost od Boga
(sine genealogia), stawiającego swych rodziców i swoją rodzinę, jako coś „nieznanego”, w obliczu posłannictwa Bożego oraz strzegącego słowa Bożego,
Przymierza i Prawa. Objawi on w sobie Moc Bożą i pokona wrogów (w. 11).
Według tego lewicko-kapłańskiego przyrzeczenia Mesjasz będzie pełnił
głównie dwie funkcje: będzie przekazywał wolę Bożą bądź to z komentowania
objawienia w liturgii, bądź to z interpretacji prawa przymierza, oraz będzie
sprawował kult, łącznie z ofiarą całopalenia. Według najstarszych tradycji w
doskonałej społeczności funkcja kapłańska miała dopełniać królewską, a
więc ideałem był ów legendarny Melchizedek, król Szalemu i jednocześnie
kapłan Boga Najwyższego (Rdz 14, 17-20). Mesjasz kapłański i królewski
miał stanowić Kogoś Jednego (2 Sm 6, 18-20; 1 Krl 8, 14.55.64; 15, 12-15; 2
Krl 16, 12-13; 18, 3 nn.), jakkolwiek Dawid tytuł kapłański ma wyrażony
tylko raz w Ps 110, 4, gdzie przy intronizacji jest on powołany na „kapłana
wedle obrządku Melchizedeka”. Trzeba pamiętać również, że zachodzi ścisły
związek nie tylko między kapłanem a królem, lecz także między osobą
kapłana a miastem, świątynią i ludem. Dlatego po zdobyciu przez Dawida
Syjonu, twierdzy Jebuzytów, stanowiącej potem część Jerozolimy (Szalem), i
zbudowaniu tam „Miasta Świętego” (2 Sm 5, 7) i świątyni kapłani stworzyli
specjalną teologię Syjonu (Ps 46; 48; 76; 87), która w duchu idei
Melchizedeka łączyła Dawidowe królestwo oraz syjońskie, jerozolimskie
kapłaństwo, czyli urząd króla w „centrum świata” ze świątynią na Górze
Świętej, a więc i eschatyczne mesjaństwo z eschatyczną świątynią oraz
eschatycznym ludem (Mk 14, 58; J 1, 14; Ap 21, 22). W każdym razie
Christos miał być „Arcykapłanem na wieki na wzór Melchizedeka” (Hbr 5,
6.10), w mieście królewskim i świętym, w centrum świata i jego dziejów, w
Znaku powszechnego pokoju i Nowej Ziemi. Mesjasz kapłański czynił ziemię
świętą, a dzieje świata – liturgią” /Cz. S. Bartnik, Dogmatyka Katolicka, t. 1,
Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 2000, s. 515.
+ całopalenie złożone Panu przez Noego po potopie. „Noe wyszedł więc z arki
wraz z synami, żoną i z żonami swych synów. Wyszły też z arki wszelkie
zwierzęta: różne gatunki zwierząt pełzających po ziemi i ptactwa, wszystko,
co się porusza na ziemi. Noe zbudował ołtarz dla Pana i wziąwszy ze
14
o. prof. Dr hab.
Piotr Liszka CMF
wszystkich zwierząt czystych i z ptaków czystych złożył je w ofierze
całopalnej na tym ołtarzu. Gdy Pan poczuł miłą woń, rzekł do siebie: Nie
będę już więcej złorzeczył ziemi ze względu na ludzi, bo usposobienie
człowieka jest złe już od młodości. Przeto już nigdy nie zgładzę wszystkiego,
co żyje, jak to uczyniłem. Będą zatem istniały, jak długo trwać będzie ziemia:
siew i żniwo, mróz i upał, lato i zima, dzień i noc.” (Rdz 8,18-22) bt
+ Całopalenie złożył przed Panem Dawid po przyniesieniu Arki Pańskiej do
Namiotu, który rozpiął dla niej Dawid. „I Arka Pańska pozostawała w domu
Obed-Edoma z Gat przez trzy miesiące. A Pan pobłogosławił Obed-Edomowi i
całej jego rodzinie. Doniesiono królowi Dawidowi: Pan obdarzył
błogosławieństwem rodzinę Obed-Edoma i całe jego mienie z powodu Arki
Bożej. Poszedł więc Dawid i sprowadził z wielką radością Arkę Bożą z domu
Obed-Edoma do Miasta Dawidowego. Ilekroć niosący Arkę Pańską postąpili
sześć kroków, składał w ofierze wołu i tuczne cielę. Dawid wtedy tańczył z
całym zapałem w obecności Pana, a ubrany był w lniany efod. Dawid wraz z
całym domem izraelskim prowadził Arkę Pańską, wśród radosnych okrzyków
i grania na rogach. Kiedy Arka Pańska przybyła do Miasta Dawidowego,
Mikal, córka Saula, wyglądała przez okno i ujrzała króla Dawida, jak
podskakiwał i tańczył przed Panem: wtedy wzgardziła nim w sercu.
Przyniesioną więc Arkę Pańską ustawiono na przeznaczonym na to miejscu
w środku Namiotu, który rozpiął dla niej Dawid, po czym Dawid złożył przed
Panem całopalenia i ofiary biesiadne. Kiedy Dawid skończył składanie
całopaleń i ofiar biesiadnych, pobłogosławił lud w imieniu Pana Zastępów.
Dokonał potem podziału między cały naród, między cały tłum Izraela, między
mężczyzn i kobiety: dla każdego po jednym bochenku chleba, po kawałku
mięsa i placku z rodzynkami. Potem wszyscy ludzie udali się do swych
domów. Wrócił Dawid, aby wnieść błogosławieństwo do swego domu. Wyszła
ku niemu Mikal, córka Saula, i powiedziała: O, jak to wsławił się dzisiaj król
izraelski, który się obnażył na oczach niewolnic sług swoich, tak jak się
pokazać może ktoś niepoważny. Dawid odpowiedział Mikal: Przed Panem,
który wybrał mnie zamiast ojca twego i całej twej rodziny i ustanowił mnie
wodzem ludu Pańskiego, Izraela, przed Panem będę tańczył. I upokorzyłbym
się jeszcze bardziej. Choćbym miał się poniżyć w twoich oczach, to u
niewolnic, o których mówisz, sławę bym jeszcze zyskał. Mikal, córka Saula,
była bezdzietna aż do czasu swej śmierci” (2 Sm 6 11-23).
+ Całopalna ofiara nakazana Aaronowi przez Boga. „Jahwe przemówił do
Mojżesza: – Wydaj Aaronowi i jego synom takie polecenie: Oto przepis
odnoszący się do ofiary całopalnej. Całopalenie pozostanie na palenisku, na
ołtarzu, przez całą noc aż do rana; ogień winien więc być utrzymany na tym
ołtarzu. Kapłan przywdzieje swoją szatę lnianą, także i lniane spodnie na
ciało, po czym usunie popiół, który powstał ze spalenia ofiary całopalnej na
ołtarzu; wysypie go opodal ołtarza. Następnie zdejmie swój strój, włoży inne
szaty i wyniesie popiół na czyste miejsce poza obozem. Ogień na ołtarzu ma
być stale utrzymywany, nie może wygasnąć. Każdego ranka kapłan rozpali
na nim drwa, ułoży na nich całopalenie i spali tłuszcz ofiar dziękczynnych.
Nieustanny ogień ma więc płonąć na ołtarzu, nie może nigdy wygasnąć. Oto
przepis odnoszący się do ofiary z pokarmów. Synowie Aarona mają ją
przynieść przed Jahwe, przed ołtarz. Wezmą z niej garść mąki ofiarnej razem
z oliwą i wszystkim kadzidłem dołączonym do ofiary i spalą na ołtarzu jako
15
o. prof. Dr hab.
Piotr Liszka CMF
[ofiarę] woni przyjemnej ku upamiętnieniu dla Jahwe. To, co z niej
pozostanie, spożyje Aaron i jego synowie; a będzie się to spożywać bez
zakwasu, na miejscu Świętym, na dziedzińcu Namiotu Zjednoczenia. Nie
wolno tego piec z kwasem. Daję im to jako ich dział z ofiar spalanych dla
mnie, [część] szczególnie uświęconą, jak z ofiary przebłagalnej i ofiary
zadośćuczynienia. Każdy potomek męski Aarona może to spożywać: takie jest
wieczyste prawo dla waszych pokoleń o udziale w ofiarach spalanych dla
Jahwe. Każdy, kto ich dotknie, będzie poświęcony. Jahwe przemówił do
Mojżesza: – Aaron i jego synowie od dnia swego namaszczenia będą składać
w darze dla Jahwe następującą ofiarę: dziesiątą część efy przedniej mąki na
wieczystą ofiarę z pokarmów: połowę z tego rano, połowę zaś wieczorem. Ma
być ona przyrządzona z oliwą, na patelni; przyniesiesz ją już upieczoną i
ofiarujesz jako ofiarę z pokarmów podzieloną na części, woń przyjemną dla
Jahwe. Kapłan, który po nim [Aaronie] będzie namaszczony spośród jego
synów, będzie spełniał to samo. Jest to wieczyste prawo: cała ta ofiara będzie
doszczętnie spalona na cześć Jahwe. Każda [w ogóle] ofiara z pokarmów
[składana przez] kapłana będzie w całości [spalana]: nie wolno jej spożywać!
Jahwe przemówił do Mojżesza: – Oświadcz to Aaronowi i jego synom: Taki
jest przepis dotyczący ofiary przebłagalnej. Na tym samym miejscu, na
którym zabija się ofiarę całopalną, będzie się także zabijało ofiarę
przebłagalną przed Jahwe jako rzecz szczególnie uświęconą. Kapłan
składający ofiarę przebłagalną będzie część z niej spożywał; ma być
spożywana na miejscu Świętym, na dziedzińcu przed Namiotem
Zjednoczenia. Ktokolwiek dotknie mięsa tej ofiary, będzie poświęcony. A jeśli
krew jej splami [komu] szatę, winien miejsce splamione krwią wyprać na
miejscu Świętym Jeśli gotowano [ofiarę] w naczyniu glinianym, należy je
rozbić, jeśli zaś w miedzianym – trzeba je wyszorować i wypłukać wodą.
Każdy [dorosły] mężczyzna z rodu kapłanów może ją spożywać; jest ona
szczególnie uświęcona. Jeśli jednak część krwi z ofiary przebłagalnej
zaniesiono do Namiotu Zjednoczenia – celem zadośćuczynienia za winy w
miejscu Świętym – nie wolno z niej spożywać: ma być [cała] spalona w ogniu”
(Kpł 6, 1-23).
+ Całopalna ofiara synogarlicy wyrazem wdzięczności za oczyszczenie.
„Jahwe tak przemówił do Mojżesza i Aarona: – Oznajmijcie to synom Izraela:
Każdy mężczyzna, mający upływ z ciała, jest z tego powodu nieczysty.
Nieczystość zaś upływu polega na tym, że ciało albo wydziela upływ, albo też
chorobliwie zatrzymuje go w sobie: jest to więc nieczystość. Każde posłanie,
na którym spoczywałby cierpiący na upływ, i każdy sprzęt, na którym by
usiadł, będą nieczyste. Jeśli zaś ktoś dotknie jego posłania, będzie musiał
wyprać swoje ubranie i obmyć się wodą: a będzie nieczysty do wieczora. A
jeśli ktoś usiądzie na sprzęcie, na którym siedział człowiek cierpiący na
upływ, będzie musiał wyprać swoje ubranie i obmyć się wodą: a nieczysty
będzie do wieczora. Ten, kto dotknie się ciała człowieka cierpiącego na
upływ, będzie musiał wyprać swoje ubranie i obmyć się wodą: a nieczysty
będzie do wieczora. Gdy cierpiący na upływ plunie na człowieka czystego, ten
musi wyprać swoje ubranie i obmyć się wodą: a nieczysty będzie do wieczora.
Każde siodło, na którym siedział cierpiący na upływ, będzie nieczyste. Kto
dotknie czegokolwiek, co cierpiący na upływ miał pod sobą, będzie nieczysty
do wieczora. Kto zaś przenosi takie rzeczy, musi wyprać swoje ubranie i
16
o. prof. Dr hab.
Piotr Liszka CMF
obmyć się wodą: a nieczysty będzie do wieczora. Każdy, kogo dotknie się
cierpiący na upływ, który nie obmył [przedtem] rąk wodą, musi wyprać swoje
ubranie i obmyć się w wodzie: a nieczysty będzie do wieczora. Naczynie
gliniane, którego dotknie cierpiący na upływ, będzie rozbite, natomiast
naczynie drewniane będzie obmyte wodą. Gdy cierpiący na upływ zostanie z
niego wyleczony, poczeka jeszcze siedem dni na swoje oczyszczenie; potem
wypierze ubranie, wymyje swoje ciało w wodzie źródlanej i będzie czysty.
Następnie ósmego dnia weźmie dwie synogarlice albo dwa gołąbki i pójdzie
przed oblicze Jahwe, przed wejście do Namiotu Zjednoczenia. Tam odda je
kapłanowi. Kapłan złoży je w ofierze: jednego jako przebłaganie, drugiego na
całopalenie. Tak to kapłan dokona obrzędu zadośćuczynienia za niego wobec
Jahwe z powodu jego upływów. Mężczyzna, który miał wylew nasienia, ma
umyć w wodzie całe ciało: a nieczysty będzie do wieczora. Wszelka zaś odzież
czy skóra, na którą upadnie nasienie, mają być obmyte wodą: a nieczyste
będą do wieczora. Jeśli mężczyzna obcuje po małżeńsku z kobietą, to oboje
mają obmyć się w wodzie: a nieczyści będą do wieczora” (Kpł 15, 1-18).
+ Całopalna ofiara ze zwierzęcia bez skazy. „Gdy jakiś książę zgrzeszy
nieświadomie, popełniając czyn zakazany przez przykazanie Jahwe, swojego
Boga, i w ten sposób obciąży się winą, skoro zostanie uwiadomiony o
grzechu, który popełnił, przyprowadzi jako dar młodego kozła, samca bez
skazy. Potem położy rękę na głowę tego młodego bydlęcia i zabije je na tym
miejscu, gdzie zabijają przed Jahwe ofiary na całopalenie. To jest ofiara
przebłagalna. Kapłan weźmie na palec nieco krwi tej przebłagalnej ofiary i
przeniesie na rogi ołtarza całopalenia, a [resztę] krwi wyleje u podstawy
ołtarza całopalenia. Wszystek zaś tłuszcz spali na tym ołtarzu, podobnie [jak
się to robi z] tłuszczem ofiar dziękczynnych. I tak to kapłan zadośćuczyni za
jego grzech, i będzie mu darowany. Jeśli zgrzeszy zwykły człowiek,
nieświadomie wykraczając przeciw któremuś z przykazań, zabraniających
takich czynów, i obciąży się winą, skoro uświadomi się go, że popełnił grzech,
przyprowadzi jako dar młodą kozę, samicę bez skazy – za grzech, którego się
dopuścił. Potem położy rękę na głowę tej ofiary i zabije ją na przebłaganie w
miejscu, [gdzie się zabija] ofiary całopalne. Wtedy kapłan weźmie na palec
nieco krwi i przeniesie na rogi ołtarza całopalenia; całą zaś [resztę] krwi
wyleje u podstawy tego ołtarza. A wszystek jej tłuszcz kapłan wybierze,
podobnie jak się go wybiera przy ofiarach dziękczynnych, i spali na ołtarzu
jako [ofiarę] woni przyjemnej dla Jahwe. I tak to kapłan zadośćuczyni za
niego i [grzech] będzie mu odpuszczony. Jeśli zaś przyniesie w darze owcę
jako ofiarę przebłagalną, ma to być samica bez skazy. I położy rękę na głowie
tej ofiary i zabije ją na przebłaganie na miejscu, gdzie zabijają ofiary
całopalne. Potem kapłan weźmie na palec trochę krwi tej ofiary przebłagalnej
i przeniesie na rogi ołtarza całopalenia; całą zaś [resztę] krwi wyleje u
podstawy tego ołtarza. A wszystek jej tłuszcz kapłan wybierze, podobnie jak
się go wybiera z owcy ofiarowanej jako dziękczynienie, i spali na ołtarzu na
[innych] ofiarach spalanych dla Jahwe. Tak oto kapłan zadośćuczyni za
grzech, którego ten się dopuścił, i będzie mu darowany” (Kpł 4, 22-35).
+ Całopalne ofiary składane przez Aarona codziennie, „Jego ofiary całopalne
były składane codziennie, bez przerwy, dwa razy. Mojżesz wprowadził go w
czynności i namaścił go olejem świętym: to stało się dla niego przymierzem
wiecznym i dla jego potomstwa, jak długo trwać będą niebiosa, aby spełniał
17
o. prof. Dr hab.
Piotr Liszka CMF
obrzędy święte i równocześnie był kapłanem oraz błogosławił lud Imieniem
Boga. Wybrał go ze wszystkich żyjących, aby składał ofiarę Panu, kadzidło i
miłą woń na pamiątkę, by dokonywał za lud swój przebłagania. Dał mu przez
swe nakazy władzę nad przymierzem zarządzeń, aby nauczał Jakuba
świadectw i oświecał Izraela w Bożym Prawie. Niepowołani stanęli przeciwko
niemu i zazdrościli mu na pustyni, ludzie Datana i Abirama i zgraja Koracha,
w gniewie i złości, Pan ujrzał i to Mu się nie spodobało, zostali więc zgubieni
w gniewnej zapalczywości: cudownie sprawił, że pochłonął ich płomień Jego
ognia. A chwałę Aarona powiększył i dał mu dziedzictwo, przydzielił mu
ofiarę z pierwocin, przede wszystkim przygotował chleba w obfitości. Bo
przecież spożywają oni ofiary Pana, które dał jemu i jego potomstwu. Ale nie
otrzymał dziedzictwa w ziemi ludu i między nim nie ma on działu, albowiem
On sam jest działem jego i dziedzictwem. Pinchas, syn Eleazara, trzeci w
rzędzie sławnych przez to, że gorliwość okazał w bojaźni Pańskiej i gdy lud
się zbuntował, stanął twardo dzięki szlachetnej odwadze swej duszy i uzyskał
przebaczenie dla Izraela. Dlatego Pan zawarł z nim przymierze pokoju i
uczynił go przełożonym przybytku oraz swego ludu, zapewniając jemu i jego
potomstwu godność kapłańską na zawsze. Owszem, zawarł też przymierze z
Dawidem, synem Jessego, z pokolenia Judy, ale tylko co do dziedziczenia
przez całe potomstwo. Niech Pan da mądrość waszym sercom, abyście sądzili
lud Jego w sprawiedliwości, żeby nie zginęły ich dobra, a sława ich
przetrwała na pokolenia” (Syr 45, 14-26).
18