Algieria

Broszura informacyjna Eksportera
po rynku
Algierskiej Republiki
Ludowo-Demokratycznej
1.
WSPÓŁPRACA GOSPODARCZA POLSKI Z ALGIERSKĄ REPUBLIKĄ
LUDOWO - DEMOKRATYCZNĄ
1.1.
SPECYFIKA RYNKU
Algierska Republika Ludowo-Demokratyczna leży w Afryce Północnej, zajmuje 10. pozycję
w świecie pod względem wielkości, jest też największym co do wielkości terytorium krajem
w Afryce. Algieria graniczy z Tunezją, Libią, Nigrem, Mali, Mauretanią
i Marokiem. W Algierii zamieszkuje ok. 36 mln ludzi. Językiem urzędowym jest język
arabski. Posługuje się nim około 80% mieszkańców kraju. Ponieważ Algieria była francuską
kolonią, język francuski jest do dziś popularny wśród wykształconych Algierczyków oraz w
kontaktach handlowych. Językiem angielskim posługuje się bardzo mało osób. Przeciętny
obywatel mówi na co dzień dialektem arabskim tj. mieszanką języka arabskiego z francuskim,
z naleciałościami amazight (język Berberów). Poprawka z 2002 roku do konstytucji Algierii
ustanowiła język amazigh językiem narodowym, ale nie oficjalnym i nie urzędowym.
Jednostką monetarną jest dinar algierski (DZD).
Algieria należy do liczących się światowych eksporterów ropy naftowej i gazu ziemnego.
Sytuacja ekonomiczna i finansowa kraju zależy głównie od światowego poziomu cen
nośników energii. Eksport ropy i gazu stanowi 97% całej masy towarowej wysyłanej za
granicę. Wpływy z podatków w tym sektorze wynoszą 50-60% przychodów budżetu.
1
W Algierii wydobywa się również fosforyty, cynk, ołów, miedź, węgiel kamienny oraz sól
kamienną, gips, rtęć, uran oraz rudy żelaza. Elektrownie opalane są ropą i gazem; w Algierii
jest też kilka elektrowni atomowych. Dobrze rozwinięty przemysł, oparty na surowcach
naturalnych to: przemysł rafineryjny, metalowy, elektroniczny, cementowy i chemiczny;
ponadto rozwinięte jest rzemiosło. W rolnictwie dominuje uprawa zbóż, oliwek, winorośli,
pomarańczy, mandarynek, ziemniaków i pomidorów. Hoduje się owce, kozy, wielbłądy bydło
oraz drób.
Dzięki sprzedaży ropy i gazu władze algierskie zgromadziły, z których realizowany jest
obecnie 5-letni plan inwestycji publicznych na lata 2010-14 o wartości 286 mld USD.
Przewiduje on m.in.:
ƒ budowę szkół, szpitali, obiektów sportowych, kulturalnych oraz religijnych,
2 milionów mieszkań;
ƒ zapewnienie dostępu do gazu dla 1 mln rodzin;
ƒ zapewnienie dostępu do elektryczności i bieżącej wody dla 220 tys. rodzin;
ƒ modernizację infrastruktury drogowej, kolejowej, lotniczej i morskiej;
ƒ rozwój infrastruktury transportu miejskiego (tramwaj, metro);
ƒ modernizację rolnictwa;
ƒ budowę stacji odsalania wody morskiej.
Powyższy program inwestycyjny związany jest z modernizacją i rozbudową praktycznie
wszystkich dziedzin życia gospodarczo-społecznego stanowiąc równocześnie ogromną szansę
dla polskich firm budowlanych i przemysłowych na nawiązanie długoterminowej i owocnej
współpracy. Wymienione sektory są jedynie ogólną wskazówką dla polskich przedsiębiorców
odnośnie do kierunków, w których należy szukać w Algierii partnerów.
Głównymi partnerami handlowymi Algierii są: Francja, Włochy, Niemcy, Hiszpania i USA.
Algieria należy do następujących organizacji międzynarodowych: Organizacji Narodów
Zjednoczonych (ONZ), Ligi Państw Arabskich (LPA), Światowej Organizacji Handlu
(WTO), Międzynarodowego Funduszu Walutowego (IMF), Związku Arabskiego Maghrebu
(UMA), Organizacji Konferencji Muzułmańskiej (OIC), Organizacji Państw Eksportujących
Ropę Naftową (OPEC), Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), Unii Afrykańskiej (AU),
Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) oraz Organizacji
Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju Przemysłowego (UNIDO).
1.2.
WYMIANA HANDLOWA
Algieria pozostaje największym partnerem handlowym Polski w regionie Afryki Północnej
pod względem polskiego eksportu i drugim co do wielkości na całym kontynencie
afrykańskim.
2
W wymianie handlowej pomiędzy Polską a Algierią od wielu lat dominuje polski eksport.
Import algierskich towarów do Polski ma znikomą wartość, jego wartość w 2011 roku
wyniosła 42,781 mln USD (wzrost o 1081,61%). Wielkość polskiego eksportu do Algierii
wyniosła w 2011 roku 401 mln USD (wzrost o 28,46% w porównaniu z rokiem 2010). Bilans
w handlu między krajami jest więc korzystny dla Polski i wynosi 358,411 mln USD. Na
uwagę zasługuje fakt, że w ciągu 5 lat (2006-11) wartość polskiego eksportu do Algierii
wzrosła niemal czterokrotnie.
W strukturze towarowej polsko-algierskiej wymiany handlowej dominują produkty
żywnościowe oraz surowce. W 2011 roku dwie największe pozycje towarowe – koks i mleko
– stanowiły 66,48% całego polskiego eksportu do Algierii. Ponadto, Polska eksportuje m.in.
tytoń, pojazdy samochodowe, trotyl, części do samolotów i helikopterów oraz kartony
z papieru lub tektury.
1.3.
MOŻLIWOŚCI EKSPORTOWE BRANŻ I TOWARÓW
Plany licznych inwestycji oraz rozwój perspektywicznych branż i grup towarowych otwiera
przed polskimi firmami następujące możliwości:
ƒ eksport maszyn i urządzeń do modernizacji istniejących zakładów produkcyjnych,
ƒ uczestnictwo w kontynuowanym programie budowy nowoczesnej infrastruktury (dróg,
autostrad, kolei, portów, lotnisk, zapór wodnych, budynków użyteczności publicznej),
ƒ eksport żywności, maszyn, urządzeń i technologii do przemysłu rolno-spożywczego,
ƒ eksport surowców, komponentów i technologii do produkcji leków, drobnego
i specjalistycznego sprzętu medycznego,
ƒ transfer wiedzy i technologii związanych z ochroną środowiska wykorzystaniem energii
odnawialnych,
ƒ eksport wyrobów i technologii o specjalnym przeznaczeniu na potrzeby instytucji
odpowiedzialnych za bezpieczeństwo kraju, wewnętrzne i zewnętrzne,
ƒ sektor wydobywczy ropy i gazu oraz przemysł petrochemiczny stanowią ogromne
i niewykorzystane pole współpracy polsko-algierskiej.
2.
KWESTIE PRAWNE
2.1.
DOSTĘP DO RYNKU, REGULACJE CELNE
Umowa Stowarzyszeniowa UE-Algieria. Zasady dotyczące wymiany handlowej między Polską
a Algierią reguluje obowiązująca od dnia 1 września 2005 r. Umowa Stowarzyszeniowa UE –
3
Algieria. Określa ona m.in. zasady i kalendarz stopniowego obniżania obciążeń taryfowych (cła
i innych tego typu opłat) we wzajemnym handlu, aż do ich całkowitego zniesienia w 2017 r.
Obecnie Algieria prowadzi renegocjacje Umowy Stowarzyszeniowej, w kierunku rozłożenia
w czasie zaplanowanego zniesienia stawek celnych dla części produktów eksportowanych z UE
do Algierii. Algierski postulat wynika z poczucia braku równowagi w dwustronnych relacjach
handlowych i przeświadczenia władz algierskich, że po wejściu w życie Umowy
Stowarzyszeniowej Algieria stała się zbyt łatwym rynkiem zbytu dla produktów unijnych, za
czym nie nastąpił transfer technologii firm europejskich.
Szczegółowe informacje na temat ceł na towary i usługi pochodzenia wspólnotowego można
uzyskać na stronie internetowej przedstawicielstwa Unii Europejskiej w Algierii:
http://eeas.europa.eu/delegations/algeria/
Regulacje celne. Czas dokonania odprawy celnej, po zgromadzeniu i przedstawieniu
wymaganych dokumentów wynosi zwykle od 5 do 10 dni. Importer ma 21 dni na załatwienie
wymaganych formalności celnych, licząc od dnia zarejestrowania dokumentu, zezwalającego
na wyładunek lub obrót towarem. Po tym okresie następuje zmiana procedury celnej
i importowany towar zostaje złożony w depozyt celny, którego maksymalny czas trwania nie
może przekroczyć 4 miesięcy. Po tym terminie towar sprzedawany jest na otwartym przetargu
publicznym. W wypadku sporu z władzami celnymi, wszelkie odwołania należy kierować do
okręgowego inspektora celnego właściwego dla punktu wprowadzenia towaru w algierski
obszar celny.
Najniższe stawki celne i podatku VAT obowiązują w stosunku do towarów uznanych za
strategiczne dla Państwa (głównie: artykuły żywnościowe służące zaspokojeniu
podstawowych potrzeb społecznych; surowce i półprodukty dla przemysłu, towary nie
produkowane w kraju lub w niewystarczających ilościach). Podwyższone stawki celne
stosowane są przede wszystkim wobec towarów, których import ma stanowić uzupełnienie
podaży krajowej gospodarki. Najwyższe stawki celne odnoszą się do artykułów uznawanych
za mogące stanowić zagrożenie dla produkcji krajowej, używek i towarów tak zwanych
luksusowych.
Nie podlegają granicznym opłatom importowym, między innymi, sprowadzane z zagranicy:
ƒ towary na potrzeby algierskich resortów obrony narodowej i spraw wewnętrznych,
ƒ towary dla algierskiego sektora wydobywczego oraz ropy i gazu,
ƒ towary w ramach realizowanych projektów inwestycyjnych,
ƒ surowce do produkcji farmaceutyków,
ƒ sprzęt i wyposażenie badawcze (do użytku naukowego).
Informacje o wysokości obowiązujących stawek celnych, opłat i podatków oraz wymaganych
zezwoleniach i certyfikatach dla poszczególnych produktów dostępne są na stronach
algierskiej Dyrekcji Celnej (fr. Direction Générale des Douanes: www.douane.gov.dz).
Wymagane dokumenty. Do wprowadzenia towaru na algierski obszar celny niezbędne są
m.in. następujące dokumenty:
- świadectwo pochodzenia (certificat d’origine)
- EUR 1
- świadectwo zgodności (certificat de conformité)
Dokument EUR 1 potrzebny jest urzędowi celnemu, natomiast świadectwo pochodzenia jest
wymagane przez Dyrekcję do spraw kontroli jakości i walki z przestępczością Ministerstwa
Handlu. Wymagane są oba dokumenty ze względu na stanowisko władz algierskich,
iż dokument EUR1 jest dokumentem potwierdzającym jedynie wywóz towaru z Europy, co
nie oznacza automatycznie, że pochodzi z krajów Wspólnoty. Stąd wymagany jest dodatkowy
dokument potwierdzający pochodzenie towaru.
Świadectwo pochodzenia, podobnie jak EUR1, można uzyskać w urzędzie celnym
właściwym dla miejsca prowadzenia działalności przez polską firmę.
4
Świadectwo zgodności dla sprowadzanych produktów może być wystawione przez
upoważnione instytucje kraju pochodzenia, które są uznawane przez algierski Narodowy
Instytut Normalizacji (fr. Institut National de Normalisation): www.ianor.org
Importowane do Algierii towary muszą zawierać obowiązkowo opis w języku arabskim
(i ewentualnie francuskim) stanowiący integralną część opakowania (zakaz stosowania
samoprzylepnych nalepek) zawierający następujące informacje: skład produktu, ilość,
zastosowanie, dane dostawcy i importera. Szczegółowe informacje dostępne są na stronie
Algierskiego Ośrodka Kontroli Jakości i Opakowań (fr. Centre Algérien du Contróle de la
Qualité et l’Emballage: www.cacqe.org).
Dla poszczególnych grup produktów mogą być wymagane dodatkowe dokumenty albo
specjalne zezwolenia (np. świadectwa fitosanitarne dla produktów rolno-spożywczych czy
świadectwa weterynaryjne dla produktów zwierzęcych).
Towary niespełniające wymogów określonych przez władze algierskie nie są dopuszczane na
terytorium Algierii.
2.2.
ZAMÓWIENIA PUBLICZNE
Algierski sektor państwowy importuje towary i usługi oraz realizuje inwestycje w ramach
zamówień publicznych i przetargów. Zakres przedmiotowy obejmuje między innymi dobra
konsumpcyjne o strategicznym znaczeniu dla gospodarki, jak żywność (np. mleko
w proszku, zboża, strączkowe warzywa suszone), a także leki, sprzęt i wyposażenie
medyczne, materiały budowlane, maszyny i urządzenia, sprzęt inwestycyjny, specjalistyczne
wyposażenie, inwestycje i usługi. Prywatyzacja gospodarki i zmiany statusu właścicielskiego
przedsiębiorstw i jednostek państwowych odbywa się również w drodze ogłoszeń
publicznych i przetargów. Przepisy regulujące algierskie zamówienia publiczne publikowane
są w oficjalnym dzienniku urzędowym Algierii: Journal Officiel (www.joradp.dz). Ogłoszenia
o przetargach publikuje biuletyn zamówień publicznych „BOMOP” (www.anep.com.dz).
Część przetargów zamieszcza miejscowa prasa, w tym m.in. francuskojęzyczny dziennik El
Moudjahid (www.elmoudjahid.com). Informacje o przetargach w sektorze ropy i gazu
publikuje specjalistyczne wydawnictwo BAOSEM (www.baosem.com), które podaje także ich
rozstrzygnięcia. Informacje o wybranych przetargach są publikowane na stronach WPHIAlgier (www.alger.trade.gov.pl) oraz na stronach Portalu Promocji Eksportu:
(www.eksporter.gov.pl).
Algierskie procedury przetargowe uznawane są za zbiurokratyzowane, z dużą liczbą
kryteriów i wymogów trudnych do spełnienia, w szczególności w części finansowej
(obowiązek wpłaty kaucji w wysokości od 1 do 10% wartości kontraktu). Organizowanym
w Algierii przetargom zarzuca się nieprzejrzystość i występowanie praktyk korupcyjnych.
Ten krytyczny stosunek nie zniechęca jednak firm zagranicznych do szerokiego angażowania
się na rynku i uczestnictwa w przetargach na dostawy towarów, usług i realizację inwestycji.
Aktywne uczestnictwo w organizowanych w Algierii przetargach daje ogromne możliwości
lokowania towarów, usług, realizacji inwestycji oraz zdobycia trwałej pozycji na
perspektywicznym rynku. Zaleca się wspólne uczestnictwo z firmami algierskimi – po
wprowadzeniu przez władze algierskie „preferencji narodowej” przy rozstrzyganiu
przetargów firmy prawa algierskiego mają większe szanse powodzenia.
2.3.
OCHRONA WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ
W Algierii działa Instytut ds. Własności Przemysłowej (fr. INAPI – Institut national algérien
de la propriété industrielle, www.inapi.org), odpowiedzialny m.in. za rejestrację i ochronę
patentów, marek (producenckich, handlowych, usługowych) oraz rysunków i modeli
przemysłowych. Mimo to w Algierii podrabia się ubrania, kosmetyki, sprzęt gospodarstwa
5
domowego i wiele innych. Próbując walczyć z tym zjawiskiem, władze wprowadzają system
ochrony praw własności intelektualnej i przemysłowej zgodnej ze światowymi standardami,
w szczególności z zasadami WTO. Walką z podróbkami zajmują się w Algierii m.in. służby
celne, które mogą interweniować z urzędu lub na wniosek posiadacza praw intelektualnych /
przemysłowych. Podrabiane towary są konfiskowane, a osoby łamiące prawo karane
grzywnami lub więzieniem. Poszkodowane strony mogą przed sądem cywilnym domagać się
odszkodowania za poniesione straty.
2.4.
ROZSTRZYGANIE SPORÓW, WINDYKACJA NALEŻNOŚCI
Spory między stronami umów handlowych rozstrzygane są polubownie przez sądy.
W przypadku niepowodzenia, procedura przewiduje odwołanie się do sądu arbitrażowego,
w którego skład wchodzi trzech członków, w tym dwóch wybranych przez strony, które
wybierają trzeciego. Sąd arbitrażowy kieruje się zasadami ogólnie przyjętego prawa
międzynarodowego. W przypadku, gdy spór toczy się pomiędzy rządem algierskim
a inwestorem zagranicznym, strony próbują rozwiązać go polubownie. Gdy się to nie uda,
zastosowana zostanie klauzula arbitrażu zawarta w ich umowie. Arbitrzy w celu
rozstrzygnięcia sporu odwołują się do trzech źródeł prawnych:
ƒ uregulowań wynikających z umowy bilateralnej dotyczącej ochrony inwestycji;
ƒ prawa krajowego strony umowy na terytorium, którego realizowana jest inwestycja,
w tym przepisów dotyczących konfliktów między ustawami;
ƒ przepisów i zasad ogólnie przyjętego prawa międzynarodowego.
3.
PRZEDSIĘWZIĘCIA TARGOWO-WYSTAWIENNICZE
W powszechnej ocenie udział w branżowych imprezach targowych, pozostaje w przypadku
Algierii najskuteczniejszym sposobem prezentacji oferty oraz nawiązywania kontaktów
handlowych. Największym organizatorem targów jest w Algierii państwowa firma Safex
(Société Algérienne des Foires et Exportations), na terenie której odbywa się większość
imprez wystawienniczych. Na stronie internetowej www.safex-algerie.com dostępna jest lista
targów organizowanych lub współorganizowanych przez Safex.
Poniżej przedstawiamy wykaz ważniejszych targów, organizowanych w Algierii w 2012
roku:
Nazwa imprezy
SIMEM – Targi Medyczne
www.simem.info
DJAZAGRO – Targi Rolno-Spożywcze
www.djazagro.com
BATIMATEC – Targi Budowlane
www.batimatecexpo.com
SIPSA AGRI’SIME – Targi Rolne
www.sipsa-dz.net
FIA – Międzynarodowe Targi Algieru
www.safex-algerie.com
ERA – Targi Energii Odnawialnych
www.era.dz
BATI’WEST – Targi Budowlane
www.batiwest-dz.com
Data
Oran, 18-21 kwietnia 2012
Algier, 23-26 kwietnia 2012
Algier, 3-7 maja 2012
Algier, 19-22 maja 2012
Algier, 30 maja-5 czerwca 2012
Oran, 15-17 października 2012
Oran, listopad 2012
6
4.
WAŻNE ADRESY I LINKI
4.1. AMBASADA RP I POZOSTAŁE PLACÓWKI DYPLOMATYCZNE
Wydział Promocji Handlu i Inwestycji
Ambasady RP w Algierze
(fr. Service de la Promotion des Investissements et du Commerce)
4 ter, rue Rabah Bourbia BP 148
16606 El-Biar, ALGER,
Algérie / Algieria
Tel: (0-021321) 92-17-06, 92-18-28
Fax: (0-021321) 92-16-22
www.alger.trade.gov.pl
e-mail: [email protected]
Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej
104, Hai El Binaa
16302 Dely Ibrahim
Alger, Algérie
Tel. 00 213 21 91 77 82
www.algier.polemb.net
Faks. 00 213 21 91 78 12
e-mail:[email protected]
4.2 PODMIOTY LOKALNE
ANDI – Krajowa Agencja Rozwoju Inwestycji
(fr. Agence Nationale de Développement d’Investissements)
Adres : 27, rue Mohamed Merchouche, Hussein-Dey 16000 Alger
Fax (213-21) 773332 / 773253
Tel : (213-21) 773330 / 31
E-mail: [email protected]
Internet: www.andi.dz
CACI – Algierska Ogólnokrajowa Izba Handlu i Przemysłu
(fr. - Chambre Algérienne de Commerce et d’Industrie)
Adres : Palais Consulaire, 06, Bd. Amilcar Cabral BP 100 Alger 1er Novembre, 16000 Alger
Fax : (213-21) 967070
Tel : (213-21) 968080 / 960101
Email: [email protected]
Internet: www.caci.com.dz
CAP – Algierska Konfederacja Pracodawców
(fr. Confédération Algérienne du Patronat)
Adres : Hôtel El Aurassi, Niveau C, Bureau No 7 Alger
Tel/Fax : (213-21) 428142 / 428148
Tel : (213-21) 748252
Email: [email protected]
Internet: www.cap-dz.com
CEIMI – Klub Przedsiębiorców i Przemysłowców Regionu Mitidja
(fr. - Club des Entrepreneurs et des Industriels de la Mitidja)
Adres : Avenue Kritli Mokhtar, 09000 Blida
Fax : (213- 25) 403268
Tel.: (213-25) 403266 / 67
7
Email: [email protected]
Internet: www.ceimi.org
BASTP – Algierska Giełda Powykonawstwa i Współpracy
(fr. – Bourse Algérienne de Sous – Traitance et de Partenariat)
Adres : Chemin de Paradou, BP 15, 16038 Hydra Alger
Tel/Fax : (213-21) 484484 / 482533
Email: [email protected]
Internet: www.bastp-dz.org
Forum Przedsiębiorców Algierskich
(fr. Forum des Chefs d’Entreprises)
Adres : Villa No 6, lotissement Benhaddadi, Cheraga Alger
Fax : (213-21) 371314
Tel : (213-21) 363409 / 363335
Email: [email protected]
Internet: www.fce-dz.org
8