Samodzielny Kościół Ewangelicko

SAMODZIELNY KOŚCIÓŁ EWANGELICKO - LUTERAŃSKI W NIEMCZECH
[SELK]
Samodzielny Kościół Ewangelicko – Luterański (Skrót SELK znaczy po niemiecku: Selbstendige
Evangelisch-Lutherische Kirche). W swej tradycji i nauce nawiązuje, podobnie jak nasz Kościół,
bezpośrednio do XVI wiecznej Reformacji w Niemczech rozpoczętej przez mnicha augustiańskiego
i profesora teologii w Wittenberdze ks. dr. Marcina Lutra, której początek datuje się na 31
października 1517 r. Powstał on niestety z podziału pierwotnego Kościoła EwangelickoLuterańskiego w Niemczech, a miało to miejsce dokładnie 300 lat po reformacji wittenberskiej.
Wtedy to powstał tzw. Kościół Staroluterański.
Kościół Staroluterański w Niemczech powstał około połowy XIX wieku, początkowo na Śląsku i w
Prusach. Wtedy to król pruski Fryderyk Wilhelm III Hohenzolner, który był wyznania ewangelickorefromowanego (kalwińskiego) ogłosił dekretem gabinetowym w dniu 31 października 1817 r. w
300 rocznicę reformacji luterańskiej unię pomiędzy Kościołem Ewangelicko – Luterańskim
(Augsburskiego Wyznania) a Ewangelicko – Reformowanym (kalwińskim - Helweckiego Wyznania).
Tak powstał w roku 1817 w ówczesnych Prusach Kościół Ewangelicko – Unijny. Powstaniu tego
Kościoła patronował i służył wiedzą teologiczną przy jego powstaniu wielki filozof i teolog
protestancki Fryderyk Ernest Daniel Schleiermacher (1768 - 1834) urodzony we Wrocławiu, gdzie
jego ojciec był kapelanem wojskowym, a następnie w Hołdunowie [Anhalt] na Górnym Śląsku,
pomiędzy Tychami a Mysłowicami, gdzie w roku 1770 składająca się z ewangelików –
reformowanych z Małopolski, z Niemiec, a wreszcie z 303 reformowanych ucieknierów z wioski
Kozy koło Wadowic, czy Bielska - Białej założona została jedyna parafia ewangelicko-reformowana
na Górnym Śląsku w miejscowości Anhalt (nazwa na cześć Fryderyka Erdmanna, księcia Anhalt),
dziś Hołdunów.
Część luteran śląskich nie chciała przyjąć jednak tej unii administracyjnej, nie chciała odstąpić od
luterańskiego wyznania wiary zawartego w Księdze Konkordii (Liber Concordiae - Księdze Zgody)
z roku 1580, która po dzień dzisiejszy nas luteran obowiązuje (jest do nabycia w naszym
Wydawnictwie „Augustana”). Przede wszystkim luteranie nie chcieli odstąpić od Niezmiennej
Konfesji Augsburskiej w roku 1530 (Invariata). Chcieli zachować nadal swoją tożsamość luterańską
wyrażoną w dotychczasowej luterańskiej wierze w realną obecność Ciała i Krwi Pańskiej w chlebie i
winie podczas Wieczerzy Świętej, w odróżnieniu od kalwińskiej nauki o obecności tylko duchowej, a
nie realnej, substancjalnej i rzeczywistej, lub zwingliańskiej, która naucza, że ten Sakrament
sprawowany jest jedynie na pamiątkę śmierci Chrystusa, a chleb oznacza Ciało Chrystusa, wino
natomiast oznacza Krew Chrystusa.
Król także narzucił luteranom, kalwinom, rabinem i prawnikom jednolity „strój urzędowy” w postaci
czarnej profesorskiej togi z białą befką pod brodą, lub kryzą wokół szyi, który luteranom miał
zastąpić ich dotychczasowy ”strój liturgiczny” sięgający czasów starożytnego Kościoła w postaci:
alby i stuły, oraz ornatu (casula) do sprawowania Sakramentu Ołtarza, jak również komży i stuły
używanej podczas sprawowania innych obrzędów kościelnych. Stuła i ornat miał kolor liturgiczny
danego okresu roku kościelnego. Unia pruska pozostawiła te kolory jedynie na ołtarzu i ambonie
(antependia). W latach 1822-1834 wprowadzanie nowej agendy unijnej, tzn. księgi liturgicznej dla
księży, zawierającej porządek nabożeństwa, oraz obrzędów kościelnych, wywołało liczne strajki
wśród duchowieństwa i wśród parafian.
Luteranie nie chcieli przyjąć liturgii reformowano – luterańskiej, jaką oferowała nowa Agenda, jak
również nowego stroju urzędowego jakim była wspomniana już reformowana czarna toga z befką.
Takie niepokoje i protesty były nie tylko na Dolnym Śląsku, ale też w Pszczynie i okolicy. W
Świdnicy po dzień dzisiejszy w oszklonej szafie w zakrystii pozostały barwne stroje liturgiczne
1
Kościoła Luterańskiego. Przez różne kompromisy i wydania nowych kompromisowych agend,
niektórzy luteranie ulegli i zaprzestali strajków, a nowa liturgia i strój liturgiczny przedostały się także
do krajów, w których unia nie była znana (Polska, Czechy, Słowacja, Węgry, nawet niektóre kraje
skandynawskie, za wyjątkiem Szwecji, gdzie pozostano przy całym liturgicznym bogactwie
luteranizmu). Podobnie było na Mazurach (Działdowo i inne). Dziś po 190 latach od wprowadzenia
unii staropruskiej, niestety nawet wielu nieuświadomionych luteran uważa, że czarna toga z befką
to logo luteranizmu.
Ponadto unijny Kościół i unijne parafie celowo zastąpiły określenia takie jak: luterański, kalwiński,
augsburski, helwecki, reformowany jednym słowem „ewangelicki”, aby w ten sposób pozbawić
własnej tożsamości tych, którzy czuli się luteranami lub kalwinami. I tak pozostało po dzień
dzisiejszy w Kościołach Unijnych, które często w swej nazwie już dzisiaj nie posiadają określenia
„unijny”, a tylko nazywają się „Kościołem Ewangelickim.” Niestety, temu sprzyjał ówczesny pietyzm,
oraz racjonalizm i liberalizm.
Jednak Wrocław stał się centrum walki przeciw unii staropruskiej. Inicjatorem tej opozycji był ks. Jan
Gotfryd Scheibel, profesor zwyczajny teologii luterańskiej i od roku 1827 proboszcz parafii przy
kościele św. Elżbiety, który w owych czasach był kościołem katedralnym Wroclawia.
Jan Gotfryd SCHEIBEL, urodzony we Wrocławiu dnia 16 września 1783 r. jako jedyny syn państwa
Jana Ephraima i Joanny Christianny Scheibel, z domu Morgenroth. Ks. Jan G. Scheibel – człowiek
uczony, dogmatyk, doskonały znawca pietyzmu, bez reszty oddany niczym nieskażonemu
luteranizmowi, gorący przeciwnik racjonalizmu XIX wiecznego uważany jest za „ojca Kościoła
Staroluterańskiego” i kaznodzieję ”przebudzeniowego” Wrocławia, którego natchnione kazania
ściągały setki wrocławian do kościołów. Konflikt przybrał na sile, gdy 15 marca 1830 r. Królewski
Konsystorz dla Śląska z siedzibą we Wrocławiu wydał dekret na mocy, którego do 3. niedzieli po
Trójcy Świętej 1830 r. nakazał wprowadzenie nowej agendy z rytem unijnym. Ks. proboszcz
Scheibel w piśmie z dnia 3 maja 1830 r. prosi króla pruskiego, aby ten pozostawił w kościele św.
Elżbiety liturgię wg rytu luterańskiego tzn. wg Agendy wittenberskiej, ale król jako „summus
episcopus” = „najwyższy biskup” nie wyraził takiej zgody. Co więcej, tej opozycji król dłużej nie
mógł znieść i zasuspendował zarówno księdza, jak i całą prowincję. Dwa lata później w roku 1832
ks. prof. Scheibel opuścił Wrocław i udał się „na wygnanie” najpierw do luterańskiej Saksonii, a w
roku 1838 do Bawarii, gdzie znalazł nową Ojczyznę, w której pozostał do końca swego życia.
Ziemską Ojczyznę opuścił na zawsze w wieku 60 lat, dnia 21 marca 1843 r. w Norymberdze i
przeszedł do Ojczyzny niebiańskiej, do domu Ojca.
Oczywiście na Śląsku utworzono także niezależny od króla Kościół Luterański, który doznał licznych
prześladowań, były aresztowania, pozbawianie ich kościołów, świątyń. Ks. profesor J.G. Scheibel
cieszył się jednak wielkim szacunkiem w środowisku luterańskim, dlatego wraz z nim o zachowanie
czystego luteranizmu, a więc starego luteranizmu na Śląsku stanęło wiele parafii i księży
luterańskich zarówno na Śląsku, jak i na wielu miejscach Prus i w wielu innych landach, w których
król pruski miał swój wpływ i władzę. Król pruski Fryderyk Wilhelm III w tej walce ze
„staroluteranami” stosował niestety nieraz przemoc militarną, jak np. w Brzegu nad Odrą, gdzie
ludność Brzegu nie chciała uczestniczyć w nabożeństwach unijnych z nową liturgią unijną
pozbawioną wielu elementów luterańskich i nie chciała mieć księży ubranych w czarne pruskie togi.
Wtedy to królewskie wojsko służyło Kościołowi Unijnemu pomocą w zgromadzeniu ludzi w starym,
olbrzymim kościele św. Mikołaja. Ludzi tam przemocą w niedzielę ściągano, zamykano kościół na
klucz w czasie trwania nabożeństwa i w ten sposób „przyzwyczajało” się ich do Kościoła Unijnego.
Superintendentem generalnym (biskupem) wrocławskiej metropolii, która obejmowała cały Śląsk
Dolny i Górny (za wyjątkiem cieszyńskiego), został już przez króla Fryderyka Wilhelma IV
Hohenzollerna w roku 1843 mianowany ks. prof. dr. August Hahn (1792-1863), naukowiec,
2
profesor teologii, wydawca kazań, nowego śpiewnika, teologicznych opracowań naukowych, rektor
uniwersytetu wrocławskiego.
August Hahn urodził się 27 marca 1792 r. w Grossosterhausen w pobliżu Eisleben. W czasie
wprowadzenia unii staropruskiej studiował teologię w Wittenberg. Już w roku 1819 został
mianowany profesorem teologii i proboszczem kościoła staromiejskiego w Królewcu, następnie
superintendentem, w 1826 r. przeszedł do Lipska, później do Wrocławia, gdzie został profesorem
zwyczajnym na wydziale teologicznym. Został też mianowany radcą Konsystorza śląskiego, aby w
roku 1843 objąć prowincję śląską jako jej generalny superintendent. Miał on umacniać nowy
Kościół unijny, bowiem zanim przejął rządy nad śląską prowincją, w latach 1834-1839 niektórzy
prześladowani luteranie opuścili swoją Ojczyznę i wyjechali czy to do Australii, czy też do Ameryki
(jak np. duża część parafian z wioski Klitten koło Görlitz (Zgorzelec), gdzie dzisiaj mają
wielomilionowe samodzielne Kościoły luterańskie (np. dzisiaj liczący 2,6 miliona Kościół: Lutheran
Church-Missouri Synod w USA, albo Lutheran Church-Canada, względnie też dzisiaj bardzo
ortodoksyjny i z tego powodu nieutrzymujący wspólnoty ołtarza z innymi samodzielnymi Kościołami
luterańskimi to Kościół Wisconsin Synod w USA, który prowadzi również swoją misję w niektórych
krajach europejskich, jak np.: w Czechach w Pilźnie, czy na Białorusi względnie na Ukrainie, czy
nawet w Rosji. Niestety, zatrzymanie luteran w kraju czy pojednanie z Kościołem Unijnym nie udało
się luteraninowi ks. generalnemu superintendentowi Augustowi Hahnowi, gdyż reprezentował
interesy pruskiego Państwa i króla. W dniu 13 maja 1863 r. we Wrocławiu w wieku 71 lat zmarł ks.
superintendent generalny dr August Hahn i pochowany został na tzw. „Wielkim Cmentarzu”
(Grosser Friedhof) pomiędzy ul. Legnicką a Braniborską (Friedrich-Wilhelm strasse a Berliner
strasse) przeznaczony dla zasłużonych mieszkańców Wroclawia, którego początki sięgały 1775 r.,
a który w roku 1957 został zlikwidowany i na jego miejscu wystawiono pawilony handlowe.
Z jego życiem i działalnością na Śląsku łączy się jeszcze jedna nierozwiązana dotąd w pełni historia
związana z proboszczem parafii w Mikołowie ks. Augustem F. Zernecke, który w roku 1854 został
mianowany proboszczem w Mikołowie, a przyszedł z Kargowy w woj. poznańskim i zaraz rozpoczął
budowę nowego kościoła którego kamień węgielny poświęcono dnia 14 czerwca 1860 r., a już w
dniu 29 października 1861 r. generalny superintendent z Wrocławia ks. prof. dr August Hahn
poświecił kościół św. Jana w Mikołowie. Neogotycki kościół jest typowo luterańskim kościołem jeśli
chodzi o styl i wyposażenie (ołtarz z krucyfiksem, świeczniki i obraz ołtarzowy przedstawiający
scenę Jezusa pytającego swoich zdrajców, którzy przyszli go aresztować: „Kogo szukacie?”), po
drugiej stronie chrzcielnicy znajduje się ambona, którą dzisiaj można nazwać „amboną
ekumeniczną”, na której znajdują się popiersia głównych reformatorów: w środku ks. dr Marcin
Luter, po jego prawej i lewej stronie: prof. Filip Melanchton, ks. Jan Kalwin, ks. Ulrich Zwingli, oraz
biskup Hernhutów Mikołaj Ludwik Zinzendorf. Tu występują już elementy typowo „unijne”, choć
parafia była czysto luterańska.
Półtora roku po poświęceniu kościoła zmarł ks. Generalny Superintendent, a już w połowie lipca
1864 r. zostaje ks. Zernecke zawieszony w obowiązkach proboszcza mikołowskiego. Dlaczego?
Historyk Mikołowa Konstanty Prus w swojej kronice uważa, że powodem była obrona języka
polskiego przez ks. Zernecke w założonej przez siebie szkole. Jego następca ks. Lemon zanotował
jednak w kronice, że ze względu na długi związane z budową kościoła, które potem muszono
spłacić. Ks. Jan Karpecki w przekładzie tej kroniki na język polski postawił w nawiasie znak
zapytania (?). W kronice tej jest podane, że ks. Zernecke wyjechał do Ameryki do pracy w Kościele.
To nasunęło piszącemu ten artykuł myśl do wysunięcia innej tezy. Korespondencja z dnia 20
października 2003 r. z rektorem Seminarium Teologicznego w Wisconsin prof. J. Hartwigiem zdaje
się potwierdzić moją tezę. Otóż prof. dr J. Hartwig stwierdza na podstawie tamtejszych protokołów
synodalnych Luterańskiego Kościoła Synodu Wisconsin, że rzeczywiście w lutym 1865 r. ks.
Zernecke przybył do Watertown i jako z trzech przybyłych z Niemiec, został przez sekretarza
Synodu wprowadzony w urząd duszpasterza w „Indian-Land” (prawdopodobnie okolice Princton).
W czerwcu 1866 i 1867 r. brał udział w Synodach, ale w protokole synodalnym z r. 1867 na str. 30,
3
pkt 4 napisano, że „pastor Zernecke z powodu danego zgorszenia został usunięty z związku
synodalnego.” Nie wiadomo jakiej natury było owo „zgorszenie”, ale biorąc pod uwagę całą tę
skomplikowana sytuację, uważam, że w Mikołowie ks. proboszcz Zernecke był za ortodoksyjnym
luteraninem (luterański wystrój kościoła, porządek poświęcenia, gdzie generalny superintendent
nazwany jest „konsekratorem”). Póki żył równie dobry jak by niebyło luteranin, mimo, że przewodził
Kościołowi Unijnemu – generalny superintendent prof. dr Hahn, ks. Zernecke miał ochronę i
zrozumienie. Po jego śmierci musiał ks. Zernecke opuścić Mikołów i udać się do Ameryki, aby tam
wśród emigrantów z Niemiec prowadzić pracę duszpasterską. Jednak nie wiedział, że w
najbardziej konserwatywnym Synodzie Wisconsin nie znajdzie uznania, stanie się słabym
luteraninem, przynoszącym zgorszenie do tego stopnia, że ponownie w roku 1867 zostanie
zasuspendowany. Odtąd zaginęły wieści o jego losie. Luterański Kościół Synodu Wisconsin nie
utrzymuje interkomunii ani wspólnoty ambony z żadnymi innymi Kościołami luterańskimi jako
niedość luterańskimi. Jest to jeden z powodów wprowadzonej Unii Kościołów (Podobna sytuacja
jest pomiędzy Unijnym Kościołem Greckokatolickim a Kościołem Prawosławnym).
Wracając jednak do historii staroluteran należy stwierdzić, że nie wszyscy staroluteranie opuścili
swoją Ojczyznę, gdyż następca Fryderyka Wilhelma III Hohenzollerna, jego najstarszy syn król
Fryderyk Wilhelm IV Hohenzollern w roku 1840 wydał nową ustawę liberalizującą dotychczasowe
twarde przepisy. Ustawa ta zezwalała na działalność Kościoła Staroluterańskiego, który w roku
1841 zwołał Synod we Wrocławiu i formalnie odłączył się odtąd od Kościoła Unijnego przyjmując
nazwę: „Kościół Ewangelicko – Luterański w Prusach” z siedzibą we Wrocławiu. W roku 1845
Kościół ten został zalegalizowany. Małe parafie staroluterąńskie znajdowały się wówczas na całym
Śląsku Pruskim, miedzy innymi w takich miejscowościach jak: Wrocław, Brzeg n. Odrą, Gliwice, czy
też w 110 parafiach na Pomorzu (np.: Trzebiatów, kościół św. Jana, Koszalin kaplica św. Gertrudy,
Słupsk kościół św. Krzyża) i w Wielkopolsce (Poznań obecny kościół metodystyczny, Toruń,
kaplica przy ul. Strumykowej, Leszno Wlkp., Czarnylas). Kościół ten w siedem lat po uznaniu go za
pełnoprawny Kościół, w roku 1847 liczył razem tylko na Pomorzu 19 000 wiernych. Kościół
Staroluterański zawsze dobrze współpracował po I wojnie światowej z Kościołem Ewangelicko –
Augsburskim w Polsce, tak że po II wojnie światowej wiele świątyń staroluterańskich stało się
kościołami ewangelicko-augsburskimi (np.: Brzeg n. Odrą, Gliwice, Toruń (kaplica), Słupsk,
Koszalin, Leszno Wlkp., Czarnylas)
Po II wojnie światowej w roku 1945 siedziba władz Kościoła Ewangelicko - Luterańskiego została
przeniesiona z Wrocławia najpierw do Elberfeld, a od roku 1972 do Hanoweru. Wspólnie z innymi
samodzielnymi (a więc niezależnymi od tzw. Kościołów Krajowych -„Landeskirchen”) zborami i
Kościołami luterańskimi na terenie Niemiec, zjednoczyli się w roku 1972 tworząc Samodzielny
Kościół Ewangelicko – Luterański Niemiec (w skrócie: SELK). Kościół SELK nie należy ani do EKD
– Ewangelickiego Kościoła Niemiec, ani do Światowej Federacji Luterańskiej, lecz do International
Lutheran Council (Międzynarodowa Rada Luterańska), jak również związany jest z 5 milionową
rodziną Kościołów luterańskich na świecie, które wyznają swoją wiarę zgodnie z Pismem Świętym
wyłożonym w Księdze Zgody z roku 1580.
Według najnowszych danych podanych przez Samodzielny Kościół Ewangelicko – Luterański, na
terytorium całych Niemiec jest 127 parafii, które należą do jednego z 4 okręgów kościelnych
zwanych – diecezji zwanych „Propstai”, na czele których stoi „Propst”, czyli „biskup regionalny”; i
liczy około 36.572 ochrzczonych staroluteran, nie licząc sympatyków. Struktura wiekowa Kościoła
przedstawia się następująco: 16,83% w wieku od 0 do 17 roku życia, 24,77% od 18 do 39 roku
życia, 32,84% od 40 do 65 roku życia i 25,56% ponad 65 lat. Kościół ten w ostatnich latach
przejawia tendencje spadkowe, ale mimo, że jest małym Kościołem należą do niego wybitne
osobistości życia politycznego, społecznego i kulturalnego Niemiec.
Najwyższą władzą Kościoła jest Synod Kościoła, który zbiera się co kilka lat. Na co dzień zarządza
Kościołem 11 osobowe Kierownictwo Kościoła (Kirchenleitung) składające się z: Biskupa Kościoła,
4
4 Propstów (biskupów regionalnych: Klaus-Peter Czwikla, Gert Kelter, Johannes Rehr, Carsten
Voss), 1 duchownego radcę (ks. radca Michael Schätzel) i 5 świeckich radców. Na czele Kościoła
stoi Biskup Kościoła, który ma swoją siedzibę jak już wspomniałem w Hanowerze. Od 25 czerwca
2006 r. Biskupem Kościoła jest ks. Hans-Jörg VOIGT, który został wprowadzony w urząd i
konsekrowany przez biskupów SELKu, „Prezydentów Kościołów“ i biskupów staroluterańskich, jak
również przez biskupów sąsiednich Kościołów posiadających sukcesję apostolską: arcybiskup
Janis Vanags z Łotwy, biskup Władysław Volny z Czech, oraz biskup Tadeusz Szurman z Polski.
Kilka parafii tworzy superintendenturę, na czele ktorej stoi superintendent (dziekan).
Przy granicy z Polską i Czechami znajduje się kilka parafii staroluterańskich (augsburskiego
wyznania) w następujących miejscowościach: Görlitz (Zgorzelec), Drezno, Weigersdorf, Klitten,
Weisswaser, Senftenberg, Cottbus, Dobbrick, Guben (Gubin) i Drezno należące do okręgu
kościelnego Łużyc, najmniejszego okręgu Kościoła.
Kościół SELK z powodów zasadniczych nie należy ani do EKD – Ewangelickiego Kościoła Niemiec,
ani do Światowej Federacji Luterańskiej, a ze Zjednoczonym Kościołem Ewangelicko – Luterańskim
w Niemczech [VELKD] i jego organami (np. Martin-Luther Bund w Erlangen, lub Gustav-Adolf-Werk
w Lipsku) utrzymuje braterskie kontakty, ale nie utrzymuje wspólnoty ambony i ołtarza, podobnie jak
w niemieckiej Radzie Ekumenicznej, której jest członkiem.
Wraz z 5 milionową rodziną luterańską na świecie nie należącą do Światowej Federacji Luterańskiej
w Genewie, Kościół ten jest członkiem International Lutheran Council (Międzynarodowa Rada
Luterańska), Kościołów, które wyznają swoją wiarę zgodnie z Pismem Świętym wyłożonym w
Księdze Zgody z roku 1580.
Biskup Hans-Jörg VOIGT brał czynny udział w Czeskim Cieszynie w konsekracji i instalacji ks.
biskupa dr. Stanisława Piętaka [SCEAV], podobnie jak jego poprzednik biskup D. Roth brał udział w
konsekracji biskupa Jana Szarka w Warszawie.
Kościół Ewangelicko – Augsburski w RP prowadził w roku 2000 z SELK w Guben rozmowy
teologiczne na tematy wiary, sakramentów i współpracy. Niestety, nie doszło jak dotąd, z winy
naszego Kościoła, do podpisania odpowiedniej oficjalnej umowy o współpracy. Niektóre nasze
parafie współpracują jednak bardzo dobrze z parafiami SELKu. Umowę o współpracy podpisały
Kościoły: Łotwy i Czech [SCEAV).
Jaka jest nauka SELKu?
Swoją wiarę opierają, jak inni luteranie na:
jedynym źródle wiary i nauki chrześcijańskiej , którym jest Pismo Święte Starego i Nowego
Testamentu z jego kanonicznymi księgami napisanymi przez świętych mężów Bożych natchnionych
Duchem Świętym (inspiracja werbalna – każde słowo Pisma Świętego jest natchnione Duchem
Świętym). Pismo Święte jest „norma normata”- normą wszystkich zasad wiary.
Wykładnikiem tej wiary są księgi symboliczne (wyznaniowe) zawarte w Księdze Konkordii (Liber
Concordiae) z roku 1580, którą podobnie jak w niektórych Kościołach luterańskich (np. Polska),
uważają za „norma normata”.
Nabożeństwo z Sakramentem Ołtarza, który jest często sprawowany, stanowi centrum życia
religijnego luteranizmu, przez ks. dr. Marcina Lutra i księgi symboliczne luteranizmu nazywane
także „mszą świętą”, jednak bez charakteru ofiarniczego tzn. jako bezkrwawego powtórzenia
krwawej ofiary Chrystusa, lecz jako jej uobecnienie i dziękczynienie (Eucharystia) za
niepowtarzalną ofiarę Chrystusa na krzyżu Golgoty. W tym Sakramencie jest Jezus prawdziwie,
5
realnie i substancjalnie obecny ze swoim Ciałem i swoją Krwią, które daje nam na odpuszczenie
grzechów. W ten sposób mamy zarówno z Nim, jak i z wierzącymi braćmi i siostrami bliską
społeczność.
Chrzest święty jest sakramentem koniecznym do zbawienia i udzielają go, jak wszyscy luteranie,
zarówno niemowlętom, dzieciom wierzących rodziców, jak również dorosłym, którzy uwierzyli w
Jezusa Chrystusa i nie zostali ochrzczeni w dzieciństwie.
Spowiedź praktykowana jest jako „spowiedź powszechna” przed ołtarzem, jak również jako
„spowiedź prywatna”, indywidualna, lub osobista. Ordynowany duchowny (ksiądz, biskup, ale nie
diakon) kończy spowiedź udzieleniem absolucji, czyli rozgrzeszenia w imieniu i z rozkazu samego
Jezusa Chrystusa.
SELK tak jak wszyscy chrześcijanie wierzy w Trójjedynego Boga z Jego jednością jako Ojca, Syna i
Ducha Świętego.
Wierzy, że wszyscy ludzi odeszli od Boga przez grzech i nikt sam z siebie i o własnych l siłach nie
może się wyrwać z tego stanu. To uczynił za nas i dla nas na krzyżu Golgoty Syn Boży Jezus
Chrystus, który wszystkich pragnących zbawienia zaprasza do siebie. Kto w Niego uwierzy ma
życie wieczne i zbawienie.
Dlatego nikogo nie głoszą w świątyniach, jak tylko Jezusa Chrystusa i to tego ukrzyżowanego i
zmartwychwstałego, który jest jedyną drogą do zbawienia, jedynym Orędownikiem i Zbawicielem.
Zgodnie z tradycją całego Kościoła Zachodniego i Wschodniego, SELK nie wprowadził modnej od
lat po II wojnie światowej, czyli po 1950 roku ordynacji kobiet do urzędu Kościoła. Kobiety zajmują
miejsca we wszystkich władzach Kościoła, w diakonacie i wszelkiej pracy Kościoła, za wyjątkiem
ordynowanego urzędu Kościoła.
Kościół Staroluterański [SELK] nie utrzymuje wspólnoty ołtarza i ambony (interkomunii i
intercelebracji) z tymi Kościołami, które inaczej nauczają i wykładają swą wiarę niż to jest zawarte w
Biblii i w księgach symbolicznych luteranizmu (np. liberalnie). Liberalizm protestancki niektórych
Kościołów jest przeszkodą w utrzymaniu tej jedności wiary i nauki.
SELK jest Kościołem otwartym „dla wszystkich, ale nie dla wszystkiego”.
6