stany_zagrożenia życia wersja skrócona

Postępowanie w stanach
zagrożenia życia u dzieci
Anna Chmielewska
Bernadeta Patro-Gołąb
Klinika Pediatrii
Możliwe przyczyny ALTE (Apparent Lifethreatening Events) lub nagłego zgonu
Przyczyna
OUN
Drgawki, zaburzenia nerwowo-mięśniowe, wady OUN
Ukł. Krążenia
Zaburzenia rytmu (np. long Q-T), wady serca (np. stenoza aortalna)
Ukł. Oddechowy
Nadciśnienie płucne, choroby krtani/tchawicy, aspiracja ciała
obcego
Ukł. Pokarmowy
Zapalenie trzustki, biegunka i/lub odwodnienie
Zaburzenia
endokrynologiczne/
metaboliczne
Wrodzony przerost nadnerczy, choroby metaboliczne
Infekcja
Sepsa, zapalenie opon m.-r., mózgu, wątroby, nerek, oskrzelików
Uraz
Dziecko maltretowane, zadławienie, uraz fizyczny
Zatrucie
Kwas borny, salicylany, tlenek węgla, narkotyki, insulina
Nelson Textbook of Pediatrics, 18/e
Jakie są najczęstsze przyczyny zgonów wśród
dzieci?
Najczęstsze przyczyny zgonów wśród dzieci
0-4 rż.
5-14 rż.
15-29 rż,
Infekcje dolnych dróg
oddechowych
Choroby wieku dziecięcego
HIV/AIDS
Biegunka
Wypadki komunikacyjne
Wypadki komunikacyjne
Choroby wieku dziecięcego
Utonięcia
Gruźlica
Niska masa urodzeniowa
Infekcje dolnych dróg
oddechowych
Samookaleczenie
Malaria
Biegunka
Przemoc
Nelson Textbook of Pediatrics, 18/e
Szybka ocena „ABC”
•
•
•
•
A
B
C
D
•
•
•
•
Airways
Breathing
Circulation
Disability
A – airways
Drożność dróg oddechowych
• Wyraźny wysiłek oddechowy?
• Stridor? Chrapanie?
• Wysiłek oddechowy + „cisza”
(całkowita niedrożność dróg oddech.)
A - airways
• Pozwól dziecku przyjąć
dogodną pozycję ciała
• Wysuń żuchwę
• Odchyl głowę
(uwaga! uraz
kręgosłupa szyjnego)
A - airways
• Ciało obce?
– < 1 rż. – 5 uderzeń w plecy
– > 1 rż. – manewr Heimlicha (brzuch)
B - breathing
•
•
•
•
Częstość oddechów
Wysiłek oddechowy
Odgłosy przy oddychaniu
Pulsoksymetria (%Sat O2)
Tachypnoe
0-2 mż.
2 – 12 mż.
> 12 mż.
> 60 /’
> 50 / ‘
> 40 / ‘
60 oddechów / ‘
w każdym wieku
wg WHO
Wysiłek oddechowy
• Poruszanie skrzydełkami nosa
• Praca dodatkowych mięśni oddechowych
– Wciąganie przepony
– Wciąganie mm.międzyżebrowych
– Wciąganie dołków nadobojczykowych, mostka
Odgłosy przy oddychaniu
• Stridor
– Na wdechu, dźwięk o wysokiej częstotliwości
– Niedorożność górnych dróg oddechowych (ciało
obce, zapalenie krtani, wiotkość krtani
• Postękiwanie
– Krótki, niski dźwięk, przypomina popłakiwanie
– Wydech przy przymkniętej głośni
– Zapobiega zamknięciu pęcherzyków płucnych
(pneumonia, ARDS, obrzęk płuc)
• Osłuchiwanie: furczenia, świsty, trzeszczenia
Pulsoksymetria
• % wysycenia hemoglobiny tlenem
• Wykrywa obniżenie % Sat O2 zanim pojawi się sinica,
bradykardia
• Norma: 94 – 100%
• < 92% podaj tlen
C - circulation
•
•
•
•
•
Skóra: kolor i temperatura
HR, miarowość
BP
Tętno na obwodzie i dużych tętnicach
Nawrót kapilarny
Skóra
• Bladość?
• Sinica?
– Obwodowa (dłonie, stopy)
– Centralna (wargi, śluzówki jamy ustnej)
• Marmurkowanie?
• Wybroczyny?
HR – częstość uderzeń serca
0-3 mż.
3 mż.-2 rż.
2-10 rż.
>10 rż.
85 – 205/‘
100 – 190
60 – 140
60 – 100
we śnie
80 – 160
75 – 160
60 – 90
50 – 90
130
80
75
w czuwaniu
140
średnio
PALS Provider Manual 2005
Ciśnienie tętnicze krwi
Definicja hipotensji
Wiek
Ciśnienie skurczowe
noworodki
urodzone o czasie
< 60 mmHg
Niemowlęta
(1 mż. – 12 mż.)
< 70 mmHg
Dzieci 1 – 10 rż.
< 70 + (wiek w latach x 2)
mmHg
Dzieci > 10 rż.
< 90 mmHg
PALS Provider Manual 2005
Tętno
• Duże tętnice:
– Udowa
– Szyjna (dzieci starsze)
– Pachowa
UWAGA! osłabienie tętna na tt. centralnych=
=zagrożenie zatrzymaniem krążenia
• Obwodowe:
– Ramienna – najlepiej wyczuwalna
– Mniej: promieniowa, grzbietowa i tylna stopy
Czas nawrotu włośniczkowego
• Naciskaj ok. 5 sekund
• Norma < 2 s
D - disability
• Ocena stanu świadomości
• AVPU
• Glascow Coma Scale
• Reakcja źrenic na światło
AVPU
krótka skala oceny stanu świadomości
A
ALERT
świadome, aktywne, reaguje na bodźce
zewnętrzne, kontakt z otoczeniem odpowiednio do
wieku
V
VOICE
Reaguje dopiero na głośne mówienie
np. wołanie po imieniu
PAINFUL
Reaguje tylko na bodziec bólowy
P
U
UNRESPONSIVE
Nie reaguje na bodźce
Skala Glasgow
Glasgow Coma Scale
Ocena stopnia
urazu głowy :
13 – 15 łagodny
9 – 12 umiarkowany
3–8
ciężki
2-letni chłopiec…
• Od doby wysoka gorączka (39 st. C)
• Objawy infekcji dróg oddechowych – katar, kaszel
• W ciągu ok. ½ godziny 2-krotny napad drgawek
toniczno-klonicznych
• Dziecko nieprzytomne w czasie badania oraz wg
rodziców bez kontaktu pomiędzy napadami
4-letnia dziewczynka…
Od kilku godzin wysoka gorączka, ból gardła
W chwili badania:
– narastające trudności z połykaniem, ślinotok
– wilgotny kaszel
– nie chce leżeć
– słyszalny stridor
Chłopiec 11- miesięczny
•
•
•
•
•
•
Biegunka od 2 dni
Dziś dołączyły się wymioty
Temp. 38,2°C
Nie chce jeść, nie pije od kilkunastu godzin
Nie oddał moczu od 12 godzin
Od kilku godzin apatyczny, podsypiający
10-letnia dziewczynka
z obrzękiem warg i języka
• Karetka „R” przybywa na miejsce zdarzenia 5 minut
od wezwania
• Dziecko leżące, przytomne (oczy otwarte, kiwa głową
w odpowiedzi na pytanie), oddycha szybko, z trudem,
jest blade, spocone, ma czerwone plamy na szyi i
dekolcie, obrzęk warg znaczny
10-letnia dziewczynka
z obrzękiem warg i języka
• Kilkanaście minut temu jadła deser mieszanką
orzechów
• W trakcie jedzenia zaczęła odczuwać mrowienie ust i
języka, po ok. 1min pojawił się obrzęk
• Po kolejnych kilku minutach pokrzywka na twarzy i
dekolcie
• Trudność w oddychaniu, osłabienie
Pacjent nieprzytomny…