Program szkolenia z zakresu pracy w sprzęcie ochrony dróg

KOMENDA GŁÓWNA
PAŃSTWOWEJ STRAŻY POŻARNEJ
BIURO SZKOLENIA
Program szkolenia z zakresu pracy
w sprzęcie ochrony dróg oddechowych
oraz posługiwania się ratowniczym sprzętem
mechanicznym i zestawami hydraulicznymi
(dla policjantów z Samodzielnych Pododdziałów Antyterrorystycznych Policji)
Warszawa, 2011
Opracowanie merytoryczne:
st. asp. inż. Piotr Flejszar – Ośrodek Szkolenia Komendy Wojewódzkiej Państwowej Straży
Pożarnej w Rzeszowie
Konsultacja metodyczna:
Magdalena Stajszczak – Biuro Szkolenia, Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej
AKCEPTUJĘ
2
SPIS TREŚCI
Rozdział Temat
I.
1.
2.
3.
II.
1.
2.
3.
III.
1.
2.
3.
IV.
V.
ZAŁOŻENIA DYDAKTYCZNO-WYCHOWAWCZE
Cel szkolenia
Sylwetka absolwenta
Warunki przyjęcia na szkolenie
REALIZACJA PROCESU DYDAKTYCZNEGO
Organizacja szkolenia
Zalecenia i wskazówki metodyczne
Plan nauczania
TREŚCI KSZTAŁCENIA
Sprzęt ochrony dróg oddechowych
Ratowniczy sprzęt mechaniczny
Ratownicze zestawy hydrauliczne
LITERATURA
ZAŁĄCZNIK
Strona
4
4
4
4
5
5
5
6
7
7
7
8
9
10
3
Warszawa, dnia
listopada 2011 r.
I. ZAŁOŻENIA DYDAKTYCZNO-WYCHOWAWCZE
1. Cel szkolenia
Celem szkolenia jest przygotowanie słuchaczy do sprawnego i bezpiecznego wykonywania
zadań w sprzęcie ochrony dróg oddechowych oraz posługiwania się ratowniczym sprzętem
mechanicznym i zestawami hydraulicznymi.
2. Sylwetka absolwenta
Po ukończeniu szkolenia słuchacz powinien:
a. w sferze poznawczej:
– wyjaśniać proces oddychania i skutki niedotlenienia organizmu,
– przedstawiać podział i budowę sprzętu ochrony dróg oddechowych,
– omawiać zasady przygotowania do pracy sprzętu ochrony dróg oddechowych,
– przedstawiać rodzaje sprzętu mechanicznego oraz jego budowę i przeznaczenie,
– przedstawiać skład i przeznaczenie ratowniczych zestawów hydraulicznych,
– omawiać zasady bezpiecznej pracy w sprzęcie ochrony dróg oddechowych,
ratowniczym sprzętem mechanicznym oraz zestawami hydraulicznymi,
– omawiać zasady konserwacji sprzętu ochrony dróg oddechowych, ratowniczego
sprzętu mechanicznego i zestawów hydraulicznych,
b. w sferze praktycznej:
– przygotowywać do pracy sprzęt ochrony dróg oddechowych, ratowniczy sprzęt
mechaniczny i zestawy hydrauliczne,
– pracować w sprzęcie ochrony dróg oddechowych,
– obsługiwać ratowniczy sprzęt mechaniczny i zestaw hydrauliczny,
– przeprowadzać konserwację sprzętu ochrony dróg oddechowych, ratowniczego
sprzętu mechanicznego i zestawów hydraulicznych,
c. w sferze motywacyjnej, mieć ukształtowane postawy:
– odpowiedzialności za bezpieczeństwo swoje i innych,
– odpowiedzialności za stan techniczny sprzętu.
3. Warunki przyjęcia na szkolenie
a.
–
–
–
Kandydat na szkolenie powinien posiadać następujące dokumenty:
skierowanie na szkolenie przez właściwego przełożonego,
potwierdzoną kopię aktualnych okresowych badań lekarskich,
potwierdzoną kopię aktualnego szkolenia z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.
–
–
–
–
–
Kandydat na szkolenie musi posiadać następujące środki ochrony indywidualnej:
ubranie ćwiczebne,
rękawice ochronne,
obuwie ochronne,
hełm taktyczny z osłoną twarzy,
gogle ochronne.
b.
4
II. REALIZACJA PROCESU DYDAKTYCZNEGO
1. Organizacja szkolenia
a. Szkolenie realizowane jest w ośrodkach szkolenia w komendach wojewódzkich
Państwowej Straży Pożarnej.
b. Podstawą organizacji procesu dydaktycznego jest plan nauczania.
c. Podstawową formą nauczania jest lekcja, której odpowiada jedna godzina dydaktyczna
trwająca 45 minut. Dopuszcza się łączenie dwóch jednostek lekcyjnych.
d. Zajęcia dydaktyczne należy organizować w ilości nie przekraczającej 8 godzin lekcyjnych
dziennie.
e. Zajęcia teoretyczne powinny być realizowane w pomieszczeniach zapewniających
odpowiednie warunki higieny szkolnej oraz wyposażonych zarówno w proste,
jak i techniczne środki dydaktyczne.
f. Zajęcia praktyczne powinny odbywać się w miejscach, które umożliwiają ich sprawną
i bezpieczną realizację.
g. Na realizację programu szkolenia przewidziano 23 godziny dydaktyczne.
h. Warunkiem ukończenia szkolenia jest obecność na wszystkich zajęciach przewidzianych
w planie nauczania oraz zaliczenie poszczególnych tematów. Zaliczenie odbywa
się w trakcie zajęć dydaktycznych i polega na wykonaniu określonego zadania.
i. Zadania do wykonania w trakcie zaliczania mogą być zarówno zadaniami nisko
symulowanymi, czyli wykonywanymi w warunkach zbliżonych do naturalnych, jak
i zadaniami wysoko symulowanymi, czyli wykonywanymi w sytuacji umownej.
j. Do oceny wykonania zadania stosuje się skalę: „zaliczył – nie zaliczył”.
k. Słuchacze, którzy ukończyli szkolenie otrzymują zaświadczenie według wzoru
określonego w załączniku.
2. Zalecenia i wskazówki metodyczne
a.
b.
c.
d.
e.
Zajęcia teoretyczne powinny być realizowane dla całej grupy słuchaczy.
Zajęcia praktyczne mogą się odbywać w grupach liczących nie więcej niż 6 słuchaczy
przypadających na 1 instruktora.
Organizator szkolenia na czas realizacji zajęć musi zapewnić wszystkim uczestnikom
szkolenia niezbędne urządzenia techniczne, których zastosowanie wynika z realizacji
treści programowych w tym:
− sprzęt ochrony dróg oddechowych,
− ratowniczy sprzęt mechaniczny,
− ratownicze zestawy hydrauliczne.
Zaleca się, aby uczestnicy szkolenia posiadali własny wyżej wymieniony sprzęt.
Prowadzący zajęcia, w trakcie realizacji tematów przewidzianych w planie nauczania
powinni zwracać szczególną uwagę na:
– poprawną terminologię,
– używanie do ćwiczeń sprzętu sprawnego pod względem technicznym,
– poprawne wykonywanie czynności,
– kształtowanie pożądanych umiejętności oraz koniecznych nawyków.
W trakcie szkolenia należy zapewnić warunki do realizacji głównego celu szkolenia oraz
celów szczegółowych m. in. poprzez:
– przestrzeganie zasad nauczania,
– łączenie metod asymilacji wiedzy z metodami samodzielnego dochodzenia
do wiedzy.
Zajęcia praktyczne powinny być realizowane z zachowaniem zasad bezpieczeństwa
i higieny pracy.
5
f.
g.
h.
i.
j.
Zajęcia praktyczne należy poprzedzić instruktażem wstępnym, w trakcie którego
instruktor zapoznaje słuchaczy z tematyką i celem ćwiczeń, omawia ich przebieg oraz
przypomina zasady bezpieczeństwa pracy. W toku ćwiczeń instruktor kontroluje
poprawność wykonania zadań, a w razie zauważenia nieprawidłowości, na bieżąco
koryguje błędy w ramach instruktażu indywidualnego lub grupowego. W instruktażu
końcowym prowadzący powinien podsumować zajęcia, przeanalizować najczęściej
popełniane błędy oraz wskazać ich źródło.
Ćwiczenia każdorazowo należy zakończyć oczyszczeniem i konserwacją używanego
sprzętu, w celu kształtowania u słuchaczy nawyku dbałości o sprzęt i praktycznego
zaznajomienia z zasadami i sposobami konserwacji sprzętu.
Zagadnienia bezpieczeństwa i higieny pracy powinny być włączane do tematyki zarówno
zajęć teoretycznych, jak i zajęć praktycznych. Ponadto, w procesie nauczania należy
zwracać uwagę na istniejące lub mogące wystąpić zagrożenia oraz wskazywać sposoby
ich uniknięcia.
Zajęcia praktyczne z tematu „Sprzęt ochrony dróg oddechowych” należy przeprowadzać
w aparatach powietrznych butlowych ze sprężonym powietrzem. W ramach tych zajęć
każdy słuchacz powinien odbyć ćwiczenia w komorze dymowej.
Należy zrezygnować z przedstawiania słuchaczom szczegółowej budowy sprzętu
oraz dużej ilości parametrów na rzecz nauki prawidłowej eksploatacji i obsługi.
3. Plan nauczania
T
P
R
1. Sprzęt ochrony dróg oddechowych
2
5
7
2. Ratowniczy sprzęt mechaniczny
2
6
8
3. Ratownicze zestawy hydrauliczne
2
6
8
6
17
23
Lp.
Temat
RAZEM
T - zajęcia teoretyczne, P - zajęcia praktyczne, R - razem
6
III. Treści kształcenia
1. Sprzęt ochrony dróg oddechowych – 2T, 5P;
Materiał nauczania:
– cel i zakres stosowania sprzętu ochrony dróg oddechowych,
– proces oddychania – zapotrzebowanie i zużycie powietrza,
– stany i skutki niedotlenienia organizmu,
– podział sprzętu ochrony dróg oddechowych,
– budowa aparatu powietrznego butlowego ze sprężonym powietrzem,
– maski oddechowe i butle na sprężone powietrze,
– zasady bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP) podczas eksploatacji sprzętu ochrony dróg
oddechowych,
– czynności przed przystąpieniem do pracy, w czasie pracy i po pracy,
– praca w sprzęcie ochrony dróg oddechowych w warunkach normalnych i zadymienia,
– konserwacja bieżąca sprzętu ochrony dróg oddechowych.
Cele szczegółowe:
W wyniku realizacji tematu słuchacz powinien umieć:
− określić cel i zakres stosowania sprzętu ochrony dróg oddechowych,
− omówić proces oddychania,
− wymienić stany niedotlenienia organizmu,
− podać skutki niedotlenienia organizmu,
− przedstawić podział sprzętu ochrony dróg oddechowych,
− wymienić zasady BHP podczas eksploatacji sprzętu ochrony dróg oddechowych,
− omówić budowę aparatu powietrznego butlowego ze sprężonym powietrzem,
− sprawdzić aparat powietrzny butlowy przed przystąpieniem do pracy,
− sprawdzić, dopasować i założyć maskę,
− zamontować butlę do aparatu i zdemontować ją,
− wykonać pracę w aparacie powietrznym butlowym ze sprężonym powietrzem,
− przeprowadzić konserwację bieżącą sprzętu ochrony dróg oddechowych.
2. Ratowniczy sprzęt mechaniczny – 2T, 6P.
Materiał nauczania:
– rodzaje sprzętu mechanicznego i jego przeznaczenie,
– budowa pilarek łańcuchowych, przecinarek spalinowych, młotów udarowych oraz
wciągarek,
– zasady BHP podczas przygotowania sprzętu do pracy, jego eksploatacji i obsługi,
– przygotowanie sprzętu mechanicznego do pracy,
– zasady pracy ratowniczym sprzętem mechanicznym,
– obsługa i konserwacja bieżąca sprzętu mechanicznego.
Cele szczegółowe:
W wyniku realizacji tematu słuchacz powinien umieć:
– wymienić rodzaje sprzętu mechanicznego,
– wskazać przeznaczenie pilarek łańcuchowych, przecinarek spalinowych, młotów
udarowych oraz wciągarek,
– wymienić zasady BHP podczas przygotowania do pracy, eksploatacji i obsługi sprzętu
mechanicznego,
– wymienić i wskazać podzespoły pilarek łańcuchowych,
– podać wymagania eksploatacyjne pilarek łańcuchowych,
7
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
sprawdzić pilarkę łańcuchową przed pracą,
przygotować pilarkę łańcuchową do pracy,
wyjaśnić technikę przerzynki drzewa leżącego,
przeciąć leżące drzewo,
wymienić i wskazać podzespoły przecinarek spalinowych,
podać wymagania eksploatacyjne przecinarek spalinowych,
wyjaśnić technikę cięcia przecinarką spalinową,
sprawdzić przecinarkę spalinową przed pracą,
przygotować przecinarkę spalinową do pracy,
wykonać cięcie przecinarką spalinową,
wskazać przeznaczenie młotów udarowych i udarowo-obrotowych,
wymienić i wskazać podzespoły młotów udarowych i udarowo-obrotowych,
wyjaśnić technikę pracy młotem udarowym i młotem udarowo-obrotowym,
przygotować do pracy młot udarowy i młot udarowo-obrotowy,
wykonać pracę młotem udarowym i udarowo-obrotowym,
wskazać przeznaczenie wciągarek,
wyjaśnić zastosowanie lin, zawiesi i zbloczy,
przygotować wciągarkę ręczną i silnikową do pracy,
obsłużyć wciągarkę ręczną i silnikowa,
przeprowadzić konserwację bieżącą pilarek łańcuchowych, przecinarek tarczowych,
młotów udarowych oraz wciągarek.
3. Ratownicze zestawy hydrauliczne – 2T, 6P;
Materiał nauczania:
– rodzaje ratowniczych zestawów hydraulicznych i ich przeznaczenie,
– skład ratowniczych zestawów hydraulicznych,
– BHP podczas przygotowywania zestawów do pracy oraz podczas wykonywania pracy,
– techniki pracy ratowniczymi zestawami hydraulicznymi,
– konserwacja bieżąca narzędzi i osprzętu.
Cele szczegółowe:
W wyniku realizacji tematu słuchacz powinien umieć:
− wymienić rodzaje ratowniczych zestawów hydraulicznych,
− rozróżnić narzędzia i osprzęt wchodzące w skład zestawów hydraulicznych,
− wskazać przeznaczenie rozpieracza ramieniowego, rozpieracza kolumnowego, nożyc
i pompy hydraulicznej,
− podać przeznaczenie osprzętu współdziałającego z narzędziami hydraulicznymi,
− wykorzystać zasady BHP podczas przygotowania zestawów hydraulicznych do pracy
i podczas wykonywania pracy,
− przygotować sprzęt hydrauliczny do pracy,
− wykonać pracę ratowniczym zestawem hydraulicznym wykorzystując jego możliwości
techniczno-użytkowe,
− przeprowadzić konserwację bieżącą narzędzi i osprzętu.
8
IV. Literatura
1.
Gil D., Wyposażenie osobiste i ochronne strażaka, Szkoła Podoficerska Państwowej
Straży Pożarnej, Bydgoszcz 2004.
2. Gil D., Sprzęt ratowniczy, Szkoła Podoficerska Państwowej Straży Pożarnej, Bydgoszcz
2009.
3. Więksi J., Kozłowski R., Neugebauer Z., Wójcik K. Pilarki przenośne – budowa
i eksploatacja. Warszawa 2002.
4. Program kształcenia w zawodzie strażaka. Szkolenie podstawowe strażaka jednostki
ochrony przeciwpożarowej, zatwierdzony w dniu 20 stycznia 2006 r. przez Komendanta
Głównego Państwowej Straży Pożarnej w Warszawie, z późniejszymi zmianami.
5. PN-EN 137:2007 Sprzęt ochrony układu oddechowego. Aparaty powietrzne butlowe
ze sprężonym powietrzem wyposażone w maskę. Wymagania, badania, znakowanie.
6. PN-EN ISO 11681-1:2006/A1:2007 Maszyny dla leśnictwa. Wymagania bezpieczeństwa
i badania pilarek łańcuchowych przenośnych. Cześć 1: Pilarki łańcuchowe do prac
leśnych.
7. PN-EN 1454 Przenośne, ręczne przecinarki spalinowe. Bezpieczeństwo.
8. PN-EN 13204:2005 Hydrauliczne narzędzia ratownicze dwustronnego działania
dla straży pożarnej. Wymagania eksploatacyjne i dotyczące bezpieczeństwa.
9. PN-EN ISO 19432:2006 Maszyny i urządzenia budowlane – Przenośne, ręczne
przecinarki spalinowe – Wymagania bezpieczeństwa i badania.
10. Zarządzenie nr 916 Komendanta Głównego Policji z 24 sierpnia 2004 r. w sprawie
szczegółowych warunków bezpieczeństwa i higieny służby oraz organizacji służby bhp
w Policji.
11. Materiały pomocnicze:
− dokumentacja techniczna urządzeń i sprzętu,
− instrukcje użytkowe sprzętu,
− materiały informacyjne firm i producentów, katalogi wyrobów, prospekty.
9
Załącznik
Strona 1
Wzór zaświadczenia
ZAŚWIADCZENIE
........................................................................................................................................
imię i nazwisko
urodzon .... dnia ........................ r.
w ............................................................. woj. ..................................................................
ukończył ........
Szkolenie z zakresu pracy
w sprzęcie ochrony dróg oddechowych
oraz posługiwania się ratowniczym sprzętem mechanicznym
i zestawami hydraulicznymi
(dla policjantów z Samodzielnych Pododdziałów Antyterrorystycznych Policji)
przeprowadzone w ...............................................................................................................
w okresie od......................... r.
do ...................... r.
według programu z dnia .........................................................................................................
zatwierdzonego przez .......................................................................................................
...........................................................................................................................................
......................................................., dnia .............................................r.
(miejscowość)
Nr..................
ORGANIZATOR
.............................................
(pieczęć, podpis)
10
Strona 2
Lp.
Temat
T
P
R
1. Sprzęt ochrony dróg oddechowych
2
5
7
2. Ratowniczy sprzęt mechaniczny
2
6
8
3. Ratownicze zestawy hydrauliczne
2
6
8
6
17
23
RAZEM
T - zajęcia teoretyczne, P - zajęcia praktyczne, R - razem
11