Fragment książki „Sen Żyrafy”, G. i F. Gaschler, wydawnictwo

Fragment książki „Sen Żyrafy”, G. i F. Gaschler,
wydawnictwo „Porozumiewajmy się”, Poznań, 2016.
TĘCZOWA KRAINA FILOMATY, GLIWICE
Dzielmy się doświadczeniami
Istnieją przedszkola, które od lat inspirują się Porozumieniem bez Przemocy, towarzysząc dzieciom w rozwoju. Tatiana Bergier, multiplikatorka programu, oraz Magdalena Cholewa, germanistka z „Teczowej Krainy
FILOMATY”, nie tylko przetłumaczyły scenariusze, ale też udostępniły je nam. Dzięki temu mogłyśmy przekazać je do przetestowania kilku kolejnym placówkom. Czytając niezmiernie cenne informacje zwrotne
o doświadczeniach z żyrafką Cętką i jej mamą, głównymi bohaterkami programu „Sen Żyrafy”, postanowiłysmy
udostępnić czytelnikom kilka szczegółowych sprawozdań.
Jeśli chcecie, podzielcie się z nami i innymi przedszkolami, jakie są Wasze doświadczenia z projektem na różnych etapach, co zmieniliście lub co szczególnie cenicie i dlaczego. Jakie polskie książki, piosenki, filmy wykorzystujecie, wprowadzając dzieci w świat Porozumienia bez Przemocy? Piszcie do nas:
[email protected] lub [email protected]
Chętnie umieścimy tutaj Wasze informacje czy sprawozdania.
Realizacja projektu w przedszkolu Tęczowa Kraina FILOMATY, Gliwice
Projekt „Sen Żyrafy” prowadzimy regularnie w naszym Przedszkolu Tęczowa Kraina FILOMATY w grupach wiekowych od 3 do 6 lat od 2012 roku. Mamy to szczęście, iż scenariusze przetłumaczyła nasza germanistka, Magdalena
Cholewa, jeszcze zanim pojawiła się idea wydania książki po polsku.
Historia Żyrafki bardzo angażuje emocjonalnie nasze dzieci i wywołuje u nich duże poruszenie zapowiadające fascynującą zabawę, jakże inną od pozostałych. Jednorazowa „akcja” zdecydowanie nie wystarcza, by dzieci nauczyły się
wypowiadać w „języku żyrafy” – czego też nigdy nie oczekiwaliśmy. Kształtowanie umiejętności posługiwania się
obserwacją, świadomości uczuć i potrzeb czy wypowiadania próśb, to stały element pracy w naszej placówce. Ćwiczymy, stopniowo poszerzamy słownictwo, trenujemy rozróżnianie między poszczególnymi krokami. Część dzieci, o
wysokiej kompetencji językowej i dużej wrażliwości emocjonalnej, uczy się tego bardzo szybko, inne zdecydowanie
wolniej, potrzebują więcej wsparcia. Dla większości dzieci mówienie o swoich uczuciach i potrzebach jest bardzo
ważne i często dopominają się, aby je o to zapytać, mówiąc np.”Fajny miałam wczoraj dzień. Chce Pani usłyszeć?”
Praca z projektem i ćwiczenia pogłębiające nie byłyby możliwe bez kadry, która zna Porozumienie bez Przemocy.
Poniżej z przyjemnością dzielimy się bardziej szczegółowymi doświadczeniami z poszczególnych zajęć.
Zajęcia I: Obserwacja
:: Po początkowych próbach notowania wypowiedzi dzieci, które się wzajemnie opisują, zrezygnowałyśmy z tego.
Dzieci przekazywały swoje spostrzeżenia i wszyscy ich słuchaliśmy. Wzajemne opisywanie się po kolei trwa, dość
długo a zapisywanie informacji dodatkowo przedłuża zajęcia, co powodowało zniecierpliwienie niektórych wycho-
wanków. W młodszych grupach stan ten obejmował wiekszość przedszkolaków.
:: Przy wprowadzaniu tematu, dzieciom trudno było opisać wyraz twarzy, postawy i mowy ciała (nie wszyscy dorośli to przecież potrafią!), gdyż często nie znały odpowiedniego słownictwa i wyrażeń, by oddać swoje spostrzeżenia.
:: Nawet już w grupie 3-latków dzieciom dość łatwo przychodziło nauczenie się opisywania wyglądu (ubranie, kolor
włosów). Z czasem, po treningu i zapoznaniu z wachlarzem określeń postawy ciała i mimiki, dzieci wyraźnie coraz
lepiej dawały sobie radę z nazwaniem emocji.
:: Dzieci niezmiernie chętnie gościły Żyrafiątko w swojej sali.
Zajęcia II: Uczucia
:: Dzieciom bardzo podobała się zabawa „Zgadnij, jak się czuję”.
:: W naszej grupie nazwy uczuć z kart wprowadzaliśmy stopniowo. Z 3-latkami zaczynaliśmy od smutku, radości,
strachu, złości; stopniowo dochodziły kolejne uczucia.
:: Za każdym razem tłumaczyliśmy ich znaczenie, utrwalaliśmy ich znajomość przy różnych sprzyjających okazjach
– poza projektem także. Po zapoznaniu się z nowym uczuciem, zdarzało się „naszym” dzieciom przeżywać pewną
fascynację nim i używały słowa „na wyrost” (lubią, a mówią „kocham”) albo całkiem nieadekwatnie (złoszczą się w
danej sytaucji, a mówią „nigdy ciebie nie lubiłam”). Była to zawsze faza przejściowa i dzieci z czasem nauczyły się
dobrać nazwę uczucia do obserwowanych przeżyć.
:: Trudno nam było znaleźć piosenkę o uczuciach, która nie akcentowałaby wyłącznie radości, a uważamy to za niezwykle istotne. Dlatego w przedszkolu posługujemy się naszą autorską aranżacją tekstu popularnej piosenki If you
are happy and you know it, clap your hands! Dzieciom się ten utwór podoba i bardzo szybko się go nauczyły. Dzielimy
się na zasadach copy left (czyli wykorzystujcie jak najbardziej, a miło nam będzie, jak podacie źródło).
Chcemy dać miejsce nie tylko radości! Miejmy prawo do wszelkich uczuć!
Blues na dobry humor
Kiedy czujesz się szczęśliwy, krzycz: hurra!
Kiedy czujesz się szczęśliwy, krzycz: hurra!
Możesz wszystkim to pokazać,
Uczuć swych nie musisz kryć,
Kiedy czujesz się szczęśliwy, krzycz: hurra!
A gdy złość ogromną czujesz, tupnij: tup!
A gdy złość ogromną czujesz, tupnij: tup!
Możesz wszystkim to pokazać,
Uczuć swych nie musisz kryć,
A gdy złość ogromną czujesz, tupnij: tup! tup! tup!
Kiedy radość w sercu masz, gwiżdż: fiu, fiu!
Kiedy radość w sercu masz, gwiżdż: fiu, fiu!
Możesz wszystkim to pokazać,
Uczuć swych nie musisz kryć,
Kiedy radość w sercu masz, gwiżdż: fiu, fiu!
A gdy czujesz, że ci smutno, płacz: chlip, chlip!
A gdy czujesz, że ci smutno, płacz: chlip, chlip!
Możesz wszystkim to pokazać,
Uczuć swych nie musisz kryć,
A gdy czujesz, że ci smutno, płacz: chlip, chlip!
Kiedy dobry humor masz, podskocz: hop!
Kiedy dobry humor masz, podskocz: hop!
Możesz wszystkim to pokazać,
Uczuć swych nie musisz kryć,
Kiedy dobry humor masz, podskocz: hop! hop! hop!
Wsparliśmy się kilkoma wersjami internetowymi:
http://docs7.chomikuj.pl/151893924,0,1,Scenariusz-5---Bez-z%C5%82o%C5%9Bci-mamy -wi%C4%99cej-rado%C5%9Bci---cz.-2.doc
http://chomikuj.pl/karolcia370/Scenariusze+przedszkole/5+latki/Cykl+zabaw+dla+dzieci+4+i+5+letnich+UCZUCIA+I+EMOCJE,431470124.doc
Do powitania i pytania o samopoczucie na początku zajęć wykorzystujemy także piosenkę
Marty Bogdanowicz:
Dzień dobry …..(imię) witamy cię (2x)
Jak się dziś czujesz, pytamy cię (2x)
Zajęcia III: Potrzeby
:: W naszym doświadczeniu używanie ze zrozumieniem przez dzieci uniwersalnych potrzeb wymaga dość
długiego uczenia się ich i następnie treningu, gdyż na etapie przedszkolnym dzieci raczej nie znają pojęć abstrakcyjnych, a ich przyswojenie jest wyzwaniem, którego podejmujemy się chętnie, gdyż widzimy
w tym dużo sensu.
:: Dzieci najczęściej jako potrzeby wymieniały: zabawę, odpoczynek, jedzenie i picie, doznawanie opieki. Pierwszym
pojęciem abstrakcyjnym jakim większość z nich zaczynała się posługiwać była miłość.
:: W procesie uczenia dzieci rozróżniania potrzeb i mogących je spełnić strategii bardzo pomocne byłyby jakieś materiały edukacyjne, np. karty przyporządkowujące strategie do potrzeb, gdyż dzieci zapytane
o potrzeby zazwyczaj wymieniają strategie (np. „przytulanie do mamy”, zamiast „miłość” czy„bezpieczeństwo”).
Od wydawców: Dla tych, którzy znają obce języki polecamy serię pomagającą odróżnić potrzeby od strategii
autorstwa Vilmy Costetti i Moniki Rinaldini. Po włosku, w oryginale, w wydawnictwie Esserci www.centroesserci.it, są to króciutkie historyjki o Stefanie i Jolandzie, np. „Stefano, il papà e gli spinaci” (czyli „Stefan, tata
i szpinak”). Książeczki te zostały przetłumaczone na język angielski, niemiecki i francuski.
:: Dla dzieci było ważne, aby Żyrafiątko czymś obdarować. Wszyscy chcieli zrobić dla niej rysunki, coś przynieść.
Widząc to, szukaliśmy z dziećmi potrzeb, które dzieci próbują w ten sposób spełnić (wsparcia/ pomocy, bliskości,
dzielenia się)
:: Tytuły bajek: Szukaliśmy lektur wspomagających proces. Dla starszych dzieci, czyli 5-6-latków i dla części 4latków,
najlepiej sprawdziła się u nas seria opowieści o żółwiku Franklinie autorstwa Paulette Bourgeois. Opisywane w nich
wydarzenia są pełne emocji i pozwalają dyskutować o uczuciach i potrzebach bohaterów. Zebraliśmy też dobre
doświadczenia z opowieściami o Muminkach i Kubusiu Puchatku oraz wykorzystywaliśmy baśnie klasyczne.
:: Ogólnie bardzo trudno było nam dobrać książeczki dla maluchów – zazwyczaj albo nie zawierają treści emocjonalnych albo są przepełnione morałami i etykietami (trzeba być grzecznym, słuchać mamy itp.). Chcielibyśmy
wychowywać poza nimi.
:: Ciekawą inspiracją do rozmów o potrzebach i uczuciach są dla nas książki „do oglądania”, np. seria o ulicy Czereśniowej Rotraut Susanne Berner. Świetnie nadają się też do ćwiczenia rozróżniania obserwacji i ocen.
Zajęcia IV: Prośby
:: Dzieci zawsze z dużym entuzjazmem włączały się w urządzanie akcji poszukiwawczej żyrafiej mamy.
:: Zauważyliśmy, że dzieci często same dołączają do mamy automatycznie tatę. Popieramy i polecamy to. My
w naszym przedszkolu organizowaliśmy akcje poszukiwania żyrafich rodziców.
Zajęcia V: Świętujemy!
:: Dzieci były bardzo podekscytowane otrzymanym listem.
:: Jeśli chodzi o symbole czterech kroków zaproponowane w książce, wg nas korzystne byłoby wprowadzenie „ludzika porozumieniowego” z aparatem przy oku, dużym sercem zamiast klatki piersiowej, skrzynią skarbów w ręce
na wysokości brzucha i chmurką z wypowiadaną prośbą.
:: Na zajęciach V wszystkie dzieci mogą same wykonać żyrafie uszy, jako symbol chęci takiego porozumiewania się.
:: Za pałeczkę słów posłużyło nam same Żyrafiątko
:: W grupie 5-6-latków, w której pracowaliśmy wcześniej z użyciem bajek Joanny Berendt i Anety Ryfczyńskiej „Przyjaciele żyrafy”, zamiast imienia Cętka z programu, zostaliśmy przy imieniu Bibi z bajki, do którego dzieci już były
przyzwyczajone.
:: W młodszych grupach, gdzie mieszkają inne małe żyrafy, użyliśmy imienia Cętka. Dzieci określają Żyrafiątka
z poszczególnych sal jako rodzeństwo.
Dzięki pracy z Żyrafiątkiem oraz jego mamą i tatą dzieci uczą się, że istnieje coś jeszcze poza tym co widzimy, czego
możemy dotknąć. Nasi podopieczni nauczyli się patrzeć nie tylko oczami, ale także sercem.
Po konsultacji z całym zespołem nauczycieli uwagi zebrała
Katarzyna Elwirska-Pachla, dyrektor Przedszkola
Książkę w cenie 35 zł można kupić na stronie www.du-t.com, zakładka „wydawnictwo”, lub wysyłając e-mail
na adres [email protected] lub [email protected]