Raport energetyczny

Raport energetyczny
Czerwiec 2016 r.
Węgiel
195,52 zł
Polski indeks rynku węgla
energetycznego (PLN/TONA)
+1,18 zł
209,95
195,52
IV 2015
IV 2016
od marca
2016 r.
Węgiel ARA (USD/TONA)
47,8 dol.
59,2
od kwietnia
2016 r.
+2,5 dol.
47,8
V 2016
V 2015
Ropa
47,6 dol.
Ropa Brent (USD/BARYŁKA)
+5,2 dol.
+4,7 dol.
65,5
47,6
V 2015
44,1 dol.
Ropa Urals (USD/BARYŁKA)
od kwietnia
2016 r.
63,1
44,1
V 2015
V 2016
od kwietnia
2016 r.
V 2016
Gaz
Gaz na towarowej giełdzie
energii (PLN/MWH)
61,83 zł
90,97
od kwietnia
2016 r.
V 2015
+0,31 zł
61,83
V 2016
Gaz na giełdzie Gaspool
(EUR/MWH)
13,1 euro
20,6
od kwietnia
2016 r.
+1,1 euro
13,1
V 2015
V 2016
Paliwa
4,54 zł
Benzyna PB95 (PLN/LITR)
+0,34zł
4,78
V 2015
4,54
od kwietnia
2016 r.
4,25zł
ON (PLN/LITR)
+0,37 zł
4,69
4,25
V 2015
V 2016
od kwietnia
2016 r.
V 2016
Prąd
Prąd na towarowej giełdzie energii
(PLN/MWH)
160,65 zł
2338 gwh
Obroty na giełdzie energii
elektrycznej
+19 GWh
-0,41 zł
160,96
160,65
V 2015
V 2016
od kwietnia
2016 r.
V 2015
94,10 zł
Zielone certyfikaty (PLN)
-14,61 zł
121,05
94,1
V 2015
V 2016
1 961
od kwietnia
2016 r.
2338
od kwietnia
2016 r.
V 2016
Źródła danych:
Towarowa Giełda Energii (miesięczne
indeksy: BASE; GAS_BASE; OZEX_A);
www.polskirynekwegla.pl (indeks PSCMI 1);
Datastream (średnie miesięczne ceny węgla
ARA, ropy, paliw, gazu na giełdzie Gaspool).
Miesiąc w energetyce
POSTĘP KLUCZOWYCH INWESTYCJI:
Elektrownia Jaworzno (Tauron): Na budowie bloku o mocy
910 MW stanął pierwszy słup konstrukcji nośnej kotła.
Całość, łącznie z rusztem, na którym zawieszony zostanie
kocioł, będzie ważyć 5,9 tys. ton. W skład konstrukcji wchodzą
cztery połączone między sobą słupy. Inwestycja ma zostać
zakończona do 2019 r.
Jaworzno
19.05
2016
Rząd chce uzyskać 3 mld zł z uszczelnienia obrotu paliwami. Urzędnicy szacują, że z powodu wyłudzeń skarb
państwa traci co najmniej 2,5 mld zł rocznie. Zapowiadają więc zmianę przepisów, która ograniczy wyłudzenia
właśnie o tę kwotę, a wraz ze wzrostem cen paliw zysk
budżetu ma wzrosnąć do 3 mld zł. Zmiany polegałyby m.in. na opodatkowaniu wewnątrzwspólnotowego
obrotu w momencie przewiezienia paliwa przez granicę
oraz konieczności rejestracji działalności w Polsce przez
zagraniczne firmy.
23.05
2016
PGG może wejść na giełdę za pięć lat. Udziałowcy
Polskiej Grupy Górniczej mają opcję wyjścia z inwestycji poprzez sprzedaż akcji w ewentualnym debiucie
na warszawskim parkiecie głównym” – poinformowała
„Rzeczpospolita”. Debiut PGG miałby być możliwy za
pięć lat. Dotychczas przedstawiciele PGE, Energi i PGNiG
unikali odpowiedzi na pytania o możliwość i termin odsprzedania swoich udziałów. W oficjalnych dokumentach
pojawiała się jednak rok 2026, co sugeruje dziesięcioletni
lock-up, czyli zakaz wyjścia z inwestycji.
31.05
2016
Rosną wydatki na ochronę środowiska. Według danych GUS Polska wydała w 2014 r. na ten cel 14 mld zł
(0,83 proc. PKB), o 3 mld więcej niż 2010 r. Najwięcej
pieniędzy zostało przeznaczonych na gospodarkę ściekową i ochronę wód (44 proc.) oraz ochronę powietrza
atmosferycznego i klimatu (32 proc.) i gospodarkę odpadami (ponad 14 proc.). Jednocześnie dzięki wzrostowi
znaczenia OZE w miksie energetycznym zmalało zanieczyszczenie powietrza – w 2014 r. roczna emisja Polski
wynosiła 380 mln ton CO2, wobec 410 mln ton w 2010 r.
Polityka Insight – Raport Energetyczny Czerwiec 2016
01.06
2016
Terminal LNG gotowy do użytku. Protokół odbioru użytkowania terminalu podpisali przedstawiciele polskiego
i generalnego realizatora inwestycji. Oznacza to, że
instalacja może już przyjmować komercyjne dostawy
skroplonego gazu. Pierwszy ładunek trafi do Świnoujścia
17 czerwca – będzie to dostawa w ramach długoterminowego kontraktu Qatargasu z PGNiG. Kolejny transport
przypłynie do terminalu 25 czerwca w ramach umowy
PGNiG z norweskim Statoilem.
01.06
2016
PGZ przejmie Exatel w ramach realizacji nowej strategii.
Sieciowa spółka należąca dotychczas do Grupy PGE ma
prowadzić projekty z zakresu cyberbezpieczeństwa. PGZ
nie podało trybu i kosztów przejęcia. W nowej strategii
koncern chce przede wszystkim wpływać na kształt
zamówień dla polskiego wojska. Firma oczekuje od
MinObr zmian w Planie Modernizacji Technicznej, który
jest m.in. podstawą decyzji o współpracy z zagranicznymi
partnerami. Strategia PGZ nie zawiera prognoz finansowych – według pierwotnych założeń Grupa miała uzyskać
z zamówień obronnych 60 mld złotych do 2022 r.
02.06
2016
OPEC utrzymał status quo w produkcji. Nowy minister
energii Arabii Saudyjskiej otrzymał wsparcie kartelu w kwestii utrzymania poziomu produkcji ropy na
obecnym poziomie, po tym jak ceny surowca wzrosły od
stycznia blisko dwukrotnie – poinformował „Financial
Times”. Khalid Al Falih podczas szczytu OPEC w Wiedniu
poinformował, że Rijad nie zamierza zwiększać produkcji
surowca. Z kolei Nigeria i Wenezuela wezwały do aktywniejszych działań mających na celu podniesienie ceny
ropy, ale nawet te kraje przyznały, że sytuacja na rynku
jest stabilna. Wczoraj baryłka ropy Brent kosztowała
blisko 50 dol.
2
06.06
2016
Jest nowy prezes KWH. Został nim Tomasz Cudny,
dotychczasowy wiceprezes spółki Tauron Wydobycie.
Na stanowisku szefa Katowickiego Holdingu Węglowego
zastąpi Zygmunta Łukaszczyka, który kierował spółką od
niespełna dwóch lat. Wiceprezesem ds. finansów zostanie
Jarosław Jaromin, a ds. produkcji – Bronisław Gaj. W
maju MinEner Krzysztof Tchórzewski poinformował, że
KHW potrzebuje 500 mln zł dofinansowania, by uniknąć
bankructwa. Rząd chce, żeby w restrukturyzację spółki
zaangażowały się m.in. się Enea i Węglokoks.
07.06
2016
07.06.2016 Rząd będzie wspierał producentów samochodów elektrycznych. MinEner Krzysztof Tchórzewski
i MinRoz Mateusz Morawiecki zaprezentowali założenia
programu wspierania elektromobilności w Polsce. Zgodnie z nim do 2025 r. w Polsce ma być zarejestrowanych
milion aut elektrycznych (teraz jest ich kilkaset). Program
ma m.in. podnieść jakość życia w Polsce przez zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza i przynieść ok. 2 mld zł
dodatkowych przychodów rocznie koncernom energetycznym. Pierwszym projektem w ramach programu jest
plan wsparcia produkcji elektrobusów.
08.06
2016
08.06.2016 Tauron nie wypłaci dywidendy za 2015 r.
Akcjonariusze koncernu odrzucili rekomendację zarządu,
który chciał wypłacić inwestorom po 10 groszy dywidendy
za akcję (łącznie 175,2 mln zł). Tauron w ubiegłym roku
zanotował stratę netto w wysokości 1,8 mld zł, głównie
z powodu odpisów aktualizujących wartość aktywów.
Mimo to zarząd proponował wypłatę dywidendy, by
poprawić nastroje wśród inwestorów. Prezes koncernu
Remigiusz Nowakowski zaakceptował decyzję akcjonariuszy, ale zapowiedział powrót do wypłaty dywidend po
wdrożeniu programu oszczędnościowego.
09.06
2016
Polska może skorzystać na wzroście cen dwutlenku
węgla. „System handlu uprawnieniami do emisji CO2
może być kołem zamachowym polskiej gospodarki” –
napisała „Rzeczpospolita”, powołując się na nowy raport
WISE i Fundacji Analiz Energetycznych. W kolejnej dekadzie polska gospodarka może zarobić nawet 162 mld zł
m.in. ze sprzedaży przez państwo uprawnień do emisji
CO2, oraz ze środków przyznanych Polsce w ramach
funduszu modernizacyjnego. Może to pomóc w rozwoju
krajowej energetyki – warunkiem jest wysoka cena uprawnień CO2 i przeznaczanie wpływów z ich sprzedaży na
modernizację elektrowni.
09.06
2016
Dong Energy wszedł na giełdę. Cena akcji duńskiego
koncernu w pierwszym dniu notowań wzrosła o 10 proc.
Wejście na giełdę globalnego lidera produkcji energii
z morskich wiatraków to największy w tym roku debiut
na świecie. Akcje Dong Energy zostały wycenione przez
inwestorów na 16,5 mld dol. Koncern w ciągu ostatnich
lat przeszedł znaczącą transformację – z firmy skoncentrowanej na wytwarzaniu energii i poszukiwaniu ropy stał
się grupą, której trzy czwarte kapitału jest ulokowane
w morskich farmach wiatrowych.
09.06
2016
UOKiK zgodził się na utworzenie Centralnego Systemu
Wymiany Informacji. Ma on powstać do połowy przyszłego roku. Instytucja utworzona przez pięciu operatorów
systemów dystrybucyjnych (Enei, Energi, PGE, RWE oraz
Tauronu) będzie odpowiedzialna za utrzymanie i rozwój
systemu umożliwiającego wymianę danych o klientach na
rynku energii między dystrybutorami, sprzedawcami oraz
podmiotami odpowiedzialnymi za bilansowanie. Pozwoli
to m.in. na skrócenie procesu zmiany sprzedawcy prądu.
AWANSE I DYMISJE:
• Monika Czekała została członkiem zarządu Sunex S.A.
• Bartosz Bielak został członkiem rady nadzorczej Kopex S.A.
• Thierry Doucerain, Raimondo Eggink i Mariusz Grodzki weszli do rady nadzorczej Zespołu
Elektrociepłowni Wrocławskich Kogeneracja S.A.
• Włodzimierz Kocik został wybrany na nową kadencję prezesem, Piotr Majewski – wiceprezesem,
a 
Marzenna Kocik – członkiem zarządu Tesgas S.A.
• Angelina Anna Sarota, Mateusz Mariusz Bochacik, Adrian Dworzyński, Artur Gabor,
Agnieszka Krzętowska, Radosław Leszek Kwaśnicki, Remigiusz Nowakowski
i Wiesław Tomasz Protasewicz weszli na kolejną kadencję do rady nadzorczej PKN Orlen S.A.
• Prezes Tauronu Remigiusz Nowakowski został prezesem Izby Gospodarczej Energetyki
i Ochrony Środowiska.
• Jacek Rawecki i Stefan Świątkowski weszli do rady nadzorczej Tauron Polska Energia S.A.
• Tomasz Cudny został prezesem zarządu Katowickiego Holdingu Węglowego S.A.
Polityka Insight – Raport Energetyczny Czerwiec 2016
3
WĘGIEL
Kto rządzi państwowym
węglem
Rząd zakończył wymianę prezesów w firmach
górniczych należących do skarbu państwa.
Robert Tomaszewski, analityk ds. gospodarczych
Kim są nowi prezesi. Wraz z wyborem 6 czerwca nowego prezesa Katowickiego Holdingu Węglowego (KHW) zakończyły
się powyborcze zmiany personalne we władzach państwowych
spółek węglowych. Ich nowi szefowie mają doświadczenie
w branży, nie są też bezpośrednio związani z PiS. Czeka ich
jednak trudne zadanie: sektor górniczy odnotował w 2015 r.
łącznie 1,9 mld zł straty netto, czyli o ponad 150 mln zł więcej
niż rok wcześniej.
TOMASZ CUDNY
Prezes Katowickiego Holdingu Węglowego (KHW). Inżynier, specjalista od eksploatacji złóż, przez całą karierę związany
z górnictwem. Dobrze zna KHW – w latach 2007-2010 pracował w biurze zarządu koncernu, był
też dyrektorem kopalni Murcki-Staszic. Nie ma dużego
doświadczenia jako menedżer – zajmował jedynie stanowisko wiceprezesa ds. technicznych Tauronu Wydobycie.
W KHW zastąpił Zygmunta Łukaszczyka, byłego wojewodę
śląskiego związanego z PO. Największym wyzwaniem Cudnego będzie naprawa finansów spółki; choć grupa zostanie
zapewne dokapitalizowana przez Eneę (500 mln zł), jest
zadłużona na blisko 3 mld zł i musi osiągnąć porozumienie
z wierzycielami.
TOMASZ GAWLIK
Prezes Jastrzębskiej Spółki Węglowej
(JSW). Ekonomista, z JSW związany zawodowo od 1989 r. Odpowiadał m.in. za przygotowanie debiutu giełdowego spółki w 2011 r.
i jej strategii na lata 2011-2020. Od września 2015 r. zasiada
w zarządzie JSW, a od grudnia jest jej prezesem. Spółka zakończyła właśnie najtrudniejszy pod względem finansowym
rok w swojej historii, kończąc go stratą netto w wysokości
3,2 mld zł. Ratunkiem dla JSW ma być wyprzedaż majątku
– ostatnio jej aktywa ciepłownicze kupiła PGNiG Termika,
a udziałami w koksowni Victoria zainteresowane są ARP
i TF Silesia. Koncern do 30 czerwca musi porozumieć się
z bankami w sprawie planu restrukturyzacji – w przeciwnym razie JSW czeka upadłość.
Polityka Insight – Raport Energetyczny Czerwiec 2016
TOMASZ ROGALA
Prezes Polskiej Grupy Górniczej (PGG). Z
wykształcenia adwokat, specjalista od prawa finansowego i upadłościowego, ma też
uprawnienia syndyka. Od 2010 r. prowadził
kancelarię prawną w Katowicach. Do tej pory nie zasiadał
na menedżerskim stanowisku w dużej spółce kapitałowej –
na przełomie 2007 i 2008 r. był członkiem rady nadzorczej
Kompanii Węglowej. Koncernem kieruje od kwietnia, wcześniej przez dwa miesiące był prezesem KW, gdzie zastąpił
Krzysztofa Sędzikowskiego. Jego pozycja w PGG jest raczej
stabilna – Rogala skutecznie przeniósł majątek KW do Grupy, a dzięki wsparciu państwowej energetyki zapewnił jej
bieżące działanie.
SŁAWOMIR OBIDZIŃSKI
Prezes Węglokoksu. Inżynier górnictwa,
w przeszłości pracował m.in. w kopalni Czeczott, kierował też działem surowców mineralnych w firmie doradczej SGS. Od 2007 r.
związany z grupą Węglokoks, w której był m.in. prezesem
Nadwiślańskiej Spółki Energetycznej, a od 2014 r. wiceprezesem ds. produkcji w Węglokoksie Energii. Szefem Węglokoksu został w połowie maja tego roku, zastępując Jerzego
Podsiadłę, który kierował spółką od 2009 r. Według naszych
rozmówców jego kandydaturę wspierała premier Beata Szydło. Węglokoks jest w tej chwili właścicielem dwóch kopalni
węgla oraz pakietu akcji Polskiej Grupy Górniczej.
KRZYSZTOF SZLAGA
Prezes Bogdanki. Ekonomista, w kwietniu
wrócił do Bogdanki po krótkiej przerwie.
Od wiosny 2013 r. był wiceprezesem ds.
zakupów i inwestycji, ale stracił stanowisko
w listopadzie 2015 r. po przejęciu firmy przez Eneę. Przed
przejściem do Bogdanki był m.in. wiceprezesem Ruchu
oraz CTL Logistics. Ma duże doświadczenie w konsultingu,
pracował m.in. dla KPMG, EY i Roland Berger. Na stanowisku zastąpił Zbigniewa Stopę, który kierował Bogdanką od
2012 r. Szlaga będzie musiał dogadać się z nowym właścicielem (Eneą) i zmierzyć z planami MinEner, które chce zaangażować Bogdankę w ratowanie KHW.
4
POLITYKA GOSPODARCZA
Rząd doładuje
elektrobusy
W ramach planu odpowiedzialnego
rozwoju Ministerstwo Rozwoju chce
wspomóc produkcję autobusów
elektrycznych w Polsce.
Dominik Sipiński, analityk ds. gospodarczych
Morawiecki ogłosi program e-Bus. Rozwój produkcji pojazdów elektrycznych to jeden z priorytetów planu Mateusza
Morawieckiego. Na zamkniętej konferencji z udziałem MinEner Krzysztofa Tchórzewskiego wicepremier ogłosi dziś
pierwszy konkretny projekt – program e-Bus skierowany do
polskich producentów autobusów elektrycznych. Obecnie
głównym graczem w tym segmencie rynku motoryzacyjnego w Polsce jest Solaris, który sprzedał elektrobusy m.in. do
Warszawy (10 sztuk), Krakowa, Jaworzna i Ostrołęki, a także
za granicę. Pierwsze kroki stawiają Lider Trading, właściciel
Solbusa, który wyeksportował dwa pojazdy elektryczne do
Niemiec, oraz Ursus, którego prototypowy autobus na prąd
kursuje w Lublinie.
Polski autobus elektryczny. Program e-Bus ma sfinansować
działalność badawczo-rozwojową, która doprowadzi do zbudowania całkowicie rodzimego pojazdu na prąd. Obecnie polskie
firmy opierają swoje konstrukcje na zagranicznych podzespołach – np. Solaris montuje układy napędowe niemieckiej firmy
Vossloh Kiepe. MinRoz chce, by w Polsce powstawały m.in.
baterie, układy napędowe, falowniki oraz wszystkie elementy
infrastruktury do ładowania autobusów elektrycznych. Resort
liczy, że na technologiach rozwiniętych na potrzeby elektrobusów skorzystają też inne branże, które będą mogły adaptować
do swoich potrzeb m.in. napędy elektryczne, baterie (być może oparte na polskiej technologii grafenu) i lekkie karoserie.
Skorzystają producenci i miasta. Z dofinansowania projektów badawczych skorzystają bezpośrednio Solaris, Solbus,
Ursus, a zapewne także państwowy Autosan, który nie oferuje jeszcze autobusów elektrycznych. Oprócz producentów
pojazdów o środki wystąpią prawdopodobnie także mniejsze
firmy, np. specjalizujące się w produkcji baterii – obecnie ten
subsegment jest w Polsce słabo rozwinięty. Z kolei miasta mogą liczyć na dofinansowanie zakupu elektrobusów i budowy
infrastruktury do ich ładowania.
Polityka Insight – Raport Energetyczny Czerwiec 2016
Finansowanie ze środków unijnych i krajowych. Środki na rozwój technologii mają pochodzić przede wszystkim z funduszy
europejskich w ramach programu operacyjnego Inteligentny
Rozwój. Finansowanie programu na razie jest opracowane tylko ramowo – na same badania przydział wynosi 1,2 mld euro,
ale nie wiadomo, jaka część tej kwoty trafi na program e-Bus.
Według naszych informacji NCBiR utworzy nowy program
sektorowy, którego budżet może wynieść kilkaset milionów
złotych. W finansowaniu badań mają też uczestniczyć BGK i ARP.
Zmiany legislacyjne w pięciu obszarach. Ich głównym celem
będzie tworzenie zachęt do zakupu elektrobusów. Nowelizacja
prawa zamówień publicznych ma umożliwić wprowadzanie
do przetargów „kryteriów ekologicznych”. Z kolei nowelizacja prawa energetycznego zniesie konieczność uzyskiwania
koncesji na obrót energią przez podmioty świadczące usługi
ładowania pojazdów elektrycznych. W prawie budowlanym
zostanie wprowadzone zwolnienie z uzyskiwania pozwolenia
na budowę punktów ładowania, a z ustawy o drogach publicznych znikną bariery utrudniające ich stawianie przy drogach
w miastach.
CO DALEJ
MinRoz przedstawi dziś zarys programu e-Bus,
szczegóły mają być znane latem. Resort może
skierować wsparcie do producentów, którzy sami
dobiorą sobie podwykonawców, lub powołać klastry
do rozwoju konkretnych podzespołów do autobusów elektrycznych. Programem będzie zapewne
zarządzał project manager osadzony w Polskim
Funduszu Rozwoju lub w MinRoz. Nasi rozmówcy
z branży pozytywnie oceniają program. Podkreślają, że o ile w segmencie pojazdów spalinowych
trudno odebrać klientów wielkim graczom, o tyle na
rynku elektrobusów wszyscy startują z podobnego
poziomu. Kluczem do powodzenia programu jest
zadbanie o wszystkie elementy tworzonego rynku:
od zachęt do badań, poprzez ułatwienie produkcji
aż po wsparcie popytu na autobusy elektryczne.
5
DOSTAWY GAZU
Polska może stać się
gazowym hubem
Odejście od długoterminowego kontraktu
z Gazpromem i uwolnienie cen mogą
dać impuls do rozwoju rynku.
Robert Tomaszewski, analityk ds. gospodarczych
Handel gazem przesunie się na zachód. Polska jest już niezależna od rosyjskiego gazu – dzięki fizycznemu rewersowi na
gazociągu jamalskim, terminalowi LNG i krajowemu wydobyciu mogła już w tym roku pokryć całe swoje roczne zużycie
(około 16 mld m3). Odejście od długoterminowego kontraktu
z Gazpromem sprawiłoby, że import gazu przesunie się ze
wschodu (gazociąg Jamał i Drużba) na zachód (terminal LNG,
Baltic Pipe, interkonektory). Do 2025 r. Polska ma mieć możliwość pozyskania 17-20 mld m3 gazu z północnego zachodu
(obecnie 5 mld) – dzięki temu może się stać gazowym hubem
dla Europy Środkowej.
Gaz-System zwiększy wpływ na bezpieczeństwo energetyczne.
Strategia operatora gazociągów do 2025 r. zakłada inwestycje
w magazynowanie gazu. Spółka chce budować wydajne zbiorniki
w pokładach soli, mające pojemność 0,5-0,6 mld m3. Złamie
to monopol PGNiG, które dziś kontroluje wszystkie magazyny
w Polsce. Może to doprowadzić do napięć między państwowymi
spółkami. Nadzór nad Gaz-Systemem ma pełnomocnik rządu
ds. strategicznej infrastruktury energetycznej Piotr Naimski,
a PGNiG od 1 lipca trafi pod kontrolę MinEner. Rząd w przyszłości może zdecydować się na połączenie PGNiG z Lotosem
lub Orlenem albo Grupą Azoty.
Rynek otworzy się na nowych dostawców. Dziś hurtowa cena
gazu w Polsce jest determinowana przez kontrakt jamalski (dwie
trzecie krajowego popytu na gaz). Odejście od niego otworzy
rynek na nowych dostawców, a także zwiększy współzależność
polskich i zachodnich cen gazu w hurcie. Da też impuls do
przyspieszenia liberalizacji rynku, co będzie jednak wymagało zniesienia taryfikacji cen. MinEner zaproponowało mapę
drogową uwalniania cen gazu w noweli prawa energetycznego.
W ciągu 2017 r. taryfy zostałyby zniesione dla firm, a dopiero
1 stycznia 2024 r. – dla gospodarstw domowych.
Wzmocnią się prywatne firmy handlujące gazem. Słabnięcie
PGNiG otworzy przestrzeń dla prywatnych podmiotów. Proces rozpoczął się w 2013 r., po wprowadzeniu tzw. obliga giełdowego. Według URE udział PGNiG w sprzedaży odbiorcom
końcowym spadł z 94,4 proc. w 2013 r. do 89,2 proc. w 2014 r.
Rosnąć będzie konkurencja na rynku. Dziś koncesję na obrót
gazem ma 181 firm, z czego 75 działa na rynku; w 2013 r. było
tylko 32 aktywnych graczy. Rosła będzie też liczba podmiotów sprowadzających gaz do Polski. Dziś 62 firmy posiadają
koncesje na obrót surowcem z zagranicą, co oznacza wzrost
o prawie jedną trzecią w ciągu roku.
PGNiG będzie słabnąć. Do tej pory kontrakt z Gazpromem
był gwarantem dominacji PGNiG na polskim rynku. Dzięki
taryfikacji cen gazu i małej przepustowości interkonektorów
z Zachodem koncern bez trudu znajdował klientów na surowiec. W dłuższej perspektywie, przy wzroście importu taniego
gazu z Zachodu, PGNiG zostawałoby z dużą ilością drogiego
rosyjskiego gazu, który musiałoby kupić (klauzula take or pay),
ale którego nie mogłoby sprzedać. Odejście od kontraktu pozwoli uniknąć tej pułapki, będzie to jednak możliwe dopiero
w 2022 r. Do tego czasu liberalizacja rynku doprowadzi do
erozji rynkowej pozycji PGNiG.
Polityka Insight – Raport Energetyczny Czerwiec 2016
CO DALEJ
Po osiągnięciu niezależności gazowej od Rosji
Polska ma się skupić na budowie gazowego hubu
dla Europy Środkowej. Integracja z sąsiadami
spowoduje wzrost konkurencji wśród dostawców
gazu i obniżenie ceny hurtowej. Największym
ryzykiem dla tych planów jest budowa gazociągu
Nord Stream II. Jeśli inwestycja zostanie sfinalizowana, wówczas tani rosyjski surowiec importowany z Niemiec będzie odciągał klientów od
polskiego rynku, co obniży rentowność terminalu
LNG i projektów gazowych, mających zdywersyfikować dostawy gazu do Polski (m.in. Baltic Pipe).
6
DOSTAWY GAZU
Co chce osiągnąć
Piotr Naimski
Rządowy strateg do spraw energetycznych może
zmienić politykę Polski względem Gazpromu.
Robert Tomaszewski, analityk ds. gospodarczych
Zapowiedź zmiany. 30 maja pełnomocnik rządu ds. strategicznej infrastruktury energetycznej Piotr Naimski powiedział
Reutersowi, że po 2022 r. Polska nie przedłuży długoterminowego kontraktu na zakup gazu od Gazpromu. „Jeżeli cena
rosyjskiego gazu będzie konkurencyjna, to nie wykluczamy
jego zakupów, ale nie w ramach kontraktu długoterminowego”
– dodał Naimski. 31 maja wiceprezes Gazpromu Aleksander
Miedwiediew wyraził zdziwienie deklaracją polskiego ministra. Polska zużywa rocznie około 16 mld m3 gazu, z czego 10
mld m3 importuje z Rosji w ramach kontraktu jamalskiego.
Wynegocjowanie obniżki na rosyjski gaz. Perspektywa utraty
rynku ma zmusić Rosjan do ustępstw w rozmowach o cenie gazu
w ramach kontraktu jamalskiego. Negocjacje trwają od końca
2014 r., a od lutego 2016 r. toczy się arbitraż przed trybunałem
w Sztokholmie, który ma się zakończyć do lata 2017 r. Równolegle rząd rozmawia z Rosjanami o polubownym zakończeniu
sporu, choć w kwietniu prezes PGNiG Piotr Woźniak stwierdził,
że sprawa zostanie rozwiązana na drodze arbitrażu. Z kolei 31
maja wiceprezes Gazpromu niespodziewanie zasugerował, że
istnieje szansa na porozumienie.
Wzmocnienie w przyszłych rozmowach z Gazpromem. Strony w przyszłości czekają negocjacje nowej umowy na tranzyt
rosyjskiego gazu przez Polskę (wygasa w 2019 r.) oraz nowego kontraktu długoterminowego (wygasa w 2022 r.). Polska,
dzięki otwarciu terminalu LNG, ma już techniczną możliwość
pokrycia całości zapotrzebowania na gaz z innych kierunków
niż Rosja. Jeśli Gazprom chce utrzymać się na polskim rynku,
musi pójść na ustępstwa. Polskiej stronie zależy szczególnie
na odejściu od indeksowania cen gazu do cen ropy oraz zniesieniu klauzuli take or pay, która zmusza PGNiG do płacenia
za nieodebrany gaz.
Polityka Insight – Raport Energetyczny Czerwiec 2016
Uwiarygodnienie Baltic Pipe. Jeśli Polska obniży zakupy rosyjskiego gazu, będzie musiała uzupełnić brakujący surowiec.
Priorytetem rządu jest sprowadzanie norweskiego gazu rurociągiem Baltic Pipe. Bez zaangażowania Danii jego budowa nie
ma jednak szans na realizację – pieniądze na projekt musi wyłożyć duński operator systemów przesyłowych Energinet.dk.
W tym kontekście słowa Naimskiego to sygnał dla Kopenhagi,
że Polska poważnie traktuje projekt i jest gotowa zarezerwować odpowiednią wielkość zapotrzebowania, by inwestycja
była opłacalna. Żeby gazociąg był rentowny, powinien być
wykorzystywany w blisko 70 proc.
Sygnał dla sprzedawców LNG. Spadek dostaw rosyjskiego gazu
to też okazja dla sprzedawców LNG do zaistnienia na polskim
rynku. Naimskiemu zależy na ściągnięciu amerykańskiego
LNG – w kwietniu tego roku pierwszy gazowiec ze skroplonym gazem z USA rozładował ładunek w Europie. Według
nieoficjalnych informacji trwają rozmowy m.in. z amerykańskim Cheniere Energy oraz ze spółkami z Kanady. Słowa
Naimskiego potwierdzają też intencje polskiego rządu i plany
strategiczne Gaz-Systemu w sprawie rozbudowy przepustowości gazoportu w Świnoujściu z obecnych 5 mld m3 do 10
mld m3 rocznie w 2025 r.
CO DALEJ
Polska nie zrezygnuje w pełni z dostaw rosyjskiego
gazu po 2022 r., ale zapewne ograniczy ilość zamawianego surowca. Słowa Naimskiego to przede
wszystkim sposób na wzmocnienie pozycji w negocjacjach z Gazpromem oraz próba zwiększenia
atrakcyjności inwestycyjnej Baltic Pipe, która ma
być odpowiedzią na Nord Stream II. W dłuższej perspektywie ograniczenie znaczenia rosyjskiego gazu
na polskim rynku przyspieszy jego liberalizację
i otworzy go na większą konkurencję. Doprowadzi
to do osłabienia pozycji PGNiG, którego strategia
biznesowa dziś jest oparta przede wszystkim na
sprzedaży surowca kupowanego od Gazpromu
7
ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII
Co zmienia ustawa
antywiatrakowa
Prawo znacząco utrudni lokalizację i budowę
farm wiatrowych, ograniczy też ich rentowność.
Tytuł ustawy
ustawa o inwestycjach w zakresie
elektrowni wiatrowych
Osoba odpowiedzialna
Bogdan Rzońca (poseł PiS)
Numer druku sejmowego
315
Perspektywa wejścia w życie
III kw. 2016
Nina Szczęch, analityk ds. prawnych
W raporcie z 2014 r. Najwyższa Izba Kontroli zwróciła uwagę
na brak jasnych przepisów i niejednolite orzecznictwo sądów
dotyczące lokowania farm wiatrowych. Przyjęta przez Sejm
ustawa o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych,
zwana też odległościową, z jednej strony reguluje budowę
wiatraków w Polsce, z drugiej znacząco utrudnia ich lokowanie
i podważa opłacalność projektów. Według krytyków jest wyrazem negatywnego stosunku PiS do energetyki odnawialnej.
• Projekt ustawy wniosła do Sejmu grupa posłów PiS, jego
opiekunem był Bogdan Rzońca. Posłowie PiS już w lipcu
2012 r. zgłaszali projekt nowelizacji ustawy o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym, który zakładał stawianie
wiatraków w odległości co najmniej 3 km od zabudowań.
• Definicja elektrowni wiatrowej. Zgodnie z ustawą będzie
nią budowla złożona co najmniej z fundamentu, wieży i innych elementów technicznych (np. wirnika i łopat) o mocy
ponad 40 kW.
• Opłaty. Czynności UDT związane z wydaniem zgody na
eksploatację (np. sprawdzenie kompletu dokumentów)
i uzgadnianiem naprawy elektrowni będą wymagały uiszczenia jednorazowej opłaty. Wyniesie ona do 1 proc. wartości
inwestycji (średnio 70 tys. zł). Szczegółową wysokość opłat
ustali MinEner w rozporządzeniu.
• Podatek od wartości gruntu. Zgodnie z ustawą wiatrak
jest budowlą w rozumieniu prawa budowlanego, w związku
z czym podatek od nieruchomości będzie zależny nie od
powierzchni, jaką zajmuje, lecz od jego wartości. Danina
wynosi do 2 proc. wartości.
• Przepisy przejściowe. Wiatraki, które są już eksploatowane,
ale nie spełniają wymogu odległości od gospodarstw, będą
mogły nadal funkcjonować. Inwestor nie będzie mógł jednak zwiększyć ich mocy. Właściciele wiatraków oddanych
do użytkowania przed wejściem w życie ustawy, ale jeszcze
nieeksploatowanych, będą mieli rok na uzyskanie zgody na
eksploatację zgodnie z nowymi przepisami.
• Zmiany w prawie budowlanym. Nowe prawo przewiduje,
że to wojewoda będzie właściwy do wydania decyzji o pozwoleniu na budowę elektrowni wiatrowej. Dotychczas byli
to starości.
• Zasady lokowania wiatraków. Będą one mogły być stawiane
wyłącznie na podstawie miejscowego planu zagospodarowania, w odległości od budynków mieszkalnych i form ochrony
przyrody (np. rezerwatów) nie mniejszej niż 10-krotność ich
wysokości. Wysokość wiatraka będzie mierzona od gruntu
do jego najwyższego punktu włącznie z łopatami. Zachowanie tej odległości od istniejącego już wiatraka będzie też
wymagane przy lokowaniu nowych budynków.
• Naprawa i modernizacja wiatraka. Każde takie działanie
będzie wymagało uzgodnienia z Urzędem Dozoru Technicznego (UDT), a z dniem rozpoczęcia naprawy wygaśnie też
dotychczasowa zgoda na eksploatację elektrowni. Inwestor
będzie musiał uzyskać ją ponownie po zakończeniu naprawy.
Polityka Insight – Raport Energetyczny Czerwiec 2016
Na kogo wpłynie
Nowe regulacje uderzą w całą energetykę wiatrową, ale przede
wszystkim w małych producentów OZE i fundusze private
equity, które inwestowały w farmy. Banki mogą zażądać dodatkowych zabezpieczeń, a w razie niespłacania kredytów
będą zajmować instalacje. Ustawa zmusi do kolejnych odpisów
państwowe koncerny energetyczne, do których należy około
20 proc. mocy wiatrowych – praktycznie wszystkie ich farmy
nie spełniają wymogów lokalizacyjnych nowej ustawy.
RYZYKA LEGISLACYJNE
Ustawa może wejść w życie już na przełomie
czerwca i lipca. Nowe prawo może stać w sprzeczności z unijną zasadą swobodnego przepływu
kapitału i z tzw. kartą energetyczną – podpisaną
przez Polskę umową międzynarodową chroniącą
inwestycje energetyczne przed wywłaszczeniem.
Pierwszy typ zarzutów może doprowadzić do
interwencji KomEur, drugi – do wszczęcia procesów
przed międzynarodowymi sądami inwestycyjnymi.
8
FORESIGHT
Co dalej w energetyce
Wejście w życie noweli ustawy o OZE, kryzys na rynku
zielonych certyfikatów, pierwsza komercyjna dostawa
LNG do gazoportu w Świnoujściu – to będą najważniejsze
tematy w energetyce w najbliższych tygodniach.
Pierwszy statek z transportem komercyjnym pojawi się w terminalu LNG w Świnoujściu 17 czerwca, w ramach kontraktu
PGNiG z Qatargasem. Metanowiec rozpoczął rejs pod koniec
maja z portu Ras Laffan w Kuwejcie. Dostawa będzie faktycznym rozpoczęciem komercyjnej eksploatacji gazoportu.
Drugi ładunek LNG, zamówiony przez PGNiG na rynku spot
od norweskiej spółki Statoil, przybędzie do portu 25 czerwca.
W najbliższych dniach parlament zakończy pracę nad nowelizacją ustawy o odnawialnych źródłach energii. Przepisy
na nowo określą zasady dotowania produkcji energii z OZE,
która będzie dystrybuowane w ramach aukcji. Największe
wsparcie trafi do technologii, które wytwarzają energię
w sposób stabilny i przewidywalny – głównie współspalania
i biogazowani. Mniejsze kwoty przeznaczone będą na rzecz
produkcji energii wiatrowej i słonecznej.
Pomimo negatywnej opinii rządu Sejm przyjął zmiany w regulacjach dotyczących najmniejszych prosumentów (instalacje o mocy do 10 kW). Zgodnie z nowymi przepisami będą oni
mogli korzystać z tzw. opustu na energię z sieci w stosunku
1 do 0,8. Dotyczy to rozliczeń różnicy między ilością energii,
którą prosument wyprodukował i tej, którą pobrał z sieci.
Pozostali mikroproducenci będą korzystać z opustu w stosunku 1 do 0,7.
żadnych poprawek, zostanie wysłany do podpisu prezydenta
tak, aby nowe prawo weszło w życie na początku lipca. To jednak nie koniec zmian w prawie o OZE – rząd już zapowiedział
kolejną nowelizację, dzięki którym prosumentami będą mogli
zostać również mali i średni przedsiębiorcy.
Kolejna reforma wsparcia OZE odbywa się w czasie dużego
kryzysu na rynku zielonych certyfikatów. 12 maja ich ceny na
Towarowej Giełdzie Energii po raz trzeci w historii spadły
poniżej poziomu 100 zł. Pod koniec maja można je było kupić
za 68 zł, czyli blisko o 75 proc. taniej niż w 2012 r. Gwałtowny
spadek cen był spowodowany m.in. wyprzedażą certyfikatów
przez wycofujące się z Polski firmy z branży OZE.
W ostatnim czasie ceny certyfikatów wzrosły do ok. 80-86 zł,
ale sytuacja na rynku wciąż pozostaje trudna i może doprowadzić do fali bankructw w branży. Na kłopoty finansowe narażeni są zwłaszcza najmniejsi producenci OZE, którzy nie mają
dostępu do elastycznych linii kredytowych w bankach. Rząd
nie zamierza jednak interweniować na rynku. Na poprawę
sytuacji mogą liczyć jedynie właściciele biogazowni – zgodnie z nowym prawem z rynku zielonych certyfikatów zostaną
wyodrębnione tzw. niebieskie certyfikaty, przeznaczone dla
producentów biogazu. Powinno to zwiększyć rentowność tej
technologii.
Nowelizację ustawy o OZE przyjął już Sejm, a Senat zajmie się
nią na posiedzeniu 15 i 16 czerwca. Dokument zapewne bez
WAŻNE TERMINY W ENERGETYCE:
17 czerwca będzie miała miejsce pierwsza komercyjna dostawa LNG do gazoportu w Świnoujściu
22 czerwca odbędzie się WZA Bogdanka w sprawie pokrycia strat netto za 2015 r.
23 czerwca odbędzie się WZA Jastrzębskiej Spółki Węglowej w sprawie pokrycia strat netto za 2015 r.
24 czerwca odbędzie się WZA Energi w sprawie podziału zysku i ustalenia dnia dywidendy
27 czerwca odbędzie się WZA Enei w sprawie pokrycia strat netto za 2015 r.
28 czerwca odbędą się WZA Lotosu (w sprawie pokrycia strat netto za 2015 r.), WZA PGE (w sprawie
podziału zysku za 2015 r. i wyznaczenia dnia dywidendy) i WZA PGNiG (w sprawie podziału
zysku za 2015 r. i wyznaczenia dnia dywidendy)
1 lipca wejdzie w życie znowelizowana ustawa o OZE
Robert Tomaszewski
Analityk ds. gospodarczych
(+48) 22 436 73 14
[email protected]
Polityka Insight – Raport Energetyczny Czerwiec 2016
9
Wiedza szyta
na miarę
Polityka Insight oferuje usługi analityczne na
zamówienie. Nasi eksperci zbadają interesujący
Cię temat i odpowiedzą na Twoje pytania.
Więcej na: www.research.politykainsight.pl
PREZENTACJE
TEMATYCZNE
Briefujemy zarządy firm
i banków na temat sytuacji
politycznej, perspektyw
gospodarczych i otoczenia
regulacyjnego.
ANALIZY
I RAPORTY
Wykonujemy badania ilościowe
i jakościowe, zawsze zorientowane na użyteczność dla
zamawiającego. Przygotowujemy kilkustronicowe analizy.
SPOTKANIA
EKSPERCKIE
Wspólnie z partnerami
organizujemy okrągłe stoły
lub śniadania eksperckie na
wybrany temat – ze starannie
dobranymi uczestnikami.
MAKROEKONOMIA • LEGISLACJA • GOSPODARKA • ENERGETYKA • ZDROWIE