Wielki Post IV niedziela Wielkiego Postu to inaczej niedziela „Laetare”

Wielki Post
Okres Wielkiego Postu służy przygotowaniu do obchodów Paschy. Rozpoczyna się w Środę
Popielcową i trwa aż do Mszy Wieczerzy Pańskiej. W liturgii dominują trzy tematy: wspomnienie
przyjętego chrztu, czynienie pokuty oraz rozważanie Męki Pańskiej.
Liturgia Wielkiego Postu
•
Środa Popielcowa
W czasie liturgii następuje posypanie głów popiołem (który pochodzi ze spalenia palm
zachowanych z Niedzieli Palmowej ubiegłego roku). Sens tej ceremonii zawiera się między
innymi w słowach modlitwy poświecenia: „Boże, spraw, abyśmy uznając, że jesteśmy
prochem i w proch się obrócimy, przez gorliwe pełnienie czterdziestodniowej pokuty otrzymali
odpuszczenie grzechów i nowe życie na podobieństwo Twojego zmartwychwstałego Syna".
•
•
•
Gorzkie żale (oraz związane z nimi kazania pasyjne)
Nabożeństwo Drogi Krzyżowej (rozważanie Męki Pańskiej przy czternastu stacjach)
Niedziele
Niedziele tego okresu nazywają się niedzielami: pierwszą, drugą, trzecią, czwartą i piątą
Wielkiego Postu. Szósta niedziela (Niedziela Palmowa Męki Pańskiej) rozpoczyna Wielki
Tydzień.
IV niedziela Wielkiego Postu to inaczej niedziela „Laetare” (niedziela róż). Jej nazwa
pochodzi od słów antyfony na wejście:
Laetare, Ierusalem: et conventum faci-te,
omnes qui diligitis eam:
gaudete cum laetitia, qui in tristitia fuistis :
ut exsultetis, et satiemini ab uberibus
consolationis vestrae.
Raduj się, Jerozolimo,
zbierzcie się wszyscy, którzy ją kochacie.
Cieszcie się, wy, którzy byliście smutni,
weselcie się i nasycajcie u źródła waszej
pociechy.
Tradycja niedzieli Laetare sięga do początków chrześcijaństwa. Zanim bowiem ustalono 40dniowy post, czas pokuty rozpoczynał się od poniedziałku po IV niedzieli dzisiejszego
Wielkiego Postu. Niedziela Laetare była więc ostatnim dniem radości.
Od XVI wieku w Rzymie w Bazylice św. Krzyża papież święcił złotą różę i wręczał ją osobie
zasłużonej dla Kościoła. Zgromadzeni w Bazylice wierni obdarowywali się kwiatami
symbolizującymi piękno, ale i ból cierpienia.
W tym dniu kapłan korzysta z szat koloru różowego, można także przyozdobić ołtarz
kwiatami; gra na organach dozwolona jest bez specjalnych ograniczeń.
W V niedzielę, zgodnie z postanowieniem Konferencji Episkopatu Polski należy zachować
zwyczaj zasłaniania krzyży i obrazów (na dwa ostanie tygodnie Wielkiego Postu).
Dawnej krzyże były bardzo bogato zdobione klejnotami i drogimi kamieniami. Postać
Chrystusa wyrażała nie tyle umęczonego, co zwycięskiego Pana. Dlatego na okres rozważań
Męki, krzyż trzeba było zasłonić, aby skoncentrować się na cierpieniu Zbawiciela.
Niedziela Palmowa Męki Pańskiej. W tym dniu obchodzi się pamiątkę wjazdu Pana Jezusa do
Jerozolimy. Wierni gromadzą się poza kościołem, gdzie święci się palmy i czyta Ewangelię.
Następnie rusza procesja do ołtarza, podczas której śpiewane są pieśni ku czci Chrystusa.
W trakcie Liturgii Słowa czytany jest opis Męki Pańskiej (w niedziele roku A - wg św.
Mateusza, B - wg św. Marka, C - wg św. Łukasza). Historię Męki czyta się bez świec i bez
okadzenia. Mogą ją odczytać lektorzy świeccy, z tym, że w miarę możliwości słowa Chrystusa
powinien czytać sam kapłan. Po zakończeniu nie całuje się księgi, ani nie mówi „Oto słowo
Pańskie”.
W tym dniu używa się szat koloru czerwonego.
Elementy liturgii Wielkiego Postu
•
•
•
•
•
Przez cały okres Wielkiego Postu nie śpiewa się radosnego Alleluja. Jest ono
zastąpione aklamacją Chwała Tobie Słowo Boże lub Chwała Tobie Królu wieków.
Nie śpiewa się, ani nie recytuje Hymnu Chwała na wysokości Bogu.
Używane są szaty liturgiczne koloru fioletowego, który wyraża skruchę, pokorę,
pokutę. Wyjątek stanowią: Niedziela „Laetare” (kolor różowy), Niedziela Palmowa
oraz Gorzkie Żale (kolor czerwony).
Ołtarza nie przyozdabia się kwiatami (z wyjątkiem IV niedzieli Wielkiego Postu).
Gra na organach jest dozwolona tylko: przy nabożeństwach pozaliturgicznych; przy
wystawieniu Najświętszego Sakramentu; dla podtrzymania śpiewu wiernych w czasie
sprawowania liturgii; w niedzielę „Laetare”; w święta i uroczystości oraz przy
nadzwyczajnych obchodach.
„[Boże, Ty] pozwalasz Twoim wiernym co roku z oczyszczoną duszą radośnie oczekiwać świąt
wielkanocnych, aby gorliwie oddając się modlitwie i dziełom miłosierdzia przez uczestnictwo w
sakramentach odrodzenia osiągnęli pełnię dziecięctwa Bożego”
(fragment prefacji wielkopostnej, Mszał Rzymski dla Diecezji Polskich, s. 25 *).
Na podstawie:
Liturgika T. Sinka
www.liturgia.dominikanie.pl
Mszał Rzymski