Zmiany w Prawie budowlanym oraz obowiązki kierownika budowy

Zmiany w Prawie budowlanym oraz obowiązki kierownika budowy

Pomorska Okręgowa Izba Inżynierów Budownictwa
„Zmiany w Prawie budowlanym oraz obowiązki
kierownika budowy”.
Opracował: Krzysztof Użarowski
Gdańsk - Słupsk, luty 2014 roku.
Wprowadzenie.
Strona 1 z 15
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane weszła w życie 1 stycznia 1995 r. a jej
ostatnio ogłoszony dnia 2 października 2013 r. tekst jednolity miał miejsce Obwieszczeniem
Marszałka Sejmu RP w Dzienniku Ustaw z 2013 r. Nr 000 pod poz. 1409.
W okresie od października 2013 r. do chwili obecnej do Prawa budowlanego wprowadzono
zmiany poprzez 1 akt prawny w randze ustawy, a mianowicie:
Ustawą z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych (Dz. U. z dnia 9
stycznia 2014 r. Nr 000, poz. 984 – wejście w życie 19.01.2014 r.)
Zmiany w Prawie budowlanym.
1. Zmiana o charakterze merytorycznym tzn. takim, który ma wpływ na merytoryczną
stronę przepisów ustawy, wprowadzona Ustawą z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych
ogrodach działkowych (Dz. U. z dnia 9 stycznia 2014 r. Nr 000, poz. 984 – wejście w
życie 19.01.2014 roku), gdzie w art. 57. znajduje się zapis, który mówi, że w ustawie z
dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2013 r. poz. 1409) w art. 29 w ust. 1
pkt 4 otrzymuje brzmienie: "4) altan i obiektów gospodarczych na działkach w
rodzinnych ogrodach działkowych o powierzchni zabudowy do 35 m2 oraz wysokości do
5 m przy dachach stromych i do 4 m przy dachach płaskich;".
2. Zmiany polegające na wprowadzeniu nowych przepisów wykonawczych do Prawa
budowlanego lub nowelizujące istniejące akty wykonawcze.
Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 21
czerwca 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu i
formy projektu budowlanego (Dz. U. z dnia 2 lipca 2013 r. Nr 000, poz. 762) –
weszło w życie 03 października 2013 r.
Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 5
lipca 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim
powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z dnia 13 sierpnia 2013 r. Nr
000, poz. 926) – weszło w życie 1 stycznia 2014 r.
Obowiązki kierownika budowy.
Strona 2 z 15
1. Obowiązki kierownika budowy
Kierownikiem budowy jest osoba posiadająca odpowiednie uprawnienia budowlane do kierowania robotami
budowlanymi bez ograniczeń lub w ograniczonym zakresie, w zależności od rodzaju inwestycji. Musi posiadać
odpowiednie uprawnienia budowlane do kierowania robotami budowlanymi, a także być członkiem izby
inżynierów budownictwa. Jeżeli natomiast otrzymał uprawnienia budowlane po wejściu w życie ustawy z dnia 7
lipca 1994 r. – Prawo budowlane musi figurować w centralnym rejestrze osób posiadających uprawnienia
budowlane, prowadzonym przez Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego.
1.1. Plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia
Kierownik budowy jest obowiązany przed rozpoczęciem budowy sporządzić na podstawie informacji
sporządzonej przez projektanta lub zapewnić sporządzenie planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia,
uwzględniając specyfikę obiektu budowlanego i warunki prowadzenia robót budowlanych, w tym planowane
jednoczesne prowadzenie robót budowlanych i produkcji przemysłowej.
Plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia na budowie sporządza się, jeżeli w trakcie budowy wykonywany będzie
przynajmniej jeden z rodzajów wskazanych poniżej robót budowlanych lub przewidywane roboty budowlane
mają trwać dłużej niż 30 dni roboczych i jednocześnie będzie przy nich zatrudnionych co najmniej 20
pracowników, lub pracochłonność planowanych robót będzie przekraczać 500 osobodni.
W planie tym należy uwzględnić specyfikę następujących rodzajów robót budowlanych:
1) których charakter, organizacja lub miejsce prowadzenia stwarza szczególnie wysokie ryzyko powstania
zagrożenia bezpieczeństwa i zdrowia ludzi, a w szczególności przysypania ziemią lub upadku z wysokości;
2) przy prowadzeniu których występują działania substancji chemicznych lub czynników biologicznych
zagrażających bezpieczeństwu i zdrowiu ludzi;
3) stwarzających zagrożenie promieniowaniem jonizującym;
4) prowadzonych w pobliżu linii wysokiego napięcia lub czynnych linii komunikacyjnych;
5) stwarzających ryzyko utonięcia pracowników;
6) prowadzonych w studniach, pod ziemią i w tunelach;
7) wykonywanych przez kierujących pojazdami zasilanymi z linii napowietrznych;
8) wykonywanych w kesonach, z atmosferą wytwarzaną ze sprężonego powietrza;
9) wymagających użycia materiałów wybuchowych;
10) prowadzonych przy montażu i demontażu ciężkich elementów prefabrykowanych.
Formę i zawartość planu bezpieczeństwa i ochrony określa rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23
czerwca 2003 r. w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i
ochrony zdrowia (Dz. U. Nr 120, poz. 1126).
W planie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia nie zamieszcza się danych dotyczących obiektów lub części tych
obiektów służących obronności lub bezpieczeństwu, które mogą ujawnić charakter, przeznaczenie i nazwę tych
obiektów. Zakres wyłączenia określa inwestor zgodnie z przepisami o ochronie informacji niejawnych.
Kierownik budowy, wprowadzając w części opisowej i w części rysunkowej planu bezpieczeństwa i ochrony
zdrowia zmiany, powinien zamieścić adnotację określającą przyczyny ich wprowadzenia.
Należy zauważyć, że kierownik budowy jest tym uczestnikiem procesu budowlanego, który powinien stale
przebywać na terenie budowy i czuwać nad prawidłowością wykonywania budowy. Do niego należą wszystkie
sprawy z zakresu bezpieczeństwa wykonywania robót budowlanych, organizacji ich przebiegu, zabezpieczenia
terenu budowy, prowadzeniu dokumentacji budowy, przygotowywania odbiorów, powiadamiania inwestora i
inspektora nadzoru inwestorskiego istotnych wszystkich istotnych zdarzeniach, które mają miejsce na
kierowanej przez niego budowie, takich jak kontrole, zagrożenia, nieprawidłowości czy nieprzewidziane
utrudnienia.
Obowiązki kierownika budowy określone były w Prawie budowlanym od bardzo dawna. Jednak w związku z
przygotowaniem Polski do wstąpienia do Unii Europejskiej pojawił się ustawowy obowiązek sporządzania planu
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia na podstawie informacji przygotowanej przez projektanta.
Plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia powinien być sporządzony zgodnie z przepisami w/w Rozporządzenia.
Najlepiej jest go sporządzać trzymając się ściśle przepisów rozporządzenia. W ten sposób sporządzony plan bioz
będzie spełniał wymagania przepisów i nie będzie stanowił źródła problemów inwestora.
1.2. Podstawowe obowiązki kierownika budowy
Do podstawowych obowiązków kierownika budowy należy:
1) protokolarne przejęcie od inwestora i odpowiednie zabezpieczenie terenu budowy wraz ze znajdującymi się
na nim obiektami budowlanymi, urządzeniami technicznymi i stałymi punktami osnowy geodezyjnej oraz
podlegającymi ochronie elementami środowiska przyrodniczego i kulturowego;
Strona 3 z 15
2) prowadzenie dokumentacji budowy;
3) zapewnienie geodezyjnego wytyczenia obiektu oraz zorganizowanie budowy i kierowanie budową obiektu
budowlanego w sposób zgodny z projektem i pozwoleniem na budowę, przepisami, w tym technicznobudowlanymi, oraz bezpieczeństwa i higieny pracy;
4) koordynowanie realizacji zadań zapobiegających zagrożeniom bezpieczeństwa i ochrony zdrowia:
a) przy opracowywaniu technicznych lub organizacyjnych założeń planowanych robót budowlanych lub ich
poszczególnych etapów, które mają być prowadzone jednocześnie lub kolejno,
b) przy planowaniu czasu wymaganego do zakończenia robót budowlanych lub ich poszczególnych etapów;
1) koordynowanie działań zapewniających przestrzeganie podczas wykonywania robót budowlanych zasad
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia zawartych w przepisach odrębnych z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy,
oraz w planie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia;
2) wprowadzanie niezbędnych zmian w informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz w planie
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, wynikających z postępu wykonywanych robót budowlanych;
3) podejmowanie niezbędnych działań uniemożliwiających wstęp na budowę osobom nieupoważnionym;
4) wstrzymanie robót budowlanych w przypadku stwierdzenia możliwości powstania zagrożenia oraz
bezzwłoczne zawiadomienie o tym właściwego organu;
5) zawiadomienie inwestora o wpisie do dziennika budowy dotyczącym wstrzymania robót budowlanych z
powodu wykonywania ich niezgodnie z projektem;
6) realizacja zaleceń wpisanych do dziennika budowy;
7) zgłaszanie inwestorowi do sprawdzenia lub odbioru wykonanych robót ulegających zakryciu bądź
zanikających oraz zapewnienie dokonania wymaganych przepisami lub ustalonych w umowie prób i sprawdzeń
instalacji, urządzeń technicznych i przewodów kominowych przed zgłoszeniem obiektu budowlanego do
odbioru;
8) przygotowanie dokumentacji powykonawczej obiektu budowlanego;
9) zgłoszenie obiektu budowlanego do odbioru odpowiednim wpisem do dziennika budowy oraz uczestniczenie
w czynnościach odbioru i zapewnienie usunięcia stwierdzonych wad, a także przekazanie inwestorowi
oświadczenia kierownika budowy:
a) zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem budowlanym i warunkami pozwolenia
na budowę oraz przepisami,
b) doprowadzeniu do należytego stanu i porządku terenu budowy, a także – w razie korzystania – ulicy,
sąsiedniej nieruchomości, budynku lub lokalu.
Charakterystyczną cechą wyróżniającą kierownika budowy spośród pozostałych uczestników procesu
budowlanego
wykonujących
samodzielne
funkcje
techniczne
w
budownictwie
jest
fakt,
że kierownik budowy jest zawsze jeden, podczas gdy projektantów lub inspektorów nadzoru inwestorskiego
może być kilku.
Na budowie może, co prawda, występować wielu kierowników robót budowlanych, jednak ich funkcje są
pomocnicze w stosunku do kierownika budowy i ich udział w procesie budowlanym nie ogranicza obowiązków
spoczywających na kierowniku budowy.
1.3. Oświadczenie o przyjęciu obowiązków
Podjęcie obowiązków kierownika budowy następuje w drodze oświadczenia o przyjęciu obowiązków pełnienia
tej funkcji na określonej budowie. Oświadczenie nie ma określonej formy. Powinno jednak z niego wynikać, kto,
od kiedy i na jakiej budowie podejmuje się pełnienia funkcji kierownika budowy.
Oświadczenie o przyjęciu pełnienia obowiązków kierownika budowy inwestor składa w organie nadzoru
budowlanego wraz z zawiadomieniem o planowanym terminie rozpoczęcia robót budowlanych.
1.4. Tablica informacyjna
Pierwszą czynnością kierownika budowy jest przejęcie od inwestora dokumentacji budowy, terenu budowy i
zabezpieczenie
w miarę
możliwości
tego terenu przed dostępem osób trzecich. Do
obowiązków kierownika budowy należy również umieszczenie na budowie tablicy informacyjnej, zawierającej
informacje wymagane przepisami prawa oraz ogłoszenia dotyczącego bezpieczeństwa na budowie.
Kwestię tę reguluje rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 czerwca 2002 r. w sprawie
dziennika budowy, montażu i rozbiórki, tablicy informacyjnej oraz ogłoszenia zawierającego dane dotyczące
bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia (Dz. U. Nr 108, poz. 953).
Tablica informacyjna powinna zawierać:
1) określenie rodzaju robót budowlanych oraz adres prowadzenia tych robót;
2) numer pozwolenia na budowę oraz nazwę, adres i numer telefonu właściwego organu nadzoru budowlanego;
3) imię i nazwisko lub nazwę (firmę), adres oraz numer telefonu inwestora;
Strona 4 z 15
4) imię i nazwisko lub nazwę (firmę), adres i numer telefonu wykonawcy lub wykonawców robót budowlanych;
5) imiona, nazwiska, adresy i numery telefonów:
a) kierownika budowy,
b) kierowników robót,
c) inspektora nadzoru inwestorskiego,
d) projektantów;
1) numery telefonów alarmowych Policji, straży pożarnej, pogotowia;
2) numer telefonu okręgowego inspektora pracy.
Tablica informacyjna ma kształt prostokąta o wymiarach 90 cm x 70 cm. Napisy na tablicy informacyjnej
wykonuje się w sposób czytelny i trwały, na sztywnej płycie koloru żółtego, literami i cyframi koloru czarnego,
o wysokości co najmniej 4 cm.
Tablicę informacyjną umieszcza się w miejscu widocznym od strony drogi publicznej lub dojazdu do takiej
drogi, na wysokości umożliwiającej jej odczytanie.
1.5. Geodezyjne wytyczenie obiektów budowlanych
Kierownik budowy zapewnia również geodezyjne wytyczenie obiektów budowlanych w terenie.
Przepisy rozporządzenia Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 21 lutego 1995 r. w sprawie
rodzaju i zakresu opracowań geodezyjno-kartograficznych oraz czynności geodezyjnych obowiązujących w
budownictwie (Dz. U. Nr 25, poz. 133) określają rodzaje i zakres opracowań geodezyjno-kartograficznych i
czynności geodezyjnych obowiązujących podczas projektowania, budowy, remontu i utrzymywania obiektów
budowlanych, dla których jest wymagane uzyskanie pozwolenia na budowę.
Pod pojęciem „kierownik ma obowiązek zapewnić" należy rozumieć czynności organizacyjne.
Do kierownika budowy należy podjęcie działań w celu zapewnienia przez inwestora możliwości wykonania tych
obowiązków.
Prawo budowlane nakłada na kierownika budowy obowiązek czuwania nad prawidłowym wykonaniem tych
robót, reszta należy do inwestora. Kierownik budowy ma znaleźć geodetę, umożliwić mu wytyczenie obiektów i
sprawdzić, czy zgadza się to z zatwierdzonym projektem budowlanym. Kierownik ma powiadomić inwestora o
konieczności ulokowania na budowie urządzeń pozwalających zachować czystość i domagać się od niego
wykonania tych urządzeń. Kierownik powinien wiedzieć, że braki w tym zakresie będą skutkowały nakładaniem
kar przez nadzór budowlany lub straż miejską (zależnie od tego, jakie naruszenia przepisów będą stwierdzone)
właśnie na niego, a nie na inwestora.
1.6. Zachowanie bezpieczeństwa i higieny pracy
Kierownik budowy jest również odpowiedzialny za zachowanie bezpieczeństwa na terenie budowy. Temu
głównie służy oczywiście plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, ale niezależnie od niego obowiązują przepisy
z zakresu prawa pracy.
Bardzo istotne jest przestrzeganie zasad określonych w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 20 września
2001 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas eksploatacji maszyn i innych urządzeń technicznych
do robót ziemnych, budowlanych i drogowych (Dz. U. Nr 118, poz. 1263).
Do kierownika budowy należy również sprawdzenie, czy robotnicy zostali wyposażeni przez pracodawcę w
środki ochrony osobistej, jak np. kaski lub właściwe obuwie. Kierownik budowy ma przeprowadzić szkolenie
stanowiskowe i odnotować ten fakt w dokumentacji budowy.
1.7. Dziennik budowy
Do obowiązków kierownika budowy należy również prowadzenie dokumentacji budowy i sporządzenia
dokumentacji powykonawczej.
Prawo budowlane określa, że dokumentację budowy stanowi pozwolenie na budowę wraz z załączonym
projektem budowlanym dziennik budowy, protokoły odbiorów częściowych i końcowych, w miarę potrzeby,
rysunki i opisy służące realizacji obiektu, operaty geodezyjne i książka obmiarów, a w przypadku realizacji
obiektów metodą montażu – także dziennik montażu.
Natomiast przez dokumentację powykonawczą należy rozumieć dokumentację budowy z naniesionymi
zmianami dokonanymi w toku wykonywania robót oraz geodezyjnymi pomiarami powykonawczymi.
Jednakże dla kierownika budowy to dziennik budowy jest dokumentem służącym do zapisywania na bieżąco
wszystkich zdarzeń z procesu wykonania robót budowlanych. Pozwala to na ustalenie ewentualnych błędów.
Ponadto, dziennik budowy jest dokumentem kontrolowanym podczas inspekcji na budowie dokonywanej przez
różne upoważnione do tego organy administracji publicznej. Powinien być również udostępniany projektantowi i
inspektorowi nadzoru inwestorskiego. Upoważnione służby, w przypadku braku możliwości dokonania wpisu do
Strona 5 z 15
dziennika budowy, mogą podjąć działania skutkujące mandatem karnym, a dla inwestora
wstrzymaniem budowy, jako prowadzonej z naruszeniem przepisów.
Sposób prowadzenia dziennika budowy, montażu i rozbiórki oraz listę osób upoważnionych do dokonywania w
nich wpisów określa rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 czerwca 2002 r. w sprawie
dziennika budowy, montażu i rozbiórki, tablicy informacyjnej oraz ogłoszenia zawierającego dane dotyczące
bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia (Dz. U. Nr 108, poz. 953).
Dziennik budowy jest przeznaczony do rejestracji w formie wpisów przebiegu robót budowlanych oraz
wszystkich zdarzeń i okoliczności zachodzących w toku ich wykonywania i mających znaczenie przy ocenie
technicznej prawidłowości wykonywania budowy, rozbiórki lub montażu.
Należy go prowadzić w taki sposób, aby z dokonywanych w nim zapisów wynikała kolejność zdarzeń i
okoliczności zachodzących w toku ich wykonywania robót budowlanych.
Dziennik budowy prowadzi się odrębnie dla każdego obiektu budowlanego, wymagającego pozwolenia
na budowę. Dla obiektów liniowych lub sieciowych dziennik budowy prowadzi się odrębnie dla każdego
wydzielonego odcinka robót.
Przy wykonywaniu obiektu budowlanego metodą montażu dodatkowo prowadzi się dziennik montażu.
Jeżeli odrębne przepisy nakładają obowiązek prowadzenia specjalnego dziennika robót, fakt jego prowadzenia
odnotowuje się w dzienniku budowy, a po zakończeniu robót specjalny dziennik robót dołącza się do
dziennika budowy.
Inwestor występuje do organu, który wydał decyzję o pozwoleniu na budowę, o wydanie dziennika budowy.
Organ ten wydaje dziennik budowy w terminie 3 dni od dnia, w którym decyzja o pozwoleniu na budowę stała
się ostateczna, za zwrotem kosztów związanych z jego przygotowaniem.
Dziennik budowy ma format A4, ponumerowane strony i jest zabezpieczony przed zdekompletowaniem. Strony
dziennika budowy przeznaczone do wpisów są podwójne – oryginał i kopia z perforacją umożliwiającą łatwe jej
wyrywanie. Na poszczególne strony dziennika budowy organ wydający dziennik nanosi pieczęcie.
Na stronie tytułowej dziennika budowy organ zamieszcza numer, datę wydania oraz liczbę stron dziennika, imię
i nazwisko lub nazwę (firmę) inwestora, rodzaj i adres budowy, rozbiórki lub montażu, numer i datę wydania
pozwolenia na budowę oraz pouczenie o sposobie prowadzenia dziennika i odpowiedzialności określonej w art.
93 pkt 4 Prawa budowlanego.
Na pierwszej stronie dziennika budowy inwestor zamieszcza imię i nazwisko lub nazwę (firmę) wykonawcy lub
wykonawców oraz osób sprawujących kierownictwo budowy i robót budowlanych, nadzór autorski i
inwestorski, podając ich specjalności i numery uprawnień budowlanych. Osoby te potwierdzają podpisem i datą
przyjęcie powierzonych im obowiązków. Kolejne strony dziennika budowy przeznacza się na wpisy dotyczące
przebiegu robót budowlanych. Każdy wpis oznacza datą i podpisuje osoba dokonująca wpisu, z podaniem
imienia, nazwiska, wykonywanej funkcji i nazwy jednostki organizacyjnej lub organu, który reprezentuje.
Jeżeli w trakcie wykonywania robót budowlanych następuje zmiana kierownika budowy, kierownika robót,
inspektora nadzoru inwestorskiego lub projektanta sprawującego nadzór autorski, w dzienniku budowy dokonuje
się wpisu określającego stan zaawansowania i zabezpieczenia przekazywanej budowy, rozbiórki lub montażu.
Wpis ten potwierdza się datą i podpisami osoby przekazującej i przejmującej obowiązki.
Pod każdym wpisem w dzienniku budowy osoby, których wpis dotyczy, potwierdzają podpisem i datą
zapoznanie się z jego treścią.
Kierownik budowy stwierdza wpisem w dzienniku budowy fakt zamknięcia dziennika lub jego kontynuację w
następnym, kolejno numerowanym tomie.
Wpisów w dzienniku budowy dokonuje się w sposób trwały i czytelny na oryginałach i kopiach stron,
zamieszczając je w porządku chronologicznym, w sposób uniemożliwiający dokonanie późniejszych uzupełnień.
W razie konieczności wprowadzenia poprawek do dokonanych już wpisów, należy niewłaściwy tekst skreślić w
sposób umożliwiający jego odczytanie i wprowadzić właściwą treść z uzasadnieniem wprowadzonej zmiany.
Skreślenia i poprawki są dokonywane w formie wpisu do dziennika budowy.
Dokonywanie wpisów na odwrocie ponumerowanych stron jest zabronione.
Protokoły związane z budową lub sporządzane w trakcie wykonywania robót budowlanych wpisuje się do
dziennika budowy. Dopuszcza się sporządzanie protokołów na oddzielnych arkuszach. Arkusze te należy
dołączyć w sposób trwały do oryginału dziennika budowy i jego kopii lub zamieścić w oddzielnym zbiorze,
dokonując w dzienniku budowy wpisu o fakcie ich prowadzenia.
Do dokonywania wpisów w dzienniku budowy upoważnieni są:
1) inwestor;
2) inspektor nadzoru inwestorskiego;
3) projektant,
4) kierownik budowy,
5) kierownik robót budowlanych;
6) osoby wykonujące czynności geodezyjne na terenie budowy;
Strona 6 z 15
7) pracownicy organów nadzoru budowlanego i innych organów uprawnionych do kontroli przestrzegania
przepisów na budowie – w ramach dokonywanych czynności kontrolnych.
Pracownicy organów nadzoru budowlanego swoją obecność na budowie potwierdzają każdorazowo wpisem do
dziennika budowy.
Dziennik budowy znajduje się na stałe na terenie budowy lub rozbiórki i jest dostępny dla osób upoważnionych,
które mogą dokonywać w nim wpisów. Dziennik budowy należy przechowywać w sposób zapobiegający
uszkodzeniu, kradzieży lub zniszczeniu.
Za właściwe prowadzenie dziennika budowy, jego stan oraz właściwe przechowywanie na terenie budowy jest
odpowiedzialny kierownik budowy.
1.8. Odpowiedzialność za teren budowy
Należy pamiętać, że kierownik budowy ponosi pełną odpowiedzialność za przejęty teren budowy i wszystkie
zdarzenia, które mają tam miejsce.
Kierownik budowy jest uprawniony do wstrzymania budowy, jeśli uzna, że dalsze jej kontynuowanie może
spowodować zagrożenie. Powiadamia o tym pozostałych uczestników procesu budowlanego oraz właściwy
organ. Obowiązkiem kierownika jest również powiadamianie inwestora o wszystkich wpisach dokonywanych w
dzienniku budowy przez powołane do tego służby, szczególnie wówczas, gdy są to wpisy skutkujące
wstrzymaniem robót budowlanych w wyniku wykonywania ich niezgodnie z projektem.
Kierownik budowy obowiązany jest przygotowywać kolejne etapy wykonywanych robót budowlanych do
odbioru oraz całość budowy do odbioru końcowego. Odbiór końcowy wiąże się z wykonaniem wszystkich
poleceń inspektora nadzoru inwestorskiego lub samego inwestora, zwłaszcza w zakresie usunięcia
stwierdzonych wad lub usterek. Ponadto, kierownik budowy sporządza dokumentację powykonawczą i składa
oświadczenie o wykonaniu robót budowlanych zgodnie z projektem i warunkami pozwolenia na budowę.
Wszelkie nieprawidłowości stwierdzone w zakresie wykonywania funkcji kierownika budowy mogą stanowić
podstawę ukarania go z tytułu odpowiedzialności zawodowej w budownictwie.
Ważne jest również, że kierownik budowy w każdej chwili może sam zrezygnować z pełnienia swojej funkcji.
Wówczas ma obowiązek dokonania odpowiedniego wpisu w dzienniku budowy i poinformowania, najlepiej na
piśmie, inwestora i organ nadzoru budowlanego o swojej rezygnacji.
Warto również pamiętać o tej możliwości, gdy inwestor przerywa na dłuższy czas budowę. Bardzo dużym
ryzykiem w takim przypadku jest zachowanie przez kierownika budowy odpowiedzialności za teren budowy i
obiekty znajdujące się na nim, zwłaszcza wtedy, gdy teren ten nie będzie strzeżony.
2. Prawa kierownika budowy
Kierownik budowy ma prawo:
1) występowania do inwestora o zmiany w rozwiązaniach projektowych, jeżeli są one uzasadnione
koniecznością zwiększenia bezpieczeństwa realizacji robót budowlanych lub usprawnienia procesu budowy;
2) ustosunkowania się w dzienniku budowy do zaleceń w nim zawartych.
Szereg obowiązków, jakie spoczywają na kierowniku budowy uzupełnia przepis mówiący o prawach, jakie
przysługują osobie pełniącej tę funkcję, choć trudno oprzeć się wrażeniu, że prawa te noszą jednak znamiona
obowiązków.
Kierownik budowy ma obowiązek realizować to, co zostało zaprojektowane, choć jego sugestie zgłaszane
inwestorowi powinny być brane pod uwagę przez pozostałych uczestników procesu budowlanego.
Natomiast wpisy dokonywane w dzienniku budowy mogą być przez kierownika komentowane w
dzienniku budowy, jeśli kierownik budowy nie zgadza się z tym, co do dziennika budowy zostało wpisane przez
uprawnione do tego osoby. Jednak polecenia wydawane kierownikowi budowy przez inspektora nadzoru
inwestorskiego, mimo że zostaną przez niego skomentowane, podlegają wykonaniu. Podobnie sprawa ma się w
odniesieniu do zaleceń wydawanych przez odpowiednie służby, jednak w tym przypadku jest to zazwyczaj
potwierdzane dodatkowo odpowiednim aktem prawnym (decyzją lub postanowieniem) zawierającym to, co
zostało stwierdzone podczas przeprowadzonej kontroli budowy.
3. Łączenie funkcji kierownika budowy i inspektora nadzoru inwestorskiego
Należy podkreślić, że łączenie funkcji kierownika budowy i inspektora nadzoru inwestorskiego nie jest
dopuszczalne. Ma to również zastosowanie odpowiednio do kierownika robót, a wynika stąd, że nie zawsze
podczas wykonywania robót budowlanych konieczne jest ustanowienie kierownika budowy, ale również często
zdarza się, że oprócz kierownika budowy w procesie budowlanym występują kierownicy robót, którzy
przychodzą na krótki okres realizacji określonego etapu budowy i po jego zakończeniu odchodzą.
Strona 7 z 15
Natomiast wspólną cechą dla kierownika budowy i kierownika robót, jest zakaz łączenia tej funkcji z funkcją
inspektora nadzoru inwestorskiego, oczywiście na tej samej budowie i w tym samym procesie budowlanym.
Wynika to ze sprzeczności interesów reprezentowanych przez oba podmioty. Inspektor nadzoru inwestorskiego
kontroluje to, co należy do kierownika budowy. Inspektor nadzoru inwestorskiego uczestniczy w odbiorach
wykonanych robót, sprawdza prawidłowość ich wykonania i w przypadku stwierdzenia wad lub innych
nieprawidłowości nakłada na kierownika budowy obowiązek ich usunięcia lub ponownego wykonania wadliwie
wykonanych robót.
Przepisy Prawa budowlanego mające związek z wykonywaniem funkcji
kierownika budowy (wyciąg z ustawy).
Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o:
10) terenie budowy - należy przez to rozumieć przestrzeń, w której prowadzone są roboty budowlane wraz z
przestrzenią zajmowaną przez urządzenia zaplecza budowy;
13) dokumentacji budowy - należy przez to rozumieć pozwolenie na budowę wraz z załączonym projektem
budowlanym, dziennik budowy, protokoły odbiorów częściowych i końcowych, w miarę potrzeby, rysunki i
opisy służące realizacji obiektu, operaty geodezyjne i książkę obmiarów, a w przypadku realizacji obiektów
metodą montażu - także dziennik montażu;
14) dokumentacji powykonawczej - należy przez to rozumieć dokumentację budowy z naniesionymi zmianami
dokonanymi w toku wykonywania robót oraz geodezyjnymi pomiarami powykonawczymi;
Art. 5. 1. Obiekt budowlany wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy, biorąc pod uwagę
przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym
techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając:
1) spełnienie wymagań podstawowych dotyczących:
a) bezpieczeństwa konstrukcji,
b) bezpieczeństwa pożarowego,
c) bezpieczeństwa użytkowania,
d) odpowiednich warunków higienicznych i zdrowotnych oraz ochrony środowiska,
e) ochrony przed hałasem i drganiami,
f) odpowiedniej charakterystyki energetycznej budynku oraz racjonalizacji użytkowania energii;
2) warunki użytkowe zgodne z przeznaczeniem obiektu, w szczególności w zakresie:
a) zaopatrzenia w wodę i energię elektryczną oraz, odpowiednio do potrzeb, w energię cieplną i paliwa, przy
założeniu efektywnego wykorzystania tych czynników,
b) usuwania ścieków, wody opadowej i odpadów;
2a) możliwość dostępu do usług telekomunikacyjnych, w szczególności w zakresie szerokopasmowego dostępu
do Internetu;
3) możliwość utrzymania właściwego stanu technicznego;
4) niezbędne warunki do korzystania z obiektów użyteczności publicznej i mieszkaniowego budownictwa
wielorodzinnego przez osoby niepełnosprawne, w szczególności poruszające się na wózkach inwalidzkich;
5) warunki bezpieczeństwa i higieny pracy;
6) ochronę ludności, zgodnie z wymaganiami obrony cywilnej;
7) ochronę obiektów wpisanych do rejestru zabytków oraz obiektów objętych ochroną konserwatorską;
8) odpowiednie usytuowanie na działce budowlanej;
9) poszanowanie, występujących w obszarze oddziaływania obiektu, uzasadnionych interesów osób trzecich, w
tym zapewnienie dostępu do drogi publicznej;
10) warunki bezpieczeństwa i ochrony zdrowia osób przebywających na terenie budowy.
Art. 12. 1. Za samodzielną funkcję techniczną w budownictwie uważa się działalność związaną z koniecznością
fachowej oceny zjawisk technicznych lub samodzielnego rozwiązania zagadnień architektonicznych i
technicznych oraz techniczno-organizacyjnych, a w szczególności działalność obejmującą:
1) projektowanie, sprawdzanie projektów architektoniczno-budowlanych i sprawowanie nadzoru autorskiego;
2) kierowanie budową lub innymi robotami budowlanymi;
3) kierowanie wytwarzaniem konstrukcyjnych elementów budowlanych oraz nadzór i kontrolę techniczną
wytwarzania tych elementów;
4) wykonywanie nadzoru inwestorskiego;
5) sprawowanie kontroli technicznej utrzymania obiektów budowlanych;
7) rzeczoznawstwo budowlane.
Strona 8 z 15
2. Samodzielne funkcje techniczne w budownictwie, określone w ust. 1 pkt 1-5, mogą wykonywać wyłącznie
osoby posiadające odpowiednie wykształcenie techniczne i praktykę zawodową, dostosowane do rodzaju,
stopnia skomplikowania działalności i innych wymagań związanych z wykonywaną funkcją, stwierdzone
decyzją, zwaną dalej "uprawnieniami budowlanymi", wydaną przez organ samorządu zawodowego.
Art. 12a. Samodzielne funkcje techniczne w budownictwie, określone w art. 12 ust. 1, mogą również
wykonywać osoby, których odpowiednie kwalifikacje zawodowe zostały uznane na zasadach określonych
w przepisach odrębnych.
Art. 17. Uczestnikami procesu budowlanego, w rozumieniu ustawy, są:
1) inwestor;
2) inspektor nadzoru inwestorskiego;
3) projektant;
4) kierownik budowy lub kierownik robót.
Art. 21a. 1. Kierownik budowy jest obowiązany, w oparciu o informację, o której mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1b,
sporządzić lub zapewnić sporządzenie, przed rozpoczęciem budowy, planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia,
uwzględniając specyfikę obiektu budowlanego i warunki prowadzenia robót budowlanych, w tym planowane
jednoczesne prowadzenie robót budowlanych i produkcji przemysłowej.
1a. Plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia na budowie sporządza się, jeżeli:
1) w trakcie budowy wykonywany będzie przynajmniej jeden z rodzajów robót budowlanych wymienionych w
ust. 2 lub
2) przewidywane roboty budowlane mają trwać dłużej niż 30 dni roboczych i jednocześnie będzie przy nich
zatrudnionych co najmniej 20 pracowników lub pracochłonność planowanych robót będzie przekraczać 500
osobodni.
2. W planie, o którym mowa w ust. 1, należy uwzględnić specyfikę następujących rodzajów robót budowlanych:
1) których charakter, organizacja lub miejsce prowadzenia stwarza szczególnie wysokie ryzyko powstania
zagrożenia bezpieczeństwa i zdrowia ludzi, a w szczególności przysypania ziemią lub upadku z wysokości;
2) przy prowadzeniu których występują działania substancji chemicznych lub czynników biologicznych
zagrażających bezpieczeństwu i zdrowiu ludzi;
3) stwarzających zagrożenie promieniowaniem jonizującym;
4) prowadzonych w pobliżu linii wysokiego napięcia lub czynnych linii komunikacyjnych;
5) stwarzających ryzyko utonięcia pracowników;
6) prowadzonych w studniach, pod ziemią i w tunelach;
7) wykonywanych przez kierujących pojazdami zasilanymi z linii napowietrznych;
8) wykonywanych w kesonach, z atmosferą wytwarzaną ze sprężonego powietrza;
9) wymagających użycia materiałów wybuchowych;
10) prowadzonych przy montażu i demontażu ciężkich elementów prefabrykowanych.
3. Wymagania dotyczące bezpieczeństwa i ochrony zdrowia przy wykonywaniu robót budowlanych
określają odrębne przepisy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
4. Minister właściwy do spraw budownictwa, lokalnego planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz
mieszkalnictwa określi, w drodze rozporządzenia:
1) szczegółowy zakres i formę:
a) informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia,
b) planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia
- mając na uwadze specyfikę projektowanego obiektu budowlanego;
2) szczegółowy zakres rodzajów robót budowlanych, o których mowa w ust. 2, mając na uwadze stopień
zagrożeń, jakie stwarzają poszczególne ich rodzaje.
Art. 22. Do podstawowych obowiązków kierownika budowy należy:
1) protokolarne przejęcie od inwestora i odpowiednie zabezpieczenie terenu budowy wraz ze znajdującymi się
na nim obiektami budowlanymi, urządzeniami technicznymi i stałymi punktami osnowy geodezyjnej oraz
podlegającymi ochronie elementami środowiska przyrodniczego i kulturowego;
2) prowadzenie dokumentacji budowy;
3) zapewnienie geodezyjnego wytyczenia obiektu oraz zorganizowanie budowy i kierowanie budową obiektu
budowlanego w sposób zgodny z projektem i pozwoleniem na budowę, przepisami, w tym technicznobudowlanymi, oraz przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy;
3a) koordynowanie realizacji zadań zapobiegających zagrożeniom bezpieczeństwa i ochrony zdrowia:
a) przy opracowywaniu technicznych lub organizacyjnych założeń planowanych robót budowlanych lub ich
poszczególnych etapów, które mają być prowadzone jednocześnie lub kolejno,
Strona 9 z 15
b) przy planowaniu czasu wymaganego do zakończenia robót budowlanych lub ich poszczególnych etapów;
3b) koordynowanie działań zapewniających przestrzeganie podczas wykonywania robót budowlanych zasad
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia zawartych w przepisach, o których mowa w art. 21a ust. 3, oraz w planie
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia;
3c) wprowadzanie niezbędnych zmian w informacji, o której mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1b, oraz w planie
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, wynikających z postępu wykonywanych robót budowlanych;
3d) podejmowanie niezbędnych działań uniemożliwiających wstęp na budowę osobom nieupoważnionym;
4) wstrzymanie robót budowlanych w przypadku stwierdzenia możliwości powstania zagrożenia oraz
bezzwłoczne zawiadomienie o tym właściwego organu;
5) zawiadomienie inwestora o wpisie do dziennika budowy dotyczącym wstrzymania robót budowlanych z
powodu wykonywania ich niezgodnie z projektem;
6) realizacja zaleceń wpisanych do dziennika budowy;
7) zgłaszanie inwestorowi do sprawdzenia lub odbioru wykonanych robót ulegających zakryciu bądź
zanikających oraz zapewnienie dokonania wymaganych przepisami lub ustalonych w umowie prób i sprawdzeń
instalacji, urządzeń technicznych i przewodów kominowych przed zgłoszeniem obiektu budowlanego do
odbioru;
8) przygotowanie dokumentacji powykonawczej obiektu budowlanego;
9) zgłoszenie obiektu budowlanego do odbioru odpowiednim wpisem do dziennika budowy oraz uczestniczenie
w czynnościach odbioru i zapewnienie usunięcia stwierdzonych wad, a także przekazanie inwestorowi
oświadczenia, o którym mowa w art. 57 ust. 1 pkt 2.
Art. 23. Kierownik budowy ma prawo:
1) występowania do inwestora o zmiany w rozwiązaniach projektowych, jeżeli są one uzasadnione
koniecznością zwiększenia bezpieczeństwa realizacji robót budowlanych lub usprawnienia procesu budowy;
2) ustosunkowania się w dzienniku budowy do zaleceń w nim zawartych.
Art. 24. 1. Łączenie funkcji kierownika budowy i inspektora nadzoru inwestorskiego nie jest dopuszczalne.
2. Przepisy ust. 1 oraz art. 22 i art. 23 stosuje się odpowiednio do kierownika robót.
Art. 26. Inspektor nadzoru inwestorskiego ma prawo:
1) wydawać kierownikowi budowy lub kierownikowi robót polecenia, potwierdzone wpisem do dziennika
budowy, dotyczące: usunięcia nieprawidłowości lub zagrożeń, wykonania prób lub badań, także wymagających
odkrycia robót lub elementów zakrytych, oraz przedstawienia ekspertyz dotyczących prowadzonych robót
budowlanych i dowodów dopuszczenia do stosowania w budownictwie wyrobów budowlanych oraz urządzeń
technicznych;
2) żądać od kierownika budowy lub kierownika robót dokonania poprawek bądź ponownego wykonania
wadliwie wykonanych robót, a także wstrzymania dalszych robót budowlanych w przypadku, gdyby ich
kontynuacja mogła wywołać zagrożenie bądź spowodować niedopuszczalną niezgodność z projektem lub
pozwoleniem na budowę.
Art. 36. 1. W decyzji o pozwoleniu na budowę właściwy organ, w razie potrzeby:
1) określa szczególne warunki zabezpieczenia terenu budowy i prowadzenia robót budowlanych;
2) określa czas użytkowania tymczasowych obiektów budowlanych;
3) określa terminy rozbiórki:
a) istniejących obiektów budowlanych nieprzewidzianych do dalszego użytkowania,
b) tymczasowych obiektów budowlanych;
4) określa szczegółowe wymagania dotyczące nadzoru na budowie;
5) zamieszcza informację o obowiązkach i warunkach, wynikających z art. 54 lub art. 55;
Art. 37. 1. Decyzja o pozwoleniu na budowę wygasa, jeżeli budowa nie została rozpoczęta przed upływem 3 lat
od dnia, w którym decyzja ta stała się ostateczna lub budowa została przerwana na czas dłuższy niż 3 lata.
2. Rozpoczęcie albo wznowienie budowy, w przypadkach określonych w ust. 1, art. 36a ust. 2 albo w razie
stwierdzenia nieważności bądź uchylenia decyzji o pozwoleniu na budowę, może nastąpić po wydaniu nowej
decyzji o pozwoleniu na budowę, o której mowa w art. 28, albo decyzji o pozwoleniu na wznowienie robót
budowlanych, o której mowa w art. 51 ust. 4.
Art. 41. 1. Rozpoczęcie budowy następuje z chwilą podjęcia prac przygotowawczych na terenie budowy.
2. Pracami przygotowawczymi są:
1) wytyczenie geodezyjne obiektów w terenie;
2) wykonanie niwelacji terenu;
Strona 10 z 15
3) zagospodarowanie terenu budowy wraz z budową tymczasowych obiektów;
4) wykonanie przyłączy do sieci infrastruktury technicznej na potrzeby budowy.
3. Prace przygotowawcze mogą być wykonywane tylko na terenie objętym pozwoleniem na budowę lub
zgłoszeniem.
4. Inwestor jest obowiązany zawiadomić o zamierzonym terminie rozpoczęcia robót budowlanych, na które jest
wymagane pozwolenie na budowę, właściwy organ oraz projektanta sprawującego nadzór nad zgodnością
realizacji budowy z projektem, co najmniej na 7 dni przed ich rozpoczęciem, dołączając na piśmie:
1) oświadczenie kierownika budowy (robót), stwierdzające sporządzenie planu bezpieczeństwa i ochrony
zdrowia oraz przyjęcie obowiązku kierowania budową (robotami budowlanymi), a także zaświadczenie, o
którym mowa w art. 12 ust. 7;
2) w przypadku ustanowienia nadzoru inwestorskiego - oświadczenie inspektora nadzoru inwestorskiego,
stwierdzające przyjęcie obowiązku pełnienia nadzoru inwestorskiego nad danymi robotami budowlanymi, a
także zaświadczenie, o którym mowa w art. 12 ust. 7;
3) informację zawierającą dane zamieszczone w ogłoszeniu, o którym mowa w art. 42 ust. 2 pkt 2.
5. Rozpoczęcie dostaw energii, wody, ciepła lub gazu na potrzeby budowy może nastąpić jedynie po okazaniu
wymaganego pozwolenia na budowę lub zgłoszenia.
Art. 42. 1. Inwestor jest obowiązany zapewnić: objęcie kierownictwa budowy (rozbiórki) lub określonych robót
budowlanych oraz nadzór nad robotami przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane w odpowiedniej
specjalności.
2. Kierownik budowy (robót) jest obowiązany:
1) prowadzić dziennik budowy lub rozbiórki;
2) umieścić na budowie lub rozbiórce, w widocznym miejscu, tablicę informacyjną oraz ogłoszenie zawierające
dane dotyczące bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia; nie dotyczy to budowy obiektów służących obronności
i bezpieczeństwu państwa oraz obiektów liniowych;
3) odpowiednio zabezpieczyć teren budowy (rozbiórki).
3. Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się do budowy lub rozbiórki obiektów, dla których nie jest wymagane
pozwolenie na budowę, z wyjątkiem budowy, o której mowa w art. 29 ust. 1 pkt 19. Właściwy organ może
wyłączyć, w drodze decyzji, stosowanie tych przepisów również w stosunku do innych obiektów, jeżeli jest to
uzasadnione nieznacznym stopniem skomplikowania robót budowlanych lub innymi ważnymi względami.
3a. Ogłoszenie, o którym mowa w ust. 2 pkt 2, stosuje się do budowy lub rozbiórki, na której przewiduje się
prowadzenie robót budowlanych trwających dłużej niż 30 dni roboczych i jednoczesne zatrudnienie co najmniej
20 pracowników albo na których planowany zakres robót przekracza 500 osobodni.
4. Przy prowadzeniu robót budowlanych, do kierowania którymi jest wymagane przygotowanie zawodowe w
specjalności techniczno-budowlanej innej niż posiada kierownik budowy, inwestor jest obowiązany zapewnić
ustanowienie kierownika robót w danej specjalności.
Art. 43. 1. Obiekty budowlane wymagające pozwolenia na budowę oraz obiekty, o których mowa w art. 29 ust.
1 pkt 20, podlegają geodezyjnemu wyznaczeniu w terenie, a po ich wybudowaniu - geodezyjnej inwentaryzacji
powykonawczej, obejmującej położenie ich na gruncie.
2. Właściwy organ może nałożyć obowiązek stosowania przepisu ust. 1 również w stosunku do obiektów
budowlanych wymagających zgłoszenia.
3. Obiekty lub elementy obiektów budowlanych, ulegające zakryciu, wymagające inwentaryzacji, o której mowa
w ust. 1, podlegają inwentaryzacji przed ich zakryciem.
Art. 44. 1. Inwestor jest obowiązany bezzwłocznie zawiadomić właściwy organ o zmianie:
1) kierownika budowy lub robót,
2) inspektora nadzoru inwestorskiego,
3) projektanta sprawującego nadzór autorski,
podając, od kiedy nastąpiła zmiana.
2. Do zawiadomienia należy dołączyć oświadczenia osób, wymienionych w ust. 1, o przejęciu obowiązków.
Art. 46. Kierownik budowy (rozbiórki), a jeżeli jego ustanowienie nie jest wymagane - inwestor, jest
obowiązany przez okres wykonywania robót budowlanych przechowywać dokumenty stanowiące podstawę ich
wykonania, a także oświadczenie dotyczące wyrobów budowlanych jednostkowo zastosowanych w obiekcie
budowlanym, o których mowa w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych, oraz
udostępniać te dokumenty przedstawicielom uprawnionych organów.
Art. 57. 1. Do zawiadomienia o zakończeniu budowy obiektu budowlanego lub wniosku o udzielenie
pozwolenia na użytkowanie inwestor jest obowiązany dołączyć:
Strona 11 z 15
1) oryginał dziennika budowy;
2) oświadczenie kierownika budowy:
a) o zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem budowlanym i warunkami pozwolenia na budowę
oraz przepisami,
b) o doprowadzeniu do należytego stanu i porządku terenu budowy, a także - w razie korzystania - drogi, ulicy,
sąsiedniej nieruchomości, budynku lub lokalu;
Art. 60. Inwestor, oddając do użytkowania obiekt budowlany, przekazuje właścicielowi lub zarządcy obiektu
dokumentację budowy i dokumentację powykonawczą. Przekazaniu podlegają również inne dokumenty i
decyzje dotyczące obiektu, a także, w razie potrzeby, instrukcje obsługi i eksploatacji: obiektu, instalacji i
urządzeń związanych z tym obiektem.
Art. 90. Kto, w przypadkach określonych w art. 48, art. 49b, art. 50 ust. 1 pkt 1 lub art. 50 ust. 1 pkt 2, wykonuje
roboty budowlane,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Art. 91. 1. Kto:
1) udaremnia określone ustawą czynności właściwych organów,
2) wykonuje samodzielną funkcję techniczną w budownictwie, nie posiadając odpowiednich uprawnień
budowlanych lub prawa wykonywania samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Art. 93. Kto:
1) przy projektowaniu lub wykonywaniu robót budowlanych w sposób rażący nie przestrzega przepisów art. 5,
1a) przy wykonywaniu robót budowlanych stosuje wyroby, naruszając przepis art. 10,
3) dokonuje rozbiórki obiektu budowlanego lub jego części, naruszając przepisy art. 28 lub art. 31 ust. 2,
4) przystępuje do budowy lub prowadzi roboty budowlane bez dopełnienia wymagań określonych w art. 41 ust.
4, art. 42, art. 44, art. 45,
5) dostarcza lub umożliwia dostarczenie energii, wody, ciepła lub gazu, naruszając przepis art. 41 ust. 5,
6) wykonuje roboty budowlane w sposób odbiegający od ustaleń i warunków określonych w przepisach,
pozwoleniu na budowę lub rozbiórkę bądź w zgłoszeniu budowy lub rozbiórki, bądź istotnie odbiegający od
zatwierdzonego projektu,
9b) zmienia sposób użytkowania obiektu budowlanego lub jego części bez wymaganego zgłoszenia, o którym
mowa w art. 71 ust. 2, albo pomimo wniesienia sprzeciwu, o którym mowa w art. 71 ust. 3-5,
10) nie udziela informacji lub nie udostępnia dokumentów, o których mowa w art. 81c ust. 1, żądanych przez
właściwy organ, związanych z prowadzeniem robót budowlanych, przekazaniem obiektu budowlanego do
użytkowania lub jego utrzymaniem,
podlega karze grzywny.
Art. 95. Odpowiedzialności zawodowej w budownictwie podlegają osoby wykonujące samodzielne funkcje
techniczne w budownictwie, które:
1) dopuściły się występków lub wykroczeń, określonych ustawą;
2) zostały ukarane w związku z wykonywaniem samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie;
3) wskutek rażących błędów lub zaniedbań, spowodowały zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwa
mienia lub środowiska albo znaczne szkody materialne;
4) nie spełniają lub spełniają niedbale swoje obowiązki;
5) uchylają się od podjęcia nadzoru autorskiego lub wykonują niedbale obowiązki wynikające z pełnienia tego
nadzoru.
Art. 96. 1. Popełnienie czynów powodujących odpowiedzialność zawodową w budownictwie jest zagrożone
następującymi karami:
1) upomnieniem;
2) upomnieniem z jednoczesnym nałożeniem obowiązku złożenia, w wyznaczonym terminie, egzaminu, o
którym mowa w art. 12 ust. 3;
3) zakazem wykonywania samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie, na okres od roku do 5 lat,
połączonym z obowiązkiem złożenia, w wyznaczonym terminie, egzaminu, o którym mowa w art. 12 ust. 3.
2. Przy nakładaniu kary należy uwzględnić dotychczasową karalność z tytułu odpowiedzialności zawodowej w
budownictwie.
3. O zakazie wykonywania samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie orzeka się w przypadku znacznego
społecznego niebezpieczeństwa czynu.
Strona 12 z 15
4. Zakaz wykonywania samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie może być orzeczony również w
stosunku do osoby, która:
1) pomimo dwukrotnego upomnienia ponownie dopuściła się czynu, powodującego odpowiedzialność
zawodową;
2) uchyla się od złożenia nakazanego egzaminu.
5. Zakaz wykonywania samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie określa się w latach i miesiącach.
Kara biegnie od dnia, w którym decyzja o ukaraniu stała się ostateczna.
6. Osobie ukaranej z jednoczesnym nałożeniem obowiązku złożenia egzaminu, która w wyznaczonym terminie
egzaminu nie zdała, wyznacza się termin dodatkowy, nie krótszy niż 3 miesiące i nie dłuższy niż 6 miesięcy. W
przypadku nieuzyskania oceny pozytywnej w terminie dodatkowym, stwierdza się utratę uprawnień do pełnienia
samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie.
Art. 100. Nie można wszcząć postępowania z tytułu odpowiedzialności zawodowej w budownictwie po upływie
6 miesięcy od dnia powzięcia przez organy nadzoru budowlanego wiadomości o popełnieniu czynu,
powodującego tę odpowiedzialność i nie później niż po upływie 3 lat od dnia zakończenia robót budowlanych
albo zawiadomienia o zakończeniu budowy lub wydania decyzji o pozwoleniu na użytkowanie obiektu
budowlanego.
Art. 101. 1. Organ, który orzekał w I instancji o odpowiedzialności zawodowej w budownictwie, na wniosek
ukaranego, orzeka o zatarciu kary, jeżeli ukarany:
1) wykonywał samodzielną funkcję techniczną w budownictwie przez okres:
a) 2 lat - w przypadku kary określonej w art. 96 ust. 1 pkt 1,
b) 3 lat - od złożenia egzaminu - w przypadku kary określonej w art. 96 ust. 1 pkt 2,
c) 5 lat - po przywróceniu prawa wykonywania samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie - w
przypadku kary określonej w art. 96 ust. 1 pkt 3;
2) w okresach, o których mowa w pkt 1, nie był ponownie ukarany jedną z kar określonych w art. 96 ust. 1.
2. Informację o zatarciu kary organ, o którym mowa w ust. 1, przesyła do wiadomości zainteresowanemu oraz
jednostkom organizacyjnym, stowarzyszeniom i organom, o których mowa w art. 99 ust. 1.
3. Zatarcie kary podlega odnotowaniu w centralnym rejestrze ukaranych.
Akty wykonawcze do Prawa budowlanego związane z tematyką szkolenia
Strona 13 z 15
wydane na podstawie art. 11 ust 1 ustawy - Prawo budowlane
1. zarządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 12 marca 1996 r. w sprawie
dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia, wydzielanych przez
materiały budowlane, urządzenia i elementy wyposażenia w pomieszczeniach
przeznaczonych na pobyt ludzi (M.P. Nr 19, poz. 231)
wydane na podstawie art. 16 ust. 1a ustawy - Prawo budowlane
2. rozporządzenie Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 28 kwietnia 2006 r. w sprawie
samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie (Dz. U. Nr 83, poz. 578, z 2007 r. Nr
210, poz. 1528 oraz z 2011 r. Nr 99, poz. 573)
wydane na podstawie art. 19 ust. 2 ustawy - Prawo budowlane
3. rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 19 listopada 2001 r. w sprawie rodzajów
obiektów budowlanych, przy których realizacji jest wymagane ustanowienie inspektora
nadzoru inwestorskiego (Dz. U. Nr 138, poz. 1554)
wydane na podstawie art. 21a ust. 4 ustawy - Prawo budowlane
4. rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003 r. w sprawie informacji
dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia
(Dz. U. Nr 120, poz. 1126)
wydane na podstawie art. 34 ust. 6 pkt 2 ustawy - Prawo budowlane
5. rozporządzenie Ministra Transportu Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25
kwietnia 2012 r. w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadawiania obiektów
budowlanych (Dz. U. Poz. 463)
wydane na podstawie art. 43 ust. 4 ustawy - Prawo budowlane
6. rozporządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 21 lutego 1995 r.
w sprawie rodzaju i zakresu opracowań geodezyjno-kartograficznych oraz czynności
geodezyjnych obowiązujących w budownictwie (Dz. U. Nr 25, poz. 133)
wydane na podstawie art. 45 ust. 4 ustawy - Prawo budowlane
7. rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 czerwca 2002 r. w sprawie dziennika
budowy, montażu i rozbiórki, tablicy informacyjnej oraz ogłoszenia zawierającego dane
dotyczące bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia (Dz. U. Nr 108, poz. 953 oraz z 2004 r.
Nr 198, poz. 2042).
wydane na podstawie art. 72 ust. 2 ustawy - Prawo budowlane
Strona 14 z 15
8. rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie rozbiórek
obiektów budowlanych wykonywanych metodą wybuchową (Dz. U. Nr 120, poz. 1135)
Inne akty prawne związane z pełnieniem funkcji kierownika budowy
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tj. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z
późn. zm.)
2. Rozporządzenie Ministrów Komunikacji oraz Administracji, Gospodarki Terenowej i
Ochrony Środowiska z dnia 10 lutego 1977 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy
wykonywaniu robót drogowych i mostowych (Dz. U. z dnia 8 marca 1977 r. Nr 7, poz. 30)
3. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 20 września 2001 r. w sprawie bezpieczeństwa
i higieny pracy podczas eksploatacji maszyn i innych urządzeń technicznych do robót
ziemnych, budowlanych i drogowych (Dz. U. z dnia 15 października 2001 r. Nr 118, poz.
1263).
4. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i
higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz. U. z dnia 19 marca 2003 r. Nr
47, poz. 401).
5. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie
ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650).
Strona 15 z 15