Program edukacji regionalnej "Moje małe miejsce na Ziemi"

Program edukacji regionalnej "Moje małe miejsce na Ziemi"

PROGRAM EDUKACJI REGIONALNEJ
PRZEDSZKOLE PUBLICZNE NR 1
Z GRUPAMI ŻŁOBKOWYMI
W KAMIENNEJ GÓRZE
„MOJE MAŁE MIEJSCE NA ZIEMI”
Ojczyzna przedszkolaka jest blisko,
na wyciągnięcie ręki - to ulica, dom, podwórko”
Tadeusz Różewicz
Opracowała: Dorota Kurowska
ZAŁOŻENIA PROGRAMU
Program przeznaczony jest dla dzieci od 3 lat do 6 lat. Ma za zadanie rozbudzenie u dzieci poczucia przynależności narodowej oraz znajomości kultury i historii własnego kraju.
Związek z własnym regionem jest sprawą bardzo istotną dla ukształtowania w dziecku poczucia własnej tożsamości. Poznanie kultury własnego regionu powinno rozpocząć się już w przedszkolu, kiedy dziecko jest otwarte na nowe doświadczenia, a co najważniejsze rozpoczyna się
kształtowanie poczucia systemu wartości i przynależności do konkretnego miejsca.
Regionalizm wyzwala prawdziwe umiłowanie własnej okolicy, zainteresowanie jej tradycją, kulturą, przeszłością, troską o teraźniejszość i przyszłość. Współczesny świat na nowo odkrywa wartości społeczności lokalnych i ich bogactwo kulturowe. Edukacja regionalna jest powiązana z dziejami miasta, regionu, w którym dziecko się urodziło, wychowuje i żyje, ma rodzinę, kolegów,
przyjaciół.
Pierwsze lata życia dziecka są najbardziej znaczące dla jego rozwoju. Wiek przedszkolny to
czas, kiedy dziecko w sposób naturalny jest nastawione na poznanie tego, co je otacza. Dziecko
przez całe życie pamięta fakty z dzieciństwa, chłonie i zatrzymuje w sobie to czego nauczyło się
w najmłodszych latach, i tylko wcześnie podjęte kroki edukacyjne z zakresu przekazania dziedzictwa kulturowego sprawią, że dziecko poznając obce kraje będzie potrafiło docenić piękno swojego
kraju (cudze chwalicie, swego nie znacie). Należy uświadamiać dziecku, że jego naturalne środowisko: rodzina, społeczność lokalna, ojczyzna są wielką wartością, dają poczucie bezpieczeństwa
i naturalnej przynależności.
Tradycje, zwyczaje i sztuka ludowa są częścią historii i kultury narodowej, poznanie jej jest
jednym z elementów, który ma wpływ na budzenie świadomości narodowej. Edukacja regionalna
kształtuje w dziecku cechy, które zaprocentują w dorosłym życiu. Człowiek otwarty, dobrze znający swoje korzenie lepiej zrozumie inne kultury, będzie bardziej tolerancyjny.
Mamy nadzieję, że dzieci, które pokochają swoje miasto i okolice, jako dorośli będą działać na
rzecz rozwoju swojego miasta, a nie będą wyjeżdżać z przekonaniem, „że w moim mieście nie ma
przyszłości”. Istotne jest aby dzieci wiedziały coś więcej o swoim mieście, nie tylko to gdzie można kupić lody.
Ważne jest także uświadomienie rodzicom znaczenia edukacji regionalnej i zaangażowanie ich
w realizację programu. W czasach, gdy wszyscy żyjemy w jednej wielkiej globalnej wiosce, szczególnie ważne jest żeby dzieci poznały swoje małe miejsce na ziemi, żeby nie okazało się, że
są z nikąd. Kamienna Góra to przygraniczne miasto, położone na terenie, który przez wieki był
wielonarodowy i wielokulturowy, co po dziś dzień przejawia się w różnorodności tradycji i obyczajów.
CELE GŁÓWNE
•
Zapoznanie dzieci z tradycjami i wartościami kulturowymi Kamiennej Góry, Dolnego Śląska
i Polski.
•
Kształcenie poczucie przynależności regionalnej i narodowej.
•
Wszechstronny rozwój osobowości dziecka jako przygotowanie do aktywnej obecności w społeczeństwie.
•
Kształtowanie postaw tolerancji i poszanowania innych kultur regionalnych.
•
Ugruntowanie poczucia tożsamości narodowej poprzez rozwój tożsamości lokalnej.
•
Poszerzanie zasoby słownictwa związanego z tematyką regionalną.
•
Kształtowanie umiejętności współżycia z ludźmi, rozwijanie postawy szacunku i tolerancji wobec innych ludzi, kultury i języka.
•
Budzenie miłości do miejsca zamieszkania.
•
Uwrażliwienie na piękno Kamiennej Góry, Dolnego Śląska i Polski.
CELE SZCZEGÓŁOWE
•
Ukazanie relacji łączących dziecko z jego rodzinnym miastem, regionem oraz krajem.
•
Kultywowanie regionalnej tradycji w domu, przedszkolu i środowisku lokalnym.
•
Poznanie historii i specyfiki regionu kamiennogórskiego w połączeniu z tradycjami własnej
rodziny.
•
Budzenie zainteresowania miejscem, w którym się urodziło i żyje.
•
Wzmacnianie więzi uczuciowej z rodziną poprzez prowadzenie rozmów z dziadkami i rodzicami
na temat przeszłości.
•
Wprowadzenie dzieci w świat tradycji ludowych, obyczajów i kultury własnych przodków.
•
Budzenie przywiązania do rodzinnego krajobrazu i elementów folkloru dolnośląskiego.
•
Ukazanie piękna sztuki ludowej: tańca, muzyki, haftu, stroju ludowego dolnośląskiego i innych
regionów Polski.
•
Wyrabianie współodpowiedzialności za najbliższe otoczenie.
•
Wyrabianie szacunku dla języka i symboli narodowych.
•
Wyrabianie wrażliwości na piękno przyrody.
•
Przygotowanie do aktywnego uczestnictwa w życiu rodzinnej miejscowości.
•
Dostarczanie dzieciom możliwości do czynnego uczestnictwa w lokalnych wydarzeniach.
•
Zapoznanie z wytworami ludzi kultywujących tradycje ludową..
•
Rozwijanie postaw patriotycznych związanych z tożsamością regionalną.
•
Zapoznanie z miejscem zamieszkania, z jego nazwą, charakterystycznymi budynkami i obiektami.
•
Zapoznanie z symbolami lokalnymi i narodowymi.
•
Kształtowanie nawyków kulturalnego zachowania się wobec innych i w miejscach publicznych.
•
Dostrzeganie specyfiki kulturowej, historycznej i przyrodniczej najbliższego otoczenia.
•
Zdobywanie wiedzy dotyczącej sławnych ludzi związanych z Kamienną Górą.
•
Nabywanie poczucia przynależności narodowej.
WARUNKI REALIZACJI PROGRAMU
Ważnym elementem realizacji programu jest współpraca z domem rodzinnym i środowiskiem
lokalnym. Dziecko zaczyna swoje poznawanie od doświadczeń osób najbliższych, swojej rodziny.
Rodzice jako pierwsi mają możliwość wprowadzenia dziecka w piękny świat tradycji i kultury naszego regionu. Od nich w dużym stopniu zależy czy obudzą w dziecku szacunek i miłość do otaczającego je środowiska i regionalnej tradycji. Dlatego treści dotyczące edukacji regionalnej powinny być realizowane w ścisłej współpracy z domem rodzinnym dziecka. Program zakłada zapraszanie do przedszkola dziadków oraz włączanie rodziców w zajęcia przedszkolne.
Program „Moje małe miejsce na ziemi” zakłada realizację zadań z zakresu kształcenia regionalnego. Ma wyposażyć dzieci w wiedzę umożliwiającą im rozumienie i interpretowanie zjawisk kulturalnych, przygotować do świadomego odbioru kultury, wzbogacać osobowość oraz rozbudzić
szacunek dla narodowego dziedzictwa kulturowego, rozwinąć zainteresowania własnym regionem.
Program ma na celu również kształtowanie u dzieci przynależności społecznej oraz postawy
patriotycznej. Ważną rolę w tym procesie odgrywa nauczyciel, który przejawiając zaciekawienie
światem łatwiej zachęci dzieci do poznawania kultury, rozbudzi zainteresowanie miastem, regionem, ojczyzną. Pomoże dziecku w zdobywaniu doświadczeń, co wpłynie na większą wartość
i trwałość zdobytej w ten sposób wiedzy.
Przy realizacji programu zamierzamy współpracować z Muzeum Tkactwa Dolnośląskiego, Centrum Kultury, Polskim Towarzystwem Turystyczno-Krajoznawczym, zespołem ludowym „Olga”.
METODY, FORMY I ŚRODKI REALIZACJI PROGRAMU
Nauczanie powinno odbywać się poprzez twórcze działanie z zastosowaniem technik stymulowania aktywności dziecka. W procesie kształcenia należy zastosować przede wszystkim metody
poszukujące i praktyczne, wyzwalające inwencję twórczą dzieci. Odkrywając samodzielnie istotne
właściwości podmiotów czy sytuacji, dzieci pogłębiają swoją wiedzę o otaczającej je rzeczywistości. Przyswajanie treści z zakresu edukacji regionalnej powinno się odbywać w jak najbardziej
naturalnych sytuacjach, umożliwiających dzieciom zaspokojenie własnej aktywności. Tylko aktywny sposób zapoznawania dzieci z tradycją daje pozytywny skutek. Należy do tego wykorzystać
wszelkie nadarzające się okazje i uroczystości. Bardzo ważny jest również kontakt z naturalnym
środowiskiem oraz z osobami bezpośrednio związanymi z tradycjami regionalnymi.
Program zakłada organizowanie spacerów, wycieczek, lekcji muzealnych, zapraszanie do
przedszkola gości, wspólne działanie z rodzicami. Taki sposób edukacji regionalnej angażuje dziecięce emocje i zmysły oraz umożliwia im pełnię radosnego przeżycia.
Realizując założone w programie cele należy uwzględniać następujące metody i formy pracy z
dziećmi:
•
•
Metody:
o
słowne – opowiadanie, pogadanka, rozmowa, wywiady,
o
percepcyjne – obserwacja, pokaz, prezentacja, inscenizacja,
o
aktywizujące – działalność praktyczna, zadaniowe, spotkania.
Formy:
o
indywidualna,
o
zespołowa,
o
grupowa,
o
zabawy,
o
gry,
o
spacery,
o
wycieczki,
o
uroczystości.
W wieku przedszkolnym dominują u dzieci potrzeby aktywności i ruchu, zabawy, życzliwych
kontaktów społecznych, a także uznania i wyróżnienia. Dziecko chce się bawić, chętnie podejmuje
różnorodne prace i działania.
TREŚCI KSZTAŁCENIA I WYCHOWANIA
Założenie programu edukacji regionalnej jest to, aby realizacja treści regionalnych miała swój
początek już w przedszkolu. Ma to swoje odzwierciedlenie w podstawie programowej wychowania
przedszkolnego, która zobowiązuje nauczycieli do stwarzania okazji umożliwiających poznanie
dziecku rzeczywistości społeczno – kulturowej poprzez przyswajanie zasad organizacji życia społecznego, tradycji rodzinnej, regionalnej i narodowej oraz poznanie dzieł kultury.
W wieku przedszkolnym przyswajanie zagadnień edukacji regionalnej należy rozpocząć od
umożliwienia dziecku przeżywania treści dotyczących własnego regionu i jego dziedzictwa w formach bliskich dziecku, związanych z jego środowiskiem rodzinnym i specyfiką regionu.
Dziecko początkowo poznaje przeszłość swojej rodziny, w niej odnajduje to co najpiękniejsze i
co należy zachować w pamięci. Uczy się szacunku dla przeszłości i tradycji rodzinnych. Następnie
program zakłada poznanie historii swojej miejscowości – Kamiennej Góry. Dopiero kiedy dziecko
pozna swoje najbliższe środowisko możemy wprowadzać pojęcia szersze takie jak region, ojczyzna.
Treści programowe zostały podzielone na następujące obszary:
1. Ja i moja rodzina.
2. Moje przedszkole.
3. Moje miasto: Kamienna Góra.
4. Mój region: Dolny Śląsk
5. Mój kraj: Polska.
Program zawiera również treści ekologiczne, które są nierozłącznie związane z edukacją regionalną. Zapoznając dzieci z regionem nie można zapomnieć o pięknie otaczającej nas przyrody,
która jest jego częścią, często bardzo charakterystyczną, nadającą szczególny charakter regionowi.
Zawarte w programie treści dotyczą też włączenia dzieci w życie społeczności lokalnej i uczynienia
ich pełnowartościowymi członkami tej społeczności.
I ETAP - DZIECI TRZYLETNIE
PROJEKT: „Drzewo genealogiczne mojej rodziny”.
temat
Len w sztuce.
termin
dowolny
Przedszkole.
wrzesień
działania /numer scenariusza zajęć
Wykonać pracę plastyczną związaną
z lnem: malowanie na płótnie lnianym,
wyszywanie, prace przestrzenne z kawałków lnianego materiału, lniane
ubranka dla lalek, tworzenie z lnianych
„pakułów”, itp.
Oglądanie wystaw w muzeum i Centrum
Kultury.
I.1. Zapoznanie z salą.
I.2. Zapoznanie z innymi pomieszczeniami w budynku.
I.3. Zapoznanie z ogrodem przedszkolnym.
I.4. Zapoznanie z drugim budynkiem.
Ogłoszenie Przedszkolnego Konkursu Fotograficznego „Moje miasto” – do konkursu można zgłosić
od 1 do 3 zdjęć formatu A4.
Droga do przedszkola, pomnik
przyrody.
„Kto Ty jesteś” cała grupa uczy
się wiersza „Kto Ty jesteś”, wszyscy robimy kotyliony.
Co drugi rok Regulamin konkursu fotograficznego
szkolny:
„Moje miasto”.
2011/12
2013/14
październik
I.5. Spacer wokół przedszkola – zapoznanie dzieci z charakterystycznymi
punktami: sklep INTERMARCHE, stacja
benzynowa, parking, mury obronne,
wierzba – pomnik przyrody, nazwa ulicy.
11 listopada
I.6. Nauka wiersza „Kto Ty jesteś”.
Historia rodziny.
styczeń
Rynek, muzeum.
kwiecień
Flaga Polski.
maj
Spacer nad zalew.
czerwiec
I.7. Wykonanie kotylionów na Dzień
Niepodległości.
I. 9. Drzewo genealogiczne mojej rodziny – praca metodą projektów. Rodzice
z dziećmi wykonują pracę w domu albo
w przedszkolu, dzieci prezentują nazywając członków rodziny.
I.10. Spacer po rynku – tablica w miejscu byłego ratusza, muzeum.
Zapoznanie z flagą Polski. Rozmowa
o barwach narodowych.
I.14. Zalew – ośrodek rekreacyjny.
II ETAP - DZIECI CZTEROLETNIE
PROJEKT: „Legendy o Kamiennej Górze”.
temat
Len w sztuce.
termin
dowolny
Ogłoszenie Przedszkolnego Konkursu Fotograficznego „Moje miasto” – do konkursu można zgłosić
od 1 do 3 zdjęć formatu A4.
Ratusz, mury obronne.
Co drugi rok
szkolny:
2011/12
2013/14
październik
działania /numer scenariusza zajęć
Wykonać pracę plastyczną związaną
z lnem: malowanie na płótnie lnianym,
wyszywanie, prace przestrzenne z kawałków lnianego materiału, lniane
ubranka dla lalek, tworzenie z lnianych
„pakułów”, itp.
Oglądanie wystaw w muzeum i Centrum
Kultury.
Regulamin konkursu fotograficznego
„Moje miasto”.
I.11. Ratusz – siedziba burmistrza miasta: oglądanie fotografii, widokówek,
spacer - oglądanie budynku z zewnątrz.
I. 12. Mury obronne: oglądanie ilustracji,
wyjaśnienie znaczenia murów obronnych, budowanie z klocków miasta
i otaczanie go murem.
„Kto Ty jesteś” – przedszkolny/grupowy konkurs poezji patriotycznej, każde dziecko uczy
się na pamięć jednego wiersza,
cała grupa uczy się wiersza „Kto
Ty jesteś”, wszyscy robimy kotyliony, konkurs odbywa się w grupie (może być z udziałem rodziców), dzieci poznają godło polski
i związaną z nim legendę.
Zajęcia mieszkańców dawniej
(len) i dziś.
11 listopada
I. 13. Mury obronne naszego miasta:
spacer ulicą Browarową, parking przy
przedszkolu, podwórko ratusza.
II.8. Nauka wiersz „Kto Ty jesteś”.
II.9. Wykonanie kotylionów na Dzień
Niepodległości, zapoznanie z godłem
Polski i związaną z nim legendą.
II.10. Przegląd poezji patriotycznej.
luty
II.4. Zajęcia w muzeum: zajęcia mieszkańców dawniej.
II.5. Gdzie pracują moi rodzice?
II.6. Inscenizacja opowiadania „Jak to
ze lnem było”.
Dolnośląski strój ludowy – izba marzec
w muzeum.
II.7. Prace plastyczne: malowanie na
płótnie, tkanie na krosnach, wyszywanie
itp.
II.11. Zajęcia w muzeum: poznanie dolnośląskiego stroju ludowego oraz sprzętów gospodarstwa domowego.
II.12. Oglądanie książki „Strój dolnoślą-
Krajobraz rodzinny – nazwy rzek,
gór, charakterystyczne miejsca
(kolorowe jeziorka, głazy krasnoludków, chronione rośliny.
kwiecień
ski”.
II.13. Kamienna Góra na mapie: nazwy
rzek, gór.
II.14. Rośliny chronione występujące na
naszym terenie (dziewięćsił).
II.15. Kolorowe jeziorka: czytanie opowiadania z przewodnika dla najmłodszych „Ziemia Kamiennogórska – tutaj
mieszkam”.
Legendy o Kamiennej Górze.
maj
II.16. Głazy Krasnoludków: czytanie
opowiadania z przewodnika dla najmłodszych „Ziemia Kamiennogórska
- tutaj mieszkam”.
II.17. Legendy o Kamiennej Górze
- praca metodą projektów. – rodzice
z dziećmi z jednej grupy podzieleni na
zespoły opracowują wybraną legendę w
domu albo w przedszkolu, przedstawiają
całej grupie (jeżeli w przedszkolu to
przygotować materiały, rekwizyty, żeby
mogli wykonać stroje, dekorację, rysunki
itp.; jeżeli w domu to spotykają się w
zespołach rodzice z dziećmi i przygotowują inscenizacje, prezentacje komputerowe; zespoły ustalają z nauczycielkami
termin spotkania całej grupy i przedstawiają swój projekt, w zależności od ilości
zespołów albo wszyscy na jednym spotkaniu albo po 2, 3 zespoły)
III ETAP DZIECI - PIĘCIOLETNIE I SZEŚCIOLETNIE
PROJEKT: „Ciekawe wiadomości o innych regionach kraju”.
działania
Len w sztuce.
termin
dowolny
Ogłoszenie Przedszkolnego Konkursu Fotograficznego „Moje miasto” – do konkursu można zgłosić
od 1 do 3 zdjęć formatu A4.
Kamienna Góra – historia mojego
miasta.
Co drugi rok szkolny:
2011/12
2013/14
październik
numer scenariusza zajęć
Wykonać pracę plastyczną związaną z lnem: malowanie na płótnie lnianym, wyszywanie, prace
przestrzenne z kawałków lnianego materiału, lniane ubranka dla
lalek, tworzenie z lnianych „pakułów”, itp.
Oglądanie wystaw w muzeum
i Centrum Kultury.
Regulamin konkursu fotograficznego „Moje miasto”.
II.1. Wycieczka do ratusza,
oglądanie Sali witrażowej
(z przewodnikiem z muzeum).
II.2. Historia Kamiennej Góry,
poznanie herbu miasta (do opowiedzenia historii można zaprosić
nauczyciela historii, pracownika
muzeum, dziadka lub babcię).
II.3. Oglądanie książki „Kamienna Góra i okolice na widokówkach z XIX i XX wieku”.
III.1. Kamienna Góra – moje
miasto (herb, zabytki (ratusz,
kościoły, mury obronne, muzeum).
Polska – stolica, herb państwa, listopad
hymn, położenie na mapie, rzeki,
góry, morze, regiony.
III.2. Kamienna Góra – przyroda
(rzeki, pomniki przyrody, rośliny
chronione).
III.3. Polska moja ojczyzna
- legenda o powstaniu państwa,
herb.
III.4. Stolica Polski – Warszawa.
III. 5. Polska na mapie – gdzie
leży Warszawa, Wrocław, Kamienna Góra, Wisła, góry, morze.
III.6. Historia odzyskania niepodległości przez Polskę, poznanie słów i melodii hymnu państwowego.
„Kto Ty jesteś” – przedszkolny
konkurs poezji patriotycznej, każde dziecko uczy się na pamięć
jednego wiersza, cała grupa uczy
się wiersza „Kto Ty jesteś”, wszyscy robimy kotyliony, konkurs
odbywa się w grupie (może być z
udziałem rodziców), zapoznanie
dzieci z historią odzyskania niepodległości przez Polskę.
Ziemia Kamiennogórska (powiat),
informacje z książeczki „Ziemia
Kamiennogórska – tutaj mieszkam! Przewodnik dla najmłodszych”.
Wrocław – stolica Dolnego Śląska.
Inne regiony naszego kraju.
11 listopada
Wycieczka do Krzeszowa i Chełmska Śląskiego z przewodnikiem.
kwiecień
„Mały przewodnik” – zakończenie
programu, pasowanie (uroczystość może być połączona z
Dniem Rodziny).
maj
III.7. Nauka wiersz „Kto Ty jesteś”.
III.8. Wykonanie kotylionów na
Dzień Niepodległości, zapoznanie
z godłem Polski i związaną z nim
legendą.
grudzień, styczeń
luty
marzec
III.9. Przegląd poezji patriotycznej.
Książeczka „Ziemia Kamiennogórska – tutaj mieszkam! Przewodnik dla najmłodszych”, kolorowanie postaci Dąbrówki.
III.10. Dolny Śląsk – stolica,
rzeki, najciekawsze miejsca.
III.11. Ciekawe regiony naszego
kraju – praca metodą projektu,
rodzice z dziećmi z jednej grupy
podzieleni na zespoły przygotowują informację o wybranych
regionach kraju (Kaszuby, Kujawy, Mazowsze, Mazury, Podhale), zespoły ustalają z nauczycielkami termin spotkania całej
grupy i przedstawiają swój projekt.
III.12. Wycieczka do Krzeszowa
(bazylika) i Chełmska Śląskiego
(domki tkaczy śląskich).
III.13. Utrwalenie zdobytych
przez dzieci wiadomości.
III.14. Pasowanie na „Małego
przewodnika”, wręczenie dyplomu.
Uwagi nauczycielek po pierwszym roku realizacji programu:
1. W grupie dzieci 3-letnich w listopadzie zaplanowano za dużo działań. Należy zostawić tylko
naukę wiersza „Kto Ty jesteś” i wykonanie kotylionów. Zrezygnować z indywidualnej nauki na
pamięć innych wierszy oraz z przeprowadzania konkursu. Poznanie flagi Polski przenieść na
maj. W maju zrezygnować z tematu „Ratusz, mury obronne” a zapoznać dzieci z flagą.
2. Konkurs fotograficzny ogłaszać co drugi rok szkolny. Dokładniej sprecyzować temat np. architektura zabytkowa, architektura nowoczesna, przyroda, zalew itp.
3. W grupie dzieci 4-letnich w październiku zamiast tematu „Kamienna Góra – historia mojego
miasta” realizować temat „Ratusz, mury obronne”. Temat „Zajęcia mieszkańców dawniej i dziś
zamiast w listopadzie przeprowadzić w lutym.
4. Dzieci 5 i 6-letnie w październiku zamiast tematu „Kamienna Góra – utrwalenie wiadomości
o moim mieście” zrealizować temat „Kamienna Góra – historia mojego miasta”.
5. Realizacja programu przyczyniła się do promowania placówki w środowisku poprzez lokalne
media.
6. Rodzice aktywnie włączyli się do realizacji programu: wykonywali z dziećmi drzewa genealogiczne, prezentowali w zespołach legendy o Kamiennej Górze, przygotowali ciekawe informacje o różnych regionach kraju.