„Mądrość przyrody dla najmłodszych”

Transkrypt

kreatywna
edukacja
ekologiczna
2011
2012
OFERTA dla EDUKACJI EKOLOGICZNEJ DZIECI kl.0-6 szkoły podstawowej
„Mądrość przyrody dla najmłodszych”
I. Cel ogólny:
Cykl warsztatów „Mądrość przyrody dla najmłodszych” to między przedmiotowy projekt edukacji
środowiskowej, który w formie warsztatów twórczych łączy: słowo, obraz, aktywną edukację ekologiczną
oraz edukację plastyczną, muzyczną i rytmikę.
Warsztaty zawierają zadania i treści, które mogą być pomocne nauczycielom, w realizacji programu
nauczania przyrody, plastyki oraz zajęć zintegrowanych.
„Mądrość przyrody” dziecko odkrywa w formie pojedynczego warsztatu na wybrany temat lub cyklu
warsztatów, które w części lub w pełni wykorzystają treści edukacyjne zawarte we wszystkich
pomocach dydaktycznych.
•
•
•
•
•
•
•
•
Popularyzacja nowej filozofii ochrony przyrody realizowanej w ramach sieci obszarów
chronionych Natura 2000
Zdobywanie wiedzy przyrodniczej w róŜnych formach edukacyjnych
Kształtowanie właściwych postaw ochrony przyrody
Rozbudzanie wyobraźni i aktywności twórczej inspirowanej przyrodą
Kształtowanie umiejętności obserwacji, dostrzegania róŜnic i podobieństw oraz ich
transpozycja w działaniu plastycznym
Rozwijanie indywidualnych uzdolnień badawczych
Współpraca grupowa w działaniu twórczym
Konfrontacja zdobytej wiedzy z rzeczywistością
II. Sposób realizacji:
1.Warsztaty mogą być prowadzone podczas lekcji przedmiotowych w szkole, a takŜe podczas zajęć
pozalekcyjnych i świetlicowych. Warsztaty skierowane są dla dzieci w wieku 6-12 lat. W zaleŜności od
grupy wiekowej adoptowana jest skala trudności i sposób przekazywania wiedzy ekologicznej.
2. Istnieje moŜliwość realizacji warsztatów podczas akcji „Zima” i „Lato w mieście”, podczas festynów,
pikników i innych okolicznościowych imprez ekologicznych.
3. Do przeprowadzenia warsztatów konieczne jest uŜycie pomocy dydaktycznych.
4. Scenariusz kaŜdego warsztatu jest następujący:
1. Przyswajanie wiedzy ( ksiąŜeczki, rozmowa )
Agencja Chlorofil Agnieszka Oleszkiewicz, ul.Sienkiewicza 49, 05-080 Izabelin
Tel 22 721 83 23, 608 633 593, e-mail: [email protected]
NIP:118-139-26-29 REGON: 012362343
www.chlorofil.com.pl
1
kreatywna
edukacja
ekologiczna
2011
2012
2. Odkrywanie mądrości przyrody w trakcie wspólnej zabawy o tematyce przyrodniczej. Pod
wpływem inspiracji trenera pomoce dydaktyczne stają się źródłem ukierunkowanej aktywności
badawczej dziecka.
3. Działanie artystyczne, indywidualne lub grupowe, ugruntowuje zdobytą wiedzę przyrodniczą i
transponuje ją do świata ekspresji twórczej, po tej części warsztatów następuje wspólna
refleksja nad osiągniętymi rezultatami.
III. Oferta warsztatów tematycznych:
1. Warsztaty ekologiczne „Ptaki i ich przysmaki”, grupa wiekowa 5-12 lat
Jest wieczór w dąbrowie…Małe ptaki pilnie szukają kryjówek, by przetrwać noc. Wśród ciszy
słychać zew puszczyka, terkotanie lelka kozodoja, odzywa się lis…skrada kuna….
Prezentacja multi-medialna wprowadza dzieci w świat dąbrowy. Stare zmurszałe pnie drzew posiadają
liczne kryjówki, w których ukrywają się nasi bohaterowie: sójka, zięba, kowalik, sikora modra, pełzacz,
muchołówka, dzięcioły i inne ptaki, a takŜe ich przysmaki. Prezentacja urozmaicona jest barwną
opowieścią, poprzetykana anegdotami, pytaniami i zagadkami. Poznajemy najpiękniejsze ćmy, motyle i
ich gąsienice, drapieŜne chrząszcze, waŜki, pasikoniki. Kolejnym pasjonującym elementem zajęć
będzie obserwacja pod lupą preparatów prezentujących wybrane gatunki ptasich przysmaków.
Na zakończenie wspólnie rysujemy sylwetki poznanych zwierząt, dzięki pracy z ksiąŜką „Opowieści
Dąbrowy, cz.1 Ptaki i ich przysmaki”, w której znajdują się wzory do kolorowania. Wydawca Agencja
Chlorofil 2010, ISBN 978-83-931246-0-2
NIP:118-139-26-29 REGON: 012362343
2
kreatywna
edukacja
ekologiczna
2011
2012
2. Warsztaty ekologiczno-teatralne: „Opowieść z maskami ptaków”, grupa
wiekowa 4-9 lat
Dzieci wybierają maski: Mamy do wyboru: puszczyka, dzięcioła, sójkę, ziębę, lelka, jastrzębia i sikorę
modrą.
Słuchając głosów ptaków, rozpoczynamy naszą opowieść. W jej trakcie oglądamy sylwetki, sposób
ubarwienia, zastanawiamy się nad kształtami ptasich dziobów i stóp. KaŜdy moŜe juŜ przymierzyć swoją
maskę. Trzeba będzie zapamiętać charakterystyczne cechy wybranego ptaka, które staną się podstawą
zbudowania aktorskiej postaci. W trakcie zajęć będziemy takŜe imitować niektóre zachowania podczas
łowów. W sumie, postaramy się znaleźć godny występ dla kolejnych aktorów w maskach, którzy wejdą
do wspólnego kręgu zabawy: najpierw sójki, sikorki, zięby…dla kaŜdego przyjdzie pora.
NIP:118-139-26-29 REGON: 012362343
3
kreatywna
edukacja
ekologiczna
2011
2012
2. Warsztaty ekologiczno-muzyczne: „Ptasia Orkiestra” , grupa wiekowa 5-12 lat
Oto nasze instrumenty. Dzięki nim być moŜe powtórzymy śpiew słowika, sikory modrej, drozda,
kowalika, derkacza, kulika, czapli, a nawet klangor Ŝurawi.
Ptaki wydają bardzo róŜne i zaskakujące dźwięki, które układają w harmonijne występy. Czy nam uda
się osiągnąć podobną harmonię?
Warsztaty z instrumentami, poprzedza prezentacja multi-medialna prezentująca sylwetki ptaków i
siedliska, w których moŜna je spotkać.
4. Warsztaty plastyczne „Sztuka kamuflaŜu”, grupa wiekowa 5-12 lat
W jaki sposób zwierzęta się ukrywają? Przyroda wykorzystuje róŜne fortele: kamuflaŜ maskujący,
rozpraszający, sztukę mimikry. Śledzimy najciekawsze formy kamuflaŜu. W jaki sposób sylwetka
zwierzęcia moŜe zniknąć z oczu drapieŜnikowi? Znając typ siedliska w jakim zwierzę występuje staramy
wyobrazić sobie w jaki sposób moŜe ono pozostać niezauwaŜone. Po prezentacji przechodzimy do
działań plastycznych: operujemy tu pojęciami światłocienia, koloru kontrastującego i dopełniającego, roli
tła dla widoczności obiektu na pierwszym planie. Wykonujemy serię ćwiczeń wizualnych w oparciu o
przedstawione wzory.
IV. Działanie twórcze, plastyczne.
Omówienie działań plastycznych jako elementu podsumowującego zdobytą podczas
warsztatów wiedzę.
NIP:118-139-26-29 REGON: 012362343
4
kreatywna
edukacja
ekologiczna
2011
2012
KaŜdy warsztat moŜna zakończyć aktywnością twórczą. MoŜemy zaproponować pracę indywidualną lub
grupową oraz róŜne techniki plastyczne korespondujące z upodobaniami kaŜdego ucznia: rysunek
węglem, flamastrem, kredkami, z uŜyciem farby, wycinaniem konturowym i komponowaniem elementów
kompozycji na zasadzie collage, malowanie linią i plamą barwną, wykonanie figurki glinianej,
namalowanie obrazu z zastosowaniem wyłącznie naturalnych barwników, malarstwo
monochromatyczne, z jedną dominantą kolorystyczną, a nawet dadaistyczny rysunek składany
realizowany jako wspólny happening całej grupy uczestniczącej w zajęciach.
Formy pracy: moŜliwe są zajęcia indywidualne i grupowe
Metody pracy: odtwarzanie form, kolorów i kształtów, inspiracja formami przyrody, transpozycja
zdobytej wiedzy do działania twórczego ( np. utrwalenie kształtu i rodzaju dzioba, kolorystyki pióra,
koloru liścia, kształtów kielicha kwiatu itp.)
Zakres wykonanej pracy uzaleŜniony będzie od stopnia zaangaŜowania ucznia, ale takŜe jego
uzdolnień manualnych i plastycznych, dlatego waŜny jest taki dobór techniki, aby kaŜde dziecko mogło
czerpać satysfakcję z zajęć. Najlepiej gdy warsztaty proponują trzy techniki o róŜnym stopniu trudności,
tak, aby kaŜdy uczestnik miał swobodę wybrania sposobu ekspresji twórczej oraz tematyki pracy.
Wspólnej refleksji i ocenie podlega:
•
•
•
To co zostało przedstawione / temat/,
To, jak dziecko narysowało poszczególne przedmioty, czyli graficzne ukształtowanie ich postaci
na rysunku,
To, jaką budowę ma cały obraz/utwór: a więc rozmieszczenie i powiązanie jego elementów w
jedną całość kompozycyjną.
V. Omówienie pomocy dydaktycznych:
1. KsiąŜeczki edukacyjne dla dzieci- odgrywają istotną rolę w poznawaniu przyrody. Mogą być
inicjatorem zajęć, w czasie których dzieci będą rozwiązywać róŜnorodne zadania, np.:
wyszukiwać w ksiąŜkach obiekty przyrodnicze, opowiadać o Ŝyciu zwierząt na podstawie ilustracji,
rozpoznawać zwierzę, środowisko Ŝycia zwierząt i roślin na podstawie fragmentu ilustracji, porównywać
ilustracje zwierząt i klasyfikować je.
2. Maski ptaków- wybrano do zestawu gatunki ptaków występujące stale lub okresowo w Polsce. Maski
wykonane są w ten sposób, Ŝe wskazują najwaŜniejsze róŜnice w wyglądzie, ubarwieniu głowy oraz
kształtu dzioba.
3. Wabiki – instrumenty do naśladowania głosów ptaków zostały sprowadzone z Francji,
wyprodukowane zostały przez firmę wyspecjalizowaną w edukacji muzycznej o duŜej renomie. Nie są
to wabiki uŜywane przez myśliwych, powstały dla potrzeb edukacyjnych.
NIP:118-139-26-29 REGON: 012362343
5
kreatywna
edukacja
ekologiczna
2011
2012
4. Plansze do kolorowania - plansze ilustrują najpopularniejsze sposoby ukrywania się zwierząt w
środowisku naturalnym i obrazują zasady kamuflaŜu: maskującego, rozpraszającego, sztukę mimikry, a
takŜe rolę ornamentu oraz światłocienia. Wprowadzają pojęcia ton, półton, kontrast, kolor ostrzegawczy.
Wszystkie plansze wykonane są dla gatunków rodzimej bioróŜnorodności.
VI. Omówienie treści przyrodniczych i ekologicznych
Ideą przewodnią warsztatów jest pokazanie mądrości przyrody: wskazujemy pojęcia naturalnego
siedliska, współzaleŜności i przystosowania do warunków Ŝycia gatunków fauny i flory, zmienności
warunków Ŝycia i wymagań środowiskowych fauny i flory, na przykładach rodzimych, występujących w
Polsce.
Warsztaty wprowadzają elementy wiedzy o środowisku, takie jak:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
wskaźniki czystości środowiska, monitoring środowiska przyrodniczego: jednego gatunku albo
wielu gatunków (roślin i zwierząt) wskaźnikowych, by uzyskać obraz stanu środowiska
przyrodniczego na danym obszarze i stąd wnioskować o jego zmianach.
Uświadamiają rolę człowieka w środowisku jako zarządcy
Kształtowanie umiejętności obserwacji, dostrzegania róŜnic i podobieństw w budowie, barwie,
kształcie itp czyli uczą rozpoznawania cech gatunkowych
Warsztaty dostarczają narzędzi do obserwacji zmian w przyrodzie, a takŜe uczą o
cykliczności zmian przyrody,
Dostarczają wskazówki do rozpoznawania gatunków wg ich cech fizjonomicznych.
Omawiają występowanie gatunków fauny i flory w zaleŜności od rodzaju siedliska (
wilgotność, pH, nasłonecznienie itp.) i jakości ekologicznej ekosystemu.
uczą rozpoznawania rodzimych gatunków fauny, flory i siedlisk
przekazują wiedzę o łańcuchach troficznych rodzimej róŜnorodności biologicznej
uświadamiają dzieciom wpływ warunków naturalnych na charakter siedliska ( łączą i
ugruntowują wiadomości z geografii, geologii, przyrody, chemii)
Warsztaty są formą edukacji ekologicznej – uświadamiają zagroŜenia środowiska naturalnego
i potrzebę jego ochrony oraz skutki niewłaściwego obcowania ludzi z przyrodą.
Warsztaty dają okazję do tworzenia róŜnych sytuacji edukacyjnych i wykorzystania róŜnych
form aktywności dzieci: wspólna dyskusja i refleksja, działanie twórcze plastyczne, muzyczne,
teatralne.
Zachęcają do samodzielnego wyszukiwania informacji źródłowych itp.,
VI. Przykładowy konspekt warsztatów
Zabawa z maskami ptaków - gra dydaktyczna dla dzieci w wieku 7-12 lat.
Zabawa w naśladowanie ptaków naleŜących do gatunków rodzimej bioróŜnorodności.
Magia tej zabawy polega na tym, Ŝe pozwala jej uczestnikom wyjść poza codzienność, przenieść się w
świat natury i dostarczyć cennej wiedzy ekologicznej w ciekawej formie.
NIP:118-139-26-29 REGON: 012362343
6
kreatywna
edukacja
ekologiczna
2011
2012
Podczas zabawy z maskami dzieci poznają określenia, dzięki którym, łatwiej będzie im będzie
obserwować otaczającą je przyrodę.
Poziom:
Szkoła podstawowa, kl. 0-4
ŚcieŜka edukacyjna
Edukacja ekologiczna
Cele do osiągnięcia:
1. Rozpoznawanie gatunków ptaków rodzimych,
2. Opisywanie róŜnic gatunkowych przydatnych w obserwacji przyrody
3. Określanie cech charakterystycznych postaci scenicznej
4. Imitacja zachowań zwierząt z uŜywaniem werbalnych i pozawerbalnych środków wyrazu.
5. Umiejętność komunikacji za pomocą gestów, dźwięków i ruchu
6. Aktywność twórcza i odtwórcza
7. Rozwijanie zdolności do interpretacji tekstu
8. Nauka koncentracji i współdziałania w grupie
9. Kształcenie wraŜliwości estetycznej
10. Kształcenie wyobraźni
Opis zestawu
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Zestaw siedmiu masek ptaków z tektury do własnoręcznego wykonania wg wzoru
Wzory kolorowanek całych postaci wymienionych powyŜej gatunków
Krótka charakterystyka literacka postaci kaŜdego ptaka
Opisowa charakterystyka przyrodniczo-poznawcza kaŜdego gatunku
Instrukcja wykonania masek.
Menu omawianych ptaków
Zestaw zawiera siedem wzorów masek wykonanych wg pomysłu autorskiego. Przedstawiają one
siedem gatunków ptaków spotykanych w polskich lasach. Są to: sójka, sikora modra, zięba, dzięcioł
czarny, puszczyk, lelek kozodój, jastrząb. KaŜda maska uzupełniona jest o narracyjny opis, przydatny w
charakterystyce przedstawionej postaci.
Opis zajęć
1.
2.
3.
4.
5.
Wstęp, prezentacja bohaterów
Powtórzenie roli
Zabawa w kręgu z maskami ptaków
Inscenizacja
Gry dydaktyczne
NIP:118-139-26-29 REGON: 012362343
7
kreatywna
edukacja
ekologiczna
2011
2012
Wstęp:
W pierwszym etapie pracy dydaktycznej naleŜy pokazać dzieciom kolejno kaŜdą maskę z uprzednio
przygotowanego zestawu. Trzeba omówić gatunki ptaków jakie posłuŜyły do wykonania masek. MoŜna
wykorzystać w tym celu informacje opisowe z ksiąŜki, a takŜe wzbogacić je własnymi spostrzeŜeniami.
MoŜna teŜ posłuchać głosów ptaków nagranych na CD.
Przedstawione tu ptaki róŜnią się budową, trybem Ŝycia, sposobami zdobywania poŜywienia, kształtem
dzioba, głosem, ubarwieniem, przyzwyczajeniami. NaleŜy wskazać dzieciom cechy odróŜniające jeden
gatunek od drugiego.
Ta część zajęć jest bardzo waŜna, poniewaŜ zachęca do dalszego uczestnictwa i pomaga w wyborze
postaci, z którą dziecko będzie chciało utoŜsamić się w trakcie kolejnej części zajęć.
Powtarzanie ról
Po wstępnej prezentacji naleŜy ugruntować znajomość tych cech naszych bohaterów, które staną się
podstawą odegrania do ich roli. Oto przykładowe cechy ptaków do zapamiętania przez aktorów:
Sójka: często podrywa się znienacka hałasując przy tym donośnie. Skrzeczy. Zbiera z ziemi Ŝołędzie i
zakopuje je to tu, to tam.
Zięba: pięknie śpiewa, świetnie się ukrywa, krąŜy wokół gniazda gdy zauwaŜy niebezpieczeństwo. A
kiedy leci z drzewa na drzewo jej lot jest falisty (naśladujemy ruchem przedramienia i całej ręki lot
falisty).
Sikorka modraszka: jest bardzo ruchliwa, biega to tu, to tam, kręci przy tym piruety i zatrzymuje się
znienacka. To bardzo pracowite ptaki, ciągle podfruwają i łapią w locie ( gest łapania palcami ręki
powietrza) mnóstwo komarów, muszek. MoŜe nawet złapią motyla.
Dzięcioł Czarny: Dzięcioły się śmieją, dzięcioły stukają, dzięcioły skaczą obunóŜ mając przy tym
skrzydła ułoŜone wzdłuŜ tułowia.
Lelek kozodój: poluje z otwartą paszczą, śpi na ziemi, często udaje, Ŝe nie widzi zagroŜenia do
ostatniego momentu, po czym podrywa się gwałtownie i ucieka bardzo szybko.
Jastrząb: jest milczący i uwaŜny, bacznie się rozgląda, gwałtownie atakuje upatrzoną zdobycz, łapiąc ją
nie dziobem, lecz szponami.
Puszczyk: puszczyki nawołują, patrzą szeroko otwartymi oczami, polują tak jak wszystkie ptasie
drapieŜniki - łowiąc zdobycz szponami, poruszają się zupełnie bezszelestnie, ale potrafią znienacka
zaklaskać skrzydłami.
Zabawa w kręgu z maskami ptaków:
KaŜde dziecko wybiera jedną maskę. Najlepiej, aby maski były przygotowane przed zajęciami
teatralnymi. Wszyscy siadają w kręgu. Narrator, siada wśród dzieci w kręgu. Wspólnie, werbalnie
NIP:118-139-26-29 REGON: 012362343
8
kreatywna
edukacja
ekologiczna
2011
2012
powtarzamy kaŜdą „rolę” do odegrania. Następnie narrator zaprasza do środka okręgu kolejno, kaŜdy
gatunek ptaka. Wtedy wchodzą do okręgu wszystkie dzieci z maskami przywoływanego ptaka. Narrator
nadaje ton zabawie. Z pewnością uświetni ją tamburyn, bębenek, grzechotka, marakasy itp… Nadając
tempo wykonywanym ruchom, otrzymamy rytm, a dzieci będą bardziej wczuwały się w odrywaną rolę.
Np…: Narrator dyktuje:
„Sikorki łapią pająki, sikorki trzepoczą skrzydełkami w miejscu, sikorki biegają to tu to tam. Wreszcie
zmęczone zasypiają…”
KaŜdy ptak w tym zestawie ma przypisaną określoną ilość cech charakterystycznych, które moŜna
przedstawić w prostym ruchu scenicznym i z uŜyciem najprostszych środków wyrazu: gestów, sposobu
poruszania, imitacji głosu itp…
Inscenizacja (widowisko) pt.: Chrząszcz
W inscenizacji biorą udział: sikora modra, sójka, zięba, dzięcioł czarny, jastrząb i chrząszcz
(którego moŜe tu reprezentować zwykły kamień).
„Zaskoczona sikorka była tak zaaferowana spacerującym po ziemi chrząszczem, Ŝe nie zauwaŜyła
nadlatującego jastrzębia. Na szczęście w porę została ostrzeŜona przez sójkę. Tymczasem
smakowitego chrząszcza zauwaŜyła siedząca nieopodal na gałęzi zięba. Szybko porwała go ze sobą ,
ale nie mogła sobie poradzić z twardym chitynowym pancerzem. Upuściła więc zdobycz na ziemię.
Wtedy spostrzegł go nasłuchujący dzięcioł. Bez trudu złapał i rozgniótł nieszczęśnika.”
Gry z maskami
Jastrząb i jego zdobycz
Zabawa w parach. Dzieci dobierają się w parach jastrząb – inny spośród ptaków.
Aby złapać ptaka, jastrząb moŜe zrobić tylko trzy kroki i musi się zatrzymać…Ptak zawsze moŜe
ukucnąć..itp..
Zabawa w łapanie ćmy:
W inscenizacji biorą udział ptaki nocne: lelki i puszczyki. Ćmę wypuszczamy nad głowami dzieci, opada
ona swoim swobodnym lotem na ziemię, a kto pierwszy ją złapie, ten wygrywa.
VII. Informacje praktyczne:
Warsztaty odbywają się w grupach max. 30 osobowych
Czas trwania 1 warsztatu to ok. 60 minut. Cena 1 spotkania 120 PLN + 23% VAT
* cena 1 ksiąŜki - 5 PLN (zakup nie jest obowiązkowy)
NIP:118-139-26-29 REGON: 012362343
9

„Mądrość przyrody dla najmłodszych”

Transkrypt

Podobne dokumenty

Rady dla nauczyciela, kiedy „klasa szaleje”

Struktura zarządzania projektem KaŜdy kto starał się kiedykolwiek o

Dzieci i komputer

Trwałość pamięci

Prawa dziecka - Biblioteka w Szkole

Phytolife - Chlorofil – zielona krew