www.sqlmedia.pl EGZAMIN MATURALNY Z BIOLOGII www
Transkrypt
www.sqlmedia.pl EGZAMIN MATURALNY Z BIOLOGII www
materia³ pobrano ze strony: www.sqlmedia.pl www.sqlmedia.pl multimedialna platforma edukacyjna Miejsce na naklejkê z kodem (Wpisuje zdaj¹cy przed rozpoczêciem pracy) KOD ZDAJ¥CEGO EGZAMIN MATURALNY Z BIOLOGII POZIOM ROZSZERZONY ROZWI¥ZANIA I ODPOWIEDZI Instrukcja dla zdaj¹cego: 1. Proszê sprawdziæ, czy arkusz egzaminacyjny zawiera wszystkie strony Ewentualny brak nale¿y zg³osiæ przewodnicz¹cemu zespo³u nadzoruj¹cego egzamin. 2. Obok ka¿dego zadania podana jest maksymalna liczba punktów, któr¹ mo¿na uzyskaæ za jego poprawne rozwi¹zanie. 3. Nale¿y pisaæ czytelnie, tylko w kolorze niebieskim lub czarnym. 4. B³êdne zapisy nale¿y wyraŸnie przekreœliæ. Nie wolno u¿ywaæ korektora. 5. W karcie odpowiedzi zamaluj ca³kowicie kratkê z liter¹ oznaczaj¹c¹ odpowiedz, np. . Jeœli siê pomylisz b³êdne zaznaczenie obwiedŸ kó³kiem i zamaluj inn¹ odpowiedŸ. ¯yczymy powodzenia! (Wpisuje zdaj¹cy przed rozpoczêciem pracy) PESEL ZDAJ¥CEGO materia³ pobrano ze strony: www.sqlmedia.pl www.sqlmedia.pl multimedialna platforma edukacyjna dysleksja ODPOWIEDZI DO PRZYKŁADOWEGO ARKUSZA MATURALNEGO Zadanie 1 A – włoĞniki na skórce korzenia, pobierają wodĊ z gleby. B – aparaty szparkowe w skórce liĞcia, regulują transpiracjĊ (parowanie) wody z roĞliny. Zadanie 2 I – transkrypcja, zachodzi w jądrze komórkowym II – translacja, zachodzi na rybosomach / siateczce Ğródplazmatycznej szorstkiej Zadanie 3 Tak, taka sytuacja jest moĪliwa. Genotypy rodziny: - rodzice: Aa, Aa - dzieci: syn – aa, córka – Aa lub AA Zadanie 4 a) Genotypy krzyĪowanych osobników: owca: XrXr baran: XRY(-) b) Pokolenie F1: - 100% samic rogatych - 100% samców bezrogich A a A AA Aa a Aa aa Xr Xr XR Y(-) XRXr XrY(-) XRXr XrY(-) Zadanie 5 Zimą przewarza wymiana gazowa prowadzona /tlen pobierany jest/ przez skórĊ, latem przez płuca. Zadanie 6 Aby przeĪyły wszystkie gatunki w akwarium powinna byü utrzymywana temperatura ok. 7,50C. W akwarium rozwijaü siĊ bĊdzie wyłącznie Paramecium jenningsi, jeĪeli utrzymamy temperaturĊ od 11-140C. Zadanie 7 E, B, A, F, C, D Zadanie 8 A. fałsz B. fałsz C. prawda D. fałsz Zadanie 9 Do najczĊĞciej atakowane u mĊĪczyzn układów naleĪą układ oddechowy i pokarmowy. Rak płuc u mĊĪczyzn spowodowany jest paleniem tytoniu. Zadanie 10 Cecha Oddychanie beztlenowe Miejsce zachodzenia cytoplazma Substrat oddechowy glukoza Produkt koĔcowy Alkohol + CO2 Zysk energetyczny z 1 cząsteczki glukozy 2 cząsteczek ATP Oddychanie tlenowe cytoplazma i mitochondriom glukoza + O2 CO2 + H2O 38 cząsteczek ATP WiĊksze zapotrzebowanie na glukozĊ bĊdzie miała komórka oddychająca beztlenowo, poniewaĪ z jednej cząsteczki glukozy otrzyma tylko 2 cząsteczki ATP, a komórka oddychająca tlenowo aĪ 38 cząsteczek ATP. Oddychanie beztlenowe jest mniej efektywne. Zadanie 11 Podczas porodu pierwszego dziecka dochodzi do kontaktu krwi matki o grupie Rh(-) z krwią dziecka Rh(+). W osoczu matki powstają przeciwciała anty-Rh, które niszczą krwinki dziecka. Rzadszym przypadkiem jest uszkodzenie łoĪyska w czasie pierwszej ciąĪy. W tej sytuacji krwinki dziecka juĪ w Īyciu płodowym maja kontakt z osoczem matki, w którym wytwarzają siĊ przeciwciała. Zadanie 12 I – fosforylacja oksydacyjna II – fosforylacja autotroficzna III – fosforylacja substratowa Zadanie 13 I – producenci II – reducenci III – konsumenci I rzĊdu IV – konsumenci II rzĊdu Człowiek jest konsumentem II rzĊdu, czyli Īywi siĊ substancją organiczną „wyprodukowaną” przez roĞliny i zwierzĊta roĞlinoĪerne. W procesie oddychania wydala CO2. Dodatkowo człowiek emituje do atmosfery CO2 w procesie spalania paliw i produkcji cementu, przez co zaburza obieg wĊgla w ekosystemie. Takie działanie przyczynia siĊ do powstania efektu cieplarnianego. Zadanie 14 Mitoza Mejoza Ani mitoza ani mejoza A, D, F B, C, H E, G Zadanie 15 I – fałsz. TytoĔ naleĪy do RKD i aby zakwitnął potrzebuje nieprzerwanie 12 godzin ciemnoĞci, a na naszej szerokoĞci geograficznej w okresie wegetacyjnym (wiosna, lato) przewaĪa faza jasna w ciągu doby. II – prawda. Szpinak naleĪy do RDD, czyli kwitnie gdy w fotoperiodzie przewaĪa faza jasna w ciągu doby, co ma miejsce w naszej szerokoĞci geograficznej w okresie wegetacyjnym. III – prawda. IV –fałsz. Zakwitnie tylko szpinak (naleĪący do RDD), który nie potrzebuje długiego okresu zaciemnienia. U tytoniu przerwanie okresu ciemnoĞci, choüby na krótka chwile, powstrzymuje kwitnienie. Zadanie 16 W komórkach wysp trzustki wystĊpuje silnie rozwiniĊte retikulum szorstkie, na którym syntetyzowane są białka oraz liczne aparaty Golgiego, które pełnią funkcjĊ wydzielniczą. Jest to związane z wytwarzaniem i wydzielaniem insuliny i glukagonu – peptydowych hormonów trzustki. Włókna miĊĞnia szkieletowego zuĪywają duĪo energii na nieustanne kurczenie siĊ i dlatego wystĊpują tam liczne mitochondria, w których w procesie oddychania wewnątrzkomórkowego powstaje energia. Druga pod wzglĊdem zuĪywania energii w organizmie jest tkanka nerwowa, która równieĪ zawiera wiele mitochondriów. Zadanie 17 Zdania prawdziwe: D, F. Zadanie 18 KM = 0,18 – 400 Zadanie 19 Schemat przedstawia rybĊ kostnoszkieletowa słodkowodną. Przykładowe argumenty: Ryba nie pije wody, gdyĪ do jej wnĊtrza napływa woda z hipotonicznego roztworu, w którym Īyje. Ryba musi aktywnie pobieraü sól, gdyĪ jest jej niewiele w otaczającej ją wodzie. Choü nie pije ryba usuwa duĪe iloĞci moczu, gdyĪ do jej wnĊtrza wnika woda z hipotonicznego roztworu, w którym Īyje. Wnikanie wody do organizmu ryby spowodowane jest wiĊkszym ciĞnieniem osmotycznym w ciele ryby niĪ w otaczającej ją wodzie. Zadanie 20 a) Problem badawczy: Jaki typ geotropizmu wykazują pĊdy i korzenie? b) Wniosek: PĊdy wykazują geotropizm ujemny, wiĊc odchylają siĊ ku górze. Korzenie geotropizm dodatni – wychylają siĊ ku dołowi (ziemi). Zadanie 21 a) A – dyfuzja prosta – transportowane są małe cząsteczki, zgodnie z gradientem stĊĪeĔ, bez uĪycia energii. B – dyfuzja wspomagana – transportowane są wiĊksze cząsteczki oraz jony, zgodnie z gradientem stĊĪeĔ, bez uĪycia energii. C – transport aktywny - transportowane odbywa siĊ odwrotnie do gradientu stĊĪeĔ, z udziałem energii z ATP. b) Sole mineralne są transportowane w sposób aktywny. Zadanie 22 Populacje te przeobraĪą siĊ w samodzielne gatunki, gdy izolacja trwaü bĊdzie wystarczająco długo, aby narastające zmiany zaszły tak daleko, tak by miĊdzy osobnikami nowo powstających gatunków nie mogło juĪ zachodziü krzyĪowanie. Inne czynniki izolujące populacje to: izolacja siedliskowa, izolacja morfologiczna, izolacja sezonowa. Zadanie 23 a) problem badawczy: Jaki jest wpływ wybranych pierwiastków na rozwój roĞlin? b) wniosek: Fosfor, potas i azot są niezbĊdne do rozwoju roĞlin. c) RoĞlina A pełni w doĞwiadczeniu rolĊ próby kontrolnej. Zadanie 24 a) Przykładowy temat badaĔ: Wpływ nawozów mineralnych na wielkoĞü plonów b) Wraz ze wzrostem dawki nawozu mineralnego roĞnie wielkoĞü plonu uzyskiwana z hektara.