1 Piotr Podemski Prywatne Gimnazjum nr 2 Poziomy wymagań z

1
Piotr Podemski
Prywatne Gimnazjum nr 2
Poziomy wymagań z przedmiotu Historia dla klasy I.
Poziom podstawowy (ocena dopuszczająca i dostateczna):
Uczeń potrafi:
– wymienić rodzaje źródeł historycznych,
– wyjaśnić pojęcia: źródło historyczne, chronologia, nasza era, przed naszą erą, wiek,
– wyjaśnić znaczenie źródeł w odtwarzaniu dziejów,
– wykorzystywać oś czasu.
– dokonać najprostszego podziału źródeł,
– prawidłowo określić wiek wydarzenia,
– określić wydarzenia w kategoriach wcześniejsze– późniejsze,
– umieszczać wydarzenia na osi czasu,
– podać różne sposoby mierzenia czasu.
– wyjaśnić pojęcia: prehistoria, paleolit, człowiek pierwotny, człowiek rozumny,
– scharakteryzować epokę paleolitu,
– wskazać związki między warunkami klimatycznymi a życiem ludzi w najdawniejszych
czasach,
– wyjaśnić pojęcia: neolit, rewolucja neolityczna,
– wyjaśnić zależność człowieka od warunków geograficzno-przyrodniczych, np. w rolnictwie.
– wskazać na mapie obszar Bliskiego Wschodu,
– wyjaśnić, dlaczego zmiany w sposobie życia ludzi neolitu nazwano rewolucją,
– przedstawić czynniki, które miały wpływ na zmianę trybu życia ludzi epoki neolitu,
– wyjaśnić różnice między koczowniczym a osiadłym trybem życia,
– wyjaśnić pojęcia: cywilizacja, Żyzny Półksiężyc, Międzyrzecze, monarchia despotyczna,
system irygacyjny,
– lokalizować na mapie Żyzny Półksiężyc, Mezopotamię, Babilonię, Tygrys i Eufrat,
– dostrzec zależność między powstaniem cywilizacji i państwa a organizacją pracy,
– wyjaśnić pojęcia: epoka brązu, politeizm, miasto-państwo, pismo klinowe, kodeks,
– wyjaśnić wpływ środowiska naturalnego na życie ludzi cywilizacji nadrzecznych.
– zinterpretować główną zasadę Kodeksu Hammurabiego: „oko za oko, ząb za ząb”,
– dostrzec przejawy świadomej ingerencji człowieka w środowisko naturalne.
– wyjaśnić pojęcia: faraon, monarchia despotyczna, niewolnik, hieroglify, papirus,
– wyjaśnić zależności między położeniem geograficznym a powstaniem cywilizacji i państwa
egipskiego.
– wskazać na mapie i określić położenie geograficzne Egiptu,
– opisać warunki geograficzno-przyrodnicze Egiptu oraz opowiedzieć o sposobie życia
i podstawowych zajęciach mieszkańców,
– określić zakres władzy faraona,
– wymienić osiągnięcia cywilizacji egipskiej,
– głównych bogów, w których wierzyli Egipcjanie.
– wyjaśnić pojęcia: politeizm, mumia, sarkofag, balsamowanie, piramida, Księga Umarłych,
– wyjaśnić związki między religią a przyrodą.
– przedstawić wyobrażenia Egipcjan o życiu pozagrobowym,
2
– wyjaśnić pojęcia: Biblia, Stary i Nowy Testament, Ziemia Obiecana, monoteizm, niewola
babilońska, naród wybrany, prorok, Jahwe,
– przedstawić wpływ kultury Izraelitów na naszą cywilizację.
– wskazać na mapie Izrael, Palestynę, Jerozolimę,
– scharakteryzować religię Izraelitów,
– ocenić znaczenie Biblii w dziejach ludzkości,
– wymienić najważniejsze cechy i osiągnięcia cywilizacji starożytnego Wschodu.
– dostrzec różnice między politeizmem a monoteizmem,
– wyjaśnić pojęcia: Hellada, Hellen, polis, kolonia,
– wskazać na mapie i określić położenie geograficzne Grecji,
– wymienić głównych bogów greckiego panteonu.
– wyjaśnić pojęcia: panteon, heros, mit, Hades, Pytia, Pola Elizejskie,
– określić rolę religii w umacnianiu wspólnoty Hellenów,
– określić dziedziny życia, którymi opiekowali się greccy bogowie,
– wskazać na mapie Olimp, Delfy,
– opowiedzieć kilka mitów i dokonać ich dydaktycznej interpretacji,
– przedstawić poglądy Greków na temat życia pozagrobowego,
– wyjaśnić datę 776 p.n.e.,
– wyjaśnić pojęcia: olimpiada, rydwan, „pokój boży”.
– lokalizować na mapie Olimpię,
– ocenić rolę igrzysk w życiu Greków,
– wyjaśnić pojęcia: heloci, spartiata, falanga, hoplita, periojkowie, Lacedemon.
– wskazać na mapie Peloponez, Spartę,
– wyjaśnić znaczenie zwrotów: mówić lakonicznie, wrócić z tarczą lub na tarczy,
– wymienić postaci, które przyczyniły się do powstania ustroju demokratycznego.
– wyjaśnić pojęcia: demokracja, ostracyzm, arystokracja, tyran, strateg.
– przedstawić ustrój Aten,
– ocenić zasady demokracji ateńskiej,
– wyjaśnić daty: 490 p.n.e., 480 p.n.e.,
– wymienić postacie: Miltiadesa, Leonidasa, Temistoklesa.
– wskazać na mapie miejsca najważniejszych bitew Greków z Persami,
– wyjaśnić symboliczny sens nazwy: Termopile,
– wyjaśnić sens słów: „Przechodniu, powiedz Sparcie, że tu leżymy, wierni jej prawom”,
– ocenić postawę Greków w momencie najazdu perskiego,
– wymienić sławnych filozofów greckich: Sokratesa, Platona, Arystotelesa,
– wymienić twórców teatru i rzeźby greckiej: Ajschylosa, Sofoklesa, Fidiasza.
– wyjaśnić pojęcia: filozofia, tragedia, komedia, dramat, amfiteatr,
– opowiedzieć, jak powstał teatr grecki,
– wyjaśnić datę 338 p.n.e.,
– omówić postacie: Filipa II, Aleksandra Wielkiego.
– przedstawić dokonania Aleksandra Wielkiego,
– wyjaśnić, jak powstała kultura hellenistyczna,
– określić cechy kultury hellenistycznej,
– określić wpływ kultury greckiej na współczesność,
– wyjaśnić datę 753 p.n.e.,
– wymienić postacie: Romulusa, Remusa, Eneasza.
3
– wyjaśnić pojęcia: Etruskowie, Lacjum, Palatyn, republika, patrycjusze, plebejusze, konsul,
senat, trybun ludowy, weto, dyktator,
– omówić zasady funkcjonowania republiki.
– wskazać na mapie i opisać położenie geograficzne Rzymu,
– wymienić postacie: Hannibala, Scypiona Afrykańskiego, Mariusza.
– wyjaśnić pojęcia: prowincja, armia zawodowa, legion, imperium, romanizacja.
– wskazać na mapie kierunki i zasięg podboju Rzymian,
– przedstawić przyczyny ekspansji Rzymu,
– wyjaśnić, czego dotyczyła, na czym polegała i jakie skutki wywarła reforma Mariusza,
– wyjaśnić daty: 49 p.n.e., 44 p.n.e., 30 p.n.e. – 14 n.e.,
– omówić postacie: Juliusza Cezara, Brutusa, Oktawiana Augusta.
– wyjaśnić pojęcia: „pokój rzymski”, kalendarz juliański,
– przedstawić przyczyny i przejawy kryzysu w republice rzymskiej,
– podać, kto i kiedy powiedział: „I ty, Brutus e, przeciwko mnie?”,
– na podstawie tekstów źródłowych ocenić postać Oktawiana Augusta,
– wyjaśnić datę 73–71 p.n.e.,
– omówić postać Spartakusa,
– wymienić grupy społeczne w Rzymie.
– wyjaśnić pojęcia: termy, igrzyska, niewolnik, gladiator, „chleba i igrzysk”, Koloseum,
– określić położenie niewolników,
– dokonać oceny moralnej systemu niewolniczego w państwie rzymskim,
– wyjaśnić, dlaczego i kiedy doszło do powstania Spartakusa,
– wyjaśnić pojęcia: bazylika, fresk, atrium, Via Appia, kamień milowy.
– wyjaśnić znaczenie zwrotu: wszystkie drogi prowadzą do Rzymu,
– scharakteryzować znaczenie dróg w państwie rzymskim,
– wyjaśnić daty: 6 p.n.e., 64 n.e., 313, 381,
– omówić postacie: Jezusa Chrystusa, apostołów Piotra i Pawła, Nerona, Konstantyna Wielkiego,
– wymienić najważniejszych bogów rzymskich.
– wyjaśnić pojęcia: tolerancja religijna, ewangelia, Dzieje Apostolskie, Mesjasz,
– opowiedzieć o prześladowaniach chrześcijan,
– lokalizować na osi czasu daty: 313 r., 381 r.,
– wyjaśnić daty: 395, 476,
– wymienić postać Attyli.
– wyjaśnić pojęcia: wędrówka ludów, insygnia, barbarzyńcy, wandalizm, kolon,
– dowieść, że o potędze i trwałości państwa decyduje nie tylko jego obszar, ale również stabilny
rozwój.
– określić przyczyny upadku Imperium Rzymskiego,
– wymienić plemiona wkraczające w granice państwa,
– lokalizować na osi czasu daty: 395 r., 476 r.,
– wyjaśnić umowne znaczenie daty 476 r. jako cezury między starożytnością a średniowieczem,
– przedstawić osiągnięcia kulturalne i cywilizacyjne Greków i Rzymian,
– ocenić trwałość osiągnięć cywilizacyjnych Grecji i Rzymu oraz dostrzec ich obecność we
współczesnym świecie,
– wyjaśnić, że kultura grecko-rzymska oraz religia chrześcijańska stanowią filary kultury
europejskiej,
– wyjaśnić datę 1054,
– omówić postać Justyniana Wielkiego.
4
– wyjaśnić pojęcia: Kodeks Justyniana, cezaropapizm, schizma, Kościół prawosławny, sobór,
dogmat, mozaika, ikona, orientalizm.
– scharakteryzować dorobek kulturowy Bizancjum,
– wyjaśnić datę 622,
– wymienić najważniejsze zasady islamu,
– wymienić postać Mahometa,
– wyjaśnić pojęcia: święta wojna, Allah, Koran, islam, muzułmanin, meczet, era muzułmańska,
kalifat, państwo teokratyczne.
– dostrzec wpływ kultury islamskiej na średniowieczną Europę,
– sytuować na mapie terytorium Arabów,
– wyjaśnić daty: 496, 800, 843,
– wymienić postacie: Karola Wielkiego, Chlodwiga, Karola Młota, Pepina Krótkiego.
– wyjaśnić pojęcia: dynastia, monarchia, Normanowie, renesans karoliński, minuskuła
karolińska, kopista,
– sytuować na mapie zasięg terytorialny państwa Franków,
– wskazać na mapie państwa powstałe w wyniku postanowień traktatu z 843 r.,
– wyjaśnić datę 962,
– wymienić postacie: Ottona I, Jana XII, Ottona III.
– scharakteryzować poglądy Ottona III na odnowione cesarstwo rzymskie.
– wyjaśnić rolę Ottonów w dążeniu do budowy zjednoczonej Europy,
– wyjaśnić pojęcia: feudalizm, senior, wasal, lenno, danina, hołd lenny, trójpolówka,
komendacja, inwestytura, „rozejm boży”, stan.
– określić charakterystyczne cechy feudalizmu jako systemu społeczno-ekonomicznego
średniowiecznej Europy,
– wskazać różnice w położeniu poszczególnych stanów,
– wyjaśnić datę 1122,
– wymienić postacie: Grzegorza VII, Henryka IV, Franciszka z Asyżu.
– wyjaśnić pojęcia: asceza, reguła, zakon, uniwersalizm,
– ukazać rolę Kościoła w kształtowaniu średniowiecznego poglądu na świat,
– wyjaśnić istotę średniowiecznego uniwersalizmu,
– wyjaśnić daty: 1095, 1291,
– wyjaśnić pojęcia: rekonkwista, Turcy Seldżuccy, krucjata.
– wymienić postacie: Urbana II, Salah ad-Dina, Innocentego III, Ludwika IX ´Swiętego,
– wymienić nazwy zakonów rycerskich oraz cele i okoliczności ich powstania.
– wskazać na mapie Królestwo Jerozolimy,
– wyjaśnić pojęcia: „czarna śmierć”, teologia,
– na czym polegał średniowieczny pogląd na świat i człowieka.
– wskazać i scharakteryzować wzorce osobowe średniowiecza,
– dostrzec wpływ religii chrześcijańskiej na życie ludzi średniowiecza,
– ocenić rolę uniwersytetów w rozwoju kultury,
– rozróżnić style romański i gotycki oraz omówić ich cechy charakterystyczne,
– wyjaśnić daty: 966, 972,
– wymienić postacie: Galla Anonima, Mieszka I, Ibrahima ibn Jakuba, Hodona, Thietmara,
– wymienić najważniejsze plemiona słowiańskie, zamieszkujące ziemie polskie.
– wyjaśnić pojęcia: plemię, gród, dynastia,
– przedstawić proces kształtowania się państwa polskiego,
– wskazać przyczyny i określić znaczenie przyjęcia chrztu przez Mieszka I,
5
– lokalizować na osi czasu daty wydarzeń: chrztu Polski, bitwy pod Cedynią,
– wskazać na mapie granice państwa polskiego w czasach Mieszka I,
– wyjaśnić daty: 1000, 1025,
– omówić postacie: Bolesława Chrobrego, św. Wojciecha,
– wyjaśnić pojęcia: arcybiskupstwo, gród, podgrodzie, woj, drużyna,
– omówić polityczne znaczenie koronacji Bolesława Chrobrego.
– ocenić znaczenie zjazdu gnieźnieńskiego dla rozwoju organizacji kościelnej i państwowej,
– lokalizować na osi czasu daty: zjazdu w Gnieźnie, koronacji Bolesława Chrobrego,
– korzystając z mapy, przedstawić zmiany terytorialne w czasach pierwszego koronowanego
władcy polskiego,
– wyjaśnić daty: 1025, 1039, 1076,
– omówić postacie: Mieszka II, Kazimierza Odnowiciela, Bolesława Śmiałego, biskupa
Stanisława, Wincentego Kadłubka.
– wyjaśnić pojęcie: kryzys państwa,
– wskazać przyczyny kryzysu państwa polskiego za Mieszka II,
– ocenić politykę Bolesława Śmiałego w stosunku do cesarza Henryka IV,
– wyjaśnić politykę władców piastowskich w stosunku do Pomorza,
– scharakteryzować postaci: Mieszka II, Kazimierza Odnowiciela, Bolesława Śmiałego, biskupa
Stanisława, Wincentego Kadłubka, Galla Anonima.
– wyjaśnić daty: 1109, 1138,
– scharakteryzować postacie: Władysława Hermana, Bolesława Krzywoustego, Zbigniewa,
Henryka V.
– wyjaśnić pojęcia: trybut, statut,
– omówić zasady statutu Bolesława Krzywoustego.
– wyjaśnić przyczyny i przebieg walk obronnych Polski w 1109 r.,
– wyjaśnić znaczenie Pomorza dla sprawnego funkcjonowania gospodarki państwa polskiego,
– wyjaśnić datę 1226,
– scharakteryzować postać Konrada Mazowieckiego.
– wyjaśnić pojęcia: prawo składu, lokacja, immunitet, sołtys,
– omówić różnice między lokacją na prawie polskim i niemieckim.
– opowiedzieć o początkach państwa krzyżackiego,
– wskazać czynniki jednoczące kraj,
– daty: 1295, 1300, 1308, 1320, 1331,
– scharakteryzować postacie: Władysława Łokietka, Przemysła II, Wacława II, Wacława III.
– wyjaśnić pojęcia: bulla, starosta.
– lokalizować na osi czasu wydarzenia: koronację Przemysła II i Władysława Łokietka, zajęcie
Pomorza Gdańskiego przez Krzyżaków, bitwę pod Płowcami,
– wskazać na mapie ziemie zajęte przez Łokietka i pozostające poza granicami państwa,
– wyjaśnić daty: 1333–1370, 1339, 1343, 1364,
– scharakteryzować postacie: Kazimierza Wielkiego, Janka z Czarnkowa.
– wyjaśnić pojęcia: kodyfikacja prawa, monarchia stanowa,
– przedstawić wpływ Akademii Krakowskiej na rozwój kultury i organizację państwa Kazimierza
Wielkiego.
– ocenić rolę Kazimierza Wielkiego w umacnianiu pozycji Polski w Europie,
– przedstawić zmiany terytorialne państwa polskiego w X–XIV w.,
– porównać organizację państwa pierwszych Piastów z organizacją państwa Kazimierza
Wielkiego,
6
– ocenić wpływ religii chrześcijańskiej na życie społeczeństwa polskiego w X–XIV w.,
– charakteryzować wzorce osobowe człowieka średniowiecza (władca, asceta, rycerz)
Poziom rozszerzony (ocena dobra i bardzo dobra):
Uczeń dodatkowo potrafi:
– wymienić przyrządy służące do mierzenia czasu.
– ocenić rolę archeologii w odtwarzaniu procesu dziejowego,
– wyjaśnić wpływ procesu ujarzmiania przyrody na ewolucję człowieka.
– wskazać na mapie siedziby pierwszych ludzi,
– opowiedzieć o życiu ludzi epoki paleolitu.
– opowiedzieć o życiu i zajęciach ludzi epoki neolitu,
– ocenić wpływ wynalazków technicznych na polepszenie warunków życia człowieka.
– przedstawić osiągnięcia cywilizacji sumeryjskiej i babilońskiej oraz ocenić ich znaczenie,
– wymienić i scharakteryzować poszczególne warstwy społeczeństwa egipskiego,
– opowiedzieć o zadaniach i roli poszczególnych grup społeczeństwa w życiu państwa,
– opisać organizację państwa egipskiego,
– wykreślić schemat przedstawiający społeczeństwo egipskie.
– podać najważniejsze osiągnięcia cywilizacji egipskiej i docenić ich znaczenie w rozwoju
ludzkości.
– wskazać na mapie szlak wędrówki narodu wybranego,
– zaznaczyć na osi czasu najważniejsze wydarzenia z dziejów narodu żydowskiego od czasów
Abrahama do zakończenia niewoli babilońskiej,
– opowiedzieć, jak powstało państwo żydowskie – Izrael.
– ocenić najważniejsze cechy i osiągnięcia cywilizacji starożytnych.
– dostrzec związek między warunkami naturalnymi Grecji a wykształceniem się polis i życiem
mieszkańców.
– opowiedzieć o zajęciach Greków,
– wskazać przyczyny i zasięg kolonizacji greckiej.
– scharakteryzować rolę, jaką w życiu Greków pełniły wyrocznie.
– wyszukać w mitach wartości uniwersalne,
– opowiedzieć, w jaki sposób Grecy wyobrażali sobie bogów i oddawali im cześć,
– posługiwać się zwrotami: syzyfowa praca, stajnia Augiasza, męki Tantala.
– wymienić dyscypliny wchodzące w skład pięcioboju,
– wymienić pozostałe konkurencje sportowe.
– wyjaśnić różnicę między igrzyskami olimpijskimi a olimpiadą,
– opowiedzieć o przebiegu igrzysk olimpijskich,
– przedstawić idee starożytnych i współczesnych igrzysk olimpijskich,
– dostrzec we współczesnych igrzyskach olimpijskich bezpośrednie nawiązanie do tradycji
greckiej.
– scharakteryzować strukturę społeczeństwa Sparty,
– przedstawić zasady, na których opierał się ustrój Sparty,
– ocenić surowe zasady obyczajowe obowiązujące w Sparcie, wskazać w nich wartości
aprobowane przez siebie,
– dokonać oceny ustroju Sparty.
– przedstawić proces kształtowania się demokracji ateńskiej,
7
– wskazać różnice między demokracją ateńską a współczesną (np. w Polsce).
– omówić postawy sławnych dowódców greckich z V w. p.n.e..
– przedstawić przyczyny wojen grecko-perskich,
– udowodnić tezę, że konfrontacja Greków z Persami zapoczątkowała kształtowanie się
tożsamości europejskiej.
– wyjaśnić, jak powstała filozofia.
– podać genezę rozkwitu Aten w V w. p.n.e.,
– ocenić wkład Greków w kształtowanie się kultury śródziemnomorskiej.
– ocenić rolę Peryklesa w rozkwicie kulturalnym Aten,
– dostrzec wpływ wojny peloponeskiej na umocnienie się Macedonii.
– wskazać na mapie terytoria zajmowane przez armie Aleksandra Wielkiego.
– wskazać ponadczasowe wartości filozofii greckiej,
– opisać warunki naturalne Italii,
– opowiedzieć legendę o powstaniu Rzymu,
– wyjaśnić, na czym polegały zasady jednoroczności i kolegialności,
– porównać ustrój w Atenach i Rzymie oraz wskazać różnice między demokracją a republiką.
– wskazać na mapie kolejno zakładane prowincje,
– opowiedzieć o organizacji i zasadach obowiązujących w armii rzymskiej, z jednoczesnym
podkreśleniem jej wkładu w zwycięstwa,
– opowiedzieć o organizacji prowincji.
– wyjaśnić związek między reformą Mariusza a upadkiem republiki.
– lokalizować na mapie kierunki i zasięg podbojów Juliusza Cezara,
– wskazać, na czym opierała się dyktatura Cezara,
– wyjaśnić symboliczne znaczenie zwrotów: kości zostały rzucone, przekroczyć Rubikon,
– dokonać oceny postaci Juliusza Cezara.
– określić znaczenie niewolnictwa dla państwa rzymskiego,
– określić różnice w położeniu grup społecznych państwa rzymskiego.
– opowiedzieć, w jaki sposób mieszkańcy Rzymu spędzali czas wolny,
– opisać wygląd Rzymu,
– przedstawić i ocenić wartości kultywowane w rodzinie rzymskiej,
– wskazać ich ponadczasowe znaczenie,
– dokonać etycznej oceny igrzysk rzymskich i porównać je z igrzyskami greckimi.
– na przykładzie badań archeologicznych prowadzonych w Pompejach dostrzec ich wpływ na
rozwój wiedzy historycznej (związki między osiągnięciami archeologii a wiedzą historyczną),
– opisać wygląd Pompejów,
– opowiedzieć o zasadach, jakie obowiązywały w rzymskim domu.
– wyjaśnić rolę chrześcijaństwa w starożytności.
– porównać chrześcijaństwo z wierzeniami Greków i Rzymian,
– wyjaśnić związek chrześcijaństwa z judaizmem,
– wyjaśnić przyczyny zwycięstwa chrześcijaństwa w IV w..
– wyjaśnić przyczyny podziału cesarstwa,
– ocenić skutki najazdu barbarzyńców na Rzym,
– wskazać na mapie kierunki najazdów ludów barbarzyńskich, granicę podziału ustaloną w 395 r.
– dostrzec ciągłość rozwoju cywilizacyjnego i korzystanie z dorobku innych kultur przez kolejne
pokolenia,
– zauważyć związki między życiem politycznym a przemianami cywilizacyjnymi.
8
– wymienić strefy kulturowe i polityczne powstałe po upadku cesarstwa zachodniorzymskiego
i wskazać je na mapie,
– wyjaśnić, dlaczego Bizancjum uważa się za kontynuację państwa rzymskiego,
– scharakteryzować działalność Justyniana Wielkiego,
– wyjaśnić przyczyny strat terytorialnych cesarstwa bizantyjskiego,
– wyjaśnić przyczyny podziału chrześcijaństwa na odrębne wyznania.
– omówić główne dokonania Mahometa.
– dostrzec związki między islamem a religią żydowską i chrześcijaństwem,
– wyjaśnić trwałość osiągnięć cywilizacyjnych Arabów.
– scharakteryzować rolę chrześcijaństwa w życiu politycznym, społecznym i gospodarczym
Europy.
– wyjaśnić proces kształtowania się państw średniowiecznej Europy na gruzach cesarstwa
zachodniorzymskiego,
– ocenić rolę Karola Wielkiego w kształtowaniu się średniowiecznej Europy,
– ocenić wkład Karola Wielkiego w postęp cywilizacyjny Europy Zachodniej,
– wyjaśnić przyczyny i znaczenie odnowienia cesarstwa na Zachodzie,
– przedstawić znaczenie podziału cesarstwa między trzech wnuków Karola Wielkiego,
– dostrzec i uzasadnić dynamikę zmiany – od monarchii Franków do traktatu w Verdun w 843 r.,
– wyjaśnić rolę Chlodwiga, Karola Młota, Pepina Krótkiego i Karola Wielkiego w historii.
– dostrzec wpływ polityki cesarzy rzymskich na tronie niemieckim na sytuację Słowian,
– rozumieć przyczyny rozbicia politycznego średniowiecznej Europy.
– wyjaśnić, na czym polegał ustrój społeczno-prawny, przybierający formę stosunków: senior –
wasal,
– wyjaśnić proces wyodrębniania się dwóch podstawowych grup społecznych: feudałów
i chłopów,
– przedstawić zależności społeczne, oparte na prawie lennym,
– omówić proces kształtowania się stanów,
– omówić proces powstawania miast i ich rolę.
– scharakteryzować znaczenie reform Grzegorza VII dla Kościoła.
– wskazać przyczyny walki o prymat w Europie między cesarstwem a papiestwem,
– wyjaśnić rolę Grzegorza VII, Henryka IV, Franciszka z Asyżu, benedyktynów, cystersów,
franciszkanów i dominikanów w historii.
– wyjaśnić polityczne, religijne i społeczno-gospodarcze przyczyny wypraw krzyżowych,
– wyjaśnić następstwa wypraw krzyżowych (polityczne, gospodarcze, społeczne, kulturowe,
obyczajowe) dla Europy i świata,
– sytuować na mapie szlaki wypraw krzyżowych.
– lokalizować na mapie miasta, w których powstały pierwsze uniwersytety.
– określić główny powód wydania dokumentu Dagome iudex.
– wskazać na mapie obszary zajmowane przez plemiona słowiańskie.
– scharakteryzować strukturę i zajęcia ludności państwa wczesnopiastowskiego.
– omówić organizację państwa polskiego w czasach pierwszych Piastów,
– opowiedzieć o misji św. Wojciecha.
– omówić podłoże konfliktu Bolesława Śmiałego z biskupem Stanisławem.
– synchronizować wydarzenia w Polsce z wydarzeniami w Europie w XI w.,
– przedstawić wkład Kazimierza Odnowiciela w odbudowę państwa,
– ocenić znaczenie wojny obronnej dla kształtowania się poczucia wspólnoty narodowej,
– omówić przyczyny i skutki rozbicia dzielnicowego w Polsce,
9
– dostrzec zmiany terytorialne państwa polskiego w X–XII w.,
– ocenić postaci: Henryka V, Władysława Hermana, Zbigniewa, Sieciecha i Bolesława
Krzywoustego w historii.
– wytłumaczyć, jak doszło do powstania gospodarki towarowo-pieniężnej,
– dostrzec zmiany w składzie narodowościowym, czego konsekwencje były widoczne do połowy
XX w..
– opowiedzieć o rządach Wacława II i Wacława III,
– omówić drogę Władysława Łokietka do korony.
– omówić cele polityki wewnętrznej oraz zagranicznej Kazimierza Wielkiego.
– porównać obszar Polski w XIV w. ze stanem terytorialnym w 1138 r.,
– porównać i ocenić sytuację społeczną, polityczną, gospodarczą i kulturalną Polski z sytuacją na
zachodzie Europy.
– dostrzec zmiany polityczne, społeczne, gospodarcze i kulturalne oraz ich uwarunkowania w X–
XIV w.,
– ocenić rolę Kościoła w Polsce w ciągu 400 lat,
– synchronizować wydarzenia polityczne, gospodarcze, społeczne i kulturalne w Europie z
wydarzeniami w Polsce.