I . Rozumie pojęcia i zjawiska: histori

HISTORIA
KLASA
IV- 2012-2013
Na zakończenie nauki w klasie IV –tej uczeń :
I . Rozumie pojęcia i zjawiska:
historia/dzieje/,historyk, źródła historyczne, archeolog, archeologia, muzeum, kronika wykopaliska
archeologiczne,
kalendarz, wiek, /stulecie/, tysiąclecie, zasady ustalania wieku i połowy wieku dla danego wydarzenia
historycznego
mapa, legenda mapy, mapa historyczna, mapa geograficzna
rodzina, rodzina mała , rodzina wielka, krewny, przodek
ojczyzna, mała ojczyzna, region, naród
rzeczpospolita, /republika/ obywatel, flaga, godło , hymn państwowy, euro
starożytność, nasza era, przed naszą erą, miasto-państwo, demokracja, cele wychowania w Atenach
mitologia, bogowie olimpijscy, mit, heros
agora, Akropol, Partenon, chór, tragedia, komedia, igrzyska olimpijskie, olimpiada, wieniec oliwny,atleta
łacina, Imperium Rzymskie, cesarz,”ojciec rodziny”, „matka rodziny”, rzymska cnota
Forum Romanum ,triumf, bazylika, łuk triumfalny, Panteon, znaczenie dróg w starożytnym Rzymie
termy, akwedukt, cyrk rydwan, arena, amfiteatr, gladiator,Koloseum
tolerancja religijna, Żydzi, Biblia, chrześcijaństwo
średniowiecze, gród, legenda, Słowianie, dynastia, Piastowie,
plemię, Polanie, książę ,woj, drużyna, kmiecie, dlaczego państwo polskie to państwo Mieszka
poganie, poddany, dlaczego Mieszko I przyjął chrzest, znaczenie chrztu dla Polski
wyprawa misyjna, zjazd gnieźnieński, arcybiskupstwo, biskupstwo
żak, Akademia Krakowska
II. Potrafi :
wyjaśnić czym zajmują się historycy, w jakim celu poznaje się historię
podać przykłady różnych źródeł historycznych
wyjaśnić na czym polega praca historyka i archeologa ,przedstawić zadania muzeów
obliczać upływ czasu między wydarzeniami,
wskazać na mapie kierunki : wschód, zachód, północ, południe, wymienić poznane rodzaje map
wymienić osoby wchodzące w skład rodziny, określić związki pokrewieństwa
wyjaśnić różnicę między małą ojczyzną a ojczyzną, wskazać na mapie swoją miejscowość
wskazać na mapie Polskę i jej regiony, wymienić najważniejsze polskie święta i obyczaje
wskazać Polskę na mapie politycznej Europy, wymienić sąsiadów Polski, odśpiewać 2 zwrotki hymnu
wyjaśnić czym jest Unia Europejska, rozpoznać symbol unijny - flagę
zlokalizować Grecję i Ateny na mapie, omówić system rządów i życie w Atenach, opowiedzieć jak
wyglądał zamożny dom ateński, zlokalizować na mapie Olimp, wyjaśnić jak wyobrażali sobie bogów
wymienić główne cechy religii starożytnych Greków, opisać życie w Atenach i wygląd
opisać wygląd starożytnego teatru greckiego, porównać teatr starożytny i współczesny
wskazać na mapie Olimpię, omówić przebieg igrzysk ,
wskazać na mapie Italię i Rzym, opisać warunki życia mieszkańców Rzymu oraz wychowanie i edukację
opisać wygląd Starożytnego Rzymu, jak Rzymianie budowali drogi
wyjaśnić do czego służyły termy i akwedukty, opisać wygląd term, cyrku i amfiteatru, wymienić rodzaje
zawodów, wymienić cechy wierzeń
opisać narodziny chrześcijaństwa, opowiedzieć o życiu i działalności Jezusa Chrystusa
opowiedzieć legendy o Piaście i Popielu oraz o Czechu, Lechu i Rusie wymienić różnice między legendą a
historią ,wskazać na mapie Wielkopolskę i Gniezno
wskazać na mapie państwo Mieszka opisać jego panowanie, wymienić główne plemiona na ziemiach
polskich
opisać zmiany po 966r wskazać zmiany terytorialne państwa polskiego
opowiedzieć historię zjazdu gnieźnieńskiego, wymienić decyzje zjazdu, wskazać biskupstwa na mapie
oraz zmiany terytorialne za panowania Bolesława Chrobrego
wskazać na mapie państwo Kazimierza Wielkiego, Kraków, wymienić osiągnięcia Kazimierza Wlk
III. Zna fakty i postacie:
podział źródeł historycznych, różne sposoby mierzenia czasu
rzymski sposób zapisu cyfr i liczb
oznaczenie kierunków geograficznych, podstawowe znaki używane w legendzie mapy
nazwy regionów wchodzących w skład Polski
postacie : Jana Henryka Dąbrowskiego, Józefa Wybickiego
oficjalną nazwę Polski, polskie symbole narodowe
postać Peryklesa, imiona najważniejszych bogów greckich, bohaterów mitów greckich: Prometeusza
Heraklesa, Odyseusza, Syzyfa
postać Sofoklesa, dyscypliny igrzysk olimpijskich
rzymski sposób zapisu cyfr i liczb
najważniejsze budowle w Starożytnym Rzymie, najważniejsze rozrywki starożytnych Rzymian
postacie Jezusa Chrystusa, Nerona, Konstantyna Wielkiego, imiona najważniejszych bogów rzymskich
daty 476, 1492, głównych bohaterów legend polskich, ramy czasowe panowania dynastii Piastów
datę ok. 960, postać Mieszka I
daty:966, przyczyny przyjęcia chrztu
daty:992, 997, 1000, 1025
postać biskupa Wojciecha, Bolesława Chrobrego, Ottona III,
datę:1333-1370, 1364, postacie: Kazimierz Wielkiego
KLASA V
Na zakończenie nauki w klasie V-tej uczeń :
I .Rozumie pojęcia i zjawiska:
cywilizacja, polis, edukacja, społeczeństwo stanowe, giermek, rycerstwo, mistrz, czeladnik, genealogia,
prawa dziecka, Konwencja Praw Dziecka, statut szkoły, odrodzenie, oświecenie, demokracja , kodeks,
architektura, targ, rada miejska, jarmark, cech, samorząd, faraon, Akropol, system irygacyjny, latyfundia,
zasadźca, dzierżawa ,sołtys, lokacja, folwark, pańszczyzna, ekologia, hoplita, legion, drużyna, kolonia,
kolczuga, przyłbica, husaria, pospolite ruszenie, inwazja, wojna pozycyjna, turniej rycerski. arystokracja,
szlachta, komedia, tragedia, Koloseum, gladiator, zimna wojna, szranki, ONZ, terrorysta, igrzyska.
II. Potrafi :
podzielić przeszłość na epoki, nazwać je oraz zaznaczyć na osi czasu, posługiwać się mapą historyczną i
taśmą czasu, tworzyć opowiadanie oparte na treściach historycznych z obrazowym ujmowaniem epizodów,
postaci i scenek historycznych, wyszukiwać informacje z różnych źródeł , oceniać fakty i wydarzenia z
przeszłości oraz uzasadniać własne poglądy, umieszczać wydarzenia w przedziałach czasowych z
wykorzystaniem osi czasu, planu, mapy, wykresów, tabel, porządkować wydarzenia w kolejności
chronologicznej, określać wiek wydarzeń
opisać warunki naturalne ,warunki życia, omawianych państw, miast w różnych epokach ,porównać
wychowanie dzieci w różnych epokach historycznych, wymienić wynalazki i odkrycia które odmieniły
warunki życia w XIXw, przedstawić historię swojego regionu, rodziny, szkoły, wyjaśnić czym zajmuje się
genealogia, rozpoznać główne elementy architektury omawianych państw, przedstawić sposób zakładania
wsi na prawie niemieckim, porównać położenie chłopa pańszczyźnianego i niewolnika, opowiedzieć o
sposobach walki na przykładzie bitew Maraton, Salamina, Kanna, olimpijskich, Płowce, Kircholm, Somma,
Normandia, opowiedzieć o przebiegu i lokalizacji igrzysk , dostrzec we współczesnych igrzyskach
nawiązanie do greckiej tradycji, porównać teatr starożytny ze współczesnym, porównać dzisiejsze sposoby
spędzania czasu ze sposobami w dawnych epokach historycznych, przedstawić najważniejsze osiągnięcia
techniczne XIX i XX w,
III. Zna fakty i postacie :
legendarne założenie Rzymu, odkrycia geograficzne, Hipokrates, Hannibal, Cedynia, 1-sze Olimpiady w
Starożytnej Grecji, w Starożytnym Rzymie , pierwsze igrzyska nowożytne, wojny Greków z Persami,
wojny punickie, współczesne konflikty
I i II wojna światowa przyczyny, udział państw , skutki, Leonidas, Mieszko I, ONZ,
Jan Karol Chodkiewicz, Władysław Łokietek.
KLASA VI
Na zakończenie klasy VI-tej uczeń:
I.Rozumie pojęcia i zjawiska:
ustrój, republika demokratyczna, konstytucja, Słowianie, relikwie, Dynastia Piastów ,Jagiellonów, Wazów,
Sasów, rozbicie dzielnicowe, unia personalna, realna, demokracja szlachecka, elekcja, „złoty wiek:, „potop”,
„liberum veto”, konfederacja, konstytucja, branka ,germanizacja, rusyfikacja, powstanie ,plebiscyt, sanacja,
Polskie Państwo Podziemne, holokaust, konspiracja, prawo wyborcze , referendum, piramidy, hieroglify,
wezyr, plebejusz, patrycjusz, monarchia despotyczna , konstytucyjna, absolutna, sejm ,senat, partia
polityczna , demokracja bezpośrednia i pośrednia, integracja europejska, terroryzm ,rasizm, azyl polityczny,
humanizm, styl romański i gotycki , barok, romantyzm, pozytywizm, religia monoteistyczna, politeistyczna,
degradacja środowiska ,kolonializm, dekolonizacja.
Inne pojęcia i zjawiska omawiane podczas lekcji.
II.Potrafi :
wykorzystywać właściwie poznane pojęcia historyczne, podzielić przeszłość na epoki ,nazwać je ,podać
cechy odróżniające, oraz zaznaczyć je na osi czasu, posługiwać się mapą historyczną i taśmą czasu,
przyporządkowywać fakty historyczne datom, obliczać upływ czasu między wydarzeniami historycznymi i
umieszczać je na linii chronologicznej, potrafi umieszczać wydarzenia w przedziałach czasowych z
wykorzystaniem osi czasu, planu, mapy, wykresów, tabel, potrafi tworzyć opowiadanie oparte na treściach
historycznych z obrazowym ujmowaniem epizodów, postaci i scenek historycznych, oceniać fakty i
wydarzenia z przeszłości oraz uzasadniać własne sądy i poglądy, określać wiek wydarzeń , potrafi
wyszukiwać informacje z różnych źródeł, analizuje teksty źródłowe,
określić położenie , obszar, granice, ludność, podział administracyjny Polski, symbole i święta narodowe,
religijne i miejsca ważne dla pamięci narodowej symbole wybranych państw i instytucji
międzynarodowych, wyjaśniać przyczyny i skutki omawianych wydarzeń historycznych , omówić systemy
ustrojowe w Polsce, potrafi przedstawić etapy integracji europejskiej, ustrój i warunki życia w Egipcie,
Rzymie ,porównać demokrację ateńską z dzisiejszą, scharakteryzować stany średniowieczne, warunki pracy
i życia chłopów w XVIII XIX w, podać różnice w życiu wybranych społeczeństw, wymienić antycznych
pisarzy, artystów, filozofów, najważniejsze osiągnięcia techniczne, wymienić twórców ,artystów
,wynalazców kolejnych okresów historycznych wybranych państw, podać najważniejsze zasady
obowiązujące wyznawców Judaizmu, Islamu ,Katolicyzmu, Prawosławia ,przedstawić zmiany w rolnictwie i
przemyśle w różnych epokach, podać przykłady katastrof ekologicznych ich skutki,
III. Zna fakty i postacie :
Mieszko I, Chrzest Polski, Bolesław Chrobry –wojny z Niemcami, Zjazd Gnieźnieński ,koronacja, rozbicie
dzielnicowe, koronacja Władysława Łokietka, Płowce, Kazimierz Wielki i jego zasługi, Władysław Jagiełło,
Jadwiga ,Grunwald, Kazimierz Jagiellończyk , wojna trzynastoletnia, hołd pruski, „złoty wiek” Zygmunt
Stary, Zygmunt August, Stefan Batory, Wazowie , Kircholm, Jan Kazimierz ,”potop”, Stefan Czarniecki,
Jan III Sobieski, odsiecz Wiednia, „złota wolność”, rozbiory, Sejm Czteroletni, Konstytucja 3 Maja
,powstania: kościuszkowskie, listopadowe, styczniowe, Romuald Traugut Piotr Wysocki, Jan Henryk
Dąbrowski, Legiony „Mazurek Dąbrowskiego „, walka Polaków z germanizacją i rusyfikacją, Września,
Drzymała
I wojna światowa, Józef Piłsudski, Roman Dmowski, odzyskanie niepodległości, powstania śląskie, wojna
polsko-sowiecka, bitwa warszawska, Polska międzywojenna, II wojna światowa, bitwy Września,
Okupacja, Państwo Podziemne, Powstanie Warszawskie, PRL, Solidarność, stan wojenny, Lech Wałęsa,
Powstanie III RP
Konrad Mazowiecki, Bohdan Chmielnicki, Stanisław August Poniatowski
Sokrates, Arystoteles, Leonardo da Vinci, Michał Anioł,
Mikołaj Kopernik, Mikołaj Rej, Jan Gutenberg,
Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Fryderyk Chopin, Henryk Sienkiewicz,
Zeus, Afrodyta, Hades, Posejdon, Hermes, itd.,
Machomet, Allach,
Ignacy Paderewski, Gabriel Narutowicz, Ignacy Mościcki,
Monteskiusz, Jan Zamoyski, Ignacy Krasicki, Maria Konopnicka,
Mojżesz , Salomon
Inne fakty i postacie prezentowane podczas lekcji,