Tradycyjne i elektroniczne źródła w działalności Informacyjnej

Tradycyjne i elektroniczne ród a w dzia alno ci
Informacyjnej Biblioteki G ównej Akademii Morskiej w Szczecinie.
ównym zadaniem i celem wszystkich bibliotek jest zaspokajanie zmieniaj cych si w
czasie
potrzeb
u ytkowników,
poprzez
organizowanie
dost pu
do
niezb dnych
ytkownikom róde informacji.
Na bibliotekach akademickich , które oprócz dzia alno ci us ugowej bior aktywny udzia w
procesie kszta cenia i wychowania m odzie y, prowadz dzia alno
naukowo- badawcz ,
bibliograficzn i edytorsk spoczywa tak e budowanie spo ecze stwa informacyjnego.
Komputeryzacja us ug elektronicznych ca kowicie zmieni a oblicze bibliotek, które dzi ki
zastosowaniu nowych technologii poszerzaj us ugi informacyjne , dostosowuj c swoj ofert
do potrzeb rodowiska któremu maj s
Biblioteki
te
coraz
cz ciej
.
pe ni
rol
„centrum
informacyjnego”
uczelni,
wyspecjalizowanego w obs udze u ytkowników „w asnych” , tj. pracowników naukowych,
doktorantów, studentów studiów stacjonarnych, niestacjonarnych, podyplomowych i
pozosta ych pracowników uczelni oraz czytelników z zewn trz : studentów z innych uczelni,
odzie szkoln i pracowników ró nych instytucji .
Oferta us ug informacyjnych w bibliotekach naukowych i naukowo-badawczych zale na jest w
ogromnym stopniu od oczekiwa
i rzeczywistych potrzeb rodowiska, któremu ma s
oraz
fachowo ci pracuj cych w niej osób. Coraz lepiej wykszta cona kadra bibliotek zmuszona jest do
ci
ego podnoszenia w asnych kwalifikacji i umiej tno ci w pos ugiwaniu si narz dziami
elektronicznymi, aby sprosta zapotrzebowaniom informacyjnym swoich u ytkowników.
Nawet najlepiej wykszta ceni i biegle pos uguj cy si
bibliotekarze nie s
w stanie wyj
narz dziami elektronicznymi
naprzeciw oczekiwaniom u ytkowników je eli nie
dysponuj odpowiednim bud etem. Zakup, cz sto bardzo drogich elektronicznych róde
informacji
prezentuj cych
najnowsze
osi gni cia
wiedzy
wiatowej
w
postaci
pe notekstowych baz czasopism i ksi ek w ilo ci satysfakcjonuj cej u ytkowników jest
cz sto poza mo liwo ciami bibliotek.
ytkownicy bibliotek z kolei powinni umiej tnie okre li swoje potrzeby informacyjne, tak, aby
szybko dotrze do w
ciwego ród a informacji. W bibliotece uczelnianej s ró ne wydawnictwa
przeznaczone dla ró nych typów u ytkowników, a najtrudniejszym zadaniem jest skierowanie
konkretnych u ytkowników do najbardziej przydatnej im literatury. To co dla jednego czytelnika jest
odkryciem, inny traktuje jak codzienny warsztat pracy i odwrotnie, to co jest niezb dne w pracy
jednego z nich, dla drugiego b dzie nadmiarem informacji lub informacj zbyteczn .
Oczekiwania u ytkowników s wi c najistotniejszym elementem w doborze róde informacyjnych.
Na naszej uczelni osobami uprawnionymi do korzystania z biblioteki s :
pracownicy i studenci AM
doktoranci AM
uchacze i pracownicy Policealnej Szko y Morskiej
uczniowie Technikum Morskiego i Technikum Mechanicznego (ZSTiM)
studenci
innych
uczelni
Szczecina
pod
warunkiem
posiadania
karty
mi dzybibliotecznej
pracownicy P M
uczestnicy kursów SDKO
Pracownicy Akademii Morskiej s najwa niejsza grup u ytkowników naszej biblioteki,
których zainteresowania naukowe zwi zane s
z szeroko poj
tematyk
oni informacji szybkiej, prezentuj cej najnowsze osi gni cia
prowadzenia bada
morsk , . Oczekuj
wiatowe, przydatnej do
naukowych , samokszta cenia oraz prowadzenia zada dydaktycznych.
Biblioteka wychodz c naprzeciw ich oczekiwaniom prowadzi bardzo skrupulatn
polityk
doboru literatury zgodn z oczekiwaniami tej grupy.
Inn
grup
u ytkowników s
studenci, którzy w odró nieniu od pracowników ch tniej
korzystaj z elektronicznego katalogu biblioteki i z mo liwo ci wyszukiwawczych jakie
stwarza Internet. Preferuj elektroniczne serwisy z przyjaznymi interfejsami i mo liwo ci
równoczesnego przeszukiwania wielu róde w krótkim czasie.
Potrzebuj podstawowych materia ów ze studiowanych dziedzin, w wersji drukowanej i
elektronicznej.
Akademia Morska kszta ci studentów na wysoko wykwalifikowane morskie kadry oficerskie:
nawigatorów i mechaników.
Wydzia Nawigacyjny kszta ci studentów w systemie studiów stacjonarnych i
niestacjonarnych na czterech kierunkach kszta cenia. Oprócz specjalno ci typowo morskich
jak np. nawigacja morska, in ynieria ruchu morskiego. Uczelnia prowadzi kierunki nie
zwi zane z prac na morzu np. Geodezje i Kartografi .
Wydzia Mechaniczny dzia aj cy w ramach cywilnej uczelni pa stwowej Akademii Morskiej
w Szczecinie kszta ci in ynierów i magistrów in ynierów na kierunku mechanika i budowa
maszyn oraz mechatronika.
Wydzia In ynieryjno-Ekonomiczny Transportu którego g ównym celem jest kszta cenie
wysoko wykwalifikowanych kadr zarz dzaj cych w zakresie logistyki i europejskiego
systemu
transportowego,
firm
spedycyjnych
i
transportowych
ze
szczególnym
uwzgl dnieniem portów morskich i eglugi ródl dowej
Rodzaj kursów prowadzonych przez Studium Doskonalenia Kadr Oficerskich zwi zany jest z
zapotrzebowaniem zatrudnionej na statkach floty morskiej kadry oficerskiej.
Na
prowadzonych kursach podnosz swoje kwalifikacje zawodowe ( takie jak :uzyskiwanie
wy szych dyplomów morskich nawigacyjnych i mechanicznych ),
cyklicznie odnawiaj
posiadane dyplomy i uzyskuj uprawnienia specjalistyczne wymagane na niektórych typach
statków ( np. chemikaliowcach, gazowcach, kontenerowcach, itd.).
Szczególn rol w ca ym procesie wspó pracy z u ytkownikiem pe ni bibliotekarz, który
sprawnie porusza si
elektronicznej
Jest
w przestrzeni biblioteki hybrydowej – cz ciowo tradycyjnej i
po rednikiem
mi dzy
zasobami
informacji
a
u ytkownikiem
poszukuj cym uporz dkowanej wiedzy. Wykorzystuj c nowe technologie pe ni on funkcje
zarówno administratora jak i twórcy zasobów cyfrowych, prowadzi dzia alno
promocyjn
us ug bibliotecznych, organizuje szkolenia, zna j zyki obce, nieustannie podwy sza swoje
kwalifikacje. Nale y te pami ta , e stworzenie nawet najlepszego serwisu informacyjnego
nie zwalnia bibliotekarza od bezpo redniej opieki nad u ytkownikiem, cz sto nieobytego z
nowoczesnymi technikami informacyjnymi, a tak e zagubionego w masie informacji
pochodz cych z dost pnych róde .
Pracownicy Informacji Naukowej BG AM
pomagaj w poszukiwaniu literatury na okre lony temat, w korzystaniu z opracowa
informacyjnych, uzupe nianiu danych bibliograficznych dokumentów
wskazuje biblioteki polskie i zagraniczne posiadaj ce poszukiwane zbiory
szkol u ytkowników w zakresie obs ugi katalogu komputerowego
udost pniaj
stanowiska komputerowe w celu przeszukania katalogów oraz
dost pnych baz danych
przygotowuj dyplomantów, do samodzielnego wyszukiwania literatury potrzebnej do
pracy naukowej i dyplomowej
udost pnia wybrane normy PKN
udost pnia wybrane prace dyplomowe (studentom AM za zgod promotora)
Informacja biblioteki AM bazuje na tradycyjnych ród ach do których zaliczy trzeba
wszelkiego rodzaju drukowane informatory, rezolucje i kodeksy Mi dzynarodowej
Organizacji Morskiej (IMO ), encyklopedie, s owniki, wydawnictwa naukowe, podr czniki,
skrypty, materia y konferencyjne, publikacje Polskiego Rejestru Statków, normy PKN oraz
prace dyplomowe (studentom AM za zgod promotora).
Obecnie biblioteki akademickie swoj
dzia alno
opieraj
coraz cz ciej o
ród a
elektroniczne.
W bibliotekach nowe technologie elektroniczne i narz dzia komunikacyjne
przeobrazi y procesy biblioteczne, przede wszystkim procesy: informacyjny i udost pniania.
Nowym zadaniem sta o si , obok klasycznego udost pniania róde informacji, zapewnienie
do nich bezpo redniego dost pu poprzez systemy ogólnobiblioteczne i sieci komputerowe o
ró nym zasi gu.
Ten odmienny warsztat informacyjny pozwala korzysta z zasobów metainformacji
wielu bibliotek, baz danych i serwisów informacyjnych. Ponadto nowoczesne narz dzia daj
ytkownikom mo liwo
zamawiania dokumentów w postaci elektronicznej.
Co do mo liwo ci wykorzystywania internetowych róde , to jednak trzeba pami ta o
do
szybkiej dezaktualizacji informacji tam zawartych, o zmianie adresów lub po prostu
likwidacji wielu stron WWW. Bardziej aktualnym i pe niejszym
ród em danych s
elektroniczne katalogi, bazy i portale prowadzone przez wyspecjalizowane firmy.
Prawie wszystkie wi ksze biblioteki na swoich stronach WWW zamieszczaj linki do
stron innych bibliotek. To bardzo cenne u atwienie i skrócenie drogi w naszych
poszukiwaniach. W ten najprostszy sposób mamy dost p do zbioru informacji o zasobach
wielu bibliotek, zbioru, który mo e tymczasem pe ni funkcj katalogu centralnego.
Du e biblioteki tworz tak e swego rodzaju biblioteczne portale, zamieszczaj c zbiory
linków z dost pem do wielu baz bibliograficznych, cz sto pe notekstowych, wydawnictw,
czasopism, instytucji. Interesuj ce dziedzinowe katalogi adresów tworz niekiedy na swoich
stronach redakcje czasopism fachowych. Dobrym przyk adem takiego bibliotecznego
katalogu jest np. zbiór linków tworzony przez EBIB lub BazTOL. Portal ten jest to dziedzinowy
przewodnik po zamieszczonych w Internecie polskich zasobach naukowych o kontrolowanej jako ci,
zwi zanych tematycznie z naukami technicznymi. Linki jedynie do katalogów innych bibliotek to
za ma o. Warsztat informacyjny musi obejmowa
znacznie szerszy wybór
róde .
Uporz dkowany i szybki dost p do bibliotecznych katalogów i baz bibliograficznych jest
niezwykle wa ny.
Najbardziej
wykorzystywanymi
ród ami
elektronicznymi
informacji
naukowej
w
dzia alno ci informacyjnej bibliotek s :
- katalogi online
informuj ce o zasobach w asnych i innych bibliotek
- katalogi wydawnictw zwartych
- katalogi czasopism
- katalogi zbiorów specjalnych
- czasopisma elektroniczne
Korzystanie z dost pu online do naukowych tytu ów odbywa si mo e na poziomie:
- spisów tre ci czasopism
- abstraktów artyku ów
- pe nych tekstów artyku ów
- bazy danych
- bazy on-line
- bazy na CD-ROM ( w swoich zbiorach posiadamy zarówno bazy o tematyce morskiej jak i
tematyce prawniczej)
Biblioteka AM cz sto testuje wszelkiego rodzaju bazy. W chwili obecnej posiadamy testowy
dost p do czytelni internetowej ksi ek elektronicznych Ibuk. Ibuk.pl to pierwsza i najwi ksza w
Polsce czytelnia podr czników akademickich i ksi ek naukowych w j zyku polskim z zakresu
humanistyki,
nauk
spo ecznych,
medycyny i informatyki.
ekonomicznych,
matematyczno-przyrodniczych,
prawnych,
Wraz z Programem Operacyjnym „Innowacyjna Gospodarka”
podj li my si realizacji
Biblioteki Cyfrowej „ wiat Morskich Publikacji, której g ównym celem jest umo liwienie i
atwienie szerokiego, zdalnego dost pu do róde wiedzy i zasobów cyfrowych. Jest to
pierwsza w Polsce bran owa biblioteka cyfrow dotycz ca gospodarki morskiej. S
y wielu
grupom odbiorców, zarówno instytucjom, jak i indywidualnym u ytkownikom. Efektem
zastosowania jej jest niew tpliwie :
-wymiana my li i prac naukowo-badawczych oraz do wiadcze
mi dzy kadr
naukow i podmiotami gospodarczymi
-podniesienie konkurencyjno ci AM w Szczecinie, na rynku krajowym i europejskim
jako instytucji naukowej dbaj cej o rozwój form kszta cenia
- podniesienie atrakcyjno ci naszej uczelni jako partnera w mi dzynarodowych
projektach badawczych w dziedzinie gospodarki morskiej
Pozyskanie rodków z projektu umo liwi o zakup 6 baz morskich zawieraj cych informacje
na tematy: portów i terminali, budownictwa okr towego, statków, bezpiecze stwa na morzu
itp. Wszystkie bazy niew tpliwie b
bardzo pomocne zarówno pracownikom naukowym,
studentom jak i wszystkim innym grupom interesuj cym si tematyk morsk .
Biblioteka AM wykupi a dost p do profesjonalnej platformy internetowej Morski Wortal, sk adaj cej
si ze zbioru informacji o polskich portach i przystaniach rybackich wraz z mapkami i przepisami
portowymi,
egludze i przemy le okr towym. Zawiera tak e dane tele-adresowe ok. 3000 firm
zwi zanych z gospodark morsk .
Ponadto uczelnia posiada pe notekstowe bazy ksi ek, czasopism wiatowych wydawców z
wielu dziedzin technicznych.
Biblioteka akademicka ma sta e wyznaczone miejsce i rol w procesie dydaktycznym uczelni.
Jej misj
jest rozpoznawanie i zaspokajanie potrzeb informacyjnych, edukacyjnych i
kulturalnych studentów, pracowników, a tak e innych grup u ytkowników. Biblioteki staraj
si zaspokoi rosn ce wymagania u ytkowników zwi zane z nowoczesnymi technikami
informacyjnymi, g ownie poprzez w
udost pnianie.
ciwy dobór róde i wygodne oraz efektywne ich
Wymagania u ytkowników nowoczesnej biblioteki akademickiej w zakresie zintegrowanych,
profesjonalnych us ug informacyjnych mo na podsumowa nast puj co:
- dost p do bogatych, wielotematycznych e-kolekcji czasopism i ksi ek z
mo liwo ci
wp ywu na ich zawarto
oraz do zasobów naukowych open-access i
repozytoriów instytucjonalnych
- wprowadzenie nowoczesnych technologii u atwiaj cych prac (serwery linkuj ce,
systemy zdalnego
dost pu,
równoczesne
przeszukiwanie
wielu
róde
informacji,
elektroniczne dostarczanie dokumentów, listy czasopism A-Z, przyjazna strona domowa
biblioteki jako ród o kompleksowej informacji, dodatkowe us ugi on-line: automatyczna
rezerwacja i prolongata ksi ek)
- stworzenie dobrych warunków do edukacji na odleg
poprzez digitalizacj jak
najwi kszej liczby skryptów, ksi ek, podr czników i innych materia ów
- odpowiednia przestrze do pracy wyposa ona w nowoczesny sprz t komputerowy i
bezprzewodowy internet
- fachowa pomoc bibliotekarza specjalisty
Zadowolony u ytkownik to tak e wielka satysfakcja dla bibliotekarza.