Pobierz dokument

Transkrypt

Pobierz dokument

RZECZPOSPOLITA
POLSKA
(12)
OPIS PATENTOWY
(19)
PL
(21) Numer zgłoszenia: 329177
(22) Data zgłoszenia: 14.04.1997
(86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego:
14.04.1997, PCT/EP97/01860
Urząd Patentowy
Rzeczypospolitej Polskiej
(54)
(87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego:
30.10.1997, WO97/40029
PCT Gazette nr 46/97
193822
(13) B1
(11)
(51) Int.Cl.
C07D 277/28 (2006.01)
C07D 257/04 (2006.01)
C07D 213/42 (2006.01)
C07D 333/20 (2006.01)
C07D 241/12 (2006.01)
A61K 31/425 (2006.01)
A61K 31/00 (2006.01)
Pochodna azaheksanu o działaniu przeciwwirusowym, kompozycja farmaceutyczna
zawierająca tę pochodną, zastosowanie i sposób wytwarzania tej pochodnej
oraz pochodna hydrazyny
(73) Uprawniony z patentu:
(30) Pierwszeństwo:
22.04.1996,CH,1018/96
31.01.1997,CH,223/97
(43) Zgłoszenie ogłoszono:
15.03.1999 BUP 06/99
(45) o udzieleniu patentu ogłoszono:
30.03.2007 WUP 03/07
PL 193822 B1
(57)
NOVARTIS AG,Bazylea,CH
(72) Twórca(y) wynalazku:
Alexander Fässler,Macclesfield,GB
Guido Bold,Gipf-Oberfrick,CH
Hans-Georg Capraro,Rheinfelden,CH
Marc Lang,Mulhouse,FR
Satish Chandra Khanna,Bottmingen,CH
(74) Pełnomocnik:
Sławomira Łazewska,
ŁAZEWSKA & ŁAZEWSKI
1. Pochodna azaheksanu o działaniu przeciwwirusowym o wzorze (I)
w którym
R1 i R6 oznaczają, niezależnie od siebie nawzajem, grupę metoksykarbonylową lub etoksykarbonylową,
R2 i R5 oznaczają, niezależnie od siebie nawzajem, grupę izopropylową, tert-butylową, sec-butylową lub metylotiometylową,
R3 oznacza grupę fenylową, oraz
R4 oznacza grupę wybraną spośród grupy 4-(tiazol-5-ilo)-fenylowej, 4-(tiazol-2-ilo)-fenylowej, 4-[2-(1-metylo-1-fenylo-etylo)-2H-tetrazol-5-ilo]-fenylowej, 4-(tetrazol-5-ilo)-fenylowej, 4-(2-metylo-2H-tetrazol-5-ylo)-fenylowej, 4-(1-metylo-1H-tetrazol-5-ylo)-fenylowej, 4-(2-tert-butylo-2H-tetrazol-5-ilo)-fenylowej, 4-(pirydyn-2-ylo)-fenylowej, 4-(pirydyn-3-ylo)-fenylowej, 4-(pirazyn-2-ylo)-fenylowej, 4-(tiofen-2-ylo)-fenylowej, 4-(pirydyn-2-ylo)-fenylowej,
lub jej sól.
2
PL 193 822 B1
Opis wynalazku
Wynalazek dotyczy heterocyklicznych pochodnych azaheksanu, które mogą być wykorzystywane jako izostery subtratu retrowirusowych proteaz asparaginowych, ich soli, sposobów otrzymywania
tych związków oraz ich soli, kompozycji farmaceutycznych zawierających te związki lub ich sole i zastosowania tych związków lub ich soli (samodzielnie lub w kombinacji z innymi związkami o działaniu
przeciwretrowirusowym) w leczeniu lub diagnostyce organizmu ludzkiego lub zwierzęcego lub do
otrzymywania kompozycji farmaceutycznych.
Zgodnie z szacunkami WHO bez wątpienia żyje ponad 20 milionów ludzi zainfekowanych „ludzkim wirusem niedoboru odpornościowego", HIV-1 lub HIV-2. Poza rzadkimi wyjątkami, u zainfekowanych podmiotów choroba wywołuje, poprzez wstępne stopnie takie jak ARDS, widoczną chorobę systemu immunologicznego, która jest znana jako „zespół nabytego niedoboru odpornościowego" lub
AIDS. w przeważającej większości przypadków choroba, wcześniej lub później, prowadzi do śmierci
zainfekowanych pacjentów.
Dotychczas leczenie chorób retrowirusowych, takich jak AIDS, wymagało w zasadzie zastosowania inhibitorów odwrotnej transkryptazy, enzymu wywołującego przekształcenie retrowirusowego RNA w DNA, takich jak 3'-azydo-3'-deoksytymidyny (AZT) lub dideoksyinozyny (DOI)
i również fosfonomrówczanu trisodowego, 21-wolframiano-9-antymonianu anionowego, 1-β-D-rybofuranoksylo-1,2,4-triazolo-3-karboksamidu i dideoksycytydyny oraz również adriamycyny.
Próbowano również wprowadzać do organizmu, na przykład w postaci cząsteczki rekombinowanej
lub fragmentu cząsteczki, receptor komórki T-4, który jest obecny w pewnych komórkach systemu
odpornościowego organizmu ludzkiego, i jest odpowiedzialny za zakotwiczenie i wprowadzenie
infekujących cząstek wirusa do tych komórek, i zatem za ich zainfekowanie, wynikiem czego było
to, że centra wiążące wirusa były zablokowane i wiriony nie mogły wiązać się z komórkami.
Związki, które zapobiegały w pewien sposób penetracji błony komórkowej przez wirusy, takie jak
polimannooctany, również były stosowane.
Pierwszym inhibitorem tak zwanej retrowirusowej proteazy asparaginowej, który jak wykazano
zwalcza infekcje, był sakwinavir, [N-tert-butylo-dekahydro-2-[2(R)-hydroksy-4-fenylo-3(S)-[[N-2-chinolinylokarbonylo-L-asparaginylo]amino]butylo]-(4aaS,8aS)-izochinolino-3(S)karboksyamid (Ro 31-8959)].
Następnie pojawiły się inne (indinawir (Merck) i ritonawir (Abbott)).
Również w trakcie badań znajduje się szereg dalszych inhibitorów retrowirusowej proteazy
asparaginowej, enzymu, którego działanie może być scharakteryzowane następująco:
U wirusów AIDS, HIV-1 i HIV-2 i innych retrowirusów, na przykład odpowiadających wirusów
u kotów (FIV) i małp (SIV), osiąganie dojrzałości proteolitycznej, na przykład rdzeni proteinowych wirusa, jest dokonywane przez proteazę asparaginową, taką jak proteaza HIV. Bez osiągnięcia tej dojrzałości proteolitycznej infekujące cząstki wirusa nie mogą się utworzyć. Wskutek tej centralnej roli
wymienionych proteaz asparaginowych, takich jak HIV-1 lub HIV-2, w osiąganiu dojrzałości wirusów
i w oparciu o wyniki eksperymentalne, na przykład na zainfekowanych hodowlach komórek, stało się
możliwe przyjęcie, że skuteczne hamowanie etapu dojrzewania dokonywanego przez tą proteazę
ograniczy zakotwiczanie dojrzałych wirionów in vivo. Inhibitory tej proteazy mogą być zatem stosowane terapeutycznie.
Celem niniejszego wynalazku jest dostarczenie nowego typu związku, który charakteryzuje się
zwłaszcza wysokim stopniem czynności inhibitującej względem replikacji wirusa w komórkach, wysoką
czynnością przeciwwirusową względem licznych szczepów wirusa, łącznie z tymi, które są odporne na
znane związki, takie jak sakwinavir, ritonawir i indinawir, a zwłaszcza korzystnymi właściwościami
farmakologicznymi, na przykład dobrą farmakokinetyką, wysokim poziomem biodostępności i wysokim
poziomem we krwi i/lub wysoką selektywnością.
Przedmiotem wynalazku jest zatem pochodna azaheksanu o działaniu przeciwwirusowym
o wzorze (I)
PL 193 822 B1
3
w którym
R1 I R6 oznaczają, niezależnie od siebie nawzajem, grupę metoksykarbonylową lub etoksykarboksylową,
R4 oznacza grupę wybraną spośród grupy 4-(tiazol-5-ilo)-fenylowej, 4-(tiazol-2-ilo)-fenylowej,
4-[2-(1-metylo-1-fenylo-etylo)-2H-tetrazol-5-ilo]-fenylowej, 4-(tetrazol-5-ilo)-fenylowej, 4-(2-metylo-2H-tetrazol-5-ylo)-fenylowej, 4-(1-metylo-1H-tetrazol-5-ylo)-fenylowej, 4-(2-tert-butylo-2H-tetrazol-5-ilo)fenylowej, 4-(pirydyn-2-ylo)-fenylowej, 4-(pirydyn-3-ylo)-fenylowej, 4-(pirazyn-2-ylo)-fenylowej, 4-(tiofen-2-ylo)-fenylowej, 4-(pirydyn-2-ylo)-fenylowej,
lub jej sól.
W korzystnym wariancie realizacji pochodna azaheksanu według wynalazku jest opisana wzorem (Ia)
w którym
R1 i R6 oznaczają, niezależnie od siebie nawzajem, grupę metoksykarbonylową lub etoksykarboksylową,
4-[2-(1-metylo-1-fenylo-etylo)-2H-tetrazol-5-ilo]-fenylowej, 4-(tetrazol-5-ilo)-fenylowej, 4-(2-metylo-2H-tetrazol-5-ylo)-fenylowej, 4-(1-metylo-1H-tetrazol-5-ylo)-fenylowej, 4-(2-tert-butylo-2H-tetrazol-5-ilo)-fenylowej, 4-(pirydyn-2-ylo)-fenylowej, 4-(pirydyn-3-ylo)-fenylowej, 4-(pirazyn-2-ylo)-fenylowej, 4-(tiofen-2-ylo)-fenylowej, 4-(pirydyn-2-ylo)-fenylowej
lub jej sól.
W szczególnie korzystnym wariancie realizacji wynalazku pochodna azaheksanu o wzorze (Ia)
jest wybrana spośród;
1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu;
1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izo-leucylo}amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu;
4
PL 193 822 B1
1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-N-{N-metoksykarbonylo-(L)-S-metylocysteinylo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu;
1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-N-(N-etoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu;
1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu;
1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izo-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu;
1-[4-(tiazol-2-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis-[N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tertleucylo)-amino]-6-fenylo-2-azaheksanu;
1-[4-(tiazol-2-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu;
1-[4-(tiazol-2-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izo-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu;
1-[4-(pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis-[N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)ami-no]-6-fenylo-2-azaheksanu;
1-[4-(pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu; oraz
1-[4-(pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu, lub, w każdym z przypadków, spośród farmaceutycznie akceptowalnych soli tych związków.
W kolejnym, szczególnie korzystnym wariancie realizacji wynalazku pochodną azaheksanu
o wzorze (Ia) jest 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis-[N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tertleucylo)amino]-6-fenylo-2-azaheksan lub jego sól.
W następnym, szczególnie korzystnym wariancie realizacji wynalazku pochodną azaheksanu
o wzorze (Ia) jest 1-[4-(2-metylo-2H-tetrazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis-[N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino]-6-fenylo-2-azaheksan lub jego sól.
W jeszcze innym, korzystnym wariancie realizacji wynalazku pochodną azaheksanu o wzorze
(Ia) jest 1-[4-(pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis-[N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino]-6-fenylo-2-azaheksan lub jego sól.
Przedmiotem wynalazku jest również kompozycja farmaceutyczna zawierająca składnik czynny
łącznie z farmaceutycznie akceptowalnym nośnikiem, w której składnikiem czynnym jest pochodna
azaheksanu o wzorze (I) według wynalazku lub jej farmaceutycznie akceptowalna sól.
Ponadto, przedmiotem wynalazku jest również pochodna azaheksanu o wzorze (I) według wynalazku do zastosowania jako lek.
Przedmiotem wynalazku jest również zastosowanie pochodnej azaheksanu o wzorze (I) według
wynalazku, lub jej farmaceutycznie akceptowalnej soli, do wytwarzania kompozycji farmaceutycznej
do hamowania działania proteazy asparaginianowej HIV. Korzystnie, przedmiotem wynalazku jest
zastosowanie pochodnej azaheksanu o wzorze (I) według wynalazku, lub jej farmaceutycznie akceptowalnej soli, do wytwarzania kompozycji farmaceutycznej przeciwko chorobie retrowirusowej.
Przedmiotem wynalazku jest również sposób wytwarzania pochodnej azaheksanu według wynalazku o wzorze (I) lub jej soli, w którym
a) pochodną hydrazyny o wzorze (III)
w którym rodniki R4, R5 i R6 są takie, jak określono dla związków o wzorze (I), dodaje się do
epoksydu o wzorze (IV)
PL 193 822 B1
5
w którym rodniki R1, R2 i R3 są takie, jak określono dla związków o wzorze (I), przy czym wolne
grupy funkcyjne z wyjątkiem tych, które biorą udział w reakcji, są - jeżeli to konieczne - w postaci zabezpieczonej, po czym usuwa się wszystkie grupy zabezpieczające, lub
b) związek aminowy o wzorze (V)
w którym rodniki R1, R2, R3 I R4 są takie, jak określono dla związków o wzorze (I), poddaje się
kondensacji z kwasem o wzorze (VI)
lub z reaktywną pochodną tego kwasu, przy czym rodniki R5 i R6 są takie, jak określono dla
związków o wzorze (I), zaś wolne grupy funkcyjne z wyjątkiem tych, które biorą udział w reakcji, są
- jeżeli to konieczne - w postaci zabezpieczonej, po czym usuwa się wszystkie grupy zabezpieczające, lub
c) związek aminowy o wzorze (VII),
w którym rodniki R3, R4, R5 I R6 są takie, jak określono dla związków o wzorze (I), poddaje się
kondensacji z kwasem o wzorze (VIII)
6
PL 193 822 B1
lub z reaktywną pochodną tego kwasu, przy czym R1 i R2 są takie, jak określono dla związków
o wzorze (I), zaś wolne grupy funkcyjne z wyjątkiem tych, które biorą udział w reakcji, są - jeżeli to
konieczne - w postaci zabezpieczonej, po czym usuwa się wszystkie grupy zabezpieczające, lub
d) związek iminowy o wzorze (I')
w którym rodniki R1, R2, R3, R5 i R6 są takie, jak określono dla związków o wzorze (I), poddaje
się reakcji ze związkiem o wzorze (X)
w którym X oznacza grupę odchodzącą a R4 jest taki, jak określono dla związków o wzorze (I),
przy czym wolne grupy funkcyjne z wyjątkiem tych, które biorą udział w reakcji, są - jeżeli to konieczne
- w postaci zabezpieczonej, po czym usuwa się wszystkie grupy zabezpieczające, lub
e) związek iminowy o wzorze (I')
się reakcji z aldehydem o wzorze (X*),
w którym R4 jest taki, jak określono dla związków o wzorze (I), lub z jego reaktywną pochodną,
z wykorzystaniem alkilowania redukującego, przy czym wolne grupy funkcyjne z wyjątkiem tych, które
biorą udział w reakcji, są - jeżeli to konieczne - w postaci zabezpieczonej, po czym usuwa się wszystkie grupy zabezpieczające,
oraz, jeśli jest to pożądane, związek o wzorze (I) posiadający co najmniej jedną grupę zdolną
do utworzenia soli, otrzymany w jednym z powyższych wariantów sposobu a) do e), przekształca się
w jego sól lub uzyskaną sól przekształca się w wolny związek lub w inną sól i/lub uzyskaną mieszaninę izomerów rozdziela się i/lub związek o wzorze (I) przekształca się w inny związek o wzorze (I),
przy czym rozpuszczalniki stosowane przy otrzymywaniu związku o wzorze (I) są wybrane
z grupy obejmującej wodę, estry, korzystnie octan etylu, etery, korzystnie etery cykliczne, ciekłe węglowodory aromatyczne, alkohole, nitryle, halogenowęglowodory, amidy kwasowe, zasady, korzystnie
heterocykliczne zasady azotowe, bezwodniki kwasów karboksylowych, węglowodory cykliczne, liniowe
lub rozgałęzione lub mieszaniny tych rozpuszczalników.
PL 193 822 B1
7
Przedmiotem wynalazku jest także pochodna hydrazyny o wzorze III*,
w którym
4-[2-(1-metylo-1-fenylo-etylo)-2H-tetrazol-5-ilo]-fenylowej, 4-(tetrazol-5-ilo)-fenylowej, 4-(2-metylo-2H-tetrazol-5-ylo)-fenylowej, 4-(1-metylo-1H-tetrazol-5-ylo)-fenylowej, 4-(2-tert-butylo-2H-tetrazol-5-ilo)fenylowej, 4-(pirydyn-2-ylo)-fenylowej, 4-(pirydyn-3-ylo)-fenylowej, 4-(pirazyn-2-ylo)-fenylowej, 4-(tiofen-2-ylo)-fenylowej, 4-(pirydyn-2-ylo)-fenylowej;
R5 oznacza grupę tert-butylową
R6 oznacza grupę metoksykarbonylową lub etoksykarbonylową
lub jej sól.
Przedmiotem wynalazku jest ponadto pochodna hydrazyny o wzorze III,
w którym
4-[2-(1-metylo-1-fenylo-etylo)-2H-tetrazol-5-ilo]-fenylowej, 4-(tetrazol-5-ilo)-fenylowej, 4-(2-metylo-2H-tetrazol-5-ylo)-fenylowej, 4-(1-metylo-1H-tetrazol-5-ylo)-fenylowej, 4-(2-tert-butylo-2H-tetrazol-5-ilo)-fenylowej, 4-(pirydyn-2-ylo)-fenylowej, 4-(pirydyn-3-ylo)-fenylowej, 4-(pirazyn-2-ylo)-fenylowej, 4-(tiofen-2-ylo)-fenylowej, 4-(pirydyn-2-ylo)-fenylowej;
R5 oznacza grupę izopropylową, sec-butylową, tert-butylową lub metylotiometylową
R6 oznacza grupę metoksykarbonylową lub etoksykarbonylową
lub jej sól.
Pochodne azaheksanu według wynalazku wykazują nieoczekiwanie dobre i niespodziewanie
korzystne właściwości farmakologiczne, co szczegółowo wykazano poniżej, a przy tym są stosunkowo
łatwe do zsyntezowania.
Jakikolwiek obecny asymetryczny atom węgla, na przykład atom węgla związany z rodnikami
R2 i/lub R5, może mieć konfigurację (R)-, (S)- lub (R,S), korzystnie konfigurację (R)- lub (S)-, przy
czym konfiguracja (S)- jest szczególnie korzystna w przypadku atomów węgla związanych z rodnikiem
R2 i/lub R5 w związkach o wzorze I. Zgodnie z tym dane związki mogą znajdować się w postaci mieszanin izomerów lub w postaci czystych izomerów, korzystnie w postaci enancjomerycznie czystych
diastereoizomerów.
Sole w szczególności oznaczają farmaceutycznie akceptowalne sole związków o wzorze I.
Sole takie są tworzone, na przykład, przez związki o wzorze i mające zasadowy atom azotu
związany z R4-CH2-, jako sole addycyjne z kwasami, korzystnie z kwasami nieorganicznymi, na przykład kwasem halogenowodorowym, takim jak kwas solny, kwasem siarkowym lub kwasem fosforowym, lub z silnymi organicznymi kwasami sulfonowymi, sulfo- lub fosforowymi lub N-podstawionymi
sulfaminowymi (korzystnie: pKa < 1). Inne sole mogą istnieć jeśli w R4 są obecne zasadowe heterocykliczne rodniki, takie jak pirydyl. Sole te obejmują zwłaszcza sole addycyjne z kwasami organicznymi
lub nieorganicznymi, zwłaszcza sole przyjęte farmaceutycznie. Odpowiednimi kwasami nieorganicznymi są, na przykład, kwasy halogenowodorowe, takie jak kwas solny, kwas siarkowy i kwas fosforowy.
8
PL 193 822 B1
Odpowiedniki kwasami organicznymi są, na przykład, kwasy karboksylowe, fosfonowe, sulfonowe lub
sulfaminowe, na przykład kwas octowy, kwas propionowy, kwas oktanowy, kwas dekanowy, kwas
dodekanowy, kwas glikolowy, kwas mlekowy, kwas 2-hydroksymasłowy, kwas glukonowy, kwas glukozomonokarboksylowy, kwas fumarowy, kwas bursztynowy, kwas adypinowy, kwas pimelinowy,
kwas suberynowy, kwas azelainowy, kwas jabłkowy, kwas winowy, kwas cytrynowy, kwas glukarowy,
kwas galaktarowy, aminokwasy takie jak kwas glutaminowy, kwas asparaginowy, N-metyloglicyna,
kwas acetyloaminooctowy, N-acetyloasparagina lub N-acetylocysteina, kwas pirogronowy, kwas acetylooctowy, fosfoseryna, kwas 2- lub 3-glicerofosforowy, kwas glukozo-6-fosforowy, kwas glukozo-1-fosforowy, kwas fruktozo-1,6-bisfosforowy, kwas maleinowy, kwas hydroksymaleinowy, kwas metylomaleinowy, kwas cykloheksanokarboksylowy, kwas adamantanokarboksylowy, kwas benzoesowy,
kwas salicylowy, kwas 1- lub 3-hydroksynaftylo-2-karboksylowy, kwas 3,4,5-trimetoksybenzoesowy,
kwas 2-fenoksybenzoesowy, kwas 2-acetoksybenzoesowy, kwas 4-aminosalicylowy, kwas ftalowy,
kwas fenylooctowy, kwas migdałowy, kwas cynamonowy, kwas glukuronowy, kwas galakturonowy,
kwas metanosulfonowy lub etanosulfonowy, kwas 2-hydroksyetanosulfonowy, kwas etano-1,2-di-sulfonowy, kwas benzenosulfonowy, kwas 2-naftalenosulfonowy, kwas 1,5-naftalenodisulfonowy,
kwas 2-, 3- lub 4-metylobenzenosulfonowy, kwas metylosiarkowy, kwas etylosiarkowy, kwas dodecylosiarkowy, kwas N-cykloheksylosulfaminowy, kwas N-metylo, N-etylo lub N-propylosulfaminowy lub
inne organiczne kwasy protonowe takie jak kwas askorbinowy.
Jeśli obecne są ujemnie naładowane rodniki, takie jak tetrazolil w R4, sole mogą być również
tworzone z zasadami, np. sole metali lub sole amoniowe, takie jak sole metalu alkalicznego lub metalu
ziemi alkalicznej, np. sole sodowe, potasowe, magnezowe lub wapniowe lub amoniowe z amoniakiem
lub odpowiednimi organicznymi aminami, takimi jak trzeciorzędowe monoaminy, np. trietyloamina lub
tri(2-hydroksyetylo)-amina lub zasadami heterocyklicznymi np. N-etylo-piperydyną lub N,N'-dimetylopiperazyną.
Dla celów wydzielania lub oczyszczania możliwe jest również zastosowanie farmaceutycznie
nieodpowiednich soli, na przykład pikrynianów lub nadchloranów. Jedynie farmaceutycznie przyjęte
sole lub wolne związki (fakultatywnie w postaci kompozycji farmaceutycznych) są stosowane terapeutycznie i są zatem korzystne.
W świetle bliskich powiązań pomiędzy nowymi związkami w postaci wolnej i w postaci ich soli,
łącznie z tymi solami, które mogą być wykorzystane jako półprodukty, na przykład do oczyszczania
nowych związków lub identyfikacji, niniejszym jakikolwiek odnośnik powyżej i poniżej dotyczący wolnych związków winien być traktowany jako obejmujący odpowiednie sole jako właściwe i wskazane.
Związki o wzorze i posiadają cenne właściwości farmakologiczne. Wykazują działanie przeciwretrowirusowe, zwłaszcza przeciw wirusom HIV-1 i HW-2, które są uważane za wywołujące AIDS,
i mogą niespodziewanie wykazywać efekty synergiczne w połączeniu z innymi związkami, które wykazują działanie względem retrowirusowych proteaz asparaginowych. Związki o wzorze i są inhibitorami
retrowirusowych proteaz asparaginowych, zwłaszcza inhibitorami proteazy asparaginowej HIV-1 lub
również HIV-2 i dlatego są odpowiednie do leczenia chorób retrowirusowych, takich jak AIDS lub jej
wstępnych etapów (np. ARDS). Związki o wzorze i również wykazują działanie przeciw odpowiednim
zwierzęcym retrowirusom, takim jak SIV (u małp) i FIV (u kotów).
Związki o wzorze i wykazują niespodziewanie szczególne dogodne istotne właściwości farmakologiczne, na przykład bardzo silne działanie przeciwwirusowe w testach komórkowych wobec różnych szczepów wirusów, łącznie z tymi, które są oporne wobec innych inhibitorów proteaz, na przykład w komórkach MT2, dobrą farmakokinetykę, taką jak duża biodostępność, wysoka selektywność
i zwłaszcza wysokie poziomy we krwi (nawet w przypadku podawania doustnego).
Działanie inhibitujące związków o wzorze i na aktywność proteolityczną proteazy HIV-1 może
być wykazane zgodnie ze znanymi procedurami (patrz A.D.Richards i wsp., J. Biol. Chem. 265 (14),
7733-7736 (1990)). w metodzie tej hamowanie działania proteazy HIV-1 (otrzymywanie: patrz S.Billich
i wsp., J. Biol. Chem. 263 (34), 17905-17908 (1990)) jest mierzone w obecności ejkozapeptydu RR
-SNQVSQNYPIVQNIQGRR (substrat syntetyczny proteazy HIV-1, otrzymany drogą syntezy peptydu
według znanych procedur (patrz J.Schneider i wsp., Cell M., 363-368 (1988)), który zawiera jako analog substratu jedno z centrów rozszczepiania zdławionego prekursora proteiny (naturalny substrat
proteazy HIV-1). Substrat i produkty jego rozszczepienia są analizowane za pomocą wysokosprawnej
chromatografii cieczowej (HPLC).
Związek testowany jest rozpuszczany w dimetylosulfotlenku. Test enzymatyczny jest przeprowadzany po dodaniu odpowiednio rozcieńczonego inhibitora w 20 mM buforu, kwasu morfolinoetano-
PL 193 822 B1
9
sulfonowego (MES), o pH 6,0 do testowej mieszaniny. Mieszanina zawiera wymieniony powyżej ejkozapeptyd (122 µl) w 20 mM buforze MES, pH 6,0. Do każdego zestawu testowego użyto 100 µl. Reakcję rozpoczęto dodając 10 ml roztworu proteazy HIV-1 i zakończono po jednej godzinie inkubowania w 37°C poprzez dodanie 10 µl 0,3M HClO4. Po odwirowaniu próbki przy 10000 x g przez 5 minut,
20 µl uzyskanej sklarowanej cieczy podano na kolumnę, HPLC 125 x 4,6 mm Nucleosil® C 18-5m
(wypełnienie do faz odwróconych dostarczane przez Macherey & Nagel, DUren, FRG, oparte na żelu
krzemionkowym z doczepionymi łańcuchami alkilowymi C18). Nierozszczepiony ejkozapeptyd i produkty jego rozszczepienia są eluowane z kolumny następującym gradientem: 100% eluenta 1-). 50%
eluenta 1 + 50% eluenta 2 (eluent 1: 10% acetonitrylu, 90% wody, 0,1% kwasu trifluorooctowego
(TFA); eluent 2: 75% acetonitrylu, 25% H2O, 0,08% TFA) przez 15 minut, przy przepływie 1 mi/min.
Oznaczanie wyeluowanych fragmentów peptydu przeprowadzano drogą pomiaru wysokości piku produktu rozszczepienia przy 215 nm.
Związki o wzorze i wykazują działanie inhibitujące w zakresie nanomolowym; korzystnie wykazują wartości IC50 (IC50 = stężenie, które wywołuje 50% zmniejszenie proteazy HIV-1 w porównaniu
z próbą bez inhibitora) w przybliżeniu 2 x 10-7 do 5 x 10-9 M, korzystnie 5 x 10-8 do 5 x 10-9 M.
Alternatywny sposób (patrz Matayoshi i wsp., Science 247, 954-958 (1990), tu zmodyfikowany)
określania działania hamującego względem proteazy HIV-1 może być skrótowo opisany następująco:
proteaza (oczyszczanie: patrz Leuthardt i wsp, FEBS Lett. 326, 275-80 (1993)) jest inkubowana
w temperaturze pokojowej w 100 µl buforu do oznaczeń (20 mM MES pH 6,0; 200 mM NaCl; 1 nM
ditiotreitolu; 0,01% poli(glikolu etylenowego) (przeciętny ciężar cząsteczkowy 6000 do 8000 daltonów)
z 10 µM substratu fluorogennego SC4400 (4-(4-dimetyloaminofenyloazo)benzoilo-γ-aminobutyryloSer-Gin-Asn-Tyr-Pro-Ile-Val-Gin-EDANS (EDANS= kwas 5-(2-aminoetyloamino)-1-naftalenosulfonowy); Neosystem Laboratoire, France). Reakcję zakończono dodając 900 µl 0,03 M HClO4. Aktywność
proteazy HIV-1 jest określana poprzez pomiar wzrostu fluorescencji przy γex = 336, γex = 485 nm.
Wartości IC50 związków o wzorze i zostały określone jako stężenie związku, które jest konieczne dla
zahamowania w oznaczeniu aktywności proteazy do 50%. Wartości liczbowe otrzymano z uzyskanych
komputerowo wykresów z wyników dotyczących co najmniej 5 stężeń danego związku o wzorze I,
przy trzykrotnym oznaczaniu dla danego stężenia.
W dalszym teście wykazano, że związki o wzorze i ochraniają komórki zainfekowane już HIV
przed taką infekcją lub co najmniej spowalniają taką infekcję. Do tego testu użyto komórki MT-2 zainfekowane HIV1/MN. Komórki MT-2 zostały przekształcone przez HTLV-1 (wirus wywołujący leukemię)
w ciągłego ich wytwórcę; dlatego są szczególnie wrażliwe na cytopatogenny efekt HIV. Komórki MY-2
mogą być otrzymane z AIDS Research and Reference Reagent Program, Division of AIDS, NIAID,
NIH od Dr. Douglasa Richmana (patrz J. Biol. Chem. 263, 58705875 (1988) i również Science
229,563-566 (1985)). Komórki MT-2 hodowano w środowisku RPMI 1640 (Gibco, Szkocja; RPMI składa się z mieszaniny aminokwasów bez glutaminy) uzupełnionym 10% dezaktywowaną termicznie
cielęcą surowicą płodową, glutaminą i standardowymi antybiotykami. We wszystkich przypadkach,
komórki i również pierwotny roztwór wirusa stosowany do infekowania (HIV-1/MN) były wolne od mykoplazm. Pierwotny roztwór wirusa został otrzymany jako górna warstwa hodowli komórkowej z permanentnie zainfekowanego zespołu komórek H9/HIV-1/MN, który podobnie może być otrzymany
z AIDS Research and Reference Reagent Program, Division of AIDS, NIAID, NI H od Dr. Roberta
Galio (patrz również Science 224, 500-503, (1984) i Science 226, 1165-1170 (1984)). Miano pierwotnego roztworu wirusa HIV-1/MN (określone przez miareczkowanie wobec komórek MT2) wynosi
4,2 x 105 TC1050/ml (TCID50 = Tissue Culture Infective Dose = dawka, która infekuje 50% komórek
MT-2). Celem zmierzenia działania inhibitującego związków o wzorze I, 50 µl danego związku testowanego w środowisku hodowlanym i 2800 TCID50 HIV-1/MN w 100 µl środowiska hodowlanego dodano do 2 x 104 ekspotencjalnie rosnących komórek MT-2, które naniesiono w 50 µl środowiska hodowlanego na 96-klatkowe płytki mikromiareczkowe (mające okrągłą podstawę). Po 4 dniach inkubacji
(w 37°C, 5% CO2) 10 µl próbkę górnej warstwy cieczy pobrano z każdej klatki, przeniesiono do dalszej
96-klatkowej płytki mikromiareczkowej i jeśli konieczne) przechowywano w -20°C. Celem zmierzenia
aktywności związanej z wirusem odwrotnej transkryptazy, 30 µl mieszaniny odwrotnej transkryptazy
(RT) dodano do każdej próbki. Mieszanina odwrotnej transkryptazy złożona jest z 50 mM Tris (α,α,α-tris(hydroksymetylo)metyloamina, Ultra pur, Merck, Niemcy) pH 7,8; 75 mM KCl, 2 mM ditiotreitolu,
5 mM MgCl2; 0,1% Nonidet P-40 (detergent; Sigma, Szwajcaria), 0,8 mM EDTA, 10 µg/ml Poly-A
(Pharmacia, Uppsala, Szwecja) i 0,16 (µg/ml oligo(T) (=pdT(12-18), Pharmacia, Uppsala, Szwecja)
jako „koordynujący podkład" - jeśli żądane, mieszanina jest sączona przez filtr 0,45 mm Acrodisc
10
PL 193 822 B1
(German Sciences Inc., Ann Arbor, USA). Jest przechowywana w -20°C. Przed testem 0,1% (obj./obj.)
[alfa-32P]dTTP jest dodawane do próbek roztworu celem uzyskania radioaktywności 10 µCi/ml.
Po zmieszaniu płytka jest inkubowana przez 2 godziny w 37°C. 5 µl mieszaniny reakcyjnej
przeniesiono na filtr papierowy DES 1 (Whatman, jeden filtr na klatkę). Wysuszone filtry przemywano
trzykrotnie przez 5 minut 300 mM NaCl/25 mM cytrynianu trisodowego, a następnie raz etanolem
i ponownie wysuszono na powietrzu. Radioaktywność filtrów zmierzono w 96-klatkowym liczniku Matrix Packard (Packard, Zurich, Szwajcaria). Wartości ED90 obliczono i zdefiniowano jako stężenie
związku testowanego, które obniża aktywność RT o 90% w porównaniu z próbką kontrolną bez związku testowanego.
Korzystne związki o wzorze i wykazują tu ED90, to znaczy 90% inhibitowania replikacji wirusa,
w stężeniach od 10-7 do 10-9 M, zwłaszcza od 5 x 10-9 do 10-9 M.
Zgodnie z tym związki o wzorze I są odpowiednie do wysoce skutecznego spowalniania replikacji HIV-1 w hodowlach komórkowych.
W celu określenia ich farmakokinetyki, związki o wzorze i zostały rozpuszczone w dimetylosulfotlenku (DMSO) w stężeniu 240 mg/ml. Uzyskane roztwory rozcieńczono 1:20 (obj./obj.) 20%
(wag./obj.) wodnym roztworem hydroksypropylocyklodekstryny celem otrzymania stężenia danego
związku testowanego 12 mg/ml. Uzyskany roztwór poddano krótkotrwałemu działaniu ultradźwięków
i podawano doustnie samicom myszy BAL B/c (Bomholt-garden, Kopenhaga, Dania) przez rurę do
sztucznego karmienia w dawce 120 mg/kg. w ustalonych momentach po podaniu (na przykład 30, 60,
90, 120 min.) myszy uśmiercono, a surowicę przechowywano w probówkach heparynowych. Krew
odwirowano (12000 x g, 5 min.) i surowicę usunięto. z surowicy usunięto proteiny poprzez dodanie
równej objętości acetonitrylu. Mieszaninę mieszano z użyciem wirowego miksera i pozostawiono
w temperaturze pokojowej na 20 do 30 minut. Osad pastylkowano drogą wirowania (12000 x g,
5 min.), a stężenie związku testowanego określono za pomocą wysokosprawnej chromatografii cieczowej w fazach odwróconych (HPLC).
Analiza HPLC próbek otrzymanych zgodnie z metodą ujawnioną powyżej jest przeprowadzana
na kolumnie Nucleosil® 125 x 4,6 mm (wypełnienie do faz odwróconych dostarczane przez Macherey
& Nagel, Doren, Niemcy, oparte na pochodnej żelu krzemionkowego z rodnikami węglowymi posiadającymi 18 atomów węgla), stosując kolumnę wstępną o długości 2 cm z tym samym wypełnieniem
kolumny. Test przeprowadzano z następującym liniowym gradientem acetonitryl/woda (w każdym
przypadku w obecności 0,05% kwasu trifluorooctowego): 20% acetonitrylu do 100% acetonitrylu przez
20 min.; następnie 5 min. 100% acetonitrylu; następnie powrót do pierwotnych warunków przez 1 min.
i 4 min. ponownego doprowadzenia do stanu równowagi. Szybkość przepływu wynosiła 1 ml/min.
w tych warunkach związek o wzorze l z przykładu 1, na przykład, miał czas retencji około 15,5 minuty,
a jego poziom wykrywania wynosił 0,1- 0,2 µM. Związek testowany był wykrywany poprzez absorpcję
UV mierzoną przy 255 nm. Piki identyfikowano na podstawie czasu retencji i widma UV w zakresie
205 do 400 nm. Stężenia określano metodą wzorca zewnętrznego; wysokości pików do określania
stężeń otrzymywano przez porównanie ze krzywymi wzorcowymi. Krzywe wzorcowe otrzymano
z analogicznych analiz HPLC surowicy myszy, która zawierała znane stężenie danego związku testowanego, a następnie opracowywano według metody ujawnionej powyżej.
W tym eksperymencie związki o wzorze i generowały stężenie w surowicy znacznie powyżej
ED90 wyznaczonego powyżej w eksperymencie komórkowym, na przykład do 8000 razy większe niż
ED90 po 30 minutach i do 10500 razy większe niż ED90 po 90 minutach, korzystnie stężenia w surowicy od 0,1 µM do 25 µM, zwłaszcza od 1 do 25 µM, 30 minut po podaniu doustnym i stężenia w surowicy od 0,5 do 35 µM, zwłaszcza do 1 do 35 µM, 90 minut po podaniu doustnym.
Analogicznie, u psów poziom związków o wzorze i we krwi, na przykład tytułowego związku
z przykładu 46, może być zmierzony, na przykład, z użyciem preparatu zarówno według przykładu 63
jak i przykładu 64, które związki zostały zastosowane, na przykład od 92 do 100 mg/kg, poprzez
podanie rurką dożołądkowo, a następnie zmierzono poziomy we krwi np. w 1, 2, 3, 4, 6, 8 i 24 godziny
po podaniu. Tutaj również można było znaleźć poziomy we krwi w zakresie mikromolowym.
W szczególności połączenie wysokiej biodostępności (wysokie poziomy w surowicy), która samoistnie jest niespodziewana, i nieoczekiwanie doskonałych ED90 w eksperymentach komórkowych,
czyni związki według niniejszego wynalazku niespodziewanie cennymi. Działanie względem inhibitorów asparaginowych proteaz retrowirusowych, wobec których została już nabyta oporność, jest również wciąż możliwa i stanowi dalszą ważną zaletę związków według wynalazku.
PL 193 822 B1
11
Może być to zademonstrowane, na przykład, w następujących lub analogicznych testach: Odmiany HIV-1 oporne wobec inhibitorów proteaz zostały sklonowane następująco:
Mutanty HIV-1 proteazy są generowane drogą opartej na PGR mutagenezy i klonowania, które
bazują na zainfekowanym klonie pNL4-3 (swobodnie dostępnym z „NIH AIDS reference and reagent
program", oryginalny odnośnik stanowi A. Adachi et al, J. Virol (1986) 59, 284-91, ale może to być,
oczywiście, jakikolwiek inny klon HIV lub nawet materiał kliniczny, pod warunkiem, że zapewniona
zostanie możliwość porównania). Te skądinąd izogeniczne punktowo mutanty zawierają tylko takie
zmiany, które zostały ujawnione w publikacjach w połączeniu z opornością wirusową na różne inhibitory proteazy. Klonowane fragmenty mają, na przykład, długość jedynie 500 par zasad, a pozostałą
całość niezmienioną. Stosując mutacje zawsze w tym samym klonie zapewnia się bezpośrednią możliwość porównania, której brak przy bezpośrednim porównaniu próbek klinicznych różnych klonów
HIV. w oznaczeniu przejściowej transfekcji DNA w ludzkich komórkach T4-pozytywnych, uzyskane
prowirusy również wykazują zjawisko zmniejszonej aktywności inhibitora w porównaniu z wirusem
dzikiego typu, to znaczy zwiększoną oporność. System taki jest stosowany jako system przejściowej
transfekcji DNA do testów:
1) w celu identyfikowania możliwych krzyżowych oporności odmian proteaz wobec kilku inhibitorów proteazy; i
2) w celu skuteczności i profilu oporności nowych potencjalnych inhibitorów.
Na przykład, w wymienionym systemie transfekcji 1-[4-(pirydyn-2ylo)fenylo-4(S)-hydroksy-5S)-2,5-bis-[N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino]-6-fenylo-2-azaheksan (przykład 46) posiada
skuteczność in vitro, która z IC50 < 30 nM jest w kategoriach praktycznych lepsza niż sakwinawiru
(Hoffmann-LlaRoche, patrz poniżej) i aktywność przeciw opornej odmianie (szczep 451/76F), która
została określona wobec 5(S)-(tert-butoksykarbonyloamino)4(S)-hydroksy-6-fenylo-2-(R)-(2,3,4-trimetoksyfenylometylo)-heksanoilo-(L)-walilo-N-(2-metoksyetylo)amidu (= lasinawir, patrz EP 0708085,
opublikowany 24.04.1996; Novartis AG, pierwotnie Ciba-Geigy AG), jest porównywalna z sakwinawirem i lepsza niż indawiru (Merck & Co., Inc., patrz poniżej) lub ritonawiru (Abbott, patrz poniżej). w porównaniu z innymi szczepami (np. 461/47V/50V (VX478)), 10 nM generuje aktywność, która
jest większa (nie kwantyfikowana) niż sakwinawiru, ritonawiru i indinawiru. Zamiast wymienionych
szczepów mogą być użyte ludzkie komórki T4-pozytywne, takie jak komórki Hela T4, zdeponowane
pod nazwiskami Richard Axel i Paul Maddon w „NIH reference and reagent program" i dostępne
z tego źródła.
W zasadzie, właściwe mutacje do powyższych systemów testowania oporności są znane (patrz
np. odnośnie szczepu 48V/90M (oporność sakwinawiru): Jacobsen, H., Yasargil, K., Winslow, D.L.,
Craig, J.C., Krohn, A., Duncan, I.B. & Mous, J. Virology 206,527 (1995); Merck Mutationen (kilka, np.
71V/82T/84V): Condra, J.H., Schleif, W.A., Blahy, O.M., Gabryelski, L.J., Graham, D.J., Quintero, J.C.,
Rhodes, A., Robbins, H.L., Roth, E., Shivaprakash, M., & et al., Nature 374, 569 (1995); Abbott
82V/84A szczep: Markowitz, M., Mo, H., Kempf, D.J., Norbeck, D.W., Bhat, T.N., Erickson, J.W., & Ho,
0.0., J.Virol. 69, 701 (1995).
W określaniu przeciwenzymatycznego działania licznych ludzkich proteaz asparaginowych według znanych metod (patrz na przykład Biochem. J. 225,871-878 (1990)), związki o wzorze i wykazują
wysoką selektywność nakierowaną na retrowirusową proteazę asparaginową HIV, zwłaszcza HIV-1.
Na przykład stała inhibitowania (IC50) dla związków o wzorze i w teście wobec katepsyny D wynosi
ponad 10 µM, zwłaszcza ponad 25 µM. IC50 względem ludzkiej katepsyny D w tym teście jest mierzone przy pH 3,1. Test jest przeprowadzany zgodnie ze znanymi procedurami z użyciem substratu
KPIQF*NphRL (patrz Jupp, R.A., Dunn, B.M., Jacobs, J.W., Vlasuk, G., Arcuri, K.E., Veber, D.F.,
S.Perow, D.S., Payne, L.S., Boger, J., DeLazlo, S., Chakrabarty, P.K., TenBroeke, J., Hangauer, D.G.,
Ondeyka, D., Greenlee, W.J. i Kay, J.: The selectivity of statine-based inhibitors against various human aspartic proteases. Biochem. J. 2.65: 871-878 (1990)).
Związki o wzorze i mogą być stosowane same lub w połączeniu (jako zbiór kombinacji odpowiednich kompozycji lub jako kombinacja indywidualnych związków lub indywidualnych kompozycji
w przesuniętej w czasie sekwencji) z jedną lub więcej farmakologicznie aktywną substancją (lub ich
solami pod warunkiem, że jest obecna co najmniej jedna grupa tworząca sól), które są skuteczne
przeciwko retrowirusom, zwłaszcza HIV, takim jak HIV-1 lub HIV-2; zwłaszcza z inhibitorami odwrotnej
transkryptazy, przede wszystkim analogami nukleozydów, zwłaszcza 3'-azydo-3'-deoksypirymidyną
(= zidovudine - ®RETROVIR, Burroughs-Wellcome), 2',3'-dideoksycytydyną (= zalcitabine = ®HIVID,
Hoffmann-LaRoche), 2',3'-dideoksyinozyną (= didanosine = ®VIDEX, Bristol-Myers-Squibb) lub
12
PL 193 822 B1
(2R,cis)-4-amino-1-(2-hydroksymetylo- ,3-oksatiolan-5-ylo)-(1H)-pirymidyn-2-onem (= lamivudine,
Glaxo); zwłaszcza d4C = 2',3'-didehydro-2',3'-dideoksyinozyną(= ddlno = DZI = didanosine = ®VIDEX); lub nie nukleozydowymi analogami takimi jak 11-cyklopropylo-5,11-dihydro-4-metylo-(6H)-dipirydo[3,2-b;2',3'-e]-[1,4]diazepin-6-on; lub z jednym lub więcej (zwłaszcza jednym lub także dwoma) innymi inhibitorami retrowirusowych proteaz asparaginowych, zwłaszcza proteaz asparaginowych
HIV, takich jak HIV-1 a zwłaszcza: HIV-2,
a) jednym z inhibitorów wymienionych w EP 0 346 847 (opublikowanym 20.12.1989) i EP 0 432 695
(opublikowanym 19.06.1991; zgodnym z US 5 196 438, opublikowanym 23.03.1993), zwłaszcza
związkiem oznaczonym Ro 31-8959 (= sakwinawir; Hoffmann- LaRoche);
b) jednym z inhibitorów wymienionych w EP 0 541 168 (opublikowanym 12.05.1993; zgodnym
z US 5 413 999), zwłaszcza związkiem oznaczonym L-735,524 (= indawir = @CRIXIVAN; Merck
& Co., Inc.);
c) jednym z inhibitorów wymienionych w EP 0 486 948 (opublikowanym 27.05.1992, zgodnym
z US 5 354 866), zwłaszcza związkiem oznaczonym ABT-538 (= ritonawir; Abbot);
d) związkiem oznaczonym KVX-478 (lub VX-478 lub 141W94; GlaxoWellcome, Vertex i Kissei
Pharmaceuticals);
e) związkiem oznaczonym AG-1343 (Agouron);
f) związkiem oznaczonym KNI-272 (Nippon Mining);
g) związkiem oznaczonym U-96988 (Upjohn);
h) związkiem oznaczonym BILA-2011 BS (= palinawir; Boehringer Ingelheim) i/lub
i) związkiem, 5(S)-(tert-butoksykarbonyloamino)-4(S)-hydroksy-6-fenylo-2(R)-(2,3,4-trimetoksyfenylometylo)-heksanoilo-(L)-walilo-N-(2-metoksy-etylo)-amidem (= lasinawir, patrz EP 0 708 085,
opublikowanym 24.04.1996; Novartis AG, pierwotnie Ciba-Geigy AG), lub w każdym przypadku ich
soli, pod warunkiem, że obecna jest grupa zdolna do tworzenia soli.
Związki o wzorze i mogą również być stosowane do zapobiegania, zwalczania i leczenia infekcji
retrowirusowych, zwłaszcza HIV, takich jak HIV-1 lub HIV-2, w hodowlach komórkowych, zwłaszcza
w hodowlach komórkowych zespołów komórek limfocytów, od zwierząt ciepło krwistych, co jest dogodne zwłaszcza w przypadku bardzo cennych hodowli komórkowych, które wytwarzają, na przykład,
specyficzne przeciwciała, szczepionki lub substancje matrycowe, takie jak interleukiny i podobne,
a zatem mają wielkie znaczenie komercyjne.
Na zakończenie związki o wzorze i mogą być stosowane jako wzorce w eksperymentach, na
przykład jako wzorce w HPLC lub jako wzorce do porównania modeli zwierzęcych pod względem różnych inhibitorów proteazy asparaginowej, na przykład pod względem osiąganych poziomów we krwi.
W następującym opisie poszczególnych procesów i otrzymywania wyjściowych materiałów, o ile
nie zaznaczono inaczej, rodniki R1, R2, R3, R4, R5 i R6 są jak zdefiniowane dla związków o wzorze I
Sposób a) (Addycja aminy do epoksydu):
W pochodnych hydrazyny o wzorze III uczestnicząca w reakcji grupa aminowa korzystnie ma
wolny atom wodoru; jednakże może być przekształcona w pochodną w celu zwiększenia reaktywności
pochodnej hydrazyny.
Epoksyd o wzorze IV umożliwia preferowaną addycję pochodnej hydrazyny w pozycji terminalnej.
W substratach grupy funkcyjne, których reakcji należy uniknąć, a zwłaszcza grupa karboksylowa, aminowa i hydroksylowa, mogą być zabezpieczone przez odpowiednie grupy zabezpieczające
(typowe grupy zabezpieczające), które zwykle są stosowane w syntezie związków peptydowych,
i również w syntezie cefalosporyn i penicylin jak również pochodnych kwasów nukleinowych i cukrów.
Te grupy zabezpieczające mogą już być obecne w prekursorach i winny zabezpieczać dane grupy
funkcyjne przed niepożądanymi reakcjami ubocznymi, takimi jak acylowanie, eteryfikacja, esteryfikacja, utlenianie, solwoliza i podobne. w pewnych przypadkach grupy zabezpieczające mogą dodatkowo
wywoływać selektywny przebieg reakcji, na przykład stereoselektywny. Cechą charakterystyczną grup
zabezpieczających jest to, że mogą być łatwo usunięte, tj. unikając zachodzenia niepożądanych reakcji ubocznych, na przykład drogą solwolizy, redukcji, fotolizy i również drogą enzymatyczną, na przykład również w warunkach fizjologicznych. Jednakże rodniki analogiczne do grup zabezpieczających
mogą również być obecne w końcowych produktach. Związki o wzorze i mające zabezpieczone grupy
funkcyjne mogą mieć większą stabilność metaboliczną niż odpowiednie związki mające wolne grupy
funkcyjne. Niniejszym powyżej i poniżej grupy zabezpieczające są odnoszone do ich właściwej roli,
jeśli dane rodniki nie występują w końcowych produktach.
PL 193 822 B1
13
Zabezpieczanie grup funkcyjnych przez takie grupy zabezpieczające, same grupy zabezpieczające i reakcje prowadzące do ich usunięcia są ujawnione, na przykład w pracach ogólnych takich jak
J.F.McOmie, „Protective Groups in Organic Chemistry", Plenum Press, London i New York 1973,
w Th.W.Greene, „Protective Groups in Organic Synthesis", Wiley, New York 1981, w „The Peptides",
tom 3 (E.Gross i J.Meienhofer, eds.), Academic Press, London i New York 1981, w „Metoden der organischen Chemie" („Metody w chemii organicznej"), Houben-Weyl, 4-te wydanie, tom 15/1, Georg
Thieme Verlag, Stuttgart 1974, a w H.-D.Jakubke i HJescheit, „Aminosauren, Peptide, Proteine"
(„Aminokwasy, peptydy, proteiny"), Verlag Chemie, Weinheim, Deerfield Beach and Basie 1982,
i w Jochen Lehnmann, „Chemie der Kohlenhydrate: Monosaccharide und Derivate" („Chemia węglowodanów: monosacharydy i pochodne"), Georg Thieme Verlag, Stuttgart 1974.
Grupa karboksylowa jest zabezpieczona, na przykład, w postaci grupy estrowej, która może być
selektywnie rozszczepiona w łagodnych warunkach. Zabezpieczona grupa karboksylowa w postaci
zestryfikowanej jest zwłaszcza zestryfikowana przez niższą grupę alkilową, która jest korzystnie rozgałęziona w pozycji 1 niższej grupy alkilowej lub podstawiona w pozycji 1 lub 2 niższej grupy alkilowej
przez odpowiednie podstawniki.
Zabezpieczona grupa karboksylowa zestryfikowana przez niższą grupę alkilową jest, na przykład, metoksykarbonylem lub etoksykarbonylem.
Zabezpieczona grupa karboksylowa zestryfikowana przez niższą grupę alkilową, która jest rozgałęziona w pozycji 1 niższej grupy alkilowej jest, na przykład, niższą grupą tert-alkoksykarbonylową,
na przykład grupą tert-butoksykarbonylową.
Zabezpieczona grupa karboksylowa zestryfikowana przez niższą grupę alkilową, która jest podstawiona w pozycji 1 lub 2 niższej grupy-alkilowej przez odpowiednie podstawniki jest, na przykład,
grupą arylometoksykarbonylową mającą jeden lub dwa rodniki arylowe, w których aryl oznacza fenylem, który jest niepodstawiony lub mono-, di- lub tri-podstawiony, na przykład niższą grupą alkilową,
na przykład niższą grupą tert-alkilową, taką jak grupa tert-butylowa, niższa grupa alkoksylowa, na
przykład metoksylowa, hydroksylowa, halogen, na przykład chlor i/lub grupą nitrową, na przykład benzyloksykarbonylową, benzyloksykarbonylową podstawioną przez wymienione podstawniki, na przykład 4-nitrobenzyloksykarbonyl lub 4-metoksybenzyloksykarbonyl, difenylometoksykarbonyl lub difenylometoksykarbonyl podstawiony przez wymienione podstawniki, na przykład di(4-metoksyfenylo)metoksykarbonyl, i również karboksyl zestryfikowany przez niższą grupę alkilową, przy czym niższa
grupa alkilowa jest podstawiona w pozycji 1 lub 2 przez odpowiednie podstawniki, takie jak 1-niższy
alkoksy-niższy alkoksykarbonyl, na przykład metoksymetoksykarbonyl, 1-metoksyetoksykarbonyl lub
1-etoksyetoksykarbonyl, 1-niższy alkilotio-niższy alkoksykarbonyl, na przykład 1-metylotiometoksykarbonyl lub 1-etylotioetoksykarbonyl, aroilometoksykarbonyl, w którym grupa aroilowa jest benzoilem, który jest niepodstawiony lub podstawiony, na przykład, przez halogen, taki jak brom, na przykład fenacyloksykarbonyl, 2-halo-niższy alkoksykarbonyl, na przykład 2,2,2-trichloetoksykarbonyl,
2-bromoetoksykarbonyl lub 2-jodoetoksykarbonyl, jak również 2-(tri-podstawiony silylo)-niższy alkoksykarbonyl, w którym podstawniki są niezależnie od innych rodnikami węglowodorowymi alifatycznymi,
aralifatycznymi, cykloalifatycznymi lub aromatycznymi, które są niepodstawione lub podstawione, na
przykład, przez niższy alkil, niższy alkoksyl, aryl, halogen i/lub nitro, na przykład niższy alkil, fenyloniższy alkil, cykloalkil lub fenyl, z których każdy jest niepodstawiony lub podstawiony jak powyżej, na
przykład 2-tri-niższy alkilosililo-niższy alkoksykarbonyl, taki jak 2-tri-niższy alkilosililoetoksykarbonyl,
na przykład 2-trimetylosililoetoksykarbonyl lub 2-(di-n-butylometylo-sililo)-etoksykarbonyl lub 2-triarylosililoetoksykarbonyl, taki jak trifenylosililoetoksykarbonyl.
Zabezpieczona grupa karboksylowa jest korzystnie tert-niższym alkoksykarbonylem, na przykład tert-butoksykarbonylem, benzyloksykarbonylem, 4-nitrobenzyloksykarbonylem, 9-fluorenylometoksykarbonylem lub difenylometoksykarbonylem.
Zabezpieczona grupa aminowa może być zabezpieczona przez aminową grupę zabezpieczającą, na przykład w postaci acyloamino, arylometyloamino, zestryfikowanej merkaptoimino, grupy 2-acylo-niższej alk-1-enyloaminowej lub sililoaminowej lub w postaci grupy azydkowej.
W odpowiadającej grupie acyloaminowej acyl jest, na przykład, rodnikiem acylowym organicznego kwasu karboksylowego mającego, na przykład, do 18 atomów węgla, zwłaszcza niepodstawionym lub podstawionym, na przykład halo- lub aryl o-podstawionym kwasem niższym alkanokarboksylowym lub niepodstawionym lub podstawionym, na przykład halo-, niższym alkoksy- lub nitropodstawionym kwasem benzoesowym, lub korzystnie półestrem kwasu węglowego. Takie grupy acylowe są, na przykład, niższym alkanoilem, takim jak formyl, acetyl, propionyl lub piwaloil, halo-niższy
14
PL 193 822 B1
alkanoil, na przykład 2-haloacetyl, taki jak 2chloro-, 2-bromo-, 2-jodo-2,2,2-trifluoro- lub 2,2,2-trichloroacetyl, niepodstawiony lub podstawiony, na przykład halo-, niższy alkoksy- lub nitro-podstawiony benzoil, taki jak benzoil, 4-chlorobenzoil, 4-metoksybenzoil lub 4-nitrobenzoil, niższy alkoksykarbonyl,
korzystnie niższy alkoksykarbonyl, który jest rozgałęziony w pozycji 1 niższego alkilowego rodnika lub
odpowiednio podstawiony w pozycji 1 lub 2, na przykład tert-niższy alkoksykarbonyl, taki jak tert-butoksykarbonyl, arylometoksykarbonyl mający jeden, dwa lub trzy rodniki arylowe, które są fenylem,
który jest niepodstawiony lub monolub poli-podstawiony, na przykład, przez niższy alkil, zwłaszcza
tert-niższy alkil, taki jak tert-butyl, niższy alkoksyl, taki jak metoksyl, hydroksyl, halogen, taki jak chlor il
lub przez nitro, na przykład benzyloksykarbonyl, 4-nitrobenzyloksykarbonyl, difenylometoksykarbonyl,
9-fluorenylometoksykarbonyl lub di(4-metoksyfenylo)metoksykarbonyl, aroilometoksykarbonyl, w którym grupa aroilowa jest korzystnie benzoilem, który jest niepodstawiony lub podstawiony, na przykład,
przez halogen, taki jak brom, na przykład fenacyloksykarbonyl, 2-halo-niższy alkoksykarbonyl, na
przykład 2,2,2-trichloroetoksykarbonyl, 2-bromoetoksykarbonyl lub 2-jodoetoksykarbonyl, 2-(tri-podstawiony sililo)-niższy alkoksykarbonyl, na przykład 2-tri-niższy alkilosililo-niższy alkoksykarbonyl,
taki jak 2-trimetylosililoetoksykarbonyl lub 2-(di-n-butylo-metylo-sililo)-etoksykarbonyl lub trialkilosililoniższy alkoksykarbonyl, na przykład 2-trifenylosililoetoksykarbonyl.
W grupie arylometyloaminowej, na przykład mono-, di- lub zwłaszcza tri-arylometyloaminowej,
rodniki arylowe są zwłaszcza niepodstawionymi lub podstawionymi rodnikami fenylowymi. Takie grupy
są to, na przykład, benzylo-, difenylometylo- lub zwłaszcza tritylo-aminowa, lub wyjątkowo szczególnie
1-arylo-niższa alkilometyloaminowa, w której niższy rodnik alkilowy jest korzystnie rozgałęziony
w pozycji 1, tak jak w 1-metylo-1-fenyloetyloaminowej.
W zeteryfikowanej grupie merkaptoaminowej grupa merkaptanowa jest zwłaszcza w postaci
podstawionej grupy arylotio lub arylo-niższej alkilotio, w których aryl jest, na przykład, fenylem, który
jest niepodstawiony lub podstawiony, na przykład, przez niższy alkil, taki jak metyl lub tert-butyl, niższy
alkoksyl, taki jak metoksyl, halogen, taki jak chlor i/lub przez nitro, na przykład 4-nitrofenylotio.
W rodniku 2-acylo-niższym alk-1-enylowym, który może być użyty jako grupa zabezpieczająca
aminę, acyl jest, na przykład, odpowiadającym rodnikiem kwasu niższego alkanokarboksylowego,
kwasu benzoesowego, który jest niepodstawiony lub podstawiony, na przykład, przez niższy alkil, taki
jak metyl lub tert-butyl, niższy alkoksyl, taki jak metoksyl, halogen taki jak chlor i/lub przez nitro, lub
zwłaszcza półestra niższego alkilowego kwasu węglowego. Odpowiednie grupy zabezpieczające są
zwłaszcza 1-niższym alkanoilo-niższym alk-1-en-2-ylem, na przykład 1-niższym alkanoilo-prop-1-en-2-ylem, takim jak 1-acetyl-prop-1-en-2-yl, lub niższym alkoksykarbonylo-niższym alk-1-en-2-ylem, na
przykład niższym alkoksykarbonylo-prop-1-en-2-ylem, takim jak 1-etoksykarbonyloprop-1-en-2-yl.
Grupa sililoaminowa jest, na przykład, grupą tri-niższą alkilosililo-aminową, na przykład trimetylosililoaminową lub tert-butylo-dimetylosililo-aminową. Atom krzemu grupy sililoaminowej może być
również podstawiony tylko przez dwie niższe grupy alkilowe, na przykład grupy metylowe, i przez grupę aminową lub grupę karboksylową drugiej cząsteczki o wzorze I. Związki mające takie grupy zabezpieczające mogą być otrzymane, na przykład z użyciem odpowiednich chlorosilanów, takich jak dimetylochlorosilan, jako czynników sililujących.
Grupa aminowa może być również zabezpieczona poprzez konwersję w postać protonowaną
właściwe odpowiednie aniony są zwłaszcza anionami pochodzącymi od silnych nieorganicznych kwasów, takich jak kwas siarkowy, kwas fosforowy lub kwasy halogenowodorowe, na przykład anion
chlorkowy lub bromkowy, lub od organicznych kwasów sulfonowych, takich jak kwas p-toluenosulfonowy.
Korzystne grupy zabezpieczające aminowe to niższe grupy alkoksykarbonylowe, niższe grupy
fenyloalkoksykarbonylowe, niższe grupy fluorenyloalkoksykarbonylowe, grupa 2-alkanoiloalk-1-en-2-ylowa, 1-metylo-1-fenylo-etylowa i grupa alkoksykarbonyloalk-1-en-2-ylowa.
Grupa hydroksylowa może być zabezpieczona, na przykład, grupą acylową, na przykład niższą
grupą alkanoilową, który jest podstawiony przez halogen, taki jak chlor, taka jak 2,2-dichloroacetyl, lub
zwłaszcza przez rodnik acylowy półestru kwasu węglowego wymieniany dla grup zabezpieczających
grupę aminową. Korzystną grupą zabezpieczającą hydroksyl jest, na przykład, 2,2,2-trichloroetoksykarbonyl, 4-nitrobenzyloksy-karbonyl, difenylometoksykarbonyl lub trityl. Grupa hydroksylowa może być również zabezpieczona przez tri-niższy alkilosilil, na przykład trimetylosilil, triizopropylosilil lub tert-butylo-dimetylosilil, łatwo usuwalne grupy eteryfikujące, na przykład grupę alkilową, taką
jak tert-niższy alkil, na przykład tert-butyl, oksa- lub tia-alifatyczny lub -cykloalifatyczny, zwłaszcza
2-oksa- lub 2-tia-alifatyczny lub -cykloalifatyczny rodnik węglowodorowy, na przykład 1-niższy alkoksy-
PL 193 822 B1
15
niższy alkil lub 1-niższy alkilotio-niższy alkil, taki jak metoksymetyl, 1-metoksyetyl, 1-etoksyetyl, metylotiometyl, 1-metylotioetyl lub 1-etylotioetyl, lub 2-oksa lub 2-tia-cykloalkil mający od 5 do 7 atomów
w pierścieniu, taki jak 2-tetrahydrofuryl lub 2-tetrahydropiranyl, lub odpowiedni tia analog, i również
przez 1-fenyloniższy alkil, taki jak benzyl, difenylometyl lub trityl, w których rodniki fenylowe mogą być
podstawione, na przykład, przez halogen, na przykład chlor, niższy alkoksyl, na przykład metoksyl
i/lub przez nitro.
Grupa hydroksylowa i grupa aminowa, które ze sobą sąsiadują w cząsteczce, mogą być zabezpieczone, na przykład, przez dwufunkcyjne grupy zabezpieczające, takie jak grupa metylenowa, która
jest korzystnie podstawiona, na przykład przez jeden lub dwa niższe rodniki alkilowe lub przez okso,
na przykład niepodstawiony lub podstawiony alkiliden, na przykład niższy alkiliden, taki jak izopropyliden, cykloalkiliden, taki jak cykloheksyliden, grupa karbonylowa lub benzyliden.
W tekście przedmiotowego opisu grupa zabezpieczająca, na przykład grupa zabezpieczająca
grupę karboksylową, oznacza również nośnik polimerowy, który jest związany w łatwo usuwalny sposób z grupą funkcyjną, na przykład z grupą karboksylową, która ma być zabezpieczana, na przykład,
żywica polistyrenowa lekko usieciowana poprzez kopolimeryzację z diwinylobenzenem i zawierająca
człony mostkujące odpowiednie do odwracalnego wiązania się.
Addycja związków o wzorze III do epoksydów o wzorze IV jest przeprowadzana korzystnie
w warunkach reakcji typowo stosowanych dla addycji nukleofilów do epoksydów. Addycja jest przeprowadzana zwłaszcza w środowisku wodnym i/lub w obecności polarnych rozpuszczalników takich
jak alkohole, na przykład metanol, etanol, izopropanol lub glikol etylenowy, etery, takie jak dioksan,
amidy, takie jak dimetyloformamid lub fenole, takie jak fenol, i również w warunkach bezwodnych,
w niepolarnych rozpuszczalnikach takich jak benzen lub toluen, lub w emulsjach benzen/woda, fakultatywnie w obecności kwaśnych lub zasadowych katalizatorów, na przykład roztworów wodorotlenku
metalu alkalicznego, takich jak roztwór wodorotlenku sodowego, lub w obecności stałych katalizatorów
domieszkowanych hydrazyną, takich jak tlenek glinu, w eterach, na przykład eterze dietylowym, ogólnie w temperaturach od około 0°C do temperatury wrzenia danej mieszaniny reakcyjnej, korzystnie od
20°C do temperatury wrzenia, fakultatywnie pod zwiększonym ciśnieniem, na przykład w zatopionej
rurze, w którym to przypadku jest możliwe przekroczenie temperatury wrzenia mierzonej pod normalnym ciśnieniem, i/lub pod gazem obojętnym, takim jak azot lub argon, możliwe jest dla każdego
z dwóch związków o wzorach II i IV, które są obecne w przewadze, na przykład w proporcji molowej
od 1:1 do 1:100, zwłaszcza w proporcji molowej od 1:1 do 1:10, szczególnie w proporcji 1:1 do 1:3.
Uwolnienie zabezpieczonych grup może być dokonane zgodnie ze sposobami ujawnionymi
poniżej.
Sposób b) (Tworzenie wiązania amidowego)
W wyjściowych związkach o wzorach V i VI grupy funkcyjne, z wyjątkiem grup, które uczestniczą w reakcji lub tych, które nie ulegają reakcji w warunkach reakcyjnych, są niezależnie od siebie
zabezpieczane grupami zabezpieczającymi wymienionymi w sposobie a). Związki o wzorze VI albo
zawierają wolną grupę, karboksylową albo są w postaci reaktywnej pochodnej danego kwasu, na
przykład w postaci pochodnej, aktywnego estru lub reaktywnego bezwodnika lub w postaci reaktywnego cyklicznego amidu. Reaktywne pochodne kwasu mogą być otrzymywane in situ.
Aktywne estry związków o wzorze VI, mające terminalną grupę karboksylową, są zwłaszcza estrami, które są nienasycone na atomie węgla wiążącym rodnik, który ma być estryfikowany, na przykład estrami typu winylowego, takimi jak estry winylowe (otrzymywane, na przykład, przez transestryfikację odpowiedniego estru octanem winylu, estry karbamoilowe (otrzymywane, na przykład, poprzez
działanie na odpowiedni kwas reagentem izoksazoliowym; 1,2-oksazoliowym lub metodą Woodworda)
lub niższe estry 1-alkilowinylowe (otrzymywane, na przykład, przez działanie na odpowiedni kwas
niższym alkoksyacetylenem; metoda etoksyacetylenowa), lub estry typu amidynowego, takie jak N,N'-dipodstawione amidynoestry (otrzymywane, na przykład, przez działanie na odpowiedni kwas właściwym N,N'-dipodstawionym karbodiimidem, na przykład N,N'-dicykloheksylokarbodiimidem lub zwłaszcza N-(3-dimetyloaminopropylo)-N'-etylokarbodiimidem; metoda karboimidowa), lub N,N-dipodstawione amidynoestry (otrzymywane, na przykład, przez działanie na odpowiedni kwas N,N-dipodstawionym cyjanamidem; metoda cyjanamidowa), odpowiednie estry arylowe, zwłaszcza estry fenylowe
odpowiednio podstawione przez podstawniki elektronoakceptorowe (otrzymywane, na przykład, przez
działanie na odpowiedni kwas właściwie podstawionym fenolem, na przykład 4-nitrofenolem,
4-metylosulfofenolem, 2,4,5-trichlorofenolem, 2,3,4,5,6-pentachlorofenolem lub 4-fenylodiazofenolem,
w obecności czynnika kondensującego, takiego jak N,N'-dicykloheksylokarbodiimidu; metoda arylowych
16
PL 193 822 B1
estrów aktywnych), estry cyjanometylowe (otrzymywane, na przykład, przez działanie na odpowiedni
kwas chloroacetonitrylem w obecności zasady; metoda estrów cyjanometylowych), tioestry, zwłaszcza
niepodstawione lub podstawione, na przykład nitro-podstawione, fenylotioestry (otrzymywane, na
przykład, przez działanie na odpowiedni kwas niepodstawionymi lub podstawionymi, na przykład nitropodstawionymi fenolami, inter alia poprzez metodę bezwodnikową lub karboimidową metoda aktywnych tioestrów), lub zwłaszcza amino lub amidoestry (otrzymywane, na przykład, przez działanie na
odpowiedni kwas związkiem N-hydroksyaminowym lub N-hydroksyamidowym, na przykład N-hydroksysukcynoimidem, N-hydroksypiperydyną, N-hydroksyftalimidem, N-hydroksyimidem kwasu
5-norborneno-2,3-dikarboksylowego, 1-hydroksybenzotriazolem lub 3-hydroksy-3,4-dihydro-1,2,3-benzotriazyn-4-onem, na przykład poprzez metodę bezwodnikową lub karbodiimidową metoda aktywnych
N-hydroestrów). Mogą być również stosowane estry wewnętrzne, na przykłady γ-laktyny.
Bezwodniki kwasowe mogą być symetrycznymi lub korzystnie mieszanymi bezwodnikami tych
kwasów, jak na przykład bezwodniki z kwasami nieorganicznymi, takie jak halogenki kwasowe,
zwłaszcza chlorki kwasowe (otrzymywane, na przykład, przez działanie na odpowiednie kwasy chlorkiem tionylu, pięciochlorkiem fosforu, fosgenem lub chlorkiem oksalilu; metoda chlorków kwasowych),
azydki (otrzymywane, na przykład, z odpowiednich estrów kwasowych poprzez odpowiedni hydrazyd
i działanie na niego kwasem azotawym; metoda azydkowa), bezwodniki z półestrami kwasu węglowego, na przykład niższe alkilowe półestry kwasu węglowego (zwłaszcza ester metylowy kwasu chloromrówkowego) (otrzymywane, na przykład, przez działanie na odpowiedni kwas niższym alkilowym
estrem kwasu chloromrówkowego lub 1-niższą alkoksykarbonyl-2-niższą alkoksy-1,2-dihydrochinoliną;
metoda mieszanych bezwodników kwasu O-alkilowęglowego), lub bezwodniki z dihalogenowanym,
zwłaszcza dichlorowanym kwasem fosforowym (otrzymywane, na przykład, przez działanie na odpowiedni kwas tlenochlorkiem fosforu; metoda tlenochlorku fosforu), bezwodniki z innymi pochodnymi
kwasu fosforowego (na przykład otrzymywane z N-fenylofosforamidochloridu fenylu lub poprzez reakcję amidów kwasu alkilofosforowego w obecności bezwodników kwasu sulfonowego i/lub dodatków
zmniejszających racemizację, takich jak N-hydroksybenzotriazol, lub w obecności estru dietylowego
kwasu cyjanofosfonowego) lub z pochodnymi kwasu fosforowego, lub bezwodnikami z kwasami organicznymi, takimi jak mieszane bezwodniki z organicznymi kwasami karboksylowymi (otrzymywane, na
przykład, przez działanie na odpowiednie kwasy chlorkiem kwasu niepodstawionego lub podstawionego niższego alkano- lub fenyloalkano-karboksylowego, na przykład chlorkiem kwasu fenylooctowego, chlorkiem kwasu piwalonowego lub chlorkiem kwasu trifiuorooctowego; metoda mieszanych bezwodników kwasu karboksylowego) lub z organicznymi kwasami sulfonowymi (otrzymywanymi, na
przykład, przez działanie na sól, taką jak sól metalu alkalicznego odpowiedniego kwasu, właściwym
halogenkiem organicznego kwasu sulfonowego, takim jak chlorek kwasu niższego alkano- lub arylo-,
na przykład metano- lub p-toluenosulfonowego; metoda mieszanych bezwodników kwasu sulfonowego) i symetrycznymi, bezwodnikami (otrzymywanymi, na przykład, przez kondensację odpowiedniego
kwasu w obecności karbodiimidu lub 1-dietyloaminopropynu; metoda symetrycznych bezwodników).
Odpowiednie amidy cykliczne są zwłaszcza amidami z pięcioczłonowymi diazowymi pierścieniami o charakterze aromatycznym, takimi jak amidami z imidazolami, na przykład imidazolem (otrzymywanym, na przykład, przez działanie na odpowiedni kwas N,N'-karbonylodiimidazolem; metoda
imidazolowa) lub pirazolem, na przykład 3,5-dimetylopirazolem (otrzymywanym, na przykład, przez
hydrazyd kwasu działaniem acetyloacetonem; metoda pirazolidowa).
Jak wspomiano, pochodne kwasów karboksylowych stosowane jako czynniki acylujące mogą
również być tworzone in situ. Na przykład, estry amidynowe N,N'-dipodstawione mogą być tworzone
in situ, w reakcji mieszaniny materiału wyjściowego o wzorze V i kwasu stosowanego jako czynnika
acylującego, w obecności odpowiedniego N,N'-dipodstawionego karbodiimidu, na przykład N,N'-cy-kloheksylokarbodiimidu lub zwłaszcza N-(3-dimetyloaminopropylo)-N'-etylokarbodiimidu. Ponadto,
amino- lub amido-estry kwasów, stosowanych jako czynniki acylujące, mogą być tworzone w obecności materiału wyjściowego o wzorze V, który ma być acylowany, w reakcji mieszaniny odpowiedniego
kwasu i aminowego materiału wyjściowego, w obecności N,N'-dipodstawionego karbodiimidu, na
przykład N,N'-dicykloheksylokarbodiimidu, i N-hydroksyaminy lub N-hydroksyamidu, na przykład N-hydroksysukcynoimidu, odpowiednio, w obecności właściwej zasady, na przykład 4-dimetyloaminopirydyny. Ponadto, aktywowanie in situ może być uzyskane drogą reakcji związków N,N,N',N'-tetraalkilouroniowych, takich jak heksafluorofosforan O-benzotriazol-1-ilo-N,N,N',N'-tetrametylouroniowy, tetrafluoroboran O-(1,2-dihydro-2-okso-1-pirydylo)-N,N,N',N'-tetrametylouroniowy (w obecności lub nieobecności 1,8-diazabicyklo[5.4.0]undec-7-enu(1,5-5)) lub tetrafluoroboran O-(3,4-dihydro-
PL 193 822 B1
17
-4-okso-1,2,3-benzotriazolin-3-ylo)-N,N,N',N'-tetrametylouroniowy. Na koniec, bezwodniki kwasu fosforowego i kwasów karboksylowych o wzorze VI mogą być otrzymane in situ w reakcji amidu kwasu
alkilofosforowego, takiego jak heksametylotriamid kwasu fosforowego, w obecności bezwodnika kwasu sulfonowego, takiego jak bezwodnik kwasu 4toluenosulfonowego, z solą, taką jak tetrafluoroboran,
na przykład tetrafluoroboran sodowy, lub z inną pochodną heksametylotriamidu kwasu fosforowego,
taką jak heksafluorofosforan benzotriazol-1-ilo-oksytris(dimetyloamino)fosfoniowy, korzystnie w obecności dodatku zmniejszającego racemizację, takiego jak N-hydroksybenzotriazol.
Grupa aminowa związków o wzorze V, która uczestniczy w reakcji, korzystnie posiada co najmniej jeden reaktywny atom wodoru, zwłaszcza gdy reagująca z nią grupa karboksylowa, sulfonylowa
lub fosforylowa jest obecna w postaci reaktywnej; może jednakże sama być przekształcona w pochodną, na przykład w reakcji z fosforynem, takim jak dietylochlorofosforyn, 1,2-fenylenochlorofosforyn, etylodichlorofosforyn, etylenochlorofosforyn lub tetraetylopirofosforyn. Pochodna takiego
związku zawierającego grupę aminową jest, na przykład, halogenkiem kwasu karbaminowego lub
izocyjanianem, przy czym grupa aminowa uczestnicząca w reakcji jest, odpowiednio, podstawiana
przez halokarbonyl, na przykład chlorokarbonyl, lub modyfikowana w postaci grupy izocyjanianowej.
Kondensacja z utworzeniem wiązania amidowego może być przeprowadzana sposobem znanym per se, na przykład jak ujawniono w podstawowych dziełach, takich jak Houben-Weyl, „Metoden
der organischen Chemie", 4-te wydanie, wol. 15/11 (1974), wol. IX (1955), wol. Ell (1985), Georg
Thieme Verlag, Stuttgart, „The Peptides" (E.Gross i J.Meienhofer, ed.), wol. 1 i 2, Academic Press,
London, New York, 1979/1980, lub M.Bodansky, „Principles of Peptide Synthesis", Springer Verlag,
Berlin 1984.
Kondensacja wolnego kwasu karboksylowego z odpowiednią aminą może być przeprowadzana
korzystnie w obecności jednego z typowych czynników kondensujących, lub z użyciem bezwodników
kwasu karboksylowego lub halogenków kwasu karboksylowego, takich jak chlorki, lub aktywnych estrów kwasów karboksylowych, takich jak estry p-nitrofenylowe. Typowymi czynnikami kondensującymi
są, na przykład, karbodiimidy, na przykład, dietylo-, dipropylo- lub dicykloheksylokarbodiimid lub
zwłaszcza N-(3-dimetyloaminopropylo)-N'-etylokarbodiimid, również właściwe są związki karbonylowe,
na przykład karbonyloimidazol, związki 1,2-oksazoliowe, na przykład 3'-sulfonian-2-etylo-5-fenylo-1,2-oksazoliowy i nadchloran 2-tert-butylo-5-metyloizoksazoliowy, lub odpowiednie związki acyloaminowe, na przykład 2-etoksy-1-etoksykarbonylo-1,2-dihydrochinolina, związki N,N,N',N'-tetraalkilouroniowe, takie jak heksafluorofosforan O-benzotriazol-1-ilo-N,N,N',N'-tetrametylouroniowy lub
zwłaszcza tetrafluoroboran O-(1,2-dihydro-2-okso-1-pirydylo)-N,N,N',N'-tetrametylouroniowy (w obecności lub nieobecności 1,8-diazabicyklo[5.4.0]undec-7-enu(1,5%)), również aktywowane pochodne
kwasu fosforowego, na przykład azydek difenylofosforylu, cyjanek dietylofosforylu, N-fenyloamidofosforochloridat fenylu, chlorek kwasu bis(2-okso-3-oksazolidynylo)fosfinowego lub heksafluorofosforan 1-benzotriazolilooksytris(dimetyloamino)fosfoniowy.
Jeśli żądane, dodawana jest zasada organiczna, korzystnie amina trzeciorzędowa, na przykład
niższa trialkiloamina, zwłaszcza etylodiizopropyloamina lub szczególnie trietyloamina i/lub zasada
heterocykliczna, na przykład 4-dimetyloaminopirydyna lub korzystnie N-metylomorfolina lub pirydyna.
Kondensacja aktywnych estrów, reaktywnych bezwodników lub reaktywnych amidów cyklicznych z odpowiednimi aminami jest typowo przeprowadzana w obecności zasady organicznej na przykład zwykłych niższych trialkiloamin, na przykład trietyloaminy lub tributyloaminy, lub jednej z wyżej
wymienionych zasad organicznych. Jeśli żądane, dodatkowo jest stosowany czynnik kondensujący,
jak na przykład ujawniono dla wolnych kwasów karboksylowych.
Kondensacja bezwodników kwasowych z aminami może być dokonana, na przykład, w obecności nieorganicznych węglanów, na przykład węglanu amonowego lub węglanów metalu alkalicznego, lub kwaśnych węglanów, takich jak węglan sodowy lub potasowy lub kwaśny węglan, jeśli pożądane - łącznie z siarczanem).
Chlorki kwasów karboksylowych, na przykład pochodne kwasu chlorowęglowego pochodzące
od kwasów o wzorze VI, są kondensowane z odpowiednimi aminami korzystnie w obecności organicznej aminy, na przykład wyżej wymienionych niższych trialkiloamin lub zasad heterocyklicznych,
jeśli stosowne w obecności kwaśnego siarczanu lub wodorotlenku, korzystnie wodorotlenku metalu
alkalicznego, takiego jak wodorotlenek sodowy.
Kondensacja jest korzystnie prowadzona w obojętnym, aprotonowym, korzystnie bezwodnym
rozpuszczalniku, lub mieszaninie rozpuszczalników, na przykład w amidzie kwasu karboksylowego, na
przykład formamidzie lub dimetyloformamidzie, rozpuszczalniku halogenowanym, na przykład chlorku
18
PL 193 822 B1
metylenu, czterochlorku węgla lub chlorobenzenie, ketonie, na przykład acetonie, eterze cyklicznym,
na przykład tetrahydrofuranie lub dioksanie, estrze, na przykład octanie etylu lub nitrylu, na przykład
acetonitrylu, lub w ich mieszaninach, jeśli stosowne w obniżonej lub podwyższonej temperaturze, na
przykład w zakresie temperatur od w przybliżeniu -40°C do w przybliżeniu +100°C, korzystnie od
w przybliżeniu -10°C do w przybliżeniu +70°C, i jeśli są używane estry arylosulfonowe również w, około, od +100°C do +200°C, zwłaszcza w temperaturach od 10° do 30°C, i jeśli konieczne w atmosferze
gazu obojętnego, na przykład azotu lub argonu.
Rozpuszczalniki wodne, na przykład alkoholowe, na przykład etanol, lub rozpuszczalniki aromatyczne, na przykład benzen lub toluen również mogą być używane. Jeśli obecne są wodorotlenki metalu alkalicznego jako zasady, jeśli stosowne, może być dodany aceton.
Kondensacja może być również przeprowadzana zgodnie z techniką znaną jako synteza w fazie stałej, która wywodzi się od R. Merrifielda i jest ujawniona, na przykład, w Angew. Chem. 97,
801-812 (1985), Naturwissenschaften 71, 252-258 (1984) lub w R.A.Houghten, Proc. Natl. Acad. Sci.
USA.82, 5131-5135 (1985).
Uwolnienie grup zabezpieczających może być dokonane zgodnie ze sposobami ujawnionymi
poniżej.
Sposób c) (Tworzenie wiązania amidowego)
W materiałach wyjściowych o wzorach VII i VIII grupy funkcyjne, za wyjątkiem grup, które mają
uczestniczyć w reakcji lub które nie reagują w warunkach reakcji, są od siebie niezależnie zabezpieczone przez grupy zabezpieczające wymienione w sposobie a).
Sposób całościowo jest analogiczny do tego podanego w sposobie b) ale są stosowane związki
o wzorze VI zamiast tych o wzorze V, i związki o wzorze VIII są stosowane zamiast tych o wzorze VI.
poniżej.
Sposób d) (Tworzenie wiązania amidowego)
W materiałach wyjściowych o wzorze IX i w kwasie o wzorze VIIIa, odpowiednim do wprowadzenia identycznych rodników acylowych, lub w jego reaktywnej pochodnej, grupy funkcyjne, które nie
uczestniczą w reakcji lub, które nie reagują w warunkach reakcji, są od siebie niezależnie zabezpieczane przez grupy zabezpieczające wymienione w sposobie a).
Korzystnymi związkami wyjściowymi o wzorze IX, które mają być zabezpieczone grupami zabezpieczającymi, są te o wzorze II opisane poniżej w części dotyczącej związków wyjściowych.
Sposób jest zasadniczo analogiczny do tego podanego w sposobie b) ale związki o wzorze IX
są stosowane zamiast tych o wzorze VI i związki o wzorze VIIIa są stosowane zamiast tych
o wzorze VI.
poniżej.
Sposób e) (Alkilowanie drugorzędowego atomu azotu)
W materiałach wyjściowych o wzorze I' i wzorze X lub ich reaktywnych pochodnych, grupy funkcyjne, które nie uczestniczą w reakcji lub które nie reagują warunkach reakcji, są od siebie niezależnie
zabezpieczane przez jedną z grup zabezpieczających wymienionych w sposobie a).
Grupa opuszczająca X jest zwłaszcza nukleofilową grupą opuszczającą wybraną spośród grup
hydroksylowych zestryfikowanych przez mocne nieorganiczne lub organiczne kwasy, takie jak grupa
hydroksylowa zestryfikowana przez kwas mineralny, na przykład kwas halogenowodorowy, taki jak
kwas solny, bromowodorowy lub jodowodorowy, grupa hydroksylowa zestryfikowana przez mocny
organiczny kwas sulfonowy, który jest niepodstawiony lub podstawiony, na przykład przez halogen,
taki jak fluor, lub przez aromatyczny kwas sulfonowy, na przykład kwas benzenosulfonowy, który jest
niepodstawiony lub podstawiony przez niższy alkil, taki jak metyl, halogen, taki jak brom i/lub nitro, na
przykład kwas metanosulfonowy, p-bromotoluenosulfonowy lub p-toluenosulfonowy, i grupa hydroksylowa zestryfikowana przez kwas azotowodorowy.
Podstawienie może zachodzić w warunkach substytucji nukleofilowej pierwszego lub drugiego
rzędu.
Na przykład, jeden ze związków o wzorze X, w którym X jest grupą opuszczającą mającą wysoką polaryzowalność powłoki elektronowej, na przykład jod, może być użyty w polarnym aprotonowym
rozpuszczalniku, na przykład acetonie, acetonitrylu, nitrometanie, dimetylosulfotlenku lub dimetyloformamidzie. Reakcja może być przeprowadzana w wodzie, fakultatywnie z dodatkiem rozpuszczalnika
organicznego, na przykład etanolu, tetrahydrofuranu lub acetonu, jako solubilizatora. Reakcja substytucji
PL 193 822 B1
19
jest przeprowadzana, jeśli stosowne, w obniżonej lub podwyższonej temperaturze, na przykład
w zakresie temperatur od w przybliżeniu -40°C do w przybliżeniu 100°C, korzystnie od przybliżeniu
-10°C do w przybliżeniu 50°C, i jeśli konieczne pod gazem obojętnym, na przykład w atmosferze azotu
lub argonu.
Sposób e) nie we wszystkich przypadkach zachodzi zadowalająco, często jest możliwy jedynie
w specjalnych warunkach i dlatego jest mniej korzystnym sposobem.
poniżej.
Sposób f) (Redukujące alkilowanie drugorzędowej grupy aminowej)
W materiałach wyjściowych o wzorze I' i wzorze X* lub w ich reaktywnych pochodnych grupy
funkcyjne, które nie uczestniczą w reakcji lub które nie reagują w warunkach reakcji, są od siebie niezależnie zabezpieczane przez jedną z grup zabezpieczających wymienionych w sposobie a).
Reaktywne pochodne związków o wzorze i są, na przykład, odpowiednimi adduktami wodorosiarczynowymi lub zwłaszcza hemiacetalami lub ketalami związków o wzorze X* z alkoholami, na
przykład niższymi alkanolami; lub tioacetalami związków o wzorze X* z merkaptanami, na przykład
niższymi alkanosiarczkami. Wolne aldehydy o wzorze X* są korzystne.
Reduktywne alkilowanie korzystnie jest przeprowadzane z uwodornianiem w obecności katalizatora, zwłaszcza katalizatora metalu szlachetnego, takiego jak platyna lub zwłaszcza palladu, który
jest korzystnie związany z materiałem nośnika, takiego jak węgiel, lub katalizatora metalu ciężkiego,
takiego jak nikiel Raneya, pod normalnym ciśnieniem lub pod ciśnieniami od 0,1 do 10 MPa, lub
z redukcją działaniem wodorków kompleksowych, takich jak borowodorki, zwłaszcza cyjanoborowodorki metali alkalicznych, na przykład cyjanoborowodorku sodowego, w obecności właściwego kwasu,
korzystnie stosunkowo słabych kwasów, takich jak kwasy niższe alkanokarboksylowe lub zwłaszcza
kwas sulfonowy, taki jak kwas p-toluenosulfonowy; w typowych rozpuszczalnikach, na przykład alkoholach, takich jak metanol lub etanol, lub eterach, na przykład eterach cyklicznych, takich jak tetrahydrofuran w obecności lub w nieobecności wody.
poniżej.
Usuwanie grup zabezpieczających, które nie stanowią fragmentu pożądanego produktu końcowego o wzorze I, na przykład grup zabezpieczających karboksyl, amino i hydroksyl, jest dokonywane
sposobem znanym per se, na przykład drogą solwolizy, zwłaszcza hydrolizy, alkoholizy lub acydolizy,
drogą redukcji, zwłaszcza hydrogenolizy lub redukcji chemicznej, i również fotolizy, odpowiednio etapami lub jednocześnie, z możliwością zastosowania sposobów enzymatycznych. Usuwanie grup zabezpieczających jest ujawnione, na przykład, w podstawowych pracach niniejszym wymienionych
powyżej, w części dotyczącej grup zabezpieczających.
Na przykład, zabezpieczony karboksyl, na przykład niższy tert-alkoksykarbonyl, niższy alkoksykarbonyl podstawiony w pozycji 2 przez tripodstawioną grupę sililową lub w pozycji 1 przez niższy
alkoksyl lub niższą grupę alkilotio, lub niepodstawiony lub podstawiony difenylometoksykarbonyl może
być przekształcony w wolny karboksyl działaniem odpowiedniego kwasu, takiego jak kwas mrówkowy,
chlorowodór lub kwas trifluorooctowy, gdzie stosowne z dodatkiem związku nukleofilowego, takiego
jak fenol lub anizol. Karboksyl może być uwolniony z niższego alkoksykarbonylu również przez zasady, takie jak wodorotlenki, na przykład wodorotlenki metali alkalicznych, takie jak na OH lub KOH.
Niepodstawiony lub podstawiony benzyloksykarbonyl może rozszczepiony, na przykład, drogą uwodornienia, tj. poprzez działanie wodorem w obecności metalicznego katalizatora uwodornienia, takiego
jak katalizator palladowy. Ponadto, odpowiednio podstawione benzyloksykarbonyle, takie jak
4-nitrobenzyloksykarbonyl, mogą być przekształcone w wolny karboksyl również drogą redukcji, na
przykład działaniem podsiarczynu metalu alkalicznego, takiego jak podsiarczyn sodowy, lub reduktora
metalicznego na przykład cynku, a lub reduktora, soli metali, takiej jak sól chromu (II), na przykład
chlorku chromu (II), typowo w obecności donora wodoru, który łącznie z metalem jest zdolny do wytworzenia wodoru in statu nascendi, takiego jak kwas, zwłaszcza odpowiedni kwas karboksylowy, taki
jak niepodstawiony lub podstawiony, na przykład hydroksy-podstawiony niższy kwas alkanokarboksylowy, na przykład kwas octowy, kwas mrówkowy, kwas glikolowy, kwas difenyloglikolowy, kwas mlekowy, kwas migdałowy, kwas 4-chloromigdałowy lub kwas winowy, lub w obecności alkoholu lub tiolu,
korzystnie z dodatkiem wody. Działaniem reduktora metalicznego lub soli metalu, jak opisano powyżej, 2-halo-niższy alkoksykarbonyl (gdzie stosowne po przekształceniu grupy 2-bromo-niższej alkoksykarbonylowej w odpowiadającą grupę 2-jodo-niższą alkoksykarbonylową) lub aroilo-metoksykar-
20
PL 193 822 B1
bonyl może być przekształcony w wolny karboksyl. Aroilometoksykarbonyl może być rozszczepiony
również działaniem reagenta nukleofilowego, korzystnie tworzącego sól, takiego jak tiofenolan sodowy
lub jodek sodowy. 2-(Tri-podstawiony sililo)-niższy alkoksykarbonyl, taki jak 2-tri-niższy alkilosililoniższy alkoksykarbonyl, może być również przekształcony w wolny karboksyl działaniem soli kwasu
fluorowodorowego, która jest donorem anionu fluorkowego, takiej jak fluorek metalu alkalicznego, na
przykład fluorek sodowy lub potaso-alkoksykarbonylu również przez zasady, takie jak wodorotlenki, na
przykład wodorotlenki metali alkalicznych, takie jak NaOH lub KOH. Niepodstawiony lub podstawiony
benzyloksykarbonyl może rozszczepiony, na przykład, drogą uwodornienia, tj. poprzez działanie wodoru w obecności metalicznego katalizatora uwodornienia, takiego jak katalizator palladowy. Ponadto,
odpowiednio podstawione benzyloksykarbonyle, takie jak 4-nitrobenzyloksykarbonyl, mogą być przekształcone w wolny karboksyl również drogą redukcji, na przykład działaniem podsiarczynu metalu
alkalicznego, takiego jak podsiarczyn sodowy, lub reduktora metalicznego na przykład cynku, lub reduktora, soli metali, takiej jak sól chromu(II), na przykład chlorku chromu(II), typowo w obecności donora wodoru, który łącznie z metalem jest zdolny do wytworzenia wodoru in statu nascendi, takiego
jak kwas, zwłaszcza odpowiedni kwas karboksylowy, taki jak niepodstawiony lub podstawiony, na
przykład hydroksy-podstawiony, niższy kwas alkanokarboksylowy, na przykład kwas octowy, kwas
mrówkowy, kwas glikolowy, kwas difenyloglikolowy, kwas mlekowy, kwas migdałowy, kwas
4-chloromigdałowy lub kwas winowy, lub w obecności alkoholu lub tiolu, korzystnie z dodatkiem wody.
Działaniem reduktora metalicznego lub soli metalu, jak opisano powyżej, 2-halo-niższy alkoksykarbonyl (gdzie stosowne po przekształceniu grupy 2-bromo-niższej alkoksykarbonylowej w odpowiadającą
grupę 2-jodo-niższą alkoksykarbonylową) lub aroilo-metoksykarbonyl może być przekształcony
w wolny karboksyl. Aroilometoksykarbonyl może być rozszczepiony również działaniem reagenta nukłeofilowego, korzystnie tworzącego sól, takiego jak tiofenolan sodowy lub jodek sodowy. 2-(Tri-podstawiony sililo)-niższy alkoksykarbonyl, taki jak 2-tri-niższy alkilosililo-niższy alkoksykarbonyl,
może być również przekształcony w wolny karboksyl działaniem soli kwasu fluorowodorowego, która
jest donorem anionu fluorkowego, takiej jak fluorek metalu alkalicznego, na przykład fluorek sodowy
lub potasowy, gdzie stosowne w obecności makrocyklicznego polieteru („eteru koronowego"), lub fluorku organicznej zasady czwartorzędowej, takiej jak fluorek tetra-alkiloamoniowy lub fluorek tri-niższy
alkiloarylo-niższy alkiloamoniowy, na przykład fluorek tetraetyloamoniowy lub fluorek tetrabutyloamoniowy, w obecności aprotonowego, polarnego rozpuszczalnika, takiego jak dimetylosulfotlenek lub
N,N-dimetyloacetamid. Zabezpieczony karboksyl w postaci organicznego sililoksykarbonylu, taki jak
niższy trialkilosililoksykarbonyl, na przykład trimetylosililoksykarbonyl, może być uwolniony w typowy
sposób drogą solwolizy, na przykład działaniem wody, alkoholu lub kwasu, lub ponadto, fluorku jak
opisano powyżej. Zestryfikowany karboksyl może być rozszczepiany enzymatycznie, na przykład działaniem esteraz lub odpowiednich peptydaz, na przykład z użyciem trypsyny.
Zabezpieczona grupa aminowa jest uwalniana sposobem znanym per se, odpowiednio do rodzaju grup zabezpieczających, rozmaitymi drogami, korzystnie przez solwolizę lub redukcję. Niższa
grupa alkoksykarbonyloaminowa, taka jak tert-butoksykarbonyloaminowa, może być rozszczepiana
w obecności kwasów, na przykład kwasów mineralnych, na przykład halogenowodoru, takiego jak
chlorowodór lub bromowodór, lub kwas siarkowy lub fosforowy, ale korzystnie chlorowodoru, lub
w obecności mocnych kwasów organicznych, takich jak kwas trihalogenooctowy, na przykład kwas
trifluorooctowy lub kwas mrówkowy, w obecności lub nieobecności polarnych rozpuszczalników takich
jak woda lub etery, korzystnie cykliczne etery, takie jak dioksan; lub nitryle takie jak acetonitryl; niższa
grupa 2-halogenoalkoksykarbonyloaminowa (gdzie stosowne po przekształceniu grupy niższej
2-bromoalkoksykarbonyloaminowej w grupę niższą 2-jodoalkoksykarbonyloaminową) lub rozpuszczając bezpośrednio w ciekłym organicznym kwasie karboksylowym, takim jak kwas mrówkowy, aroilometoksykarbonyloamino lub 4-nitrobenzyloksykarbonyloamino może być rozszczepiona, na przykład,
odpowiednim czynnikiem redukującym, takim jak cynk w obecności odpowiedniego kwasu karboksylowego, takiego jak wodny kwas octowy. Grupa aroilometoksykarbonyloaminowa może być rozszczepiona również działaniem reagenta nukleofilowego, korzystnie tworzącego sól, takiego jak tiofenolan
sodowy, a grupa 4-nitrobenzyloksykarbonyloaminowa również działaniem podsiarczynu metalu alkalicznego, na przykład podsiarczynu sodowego. Niepodstawiona lub podstawiona grupa difenylometoksykarbonyloaminowa, niższa tert-alkoksykarbonyloaminowa lub 2-(tri-podstawiona sililo)niższa
alkoksykarbonyloamino, taka jak 2-tri-niższa alkilosililo-niższa alkoksykarbonyloamino, może być rozszczepiona działaniem odpowiedniego kwasu, na przykład kwasu mrówkowego lub kwasu trifluorooctowego; niepodstawiona lub podstawiona grupa benzyloksykarbonyloaminowa może być rozszcze-
PL 193 822 B1
21
piona, na przykład, drogą uwodornienia, tj. poprzez działanie wodoru w obecności odpowiedniego
katalizatora uwodornienia, takiego jak katalizator platynowy lub palladowy; niepodstawiona lub podstawiona grupa triarylometyloaminowa lub formylaminowa może być rozszczepiona, na przykład, działaniem kwasu, takiego jak kwas mineralny, na przykład kwas solny, lub kwasu organicznego, na przykład kwasu mrówkowego, octowego lub trifluorooctowego, gdzie stosowne w obecności wody, i grupa
aminowa zabezpieczona w postaci grupa sililoaminowej może być uwolniona, na przykład drogą hydrolizy lub alkoholizy. Grupa aminowa zabezpieczona przez 2-haloacetyl, na przykład
2-chloroacetyl, może być uwolniona działaniem tiomocznika w obecności zasady, lub solą tiolanową,
taką jak tiolan metalu alkalicznego lub tiomocznika i kolejną solwolizę, taką jak alkoholiza lub hydroliza, uzyskanego produktu podstawienia. Amina jest uwalniana z grupą trifluoroacetyloaminową, na
przykład, hydrolitycznie wobec zasad, takich jak wodorotlenki metali alkalicznych lub węglany, takie
jak Na2CO3 lub K2CO3, w polarnych rozpuszczalnikach, na przykład alkoholach, takich jak metanol,
w obecności lub nieobecności wody, w temperaturach od 0° do 100°C, zwłaszcza w temperaturze
wrzenia. Grupa aminowa zabezpieczona 2-(tri-podstawiony sililo)-niższym alkoksylkarbonylem, taki
jak 2-tri-niższy alkilosililo-niższy alkoksykarbonyl, może być przekształcona w wolną grupę aminową
również działaniem soli kwasu fluorowodorowego, która jest donorem anionu fluorkowego, jak wskazano powyżej, w połączeniu z uwalnianiem odpowiednio zabezpieczonej grupy karboksylowej. Grupa
1-arylo-niższa alkilometylowa, w której niższy rodnik alkilowy jest korzystnie rozgałęziony w pozycji 1,
taka jak 1-metylo-1-fenylo-etyl, może być usuwana zwłaszcza w obecności mocnego kwasu, takiego
jak kwas siarkowy (np. 80% kwas siarkowy) w roztworze wodnym, w korzystnej temperaturze od
-10°C do 30°C, zwłaszcza wokoło 0°C.
Podobnie grupa sililowa, taki jak grupa trimetylosililowa, związany bezpośrednio z heteroatomem, takim jak azot, może być usuwany z użyciem jonów fluorkowych.
Amina zabezpieczona w postaci grupy azydkowej jest przekształcana w wolną aminę, na przykład, drogą redukcji, na przykład katalitycznego uwodornienia za pomocą wodoru w obecności katalizatora uwodornienia, takiego jak tlenek platyny, pallad lub nikiel Raneya, przez redukcję z użyciem
związków merkaptanowych, takich jak ditiotreitol lub merkaptoetanol, lub działaniem cynkiem w obecności kwasu, takiego jak kwas octowy. Uwodornienie katalityczne korzystnie jest przeprowadzane
w obojętnym rozpuszczalniku, takim jak halogenowany węglowodór, na przykład chlorek metylenu, lub
w wodzie lub w mieszaninie wody i rozpuszczalnika organicznego, takiego jak alkohol lub dioksan,
w przybliżeniu od 20°C do 25°C, lub chłodząc lub ogrzewając.
Grupa hydroksylowa zabezpieczona przez odpowiednią grupę acylową, przez grupę niższą
trialkilosililową lub przez niepodstawiony lub podstawiony niższy 1-fenyloalkil, jest uwalniana analogicznie do odpowiednio zabezpieczonej grupy aminowej. Grupa hydroksylowa zabezpieczona przez
2,2-dichloroacetyl jest uwalniana, na przykład, poprzez zasadową hydrolizę, a grupa hydroksylowa
zabezpieczona niższą grupą tert-alkilową lub przez 2-oksa- lub 2-tia-alifatyczną lub -cykloalifatyczny
węglowodorowy rodnik jest uwalniana przez acydolizę, na przykład działaniem kwasu mineralnego lub
silnego kwasu karboksylowego, na przykład trifluorooctowego. Sąsiadujące grupy hydroksylowe
i aminowe, które są zabezpieczone razem przez dwufunkcyjną grupę zabezpieczającą, korzystnie na
przykład przez grupę metylenową monolub di-podstawioną przez niższy alkil, taki jak niższy alkiliden,
na przykład izopropyliden, cykloalkiliden, na przykład cykloheksyliden lub benzyliden, może być uwolniona przez kwasową solwolizę, zwłaszcza w obecności kwasu mineralnego lub mocnego kwasu organicznego. Niższa grupa trialkilosililowa jest podobnie usuwana przez acydolizę, na przykład w kwasie mineralnym, korzystnie kwasie fluorowodorowym lub mocnym kwasie karboksylowym. Niższy
2-halogenoalkoksykarbonylową jest usuwany z użyciem wyżej wymienionych czynników redukujących, na przykład reduktorów metalicznych jak cynk, reduktorów - soli metalu, takich jak sole chromu (II),
lub z użyciem związków siarki, na przykład podsiarczynu sodowego lub zwłaszcza siarczku sodowego
i dwusiarczku węgla.
Jeśli obecnych jest kilka zabezpieczonych grup funkcyjnych, jeśli żądane, grupy zabezpieczające mogą być tak dobrane, że więcej niż jedna taka grupa mogą być usuwane jednocześnie, na przykład usuwając trifluoroacetyl jako grupę amino-zabezpieczającą z katalizą zasadową, na przykład
z K2CO3 w metanolu/wodzie i później usuwając tert-butoksykarbonyl jako grupę amino-zabezpieczającą, na przykład z HCI w dioksanie lub acetonitrylu (w obecności lub nieobecności wody)
lub z kwasem mrówkowym, lub selektywnie usuwając 1-metylo-1-fenylo-etyl jako grupę zabezpieczającą grupę aminową z użyciem kwasu siarkowego; lub ogólnie przez acydolizę, taką jak działanie
kwasem trifluorooctowym, lub wodorem i katalizatorem uwodornienia, takim jak katalizator - pallad na
22
PL 193 822 B1
węglu. Odwrotnie, grupy mogą być tak dobrane, że nie mogą być usuwane jednocześnie, ale raczej
w pożądanej sekwencji, z otrzymywaniem odpowiednich półproduktów.
Etapy dodatkowe sposobu
W etapach dodatkowych sposobu, które są fakultatywne, grupy funkcyjne związków wyjściowych, które nie uczestniczą w reakcji mogą być odbezpieczone lub mogą być w postaci zabezpieczonej, na przykład mogą być zabezpieczone przez jedną lub więcej grup wymienionych w sposobie a).
Grupy zabezpieczające mogą być zachowane w końcowych produktach lub niektóre, bądź wszystkie,
mogą być usunięte zgodnie z jednym ze sposobów opisanych powyżej.
Sole związków o wzorze i mające grupy zdolne do tworzenia soli mogą być otrzymane sposobem znanym per se. Na przykład kwasowe sole addycyjne związków o wzorze i mogą być otrzymane,
na przykład, działaniem kwasu lub odpowiedniego reagenta anionowymiennego.
Sole mogą być przekształcone w wolne związki w typowy sposób, na przykład działaniem odpowiedniego reagenta zasadowego.
Mieszaniny stereoizomerów, na przykład mieszaniny diastereoizomerów mogą być rozdzielone
na odpowiednie izomery sposobem znanym per se, poprzez właściwe procedury separacji. Na przykład, mieszaniny diastereoizomerów mogą być rozdzielone na indywidualne diastereoizomery drogą
krystalizacji frakcjonowanej, chromatografii, podziału między rozpuszczalniki i podobne. Rozdziały
takie mogą być przeprowadzane zarówno na etapie jednego z materiałów wyjściowych lub z samymi
związkami o wzorze I.
W związku o wzorze I, w którym R2 stanowi fenyl, fenyl może być uwodorniany, na przykład
przez uwodornienie katalityczne, zwłaszcza w obecności tlenków metali ciężkich, takich jak mieszane
tlenki rodu/platyny, na przykład z katalizatorem Nishimury, korzystnie w polarnym rozpuszczalniku,
takim jak alkohol, na przykład metanol lub etanol, w temperaturach od 0°C do 80°C, zwłaszcza od 10°
do 40°C i pod korzystnym ciśnieniem wodoru od 1 do 10 atm, korzystnie ciśnieniem zbliżonym do
normalnego.
W związku o wzorze I, w którym R4 stanowi 4-tetrazol-5-ilofenyl, grupa niższa alkilowa, na przykład metyl, może być przekształcona w reakcji z halogenkiem niższego alkilu lub niższym alkiloarylosulfonianem, na przykład jodkiem metylu lub niższym alkilotoluenosulfonianem, na przykład jodkiem
metylu lub jodkiem tert-butylu, korzystnie w obecności węglanu cezu w mieszaninie cyklicznego eteru,
takiego jak dioksan, i N,N-di-niższego alkilo-amidu niższego kwasu alkanokarboksylowego, takiego
jak dimetyloformamidu, w korzystnej temperaturze od -10° do 40°C, zwłaszcza od 0° do około 30°C.
W związku o wzorze I, w którym R4 stanowi 4-(1- lub 2-fenyloniższy alkil, taki jak 1- lub 2-(1-metylo-1-fenyloetyl)-tetrazol-5-ilo)fenyl, rodnik fenylo-niższy alkilowy (korzystnie 1-metylo-1-fenyloetylowy) może być usunięty działaniem mocnego kwasu mineralnego, takiego jak kwas siarkowy,
w roztworze wodnym, korzystnie w temperaturach od -20° do 30°C, na przykład w 0°C.
Wszystkie etapy sposobu podane w mniejszym tekście mogą być przeprowadzone w warunkach reakcji znanych per se, ale korzystnie w tych konkretnie wymienionych, w nieobecności lub zwykle w obecności rozpuszczalników lub rozcieńczalników, korzystnie tych rozpuszczalników lub rozcieńczalników, które są neutralne wobec stosowanych reagentów, w nieobecności lub obecności katalizatorów, czynników kondensujących lub czynników neutralizujących, na przykład wymieniaczy jonowych, takich jak wymieniacze kationowymienne, na przykład w postaci H+, zależnie od rodzaju reakcji
i/lub reagentów, w obniżonych, normalnych lub podwyższonych temperaturach, na przykład w zakresie temperatur od w przybliżeniu -100° do w przybliżeniu 190°C, korzystnie od w przybliżeniu -80° do
w przybliżeniu 150°C, na przykład od -80°C do -60°C, w temperaturze pokojowej, w -20°C do 40°C lub
w temperaturze wrzenia stosowanego rozpuszczalnika, pod ciśnieniem atmosferycznym lub w zamkniętym naczyniu, fakultatywnie pod ciśnieniem i/lub w atmosferze obojętnej, na przykład w atmosferze argonu lub azotu.
W przypadku wszystkich materiałów wyjściowych i półproduktów, występować mogą sole, jeśli
znajdują się grupy zdolne do tworzenia soli. Sole mogą również występować w trakcie reakcji takich
związków pod warunkiem, że nie wpływa to na reakcję.
We wszystkich etapach reakcji tworzące się mieszaniny izomerów mogą być rozdzielane na indywidualne izomery, na przykład diastereoizomery lub enancjomery, lub na jakiekolwiek pożądane
mieszaniny izomerów, na przykład racematy lub mieszaniny diastereo izomeryczne, na przykład analogicznie do sposobów ujawnionych w przedmiotowym opisie.
W pewnych przypadkach, na przykład w przypadku uwodornienia, możliwe jest przeprowadzenie reakcji stereoselektywnych tak, że na przykład indywidualne izomery mogą być łatwiej otrzymane.
PL 193 822 B1
23
Rozpuszczalniki, spośród których mogą być wybrane właściwe do szczególnych reakcji, obejmują na przykład, wodę, estry, takie jak niższe alkanoniany niższego alkilu, na przykład octan etylu,
etery, takie jak etery alifatyczne, na przykład eter dietylowy, lub cykliczne etery, na przykład tetrahydrofuran, ciekłe aromatyczne węglowodory, takie jak benzen lub toluen, alkohole, takie jak metanol,
etanol lub 1- lub 2-propanol, nitryle, takie jak acetonitryl, halogenowane węglowodory, takie jak chlorek metylenu, amidy kwasowe, takie jak dimetyloformamid; zasady, takie jak heterocykliczne zasady
azotowe, na przykład pirydyna, bezwodniki kwasów karboksylowych; takie jak bezwodniki niższych
kwasów alkanowych, na przykład bezwodnik octowy, cykliczne; liniowe lub rozgałęzione węglowodory,
takie jak cykloheksan, heksan lub izopentan, lub mieszaniny tych rozpuszczalników, na przykład wodne roztwory, o ile wyszczególnienie sposobu nie określa inaczej. Takie mieszaniny rozpuszczalników
mogą być również stosowane w przeróbce, na przykład do chromatografii lub ekstrakcji podziałowej.
Wynalazek dotyczy również tych elementów sposobu, w których związek otrzymywany jako
półprodukt w jakimkolwiek etapie jest używany jako materiał wyjściowy i pozostałe etapy są przeprowadzane lub proces jest przerywany na jakimkolwiek stopniu lub materiał wyjściowy jest otrzymywany
w warunkach reakcji lub jest stosowany w postaci reaktywnej pochodnej lub soli lub związek otrzymywany zgodnie ze sposobem według wynalazku jest wytwarzany w warunkach procesu i dalej przetwarzany in situ, przy czym korzystne jest użycie tych materiałów wyjściowych, które prowadzą do związków ujawnionych powyżej jako korzystnych, zwłaszcza tych ujawnionych jako szczególnie korzystne,
wyjątkowo korzystne i/lub najbardziej korzystne.
Otrzymywanie związków o wzorze i jest korzystnie przeprowadzane analogicznie do sposobów
i etapów sposobu podanych w przykładach.
Związki o wzorze i łącznie z ich solami. Mogą być również otrzymane w postaci hydratów lub ich
kryształy mogą zawierać, na przykład, rozpuszczalnik stosowany do krystalizacji.
Farmaceutycznie akceptowalne związki według niniejszego wynalazku mogą być stosowane,
na przykład, do otrzymywania kompozycji farmaceutycznych, które zawierają efektywną ilość aktywnego składnika łącznie lub z domieszką znaczącej ilości nieorganicznego lub organicznego, stałego
lub ciekłego, farmaceutycznie przyjętego nośnika.
Wynalazek dotyczy również kompozycji farmaceutycznych odpowiednich do podawania zwierzęciu ciepłokrwistemu, zwłaszcza istocie ludzkiej, celem leczenia lub zapobiegania chorobie, która
jest czuła na inhibitowanie proteazy retrowirusowej, zwłaszcza retrowirusówej proteazy asparaginowej, takiej jak proteaza HIV-1 lub HIV-II, na przykład choroby retrowirusów takiej jak AIDS lub jej
wstępne etapy, zawierającej związek o wzorze I* lub jego farmaceutycznie przyjętą sól w ilości skutecznej do inhibitowania retrowirusowej proteazy łącznie z co najmniej jednym farmaceutycznie przyjętym nośnikiem.
Kompozycje farmaceutyczne według wynalazku są kompozycjami do podawania dojelitowego,
takiego jak donosowe, doodbytnicze lub doustne lub pozajelitowego, takiego jak śródmięśniowe lub
dożylne, zwierzętom ciepłokrwistym (ludziom i zwierzętom), które obejmują efektywną dawkę składnika aktywnego farmaceutycznie, samego lub w połączeniu ze znaczącą ilością farmaceutycznie przyjętego nośnika. Dawka aktywnego składnika zależy od gatunku zwierzęcia ciepłokrwistego, ciężaru
ciała, wieku i indywidualnego stanu, indywidualnych danych farmakokinetycznych, choroby, która ma
być leczona i drogi podawania. Kompozycje farmaceutyczne służą do leczenia chorób wywoływanych
przez wirusy, zwłaszcza przez retrowirusy, zwłaszcza AIDS lub jej wstępnych etapów, w którym terapeutycznie efektywna ilość związku o wzorze I* lub jego farmaceutycznie przyjętej soli jest podawana
w dawce, która jest efektywna w leczeniu wymienionej choroby, zwłaszcza u zwierząt ciepłokrwistych,
na przykład u ludzi, którzy wskutek jednej z wymienionych chorób, zwłaszcza AIDS lub jej wstępnych
etapów, wymagają takiego leczenia.
Korzystna dawka podawana zwierzętom ciepłokrwistym, na przykład ludziom o około 70 kg ciężarze ciała, wynosi w przybliżeniu 3 mg do w przybliżeniu 3 g, korzystnie od w przybliżeniu 10 mg do
w przybliżeniu 1,5 g, na przykład w przybliżeniu od 50 mg do 1000 mg na osobę dziennie, podzielona
na 1 do 3 pojedyncze dawki, które mogą być, na przykład, tej samej wielkości. Zwykle dzieci otrzymują
połowę dawki dorosłego.
Kompozycje farmaceutyczne zawierają od w przybliżeniu 1% do w przybliżeniu 95%, korzystnie
od w przybliżeniu 20% do w przybliżeniu 90% aktywnego składnika. Kompozycje farmaceutyczne
według niniejszego wynalazku mogą być, na przykład w postaci dawki jednostkowej takiej jak postać
ampułek, fiolek, czopków, drażetek, tabletek lub kapsułek.
24
PL 193 822 B1
Kompozycje farmaceutyczne według niniejszego wynalazku są przygotowywane sposobem
znanym per se, na przykład drogą typowych procesów rozpuszczania, liofilizowania, mieszania, granulowania lub konfekcjonowania.
Roztwory składnika aktywnego i również zawiesiny, a zwłaszcza izotoniczne roztwory wodne
lub zawiesiny, są korzystnie stosowane i jest możliwe, na przykład w przypadku kompozycji liofilizowanych, które zawierają sam składnik aktywny lub łącznie z nośnikiem, na przykład mannitem, aby
takie roztwory lub zawiesiny były przygotowane wcześniej przed użyciem. Kompozycje farmaceutyczne mogą być sterylizowane i/lub mogą zawierać zaróbki, na przykład środki konserwujące, stabilizatory, środki zwilżające i/lub emulgatory, solubilizatory, sole do regulacji ciśnienia osmotycznego i/lub
bufory lub kwasy, na przykład kwas cytrynowy, i są przygotowywane sposobem znanym per se, na
przykład drogą typowych procesów rozpuszczania lub liofilizowania.
Wymienione roztwory lub zawiesiny mogą zawierać substancje podwyższające lepkość, takie
jak sól sodowa karboksymetylocelulozy, karboksymetyloceluloza, hydroksypropylometyloceluloza (np.
celuloza HPM603), żel krzemionkowy, dekstran, poliwinylopirolidon lub żelatynę.
Zawiesiny w oleju zawierają jako składnik oleisty oleje roślinne, syntetyczne lub półsyntetyczne
typowe dla celów injekcyjnych. Należy wymienić jako takie zwłaszcza ciekłe estry kwasów tłuszczowych,
które zawierają jako fragment kwasowy długołańcuchowy kwas tłuszczowy, posiadający od 8 do 22,
zwłaszcza od 12 do 22 atomów węgla, na przykład kwas laurynowy, kwas tridecylowy, kwas mirystynowy, kwas pentadecylowy, kwas palmitynowy, kwas margarynowy, kwas stearynowy, kwas arachidowy, kwas behenowy lub odpowiadające kwasy nienasycone, na przykład kwas oleinowy, kwas eladynowy, kwas erukowy, kwas brasydynowy, lub kwas linoleinowy, jeśli żądane z dodatkiem przeciwutlenianczy, na przykład witaminy E, β-karotenu lub 3,5-di-tert-butylo-4-hydroksytoluenu. Fragment
alkoholowy tych estrów kwasów tłuszczowych posiada maksymalnie 6 atomów węgla i stanowi monolub polihydroksylowy, na przykład mono-, di- lub tri-hydroksylowy alkohol, na przykład metanol, etanol,
propanol, butanol lub pentanol lub ich izomery, ale zwłaszcza glikol lub glicerol. Następujące przykłady estrów kwasów tłuszczowych winny być wymienione: oleinian etylu, mirystynian izopropylu, palmitynian izopropylu, „Labrafil M 2375" (trioleinian polioksyetylenoglicerolu, Gattefosse, Paryż), „Miglyol
812" (trigliceryd nasyconych kwasów tłuszczowych z łańcuchem długości C8 do C12, Hüls AG, Niemcy)
ale zwłaszcza oleje roślinne, takie jak olej bawełniany, olej migdałowy, olej z oliwek, olej rycynowy,
olej sojowy i szczególnie olej arachidowy i olej sezamowy.
Kompozycje injekcyjne są przygotowywane w typowy sposób w warunkach sterylnych; to samo
dotyczy wprowadzania kompozycji do ampułek lub fiolek i uszczelniania pojemników.
Kompozycje farmaceutyczne do podawania doustnego mogą być otrzymane poprzez połączenie składnika aktywnego ze stałymi nośnikami, jeśli żądane granulowanie uzyskanej mieszaniny
i przetwarzanie mieszaniny, jeśli żądane lub konieczne, po dodaniu odpowiednich zaróbek, w tabletki,
rdzenie drażetek lub kapsułki. Jest również możliwe dla składników aktywnych, aby były dołączone do
plastykowych nośników, które umożliwiają dyfundowanie aktywnych składników lub uwalnianie odmierzonych ilości.
Odpowiednie nośniki są zwłaszcza wypełniaczami, takimi jak cukry, na przykład laktoza, sacharoza, mannit lub sorbit, preparaty celulozowe i/lub fosforany wapnia, na przykład fosforan trójwapniowy lub wodorofosforan wapniowy, i również lepiszcza, takie jak pasty skrobiowe z wykorzystaniem na przykład skrobi kukurydzianej, pszennej, ryżowej lub ziemniaczanej, żelatyna, tragakant, metyloceluloza, hydroksypropylometyloceluloza, karboksymetyloceluloza sodowa i/lub poliwinylopirolidon i/lub, jeśli żądane, dezintegratory, takie jak wyżej wymienione skrobie, również karboksymetyloskrobia, usieciowany poliwinylopirolidon, agar, kwas alginowy lub jego sole, takie jak
alginian sodowy. Zaróbki są zwłaszcza regulatorami płynności i środkami poślizgowymi, jak na
przykład kwas krzemowy, talk, kwas stearynowy lub jego sole, takie jak stearynian magnezu lub
wapnia i/lub glikol polietylenowy, Rdzenie drażetek są dostarczane z odpowiednimi, fakultatywnie
dojelitowymi, powłokami, do których są używane między innymi stężone roztwory cukru, które mogą
zawierać gumę arabską, talk, poliwinylopirolidon, poli(glikol etylenowy) i/lub dwutlenek w tytanu, lub
roztwory powlekające w odpowiednich rozpuszczalnikach organicznych, lub, do otrzymania powłok
dojelitowych, roztwory odpowiednich preparatów celulozowych, takich jak ftalan etylocelulozy lub
ftalan hydroksypropylometylocelulozy. Kapsułki są kapsułkami z twardej żelatyny i również miękkimi, szczelnymi kapsułkami wytworzonymi z żelatyny i plastyfikatora, takiego jak glicerol lub sorbitol.
Kapsułki z twardej żelatyny mogą zawierać składnik aktywny w postaci granulatu, na przykład
z wypełniaczami, takimi jak laktoza, lepiszczami, takimi jak skrobie i/lub środkami poślizgowymi,
25
PL 193 822 B1
takimi jak talk lub stearynian magnezu i, jeśli żądane, stabilizatorami. w kapsułkach składnik aktywny jest korzystnie rozpuszczony lub zawieszony w odpowiednich zaróbkach oleistych, takich jak
oleje roślinne, olej parafinowy lub ciekłe glikole polietylenowe, podobnie z możliwością dodania stabilizatorów i/lub czynników przeciwbakteryjnych. Należy wymienić jako takie oleje zwłaszcza ciekłe
estry kwasów tłuszczowych, które zawierają jako fragment kwasowy długołańcuchowy kwas tłuszczowy, posiadający od 8 do 22, zwłaszcza od 12 do 22 atomów węgla, na przykład kwas laurynowy,
kwas tridecylowy, kwas mirystynowy, kwas pentadecylowy, kwas palmitynowy, kwas margarynowy,
kwas stearynowy, kwas arachidowy, kwas behenowy lub odpowiadające kwasy nienasycone, na
przykład kwas oleinowy, kwas eladynowy, kwas erukowy, kwas brasydynowy, lub kwas linoleinowy,
jeśli żądane z dodatkiem przeciwutleniaczy, na przykład witaminy E, β-karotenu lub 3,5-di-tertbutylo-4-hydroksytoluenu. Fragment alkoholowy tych estrów kwasów tłuszczowych posiada
maksymalnie 6 atomów węgla i stanowi monolub polihydroksylowy, na przykład mono-, di- lub trihydroksylowy alkohol, na przykład metanol, etanol, propanol, butanol lub pentanol lub ich izomery,
ale zwłaszcza glikol etylenowy lub propylenowy i glicerol. Następujące przykłady estrów kwasów
tłuszczowych winny być wymienione: oleinian etylu, mirystynian izopropylu, palmitynian izopropylu,
„Labrafil M 2375" (trioleinian polioksyetylenogłicerolu, Gattefosse, Paryż), „Miglyol 812" (trigliceryd
nasyconych kwasów tłuszczowych z łańcuchem długości C8 do C12, Hüls AG, Niemcy), ale zwłaszcza oleje roślinne, takie jak olej bawełniany, olej migdałowy, olej z oliwek, olej rycynowy, olej arachidowy, olej sojowy i szczególnie olej sezamowy. Olej parafinowy jest również możliwy. Mogą być
dodane stabilizatory, takie jak emulgatory, środki zwilżające lub środki powierzchniowo czynne,
lepiszcza, takie jak pasty skrobiowe z użyciem, na przykład skrobi kukurydzianej, pszennej, ryżowej
lub ziemniaczanej, żelatyna, tragakant, metylocelulozy, hydroksypropylometylocelulozy lub hydroksypropylocelulozy (korzystnie), soli sodowej karboksymetylocelulozy, cyklodekstryny (cyklodekstryn)
i/lub poliwinylopirolidonu i/lub środków przeciwbakteryjnych. Odpowiednie emulgatory stanowią
zwłaszcza kwas olejowy, niejonowe środki powierzchniowo czynne typu estrów alkoholu polihydroksylowego i kwasu tłuszczowego, takie jak monolaurynian, monooleinian, monostearynian, lub monopalmitynian sorbitanu, tristearynian lub trioleinian sorbitanu, addukty polioksyetylenowe estrów
kwasu tłuszczowego alkoholu polihydroksylowego, takie jak monolaurynian, monooleinian, monostearynian, monopalmitynian, tristearynian lub trioleinian polioksyetylenosorbitanu, estry kwasu
tłuszczowego i glikolu polietylenowego, takie jak stearynian polioksyetylu, stearynian glikolu polioksyetylenowego (300 lub 400), stearynian poli(glikolu etylenowego) 2000, zwłaszcza polimery blokowe tlenku etylenu/tlenku propylenu typu ®Pluronic (Wyandotte Chem. Corp.; nazwa handlowa
BASF, FRG) lub typu ®Synperonic (ICI).
Na przykład, jeśli składnik aktywny nie jest rozpuszczalny w wymienionych olejach to występuje
w postaci zawiesiny, na przykład mającej rozmiar cząstki w przybliżeniu od 1 do 100 mm. Takie zawiesiny mogą być również użyte jako takie, to znaczy bez kapsułek.
Barwniki lub pigmenty mogą być dodane do tabletek lub powłok drażetek lub do ścianek kapsułek, na przykład celem identyfikacji lub aby wskazać rozmaite dawki aktywnego składnika.
Niniejszy wynalazek dotyczy nowych materiałów wyjściowych związków o wzorze III i III* użytych w sposobie otrzymywania związków o wzorze I. Stosowanie materiały wyjściowe i wybrane warunki reakcji są korzystnie takimi, które prowadzą do związków ujawnionych jako korzystne.
Podczas otrzymywania wszystkich materiałów wyjściowych wolne grupy funkcyjne, które mają
nie uczestniczyć w danej reakcji mogą występować w postaci niezabezpieczonej lub w zabezpieczonej, na przykład mogą być zabezpieczone przez grupy zabezpieczające wymienione powyżej w sposobie a). Te grupy zabezpieczające mogą być usunięte we właściwych momentach drogą reakcji
ujawnionych w przedmiotowym opisie.
Materiały wyjściowe według sposobu a) są znane lub, jeśli nowe, mogą być otrzymane zgodnie
z metodami znanymi per se; na przykład związki o wzorze III mogą być otrzymane z hydrazyny lub
odpowiedniej jej pochodnej, a związki o wzorze IV mogą być otrzymane z odpowiednich aminokwasów lub ich analogów, na przykład mających jeden z wymienionych łańcuchów bocznych R3.
Związki o wzorze III mogą być otrzymane ze związków o wzorze
H2N-NH-R7
(XI),
które są znane per se lub mogą być otrzymane z hydrazyny poprzez wprowadzenie grup zabezpieczających jak ujawniono w sposobie a) i w którym R7 stanowi wodór lub grupę amino-
26
PL 193 822 B1
zabezpieczającą jak ujawniono powyżej w sposobie a), zwłaszcza niższy tert-alkoksykarbonyl, taki jak
tert-butoksykarbonyl, niższy arylo-alkoksykarbonyl, taki jak benzyloksykarbonyl lub 9-fluorenylo-metoksykarbonyl, lub jedna z wyżej wymienionych acyloaminowych grup zabezpieczających, zwłaszcza trifluoroacetyl, poprzez alkilowanie związkiem o wzorze X jak ujawniono powyżej w sposobie e),
lub poprzez reakcję rodnika o wzorze cząstkowym
-R4
(A)
w którym R4 jest jak zdefiniowane dla związków o wzorze I, poprzez reakcję odpowiedniego
związku karbonylowego o wzorze X*, lub jego reaktywnej pochodnej, obu zdefiniowanych jak w sposobie f), z wolną grupą aminową związku o wzorze XI lub jego acylowaną pochodną i kolejną redukcję
uzyskanego hydrazonu z utworzeniem pochodnej hydrazyny o wzorze
przy czym rodniki we wszystkich wymienionych związkach są jak zdefiniowane powyżej i grupy
funkcyjne w zaangażowanych reagentach, które nie uczestniczą w reakcji, jeśli trzeba, są zabezpieczone, jeśli konieczne usunięcie grupy zabezpieczającej R7 poprzez kondensację w warunkach wymienionych powyżej w sposobie b) z kwasem o wzorze VI lub pochodną tego kwasu wymienioną
w sposobie b).
Związki karbonylowe o wzorze X* lub ich reaktywne pochodne, odpowiednie do wprowadzenia
rodnika o wzorze cząstkowym A, które są używane do otrzymywania związków o wzorze XII, jako
zdefiniowano powyżej w sposobie f), są aldehydami lub ich reaktywnymi pochodnymi, których reaktywna grupa karbonylowa, po reakcji ze związkami o wzorze XI i kolejnej redukcji, jest elementem
składowym jednego z wymienionych rodników o wzorze cząstkowym A.
Reakcja związków karbonylowych ze związkami o wzorze XI z utworzeniem odpowiednich hydrazonów jest prowadzona w warunkach typowo stosowanych dla reakcji związków karbonylowych
z aminami, korzystnie w polarnych rozpuszczalnikach organicznych, na przykład w eterach, takich jak
tetrahydrofuran lub eter dietylowy, alkoholach, takich jak metanol lub etanol, amidach kwasów karboksylowych, takich jak dimetyloformamid lub estrach takich jak octan etylu, lub w roztworach wodnych,
korzystnie w metanolu i również w obecności lub nieobecności katalizatora kwaśnego, na przykład
kwasów karboksylowych, takich jak kwas mrówkowy lub kwas octowy, lub kwasów sulfonowych, takich jak kwas p-toluenosulfonowy, w temperaturach od 0°C do temperatury wrzenia mieszaniny reakcyjnej, korzystnie w temperaturach od 20°C do temperatury wrzenia mieszaniny reakcyjnej.
Otrzymywane są związki o wzorze
w którym R4 I R7 są jak zdefiniowane dla związków o wzorze XII.
Redukcja uzyskanych hydrazonów o wzorze XII* jest korzystnie przeprowadzana drogą uwodornienia w obecności odpowiedniego katalizatora lub wodorkami kompleksowymi w obecności kwasów. Stosowanymi, właściwymi katalizatorami są metale, takie jak nikiel, żelazo, kobalt lub ruten lub
metale szlachetne, lub ich tlenki, takie jak tlenki palladu lub rodu, fakultatywnie na przykład naniesione
na odpowiedni nośnik, taki jak siarczan baru, tlenek glinu lub węgiel (węgiel aktywowany) lub w postaci katalizatora szkieletowego, takiego jak nikiel Raneya. Typowo stosowanymi rozpuszczalnikami do
uwodornienia katalitycznego są, na przykład, woda, alkohole, takie jak metanol lub etanol, estry, takie
jak octan etylu, etery, takie jak dioksan, chlorowane węglowodory, takie jak dichlorometan, amidy
PL 193 822 B1
27
kwasów karboksylowych, takie jak dimetyloformamid, lub kwasy karboksylowe, takie jak lodowaty
kwas octowy lub mieszaniny tych rozpuszczalników. Uwodornienie jest korzystnie przeprowadzane
w temperaturach od 10° do 250°C, zwłaszcza od temperatury pokojowej do 100°C, i korzystnie pod
ciśnieniem wodoru od 1 do 200 barów, zwłaszcza od 1 do 10 barów, w typowej aparaturze. Celem
redukowania za pomocą wodorków kompleksowych, zwłaszcza borowodorków, takich jak cyjanoborowodorki metali alkalicznych, na przykład cyjanoborowodorek sodowy, korzystne jest dodanie słabych kwasów, takich jak kwasy sulfonowe, na przykład kwasu p-toluenosułfonowego, lub kwasów
karboksylowych, takich jak kwas octowy, korzystnie w alkoholach, takich jak metanol lub etanol, lub
ich mieszaninach z wodą (patrz na przykład, Tetrahedron 49,8605-8628 (1993)).
Możliwe również jest dla związków o wzorze XI, aby poddać je alkilowaniu bezpośrednio za
pomocą związków o wzorze X* lub ich reaktywnych pochodnych, jak zdefiniowano w sposobie f),
w warunkach analogicznych do tych wymienionych w sposobie f).
Również szczególnie korzystne dla otrzymywania związków o wzorze XI są warunki reakcyjne
analogiczne do tych ujawnionych w J. Chem. Soc. Perkin I, 1712 (1975).
Związki o wzorze III mogą również być otrzymane, na przykład, poprzez reakcję związku o wzorze XII*, zdefiniowanego jak powyżej i w którym R7 stanowi wodór (otrzymywanego, na przykład, poprzez usunięcie grupy zabezpieczającej, gdy R7 jest grupą zabezpieczającą), wprost przez kondensację w warunkach wymienionych powyżej w sposobie b) z kwasami o wzorze VI lub pochodnymi tych
kwasów wymienionymi w sposobie b), w celu utworzenia związków o wzorze
w którym rodniki są zdefiniowane jak dla związków o wzorze I, które następnie są przekształcane w związki o wzorze III przez redukcję w warunkach analogicznych do warunków wymienionych dla
redukcji hydrazonów o wzorze XII*.
Związki o wzorze III* mogą również być otrzymane z odpowiednich związków o wzorze III', które
są zdefiniowane jak poniżej, w reakcji tych ostatnich ze związkami o wzorze X*, zdefiniowanymi jak
powyżej, z utworzeniem hydrazonów o wzorze III* w warunkach analogicznych do tych ujawnionych
powyżej dla reakcji związków karbonylowych o wzorze X* z hydrazynami o wzorze XI.
Związek o wzorze IV może być otrzymany, na przykład, poprzez redukcję aminokwasu
o wzorze
w którym R8 oznacza wodór lub w szczególności jedną z grup zabezpieczających grupę aminową, wymienionych w sposobie a), zwłaszcza niższy tert-alkoksykarbonyl, taki jak tert-butoksykarbonyl,
niższy aryloalkoksykarbonyl, taki jak benzyloksykarbonyl lub 9-fluorenylometoksykarbonyl, lub jedną
z acyloaminowych grup zabezpieczających wymienionych w sposobie a), zwłaszcza trifluoroacetyl,
i R3 jest zdefiniowane jak dla związków o wzorze I, z utworzeniem aldehydu o wzorze
28
PL 193 822 B1
w którym rodniki są jak ostatnio zdefiniowane, kolejną reakcję tego aldehydu ze związkiem ylidowym, korzystnie z ylidem siarkowym, z utworzeniem epoksydu o wzorze
w którym rodniki są jak ostatnio zdefiniowane, usunięcie grupy zabezpieczającej R8 (uzyskany
wolny związek aminowy, w którym R8 = wodór, może być trwały, na przykład w postaci kwasowej soli
addycyjnej) i na koniec acylowanie grupy aminowej uzyskanego związku kwasem o wzorze VIII,
w którym rodniki są zdefiniowane jak dla wzoru VIII, w odpowiednich warunkach analogicznych do
warunków ujawnionych w sposobie b).
Redukcja aminokwasów o wzorze XIII do odpowiednich aldehydów o wzorze XIV jest przeprowadzana, na przykład, poprzez redukcje do odpowiedniego alkoholu i kolejno utlenianie do wymienionych aldehydów.
Redukcja do alkoholi (wolnego związku lub, jeśli konieczne, po wprowadzeniu grup zabezpieczających, jak ujawniono w sposobie a)) związku N-zabezpieczonego przez R8, mającego wzór
w którym rodniki są jak zdefiniowane dla związków o wzorze XIII) jest przeprowadzana na przykład poprzez uwodornienie halogenku kwasowego lub innej aktywnej pochodnej kwasu karboksylowego, wymienionej w sposobie b), w warunkach wymienionych dla uwodornienia hydrazonów otrzymanych ze związków o wzorze XII, diboranem lub wodorkami kompleksowymi, takimi jak borowodorek
sodowy. Kolejne utlenianie uzyskanych alkoholi jest możliwe, na przykład, poprzez utlenianie grupy
hydroksylowej sulfotlenkiem, takim jak dimetylosulfotlenek, w obecności reagenta, który aktywuje grupę hydroksylową, takiego jak chlorek kwasu karboksylowego, na przykład chlorek oksalilu, w obojętnych rozpuszczalnikach, na przykład w halogenowanym węglowodorze, takim jak dichlorometan i/lub
acykliczny lub cykliczny eter, taki jak tetrahydrofuran. w od -80° do 0°C, na przykład od -78° do -50°C,
PL 193 822 B1
29
lub przez utlenianie, na przykład, kwasem chromowym lub jego pochodną, taką jak chromian pirydyny
lub chromian tert-butylu, dwuchromian/kwas siarkowy, trójtlenek siarki w obecności zasad heterocyklicznych, taki jak pirydyna/SO3 i również kwas azotowy, piroluzyt lub dwutlenek selenu, w wodzie,
rozpuszczalnikach organicznych, takich jak halogenowane węglowodory, na przykład chlorek metylenu, amidy kwasów karboksylowych, takie jak dimetyloformamid lub niższe dialkilosulfotlenki, takie jak
dimetylosulfotlenek, w obecności lub nieobecności zasadowych amin, na przykład niższych trialkiloamin, takich jak trietyloamina, w temperaturach od -50°C do 100°C, korzystnie od -10° do 50°C, lub
poprzez katalityczne odwodornienie, na przykład w obecności metalicznego srebra, miedzi, tlenku
miedzio-chromowego lub tlenku cynku w, w przybliżeniu, od 200° do 400°C (w rurze kontaktowej)
a następnie szybkie ochłodzenie. Możliwe jest również utlenianie 2,2,6,6-tetrametylo-piperydyno-1-oksylem w obecności NaOCl (patrz Anelli i wsp., Org. Synth. 69, 212 (1990)).
Bezpośrednia redukcja aminokwasów do aldehydów jest również możliwa, na przykład poprzez
uwodornienie w obecności częściowo zatrutego katalizatora palladowego lub poprzez redukcję odpowiednich estrów aminokwasów, na przykład niższych alkilowych estrów, takich jak ester etylowy, wodorkami kompleksowymi, na przykład borowodorkami, takimi jak borowodorek sodowy, lub korzystnie
wodorkami glinu, na przykład glinowodorkiem litowym, tri(tert-butoksy)glinowodorkiem litowym lub
zwłaszcza wodorkiem diizobutyloglinowym, w niepolarnych rozpuszczalnikach, na przykład w węglowodorach lub rozpuszczalnikach aromatycznych, takich jak toluen, w od -100° do 0°C, korzystnie od
-70°C do -30°C i kolejną reakcję z wytworzeniem odpowiednich semikarbazonów, na przykład z odpowiednimi solami kwasowymi semikarbazonów, takimi jak chlorowodorek semikarbazydu, w układach
wodno-rozpuszczalnikowych, takich jak alkohol/woda, na przykład etanol/woda, w temperaturach od
20° do 60°C, korzystnie od 10° do 30°C, i reakcję uzyskanego semikarbazonu z reaktywnym aldehydem, na przykład formaldehydem, w obojętnym rozpuszczalniku, na przykład polarnym rozpuszczalniku organicznym, na przykład amidzie kwasu karboksylowego, takim jak dimetyloformamid, w temperaturach od -30° do 60°C, korzystnie od 0°C do 30°C, i następnie z kwasem, na przykład mocnym kwasem mineralnym, takim jak halogenowodorowy, w roztworze wodnym, fakultatywnie w obecności rozpuszczalnika uprzednio stosowanego, w temperaturach od -40° do 50°C, korzystnie od -10° do 30°C.
Odpowiednie estry są otrzymywane w reakcji aminokwasów z odpowiednimi kwasami karboksylowymi, na przykład etanolem, analogicznie do warunków wykorzystywanych w kondensacji w sposobie b),
na przykład poprzez reakcje z nieorganicznymi halogenkami kwasowymi, takimi jak chlorek tionylu,
w mieszaninie rozpuszczalników organicznych, takich jak mieszanina rozpuszczalników aromatycznych i alkoholowych, na przykład toluenu i etanolu, w temperaturach od -50° do 50°C, korzystnie od
-10°C do 20°C.
Otrzymywanie związków o wzorze XIV jest przeprowadzane w szczególnie korzystny sposób
w warunkach analogicznych do warunków reakcji wymienionych w J. Org. Chem. 47, 3016 (1982) lub
J. Org. Chem. 43, 3624 (1978).
Odpowiedni ylid siarkowy do przekształcenia związków o wzorze XIV w epoksydy o wzorze XV
jest na przykład metylidem dialkilosulfoniowym, na przykład metylidem dimetylosulfoniowym, metylidem alkilo- lub fenylo-dialkiloaminosulfoksoniowym, na przykład metylidem metylo- lub fenylodimetyloaminosulfoksoniowym lub metylidem dialkilosulfoksoniowym, na przykład metylidem dimetylolub dietylo-sulfoksoniowym.
Dany związek, ylid siarkowy jest korzystnie otrzymywany in situ z odpowiedniej soli sulfoniowej
lub sulfoksoniowej i zasady, na przykład wodorku sodowego, w rozpuszczalniku aprotonowym dipolamym, na przykład sulfotlenku dimetylowym, lub eterze, na przykład tetrahydrofuranie lub 1,2-dimetoksyetanie, i następnie poddany reakcji ze związkiem o wzorze XIV. Reakcja jest zwykle przeprowadzana w temperaturze pokojowej, z chłodzeniem, na przykład do -20°C lub z lekkim ogrzewaniem, na przykład do 40°C. Siarczek, sulfinamid lub sulfotlenek powstający w tym samym czasie jest
usuwany w kolejnej przeróbce wodnej. Reakcja z ylidem siarkowym jest dokonywana w szczególnie
korzystny sposób analogicznie do warunków wymienionych w J. Org. Chem. 50,4615 (1985).
Związek o wzorze XV może również być otrzymany ze związku o wzorze XIV, zdefiniowanego
jak powyżej, w reakcji z niższym trialkilosililometylowym związkiem Grignarda, na przykład otrzymanym z odpowiedniego halometylosilanu, takiego jak chlorometylo-trimetylosilan, w obojętnym rozpuszczalniku, na przykład w eterze, takim jak dioksan lub eter dietylowy, w temperaturach od 0° do 50°C,
na przykład od temperatury pokojowej do w przybliżeniu 40°C, kolejną eliminację z usunięciem rodnika
sililowego i utworzeniem podwójnego wiązania, na przykład działaniem kwasu Lewisa, takiego jak BF3,
korzystnie z usunięciem jakiejkolwiek grupy amino-zabezpieczającej Ra, w obojętnym rozpuszczalniku,
30
PL 193 822 B1
na przykład eterze, takim jak eter dietylowy, lub halogenowany węglowodór, taki jak dichlorometan lub
ich mieszaninie, w temperaturze od -50°C do temperatury wrzenia, zwłaszcza od 0° do 30°C, jeśli
konieczne z ponownym acylowaniem z wprowadzeniem grupy zabezpieczającej grupę aminową R12,
zdefiniowanej jak powyżej, i utlenieniem uzyskanego podwójnego wiązania z utworzeniem oksiranu,
korzystnie nadkwasem karboksylowym, na przykład kwasem m-chloroperoksybenzoesowym lub kwasem mononadftalowym (na przykład w postaci soli magnezowej), w obojętnym rozpuszczalniku, na
przykład halogenowanym węglowodorze, takim jak dichlorometan, lub alkoholach, takich jak metanol,
niższych alkanoilonitrylach, takich jak acetonitryl, wodzie lub ich mieszaninach, w temperaturach od
-20°C do temperatury wrzenia mieszaniny, na przykład od 10° do 50°C.
Związki o wzorze IV są korzystnie otrzymywane wychodząc wprost z alkoholu o wzorze
XIII*, zdefiniowanego jak powyżej, który także jest handlowo dostępny, poddanie reakcji alkoholu
z kwasem o wzorze VIII lub z jego reaktywną pochodną, zdefiniowaną jak w sposobie c),
w warunkach tam wymienionych, jeśli konieczne z wprowadzeniem grup zabezpieczających, jak
ujawniono w sposobie a), i usuwaniem w odpowiednich momentach, jak ujawniono w przedmiotowym opisie, otrzymując związek analogiczny do związku o wzorze XIII*, w którym miejsce R8
jest zajęte przez odpowiedni rodnik acylowy z kwasu o wzorze VIII; uzyskany związek jest utleniany w warunkach analogicznych do tych wymienionych dla utleniania alkoholi o wzorze XIII*
z utworzeniem odpowiednich aldehydów o wzorze
w którym rodniki są jak zdefiniowane, i następnie aldehyd jest przekształcany, na przykład ze
związkiem ylidowym, jak ujawniono dla konwersji związków o wzorze XIV w związki o wzorze XV,
w związek o wzorze IV.
Materiały wyjściowe w sposobach b), c) i d) są znane lub, jeśli są nowe, mogą być otrzymane
zgodnie ze sposobami znanymi per se: na przykład związek o wzorze V może być otrzymany z odpowiedniej pochodnej hydrazyny o wzorze XII, w którym R7 jest grupą zabezpieczającą a pozostałe rodniki są zdefiniowane jak dla związków o wzorze V, i odpowiedniego epoksydu o wzorze IV, w którym
rodniki są zdefiniowane jak dla związków o wzorze i (sposób b); związek o wzorze VII może być
otrzymany z odpowiedniej pochodnej hydrazyny o wzorze II, w którym rodniki są zdefiniowane jak dla
związków o wzorze I, i odpowiednim epoksydem o wzorze XV, w którym R8 jest grupą zabezpieczającą, a pozostałe rodniki są zdefiniowane jak dla związków o wzorze i (sposób c); i związek o wzorze IX
może być otrzymany z odpowiedniej pochodnej hydrazyny o wzorze XII, w którym R7 stanowi wodór,
a pozostałe rodniki są zdefiniowane jak dla związków o wzorze I, i odpowiednim epoksydem o wzorze
XV, w którym R8 jest grupą zabezpieczającą, a pozostałe rodniki są zdefiniowane jak dla związków
o wzorze i (Sposób d), analogicznie do Sposobu a), fakultatywnie wykorzystując i usuwając grupy
zabezpieczające, jak ujawniono w sposobie a) i pod tytułem „Usuwanie grup zabezpieczających", przy
czym grupy zabezpieczające R7 i R8 korzystnie są zdefiniowane jak powyżej, odpowiednio w definicji
związków o wzorze XI i XIII.
Związki o wzorze I', w którym podstawniki są jak zdefiniowane powyżej, mogą być otrzymane,
na przykład, ze związków o wzorze III',
PL 193 822 B1
31
w którym rodniki są zdefiniowane jak dla związków o wzorze I, sposobem analogicznym do tego
ujawnionego w sposobie b), w reakcji związku o wzorze IV, w którym jakiekolwiek obecne grupy funkcyjne, które nie uczestniczą w reakcji mogą być zabezpieczone jak ujawniono w sposobie b) i ponownie uwolnione po reakcji.
Związki o wzorze III' mogą być otrzymane ze związków o wzorze XI, zdefiniowanych jak powyżej, w reakcji z kwasem o wzorze VI lub jego reaktywną pochodną, w którym rodniki są jak zdefiniowane powyżej, sposobem analogicznym do tego ujawnionego dla reakcji związków o wzorze XII
z kwasem o wzorze VI i, jeśli konieczne, kolejne usuwanie grupy zabezpieczającej R7 zgodnie z jednym ze sposobów ujawnionych w przedmiotowym opisie.
Jeśli są obecne dwie grupy amino-zabezpieczające, to mogą być identyczne lub różne.
Stosowane grupy amino-zabezpieczające są, na przykład, grupami amino-zabezpieczającymi
wymienionymi w sposobie a). Pierwszeństwo mają odpowiednie związki, w których grupy zabezpieczające są wybrane spośród tych, które są korzystne dla R7 i R8 odpowiednio w związkach o wzorach
XI i XIII.
Otrzymywanie zabezpieczonych związków o wzorze i jest przeprowadzane, na przykład, zgodnie z którymkolwiek ze sposobów uprzednio niniejszym wymienionych, zwłaszcza ze związków o wzorach III i IV, w których grupy funkcyjne mogą być zabezpieczone przez grupy zabezpieczające, jak
ujawniono w sposobie a).
Kwasy o wzorach VI, VIII i VIIIa i związki o wzorze X oraz aldehydy odpowiednie do wprowadzania rodnika o wzorze cząstkowym A, które są stosowane do otrzymywania związków o wzorze XII,
mogą być otrzymane zgodnie ze sposobami znanymi per se, o ile nie są już znane.
Otrzymywanie kwasów o wzorze VI jest dokonywane w reakcji pochodnych niższego kwasu alkoksykarboksylowego, które są odpowiednie do wprowadzania niższych rodników alkoksykarbonylowych, na przykład w reakcji odpowiednich di-niższych alkilowych estrów kwasu pirowęglowego
(zwłaszcza estru dimetylowego kwasu pirowęglowego; Aldrich, Buchs, Szwajcaria) lub korzystnie niższych alkilowych estrów kwasu halogenomrówkowego, takich jak niższe alkilowe estry kwasu chloromrówkowego (zwłaszcza ester metylowy kwasu chloromrówkowego, Fluka, Buchs, Szwajcaria),
z aminokwasami o wzorze
w którym R5 jest zdefiniowane jak dla związków o wzorze VI, w warunkach analogicznych do
tych ujawnionych dla acylowania w sposobie b), zwłaszcza w roztworze wodnym wodorotlenku metalu
alkalicznego, na przykład wodnym roztworze wodorotlenku sodowego, w obecności dioksanu w temperaturach od 20 do 100°C, zwłaszcza od 50 do 70°C.
Odpowiednio, związki o wzorze VIII mogą być otrzymane z aminokwasów o wzorze
32
PL 193 822 B1
w którym R2 jest zdefiniowane jak dla związków o wzorze I, i związki o wzorze VIIIa mogą być
otrzymane z aminokwasów o wzorze
w którym R2' jest zdefiniowane jak dla związków o wzorze VIII', w reakcji z pochodnymi niższego kwasu alkoksykarboksylowego, które są odpowiednie do wprowadzania niższych rodników alkoksykarbonylowych.
Aminokwasy o wzorach XVI, XVII i XVIII są znane lub mogą być otrzymane zgodnie ze sposobami znanymi per se. Korzystnie są one w postaci (S) (w odniesieniu do atomu węgla α).
Związki o wzorze IV mogą również być otrzymane poprzez kondensację związku o wzorze XIX
ze związkiem o wzorze XVIII, zdefiniowanym powyżej. Kondensacja z kwasem o wzorze VIII lub
jego pochodną kwasową, jest przeprowadzana w warunkach analogicznych do tych wymienionych
powyżej w sposobie e). Otrzymywany jest związek o wzorze XX,
w którym R1 i R2 są zdefiniowane jak dla związków o wzorze I.
Epoksydacja tlenem lub korzystnie tlenem związanym chemicznie, na przykład w wodoronadtlenkach, nadtlenkach wodoru lub peroksykwasach, takich jak kwas peroksybenzoesowy, kwas perok-
PL 193 822 B1
33
symrówkowy, kwas peroksyoctowy, kwas monoperoksyftalowy, kwas peroksywolframowy lub zwłaszcza kwas m-chloroperoksybenzoesowy. w obojętnych rozpuszczalnikach, takich jak etery, na przykład
eterze dietylowym, lub chlorowanych węglowodorach, takich jak chloroform lub dichlorometan, w korzystnych temperaturach od -20 do 50°C dostarcza związki o wzorze IV, zdefiniowanym jak powyżej.
Materiał wyjściowy o wzorze XIX jest otrzymywany korzystnie w reakcji związku o wzorze XIV,
w którym R3 jest fenylem i R8 jest grupą zabezpieczającą, z odczynnikiem Grignarda, który wprowadza
grupę metylidenową, zwłaszcza z trimetylosililometylowym odczynnikiem Grignarda (ClMgCH2Si(CH3)3 - który może być otrzymany z chlorometylotrimetylosilanu (Fluka, Buchs, Szwajcaria) w warunkach typowych dla preparatyki związków Grignarda) w obojętnym rozpuszczalniku, takim jak eter,
na przykład eter dietylowy, w korzystnej temperaturze od -65 do 0°C i kolejne usuwanie grupy hydroksylowej i grupy trimetylosililowej, na przykład trifluorkiem boru w eterze, takim jak eter dietylowy,
w korzystnej temperaturze od -20 do 30°C, z jednoczesnym usunięciem grupy zabezpieczającej R8
(zwłaszcza w przypadku usuwania grupy zabezpieczającej tert-butoksykarbonylowej) lub kolejnym
usuwaniem grupy zabezpieczającej, jak ujawniono pod tytułem „Usuwanie grup zabezpieczających".
Również możliwa jest synteza wychodząca ze związku o wzorze XIV, w którym R3 jest fenylem
a R8 jest grupą opuszczającą, z użyciem reagenta Wittiga, takiego jak bromek lub jodek metylotrifenylofosfoniowy w obecności mocnej zasady, takiej jak amidek sodowy, w temperaturach od -90 do 0°C,
a następnie usunięcie grupy zabezpieczającej R8 w warunkach zgodnych z wymienionymi w przedmiotowym opisie.
Związki o wzorze X* są znane, mogą być otrzymane według sposobów znanych per se lub mogą być otrzymane, na przykład, następująco:
Stosując związek o wzorze XXI,
w którym Hal stanowi halogen, zwłaszcza brom lub chlor, i poddając go reakcji z nienasyconym
heterocyklem, który ma 5 do 8 atomów w pierścieniu, zawiera 1 do 4 heteroatomów wybranych spośród azotu, tlenu, siarki, grupy sulfinylowej (-SO-) i sulfonylowej (-SO2-) i jest niepodstawiony lub podstawiony przez niższy alkil lub fenylo-niższy alkil, zwłaszcza z tiazolem lub tiofenem, w obecności
tetrakis(trifenylofosfino)palladu jako katalozatora i w obecności niższego alkanonianu metalu alkalicznego, takiego jak octan potasowy, w odpowiednim rozpuszczalniku, zwłaszcza w N,N-di-niższym alkilo-niższym alkanoiloamidzie, takim jak dimetyloacetamid, w korzystnych temepraturach od 80°C do
temperatury wrzenia mieszaniny, na przykład około 150°C, może być otrzymany odpowiedni związek
o wzorze X*, zwłaszcza 4-(tiazol-5-ilo)-benzaldehyd lub 4-(tiofen-2-ylo)-benzaldehyd.
Alternatywnie możliwe jest, wychodząc ze związku o wzorze XXI, zdefiniowanego jak ostatnio,
otrzymanie odpowiedniego di-niższego alkiloacetalu (patrz na przykład J. Org. Chem. 56, 4280
(1991)), na przykład acetalu dimetylowego bromobenzaldehydu (otrzymywanego, na przykład, w reakcji 4-bromobenzaldehydu z ortomrówczanem trimetylu walkoholu, takim jak metanol, w obecności
kwasu, takiego jak kwas ptoluenosulfonowy (może być również użyty w postaci hydratu)). Uzyskany
di-niższy alkiloacetal 4-halobenzaldehydu jest następnie przekształcany poprzez reakcję z magnezem
w obecności katalitycznej ilości jodu w odpowiednim rozpuszczalniku, takim jak eter, na przykład tetrahydrofuran, w korzystnych temperaturach od 0° do 70°C, w odpowiadający odczynnik Grignarda
o wzorze XXII,
34
PL 193 822 B1
w którym Hal stanowi halogen, zwłaszcza chlor lub brom i z stanowi niższy alkil, który następnie
jest poddawany reakcji, w obecności chlorku 1,3-bis(difenylofosfino)propanoniklu(II) jako katalizatora,
w odpowiednim rozpuszczalniku, takim jak eter, na przykład tetrahydrofuran, a następnie w szczególnie korzystnym wariancie sposobu jest dodawany odpowiedni wodorek kompleksowy, zwłaszcza wodorek diizobutyloglinowy (na przykład rozpuszczony w węglowodorze, takim jak heksan) w korzystnych temperaturach od 0° do 60°C, ze związkiem o wzorze XXIII,
R8-Hal'
(XXIII),
w którym R8 stanowi nienasycony heterocykl, który posiada od 5 do 8 atomów pierścienia, zawiera od 1 do 4 heteroatomów wybranych spośród azotu, tlenu, siarki, grupy sulfinylowej (-SO-), i sulfonylowej (-SO2-) i jest niepodstawiony lub podstawiony przez niższy alkil lub fenylo-niższy alkil,
i w którym Hal' stanowi chlor lub zwłaszcza brom, i kolejno kwasowa hydroliza acetalu (na przykład
z kwasem solnym w wodzie) prowadzi do odpowiedniego związku, aldehydu o wzorze X*. Szczególnie
korzystne jako związki o wzorze XXIII są 2-bromotiazol, 2- lub 3-bromopirydyna lub 2-chloropirazyna,
w celu otrzymania następujących związków o wzorze X*: 4-(tiazol-2-ilo)-benzaldehyd, 4-(pirydyn-2-ylo
lub 3-ylo)-benzaldehyd lub 4-(pirazyn-2-ylo)-benzaldehyd.
Związki o wzorze X*, w którym R4 stanowi 4-(tetrazol-5-ilo)-fenyl mogą być otrzymywane w reakcji 4-cyjanobenzaldehydu z azydkiem metalu alkalicznego, takim jak azydek sodowy, w obecności
odpowiedniego halogenku metalu alkalicznego, takiego jak chlorek litu, w odpowiednim rozpuszczalniku, takim jak 2-metoksyetanol, korzystnie w temperaturze wrzenia. Odpowiednie związki 1- lub
2-fenyloniższe alkilowe o wzorze X* są otrzymywane w reakcji halogenków fenylo-niższego alkilu lub
korzystnie fenylo-niższych alkenów, takich jak 2-fenylopropen, w odpowiednim rozpuszczalniku, takim
jak toluen, z odpowiednim kwasem, takim jak kwas metanosulfonowy, korzystnie we wrzeniu. w reakcji
z halogenkiem niższego alkilu, takim jak jodek lub bromek, na przykład jodek metylu, w obecności
węglanów metali alkalicznych, takich jak węglan potasowy lub zwłaszcza cezowy, w odpowiednich
rozpuszczalnikach, takich jak dioksan, w korzystnych temperaturach w przybliżeniu od 0° do w przybliżeniu 30°C, są otrzymywane związki o wzorze X*, podstawione w pierścieniu tetrazolowym przez
niższy alkil lub przez fenylo-niższy alkil, zwłaszcza 4-(1-metylo-tetrazol-5-ilo)-benzaldehyd.
Związki o wzorze X mogą być otrzymane z odpowiednich związków o wzorze X* poprzez redukcją funkcji aldehydowej do grupy hydroksymetylowej (na przykład wodorkami kompleksowymi,
takimi jak glinowodorek litowy w etanolu, disamyloboran w tetrahydrofuranie, borowodorek sodowy
w obecności chlorku litu w diglikolu lub borowodorek sodowy w etanolu) i kolejno wprowadzenie rodnika X poprzez estryfikację mocnym kwasem nieorganicznym lub organicznym, takim jak kwas mineralny, na przykład kwas halogenowodorowy, taki jak solny, bromowodorowy lub jodowodorowy, lub mocnym organicznym kwasem sulfonowym, takim jak niepodstawiony lub podstawiony, na przykład podstawiony halogenem, na przykład podstawiony fluorem, niższy kwas alkanosulfonowy lub aromatyczny kwas sulfonowy, na przykład kwas benzenosulfonowy, który jest niepodstawiony lub podstawiony
przez niższy alkil, taki jak metyl, halogen, taki jak brom i/lub przez nitro, na przykład kwas metanosulfonowy, kwas p-bromotoluenosulfonowy lub p-toluenosulfonowy lub kwas azotowodorowy. Zgodnie ze
standardowymi metodami, na przykład, w reakcji z nieorganicznym halogenkiem kwasowym, takim jak
halogenki tionylu lub fosforu (na przykład chlorki, bromki lub jodki) mogą być wprowadzone rodniki
halogenkowe, lub pozostałe związki o wzorze X mogą być otrzymane w reakcji z innymi odpowiednimi
organicznymi lub nieorganicznymi kwasami, takimi jak mocne organiczne kwasy sulfonowe (stosowane na przykład jako chlorki kwasowe).
Materiały wyjściowe (zwłaszcza te o wzorach IV*, V*, VII*, IX* i (I')*) mogą również być otrzymane analogicznie do sposobów wymienionych w EP 0521827 lub EP 0672448, lub mogą być otrzy-
PL 193 822 B1
35
mane z odnośnych źródeł tam wymienionych, lub są znane, i mogą być otrzymane zgodnie ze sposobami znanymi per se lub są handlowo dostępne.
Otrzymywanie materiałów wyjściowych do otrzymywania związków o wzorze i jest korzystnie
przeprowadzane analogicznie do sposobów i etapów sposobu wymienionych w przykładach.
Spośród materiałów według wynalazku następujące są szczególnie korzystne, (jeśli rodniki nie
są konkretnie zdefiniowane, zastosowanie w każdym przypadku mają znaczenia wymienione w definicji dla związków o wzorze I):
(1) związki o wzorze XX, w którym R1 stanowi metoksykarbonyl lub etoksykarbonyl i R2 stanowi
tert-butyl;
(2) związki o wzorze IV, w którym R1 stanowi metoksykarbonyl lub etoksykarbonyl i R2 stanowi
tert-butyl;
(3) związki o wzorze III*, zwłaszcza te, w których R5 stanowi tert-butyl i R6 stanowi metoksy- lub
etoksykarbonyl;
(4) związki o wzorze XII;
(5) związki o wzorze XII*;
(6) związki o wzorze III;
(7) związki o wzorze V;
(8) związki o wzorze VII;
(9) związki o wzorze IX;
(10) związki o wzorze X;
(11) związki o wzorze X wybrane spośród 4-(1-metylo-tetrazol-5-ilo)-benzaldehyd, 4-(tiazol-2-ilo)-benzaldehyd, 4-(pirydyn-2-ylo lub -3-ylo)-benzaldehyd, 4-(pirazyn-2-ylo)-benzaldehyd, 4-(tiazol-5-ilo)benzaldehyd i 4-(tiofen-2-ylo)-benzaldehyd;
(12) związki o wzorze XXIV;
w którym R13 i R14 są grupami amino-zabezpieczającymi, które różnią się względem siebie, wybranymi spośród tych wymienionych w sposobie a), jak zwłaszcza tert-niższy alkoksykarbonyl, taki jak
tert-butoksykarbonyl, lub grupą zabezpieczającą acyloamino, zwłaszcza jak trifluoroacetyl; korzystnie
R13 stanowi trifluoroacetyl i R14 stanowi tert-butoksykarbonyl; (związki te są związkami o wzorze IX,
które są zabezpieczone na obu grupach aminowych);
(13) związki o wzorze XXV,
w którym R14 jest grupą amino-zabezpieczającą, zdefiniowaną jak dla związków o wzorze XXIV,
jak zwłaszcza tert-butoksykarbonyl;
(14) związki o wzorze XXVI,
36
PL 193 822 B1
w którym R15 jest grupą amino-zabezpieczającą, jak zwłaszcza tert-butoksykarbonyl, a pozostałe rodniki są zdefiniowane jak dla związków o wzorze I;
(15) 1-[4-(2-tert-butylo-2H-tetrazol-5-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-N-)tert-butyloksykarbonylo)amino-2-N-[N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo]amino-6-fenylo-2-azaheksan jako półprodukt, ale
również farmaceutycznie aktywny).
Jeśli obecne są grupy zdolne do tworzenia soli, to związki wymienione powyżej w (1) do (15) jako materiały wyjściowe mogą również występować w postaci soli.
P r z y k ł a d y:
Następujące przykłady służą zilustrowaniu wynalazku.
Temperatury przedstawione są w stopniach Celsjusza (°C). Jeśli nie ma wskazanej temperatury, to następująca reakcja jest przeprowadzana w temperaturze pokojowej. Wartości Rf, które stanowią proporcję rozwinięcia danej substancji do rozwinięcia frontu eluenta, są oznaczane na płytkach
cienkowarstowych z żelem krzemionkowym (Merck, Darmstadt, Niemcy) drogą chromatografii cienkowarstwowej (TLC), z użyciem wskazywanego każdorazowo układu rozpuszczalnikowego.
Stosowane gradienty HPLC:
HPLC20-100 20% ---> 100% a) w b) przez 20 min.
HPLC20-100 (12') 20% ---> 100% a) w b) przez 12 min., następnie 8 min. 100% a)
HPLC5-60 5% ---> 60% a) w b) przez 15 min.
Eluent a): acetonitryl + 0,05% TFA; eluent b): woda + 0,05% TFA.
Kolumna (250 x 4,6 mm) upakowana materiałem „fazy odwróconej", C18-Nucleosilem (5 µm
średni rozmiar cząstki, żel krzemionkowy z kowalencyjnie związanym oktadecylosilanem, Macherey &
Nagel, Düren, Niemcy). Detekcja poprzez absorpcję w UV w 254 nm. Czasy retencji (tRet) zostały
podane w minutach. Szybkość przepływu 1 mi/min.
Inne stosowane skróty mają następujące znaczenia:
abs.
absolutny (wskazuje, że rozpuszczalnik jest bezwodny)
anal.
analiza elementarna
Boc
tert-butoksykarbonyl
obl.
obliczono
DBU
1,8-diazabicyklo[5.4.0]undec7-en-(1,5-5)
TLC
chromatografia cienkowarstwowa
DIPE
eter diizopropylowy
DMF
dimetyloformamid
DPPP
chlorek [1,3-bis(difenylofosfino)propano]niklu(II) (Aldrich, Milwaukee, USA)
EDC
chlorowodorek N-etylo-N'-(3-dimetyloaminopropylo)-karbodiimidu
eter
eter dietylowy
FAB-MS
spekroskopia masowa bombardowania przyspieszonymi atomami
nasyc.
nasycony
HOAc
kwas octowy
HOBT
1-hydroksy-benzotriazol
HPLC
wysokosprawna chromatografia cieczowa
zasada
Hüninga N-etylodiizopropyloamina
MeOH
metanol
min.
minuta
PL 193 822 B1
NMM
Pd/C
Pd(PPh3)4
izo-PrOH
Rf
SiO2
t.t.
solanka
TEA
TFA
THF
TPTU
uroniowy
p- TSA
37
N-metylomorfolina
tetrakis(trifenylofosfino)pallad
pallad na węglu
izopropanol
proporcja rozwinięcia do frontu rozpuszczalnika w TLC
żel krzemionkowy
temperatura topnienia
nasycony roztwór chlorku sodowego
trietyloamina
kwas trifluorooctowy
tetrahydrofuran (destylowany znad sodu/benzofenonu)
tetrafluoroboran
O-(1,2-dihydro-2-okso-1-pirydylo)-N,N,N',N'-tetrametylokwas p-toluenosulfonowy
Źródła niektórych pochodnych aminokwasów stosowanych jako materiały wyjściowe:
-(2R)-[(1'S)-Boc-amino-2'-fenyloetylo]oksiran, J. Org. Chem., 50, 4615 (1985),
-(2R)-[(1'S)-(trifluoroacetylo) amino-2'-fenyloetylo]oksiran (europejskie zgłoszenie patentowe
EP 0521827, str. 78, przykł. 16d)),
-N-metoksykarbonylo-(L)-walina (otrzymywanie patrz Chem. Lett., 705 (1980)),
-N-etoksykarbonylo-(L)-walina (otrzymywanie patrz J. Org. Chem., 60, 7256 (1995)),
-N-metoksykarbonylo-(L)-izo-Ieucyna (otrzymywanie patrz Chem. Lett., 705 (1980)).
P r z y k ł a d 1: 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis[N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino]-6-fenylo-2-azaheksan
Z zabezpieczeniem przed dostępem wilgoci, umieszczono 735 mg (4,20 mmol) N-metoksykarbonylo-(L)-waliny (patrz EP 0 604 368, przykład 2b), 1548 mg (8,07 mmol) EDC i 654 mg
(4,844 mmola) HOBT w 10 ml DMF. 1,13 ml (8,07 mmola) TEA dodano do białej zawiesiny i mieszaninę mieszano w temperaturze pokojowej przez 30 min. Następnie dodano 595 mg (1,62 mmola)
1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy5(S)-2,5-diamino-6-fenylo-2-azaheksanu rozpuszczonego w 1 ml
DMF i mieszaninę mieszano całą noc do zakończenia reakcji. Mieszaninę reakcyjną zatężono przez
odparowanie; otrzymany olej rozpuszczono w chlorku metylenu i przemyto 10% roztworem kwasu
cytrynowego, nasyc. roztworem NaHCHO3 i solanką. Fazę wodną ekstrahowano 2 x chlorkiem metylenu; połączone fazy organiczne przesączono przez warstwę waty bawełnianej i zatężono przez odparowanie. Chromatografia kolumnowa (SiO2; CH2Cl2/MeOH/H2O/HOAc 85:13;1,5;0,5) i strącanie DIPE
z zatężonego roztworu w chlorku metylenu pozwoliły otrzymać tytułowy związek: TLC: Rf = 0,57
(CH2Cl2/MeOH/H2O/HOAc 85:13:1,5:0,5); HPLC20-100: tRet = 13,0; FAB MS (M+H)+ = 683.
Materiał wyjściowy przygotowano następująco:
1a) 4-tiazol-5-ilo)-benzaldehyd
W rurze zatopionej mieszano 3,7 g (20 mmol) 4-bromobenzaldehydu (Fluka, Buchs, Szwajcaria), 6,64 ml (93 mmol) tiazolu, 2,94 g octanu potasu i 1,16 g (1 mmol) Pd(PPh3)4 w 50 ml dimetyloacetamidu w 150°C przez 12 godzin. Mieszaninę reakcyjną zatężono przez odparowanie. Do pozostałości dodano wodę i mieszaninę ekstrahowano 3x chlorkiem metylenu. Fazę organiczną przesączono
przez warstwę waty bawełnianej, zatężono przez odparowanie i chromatografowano (SiO2; heksan/octan etylu 1:2), otrzymując tytułowy związek: HPLC20-100:
tRet = 11,4; 1H-NMR (CD3OD) δ 9,98 (s, HCO), 9,03(s, H(2)tiazol), 8,32(s, H(4)tiazol), 7,95 i 7,85
(2d, J=8, każdy 2H); dodatkowo również sygnały hydratu (~12%): 8,92(s, H(2)tiazol), 8,15(s, H (4)tiazol),
7,62 i 7,53 (2d, J=8, każdy 2H), 5,54 (s, HC(OH)2).
1b) N-1-(tert-butoksykarbonylo)-N-2-{[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-metylideno}-hydrazon
Roztwór 1,22 g (6,45 mmol) 4-(tiazol-5-ilo)-benzaldehydu i 1,12 g (6,14 mmol) t-BOC-hydrazydu
(Fluka, Buchs, Szwajcaria) w 40 ml etanolu mieszano w 80°C przez 12 godzin. Po ochłodzeniu i krystalizacji poprzez dodanie 60 ml wody w 0°C otrzymano tytułowy związek: t.t. 170-171°C; HPLC20-100:
tRet = 13,5.
1c) N-1-(tert-butoksykarbonylo)-N-2-[tiazol-5-ilo)benzylo]hydrazyna
W atmosferze azotu umieszczono 20,4 g (67,2 mmola) N-1-(tert-butoksykarbonylo)-N-2-{[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-metylideno}-hydrazonu w 120 ml THF i dodano 4,67 g (70,7 mmola; 95%) cyjanoborowodorku sodowego. Następnie do niego dodano kroplami roztwór 12,8 g (67,2 mmola) mono-
38
PL 193 822 B1
hydratu kwasu p-toluenosulfonowego w 120 ml THF (pH 34). Po 7 godzinach dodano wodę i octan
etylu, i fazę wodną oddzielono i ekstrahowano dalej 2x octanem etylu. Fazy organiczne przemyto solanką, nasyc. roztworem NaHCO3 i solanką, wysuszono (Na2SO4) i zatężono przez odparowanie. Do
tak otrzymanego lepkiego oleju dodano 80 ml dichloroetanu i 80 ml 1N roztworu NaOH (pieni się)
i mieszaninę ogrzewano we wrzeniu przez 7 godzin. Mieszaninę reakcyjną ochłodzono i rozcieńczono
chlorkiem metylenu oraz wodą; fazę wodną oddzielono i ekstrahowano 2x chlorkiem metylenu. Warstwy organiczne wysuszono (Na2SO4), zatężono przez odparowanie i chromatografowano (SiO2; heksan/octan etylu 2:1). Mieszanie w heksanie dostarczyło tytułowy związek: t.t. 93-95°C; TLC: Rf = 0,12
(heksan/octan etylu 2:1); Anal. (C15H19N3O2S) obl. C 58,99, H 6,27, N 13,76, S 10,50; znaleziono C
58,98, H 6,34, N 13,64, S 10,66; HPLC20-100: tRet = 10,1.
1d) 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4-(S)-hydroksy-5(S)-2.5-bis[(tert-butoksykarbonylo)amino]-6-fenylo2-azaheksan
Zawiesinę zawierającą 1,21 g (4,6 mmola) (2R)-[(I'S)-Boc-amino-2'-fenyloetylo]oksiranu i 1,4 g
(4,6 mmola) N-1-(tert-butoksykarbonylo)-N-2-[4-(tiazol-5-ilo)-benzylo]-hydrazyny w 25 ml izo-PrOH
ogrzewano we wrzeniu przez noc. Mieszaninę reakcyjną ochłodzono i dodano wodę. Sklarowaną fazę
zdekantowano znad oleju oddzielając go; olej wysuszono w próżni i chromatografowano (SiO2; chlorek
metylenu/metanol 30:1), uzyskując tytułowy związek: TLC: Rf =0,2 (chlorek metylenu/metanol 30:1);
HPLC20-100: tRet = 17,2.
1e) 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4-(S)-hydroksy-5(S)-2.5-diamino-6-fenylo-2-azaheksan
Roztwór zawierający 1,14 g (2,0 mmola) 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis[(tert-butoksykarbonylo)amino]-6-fenylo-2-azaheksanu w 100 ml kwasu mrówkowego mieszano
w temperaturze pokojowej przez 3 godziny i następnie zatężono przez odparowanie. Do pozostałości
dodano nasyc. roztwór NaHCO3 i chlorek metylenu; fazę wodną oddzielono i ekstrahowano 2x chlorkiem metylenu. Fazę organiczną zadano solanką, przesączono przez warstwę waty i zatężono przez
odparowanie, uzyskując tytułowy związek, który był dalej używany bezpośrednio.
P r z y k ł a d 2: 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-N-(N-metoksykarbonylo)-(L)-walilo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino]-6-fenylo-2-azaheksan
W atmosferze azotu, 344 mg 1d) 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo))amino]6-fenylo-2-azaheksanu i 191 µl (1,74 mmola) NMM w 5,6 ml
DMF dodano do 122 mg (0,696 mmola) N-metoksykarbonylo-(L)-waliny i 173 mg (0,58 mmola) TPTU
w 2,9 ml DMF i mieszaninę mieszano w temperaturze pokojowej przez 16 godzin. Mieszaninę reakcyjną wylano na lód z wodą, mieszano przez 30 min. i przesączono. Chromatografia kolumnowa pozostałości (SiO2; chlorek metylenu/THF 4:1) i mieszanie w eterze dostarczyło tytułowy związek:
t.t. 134-135°C; HPLC20-100: tRet = 14,0; FAB MS (M+H)+ = 697.
Materiał wyjściowy otrzymano następująco:
2a) 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4-(S)-hydroksy-2-(tert-butoksykarbonylo)amino-5(S)-(trifluoroacetylo)amino]-6-fenyl 0-2-azaheksan
Zawiesinę zawierającą 5,32 g (20,5 mmola) (2R)-[(I’S)(trifluoroacetylo)amino-2'-fenyloetylojoksiranu i 5,7 g (18,6 mmola) N-1(tert-butoksylokarbonylo)-N-2-[4-(tiazol-5-ilo)-benzylo]hydrazyny
(przykład 1 c) w 95 ml izo-PrOH ogrzewano we wrzeniu przez 8 godzin. Po ochłodzeniu mieszaninę
reakcyjną częściowo zatężono przez odparowanie i pozostawiono w 0°C, co doprowadzilo do krystalizacji tytułowego produktu, który odsączono pod zmniejszonym ciśnieniem i wysuszono. TLC: Rf = 0,39
(chlorek metylenu/THF 10:1); HPLC20-100: tRet = 16,5; FAB MS (M+H)+ = 565. Dalsze ilości produktu
mogą być otrzymane z ługu macierzystego przez ponowne gotowanie z (2R)-[(I’S)-(trifluoroacetylo)amino-2'-fenyloetylo]-oksiranu w izo-PrOH i oczyszczenie na kolumnie chromatograficznej (SiO2;
chlorek metylenu/THF 15:1).
2b) 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4-(S)-hydroksy-2-(tert-butoksykarbonylo)amino-5(S)amino-6-fenylo-2-azaheksan
100 ml 1N roztworu K2CO3 dodano kroplami do roztworu 5,646 g (10,0 mmola) 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4-(S)-hydroksy-2-(tert-butoksykarbonylo)amino-5(S)-(trifluoroacetylo)amino]-6-fenylo-2-azaheksanu w 100 ml metanolu i mieszaninę mieszano w 70°C przez 15 godzin. Dodano chlorek
metylenu i wodę; fazę wodną oddzielono i ekstrahowano 2x chlorkiem metylenu. Fazę organiczną
przemyto 2x wodą, wysuszono (Na2SO4) i zatężono przez odparowanie, uzyskując tytułowy związek:
Anal. (C25H32N4O3S (0,53 H2O)), obl. C 62,80, H 6,97, N 11,72, S 6,71, H2O 2,00: znaleziono C 63,2,
H 7,01, N 11,87, S 6,49, H2O 1,98: HPLC20-100: tRet = 11,5.
PL 193 822 B1
39
2c) 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4-(S)-hydroksy-2-(tert-butoksykarbonylo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
W atmosferze azotu, 1,36 g (7,2 mmola) N-metoksykarbonylo-(L)tert-leucyny (przykład 2e), 2,59 g
(13,5 mmola) EDC i 1,22 g (9,0 mmola) HOBT rozpuszczono w 20 ml DMF. Po 15 min. dodano 3,79 ml
(27 mmola) TEA i następnie dodano kroplami roztwór 2,11 g (4,5 mmola) 1(4-(tiazol-5-ilo)-fenylo-1-4(S)-hydroksy-2-(tert-butoksykarbonylo)amino-5(S)-amino-6-fenylo-2-azaheksanu w 41 ml DMF. Po 3
godzinach mieszaninę reakcyjną zatążono przez odparowanie. Otrzymany olej rozpuszczono w octanie etylu i małej ilości THF, i przemyto 2x wodą, nasyc. roztworem NaHCO3, 2x wodą i solanką. Fazę
wodną ekstrahowano octanem etylu, połączone warstwy organiczne wysuszono (Na2SO4) i zatężono
przez odparowanie. Chromatografia kolumnowa (SiO2: chlorek metylenu/THF 5:1) i krystalizacja
z octanu etylu/DIPE dostarczyła tytułowy związek: HPLC20-100: tRet = 16,0; FAB MS (M+H)+ = 640.
2d) 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4-(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
742 mg (1,16 mmola) 1-[4-(tiazol-S-ilo)-fenylo]-4-(S)-hydroksy-2(tert-butoksykarbonylo)amino5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu i 12 ml kwasu mrówkowego mieszano w temperaturze pokojowej przez 7 godzin i następnie zatężono przez odparowanie.
Do pozostałości dodano nasyc. roztwór NaHCO3 i octan etylu; fazę wodną oddzielono i ekstrahowano
octanem etylu. Warstwy organiczne obrobiono wodą i solanką, wysuszono (Na2SO4) i zatężono przez
odparowanie, uzyskując tytułowy związek, który użyto dalej bezpośrednio.
2e) N-(metoksykarbonylo)-(L)-tert-leucyna 23,5 ml (305 mmola) chloromrówczanu metylu dodano w czasie ponad 20 min. do roztworu 20 g (152 mmola) (L)-tert-leucyny (= kwasu 2(S)amino-3,3-dimetylo-masłowego = (L)-α-tert-butyloglicyny; Fluka, Buchs/Szwajcaria) w mieszaninie 252 ml
(504 mmola) 2N wodnego roztworu wodorotlenku sodowego i 80 ml dioksanu i roztwór reakcyjny
ogrzewano w 60°C przez 14 godzin. Po ochłodzeniu do temperatury pokojowej, roztwór reakcyjny
przemyto 2x chlorkiem metylenu. Warstwę wodną zakwaszono do pH = 2 4N wodnym kwasem solnym i ekstrahowano trzykrotnie octanem etylu. Ekstrakty organiczne połączono, wysuszono (Na2SO4)
i zatężono przez odparowanie, w trakcie którego produkt zaczynał zestalać się. Macerowame zestalonego ciała stałego z heksanem dostarczyło tytułowy związek w postaci białego proszku. T.t. 106-108°C.
P r z y k ł a d 3: 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4-(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis[N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
W atmosferze azotu, 292 mg 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu (przykład 2d) i 165 µl (1,5 mmola) NMM
w 4,8 ml DMF dodano do 113,5 mg N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucyny (przykład 2e) i 149 mg
(0,50 mmola) TPTU w 2,5 ml DM F, i mieszaninę mieszano w temperaturze pokojowej przez 14 godzin. Mieszaninę reakcyjną wylano na 0,2 litra lodu z wodą, mieszano przez 45 min. i przesączono.
Chromatografia kolumnowa pozostałości (SiO2; chlorek metylenu/etanol 20:1) i krystalizacja z octanu
etylu/eter/heksan pozwoliła uzyskać tytułowy związek: t.t. 207-209°C; TLC: Rf = 0,25 (chlorek metylenu/etanol 20:1); HPLC20-100: tRet = 14,7; FAS MS (M+H)+ = 711.
P r z y k ł a d 4: 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4-(S)-hydroksy-2-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izoleucylo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
W atmosferze azotu, 292 mg 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N-(Nmetoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu (przykład 2d) i 165 µl (1,5 mmola)
NMM w 4,8 ml DMF dodano do 113 mg N-metoksykarbonylo-(L)-izo-leucyny (przykład 2e) i 149 mg
(0,50 mmola) TPTU w 2,5 ml DMF i mieszaninę mieszano w temperaturze pokojowej przez 14 godzin,
i przerabiano analogicznie jak w przykładzie 3, uzyskując tytułowy związek: t.t. 139-141°C; TLC:
Rf = 0,7 (chlorek metylenu/etanol 10:1); HPLC20-100: tRet = 14,6; FAS MS (M+H)+= 711.
P r z y k ł a d 5: 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4-(S)-hydroksy-2-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-S-metylocysteinylo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
W atmosferze azotu, 292 mg 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu (przykład 2d) i 165 µl (1,5 mmola) NMM
w 4,8 ml DMF dodano do 116 mg (0,60 mmola) N-metoksykarbonylo-(L)-S-metylocysteiny i 149 mg
(0,50 mmola) TPTU w 2,5 ml DMF, i mieszaninę mieszano w temperaturze pokojowej przez 5 godzin,
i przerabiano analogicznie jak w przykładzie 3, uzyskując tytułowy związek: TLC: Rf = 0,4 (chlorek
metylenu/etanol 10:1); HPLC20-100: tRet = 13,6; FAS MS (M+H)+ = 715.
5a) N-metoksykarbonylo-(L)-S-metylocysteina
40
PL 193 822 B1
Chłodząc lodem, 16,8 g (177,5 mmola) estru metylowego kwasu chloromrówkowego dodano
kroplami do roztworu 12,0 g (88,8 mmola) S-metylo-(L)-cysteiny (kwasu (S)-2-amino-3-metylomerkaptopropionowego; Fluka; Buchs/Szwajcaria) w 150 ml 2N roztworu wodorotlenku sodowego i 18 ml
dioksanu, i mieszaninę mieszano w 70°C przez noc do zakończenia reakcji. Mieszaninę reakcyjną
rozcieńczono 150 ml chlorku metylenu; warstwę wodną oddzielono, zakwaszono 1N HCI
i ekstrahowano 3x octanem etylu. Suszenie (Na2SO4) i zatężenie warstwy octanu etylu przez odparowanie pozwoliło uzyskać tytułowy związek: FAB MS (M+H)+ =194.
P r z y k ł a d 6: 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-N-(N-etoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
W atmosferze azotu, 344 mg 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu (przykład 2d) i 191 µl (1,74 mmola)
NMM w 5,6 ml DMF dodano do 132 mg (0,7 mmola) N-etoksykarbonylo-(L)-waliny (EP 0604368, przykład 9a) i 173 mg (0,58 mmola) TPTU w 2,9 ml DMF; mieszaninę mieszano w temperaturze pokojowej
przez noc i przerabiano analogicznie jak w przykładzie 3, uzyskując tytułowy związek: TLC: Rf = 0,45
(chlorek metylenu/THF 4:1); HPLC20-100: tRet = 14,7; FAB MS (M+H)+ = 711.
P r z y k ł a d 7: 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tertleucylo)amino)-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
W atmosferze azotu, 213 mg (1,13 mmola) N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucyny (przykład 2e),
431 mg (2,25 mmola) EDC i 304 mg (2,25 mmola) HOST umieszczono w 18 ml DMF. Po 15 min. dodano 527 µl (4,5 mmola) TEA i 0,75 mmola 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu. Po 2 godzinach dodano wodę i octan
etylu; warstwę wodną oddzielono i ekstrahowano dalej 2x octanem etylu. Warstwy organiczne przemyto 2x wodą, nasyc. roztworem NaHCO3, 2x wodą i solanką, suszono (Na2SO4) i zatężono przez
odparowanie. Chromatografia kolumnowa (SiO2; chlorek metylenu/THF 5:1) i krystalizacja z eteru
mieszaninę pozwoliła uzyskać tytułowy związek: t.t. 200-201°C; HPLC20-100: tRet = 14,0; FAS MS
(M+H)+ = 697.
7a) 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-(tert-butoksykarbonylo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)walilo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
W atmosferze azotu, 2,66 g (15,2 mmola) N-metoksykarbonylo-(L)-waliny, 5,46 g (28,5 mmola)
EDC i 2,57 g (19 mmola) HOBT rozpuszczono w 42 ml DMF. Dodano 7,9 ml (57 mmola) TEA i po
20 min. wkroplono roztwór 4,46 g (9,5 mmola) 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4-(S)-hydroksy-2-(tert-butoksykarbonylo)amino-5(S)amino-6-fenylo-2-azaheksanu (przykład 2b) w 85 ml DMF. Po 1,5 godzinach, mieszaninę reakcyjną przerobiono analogicznie jak w przykładzie 2c. Krystalizacja z THF/eter
pozwoliła uzyskać tytułowy związek: t.t. 114-115°C; HPLC20-100: tRet = 15,1; FAB MS (M+H)+ = 626.
7b) 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
1,25 g (2,0 mmola) 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-(tert-butoksykarbonylo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu i 18 ml kwasu mrówkowego poddano reakcji analogicznie do przykładu 2d, tworząc tytułowy związek: HPLC20-100: tRet = 10,0.
P r z y k ł a d 8: 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-N-(N-etoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
Analogicznie do przykładu 7, 213 mg (1,13 mmola) N-etoksykarbonylo-(L)-waliny, 431 mg
(2,25 mmola) EDC i 304 mg (2,25 mmola) HOBT w 18 ml DM F i 627 µl (4,5 mmola) TEA poddano
reakcji z 0,75 mmola 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-6-fenylo-2-azaheksanem (przykład 7b), tworząc tytułowy związek: t.t. 243-244°C;
HPLC2o-100: tRet = 14,0; FAB MS (M+H)+ = 697.
P r z y k ł a d 9: 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izoleucylo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
W atmosferze argonu, 0,6 mmola 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu i 198 µl (1,8 mmola) NMM w 5,8 ml DMF
dodano do 136 mg (0,72 mmola) N-metoksykarbonylo-(L)-izoleucyny i 179 mg (0,60 mmola) TPTU
w 3 ml DMF, i mieszaninę mieszano w temperaturze pokojowej przez 14 godzin, i przerobiono analogicznie jak w przykładzie 3, uzyskując tytułowy związek: TLC: Rf = 0,59 (chlorek metylenu/THF 3:1);
HPLC20-100: tRet = 14,0; FAB MS (M+H)+ = 697.
PL 193 822 B1
41
P r z y k ł a d 10: 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-S-metylocysteinylo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
W atmosferze argonu, 0,58 mmola 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu i 191 µl (1,74 mmola) NMM w 5,6 ml DMF
dodano do 134 mg (0,696 mmola) N-metoksykarbonylo-(L)-S-metylocysteiny (przykład 5a) i 173 mg
(0,8 mmola) TPTU w 2,9 ml DM F, i mieszaninę mieszano w temperaturze pokojowej przez 15 godzin
i przerobiono analogicznie jak w przykładzie 3, uzyskując tytułowy związek: TLC: Rf = 0,17 (chlorek
metylenu/THF 4:1); HPLC20-100: tRet = 13,0; FAB MS (M+H)+ = 701.
P r z y k ł a d 11: 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izoleucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
Pod argonem, 0,5 mmola 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izo-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu i 165 µl (1,5 mmola) NMM w 4,8 ml DMF
dodano do 113,5 mg (0,60 mmola) N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucyny (przykład 2e) i 149 mg
(0,50 mmola) TPTU w 2,5 ml DM F, i mieszaninę mieszano w temperaturze pokojowej przez 14
godzin. Dodano lód z wodą i octan etylu; warstwę wodną oddzielono i ekstrahowano octanem etylu.
Warstwy organiczne przemyto 2x wodą i solanką, wysuszono (Na2SO4) i zatężono przez odparowanie.
Chromatografia kolumnowa (SiO2; octan etylu) i krystalizacja z octanu etylu/eter/heksan pozwoliła
uzyskać tytułowy związek: TLC: Rf = 0,42 (chlorek metylenu/etanol 10:1); HPLC20-100: tRet = 14,8; FAB
MS (M+H)+ = 711.
11a)
1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-(tert-butoksykarbonylo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izoleucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
W atmosferze azotu, 1,36 g (7,2 mmola) N-metoksykarbonylo-(L)-izo-leucyny, 2,59 g (13,5 mmola) EDC i 1,22 g (9 mmola) HOBT rozpuszczono w 20 ml DMF. Po 30 min., dodano 3,79 ml (27 mmola)
TEA i dodano kroplami roztwór 2,11 g (4,5 mmola) 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4-(S)-hydroksy-2-(tertbutoksykarbonylo)amino-5(S)amino-6-fenylo-2-azaheksanu (przykład 2b) w 40 ml DMF. Po 3 godzinach
mieszaninę reakcyjną przerobiono analogicznie jak w przykładzie 2c, uzyskując tytułowy związek:
t.t. 163-166°C; anal. (C33H45N5O6S (0,14 H2O)) obl. C 61,71, H 7,11, N 10,90, S 4,99, H2O 0,39:
znaleziono C 61,61, H 7,10, N 10,79, S 4,76, H2O 0,4; HPLC20-100: tRet = 16,0; FAB MS (M+H)+ = 640.
11b) 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N(N-metoksykarbonylo-(L)-izo-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksan 320 mg (0,50 mmola) 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2(tertbutoksykarbonylo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izoleucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu
i 6 ml kwasu mrówkowego poddano reakcji analogicznie do przykładu 2d, tworząc tytułowy związek,
który użyto dalej bezpośrednio.
P r z y k ł a d 12: 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izoleucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
Analogicznie do przykładu 7, 140 mg (0,80 mmola) N-metoksykarbonylo-(L)-waliny, 288 mg
(1,5 mmola) EOC i 135 mg (1,0 mmola) HOBT w 2 ml OMF i 418 µl TEA poddano reakcji z 0,5 mmola
1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izo-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu w 5 ml DMF, tworząc tytułowy związek: t.t. 202-204°C; HPLC20-100: tRet = 14,0;
FAB MS (M+H)+ = 697.
P r z y k ł a d 13: 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis[N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izoleucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
Analogicznie do przykładu 7, 175 mg (0,92 mmola) N-metoksykarbonylo-(L)-izo-leucyny, 332 mg
(1,7 mmola) EOC i 156 mg (1,15 mmola) HOBT w 2,5 ml DM F i 483 µl (3,47 mmola) TEA poddano
reakcji z 0,578 mmola 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4-(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo(L)-izo-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanem (przykład 11b) w 5,2 ml DMF, tworząc tytułowy
związek: t.t. 213-216°C; HPLC20-100: tRet = 14,7; FAB MS (M+H)+ = 711.
P r z y k ł a d 14: 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-N-(N-etoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izoleucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
(1,7 mmola) EDC i 156 mg (1,15 mmola) HOBT w 2,5 ml DMF i 483 µl (3,47 mmola) TEA poddano
reakcji z 0,578 mmola 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N(N-metoksykarbonylo-(L)-izo-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanem (przykład 11b) w 5,2 ml DMF, tworząc tytułowy
związek: t.t. 200-203°C; HPLC20-100: tRet = 14,6; FAB MS (M+H)+ = 711.
42
PL 193 822 B1
P r z y k ł a d 15: 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-S-metylocysteinylo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izoleucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
W atmosferze argonu, 0,5 mmola 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izo-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu (przykład 11b) i 165 µl (1,5 mmola)
NMM w 4,8 ml DMF dodano chłodząc lodem do 116 mg (0,60 mmola) N-metoksykarbonylo-(L)-S-metylocysteiny (przykład 5a) i 149 mg (0,50 mmola) TPTU w 2,5 ml DM F, i mieszaninę mieszano
w temperaturze pokojowej przez 12 godzin. Dodano wodę i octan etylu; fazę wodną oddzielono
i ekstrahowano dalej 2x octanem etylu. Warstwy organiczne przemyto 2x wodą i solanką, wysuszono
(Na2SO4) i częściowo zatężono przez odparowanie. Dodatek eteru wywołał krystalizację tytułowego
związku: t.t. 179-181°C; TLC: Rf = 0,67 (chlorek metylenu/etanol 10:1); HPLC20-100: tRet = 13,6; FAB
MS (M+H)+ = 715.
P r z y k ł a d 16: 1-[4-(tiazol-2-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis[N-(N-metoksykarbonylo(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
W atmosferze argonu, 2,58 g (13,7 mmola) N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucyny i 4,09 g
(13,7 mmola) TPTU rozpuszczono w 15,5 ml DMF; dodano chłodząc 5,7 ml (24,8 mmola) zasady
Hüniga i mieszaninę mieszano przez 10 min. Następnie dodano roztwór 2,29 g (6,20 mmola) 1-[4-(tiazol-2-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-diamino-6-fenylo-2-azaheksanu w 15,5 ml DM F i mieszaninę
mieszano w temperaturze pokojowej przez 16 godzin. Jasno-żółty roztwór reakcyjny wylano na lód
z wodą; dodano octan etylu i mieszaninę mieszano przez 30 min. Fazę wodną oddzielono
i ekstrahowano dalej 2x octanem etylu. Warstwy organiczne ekstrahowano 2x wodą, nasyc. roztworem NaHCO3 i 2x solanką, wysuszono (Na2SO4) i zatężono przez odparowanie. Chromatografia kolumnowa (SiO2; heksan/octan etylu 1:3) i krystalizacja z chlorku metylenu/DIPE pozwoliła uzyskać
tytułowy związek:: TLC: Rf = 0,18 (heksan/octan etylu 1:3); HPLC20-100(12'): tRet = 11,0; FAB MS (M+H)+ =
= 711; [α]°. (c = 0,6, etanol) = -46°.
16a) 4-(tiazol-2-ilo)-benzaldehyd
Pod argonem umieszczono 9,2 g (379 mmola) magnezu w 134 ml THF i ogrzewano do 60°C.
Do niego dodawano kroplami przez okres 30 min. roztwór 82,6 g (357 mmola) acetalu dimetylowego
4-bromobenzaldehydu (zobacz otrzymywanie J. Org. Chem. 56,4280 (1991)) w 677 ml THF
i mieszaninę mieszano w temperaturze wrzenia przez dalsze 40 min. Ochłodzono roztwór Grignarda,
zdekantowano do wkraplacza, i dodawano kroplami w okresie 30 min. do czerwonawej zawiesiny
31,7 ml (338 mmola) 2-bromotiazolu (Fluka, Buchs, Szwajcaria) i 5,39 g (9,95 mmola) DPPP w 1,68
litra THF. Mieszaninę mieszano w temperaturze pokojowej przez 12 godzin; następnie dodano 5,39 g
DPPP i mieszaninę mieszano przez dalsze 7 godzin. Dodano 840 ml wody i mieszaninę mieszano
przez 10 min.; odparowano THF używając wyparki obrotowej, a pozostałość mieszano przez 1,5 godziny w 1,0 litra eteru i 340 ml 2N HCl. Oddzielono warstwę wodną i ekstrahowano 2x octanem etylu.
Warstwy organiczne przemyto 2x 0,5N HCl, nasyconym roztworem Na2HCO3, wodą i solanką, wysuszono (Na2SO4) i zatężono przez odparowanie. Chromatografia kolumnowa (SiO2; heksan/octan etylu
4:1) i wyługowanie na ciepło heksanem pozwoliły uzyskać tytułowy związek: TLC: Rf = 0,21 (heksan/octan etylu 1:3); t.t. 91-92°C; anal. (C10H7NOS) obl. C 63,47, H 3,73, N 7,40, S 16,94: znaleziono
C 63,14, H 3,79, N 7,27, S 17,08;
16b) N-1-(tert-butoksykarbonylo)-N-2([4-(tiazol-2-ilo)-fenylo]metylideno)-hydrazon
Roztwór 27,6 g (145 mmola) 4-(tiazol-2-ilo)-benzaldehydu i 19,7 g (149 mmola) tert-butoksykarbonylohydrazydu w 920 ml etanolu mieszano w 80°C przez 18 godzin. Ochłodzenie, zatężenie przez odparowanie i mieszanie z DIPE dało tytułowy związek: TLC: Rf = 0,31 (toluen/octan etylu
3:1); HPLC20-100(12): tRet = 14,5.
16c) N-1-(tert-butoksykarbonylo)-N-2-[4-(tiazol-2-ilo)benzylo]hydrazyna
W atmosferze azotu umieszczono 77,6 g (256 mmola) N-1-(tert-butyloksykarbonylo)-N-2-{[4-(tiazol-2-ilo)-fenylo]-metylideno}-hydrazonu w 450 ml THF i dodano 16,9 g (257 mmola; 95%) cyjanoborowodorku sodowego. Następnie do niego dodano kroplami roztwór 49,6 g (261 mmola) monohydratu kwasu p-toluenosulfonowego w 450 ml THF (pH 34). Po 17 godzinach dodano dalsze 3,38 g
cyjanoborowodorku sodowego; mieszaninę doprowadzono do pH 3-4 roztworem monohydratu kwasu
p-toluenosulfonowego i mieszano przez 3 godziny do zakończenia reakcji. Dodano wodę i octan etylu;
fazę wodną oddzielono i ekstrahowano dalej 2x octanem etylu. Warstwy organiczne przemyto solanką, nasyc. roztworem NaHCO3 i 2x solanką, wysuszono (Na2SO4) i zatężono przez odparowanie. Tak
otrzymany lepki olej przeniesiono do 300 ml 1,2-dichloroetanu; bardzo wolno dodawano 1N NaOH
PL 193 822 B1
43
(pieni się) i mieszaninę ogrzewano we wrzeniu przez 3,5 godziny. Mieszaninę reakcyjną ochłodzono
i rozcieńczono chlorkiem metylenu i wodą; fazę wodną oddzielono i ekstrahowano 2x chlorkiem metylenu. Warstwy organiczne wysuszono (Na2SO4) zatężono przez odparowanie i chromatografowano
(SiO2; toluen/aceton 9:1--->6:1). Mieszanie w heksanie pozwoliło otrzymać tytułowy związek: TLC:
Rf = 0,3 (heksan/octan etylu 3:2); HPLC20-100: tRet = 11,1.
16d) 1-[4-(tiazol-2-ilo)-fenylo]-4-(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis [(tert-butoksykarbonylo)amino]-6-fenylo-2-azaheksan
Roztwór zawierający 6,00 g (22,8 mmola) (2R)-[(1'S)-Boc-amino-2'-fenyloetylo]oksiranu 5,37 g
(17,6 mmola) N-1-(tert-butoksykarbonylo)-N-2-[4-(tiazol-2-ilo)-benzylo]-hydrazyny w 550 ml izo-PrOH
ogrzewano we wrzeniu przez noc. Mieszaninę reakcyjną ochłodzono do temperatury pokojowej
i wylano na 0,2 litra wody, mieszając i chłodząc lodem. Przesączenie pod zmniejszonym ciśnieniem,
przemycie wodą i eterem i suszenie pozwoliło uzyskać tytułowy związek: TLC: Rf = 0,36 (heksan/aceton 3:2); HPLC20-100(12): tRet = 12,7. Następne ilości produktu mogą być wydzielone z ługu macierzystego przez chromatografię (SiO2: heksan/aceton 3:2).
16e) 1-[4-(tiazol-2-ilo)-fenylo]-4-(S)-hydroksy-5(S)-2,5-diamino-6-fenylo-2-azaheksan
Roztwór zawierający 4,3 g (7,56 mmola) 1-[4-(tiazol-2-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis[(tert-butoksykarbonylo)amino]-6-fenylo-2-azaheksanu w 378 ml kwasu mrówkowego mieszano
w temperaturze pokojowej przez 3,5 godziny (argon) i następnie zatężono przez odparowanie. Do
pozostałości dodano nasyc. roztwór NaHCO3 i chlorek metylenu; warstwę wodną oddzielono
i ekstrahowano 2x chlorkiem metylenu. Fazę organiczną potraktowano solanką, wysuszono (Na2SO4)
i zatężono przez odparowanie, uzyskując tytułowy związek: HPLC20-100(12') : tRet = 6,8.
P r z y k ł a d 17: 1-[4-(tiazol-2-ilo)-fenylo]-4-(S)-hydroksy-2-N-(N-metoksykarbonylo)-(L)-tert-leucylo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino]-6-fenylo-2-azaheksan
W atmosferze argonu, 294 mg 1-[4-(tiazol-2-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N-(N-metoksyarbonylo-(L)-walilo)amino]-6-fenylo-2-azaheksanu i 165 µl (1,5 mmola) NMM w 4,8 ml DMF dodano do 113,5 mg (0,60 mmola) N-nietoksykarbonylo-(L)-tert-leucyny (przykład 2e) i 149 mg
(0,50 mmola) TPTU w 2,5 ml DMF w 0°C i mieszaninę mieszano w temperaturze pokojowej przez 18
godzin. Dodano wodę i octan etylu; warstwę wodną oddzielono i ekstrahowano dalej 2x octanem etylu. Warstwy organiczne przemyto 2x wodą, nasyc. roztworem NaHCO3, wodą i solanką, wysuszono
(Na2SO4) i zatężono przez odparowanie. Chromatografia kolumnowa (SiO2; chlorek metylenu/THF
4:1) i strącanie heksanem z zatężonego roztworu w chlorku metylenu dało tytułowy związek;
17a) 1-[4-(tiazol-2-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-(tert-butoksykarbonylo)amino-5(S)-(trifluoroacetylo)amino]-6-fenylo-2-azaheksan
Z zabezpieczeniem od dostępu powietrza, 4,8 g (18,5 mmola) (2R)-[(1'S)-(trifluoroacetylo)amino-2'-fenyloetylo]-oksiranu i 3,78 g (12,4 mmola) N-1-(tert-butoksykarbonylo)-N-2-[4-(tiazol-2-ilo)-benzylo]hydrazyny (przykład 16c) w 62 ml izo-PrOH ogrzewano we wrzeniu przez
10 godzin. Po ochłodzeniu mieszaninę reakcyjną przesączono i przemyto eterem, uzyskując tytułowy
związek:. Anal. (C27H31N4F3O4S) obl. C 57,44, H 5,53, N 9,92, F 10,09, S 5,68: znaleziono C 57,27,
H 5,49, N 9,91, F 9,94, S 5,70; HPLC20-100: tRet = 16,9; FAB MS (M+H)+ = 565. Dalsze ilości produktu
mogą być wydzielone z filtratu przez zatężenie poprzez odparowanie, chromatografię kolumnową
(SiO2; chlorek metylenu/THF 25:1) i mieszanie z eterem/octanem etylu.
17b) 1-[4-(tiazol-2-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-(tert-butoksykarbonylo)amino-5(S)amino-6-fenylo-2-azaheksan
55 ml 1N roztworu K2CO3 dodano kroplami do roztworu 3,12 g (5,5 mmola) 1-[4-(tiazol-2-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-(tert-butoksykarbonylo)amino-5(S)-(trifluoroacetylo)amino]-6-fenylo-2-azaheksanu w 55 ml metanolu i mieszaninę mieszano w 70°C przez 9 godzin. Mieszaninę ochłodzono
i odparowano około 30 ml metanolu; dodano chlorek metylenu i wodę, i fazę wodną oddzielono
i ekstrahowano 2x chlorkiem metylenu; warstwy organiczne przemyto wodą, wysuszono (Na2SO4)
i zatężono przez odparowanie, uzyskując tytułowy związek: HPLC20-100: tRet =11,9; FAB MS (M+H)+ = 469.
17c) 1-[4-(tiazol-2-ilo)-fenylo]-4-(S)-hydroksy-2-(tert-butoksykarbonylo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)walilo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
W atmosferze azotu, 1,4 g (8,0 mmola) N-metoksykarbonylo-(L)waliny, 2,87 g (15 mmola) EDC
i 1,35 g (10,0 mmola) HOBT rozpuszczono w 22 ml DMF. Po 45 min. Dodano 4,2 ml (30 mmola) TEA
44
PL 193 822 B1
i następnie dodano kroplami roztwór 2,34 g (5,0 mmola) 1-[4-(tiazol-2-ilo)fenylo]-4(S)-hydroksy-2-(tert-butoksykarbonylo)amino-5(S)amino-6-fenylo-2-azaheksanu w 45 ml DMF. Po 1,5 godzinie mieszaninę reakcyjną zatężono przez odparowanie; pozostałość przeniesiono do chlorku metylenu i przemyto
wodą, nasyc. roztworem NaHCO3, 2x wodą i solanką. Warstwę wodną ekstrahowano 2x chlorkiem
metylenu, połączone warstwy organiczne wysuszono (Na2SO4) i zatężono przez odparowanie.
Chromatografia kolumnowa (SiO2: chlorek metylenu/octan etylu 2:1) i krystalizacja z octanu etylu/eteru dała tytułowy związek: t.t. 178-179°C; HPLC20-100: tRet = 15,8.
17d) 1-[4-(tiazol-2-ilo)-fenylo]-4-(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
0,94 g (1,5 mmola) 1-[4-(tiazol-2-ilo)-fenylo]-4-(S)-hydroksy-2-(tert-butoksykarbonylo)amino5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu i 18 ml kwasu mrówkowego
mieszano w temperaturze pokojowej przez 6 godzin i następnie przerobiono analogicznie jak
w przykładzie 2d, uzyskując tytułowy związek: FAB MS (M+H)+ = 526.
P r z y k ł a d 18: 1-[4-(tiazol-2-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izoleucylo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
Analogicznie do przykładu 7, 106 mg (0,56 mmola) N-metoksykarbonylo-(L)-izo-leucyny, 201
mg (1,05 mmola) EOC i 95 mg (0,7 mmola) HOBT w 4,6 ml OMF i 293 µl (2,1 mmola) TEA poddano
reakcji z 0,35 mmola 1-[4-(tiazol-2-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo(L)-walilo)amino-6-fenylo-2-azaheksanem, tworząc tytułowy związek: t.t. 227-229°C; HPLC20-100:
tRet = 14,5; FAB MS (M+H)+ = 697.
P r z y k ł a d 19: 1-[4-(tiazol-2-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-N-(N-etoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
(1,05 mmola) EOC i 95 mg (0,7 mmola) HOBT w 4,6 ml DMF i 293 µl (2,1 mmola) TEA poddano reakcji z 0,35 mmola 1-[4-(tiazol-2-ilo)-fenylo]-4-(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-6-fenylo-2-azaheksanem tworząc tytułowy związek; anal. (C35H45N6O7S (0,20 H2O) obl.
C 60,01, H 6,96, N 12,00, S 4,58; H2O 0,51; znaleziono C 60,07, H 6,78, N 11,93, S 4,70, H2O 0,52;
P r z y k ł a d 20: 1-[4-(tiazol-2-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis[N-(N-metoksykarbonylo(L)-walilo)amino]-6-fenylo-2-azaheksan
Analogicznie do przykładu 7, 140 mg (0,80 mmola) N-metoksykarbonylo-(L)-waliny, 288 mg
(1,5 mmola) EDC i 135 ml (1,0 mmola) HOBT w 2,2 ml DMF i 418 µl (3,0 mmola) TEA poddano reakcji
z 0,5 mmola 1-[4-(tiazol-2-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-6-fenylo-2-azaheksanem w 4,5 ml DMF tworząc tytułowy związek: t.t.207-210°C; HPLC20-100:
tRet = 13,8; FAB MS (M+H)+ = 683.
P r z y k ł a d 21: 1-[4-(tiazol-2-ilo)-fenylo]-4-(S)-hydroksy-2N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izo-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
W atmosferze azotu, 294 mg 1-[4-(tiazol-2-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izo-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu i 165 µl (1,5 mmola) NMM w 4,8 ml DMF
dodano do 113,5 mg (0,60 mmola) N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucyny (przykład 2e) i 149 mg
(0,50 mmola) TPTU w 2,5 ml DMF w 0°C, i mieszaninę mieszano w temperaturze pokojowej przez 16
godzin. Dodano lód z wodą i octan etylu; warstwę wodną oddzielono i ekstrahowano octanem etylu.
Warstwy organiczne przemyto 2x wodą i solanką, wysuszono (Na2SO4) i zatężono przez odparowanie.
Chromatografia kolumnowa (SiO2; octan etylu) i krystalizacja z octanu etylu/eter/heksan pozwoliła
uzyskać tytułowy związek: anal. (C36H50N6O7S (1,4% H2O) obl. C 59,97, H 7,15, N 11,66, S 4,45; H2O
0,51: znaleziono C 59,99, H 7,18, N 11,35, S 4,59; TLC: Rf = 0,51 (chlorek metylenu/THF 3:1);
21a)
1-[4-(tiazol-2-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-(tert-butoksykarbonylo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izoleucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
W atmosferze azotu, 938 mg (4,96 mmola) N-metoksykarbonylo-(L)-izo-leucyny, 1,78 g
(9,3 mmola) EDC i 838 mg (6,2 mmola) HOBT rozpuszczono w 13,7 ml DMF. Po 30 min. dodano
2,6 ml (18,6 mmola) TEA i następnie dodano kroplami roztwór 1,45 g (3,1 mmola) 1-[4-(tiazol-2-ilo)fenylo]-4-(S)-hydroksy-2-(tert-butoksykarbonylo)amino-5(S)amino-6-fenylo-2-azaheksanu (przykład 17b)
w 28 ml DMF. Po 3 godzinach mieszaninę reakcyjną zatężono przez odparowanie. Pozostałość przeniesiono do octanu etylu i małej ilości THF, i przemyto wodą, nasyc. roztworem NaHCO3, wodą
PL 193 822 B1
45
i solanką. Fazę wodną ekstrahowano octanem etylu, połączone warstwy organiczne wysuszono
(Na2SO4) i zatężono przez odparowanie. Chromatografia kolumnowa (SiO2: chlorek metylenu/THF 5:1)
i krystalizacja z octanu etylu/DIPE dała tytułowy związek: HPLC20-100: tRet = 16,3; FAB MS (M+H)+ = 640.
21b) 1-[4-(tiazol-2-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N(N-metoksykarbonylo-(L)-izo-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
761 mg (1,2 mmola) 1-[4-(tiazol-2-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-(tert-butoksykarbonylo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izoleucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu i 12 ml kwasu mrówkowego mieszano w temperaturze pokojowej przez 7 godzin i przerabiano analogicznie jak w przykładzie
2d, otrzymując tytułowy związek.
P r zy k ł ad
22: 1-[4-(tiazol-2-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2N-(N-etoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)izoleucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
W atmosferze argonu, 321 mg (0,60 mmola) 1-[4-(tiazol-2-ilo)fenylo]-4(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izoleucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu (przykład 21) i 182 mg
(1,8 mmola) NMM w 5,8 ml DMF dodano do 136 mg (0,72 mmola) N-etoksykarbonylo-(L)-waliny i 178
mg (0,60 mmola) TPTU w 3 ml DMF, i mieszaninę mieszano w temperaturze pokojowej przez 15 godzin. Mieszaninę wylano na lód z wodą, mieszano przez 30 min. i przesączono. Krystalizacja z THF
z DIPE i heksanem pozwoliła uzyskać tytułowy związek: t.t. 209-211°C; HPLC20-100: tRet = 15,2; FAB
MS (M+H)+ = 711.
P r zy k ł ad
23: 1-[4-(tiazol-2-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izoleucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
W atmosferze argonu, 321 mg (0,60 mmola) 1-[4-(tiazol-2-ilo)-fenylo]-4-(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izoleucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu (przykład 21b) i 182 mg
(1,8 mmola) NMM w 5,8 ml DMF dodano do 126 mg (0,72 mmola) N-metoksykarbonylo-(L)-waliny
i 178 mg (0,60 mmola) TPTU w 3 ml DMF.
Mieszaninę mieszano w temperaturze pokojowej przez 15 godzin i przerabiano analogicznie jak
w przykładzie 3: TLC: Rf = 0,15 (chlorek metylenu/THF 4:1); HPLC20-100: tRet = 14,5; FAB MS
(M+H)+ = 697.
P r z y k ł a d 24: 1-[4-(tiazol-2-ilo)-fenylo]-4-(S)-hydroksy-2N-(N-metoksykarbonylo-(L)-S-metylocysteinylo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izoleucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
W atmosferze argonu, 303 mg (0,50 mmola) 1-[4-(tiazol-2-ilo)fenylo]-4(S)-hydroksy-2-amino5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izoleucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu (przykład 21b) i 165 µl
(1,55 mmola) NMM w 5 ml DMF dodano z chłodzeniem lodem do 116 mg (0,60 mmola) N-metoksykarbonylo-(L)-S-metylocysteiny (przykład 5a) i 149 mg (0,50 mmola) TPTU w 2,5 ml DMF,
i mieszaninę mieszano w temperaturze pokojowej przez 4 godziny. Mieszaninę wylano na wodę
z lodem, mieszano przez 30 min. i ekstrahowano 2x octanem etylu. Warstwy organiczne przemyto
2x wodą, nasyc. roztworem NaHCO3, 2x wodą i solanką, wysuszono (Na2SO4) i zatężono przez odparowanie. Chromatografia kolumnowa (SiO2:chlorek metylenu/etanol 20:1) i mieszanie z DIPE pozwoliło uzyskać tytułowy związek: TLC: Rf = 0,39 (chlorek metylenu/metanol 0:1); HPLC20-100: tRet = 14,0;
FAB MS (M+H)+ = 715.
P r z y k ł a d 25 : 1-{4-[2-(1-metylo-1-fenylo-etylo)-2H-tetrazol-5-ilo]fenylo}-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis[N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
Z zabezpieczeniem przed dostępem powietrza, 261 mg (1,38 mmola) N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucyny (przykład 2e), 496 mg (2,58 mmola) EDC i 232 mg (1,72 mmola) HOST rozpuszczono
w 7,5 ml DMF. Po 15 min. dodano 0,72 ml (5,17 mmola) TEA i 585 mg (0,86 mmola) chlorowodorku
1-{4-[2-(1-metylo-1-fenylo-etylo)-2H-tetrazol-5-ilo]-fenylo}-4(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu w 3,5 ml DMF. Po 20 godzinach mieszaninę
zatężono przez odparowanie i do pozostałości dodano wodę i chlorek metylenu; warstwę, wodną oddzielono i ekstrahowano 2x chlorkiem metylenu. Warstwy organiczne przemyto 10% roztworem kwasu
cytrynowego, nasyc. roztworem NaHCO3, wodą i solanką, wysuszono (Na2SO4) i zatężono przez odparowanie. Strącanie z zatężonego roztworu w octanie etylu DIPE/heksanem pozwoliło uzyskać tytułowy związek: HPLC20-100: tRet = 17,5; FAB MS (M+H)+ = 814.
25a) 4-(tetrazol-5-ilo)-benzaldehyd
20,0 g (0,47 mola) chlorku litowego i 20,5 g (0,315 mola) azydku sodowego dodano do 41,2 g
(0,315 mola) 4-cyjano-benzaldehydu (Fluka, Buchs, Szwajcaria) i 310 ml metoksyetanolu (Fluka,
Buchs, Szwajcaria), i mieszaninę ogrzewano we wrzeniu przez 6 godzin (atmosfera argonu). Ochło-
46
PL 193 822 B1
dzoną mieszaninę reakcyjną wylano do 1 litra lodu/37% HCl 10:1 i mieszano do zakończenia reakcji.
Sączenie i przemycie wodą dało tytułowy związek: t.t. 180-182°C; 1H-NMR (DMSO-d6) δ 10,11
(s, HCO), 8,29 i 8,14 (2d, J=8, każdy 2H).
25b) 4-[2-(1-metylo-1-fenylo-etylo)-2H-tetrazol-5-ilo)benzaldehyd
W atmosferze azotu, roztwór 6,9 g (58 mmola) 2-fenylo-propenu (Fluka, Buchs, Szwajcaria)
i 22 ml toluenu dodano kroplami do 10 g (57 mmola) 4-(tetrazol-5-ilo)-benzaldehydu i 1 g (5,7 mmola)
kwasu metanosulfonowego w 44 ml wrzącego toluenu, i następnie mieszano w warunkach wrzenia
przez 1 godzinę. Ochłodzoną mieszaninę reakcyjną przemyto nasyc. roztworem NaHCO3, wodą
i solanką, wysuszono (Na2SO4) i zatężono przez odparowanie, dostarczając tytułowy związek: 1HNMR (DMSO-d6) δ 10,09 (s, HCO), 8,29 i 8,08 (2d, J=8, każdy 2H), 7,33 i 7,17(2m, 5H), 2,17(s, 6H).
25c) N-1-(tert-butoksykarbonylo)-N-2-{4-[2-(1-metylo-1-fenylo-etylo)-2H-tetrazol-5-ilo]}-fenylo]metylideno)-hydrazon
13,0 g (42 mmola) 4-[2-(1-metylo-1-fenylo-etylo)-2H-tetrazol-5-ilo)-benzaldehydu i 5,98 g
(45,2 mmola) tert-butylokarbonylohydrazydu w 300 ml etanolu mieszano w 80°C przez 20 godzin.
Mieszaninę reakcyjną następnie zatężono do połowy przez odparowanie; dodano 420 ml wody
i mieszaninę ekstrahowano 3x octanem etylu. Warstwy organiczne przemyto 2x nasyc. roztworem
NaHCO3 i solanką, wysuszono (Na2SO4) i zatężono przez odparowanie, uzyskując tytułowy związek:
HPLC20-100(12): tRet = 17,7.
25d) N-1-(tert-butoksykarbonylo)-N-2-{4-[2-(1-metylo-1-fenyloetylo)-2H-tetrazol-5-ilo]-benzylo}hydrazyna
W atmosferze azotu, umieszczono 11,6 g (28,5 mmola) N-1-(tert-butoksykarbonylo)-N-2-{4-(2-(1-metylo-1-fenylo-etylo)-2H-tetrazol-5-ilo]}-fenylo]-metylideno)-hydrazonu w 140 ml THF i dodano
2,32 g (31,3 mmola; 85%) cyjanoborowodorku sodowego. Dodano kroplami roztwór 5,42 g
(28,5 mmola) monohydratu kwasu p-toluenosulfonowego w 90 ml THF. Po 4 godzinach, mieszaninę
zatężono przez odparowanie, a pozostałość przeniesiono do octanu etylu i przemyto nasyc. roztworem NaHCO3 i solanką. Warstwy wodne ekstrahowano 2x octanem etylu; warstwy organiczne wysuszono (Na2SO4) i zatężono przez odparowanie. Pozostałość przeniesiono do 250 ml metanolu
i dodano chłodząc 125 ml THF, 37 g K2B4O7 x H2O w 125 ml wody i mieszaninę mieszano przez noc.
Mieszaninę częściowo zatężono przez odparowanie, stosując wyparkę rotacyjną, i rozcieńczono
chlorkiem metylenu i wodą; warstwę wodną oddzielono i ekstrahowano 2x chlorkiem metylenu. Warstwy organiczne wysuszono (Na2SO4) i zatężono przez odparowanie, uzyskując tytułowy związek:
HPLC20-100(12): tRet = 16,4.
25e) 1-[4-{2-(1-metylo-1-fenylo-etylo}-2H-tetrazol-5-ilo}fenylo]-4(S)-hydroksy-2-(tert-butoksykarbonylo)amino-5(S)-(trifluoroacetylo)amino]-6-fenylo-2-azaheksan
Mieszaninę zawierającą 6,05 g (23,4 mmola) (2R)-[(I’S)(trifluoroacetylo)amino-2'-fenyloetylo]-oksiranu i 9,54 g (23,4 mmola) N-1-(tert-butoksykarbonylo)-N-2-{4-[2-(1-metylo-1-fenylo-etylo)-2H-tetrazol-5-ilo)-benzylo]hydrazyny w 200 ml izo-PrOH ogrzewano w 90°C przez 24 godziny. Zatężenie
przez odparowanie, chromatografia (SiO2; chlorek metylenu/eter 20:1) i krystalizacja z MeOH dostarczyły tytułowy związek; anal. (C34H40N7O4F3) obl. C 61,16, H 6,04, N 14,68: znaleziono C 61,37,
H 6,02, N 14,80.
25f) 1-{4-[2-(1-metylo-1-fenylo-etylo)-2H-tetrazol-5-ilo)-fenyl}-4(S)-hydroksy-2-(tert-butoksykarbonylo)amino-5(S)amino-6-fenylo-2-azaheksan
28 ml 1N roztworu K2CO3 dodano kroplami w 70°C do roztworu 1,9 g (2,8 mmola) 1-{4-[2-(1-metylo-1-fenylo-etylo)-2H-tetrazol-5-ilo)-fenylo]4-(S)-hydroksy-2-(tert-butoksykarbonylo)amino-5(S)(trifluoroacetylo)amino]-6-fenylo-2-azaheksanu w 29 ml metanolu i mieszaninę mieszano przez
15 godzin. Mieszaninę, ochłodzono i zatężono przez odparowanie, dodano chlorek metylenu i wodę;
fazę wodną oddzielono i ekstrahowano chlorkiem metylenu. Warstwy organiczne przemyto wodą,
wysuszono (Na2SO4) i zatężono przez odparowanie, uzyskując tytułowy związek: HPLC20-100:
tRet = 15,1; FAB MS (M+H)+ = 469.
25g) 1-{4-[2-(1-metylo-1-fenylo-etylo)-2H-tetrazol-5-ilo]fenylo}-4(S)-hydroksy-2-(tert-butoksykarbonylo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
Z zabezpieczeniem przed dostępem powietrza, 868 mg (4,59 mmola) N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucyny (przykład 2e), 1,64 g (8,58 mmola) EDC i 773 mg (5,72 mmola) HOBT rozpuszczono
w 24,5 ml OMF. Po 15 min. dodano 2,39 ml (17,2 mmola) TEA i 1,64 g (2,86 mmola) 1-{4-[2-(1-metylo-1-fenylo-etylo)-2H-tetrazol-5-ilo]-fenylo}-4(S)-hydroksy-2-(tert-butoksykarbonylo)amino-5(S)amino-6-fenylo-2-azaheksanu w 12 ml DMF. Po 20 godzinach mieszaninę zatężono przez odparowanie, do
PL 193 822 B1
47
pozostałości dodano wodę i chlorek metylenu; warstwę wodną oddzielono i ekstrahowano 2x chlorkiem metylenu. Warstwy organiczne przemyto 10% roztworem kwasu cytrynowego, nasyc. roztworem
NaHCO3, wodą i solanką, wysuszono (Na2SO4) i zatężono przez odparowanie. Wyługowanie na gorąco z DIPE pozwoliło uzyskać tytułowy związek: HPLC20-100: tRet = 18,6; FAS MS (M+H)+ = 743.
25h) chlorowodorek 1-{4-[2-(1-metylo-1-fenylo-etylo)-2H-tetrazol-5-ilo]-fenylo}-4(S)-4(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu
W atmosferze azotu, 1,37 g (1,84 mmola) 1-{4-[2-(1-metylo-1-fenylo-etylo)-2H-tetrazol-5-ilo)-fenylo}-4(S)-hydroksy-2-(tert-butoksykarbonylo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu mieszano z 64 ml acetonitrylu i 64 ml wodnego 2N HCl w temperaturze
pokojowej przez 6 dni. Mieszaninę reakcyjną przesączono i przesącz zatężono przez odparowanie
w wysokiej próżni w temperaturze pokojowej i na końcu liofilizowano z diaksanu, otrzymując tytułowy
związek: HPLC20-100(12): tRet = 14,2; 1H-NMR (CD3OD) m.in. δ 8,10 (d, J=B, 2H arom), 7,8 (m, 1H
arom), 7,53 (m, 2H arom), 7,32(m, 3H arom) 7,17 (m, 6H arom), 2,23 (s, 2CH grupa zabezpieczająca
grupę tetrazolową)
P r zy k ł ad
26) 1-[4-(tetrazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis[N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
34,5 ml 80% wodnego roztworu H2SO4 dodano chłodząc lodem do 345,6 mg (0,424 mmola)
1-{4-[2-(1-metylo-1-fenylo-etylo)-2H-tetrazol-5-ilo]-fenylo}-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis[N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu. Po mieszaniu przez 45 min., mieszaninę
wylano do 800 ml lodu z wodą i ekstrahowano 3x octanem etylu. Warstwy organiczne przemyto
3x wodą i solanką, wysuszono (Na2SO4) i zatężono przez odparowanie. Chromatografia kolumnowa
(SiO2:octan etylu/etanol 8:1 ---> 2:1) pozwoliła uzyskać tytułowy związek: TLC: Rf = 0,39 (octan etylu/etanol 2:1); HPLC20-100: tRet = 12,5; FAB MS (M+H)+ = 696.
P r z y k ł a d 27) 1-(4-(2-metylo-2H-tetrazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis[N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksan (i jego izomer 1-metylo-1H-tetrazolilowy)
W atmosferze azotu, 100 mg (0,144 mmola) 1-[4-(tetrazol-5-ilo)fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis[N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu rozpuszczono w 1 ml DMF/dioksan 1:1 i w 0°C dodano 73,2 mg (0,224 mmola) Cs2CO3 i 6,9 µl (0,111 mmola) jodku metylu
w 1 ml dioksanu. Mieszaninie pozwolono ogrzać się powoli do temperatury pokojowej przez noc i dalej
dodano 1 równoważnik Cs2CO3 i jodek metylu. Mieszano przez dalsze 4 godziny w temperaturze pokojowej a następnie mieszaninę rozcieńczono octanem etylu i 1N roztworem wodorotlenku sodowego.
Warstwę wodną oddzielono i ekstrahowano 2x octanem etylu. Warstwy organiczne przemyto 2x wodą
i solanką, wysuszono (Na2SO4) i zatężono przez odparowanie. Chromatografia kolumnowa (SiO2:
chlorek metylenu/octan etylu 1:1--->1:2) pozwoliła uzyskać czysty tytułowy związek a (3 części), następnie 1-{4-(2-metylo-1H-tetrazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis [N-(N-metoksykarbonylo(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksan (B) (~1 część): A: TLC: Rf = 0,26 (chlorek metylenu/octan
etylu 1:1); HPLC20-100: tRet = 14,2; FAB MS (M+H)+ = 710. B: TLC: Rf = 0,09 (chlorek metylenu/octan
etylu 1:1); HPLC20-100: tRet = 13,3; FAB MS(M+H)+ = 710.
Alternatywna synteza tytułowego związku:
W atmosferze argonu, 14,56 g (77 mmola) N-metoksykarbonylo(L)-tert-leucyny i 22,87 g
(77 mmola) TPTU mieszano w 77 ml DMF i 37,3 ml (218 mmola) zasady Hüniga w temperaturze pokojowej przez 30 min. Następnie mieszaninę reakcyjną dodawano kroplami do schłodzonego lodem
roztworu 35,2 mmola dichlorowodorku 1-[4-(2-metylo-2H-tetrazol-5-ilo)-fenylo]-4-(S)-hydroksy-5(S)-2,5-diamino-6-fenylo-2-azaheksanu w 77 ml DMF. Mieszano w temperaturze pokojowej przez 15
godzin, a następnie mieszaninę reakcyjną częściowo zatężono przez odparowanie, a pozostałość
(~ 80 ml) wylano do 5 litrów wody; mieszaninę mieszano przez 30 min. i surowy produkt odsączono.
Rozpuszczenie w 90 ml wrzącego etanolu, dodanie 600 ml DIPE i ochłodzenie pozwoliło otrzymać
tytułowy związek: t.t. 191-192°C; [α]°= -46° (c = 0,5, etanol).
48
PL 193 822 B1
27a) 4-(2-metylo-2H-tetrazol-S-ilo)-benzaldehyd
Chłodząc lodem, roztwór 75,5 g (0,434 mola) 4-(tetrazol-5-ilo)benzaldehydu (przykład 25a)
w 550 ml DMF/dioksan 1:1 dodano kroplami do 179,7 g (1,30 mola) K2CO3 w 200 ml DMF/dioksan
1:1; mieszaninę mieszano przez 30 min. i następnie dodano 40 ml (0,64 mola) jodku metylu. Mieszaninę mieszano w łaźni lodowej przez 3 godziny, na końcu w temperaturze pokojowej przez 15 godzin;
mieszaninę reakcyjną wylano do 2,8 litra lodu z wodą i mieszano przez 10 min.; tytułowy związek odsączono przemyto wodą: t.t. 137-139°C; 1H-INMR (CD3OD/CDCl3) δ 10,05 (s, HCO), 8,29 i 8,03 (2d,
J=8, każdy 2H), 4,43 (s, 3H).
27b) N-1-(tert-butoksykarbonylo)-N-2{[4-(2-metylo-2H-tetrazol-5-ilo)-fenylo]-metylideno)-hydrazon
75,0 g (0,40 mola) 4-(2-metylo-2H-tetrazol-5-ilo)-benzaldehydu 56,4 g (0,426 mola) tert-butoksykarbonylohydrazydu w 1400 ml izo-PrOH mieszano w 90°C przez 24 godziny. Dodano 2,2
litra wody do ochłodzonej mieszaniny reakcyjnej i mieszaninę mieszano do zakończenia reakcji; tytułowy związek odsączono i przemyto wodą: t.t. 195-197°C; anal. (C14H18N6O2) obl. C 55,62, H 6,00,
N 27,80: znaleziono C 55,50, H 5,93, N 27,61.
27c) N-1-(tert-butoksykarbonylo)-N-2-(4-(2-metylo-2H-tetrazol-5-ilo)-benzylo]hydrazyna
W atmosferze azotu 30,0 g (99,2 mmola) N-1-(tert-butyloksykarbonylo)-N-2-{4-(2-metylo-2H-tetrazol-5-ilo)-fenylo]-metylideno}-hydrazonu umieszczono w 350 ml THF i dodano 8,79 g
(119 mmola; 85%) NaCNBH3. Następnie do niego dodano kroplami (wytrącanie) roztwór 22,6 g
(119 mmola) monohydratu kwasu p-toluenosulfonowego w 175 ml THF. Po 2 godzinach ciało stałe
odsączono, przemyto octanem etylu i usunięto. Do przesączu dodano wodę i octan etylu; fazę wodną
oddzielono i ekstrahowano dalej 2x octanem etylu. Warstwy organiczne przemyto nasyc. roztworem
NaHCO3, wodą i solanką, wysuszono (Na2SO4) i zatężono przez odparowanie. Tak otrzymane kryształy przeniesiono do 417 ml metanolu i 208 ml THF, i dodano kroplami roztwór 127 µl (415 mmola)
K2B4O7 * 4H2O (tworzenie się pianki). Mieszaninę mieszano w temperaturze pokojowej przez noc,
wylano do 2,2 litra wody i ekstrahowano 3x octanem etylu. Warstwy organiczne przemyto nasyc. roztworem NaHCO3, wodą i solanką, wysuszono (Na2SO4) i zatężono przez odparowanie. Tak otrzymany
produkt połączono z materiałem z drugiej, identycznej partii i przesączono przez żel krzemionkowy,
używając chlorek metylenu/THF 10:1 jako eluent. Zatężenie przez odparowanie do szczątkowej objętości około 0,1 litra i dodatek 150 ml DIPE dostarczyło krystaliczny tytułowy związek (który alternatywnie mógłby być otrzymany przez uwodornienie katalityczne N-1-(Boc)-N-2-{4-(2-metylo-2H-tetrazol-5-ilo)-fenylo-metylideno]-hydrazonu z katalizatorem Lindlara w metanolu): t.t. 100-102°C; TLC:
Rf = 0,47 (chlorek metylenu/THF 10:1); 1H-NMR (CD3OD) δ 8,06 i 7,52 (2d, J=8, każdy 2H), 4,42 (s,
3H), 4,00 (s, 2H); 1,44 (s, 9H); HPLC20-100: tRet = 10,2.
27d) 1-[4-(2-metylo-2H-tetrazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis[(tert-butoksykarbonylo)amino]-6-fenylo-2-azaheksan
Roztwór zawierający 36,33 g (138 mmola) (2R)-[(I’S)-Boc-amino-2'-fenyloetylo]oksiranu, 38,17 g
(125 mmola) N-1-(tert-butyloksykarbonylo)-N-2-[4-(2-metylo-2H-tetrazol-5-ilo)-benzylo]hydrazyny
w 964 ml izo-PrOH ogrzewano w 90°C przez 20 godzin. Krystaliczny tytułowy związek może być wydzielony z ochłodzonej mieszaniny reakcyjnej przez odsączenie. Dalej produkt wykrystalizowuje
z przesączu po dodaniu 1,2 litra wody: t.t. 175-178°C; TLC: Rf = 0,22 (chlorek metylenu/octan etylu
6:1); HPLC20-100(12): tRet = 16,9.
27e) dichlorowodorek 1-[4-(2-metylo-2H-tetrazol-5-ilo)-fenyl]-4-(S)-hydroksy-5(S)-2,5-diamino-6-fenylo-2-azaheksanu
93 ml 4N roztworu kwasu solnego dodano do roztworu 20,0 g (35,2 mmola) 1-[4-(2-metylo-2H-tetrazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis[(tert-butoksykarbonylo)amino]-6-fenylo-2-azaheksanu w 279 ml THF. Mieszaninę mieszano w 50°C przez 8 godzin i następnie zatężono delikatnie przez
odparowanie (temperatura pokojowa; wysoka próżnia). Pozostałość oleistą przeniesiono do 3-krotnej
ilości etanolu i ponownie zatężono przez odparowanie, uzyskując krystaliczny tytułowy związek.
w celu określenia danych analitycznych, 1 g surowego produktu mieszano w 6 ml gorącego izo-PrOH,
dodano 6 ml DIPE, ochłodzono i oddzielono przez sączenie: t.t. 227-230°C; HPLC20-100(12): tRet = 7,4.
Anal. (C19H25N7O * 2HCl (+0,20 H2O)) obl. C 51,40, H 6,22, N 22,08, Cl 15,97, H2O 0,81: znaleziono C
51,50, H 6,33, N 22,28, Cl 15,88, H2O 0,80.
PL 193 822 B1
49
P r z y k ł a d 28): 1-{4-(2-(1-metylo-1-fenylo-etylo)-2H-tetrazol-5-ilo]fenylo}-4(S)-hydroksy-2-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izoleucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
Z zabezpieczeniem przed dostępem powietrza, 261 mg (1,38 mmola) N-metoksykarbonylo-(L)-izo-leucyny, 496 mg (2,58 mmola) EDC i 232 mg (1,72 mmola) HOBT rozpuszczono w 7,5 ml DMF.
Po 15 min. dodano 0,72 ml (5,17 mmola) TEA i 585 mg (0,86 mmola) chlorowodorku 1-{4-[2-(1-metylo-1-fenylo-etylo)-2H-tetrazol-5-ilo]-fenylo}-4(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu (przykład 25h) w 3,5 ml DMF. Po 20 godzinach mieszaninę przerabiano jak opisano w przykładzie 25i. Strącanie z DIPE z zatężonego roztworu w chlorku
metylenu dostarczyło tytułowy związek: HPLC20-100(12): tRet =17,5; FAB MS (M+H)+ = 814.
P r z y k ł a d 29: 1-(4-(tetrazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izoleucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
35 ml 80% wodnego roztworu H2SO4 dodano chłodząc lodem do 345 mg (0,435 mmola) 1-{4-[2-(1-metylo-1-fenylo-etylo)-2H-tetrazol-5-ilo]-fenylo}-4-(S)-hydroksy-2-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izo-leucylo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu. Mieszano
przez 75 min., a następnie mieszaninę przerabiano analogicznie do przykładu 26, otrzymując tytułowy
związek:
HPLC20-100: tRet = 12,6; FAB MS (M+ H)+ = 696.
P r zy k ł ad
30: 1-{4-(2-metylo-2H-tetrazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izo-leucylo)amino-5(S)-N(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
W atmosferze azotu, 72 mg (0,103 mmola) 1-[4-(tetrazol-5-ilo)fenylo]-4-(S)-hydroksy-2-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izo-leucylo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu rozpuszczono w 0,5 ml DMF i w EDC dodano 71 mg (0,217 mmola) Cs2CO3 i 6,9 µl
(0,111 mmola) jodku metylu w 1 ml dioksanu. Mieszaninie pozwolono ogrzać się powoli do temperatury pokojowej przez noc i dalej mieszaninę rozcieńczono octanem etylu i 1N roztworem wodorotlenku
sodowego. Warstwę wodną oddzielono i ekstrahowano 2x octanem etylu. Warstwy organiczne przemyto 2x wodą i solanką, wysuszono (Na2SO4) i zatężono przez odparowanie, otrzymując tytułowy
związek A, który dodatkowo zawierał ~ 20% 1-{4-(1-metylo-1H-tetrazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izo-leucylo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6fenylo-2-azaheksanu (B): HPLC20-100: A: tRet = 14,3; HPLC20-100: B: tRet = 13,3; FAB MS (M+H)+ = 710.
P r z y k ł a d 31: 1-{4-[2-(1-metylo-1-fenylo-etylo)-2H-tetrazol-5-ilo]fenylo}-4(S)-hydroksy-2-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izoleucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
Z zabezpieczeniem przed dostępem powietrza, 128 mg (0,67 mmola) N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucyny (przykład 2e), 243 mg (1,27 mmola) EDC i 114 mg (0,84 mmola) HOBT rozpuszczono
w 2 ml DMF. Po 15 min. dodano 0,35 ml (2,5 mmola) TEA i 286 mg (0,42 mmola) chlorowodorku 1-{4-(2-(1-metylo-1-fenylo-etylo)-2H-tetrazol-5-ilo]-fenylo}-4(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izoleucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu w 1,5 ml DMF. Po 20 godzinach mieszaninę przerabiano jak opisano w przykładzie 25. Chromatografia kolumnowa (SiO2: octan etylu/toluen/chlorek
metylenu 2:1:1) pozwoliła uzyskać tytułowy związek: TLC: Rf = 0,22 (chlorek metylenu/octan etylu 1:1);
HPLC20-100(12): tRet = 17,3, FAB MS (M+H)+ = 814.
Materiały wyjściowe otrzymano następująco:
31a):
1-{4-(2-(1-metylo-1-fenylo-etylo)-2H-tetrazol-5-ilo]fenylo}-4(S)-hydroksy-2-(tert-butoksykarbonylo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izo-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
Z zabezpieczeniem przed dostępem powietrza, 270 mg (1,43 mmola) N-metoksykarbonylo-(L)-izo-leucyny, 513 mg (2,67 mmola) EDC i 241 mg (1,78 mmola) HOBT rozpuszczono w 7,8 ml DMF.
Po 15 min. mieszania dodano 0,75 ml (5,4 mmola) TEA i 510 mg (0,89 mmola) 1-{4[2-(1-metylo-1-fenylo-etylo)-2H-tetrazol-5-ilo]-fenylo}-4(S)-hydroksy-2(tert-butoksykarbonylo)amino-5(S)amino-6-fenylo-2-azaheksanu (przykład 25f) w 3,7 ml DMF. Po 20 godzinach mieszaninę przerabiano analogicznie do przykładu 25g, otrzymując tytułowy związek: HPLC20-100(12): tRet = 18,5, FAB MS (M+H)+ = 743.
31b) Chlorowodorek 1-{4-(2-(1-metylo-1-fenylo-etylo}-2H-tetrazol-5-ilo]-fenylo}-4(S)-hydroksy-2-amino-5(S}-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izo-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksan.
W atmosferze azotu, 317 mg (0,43 mmola) 1-{4-[2-(1-metylo-1-fenylo-etylo}-2H-tetrazol-5-ilo}-fenylo}-4(S)-hydroksy-2-(tert-butoksykarbonylo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izo-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu w 15 ml acetonitrylu i 15 ml wodnego 2N HCl mieszano w 50°C przez
50
PL 193 822 B1
20 godzin i przerabiano analogicznie do przykładu 25h, tworząc tytułowy związek: HPLC20-100(12):
tRet = 14,4.
P r z y k ł a d 34:1-{4-(2-tert-butylo-2H-tetrazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis[N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
W atmosferze azotu, 54 mg (0,28 mmola) N-metoksykarbonylo(L)-tert-leucyny i 84 mg
(0,28 mmola) TPTU w 1 ml DMF i 94 µl (0,85 mmola) NMM mieszano w temperaturze pokojowej
przez 10 min. Następnie dodano do niego 175 mg (0,283 mmola) chlorowodorku 1-[4-(2-tert-butylo2H-tetrazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-amino-2-N-[N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo]amino-6-fenylo-2-azaheksanu w 2 ml DMF i mieszaninę mieszano w temperaturze pokojowej przez noc do
zakończenia reakcji. Mieszaninę reakcyjną wylano do 40 ml wody i ekstrahowano 3x chlorkiem metylenu. Warstwy organiczne przesączono przez warstwę waty, zatężono przez odparowanie
i chromatografowano (SiO2; chlorek metylenu/metanol 25:1): TLC: Rf = 0,48 (chlorek metylenu/metanol 19:1); HPLC20-100(12): tRet = 11,8; FAB MS (M+H)+ = 752.
34a): N-1-(tert-butoksykarbonylo)-N-2-[N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)-hydrazyna
Z zabezpieczeniem przed dostępem powietrza, 10,0 g (52,8 mmola) N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucyny, 11,1 g (58 mmola) EDC i 7,85 g (58 mmola) HOBT umieszczono w 130 ml octanu etylu
i dodano 7,0 ml (63 mmola) NMM. Po 30 min. dodano 7,69 g (58 mmola) tertbutoksykarbonylohydrazydu i mieszaninę mieszano w temperaturze pokojowej przez 16 godzin. Mieszaninę reakcyjną rozcieńczono 300 ml octanu etylu i przemyto nasyc. roztworem NaHCO3, wodą
i solanką. Warstwy wodne ekstrahowano 2 x octanem etylu. Fazy organiczne wysuszono (Na2SO4)
i zatężono przez odparowanie, otrzymując tytułowy związek: 1H-NMR (CD3OD) δ 3,98 (s, 1H), 3,66
(s, 3H), 1,47 i 1,03 (2s, 2x 9H)
34b): [N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo]-hydrazyna
52,8 mmola N-1-(tert-butoksykarbonylo)-N-2-[N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)-hydrazyny
rozpuszczono w 100 ml 4 N HCl/dioksanu i mieszano w temperaturze pokojowej przez 18 godzin.
Zawiesinę zatężono przez odparowanie; pozostałość przeniesionon do nasyc. roztworu NaHCO3
i ekstrahowano 4 x dużą ilością chlorku metylenu. Warstwy organiczne przesączono przez warstwę
waty i zatężono przez odparowanie, dostarczając tytułowy związek: 1H-NMR (CD3OD) δ 3,89 (s, 1H),
3,66 (s, 3H), 0,99 (s, 9H).
34c): N-1-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo-N-2-[4-(tetrazol-5-ilo)-fenylo]-metylideno)-hydrazon
Roztwór 3,0 g (148 mola) [N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo]-hydrazyny i 2,57 g (14,8 mola)
4-tetrazol-5-ilo)-benzaldehydu (przykład 25a) w 30 ml izo-PrOH ogrzewano we wrzeniu przez 18 godzin. Mieszaninę ochłodzono, dodano 100 ml wody; wytrącił się tytułowy związek, który odsączono:
1
H-NMR (CD3OD) δ 8,23 (s, 1H), 8,15-7,9 (m, 4H), 4,08 (s, 1H), 3,67 (s, 3H), 1,06 (s, 9H).
34d): N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo-N-2-[4-(2-tert-butylo-2H-tetrazol-5-ilo)-fenylo]-metylideno)-hydrazon
W autoklawie 3,0 g (8,3 mmola) N-1-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo-N-2-[4-(tetrazol-5-ilo)-fenylo]-metylideno)-hydrazonu, 1,2 g izobutenu i 54 µl kwasu metanosulfonowego w 25 ml toluenu
ogrzewano w 110°C przez 1 godzinę. Mieszaninę reakcyjną rozcieńczono octanem etylu i przemyto
nasyc. roztworem NaHCO3 i solanką.
Warstwy wodne ekstrahowano 2x octanem etylu; warstwy organiczne wysuszono (Na2SO4)
i zatężono przez odparowanie. Po chromatografii kolumnowej (SiO2; heksan/octan etylu 1:1);
HPLC20-100(12); tRet = 11,1; FAB MS (M + H)+ = 416.
34e)
N-1-[N-(metoksykarbonylo)-(L)-tert-leucylo]-N-2-[4-(2-tert-butylo-2H-tetrazol-5-ilo)-benzylojhydrazyna
W atmosferze azotu umieszczono 2,0 g (4,81 mmola) N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucyloN-2-[4-(2-tert-butylo-2H-tetrazol-5-ilo)-fenylo]-metylideno)-hydrazonu rozpuszczonego w 9 ml THF
i 317 mg (4,8 mmola; 95%) NaCNBH3. Następnie do całości dodano kroplami roztwór 915 mg
(4,8 mmola) monohydratu kwasu p-toluenosulfonowego w 9 ml THF. Po 18 godzinach dodano octan
etylu i mieszaninę przemyto nasyc roztworem NaHCO3 i solanką. Warstwy wodne ekstrahowano dalej
2 x octanem etylu. Warstwy organiczne wysuszono (Na2SO4) i zatężono przez odparowanie. Pozostałość przeniesiono do 20 ml THF i 20 ml wody; dodano 16,8 g (20 mmola) K2B4O7 * 4 H2O i mieszaninę
mieszano w temperaturze pokojowej przez noc. Mieszaninę reakcyjną rozcieńczono octanem etylu
i przemyto NaHCO3 i solanką. Warstwy wodne ekstrahowano dalej 2 x octanem etylu; warstwy organiczne wysuszono (Na2SO4) i zatężono przez odparowanie. Po chromatografii kolumnowej (SiO2;
PL 193 822 B1
51
heksan/octan etylu 1:2) uzyskano tytułowy związek:TLC: Rf = 0,28 (heksan/octan etylu 1:2); 1H-NMR
(CD3OD) δ 8,07 i 7,53 (2d, J=8, każdy 2H), 4,03 (s, 2H), 3,84 (s, 3H), 3,64 (s, 3H); 1,81 i 0,92 (2s,
każdy 9H)
34f) 1-{4-(2-tert-butylo-2H-tetrazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-N-(tert-butyloksykarbonylo)amino-2-N-[N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo]amino-6-fenylo-2-azaheksan
737 mg (2,80 mmola) (2R)-[(1'S)-Boc-amino-2'-fenyloetylo]oksiranu i 1,17 g (2,80 mmola)
N-1-[N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo]-N-2-(4-(2-tert-butylo-2H-tetrazol-5-ilo)-benzyloj-hydrazyny
w 15 ml izo-PrOH ogrzewano przez 16 godzin. Po dodaniu 100 ml wody produkt wykrystalizował
i mógł być odsączony. Krystalizacja przez dodanie DIPE/heksanu do zatężonego roztworu w chlorku
metylenu w 0°C pozwoliła otrzymać tytułowy związek: TLC: Rf = 0,34 (CH2Cl2/MeOH 30:1);
HPLC20-100(12): tRet = 12,5.
34g) chlorowodorek 1-{4-(2-tert-butylo-2H-tetrazol-5-ilo)fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)amino-2-N-[N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo]amino-6-fenylo-2-azaheksanu
W atmosferze azotu, 200 mg (0,293 mmola) 1-{4-(2-tert-butylo-2H-tetrazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-N-(tert-butyloksykarbonylo)amino-2-N-[N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo]amino-6-fenylo-2-azaheksanu rozpuszczono w 2,3 ml THF; dodano 1,6 ml wodnego 2N HCl i mieszaninę mieszano w 50°C przez 8 godzin. Roztwór reakcyjny zatężono przez odparowanie; pozostałość przenoszono kilkakrotnie do etanolu i ponownie zatężano przez odparowanie (---> tytułowy związek): TLC:
Rf = 0,8 (CH2Cl2/MeOH 30:1); HPLC20-100(12): tRet = 9,9; 1H-NMR (CD3OD) δ 8,03 i 7,50 (2d, J=8, każdy
2H), 7,32(m, 5H), 4,18 i 3,91 (2d, J=4, 2H), 3,80 (m, 1H), 3,68 (s, 1H), 3,58 (s, 3H), 3,57 (m, 1H),
3,3-2,9 (m, 4H), 1,81 i 0,75 (2s, każdy 9H).
P r zy k ł ad
35: 1-{4-(2-tert-butylo-2H-tetrazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-N-(Nmetoksykarbonylo)-(L)-tert-leucylo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-6-fenylo-2azaheksan
W atmosferze azotu, 54 mg (0,308 mmola) N-metoksykarbonylo(L)-waliny i 92 mg (0,308 mmola)
TPTU w 1 ml DMF i 1,01 µl (0,91 mmola) NMM mieszano w temperaturze pokojowej przez 10 min.
Następnie dodano do niego 190 mg (0,308 mmola) chlorowodorku 1-[4-(2-tert-butylo-2H-tetrazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-amino-2-N-[N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo]amino-6-fenylo-2-azaheksanu (przykład 34g) w 2 ml DMF i mieszaninę mieszano w temperaturze pokojowej przez noc do
zakończenia reakcji. Mieszaninę reakcyjną rozcieńczono chlorkiem metylenu i przemyto solanką.
Warstwy wodne ekstrahowano 2x chlorkiem metylenu; warstwy organiczne przesączono przez warstwę waty, zatężono przez odparowanie i chromatografowano (SiO2; chlorek metylenu/metanol 30:1):
TLC: Rf = 0,21 (chlorek metylenu/metanol 19:1); FAB MS (M+H)+ = 738.
P r z y k ł a d 37: 1-[4-(pirydyn-2-ylo]-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis[N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
Z zabezpieczeniem przed dostępem wilgoci, 455 mg (2,6 mmola) N-metoksykarbonylo-(L)-waliny, 940 mg (4,9 mmola) EDC i 405 mg (3 mmola) HOBT umieszczono w 10 ml DMF i ogrzewano
w 40°C. Dodano 1,1 ml (7,9 mmola) TEA i mieszaninę mieszano przez dalsze 15 min. Dodano
500 mg (0,98 mmola) chlorowodorku 1-[4-(pirydyn-2-ylo]-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-diamino-6-fenylo-2-azaheksanu i mieszaninę mieszano w temperaturze pokojowej przez noc. Mieszaninę reakcyjną starannie zatężono przez odparowanie pod wysoką próżnią; pozostałość rozpuszczono
w chlorku metylenu i przemyto kolejno roztworem węglanu sodowego (1x), buforem fosforanowym
pH=7 (2x) i solanką. Po usunięciu rozpuszczalnika pozostałość chromatografowano na żelu krzemionkowym (eluent: chlorek metylenu/metanol 15:1). Frakcje zawierające produkt zatężono i strącono tytułowy związek DIPE. Produkt może być liofilizowany z dioksanu. HPLC20-100(12): tRet = 10,6; FAB MS
(M+H)+ =677; 1H-NMR (CD3OD; 200 MHz), tj. 8,58/m (1H); 7,78 i 7,50/każdy d, J=5 (2x2H); 8,077,73/m (2H); 7,3/m (1H); 7,30-7,05/m (5H); 3,62 i 3,60/każdy s (2x 3H); 1,85 i 1,68/każdy m (2x1H);
0,76/'t', J=4 (6H); 0,65 i 0,58/każdy d, J=4 (2x3H).
37a) Dimetylowy acetal 4-bromobenzaldehydu
21,1 g (114 mmola) 4-bromobenzaldehydu i 20 ml (182 mmola) ortomrówczanu trimetylowego
(obydwa Fluka, Buchs, Szwajcaria) rozpuszczono w 35 ml metanolu i dodano w temperaturze pokojowej 0,65 g (3,4 mmola) monohydratu kwasu p-toluenosulfonowego (reakcja egzotermiczna). Mieszaninę reakcyjną mieszano w temperaturze pokojowej pod azotem w ciągu 20 godzin. Następnie kwas
zneutralizowano 0,62 ml 30% roztworu metanolami sodowego w metanolu (3,4 mmola); mieszaninę
reakcyjną zatężono używając wyparki obrotowej i pozostałość destylowano. Tytułowy związek otrzy-
52
PL 193 822 B1
mano w postaci bezbarwnej cieczy. TLC: Rf = 0,58 (heksan/octan etylu 2:1). T.w.: 90-92°C (4 mbar).
1
H-NMR (CDCl3; 200 MHz): 7,50 i 7,32/każdy d, J=9 (2x2H); 5,36/s (1H); 3,31/s (6H).
37b) 4-(pirydyn-2-ylo)-benzaldehyd
6,93 g (29,9 mmola) dimetylowego acetalu 4-bromobenzaldehydu w 40 ml THF dodano
kroplami do ciepłej (od 40°C do 50°C) zawiesiny 0,8 g (31,6 mmola) wiórków magnezowych i małej
ilości jodu w 10 ml THF. Mieszaninę reakcyjną ogrzewano do 65°C i mieszano w tej temperaturze
przez około 30 min. Mieszaninę pozostawiono do ochłodzenia się do temperatury pokojowej i dodano
kroplami odczynnik Grignarda do roztworu 4,46 g (28,2 mmola) 2-bromopirydyny (Fluka, Buchs,
Szwajcaria) i 0,4 g (0,74 mmola) DPPP (Fluka, Buchs, Szwajcaria) w 100 ml THF (lekko egzotermiczna reakcja). Po zakończeniu wkraplania mieszaninę ogrzewano we wrzeniu przez 4 godziny
i następnie pozostawiono do ochłodzenia; dodano 100 ml wody. Mieszaninę zatężono do około 50 ml
stosując wyparkę obrotową, rozcieńczono octanem etylu i ekstrahowano 0,1 N kwasem solnym (3x).
Połączone ekstrakty HCl mieszano w temperaturze pokojowej przez 20 min., zalkalizowano stężonym
roztworem amoniaku i ekstrahowano chlorkiem metylenu. Po usunięciu rozpuszczalnika, pozostałość
chromatografowano na żelu krzemionkowym (heksan/octan etylu 2:1). Frakcje zawierające produkt
zatężono, otrzymując żądany tytułowy związek gwałtownie krystalizujący.
TLC: Rf = 0,22 (heksan/octan etylu 2:1). HPLC20-100; tRet = 6,08; 1H-NMR (CDCl3; 200 MHz):
8,73/d, J=S (2H); 8,16 i 7,97/każdy d/ (2x2H); 7,80/d, J=4 (2H); 7,3/m (1H).
37c) N-1-(tert-butoksykarbonylo)-N-2-{4-[pirydyn-2-ylo)fenylo]-metylideno}-hydrazon
Roztwór 2 g (1,05 mmola) 4-(pirydyn-2-ylo)-benzaldehydu i 1,37 g (1 mmola) tert-butoksykarbonylohydrazydu (Fluka, Suchs, Szwajcaria) w 30 ml etanolu mieszano w 80°C przez
5 godzin (po 4 godzinach dodano dalsze 0,05 równoważnika tert-butoksykarbonylohydrazydu). Mieszaninę reakcyjną ochłodzono, rozcieńczono wodą, otrzymując żądany krystalizujący tytułowy związek. TLC: Rf = 0,51 (chlorek metylenu/metanol 15:1). HPLC20-100: tRet = 8,92; 1H-NMR (CDCl3;
200 MHz): 8,68/m, (1H); 8,21/s (1H); 7,98/d, J=9 (2H, udział a aromatycznego układu AB); 7',85/s
(1H); 7,8-7,6/m (4H); 7,22/m (1H); 1,53/s (9H).
37d) N-1-(tert-butoksykarbonylo)-N-2-[4-(pirydyn-2-ylo)benzylo]-hydrazyna
2 g (6,7 mmola) N-1-(tert-butoksykarbonylo)-N-2-{4-[pirydyn-2-ylo)fenylo]-metylideno}-hydrazonu i 0,2 g 5% Pd/C w 30 ml metanolu wodorowano pod normalnym ciśnieniem w temperaturze
pokojowej przez 8 godzin. Katalizator odsączono i przemyto metanolem; rozpuszczalnik usunięto.
Otrzymano tytułowy związek w postaci bezbarwnego, lepkiego oleju, który zestalał się podczas suszenia w wysokiej próżni. TLC:
Rf = 0,46 (chlorek metylenu/metanol 15:1). HPLC20-100: tRet =6,71; 1H-NMR (CDCl3; 200 MHz) m.in.
8,69/m, (1H); 7,96 i 7,45/każdy d, J=2 (2x2H); 7,87,65/m (2H); 7,22/m (1H); 4,06/s (2H); 1,47/s (9H).
37e) 1-[4-(pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis[(tert-butyloksykarbonylo)amino]-6-fenylo-2-azaheksan
Roztwór 1,06 g (4 mmola) (2R)-[(I’S)-Boc-amino-2'-fenyloetylo]oksiranu i 1,2 g (4 mmola) N-1-(tert-butoksykarbonylo)-N-2-[4(pirydyn-2-ylo)-benzylo]-hydrazyny w 20 ml izo-PrOH mieszano w 80°C
przez 16 godzin. Po ochłodzeniu roztwór reakcyjny zatężono z użyciem wyparki obrotowej, otrzymując
tytułowy związek strącający się w postaci bezbarwnego osadu. Dalsze ilości produktu mogą być strącone przez dodanie wody do ługu macierzystego: TLC: Rf = 0,53 (chlorek metylenu/metanol 15:1);
HPLC20-100: tRet = 13,15; 1H-NMR (CD3OD; 200 MHz) m.in. 8,57/s, (1H); 7,85 i 7,48/każdy d, J=9
(2x2H); 8,0-7,7/m (2H); 7,33/m (1H); 7,3-7,0/m (6H); 3,91/5 (2H); 3,82-3,55/m (2H); 3,05-2,45/m (4H);
1,31/5 (18H).
37f) chlorowodorek 1-[4-(pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-diamino]-6-fenylo-2-azaheksanu
10 ml DMF dodano do mieszaniny zawierającej 1,43 g (2,54 mmola) 1-[4-(pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,S-bis[(tert-butyloksykarbonylo)amino]-6-fenylo-2-azaheksanu w 30 ml 4N chlorowodoru w dioksanie (Aldrich) (reakcja egzotermiczna) i mieszaninę mieszano w temperaturze pokojowej przez 2 godziny. Usunięto rozpuszczalnik; do pozostałości dodano toluen trzy razy i mieszaninę
zatężano przez odparowanie. Pozostałość rozpuszczono w gorącym metanolu i wytrącono
DIPE/heksanem tytułowy związek w postaci żywicowatego osadu. Po wysuszeniu w wysokiej próżni
otrzymano objętościową piankę; HPLC5-60: tRet = 9,87. 1H-NMR (CD3OD; 200 MHz) m.in. 8,78/d, J=S
(1H); 8,72/dxt, J=2,S i 7,S (1H); 8,3S/d, J=7,S (1H); 8,1/dxd, J=każdy 7,S (1H); 8,02 i 7,72/każdy d,
J=9 (2x2H); 7,45-7,15/m (5H); 4,27 i 4,15/każdy d, J=12,5 (2x2H).
PL 193 822 B1
53
P r z y k ł a d 38: 1-[4-(pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis[N-(N-etoksykarbonylo(L)-walilo)amino]-6-fenylo-2-azaheksanu
Analogicznie do przykładu 37, po przerobieniu otrzymuje się tytułowy związek z 300 mg
(0,59 mmola) chlorowodorku 1-[4-(pirydyn-2-ylo)fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-diamino]-6-fenylo-2-azaheksanu (przykład 37f), 446 mg (2,36 mmola) N-etoksykarbonylo-(L)-waliny, 679 mg (3,54 mmola) EDC, 398 mg (2,95 mmola) HOST i 0,82 ml (5,9 mmola) TEA w 10 ml DMF. TLC: Rf = 0,19 (chlorek metylenu/metanol 15:1); HPLC20-100: tRet = 11,68. FAB MS (M+H)+ = 705;
P r zy k ł ad
39: 1-[4-(pirydyn-3-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis[N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino]-6-fenylo-2-azaheksan
Analogicznie do przykładu 37, tytułowy związek otrzymuje się z 550 mg (1,52 mmola) 1-[4-(pirydyn-3-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-diamino]-6-fenylo-2-azaheksanu, 691 mg (3,94 mmola)
N-metoksykarbonylo-(L)-waliny, 1,45 g (7,59 mmola) EDC, 614 mg (4,55 mmola) HOBT i 1,06 ml
(7,59 mmola) TEA w 10 ml DMF. (W przeciwieństwie do opisu w przykładzie 37, warstwę organiczną
przemyto nasyc. roztworem wodorowęglanu sodowego, 10% kwasem cytrynowym i solanką). TLC:
Rf = 0,4 (chlorek metylenu/metanol 15:1); HPLC20-100; tRet = 9,91; FAB MS (M+H)+ = 677;
39a) 4-(pirydyn-3-ylo)-benzaldehyd
Analogicznie do przykładu 37b, tytułowy związek otrzymano z 6,39 g (29,9 mmola) dimetylowego acetalu 4-bromobenzaldehydu (otrzymanego zgodnie z przykładem 37a), 0,8 g (31,6 mmola) wiórków magnezowych, 2,77 ml (28,2 mmola) 3-bromopirydyny (Fluka, Buchs, Szwajcaria) i 0,4 g
(0,74 mmola) DPPP w 150 ml THF. HPLC; 20-100: tRet = 5,50, 1H-NMR (CD3OD; 200 MHz) 10,04/s,
(1H); 8,87/d, J=2,5 (1H); 8,58/dxd, J=około 1,5 i 5 (1H); 8,17/m, m.in. J=7,5 (1H); 8,05 i 7,88/każdy d,
J=9 (2x2H); 7,56/dxd, J=7,5 i 5 (1H).
39b) N-1-(tert-butoksykarbonylo)-N-2-{4-[pirydyn-3-ylo)-fenylo]-metylideno}-hydrazon
Analogicznie do przykładu 37c, tytułowy związek otrzymano z 4,11 g (22,4 mmola) 4-(pirydyn-3-ylo)-benzaldehydu i 2,82 g (21,3 mmola) tert-butoksykarbonylohydrazydu (Fluka, Buchs, Szwajcaria)
w 60 ml etanolu. HPLC20-100: tRet = 8,88. 1H-NMR (CD3OD; 200 MHz) 8,83/d, J=2,5 (1H); 8,53/d, J=5
(1H); 8,14/m m.in. J=7,5 (1H); 7,97/s (1H); 7,85 i 7,71/każdy d, J=9 (2x2H); 7,53/dxd, J=7,5 i 5 (1H).
39c) N-1-(tert-butoksykarbonylo)-N-2-{4-[pirydyn-3-ylo}benzylo]-hydrazyna
Analogicznie do przykładu 37d, tytułowy związek otrzymano z 5,03 g (16,9 mmola) N-1-(tert-butoksykarbonylo)-N-2-{4-[pirydyn-3-ylo)-fenylo]-metylideno}-hydrazonu i 0,5 g 5% Pd/C w 120 ml
metanolu, przy czym tytułowy związek jest dalej poddawany reakcji bez oczyszczania. HPLC20-100:
tRet = 6,36. 1H-NMR (CD3OD; 200 MHz) m.in. 7,63 i 7,51/każdy d, J=9 (2x2H); 3,97/s, (2H); 1,43/s (9H).
39d) 1-[4-(pirydyn-3-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5bis[(tert-butoksykarbonylo)amino]-6-fenylo-2-azaheksan
Analogicznie do przykładu 37e, tytułowy związek otrzymano z 3,82 g (12,8 mmola) N-1-(tert-butoksykarbonylo)-N-2-[4-(pirydyn-3-ylo)benzylo]-hydrazyny 3,36 g (12,8 mmoła) (2R)-[(I’S)-Boc-amino-2'-fenyloetylo]oksiranu po 14 godzinach w 80°C. Oczyszczanie przeprowadzono stosując chromatografię na żelu krzemionkowym (heksan/octan etylu 1:2). TLC: Rf=0,27 (heksan/octan etylu 1:2);
HPLC20-100: tRet =13,0. 1H-NMR (CD3OD; 200 MHz) m.in. 7,62 i 7,52/każdy d, J-9 (2x2H); 7,4-7,0/m
(5H); 3,93/s, (2H); 1,33 i 1,31/każdy s (2x9H).
39e) 1-[4-(pirydyn-3-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-diamino]-6-fenylo-2-azaheksan
1 g (1,88 mmola) 1-[4-(pirydyn-3-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis[(tert-butoksykarbonylo)amino]-6-fenylo-2-azaheksanu rozpuszczono w 10 ml kwasu mrówkowego i roztwór mieszano
w temperaturze pokojowej przez 5 godzin. Mieszaninę reakcyjną zatężono przez odparowanie, pozostałość rozpuszczono w chlorku metylenu i warstwę organiczną przemyło nasyc. roztworem wodorowęglanu sodowego i solanką. Po usunięciu rozpuszczalnika otrzymano tytułowy związek w postaci
brązowego oleju, który poddawano dalszej reakcji bez oczyszczania.
P r z y k ł a d 40: 1-[4-(pirazyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis[N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino]-6-fenylo-2-azaheksan
Analogicznie do przykładu 37, tytułowy związek otrzymano z 473 mg (0,75 mmola) chlorowodorku 1-[4-(pirazyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino]-6-fenylo-2-azaheksanu, 263 mg (1,5 mmola) N-metoksykarbonylo-(L)waliny, 575 mg (3 mmola)
EDC (Fluka, Buchs, Szwajcaria), 405 mg (3 mmola) HOST (Fluka) i 1,7 ml TEA w 10 ml DMF.
Przerabianie przeprowadzono analogicznie do przykładu 40f, stosując octan etylu w miejsce chlorku
54
PL 193 822 B1
metylenu. Związek można liofilizować z dioksanu. TLC: Rf = 0,28 (octan etylu); HPLC20-100: tRet = 13, 11.
FAB MS (M+H)+ = 678.
40a) 4-(pirazyn-2-ylo)-benzaldehyd [patrz EP 0344577] 50 ml THF zalano 2,72 g (112 mmola)
wiórków magnezowych, które były odtłuszczone w heksanie i aktywowane małą ilością jodu,
i mieszaninę ogrzewano w 50°C. Roztwór dimetylowego acetalu 4-bromobenzaldehydu (otrzymanego
zgodnie z przykładem 37a) w 200 ml THF dodano kroplami do mieszaniny w czasie około 30 min. Na
początku reakcja jest egzotermiczna, pod koniec wkraplania mieszaninę reakcyjną ogrzewano do
około 60°C. Po 30 min. dalszego mieszania w 60°C, mieszaninę pozostawiono do ochłodzenia do
temperatury pokojowej i zdekantowano znad nieprzereagowanego magnezu; otrzymany roztwór zawierający odczynnik Grignarda dodano kroplami w temperaturze pokojowej w czasie ponad 20 min. do
zawiesiny 11,45 g (100 mmol) 2-chloropirazyny (Fluka, Buchs, Szwajcaria) i 1,6 g DPPP (Aldrich,
Buchs, Szwajcaria) w 500 ml THF (słabo egzotermiczna reakcja). Następnie mieszaninę mieszano
w temperaturze pokojowej przez 19 godzin. Następnie do mieszaniny reakcyjnej dodano 250 ml wody
i mieszaninę mieszano przez 10 min. Usunięto THF pod próżnią, do uzyskanej emulsji dodano 300 ml
octanu etylu i 100 ml 2N kwasu solnego, i mieszaninę mieszano przez 5 min. Po oddzieleniu warstwy
organicznej warstwę tę mieszano dwukrotnie, za każdym razem, ze 100 ml 0,5N kwasu solnego przez
5 min. Warstwę octanu etylu przemyto kolejno nasyc. roztworem wodorowęglanu sodowego, wodą
i solanką, i zatężono. Tytułowy związek otrzymano w postaci jasno-brązowych kryształów. Przeprowadzono krystalizację z chlorku metylenu/heksanu. T.t. 86-88°C. TLC: Rf = 0,17 (heksan/octan etylu
2:1); HPLC20-100: tRet = 11,06. 1H-NMR (CDCl3; 200 MHz) 10, 12/s, (1H); 9,14/d, J.:5;1 (1H); 8,70/d,
J.:5;1 (1H); 8,60/t, J.:5;1 (1H); 8,22 i 8,03/każdy d, J=9 (2x2H).
40b) N-1-(tert-butoksykarbonylo)-N-2-{4-[pirazyn-2-ylo)-fenylo]-metylideno}-hydrazon
Analogicznie do przykładu 37c, tytułowy związek otrzymano z 12,4 g (67,3 mmola) 4-(pirazyn-2-ylo)-benzaldehydu i 8,5 g (64 mmola) tert-butoksykarbonylohydrazydu (Fluka, Buchs, Szwajcaria)
w 170 ml etanolu po 5 godzinach w 80°C, przy czym tytułowy związkiem samorzutnie krystalizuje.
T.t. 190-198°C. TLC: Rf = 0,47 (octan etylu); HPLC20-100: tRet = 13,41.
40c) N-1-(tert-butoksykarbonylo)-N-2-{4-[pirazyn-2-ylo)-benzylo]-hydrazyna
Analogicznie do przykładu 37d, tytułowy związek otrzymano w postaci oleju z 0,6 g (2 mmola)
N-1-(tert-butoksykarbonylo)-N-2-{4[(pirazyn-2-ylo)-fenylo]-metylideno}-hydrazonu i 0,15 g 5% Pd/C
w 15 ml THF po wodorowaniu przez 13 godzin w temperaturze pokojowej. Tytułowy związek wykrystalizowuje po triturowaniu z eterem. Przeprowadzono krystalizację z octanu etylu/eteru naftowego.
T.t. 110-111°C. HPLC20-100: tRet = 9,62. 1H-NMR (CD3OD; 200 MHz) 9,09/s, (1H); 8,65/t, J:s;1 (1H);
8,51/t, J:s;1 (1H); 8,05 i 7,53/każdy d, J=5 (2x2H); 4,00/s (2H); 1,43/s (9H).
40d)
1-[4-(pirazyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-(tert-butoksykarbonylo)amino-5(S)-(trifluoroacetylo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
Analogicznie do przykładu 37e, tytułowy związek otrzymano w postaci beżowych kryształów
z 10,5 g (35 mmola) N-1-(tert-butoksykarbonylo)-N-2-[4-(pirazyn-2-ylo)-benzylo]-hydrazyny i 11,7 g
(45 mmola) (2R)-[(I’S)-(trifluoroacetylo)amino-2'-fenyloetylojoksiranu (EP 0521827, przykład 16d)
w 150 ml izopropanolu. T.t.: 194-196°C. TLC: Rf = 0,38 (heksan/octan etylu 1:2); HPLC20-100:
tRet = 16,27.
40e) 1-[4-(pirazyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-(tert-butoksykarbonylo)amino-5(S)amino]-6-fenylo-2-azaheksan
11,75 g (21 mmola) 1-[4-(pirazyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2(tert-butoksykarbonylo)amino-5(S)-(trifluoroacetylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu zawieszono w 500 ml metanolu w 60°C i dodano
105 ml 1M roztworu K2CO3. Mieszaninę mieszano w 75°C przez 3 godziny; metanol odparowano,
a pozostałość ekstrahowano octanem etylu. Warstwę organiczną przemyto jednokrotnie wodą
i solanką i zatężono. Otrzymano tytułowy związek w postaci pomarańczowo-brązowych kryształów,
które krystalizowano z octanu etylu/eteru naftowego. T.t.: 146-148°C. TLC: Rf=0,08 (chlorek metylenu/-metanol 10:1); HPLC20-100: tRet = 11,23.
40f) 1-[4-(pirazyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-(tert-butoksykarbonylo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)walilo)amino]-6-fenylo-2-azaheksan
Analogicznie do przykładu 37, tytułowy związek otrzymano z 3,2 g (7 mmola) 1-[4-(pirazyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-(tert-butoksykarbonylo)amino-5(S)amino-6-fenylo-2-azaheksanu, 2,54 g
(14 mmola) N-metoksykarbonylo-(L)-waliny, 5,4 g (28 mmola) EDC (Fluka, Buchs, Szwajcaria), 3,8 g
(28 mmola) HOBT (Fluka, Buchs, Szwajcaria) i 7,1 g (70 mmola) TEA w 130 ml DMF. Mieszaninę
PL 193 822 B1
55
reakcyjną przerabiano poprzez usunięcie DMF, przeniesienie pozostałości do chlorku metylenu
i przemycie warstwy organicznej jednokrotnie wodą, nasyc. roztworem wodorowęglanu sodowego/wodą 1:1, 10% roztworem kwasu cytrynowego, wodą i solanką. Związek krystalizował po zatężeniu. T.t.: 218-220°C. TLC: Rf = 0,29 (chlorek metylenu/metanol 10:1); HPLC20-100: tRet = 15,11.
40g) chlorowodorek 1-[4-(pirazyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino]-6-fenylo-2-azaheksanu
3,4 g (5,5 mmola) 1-[4-(pirazyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2(tert-butoksykarbonylo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)walilo)amino]-6-fenylo-2-azaheksanu w 100 ml 4N chlorowodoru
w dioksanie (Aldrich) i 10 ml metanolu mieszano w temperaturze pokojowej przez 2 godziny. Usunięto
rozpuszczalnik; do pozostałości dodano dwukrotnie dioksan i odparowano. Tytułowy związek otrzymano w postaci lepkiego oleju; związek krystalizował po triturowaniu z eterem. T.t: 194-198°C. TLC:
Rf =0,35 (chlorek metylenu/metanol 10:1); HPLC20-100: tRet = 9,77.
P r z y k ł a d 41: 1-[4-(pirazyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-[N-(N-metoksykarbonylo)-(L)-izoleucylo)amino-5(S)-[N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
142 mg (0,75 mmola) N-metoksykarbonylo-(L)-izo-leucyny i 223 mg (0,75 mmola) TPTU w 3 ml
DMF mieszano w temperaturze pokojowej przez 10 min. a następnie dodano do niego roztwór 473 mg
(0,75 mmola) chlorowodorku 1-[4-(pirazyn-2-ylo)-fenylo]-4-(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu (przykład 40g) i 0,33 ml NMM w 3 ml DMF.
Mieszaninę mieszano w temperaturze pokojowej przez noc. Przerabiano przez powolne dodanie kroplami mieszaniny reakcyjnej do 100 ml wody, mieszanie w temperaturze pokojowej przez 20 min.
i wydzielenie otrzymanego osadu przez odsączenie. Osad przemyto wodą i przeniesiono do chlorku
metylenu; warstwę organiczną przemyto kolejno wodą, nasyc. roztworem wodorowęglanu sodowego/wodą 1:1, wodą i solanką. Po usunięciu rozpuszczalnika, pozostałość ługowano eterem, otrzymując tytułowy związek w postaci bezbarwnego proszku. Związek może być liofilizowany z dioksanu.
TLC: Rf =0,28 (octan etylu); FAB MS (M+H)+= 692.
P r z y k ł a d 42: 1-{4-(pirazyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-[N-(N-metoksykarbonylo)-(L)-tert-leucylo)amino-5(S)-[N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
Analogicznie do przykładu 41, po przerobieniu otrzymano tytułowy związek z 142 mg
(0,75 mmola) N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucyny (przykład 2e), 223 mg (0,75 mmola) TPTU w 3 ml
DMF (roztwór A) i 435 mg (0,75 mmola) chlorowodorku 1-[4-(pirazyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu (przykład 40g) i 0,33 ml
NMM w 3 ml DMF (roztwór B), przy czym tytułowy związek krystalizuje samorzutnie podczas odparowania rozpuszczalnika. Związek może być liofilizowany z dioksanu. TLC: Rf = 0,46 (chlorek metylenu/metanol 10:1); HPLC20-100: tRet = 13,85. FAB MS (M+H)+ = 692.
P r zy k ł ad
43: 1-{4-(pirazyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis[N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izoleucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
Analogicznie do przykładu 41, po przerobieniu otrzymano tytułowy związek z 132 mg (0,7 mmola) N-metoksykarbonylo-(L)-izo-leucyny i 208 mg (0,7 mmola) TPTU w 3 ml DMF (roztwór A) i 400 mg
(0,7 mmola) chlorowodorku 1-[4-(pirazyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izo-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu (przykład 44b) i 0,31 ml (2,8 mmola) NMM
w 3 ml DMF, przy czym tytułowy związek otrzymano w postaci krystalicznej przez wyługowanie eterem. T.t.: 211-217°C TLC: Rf = 0,41 (chlorek metylenu/metanol 10:1); HPLC20-100: tRet = 14,49. FAB
MS (M+H)+ = 706.
P r z y k ł a d 44: 1-{4-(pirazyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-[N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino]-5(S)-[N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
Analogicznie do przykładu 41, po przerobieniu otrzymano tytułowy związek z 175 mg (1 mmol)
N-metoksykarbonylo-(L)-waliny, 297 mg er mmol) TPTU (Fluka, Buchs, Szwajcaria) w 4 ml DMF (roztwór A) i 571 mg (1 mmol) chlorowodorku 1-[4-(pirazyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izo-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu i 0,44 ml (4 mmola) NMM w 4 ml
DMF (roztwór B); tytułowy związek może być otrzymany w postaci krystalicznej poprzez wyługowanie
eterem. T.t.: 205-208°C. HPLC20-100: tRet = 13,87. FAB MS (M+H)+ = 692.
44a) 1-{4-(Pirazyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2(tert-butoksykarbonylo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izoleucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
Analogicznie do przykładu 37, tytułowy związek otrzymano z 2,3 g (5 mmola) 1-[4-(pirazyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-(tert-butoksykarbonylo)amino-5(S)amino-6-fenylo-2-azaheksanu (przy-
56
PL 193 822 B1
kład 40e), 1,9 g (10 mmola) N-metoksykarbonylo-(L)-izo-Ieucyny, 3,8 g (20 mmola) EDC, 2,7 g
(20 mmola) HOBT i 5,1 g (50 mmola) TEA w 90 ml DMF. Przerabiano jak opisano w przykładzie 40f
przez usunięcie DMF. Związek może być krystalizowany z octanu etylu. TLC: Rf=0,58 (chlorek
metylenu/metanol 10:1); HPLC20-100: tRet = 15,68. 1H-NMR (CD3OD; 200 MHz) i.a. 9,08/s, (1H);
8,65/bs, (1H); 8,51/t, J=:;1 (1H); 8,02 i 7,52/każdy d, J-5 (2x2H); 7,3-7,1/m (5H); 3,92/s (2H); 3,62/s
(3H); 1,28/s (9H); 0,8/t, J=5 (3H); 0,73/d, J=4 (3H).
44b) Chlorowodorek 1-{4-(pirazyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)hydroksy-2-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izoleucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu
Analogicznie do przykładu 40g, tytułowy związek otrzymano z 2,1 g (3,3 mmola) 1-{4-(pirazyn2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2(tert-butoksykarbonylo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izo-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu w 60 ml 4N chlorowodoru w dioksanie i 10 mg metanolu, przy
czym tytułowy związek krystalizowano z eteru: T.t: 200-201°C. HPLC20-100: tRet = 10,52.
P r z y k ł a d 45: 1-{4-(Tiofen-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis[N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
Analogicznie do przykładu 37, tytułowy związek otrzymano z 500 mg (1,36 mmola) 1-[4-(tiofen-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-diamino-6-fenylo-2-azaheksanu, 620 mg (3,54 mmola) N-metoksykarbonylo-(L)-waliny, 1,3 g (6,8 mmola) EDC, 551 mg (4,08 mmola) HOBT i 0,95 ml (6,8 mmola)
TEA w 10 ml DMF, przy czym tytułowy związek liofilizowano z dioksanu. TLC: Rf = 0,51 (chlorek metylenu/metanol 15:1); HPLC20-100: tRet = 15,30. FAB MS(M+H)+=682.
45a) 4-(Tiofen-2-ylo)-benzaldehyd
[patrz Heterocycles.31, 1951 (1990)] 3,7 g (20 mmola) 4-bromobenzaldehydu, 9,5 ml
(120 mmola) tiofenu, 2,94 g (30 mmola) octanu potasowego i 1,16 g (1 mmol) tetrakis(trifenylofosfino)palladu (Fluka, Buchs, Szwajcaria) w 50 ml dimetyloacetamidu umieszczono w reaktorze
ciśnieniowym i mieszano w 150°C w atmosferze azotu przez 16 godzin. Mieszaninę reakcyjną zatężono przez odparowanie; pozostałość przeniesiono do wody i ekstrahowano trzykrotnie chlorkiem metylenu. Po usunięciu rozpuszczalnika pozostałość chromatografowano na żelu krzemionkowym (heksan/octan etylu 4:1). Otrzymano tytułowy związek w postaci żółtego ciała stałego. TLC: Rf = 0,36
(heksan/octan etylu 4:1); HPLC20-100: tRet = 15,26. 1H-NMR (CD3OD; 200 MHz) 9,98/s, (1H); 7,93
i 7,85/każdy d, J = 9,5 (2x2H); 7,60/d, J = 2,5 (1H); 7,52/d, J = 5 (1H); 7,17/dxd, J = 2,5 i 5 (1H).
45b) N-1-(tert-butoksykarbonylo)-N-2-[(4-(tiofen-2-ylo)-fenylo]-metylideno}-hydrazon
Analogicznie do przykładu 37c, tytułowy związek otrzymano w postaci żółtych kryształów
z 2,47 g (13,1 mmola) 4-(tiofen-2-ylo)-benzaldehydu i 1,65 g (12,49 mmola) tert-butoksykarbonylohydrazydu (Fluka, Buchs, Szwajcaria) w 30 ml etanolu (4,5 godziny w 90°C). T.t: 162-165°C.
HPLC20-100: tRet = 16,08. 1H-NMR (CD3OD; 200 MHz), m.in. 7,91/s (1H); 1,53/s (9H).
45c) N-1-[tert-butoksykarbonylo)-N-2-[4-(tiofen-2-ylo)-benzylo]-hydrazyna
3,35 g (11,1 mmola) N-1-(tert-butoksykarbonylo-N-2-{4-[(tiofen-2-ylo)-fenylo]-metylideno}-hydrazonu i 0,819 g (11,1 mmola) cyjanoborowodorku sodowego (Fluka, Buchs, Szwajcaria) rozpuszczono w 11 ml THF (czarny roztwór) i dodano kroplami w okresie ponad 5 godzin do 2,11 g
(11,1 mmola) monohydratu kwasu p-toluenosulfonowego rozpuszczonego w 11 ml THF. Mieszaninę
mieszano przez noc w temperaturze pokojowej i pod azotem (pH = około od 3 do 4) i następnie rozcieńczono octanem etylu; warstwę organiczną przemyto kolejno solanką, nasyconym roztworem wodorowęglanu sodowego i ponownie solanką. Warstwę organiczną zatężono przez odparowanie
a pozostałość przeniesiono do 13,3 ml 1N roztworu wodorotlenku sodowego; dodano 15 chlorku metylenu i mieszaninę ogrzewano we wrzeniu przez 3 godziny przy temperaturze łaźni 60°C. Po oddzieleniu warstwy organicznej, warstwę tę zatężono przez odparowanie do sucha. Otrzymano tytułowy
związek w postaci lekko-żółtawego oleju. HPLC20-100: tRet = 12,36. 1H-NMR (CD3OD; 200 MHz) m.in.
3,91/s (2H); 1,42/s (9H).
45d) 1-{4-(Tiofen-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis[(tert-butoksykarbonylo)amino]-6-fenylo-2-aza heksan
Analogicznie do przykładu 37e, tytułowy związek otrzymano z 3,39 g (11,1 mmola), N-1-[tert-butoksykarbonylo)-N-2-[4-(tiofen-2-ylo)-benzylo]-hydrazyny i 2,93 g (11,1 mmola) (2R)-[(I’S)-Boc-amino2'-fenyloetylo]oksiranu (J. Org. Chem. 50, 4615 (1985)) w 50 ml izopropanolu, przy czym tytułowy
związek krystalizuje spontanicznie po ochłodzeniu roztworu reakcyjnego. T.t.: 165-168°C. HPLC20-100:
tRet = 18,84. 1H-NMR (CD3OD; 200 MHz) m.in. 7,56/d, J=9 (2H); 7,5-7,3/m (4H); 7,37,1/m (5H);
7,08/dxd, J=2 i 5 (1H); 3,85/s (2H); 1,33 i 1,32/każdy 8 (2x9H).
PL 193 822 B1
57
45e) 1-{4-(Tiofen-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-diamino-6-fenylo-2-azaheksan
Analogicznie do przykładu 39e, tytułowy związek otrzymano w postaci jasno-żółtego oleju
z 3,16 g (5,57 mmola) 1-{4-(tiofen-2-ylo)fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis[(tert-butoksykarbonylo)amino]-6-fenylo-2-azaheksanu w 30 ml kwasu mrówkowego po mieszaniu w temperaturze pokojowej
przez 6 godzin, który to olej poddano dalszej reakcji bez oczyszczania. 1H-NMR (CD3OD; 200 MHz)
m.in. 7,62/d, J=9 (2H); 7,57,1/kilka nałożonych multipletów (9H); 7,09/dxd, J=2 i 5 (1H); 3,72/8 (2H).
P r z y k ł a d 46: 1-{4-(Pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis[N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino]-6-fenylo-2-azaheksan
Proces A:
Z zabezpieczeniem od wilgoci, 10,85 g N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucyny (przykład 2e) i 17,1 g
TPTU umieszczono w 65 ml DMF.
Dodano 35,1 ml zasady Hüniga do białej zawiesiny i mieszaninę mieszano w temperaturze pokojowej przez 20 min. Następnie dodano 13,2 g (26 mmola) chlorowodorku 1-[4-(pirydyn-2-ylo)fenylo]-4-(S)-hydroksy-5(S)-2,5-diamino-6-fenylo-2-azaheksanu (przykład 37f) rozpuszczonego
w 65 ml DMF i mieszaninę mieszano przez 24 godziny do zakończenia reakcji (po 20 godzinach dodano dalsze 5 ml zasady Hüniga). Mieszaninę reakcyjną wylano do 600 ml wody, otrzymany osad
odsączono i przemyto wodą. Następnie pozostałość na filtrze rozpuszczono w chlorku metylenu
i przemyto 2x nasyconym roztworem NaHCO3, wodą i solanką. Po wysuszeniu siarczanem sodowym
i zatężeniu, otrzymaną piankę ługowano DIPE; następnie odsączono ciało stałe i wysuszono. Otrzymany surowy produkt rozpuszczono ponownie w chlorku metylenu, potraktowano węglem aktywnym
i po przesączeniu, strącono eterem. Otrzymany tytułowy związek wysuszono w ogrzewanym eksykatorze w 40°C w wysokiej próżni: t.t.: 202-204°C; TLC: Rf = 0,38 (octan etylu); HPLC20-100: tRet = 11,81.
FAB MS (M+H)+ = 705. Więcej produktu można otrzymać z ługu macierzystego po chromatografii
(SiO2, heksan/octan etylu, następnie octan etylu) i po krystalizacji z eteru (t.t.= 206-207°C).
Proces B:
Analogicznie do przykładu 4, 1,32 g 1-[4-(pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo)-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu w 5 ml DMF dodano do 0,42 g
(2,2 mmola) (N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucyny, 0,654 g (2,2 mmola) TPTU i 840 µl (5 mmola) zasady Hüniga w 5 ml DMF i mieszaninę mieszano w temperaturze pokojowej przez 22 godziny,
i przerabiano analogicznie do przykładu 3, otrzymując tytułowy związek.
46a) 1-{4-(Pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-N-Boc-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
Analogicznie do przykładu 1, roztwór 3,93 g (8,5 mmola) chlorowodorku 1-[4-(pirydyn-2-ylo)fenylo]-4(S)-hydroksy-2-(N-Boc-amino)-5(S)amino-6-fenylo-2-azaheksanu (przykład 47b) w 50 ml
DMF dodano kroplami do mieszaniny 2,58 g (13,6 mmola) N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucyny,
4,88 g (25,5 mmola) EDC i 2,3 g (17 mmola) HOBT w 50 ml DMF. Po przerobieniu surowy produkt
ługowano chlorkiem metylenu/DIPE, odsączono i wysuszono, otrzymując tytułowy związek. TLC:
Rf = 0,5 (octan etylu); HPLC20-100= tRet = 12,32. FAB MS (M+ H)+ = 634.
46b) Chlorowodorek 1-{4-(pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu
Analogicznie do przykładu 37f), 130 ml 4M HCl w dioksanie dodano do 4,4 g (6,94 mmola)
1-{4-(pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2N-Boc-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(1)-tert-leucylo)-amino-6-fenylo-2-azaheksanu i mieszaninę rozcieńczono 7 ml DMF. Po 2,75 godziny mieszaninę
przerobiono. Otrzymano tytułowy związek: TLC: Rf = 0,44 (chlorek metylenu/metanol 9/1); HPLC20-100:
tRet = 8,47. FAB MS (M+H)+ = 534.
Alternatywna procedura otrzymywania tytułowego związku z przykładu 46 jest następująca:
P r zy k ł ad
46: 1-[4-(Pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)2,5-bis[N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-feylo-2-azaheksan
Z zabezpieczeniem od wilgoci, 567 g (3,0 mola) N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucyny (przykład 2e)
i 891 g (3,0 mola) TPTU umieszczono w 3 litrach chlorku metylenu, chłodząc lodem; dodano kroplami
775 g (6 moli) zasady Hüniga i mieszaninę mieszano przez 20 min. Następnie dodano do roztworu
zawiesinę 432 g (1,0 mola) trichlorowodorku 1-[4-(pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4-(S)-hydroksy-5(S)-2,5-diamino-6-fenylo-2-azaheksanu w 3 litrach chlorku metylenu i mieszaninę mieszano w temperaturze
pokojowej przez noc do zakończenia reakcji. Mieszaninę reakcyjną przemyto 10 litrami wody, 10 litrami nasyconego roztworu NaHCO3 i 5 litrami solanki. Warstwy wodne ekstrahowano dalej 2x5 litrami
58
PL 193 822 B1
chlorku metylenu; warstwy organiczne wysuszono (Na2SO4) i zatężono przez odparowanie. Pozostałość rozpuszczono w 6 litrach octanu etylu i przesączono przez 500 g żelu krzemionkowego; kolumnę
przemywano 6 litrami octanu etylu i frakcje zawierające produkt zatężono przez odparowanie. Mieszanie we wrzącym DIPE/etanolu 49:1 (9 litrów; 1 godzina), ochłodzenie i przesączenie pozwoliło
uzyskać tytułowy związek, który może być dalej oczyszczany przez krystalizację z etanolu/wody
(t.t. = 207-209°C).
Związki wyjściowe otrzymano następująco:
a) 4-(Pirydyn-2-ylo)-benzaldehyd
11 g jodu a następnie 200 g dimetylowego acetalu 4-bromobenzaldehydu (przykład 37a) dodano do 317 g (13,0 mola) magnezu w 3,5 litra THF (atmosfera azotu). Równocześnie z rozpoczęciem
reakcji (ogrzewanie, jeżeli konieczne) dodano kroplami 2540 g (ogółem 2740 g; 11,8 mola) dimetylowego acetalu 4-bromobenzaldehydu w 3,5 litra toluenu (od 25° do 30°C, 1 godzina) i mieszaninę mieszano w temperaturze pokojowej przez 1 godzinę. Następnie odczynnik Grignarda został przeniesiony
do wkraplacza drugiej aparatury zawierającej 1750 g (11,0 mola) 2-bromopirydyny (Fluka, Buchs,
Szwajcaria) w 3,3 litra THF, 38 g (70 mmola) DPPP i 330 ml wodorku diizobutyloglinowego (20%
w heksanie). Wad 15° do 20°C dodawano kroplami odczynnik Grignarda (45 min.). Po 90 min. mieszania w temperaturze pokojowej mieszaninę reakcyjną wylano na 10 kg lodu, 1,5 litra stężonego
kwasu solnego i 1,5 kg kwasu cytrynowego. Dodano 1 kg Hyflo Super Cel i mieszaninę mieszano
przez 1 godzinę, i następnie przesączono; pozostałość przemyto 2 litrami wody, 2x 2 litrami toluenu
i na końcu 2x 2 litrami 1N roztworu HCl. Pierwszy przesącz i wodę po przemyciu połączono; warstwę
wodną oddzielono i ekstrahowano 2x dwoma toluenowymi przesączami. Otrzymane warstwy organiczne przemyto dwoma przesączami zawierającymi kwas solny. Warstwy wodne połączono; dodano
6 litrów toluenu i mieszaninę doprowadzono do pH od 8 do 9 4,6 litrami roztworu wodorotlenku sodowego (30% w wodzie). Mieszaninę przesączono przez Hyflo (środek pomocniczy do sączenia zawierający ziemię okrzemkową, Fluka, Buchs, Szwajcaria); warstwę wodną oddzielono i ekstrahowano 2x
2 litrami toluenu. Warstwy organiczne przemyto 2x wodą, suszono (Na2SO4) i potraktowano węglem
aktywnym. Dodatek 0,5 kg żelu krzemionkowego, mieszanie, sączenie i zatężanie przez odparowanie
pozwoliło uzyskać tytułowy związek (dane fizyczne jak w przykładzie 37b).
*b) N-1-(tert-Butoksykarbonylo)-N-2-{4(pirydyn-2-ylo)-fenylo]metylideno}-hydrazon
Roztwór 1770 g (9,67 mola) 4-(pirydyn-2-ylo)-benzaldehydu i 1220 g (9,2 mola) tert-butoksykarbonylohydrazydu (Fluka, Buchs, Szwajcaria) w 12,5 litrach etanolu ogrzewano we wrzeniu
przez 4 godziny. Mieszaninę ochłodzono do 40°C i dodano 6 kg lodu; mieszaninę przesączono
i tytułowy związek przemyto 6 litrami wody tak, że otrzymano związek w postaci czystej (dane fizyczne
jak w przykładzie 37c).
*c) N-1-(tert-Butoksykarbonylo)-N-2-[4-(pirydyn-2-ylo)-benzylo]-hydrazyna
Zawiesinę zawierającą 1655 g (5,57 mola) N-1-(tert-butoksykarbonylo)-N-2-{4-[(pirydyn-2-ylo)fenylo]-metylideno}-hydrazonu w 12 litrach metanolu wodorowano w obecności 166 g 10% Pd/C pod
normalnym ciśnieniem w temperaturze pokojowej. Katalizator odsączono i przemyto metanolem; rozpuszczalnik usunięto. Krystalizacja z heksanu pozwoliła uzyskać tytułowy związek: U.: 74-77°C.
*d) 1-[4-(Pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis[(tert-butoksykarbonylo)amino]-6-fenylo-2-azaheksan
Roztwór 1185 g (4,5 mola) (2R)-[(I’S)-(tert-butoksykarbonylo)-N-2-[4-(pirydyn-2-ylo)-benzylo]oksiranu i 1230 g (4,1 mola) N-1-(tert-butoksykarbonylo)-N-2-[4-(pirydyn-2-ylo)-benzyloj-hydrazyny
w 14 litrach izopropanolu ogrzewano we wrzeniu przez 16 godzin. Po ochłodzeniu dodano 15 kg lodu
i 10 litrów wody; mieszaninę mieszano przez 2 godziny; katalizator odsączono i przemyto 6 litrami
wody. Dwukrotne mieszanie w 5 litrach eteru, w każdym przypadku, przesączenie, przemycie 2 litrami
eteru i na koniec 2 litrami eter/eter tert-butylometylowy 1:1 pozwoliło uzyskać tytułowy związek:
t.t: 183-188°C.
*e) Trichlorowodorek 1-[4-(pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-diamino]-6-fenylo-2-azaheksanu
Roztwór 1465 g (2,6 mola) 1-[4-(pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)hydroksy-5(S)-2,5-bis[(tert-butoksykarbonylo)amino]-6-fenylo-2-azaheksanu w 12 litrach THF i 4 litrach kwasu solnego (4N w wodzie)
mieszano w 50°C przez 4 godziny. Warstwę, wodną oddzielono od otrzymanej dwufazowej mieszaniny i zatążono przez odparowanie w próżni. Pozostałość rozcieńczono 4 litrami etanolu, zatężono
przez odparowanie, rozcieńczono 4 litrami etanolu/toluenu 1:1, zatężono przez odparowanie, rozcień-
PL 193 822 B1
59
czono 4 litrami etanolu i ponownie zatężono przez odparowanie. Mieszanie w 9 litrach DIPE i sączenie
pozwoliło uzyskać tytułowy związek (dane fizyczne jak w przykładzie 37f).
*e(i): Alternatywnie 1-[4-(pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-di[(tert-butoksykar-bonylo)amino]-6-fenylo-2-azaheksan jest otrzymywany następująco:
W atmosferze azotu, powoli dodawano kroplami 2,1 ml (2,1 mmola) 1,00M roztwór wodorku diizobutyloglinowego w chlorku metylenu do chłodzonego lodem roztworu 200 mg (0,347 mmola) 1-[4-(pirydyn-2-ylo)fenylo]-1-okso-5(S)-2,5-di[(tert-butoksykarbonylo)amino]-4(S)-hydroksy-6-fenylo-2-azaheksanu w 5 ml THF (pieni się). Po 2 godzinach dodano 7 ml octanu etylu i, po dalszych 30 min.,
70 ml metanolu. Mieszaninę reakcyjną ogrzano do temperatury pokojowej i mieszano przez 2 godziny;
dodano 0,5 ml wody i 5 g siarczanu sodowego, i mieszaninę mieszano ponownie przez 1 godzinę do
zakończenia reakcji. Sole odsączono, a przesącz zatężono przez odparowanie. Średnio-ciśnieniowa
chromatografia (SiO2, heksan/octan etylu 3:2 ---> octan etylu) pozwoliła otrzymać tytułowy związek:
t.t. 184°C; TLC: Rf = 0,26 (heksan/octan etylu 1:1); FAB MS (M+H)+ = 563.
Syntezę materiału wyjściowego 1-[4-(pirydyn-2-ylo)-fenylo]-1-okso-5(S)-2,5-di[(tert-butoksykarbonylo)amino]-4(S)-hydroksy-6-fenylo-2-azaheksanu przeprowadzono w następujących etapach:
Etap (1) Ester metylowy kwasu 4-(pirydyn-2-ylo)-benzoesowego 24,0 g (150 mmola) estru metylowego kwasu 4-cyjanobenzoesowego (Fiuka, Suchs, Szwajcaria) w 150 ml toluenu umieszczono
w atmosferze acetylenu w autoklawie i dodano 0,30 g (1,6 mmola) kobaltocenu (= dicyklopentadienylokobaltu; Aldrich, Milwaukee, USA). Mieszaninę poddano działaniu acetylenu o ciśnieniu 15 atm.,
ogrzewano w 180°C i mieszano przez 12 godzin. Po ochłodzeniu i dekompresji dodano do czarnej
zawiesiny 9,5 g węgla aktywnego; mieszaninę rozcieńczono 250 ml toluenu, mieszano przez 30 min.,
przesączono i zatężono przez odparowanie. Krystalizacja z ciepłego eteru po dodaniu heksanu pozwoliła otrzymać tytułowy związek: t.t. 96°C; TLC: Rf = 0,37 (heksan/octan etylu 4:1); FAB MS (M+H)+ =
= 214. Więcej produktu może być otrzymane z ługu macierzystego po chromatografii kolumnowej
(SiO2, heksan/octan etylu 19:1 ---> 4:1).
Etap (2) Kwas 4-(pirydyn-2-ylo)-benzoesowy:
12,85 g (60,2 mmola) estru metylowego kwasu 4-(pirydyn-2-ylo)benzoesowego w 125 ml metanolu i 67 ml 1N roztworu wodorotlenku sodowego mieszano w temperaturze pokojowej przez 6 godzin. Otrzymany roztwór częściowo zatężono przez odparowanie; pozostałość wodną ekstrahowano
octanem etylu i zakwaszono do pH ~ 1,5 2N roztworem HCl. Tytułowy związek wytrącił się i można
było go przesączyć i przemyć wodą: TLC (octan etylu): Rf = 0,35; FAB MS (M+H)+ = 200.
Etap (3) Bezwodnik kwasu izo-butyloksymrówkowego i kwasu 4(pirydyn-2-ylo)-benzoesowego:
Z zabezpieczeniem przed dostępem powietrza, 6,0 g (30 mmola) kwasu 4-(pirydyn-2-ylo)-benzoesowego zawieszono w -20°C w 90 ml THF i dodano 9,90 ml (90 mmola) N-metylo-morfoliny
i 4,32 ml (33 mola) chloromrówczanu izobutylowego. Po 33 min. mieszaninę odsączono, przemyto
małą ilością zimnego THF i przesącz częściowo zatężono przez odparowanie; pozostałość rozcieńczono chlorkiem metylenu, przemyto lodowatą wodą i zimną solanką, wysuszono (Na2SO4) i zatężono
przez odparowanie, otrzymując tytułowy związek: 1H-NMR (COCl3) m.in. 8,75 (m, 1H), 8,16 (AB, J = 8,
4H), 7,81 (m, 2H), 7,32 (4-liniowy układ, J = 5, 1H), 4,16 (d, J=7, 2H), 2,10 (9-liniowy układ, J=7, 1H),
1,02 (d, J=7, 6H).
Etap (4) [4-(2-Pirydylo)]-benzoesan 1-(R)-cyjano-2(S)-(N-tert-butoksykarbonyloamino)-3-fenylopropylu:
W 0°C, 250 mg (0,9 mmola) chlorku benzylotrietyloamoniowego dodano do 2,0 g (30 mmola)
cyjanku potasowego w 7,5 ml wody i 7,5 ml chlorku metylenu. Następnie dodano kroplami kolejno
roztwór 6,21 g (24,9 mmola) Boc-(L)-fenyloalaninalu w 10 ml chlorku metylenu i roztwór: ok. 30 ml
bezwodnika kwasu izo-butyloksymrówkowego kwasu 4-(pirydyn-2-ylo)-benzoesowego w 10 ml chlorku
metylenu. Po 20 min. w 0°C, mieszanie kontynuowano w temperaturze pokojowej przez dalsze 4 godziny i mieszaninę reakcyjną w końcu rozcieńczono chlorkiem metylenu/wodą. Warstwę wodną oddzielono i ekstrahowano 2x chlorkiem metylenu; warstwę organiczną przemyto 3x wodą i solanką,
wysuszono (Na2SO4) i zatężono przez odparowanie. Chromatografia kolumnowa (SiO2; heksan/octan
etylu 4:1 ---> 2:1) pozwoliła otrzymać ok. 5:1 mieszaninę [4-(2-pirydylo)]-benzoesanu 1-(R)-cyjano-2(S)-(N-tert-butoksykarbonyloamino)-3-fenylopropylu i [4-(2-pirydylo)]-benzoesanu 1-(S)-cyjano-2(S)-(N-tert-butoksykarbonyloamino)-3-fenylopropylu: TLC (heksan/octan etylu 4:1): Rf = 0,11; FAB MS
(M+H)+ = 458. 1H-NMR (CDCl3) m.in. 5,66(d, J=6, 5/6H, 1-(R)-epimer), 5,53(m, 1/6H, 1-(S)-epimer).
Ługowanie w DIPE pozwoliło otrzymać z diastereoizomeryczną czystością [4-(2-pirydylo)]-benzoesan
1-(R)-cyjano-2(S)-(N-tert-butoksykarbonyloamino)-3-fenylopropylu: t.t. 140-141°C.
60
PL 193 822 B1
Etap (5) 4-(S)-1,4-Di[(tert-butoksykarbonylo)amino]-3(R)-[4(pirydyn-2-ylo)fenylo]-karbonyloksy-5-fenylo-1-azapent-1-en:
2,29 g (5,0 mmola) [4-(2-pirydylo)]-benzoesanu 1-(R)-cyjano-2(S)(N-tert-butoksykarbonyloamino)-3-fenylopropylu rozpuszczono w 80 ml metanolu i dodano 900 mg (15 mmola) kwasu octowego i 661,5 mg (5 mmola) tert-butoksykarbonylohydrazydu; po dodaniu 2,3 g niklu Raneya, mieszaninę poddano wodorowaniu. Częściowo strącony produkt rozpuszczono przez dodanie metanolu
i łagodne ogrzewanie; katalizator odsączono i przesącz zatężono przez odparowanie. Pozostałość
przeniesiono do octanu etylu/nasyc. roztworu NaHCO3; warstwę wodną oddzielono i ekstrahowano
dalej 2x octanem etylu. Warstwę organiczną przemyto solanką, wysuszono (Na2SO4) i zatężono przez
odparowanie. Średnio-ciśnieniowa chromatografia (SiO2; heksan/octan etylu 4:1 ---> octan etylu) pozwoliła otrzymać tytułowy związek: t.t. 195-196°C; TLC (heksan/octan etylu 1:1): Rf = 0,39; FAB
MS(M+H)+ = 575.
Etap (6) 1-[4-(Pirydyn-2-ylo)fenylo]-1-okso-5-(S)-2,5-di[(tert-butoksykarbonylo)amino]-4(S)-hydroksy-6-fenylo-2-azaheksan:
W atmosferze azotu, 111 mg (85%, 1,5 mmola) NaCNBH3 dodano do roztworu 862 mg
(1,5 mmola) 4-(S)-1,4-di[(tert-butoksykarbonylo)amino]-3(R)-[4-(pirydyn-2-ylo)fenylo]-karbonyloksy-5-fenylo-1-azapent-1-enu w 10 ml THF. Dodano kroplami roztwór 290 mg (1,5 mmola) kwasu
p-toluenosulfonowego w 4 ml THF. Po 2,5 godzinach mieszania dodano dalsze 55 mg NaCNBH3
i 145 mg kwasu ptoluenosulfonowego w 2 ml THF, i mieszaninę mieszano ponownie przez 2,5 godziny. Następnie mieszaninę reakcyjną wylano do 230 ml 1% roztworu K2B4O7 * 4H2O w wodzie, mieszano przez noc do zakończenia reakcji, przesączono i przemyto wodą. Pozostałość przeniesiono do
octanu etylu; roztwór przemyto solanką, wysuszono (Na2SO4) i zatężono przez odparowanie
{---> 4-(S)-1,4-di[(tert-butoksykarbonylo)amino]-3(S)-[4-(pirydyn-2-ylo)fenylo]-karbonyloksy-5-fenylo-1-azapentan: TLC (heksan/octan etylu 1:1): Rf = 0,45}. Otrzymaną piankę rozpuszczono w 25% ml
eteru dimetylowego glikolu dietylenowego; dodano 250 µl 7-metylo-1,5,7-triazabicyklo[4.4.0]dec-5-enu
(Fluka, Buchs, Szwajcaria) i mieszaninę ogrzewano w 80°C przez 1,5 godziny. Mieszaninę zatężono
przez odparowanie w wysokiej próżni a pozostałość przeniesiono do octanu etylu/wody; warstwę
wodną oddzielono i ekstrahowano dalej 2x octanem etylu. Fazy organiczne przemyto solanką, wysuszono (Na2SO4) i zatężono przez odparowanie. w wyniku krystalizacji z DIPE/heksanu uzyskano tytułowy związek: t.t.=104-105°; TLC (heksan/octan etylu 1:1): Rf = 0,20; FAB MS (M+H)+ = 577.
P r z y k ł a d 47: [4-(pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis-[N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izoleucylo)amino]-6-fenylo-2-azaheksan
W atmosferze azotu, 0,45 g (1,5 mmola) N-metoksykarbonylo-(L)-izo-leucyny, 0,85 g (4,5 mmola) EDC i 0,4 g (3 mmola) HOST rozpuszczono w 10 ml DMF. Po dodaniu 1,26 ml TEA i mieszaniu
przez 10 min. dodano kroplami roztwór 0,96 g (1,5 mmola) chlorowodorku 1-[4(pirydyn-2-ylo]-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izo-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu
w 10 ml DMF. Po 2 godzinach, mieszaninę reakcyjną zatężono przez odparowanie. Otrzymany olej
przeniesiono do chlorku metylenu i przemyto wodą, 2x roztworem nasyc. NaHCO3, wodą i solanką.
Warstwę wodną ekstrahowano chlorkiem metylenu; połączone warstwy wysuszono (Na2SO4)
i zatężono przez odparowanie. Pozostałość ługowano najpierw DIPE a następnie chlorkiem metylenu/eterem, następnie odsączono i wysuszono otrzymując tytułowy związek: TLC (octan etylu):
Rf = 0,45; HPLC20-100: tRet = 11,71; FAB MS (M+H)+ = 705.
47a) 1-[4-(Pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-(N-Boc-amino)-5(S)-trifluoroacetylo-amino-6-fenylo-2-azaheksan
Analogicznie do przykładu 37e, 7 g (23 mmol) N-1-[tert-butoksykarbonylo)-N-2-[4-(pirydyn-2-ylo)-benzylo-1-hydrazyny poddano reakcji z 6 g (23 mmola) (2R)-[(1'S)-trifluoroacetylo-amino-2'-fenyloetylo]oksiranu w 125 ml izopropanolu w 80°C, tworząc tytułowy związek. TLC (chlorek metylenu/metanol 1:1): Rf = 0,33; HPLC20-100: tRet = 12,76; FAB MS (M+H)+ = 559.
47b) 1-[4-(Pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-(N-Bocamino)-5(S)amino-6-fenylo-2-azaheksan
Analogicznie do przykładu 40e, 5,6 g (10 mmol) 1-[4-(pirydyn-2-ylo)fenylo]-4(S)-hydroksy-2-(N-Boc-amino)-5(S)-trifluoroacetylo-amino-6-fenylo-2-azaheksanu rozpuszczono w 130 ml metanolu,
ogrzewano do 65°C i przekształcono w tytułowy związek przez dodanie kroplami 50 ml 1M wodnego
roztworu węglanu potasowego. TLC: Rf = 0,17 (chlorek metylenu/metanol 9/1); HPLC20-100: tRet = 8,50;
FAB MS (M+ H)+ = 463.
PL 193 822 B1
61
47c) 1-[4-(Pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-(N-Boc-amino)-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izo-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
Analogicznie do przykładu 1, roztwór 1,62 g (3,5 mmola) 1-[4(pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-(N-Boc-amino)-5(S)amino-6-fenylo-2-azaheksanu w 25 ml DM F dodano kroplami do
mieszaniny 1,06 g (5,6 mmola) N-metoksykarbonylo-(L)-izo-leucyny, 2,01 g (10,5 mmola) EDC
i 0,95 g (7 mmola) HOBT w 20 ml DMF. Po przerobieniu surowy produkt ługowano DIPE, odsączono
i wysuszono. TLC: Rf = 0,5 (octan etylu); HPLC20-100: tRet = 12,52. FAB MS (M+H)+ = 634.
47d) Chlorowodorek 1-[4-(pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izoleucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu
Analogicznie do przykładu 40g, 40 ml 4M HCl w dioksanie dodano do 1,9 g (3 mmola) 1-[4-(pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-N-Boc-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izo-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu i mieszaninę, rozcieńczono 3 ml DMF. Po 2,5 godzinach mieszaninę przerobiono. Otrzymano tytułowy związek: TLC: Rf = 0,55 (chlorek metylenu/metanol 9/1); HPLC20-100:
tRet = 8,74; FAB MS (M+H)+ = 534.
P r z y k ł a d 48: 1-[4-(Pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(5)-hydroksy-2-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-5(5)-N-(N-metoksykarbonylo(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
Analogicznie do przykładu 1, roztwór 0,964 g (1,5 mmola) chlorowodorku 1-[4-(pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu w 10 ml DMF dodano kroplami do mieszaniny 0,42 g (2,4 mmola) N-metoksykarbonylo-(L)-waliny, 0,862 g (4,5 mmola) EDC, 0,405 g (3 mmola) HOBT i 1,26 ml TEA w 10 ml DMF. Po przerobieniu surowy produkt ługowano DIPE, odsączono i wysuszono. Kolejno chromatografia kolumnowa
(SiO2; heksan/octan etylu: 1/1 do 3/1) dostarczyła czysty tytułowy związek: TLC: Rf = 0,35 (octan etylu); HPLC20-100: tRet = 10,9. FAB MS (M+H)+ = 691.
P r z y k ł a d 49: 1-[4-(Pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(5)-hydroksy-2-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tertleucylo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
Analogicznie do przykładu 1, roztwór 0,315 g (0,5 mmola) chlorowodorku 1-[4-(pirydyn-2-ylo)fenylo]-4(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu
w 3 ml DMF dodano kroplami do mieszaniny 0,152 g (0,8 mmola) N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucyny, 0,287 g (1,5 mmola) EDC, 0,135 g (1 mmol) HOBT i 0,49 ml TEA w 3 ml DMF. Po przerobieniu, surowy produkt oczyszczono kolejno drogą średnio-ciśnieniowej chromatografii kolumnowej
(SiO2 heksan/octan etylu), otrzymując tytułowy związek: TLC: Rf = 0,35 (octan etylu); HPLC20-100:
tRet = 11,05. FAB MS (M+H)+ = 691.
Związki wyjściowe otrzymano następująco:
49a) 1-[4-(Pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-N-Boc-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
Analogicznie do przykładu 1, roztwór 4,1 g (8,87 mmola) 1-[4(pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-(N-Boc-amino)-5(S)amino-6-fenylo-2-azaheksanu (przykład 47b) w 50 ml DMF dodano
kroplami do mieszaniny 2,49 g (14,2 mmola) N-metoksykarbonylo-(L)-waliny, 5,1 g (26,6 mmola) EDC,
2,4 g (17,7 mmola) HOBT i 7,45 ml TEA w 50 ml DMF. Po przerobieniu, surowy produkt ługowano 2x
DIPE, odsączono i wysuszono, otrzymując tytułowy związek: TIC: Rf = 0,42 (octan etylu); HPLC20-100:
tRet = 11,92. FAB MS (M+H)+ = 620.
49b) Chlorowodorek 1-[4-(pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu
Analogicznie do przykładu 37f), 30 ml 4M HCl w dioksanie dodano do 3,5 g (5,65 mmola)
1-{4-(pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-N-Boc-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu i mieszaninę rozcieńczono 5 ml DMF. Po 3,5 godziny mieszaninę przerobiono. Otrzymano tytułowy związek: TLC: Rf = 0,53 (chlorek metylenu/metanol 9/1); HPLC20-100:
tRet = 8,00. FAB MS (M+H)+ = 520.
62
PL 193 822 B1
P r z y k ł a d 50: 1-[4-(Pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izo-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
Analogicznie do przykładu 46, 0,96 g (1,5 mmola) 1-[4-(pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izoleucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu 3HCl (przykład 47d)
w 10 ml DMF poddano reakcji z 0,263 g (1,5 mmola) N-metoksykarbonylo-(L)-waliny, 0,446 g
(1,5 mmola) TPTU i 0,78 ml (4,5 mmola) DBU w 7 ml DMF. Po przerobieniu, otrzymano tytułowy związek: TLC: Rf = 0,4 (octan etylu); HPLC20-100: tRet = 11,23. FAB MS (M+H)+= 691.
P r z y k ł a d 51: 1-[4-(Pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izoleucylo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
Analogicznie do przykładu 1, roztwór 1,26 g (2 mmola) chlorowodorku 1-[4-(pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu
(przykład 49b) w 12 ml DMF dodano kroplami do mieszaniny 0,6 g (3,2 mmola) N-metoksykarbonylo(L)-izo-leucyny, 1,14 g (6 mmola) EDC, 0,54 g (4 mmola) HOBT i 1,68 ml TEA w 13 ml DMF. Po przerobieniu, surowy produkt ługowano DIPE i oczyszczano stosując średnio-ciśnieniową chromatografię
kolumnową (SiO2; heksan/octan etylu), otrzymując tytułowy związek: TLC: Rf = 0,32 (octan etylu);
HPLC20-100: tRet = 11,04. FABMS(M+H)+=691.
P r z y k ł a d 52: 1-[4-(Pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-N-(N-etoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-6-fenylo-2-azaheksan
Analogicznie do przykładu 1, roztwór 0,629 g (1 mmol) chlorowodorku 1-[4-(pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu
(przykład 49b) w 5 ml DMF dodano kroplami do mieszaniny 0,303 g (1,6 mmola) N-etoksykarbonylo-(L)-waliny, 0,575 g (3 mmola) EDC, 0,27 g (2 mmola) HOBT i 0,98 ml TEA w 7 ml DMF. Po przerobieniu, surowy produkt ługowano DIPE i oczyszczano stosując średnio-ciśnieniową chromatografię
kolumnową (SiO2; heksan/octan etylu), otrzymując tytułowy związek: TLC: Rf = 0,33 (octan etylu);
HPLC20-100: tRet =11,13. FABMS (M+H)+ = 691.
P r zy k ł ad
53: Sól 1-[4-(pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis[N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu i kwasu metano sulfonowego
210 mg (0,28 mmola) 1-[4-(pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis[N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu (przykład 46) rozpuszczono w 10 ml chlorku metylenu, ogrzewając i dodano 19,5 µl (0,3 mmola) kwasu metanosulfonowego. Odsączono tytułowy związek wytrącony z eteru i wysuszono pod zmniejszonym ciśnieniem w 50°C. FAB MS
(M+H)+= 705. 1H-NMR (CD3OD) (przesunięcia chemiczne protonów wolnej zasady pirydynowej
w nawiasie); δ: 8,81 (8,6), 8,65 (7,9), 8,36 (7,8), 8,05 (7,35) jak również, dodatkowo, sygnały grupy
metylowej soli: δ: 2,7 ppm.
P r z y k ł a d 54: Chlorowodorek 1-[4-(pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis[N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu
70 mg (0.094 mmola) 1-[4-(pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis[N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu (przykład 46) rozpuszczono w 6 ml dioksanu i dodano 25 µl 4M roztworu HCl w dioksanie. Otrzymany osad odsączono i wysuszono. FAB MS
(M+H)+ = 705. 1H-NMR (CD3OD) (przesunięcia chemiczne protonów wolnej zasady pirydynowej
w nawiasie); δ: 8,81 (8,6), 8,65 (7,9), 8,36 (7,8), 8,05 (7,35). Analiza elementarna hydratu tytułowego
związku: Cl znaleziono: 4,6%; obl.: 4,63%.
P r z y k ł a d 55: Roztwór żelatynowy
Sterylizowany filtracyjnie, zawierający jako solubilizer 20% cyklodekstryn, roztwór wodny jednego ze związków o wzorze I, wymienionego w poprzednich przykładach (np. tytułowy związek
z przykładu 2), jako składnika aktywnego, jest mieszany i ogrzewany w aseptycznych warunkach ze
sterylnym roztworem żelatyny, zawierającym fenol jako środek konserwujący tak, że 1,0 ml roztworu
ma następujący skład:
składnik aktywny
3 mg
żelatyna
150 mg
fenol
4,7 mg
woda destylowana zawierająca 20% cyklodekstryn jako solubilizator
1,0 ml.
P r z y k ł a d 56: Sterylna wysuszona substancja do injekcji
5 mg jednego ze związków o wzorze I, wymienionego w poprzedzających przykładach (na
przykład związek tytułowy z przykładu 3), jako składnika aktywnego rozpuszczono w 1 ml wodnego
PL 193 822 B1
63
roztworu zawierającego 20 mg mannitolu i 20% cyklodekstryny jako solubilizatora. Roztwór sterylizowano filtracyjnie i w warunkach aseptycznych wprowadzono do 2 ml ampułek, głęboko zamrożono
i liofilizowano. Przed użyciem liofilizat jest rozpuszczany 1 ml destylowanej wody lub 1 ml fizjologicznego roztworu soli. Roztwór jest podawany domięśniowo lub dożylnie. Formulacja może być również
wprowadzana do dwukomorowych strzykawek jednorazowych.
P r z y k ł a d 57: Spray do nosa
500 mg subtelnie zmielonego (5,0 mm) proszku jednego ze związków o wzorze I, wymienionego w poprzedzających przykładach (na przykład związek z przykładu 4), zawieszono jako składnik
aktywny w mieszaninie 3,5 ml Myglyolu 812® i 0,08 g alkoholu benzylowego. Zawiesinę wprowadzono
do pojemnika posiadającego zawór odmierzający. Wprowadzono 5,0 g Freonu 12® (dichlorodifluorometan; nazwa handlowa DuPont) pod ciśnieniem przez zawór pojemnika. „Freon" rozpuszczono
w mieszaninie Myglyol/alkohol benzylowy poprzez wytrząsanie. Pojemnik spraylu zawiera w przybliżeniu
100 pojedynczych dawek, które mogą być niezależnie podawane.
P r z y k ł a d 58: Tabletki powlekane cienką warstwą
Następujące składniki są przetwarzane celem wytworzenia 10000 tabletek, z których każda zawiera 100 mg składnika aktywnego:
składnik aktywny
1000 g
skrobia kukurydziana
680 g
koloidalny kwas krzemowy
200 g
stearynian magnezu
20 g
kwas stearynowy
50 g
sól sodowa karboksymetyloskrobi
250 g
woda
według potrzeb
Mieszaninę jednego ze związków o wzorze i wymienionego w poprzedzających przykładach (na
przykład związek z przykładu 5) jako składnik aktywny, 50 g skrobi i kukurydzianej i koloidalny kwas
krzemowy przetwarzano z pastą skrobiową wytworzoną z 250 g skrobi kukurydzianej i 2,2 kg wody
demineralizowanej z utworzeniem wilgotnej masy. Masa ta jest przeciskana przez sito o rozmiarze
3 mm mesh i suszona w suszarni ze złożem fluidalnym w 45°C prze 30 min. Wysuszone granulki są
przeciskane przez sito o rozmiarze 1 mm mesh, mieszane z uprzednio przesianą mieszaniną (sito
1 mm) 330 g skrobi kukurydzianej, stearynianu magnezu, kwasu stearynowego i karboksymetyloskrobi, i prasowane z utworzeniem lekko wypukłych tabletek.
P r z y k ł a d 59: Kapsułki (I)
Związek z jednego wyżej wymienionych przykładów (np. tytułowy związek z przykładu 6) rozdrobniono mikrocząsteczkowo (rozmiar cząstki około 1 do 100 µm) z użyciem miksera nożowego
(np. Tumix). Podobnie rozdrobniono mikrocząsteczkowo ®Pluronic F 68 (polimer blokowy glikoli polietylenowego i polipropylenowego; Wyandotte Chem. Corp., Michigan, USA; również dostępnego
z Emkalyx, Francja; nazwa handlowa BASF) z użyciem typowego miksera i najdrobniejsza frakcja
została usunięta na sicie (0,5 mm) i zużyta dalej, jak poniżej. 16,00 g oleju sezamowego umieszczono
w szklanej zlewce i dodano 1,20 g rozdrobnionego mikrocząsteczkowo składnika aktywnego,
1,20 najdrobniejszej frakcji ®Pluronic F 68 i 1,20 g hydroksypropylometylocelulozy (Cellulose HP-M-603 z Shin-Etsu Chemicals Ltd., Tokio, JP) mieszając z użyciem urządzenia mieszającego (IKA-Werk, FRG) połączonego z ząbkowanym mieszadłem (średnica: 46 mm) (szybkość mieszania:
2000 obr./min.). Po 20 minutach mieszania z wskazaną szybkością wytwarza się zawiesina
o konsystencji pasty, która jest wprowadzana do kapsułek z twardej żelatyny (20 x 40 mm; R. P. Scherer AG, Eberbach, FRG).
P r z y k ł a d 60: Kapsułki (II)
W celu przygowania 10000 kapsułek zawierających po 100 mg składnika aktywnego (z jednego
z uprzednio wymienionych przykładów, na przykład tytułowy związek z przykładu 7) w kapsułce, poddano przeróbce następujące składniki:
składnik aktywny
1000 g
®Pluronic F68
1000 g
hydroksypropylometyloceluloza
1000 g
olej sezamowy
1000 g
(źródła składników - patrz przykład 10).
64
PL 193 822 B1
Olej sezamowy został umieszczony w ogrzewanym naczyniu (Fryma) i dorzucono ®Pluronic F 68.
Naczynie ogrzewano w 60°C i ®Pluronic rozprowadzano mieszając (czas trwania około 2 godzin).
Mieszając i homogenizując mieszaninę ochłodzono do około 30°C. Odrzucono hydroksypropylometylocelulozę i składnik aktywny, i mieszając i homogenizując (około 1 godzinę) rozprowadzono w oleistej
masie. Zawiesinę o konsystencji pasty wprowadzono do kapsułek z twardej żelatyny (rozmiar 0; dostępne, na przykład, z Elanco lub Parke-Davis (Caprogel) lub kapsułek z miękkiej żelatyny (20 mm
długości; R. P. Scherer AG, Eberbach, FRG) z użyciem typowej aparatury.
P r z y k ł a d 61: Dyspersja
W celu przygotowania dyspersji zawierającej 120,0 mg składnika aktywnego/10 ml (korzystnie
związku tytułowego z przykładu 46) poddano przeróbce następujące składniki:
składnik aktywny
120,0 mg
®Klucel HF (hydroksypropyloceluloza; Hercules, Niemcy)
50,0 mg
Tween 20 (monolaurynian polioksyetylenosorbitanu;
100,0 mg
Fluka, Buchs, Szwajcaria)
woda demineralizowana
10,0 ml
Wodę demineralizowaną umieszczono w zbiorniku; dorzucano wolno hydroksypropylocelulozę,
mieszając, z użyciem mieszadła magnetycznego i pozostawiono do spęcznienia na 1 godzinę. Następnie dodano monolaurynian polioksyetylenosorbiranu i mieszaninę mieszano przez 5 min. za
pomocą mieszadła magnetycznego. Na końcu dodano składnik aktywny i mieszaninę mieszano
przez 15 min. za pomocą mieszadła magnetycznego.
P r z y k ł a d 62: Czynność inhibitująca względem proteazy HIV-1.
Z użyciem układu wyżej opisanego z ejkozapeptydem RRSNQVSQNYPIVQNIQGRR otrzymano
niżej podane wartości IC50 z następujących przykładów:
Przykład
IC50 (µM)
1
0,032
2
0,014
3
0,041
4
0,038
5
0,040
6
0,022
7
0,013
8
0,010
9
0,019
10
0,020
11
0,037
12
0,020
13
0,032
14
0,031
15
0,050
16
0,033
17
0,018
18
0,025
19
0,022
20
0,015
21
0,043
22
0,040
23
0,034
24
0,050
25
0,100
26
0,021
27
0,027
27 (izomer 1-metylo-1H-tetrazolilowy)
0,051
28
0,083
29
0,014
30
0,054
PL 193 822 B1
31
34
35
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
65
0,171
0,072
0,058
0,029
0,085
0,012
0,021
0,032
0,015
0,037
0,029
0,012
0,026
0,040
0,031
0,020
0,028
0,034
0,034
P r z y k ł a d 63: Ochrona komórek MT-2 przed infekcją HIV
Stosując uprzednio wskazany układ testowy, inhibitowanie infekcji komórek MT-2 szczepem wirusa HIV-1/MN tytułowym związkiem z przykładu 46, 1-[4-(pirydyn-2-ylo)fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis[N(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino]-6-fenylo-2-azaheksanu dało następującą wartość ED90: ED90 = 0,003 µM.
P r z y k ł a d 64: Poziomy we krwi u myszy
Stosując uprzednio wskazany układ testowy do określania farmakokinetyki związków o wzorze I,
tytułowy związek z przykładu 46, 1-[4(pirydyn-2-ylo)fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis[N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino]-6-fenylo-2-azaheksan, wykazywał u myszy następujące poziomy
we krwi po podaniu doustnie 120 mg/kg:
Poziom w surowicy (µM) tytułowego związku z przykładu 46
30 min.
90 min. po podaniu
21,83
31,76.
P r z y k ł a d 65: Preparat w postaci roztworu (I)
Preparat zawiera 100 mg tytułowego związku z przykładu 46 jako składnika aktywnego, 100 mg
racemicznego kwasu mlekowego (90%), Celulozę-HP-M-603, żel krzemionkowy (Aerosil 200) i wodę.
Dejonizowaną (2 g).
P r z y k ł a d 66: Preparat w postaci roztworu (II)
Preparat zawiera 18,4 mg tytułowego związku z przykładu 46 jako składnika aktywnego, 5 mg
Celulozy-HPM-603, 40 mg N-metylopirolidonu i wodę redestylowaną do 1 ml.
Zastrzeżenia patentowe
1. Pochodna azaheksanu o działaniu przeciwwirusowym o wzorze (I)
w którym
R1 i R6 oznaczają, niezależnie od siebie nawzajem, grupę metoksykarbonylową lub etoksykarbonylową,
66
PL 193 822 B1
4-[2-(1-metylo-1-fenylo-etylo)-2H-tetrazol-5-ilo]-fenylowej, 4-(tetrazol-5-ilo)-fenylowej, 4-(2-metylo-2H-tetrazol-5-ylo)-fenylowej, 4-(1-metylo-1H-tetrazol-5-ylo)-fenylowej, 4-(2-tert-butylo-2H-tetrazol-5-ilo)-fenylowej, 4-(pirydyn-2-ylo)-fenylowej, 4-(pirydyn-3-ylo)-fenylowej, 4-(pirazyn-2-ylo)-fenylowej, 4-(tiofen-2-ylo)-fenylowej, 4-(pirydyn-2-ylo)-fenylowej,
lub jej sól.
2. Pochodna azaheksanu według zastrz. 1 o wzorze (Ia)
w którym
R1 i R6 oznaczają, niezależnie od siebie nawzajem, grupę metoksykarbonylową lub etoksykarboksylową,
4-[2-(1-metylo-1-fenylo-etylo)-2H-tetrazol-5-ilo]-fenylowej, 4-(tetrazol-5-ilo)-fenylowej, 4-(2-metylo-2H-tetrazol-5-ylo)-fenylowej, 4-(1-metylo-1H-tetrazol-5-ylo)-fenylowej, 4-(2-tert-butylo-2H-tetrazol-5-ilo)-fenylowej, 4-(pirydyn-2-ylo)-fenylowej, 4-(pirydyn-3-ylo)-fenylowej, 4-(pirazyn-2-ylo)-fenylowej, 4-(tiofen-2-ylo)-fenylowej, 4-(pirydyn-2-ylo)-fenylowej
lub jej sól.
3. Pochodna azaheksanu o wzorze (Ia) według zastrz. 2, która jest wybrana spośród:
1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu;
1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izo-leucylo}-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu;
1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-N-{N-metoksykarbonylo-(L)-S-metylocysteinylo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu;
1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-N-(N-etoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu;
1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izo-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu;
1-[4-(tiazol-2-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis-[N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino]-6-fenylo-2-azaheksanu;
1-[4-(tiazol-2-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)-amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-izo-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu;
1-[4-(pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis-[N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino]-6-fenylo-2-azaheksanu;
1-[4-(pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu; oraz
1-[4-(pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-2-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino-5(S)-N-(N-metoksykarbonylo-(L)-walilo)amino-6-fenylo-2-azaheksanu,
PL 193 822 B1
67
lub, w każdym z przypadków, jej farmaceutycznie akceptowalne sole.
4. Pochodna azaheksanu o wzorze (Ia) według zastrz. 2, która jest 1-[4-(tiazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis-[N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino]-6-fenylo-2-azaheksanem
lub jego solą.
5. Pochodna azaheksanu o wzorze (Ia) według zastrz. 2, która jest 1-[4-(2-metylo-2H-tetrazol-5-ilo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis-[N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino]-6-fenylo-2-azaheksanem lub jego solą.
6. Pochodna azaheksanu o wzorze (Ia) według zastrz. 2, która jest 1-[4-(pirydyn-2-ylo)-fenylo]-4(S)-hydroksy-5(S)-2,5-bis-[N-(N-metoksykarbonylo-(L)-tert-leucylo)amino]-6-fenylo-2-azaheksanem
lub jego solą.
7. Kompozycja farmaceutyczna zawierająca składnik czynny łącznie z farmaceutycznie akceptowalnym nośnikiem, znamienna tym, że składnikiem czynnym jest pochodna azaheksanu o wzorze (I)
określonym w zastrz. 1 lub jej farmaceutycznie akceptowalna sól.
8. Pochodna azaheksanu o wzorze (I) określonym w zastrz. 1 do zastosowania jako lek.
9. Zastosowanie pochodnej azaheksanu o wzorze (I) określonym w zastrz. 1, lub jej farmaceutycznie akceptowalnej soli, do wytwarzania kompozycji farmaceutycznej do hamowania działania proteazy asparaginianowej HIV.
10. Zastosowanie według zastrz. 9 do wytwarzania kompozycji farmaceutycznej przeciwko chorobie retrowirusowej.
11. Sposób wytwarzania pochodnej azaheksanu o wzorze (I) określonym w zastrz. 1 lub jej soli,
znamienny tym, że
a) pochodną hydrazyny o wzorze (III)
w którym rodniki R4, R5 i R6 są takie, jak określono dla związków o wzorze (I), dodaje się do
epoksydu o wzorze (IV)
w którym rodniki R1, R2 i R3 są takie, jak określono dla związków o wzorze (I), przy czym wolne
grupy funkcyjne z wyjątkiem tych, które biorą udział w reakcji, są - jeżeli to konieczne - w postaci zabezpieczonej, po czym usuwa się wszystkie grapy zabezpieczające, lub
b) związek aminowy o wzorze (V)
w którym rodniki R1, R2, R3 i R4 są takie, jak określono dla związków o wzorze (I), poddaje się
kondensacji z kwasem o wzorze (VI)
68
PL 193 822 B1
lub z reaktywną pochodną tego kwasu, przy czym rodniki R5 i R6 są takie, jak określono dla związków o wzorze (I), zaś wolne grupy funkcyjne z wyjątkiem tych, które biorą udział w reakcji, są - jeżeli to
c) związek aminowy o wzorze (VII),
w którym rodniki R3, R4, R5 i R6 są takie, jak określono dla związków o wzorze (I), poddaje się
kondensacji z kwasem o wzorze (VIII)
lub z reaktywną pochodną tego kwasu, przy czym R1 i R2 są takie, jak określono dla związków
o wzorze (I), zaś wolne grupy funkcyjne z wyjątkiem tych, które biorą udział w reakcji, są - jeżeli to
d) związek iminowy o wzorze (I')
się reakcji ze związkiem o wzorze (X)
w którym X oznacza grupę odchodzącą a R4 jest taki, jak określono dla związków o wzorze (I),
przy czym wolne grupy funkcyjne z wyjątkiem tych, które biorą udział w reakcji, są jeżeli to konieczne w postaci zabezpieczonej, po czym usuwa się wszystkie grupy zabezpieczające, lub
e) związek iminowy o wzorze (I')
się reakcji z aldehydem o wzorze (X*),
PL 193 822 B1
69
w którym R4 jest taki, jak określono dla związków o wzorze (I), lub z jego reaktywną pochodną,
z wykorzystaniem alkilowania redukującego, przy czym wolne grupy funkcyjne z wyjątkiem tych, które
biorą udział w reakcji, są - jeżeli to konieczne - w postaci zabezpieczonej, po czym usuwa się wszystkie grupy zabezpieczające,
oraz, jeśli jest to pożądane, związek o wzorze (I) posiadający co najmniej jedną grupę zdolną
do utworzenia soli, otrzymany w jednym z powyższych wariantów sposobu a) do e), przekształca się
w jego sól lub uzyskaną sól przekształca się w wolny związek lub w inną sól i/lub uzyskaną mieszaninę izomerów rozdziela się i/lub związek o wzorze (I) przekształca się w inny związek o wzorze (I),
przy czym rozpuszczalniki stosowane przy otrzymywaniu związku o wzorze (I) są wybrane
z grupy obejmującej wodę, estry, korzystnie octan etylu, etery, korzystnie etery cykliczne, ciekłe węglowodory aromatyczne, alkohole, nitryle, halogenowęglowodory, amidy kwasowe, zasady, korzystnie
heterocykliczne zasady azotowe, bezwodniki kwasów karboksylowych, węglowodory cykliczne, liniowe
lub rozgałęzione lub mieszaniny tych rozpuszczalników.
12. Pochodna hydrazyny o wzorze III*,
w którym
R5 oznacza grupę tert-butylową
R6 oznacza grupę metoksykarbonylową lub etoksykarbonylową;
lub jej sól.
13. Pochodna hydrazyny o wzorze III,
w którym
R5 oznacza grupę izopropylową, sec-butylową, tert-butylową lub metylotiometylową;
R6 oznacza grupę metoksykarbonylową lub etoksykarbonylową;
lub jej sól.
70
PL 193 822 B1
Departament Wydawnictw UP RP
Nakład 50 egz. Cena 6,00 zł.

Pobierz dokument

Transkrypt

Podobne dokumenty

Pobierz dokument

Księgarnia septem.pl - Erraty książek

Formularz ofertowy - Sąd Rejonowy Katowice

Firmy Leśne - Dotacje na maszyny i miejsca pracy

ABDIASZ 1,1-4

Firmy Leśne - Spodnie Aquatex II

Pobierz plik zawierający artykuł