ŚWIAT MATERIALNY FRANKÓW W IX WIEKU. Źródło I: Capitulare

ŚWIAT MATERIALNY FRANKÓW W IX WIEKU.
Źródło I: Capitulare de villis imperialibus – ustawy ustalające sposób zarządzania
dobrami monarszymi, państwo Franków, IX wiek.
[…] Życzymy sobie, aby stosownie do naszego rozporządzenia, każdego roku w czasie
postu czterdziestodniowego, w niedzielę palmową zwaną Hosanna, starali się (włodarze)
uiścić pieniądze płynące z naszych dochodów, skoro skontrolujemy wielkość tych dochodów z
bieżącego roku.
[…] Należy ze szczególną uwagą na to baczyć, aby cokolwiek rękami swymi
obrabiają, albo wykonują; jako to słoninę, suszone mięso, kiełbasę, mięso solone, wino, ocet,
wino morwowe, wino gotowane, garum (napój wyrabiany z korzeni i ryb i poddawany
fermentowaniu), musztardę, ser, masło, słód, piwo, miód pitny, miód pszczelny, wosk, mąkę,
wszystko to z największą czystością sporządzone, lub przygotowane było.
[…] Aby lasy nasze i gaje były dobrze strzeżone; i gdzie znajdzie się miejsce do
karczowania, niech zarządzą (włodarze) wykarczowanie, a nie pozwolą, by pola uległy
zalesieniu; gdzie zaś winny zostać lasy, niech nie pozwalają ich zbytnio trzebić i niszczyć.
Dziczyzny zaś naszej w lasach mają bacznie pilnować, podobnie postarać się o sokoły i
krogulce na nasz użytek…
[…] Aby w każdej naszej włości mieli w komorze kołdry, poduszki, pierzyny z puchu,
prześcieradła lniane, obrusy na stół, ławki, naczynia miedziane, ołowiane, żelazne,
drewniane, przyrządy żelazne do naczyń na piece, łańcuch, haki do wieszania kotłów, dłuta,
siekiery, świdry i inne potrzebne narzędzia tak y nie zachodziła potrzeba gdzie indziej ich
szukać albo pożyczać…
[…] Do naszych babińców winni oni, stosowanie do rozporządzenia, dostarczać na
czas materiały do pracy, to jest len, wełnę, drzewo barwnikowe, barwnik purpurowy, zioła
dające barwnik czerwony, grzebienie do wełny, drapacze do czesania, mydło, olej, naczynia i
pozostałe rzeczy drobniejsze, które tamże są potrzebne.
[…] Każdy włodarz winien mieć w swoim kręgu dobrych rzemieślników, mianowicie
kowali, złotników, robotników wyrabiających przedmioty srebrne, szewców, tokarzy, cieślów,
szczytników, rybaków, łowców ptaków czy sokolników, mydlarzy, warzących napoje tj.
piwowarów, wyrabiających moszcz jabłeczny i z gruszek albo umiejących wyrabiać
jakikolwiek napój nadający się do picia, piekarzy, którzy by piekli bułki na naszą potrzebę,
sieciarzy, którzy potrafią dobrze robić sieci, tak do polowania, jak i do łowienia ryb, jak i do
łapania ptaków.
[…] Aby każdy zarządca częściej odbywał w swoim kręgu sądy i wymierzał
sprawiedliwość i starał się, aby służba nasza żyła jak należy.
[…] Każdy włodarz winien przedłożyć nam coroczne na Boże Narodzenie wykazy
należycie usystematyzowane i starannie uporządkowane z całego naszego majątku i
dochodów, abyśmy wiedzieli co i ile z poszczególnych rzeczy posiadamy: co mają z wołów,
nad którymi pieczę sprawują osobni nasi parobcy, co z łanów […], co z czynszów, co z
zawartych kontraktów lub grzywien za naruszenie spokoju publicznego, […] co z przeróżnych
opłat karnych, z młynów, z lasów, z pól, z mostów, albo statków, co od wolnych ludzi i centen
(jednostka administracyjna wolnej ludności), które obowiązane są płacić czynsze na rzecz
naszego skarbu, co z targów, z winnic, co od tych, którzy płacą czynsz winem, co z siana, co z
drzewa i łuczyw smolnych…
Zadania:
1. Sporządź listę (może być w formie tabelki), wszystkich wymieniowych w tym
tekście przedmiotów, potraw, napojów, rzemiosł, rzemieślników i prac
rolniczych. Co sądzisz na podstawie tej listy o kulturze materialnej w czasach
Karola Wielkiego?
6p.
2. Sprawdź kim byli królewscy włodarze (inf. pozaźródłowa). Spisz ich powinności
wymienione w tym tekście. (nie cytuj, utwórz wersję uproszczoną).
5p.
3. W jakiej formie włodarze powinni przekazywać swe sprawozdania? Zastanów się
nad rolą i powszechnością pisma w czasach karolińskich. (skorzystaj z
podręcznika do klasy I).
4p.
KAROL WIELKI – OSOBA
Źródło II: Einhard (770-840) „Żywot Karola Wielkiego”. Fragmenty.
[…] W czasie jedzenia chętnie słuchał muzyki albo lektora […] wymowę miał bogatą i
potoczystą a co chciał mógł łatwo i jasno wyrazić.
Nie zadowolił się wszakże znajomością tylko języka ojczystego, lecz poświęcił wiele
pracy wyuczeniu się języków obcych: w łacinie posunął się tak daleko, że mówił nią jak mową
ojców; język grecki natomiast lepiej rozumiał, niż nim władał.
Z wielkim zamiłowaniem oddawał się studiom naukowym, mistrzów tychże cenił
niepomiernie i odnosił ię do nich z dużą czcią. Gramatyki uczył się u diakona Piotra z Pizy,
bardzo starego męża, w pozostałych dziedzinach wiedzy korzystał z lekcji diakona Albina i
przydomku Alkuin…
Także próbował pisać i zwykł był z tego powodu brać do łóżka pod poduszkę tabliczkę
i papier, aby w wolnych od zatrudnieni godzinach przyzwyczaić rękę do składania liter.
Jednak w tym względzie starania jego niewielki odniosły skutek, ponieważ rozpoczął je za
późno.
Zadania:
1. Opisz wykształcenie Karola Wielkiego: jakie znał języki, czy potrafił pisać?
3p.
2. Zastanów się, co o osobowości tego władcy mówi ten tekst?
2p.
Źródło III: Einhard (770-840) „Żywot Karola Wielkiego”. Fragmenty.
[…] Religię chrześcijańską, którą przesiąkł od młodości, czcił z niezmiernym
szacunkiem i najwyższą miłością i z tego powodu wybudował wspaniałą świątynię w
Akwizgranie, zdobiąc ją złotem, srebrem i świecami i kratami i drzwiami z litego spiżu. Gdy
skądinąd nie mógł uzyskać kolumn i marmuru na wzniesienie tegoż, postarał się aby
przywieziono je z Rzymu i Rawenny. Do kościoła bardzo pilnie uczęszczał i rano i wieczór,
także w czasie nocnych chórów i nabożeństwa […]
[…] W zakresie wspierania ubogich i łaskawej szczodrobliwości wykazał wiele
gorliwości pobożnej, i to, nie tylko w swym kraju; i królestwie własnym starał się to czynić,
lecz zwykł posyłać pieniądze: daleko poza morze do Syrii, Egiptu i Afryki do Jerozolimy,
Aleksandrii i Kartaginy, skoro dowiedział się, że chrześcijanie tamże żyją w niedostatku… Ze
wszystkich miejsc świętych czcił nad wszystkie kościół św. Piotra apostoła w Rzymie…
Zadania:
1. Opisz, w jaki sposób Karol Wielki budował swój kościół: skąd i jakie czerpano
materiały do budowy. Próbuj na podstawie tej wzmianki domyślić się, jakim
artystycznym wpływom podlegała ta budowla.
3p.
2. Oceń, jak silne było dziedzictwo starożytności w czasach Karola Wielkiego. 3p.
Źródło IV: List Karola Wielkiego do opata Fulrada z St. Denis (804-811)
W imię Ojca i Syna i Ducha św. Karol, najjaśniejszy Augustus przez Boga
ukoronowany, wielki cesarz pokój czyniący […] opatowi Fulradowi.
Zadanie: Zastanów się, dlaczego Karol Wielki używał tytułu „Augustus”. Kto wcześniej
posługiwał się tym tytułem?