PRZEGLĄD PRASY PORTUGALSKIEJ “GOSPODARKA

PRZEGLĄD PRASY PORTUGALSKIEJ
* GOSPODARKA *
nr 28/2014
7 – 13 lipca 2014 r.
AMBASADA RP W LIZBONIE
WYDZIAŁ PROMOCJI HANDLU I INWESTYCJI
Rua António de Saldanha Nº 48 | Lizbona | Portugalia
Tel. (00351) 21 301 3327 | Fax. (00351) 21 301 2870
e-mail: [email protected] | www.lisbon.trade.gov.pl
I. PORTUGALSCY
INWESTORZY
DZIAŁAJĄCY
DWUSTRONNA WSPÓŁPRACA GOSPODARCZA
W
POLSCE,
1. BES
Nowo wybrany zarząd BES uzyskał akceptację i wsparcie ze strony największych
akcjonariuszy, tj. ESFG i Credit Agricole.
Najważniejsze wyzwania zarządu to przede wszystkim wzmocnienie wiarygodności
BES na rynku finansowym, podniesienie jego rentowności, zaliczenie stress testów, a
także ochrona przed ewentualnymi skutkami możliwego załamania finansowego GES
(Grupo Espírito Santo). Na arenie międzynarodowej, sytuacja BES Angola (BESA) jest
głównym problemem do rozwiązania. BES prowadzi z władzami w Luandzie
negocjacje dotyczące warunków, na jakich możliwe byłoby uruchomienie gwarancji
państwa angolskiego w wysokości 4,2 mld euro przyznanej na pokrycie strat z tytułu
pożyczek udzielanych przez ten bank. Rozpatrywana jest ponadto możliwość wejścia
państwa angolskiego do kapitału banku, który w 56% pozostaje własnością BES.
Istnieje również alternatywa, choć traktowana jak na razie jako ostateczna,
znacjonalizowania BESA przez władze angolskie.
Nowe informacje wskazują, iż Paulo Mota Pinto (były wiceprezes PSD, obecnie poseł
w tej partii) zostanie powołany na prezesa zarządu BES oraz nowej Rady Strategicznej
banku. Dwa stanowiska, które zostały właściwie już nadane Ricardo Salgado, trafią
ostatecznie w ręce osoby niemającej żadnego związku z poprzednim kierownictwem,
podobnie jak w przypadku wyboru Vítora Bento na CEO banku. Mimo iż Salgado nie
stanie na czele rady, będzie stanowić jego część. W jej skład powinni wejść także José
Maria Ricciardi (BESI), Ricardo Espírito Santo Silva Abecassis (BESI Brasil) i Pedro
Amaral Mosqueira (BES), co oznacza obecność czterech z pięciu spółek należących do
rodziny Espírito Santo, mimo to bez uprawnień wykonawczych, nadzorczych ani
zarządzających.
Akcjonariusze BES spotkają się dnia 31 lipca na walnym zgromadzeniu, celem
przedyskutowania sytuacji banku i zmian wprowadzonych w jego zarządzaniu oraz
oficjalnej nominacji nowego zarządu. Nowo wybrany zarząd rozpocznie jednakże
sprawowanie funkcji począwszy już od dnia 14 lipca, zgodnie z oczekiwaniami Banco
de Portugal, który w dniu 13 lipca dokonał takich ustaleń z zarządem BES.
PRZEGLĄD PRASY PORTUGALSKIEJ “GOSPODARKA” - nr 28/2014
W międzyczasie, GES ogłosi w najbliższych dniach swój plan naprawczy, który
powinien objąć sprzedaż aktywów, przekształcenie długu na kapitał własny i
restrukturyzację zadłużenia Espírito Santo International (ESI), spółki znajdującej się
obecnie w stanie technicznej upadłości. W przypadku potwierdzenia, restrukturyzacja
zadłużenia ESI uderzy we wszystkich wierzycieli spółki, w tym inwestorów, którzy
subskrybowali dług grupy. Również BES i spółki zależne Rioforte oraz Espírito Santo
Financial Group (ESFG) są w sposób bezpośredni lub pośredni, narażone na negatywne
skutki wspomnianej restrukturyzacji. ESFG jest największym akcjonariuszem BES, z
udziałem 25%, mimo to od 5 lipca przestaje być pod kontrolą Banco de Portugal
(regulatora rynku finansowego w Portugalii), w wyniku separacji pomiędzy bankiem a
rodziną Espírito Santo po nominacji Vítora Bento na stanowisko, zajmowane
dotychczas przez Ricardo Salgado. Oznacza to, że ESFG nie może korzystać już z linii
pomocy publicznej w zakresie kapitalizacji banków, która, jeśli to konieczne, będzie od
teraz dostępna jedynie dla BES. Napięcie wokół sytuacji GES dotarło również do
Szwajcarii, gdzie kilku klientów Banque Privee Espírito Santo (należąca do rodziny
Espírito Santo jednostka private banking) nie było w stanie odzyskać kwot
zainwestowanych w krótkoterminowych papierach dłużnych wyemitowanych przez
ESI.
ESI rozważa również wystąpienie z wnioskiem o ochronę sądową przed wierzycielami
w Luksemburgu, w przypadku, jeśli nie będzie w stanie osiągnąć porozumienia w
sprawie renegocjacji zadłużenia z głównymi wierzycielami. Niewypłacalność
kontrolowana pozwoliłaby na uratowanie spółki pod ochroną prawa, ale mogłaby
oznaczać także odsunięcie przedstawicieli rodziny Espírito Santo od zarządzania z
powodu poważnych nieprawidłowości finansowych, które zostały wykryte w ESI i są
badane przez władze Wielkiego Księstwa.
Banco Espírito Santo potwierdził, że jego bezpośrednia ekspozycja na zadłużenie
spółek Grupo Espírito Santo wynosi 1,18 mld euro, ale posiada rezerwę finansową w
wysokości 2,1 mld euro. W dokumencie doręczonym do portugalskiej Komisji Rynków
Papierów Wartościowych BES wyszczególnia swoją ekspozycję bezpośrednią i poprzez
klientów, która w całości sięga 2,036 mln euro, zapewniając tym samym, iż w
przypadku niewypłacalności GES, bank posiada wystarczający kapitał, aby pokryć
starty i utrzymać wskaźniki kapitałowe w zakresie wymaganym przez regulatora.
Zakup przez PT Telecom krótkoterminowych papierów dłużnych Rioforte (900 mln
euro), może zagrozić fuzji między portugalskim operatorem a brazylijską firmą Oi,
jeżeli Rioforte nie będzie w stanie spłacić tej kwoty. Pierwsza transza w wysokości 847
mln euro powinna być uregulowana w dniu 15 lipca, natomiast następna – 50 mln euro dwa dni później. Akcjonariusze Oi zwrócili się do PT Telecom o udzielenie
dodatkowych wyjaśnień, natomiast cała sytuacja jest przedmiotem analizy ze strony
zarówno brazylijskiej, jak i portugalskiej Komisji Papierów Wartościowych.
Henrique Granadeiro, prezes PT Telecom, pracuje wraz z GES, nad rozwiązaniem w
postaci przedłużenia terminu płatności lub jej ewentualnego rozłożenia w czasie. Dla
brazylijskich akcjonariuszy najbardziej prawdopodobny scenariusz to default. Bez
względu na fakt, czy niniejsza płatność zadłużenia zostanie zrealizowania, udział PT
Telecom w CorpCo (firmie mającej połączyć Oi i PT Telecom) może zostać
zredukowany o połowę, tj. z obecnych 37% do 20%.
Blackrock, trzeci największy akcjonariusz BES, zredukował w wyniku upadku ESI oraz
niepewnej sytuacji w Angoli swoje udziały w banku poniżej 5%. Zmniejszenie
udziałów Blackrock w BES zbiegło się w czasie z wejściem tej firmy do kapitału BCP.
2|
PRZEGLĄD PRASY PORTUGALSKIEJ “GOSPODARKA” - nr 28/2014
W dniu 10 lipca BES stracił na swojej wartości giełdowej w ciągu 4 godzin około 600
mln euro. Strata mogła wynieść jeszcze więcej gdyby nie interwencja portugalskiej
Komisji Papierów Wartościowych, która zwiesiła obrót akcjami BES w momencie, gdy
odnotowały one 16%-owy spadek – najniższą wartość od lipca roku poprzedniego. Trzy
godziny przed decyzją Komisji również ESFG zawiesiła obroty swoich akcji, kiedy to
rejestrowała spadek w wysokości 9% (22 mln euro), wskutek, jak określiła, trudności
swojego największego akcjonariusza ESI.
W ciągu niespełna miesiąca, tj. od dnia powiększenia kapitału 17 czerwca, BES, ESI
oraz PT Telecom straciły na giełdzie łącznie 3,8 mld euro, w tym tylko BES aż 2,6 mld
euro.
Kryzys w GES znalazł się w centrum uwagi inwestorów na całym świecie. Wątpliwości
co do kondycji finansowej GES wywołały falę obaw wśród inwestorów w solidność
europejskiego systemu bankowego, co doprowadziło w tym dniu do zamknięcia
notowań na Wall Street na minusie.
Po historycznych spadkach akcji banku trzy agencje ratingowe Moody, Standard &
Poor’s i DBRS obniżyły 11 lipca ratingi BES. Redukcja agencji Moody była najbardziej
znacząca, tj. aż o trzy poziomy w dół z BA3 do B3, podczas gdy w przypadku S & P o
jeden poziom z BB- do B +. Również DBRS zaklasyfikowała BES do statusu "śmieci",
obniżając rating do poziomu B.
Komisja Europejska podkreśla, że nie komentuje sytuacji poszczególnych instytucji
finansowych, mimo to, mając na uwadze fakt, iż portugalski system finansowy został
znacznie wzmocniony w ostatnich latach poprzez dokapitalizowanie, wsparcie
płynności ze strony Europejskiego Banku Centralnego, a także ściślejszy nadzór
ostrożnościowy, Komisja wyraża przekonanie, że wszelkie problemy w systemie będą
rozwiązane w sposób szybki i skuteczny.
Międzynarodowy Fundusz Walutowy wydał bardziej stanowczy komunikat,
wyjaśniając, że system bankowy był w stanie wytrzymać kryzys bez większych
zakłóceń, silnie wspomagany przez zasoby kapitału publicznego i środki nadzwyczajne
wprowadzone przez Europejski Bank Centralny. Jednakże ostrzega, iż nie wszystko
przebiega jak należy, nadal istnieją słabe punkty, które w niektórych przypadkach
wymagają działań naprawczych, a w innych bardziej interwencyjnego nadzoru.
Banco de Portugal ponownie zapewnił, że sytuacja BES i stan jego wypłacalności są jak
najbardziej solidne, dzięki niedawnemu podwyższeniu kapitału. Zaznaczył, że w
wyniku zapoczątkowanego procesu restrukturyzacji BES pozostaje odizolowany od
problemów spółek niefinansowych. Regulator wraz z BES zaplanowali szereg
rozwiązań, dzięki którym odsunięcie banku od pozostałych problemów będzie
zagwarantowane, m.in. poprzez powołanie zarządu spoza rodziny Espírito Santo.
Niewykluczane, choć jak na razie niebrane pod uwagę, pozostają możliwości nowego
podwyższenia kapitału lub skorzystanie z linii rekapitalizacyjnej rządu.
(Diário Económico, Diário de Notícias, Jornal de Negócios)
2. Banco Espírito Santo de Investimento, S.A., Spółka Akcyjna, Oddział w Polsce
(„BESI”)
BESI został wybrany na menadżera oferty publicznej polskiej firmy energetycznej PGE
Polskiej Grupy Energetycznej SA. Bank Inwestycyjny BES zarejestrował w 2014 r.
3|
PRZEGLĄD PRASY PORTUGALSKIEJ “GOSPODARKA” - nr 28/2014
70% wzrost prowizji w Polsce i zamierza nadal mocno inwestować w polski rynek.
Instytucja dołączyła ostatnio do konsorcjum bankowego, który w dnia 3 lipca był
koordynatorem ulokowania na giełdzie 65 mln akcji polskiego państwowego
przedsiębiorstwa energetycznego PGE - operacji wycenionej na 325 mln euro. BESI
brał udział w niniejszej transakcji wraz z Goldman Sachs, Unicredito, Société Générale,
Deutsche Bank i bankiem PKO BP. Akcje trafiły do 100 inwestorów instytucjonalnych
z 15 różnych krajów, w 52% poza granicami Polski. Był to drugi etap prywatyzacji
największej polskiej firmy energetycznej obejmujący sprzedaż 3,5% kapitału.
Na początku tego roku BESI, przy wsparciu Jeffries, był menadżerem oferty akcji
spółki Prime Car Management S.A., jednostki dominującej grupy kapitałowej
działającej na rynku transportowym pod marką Masterlease.
Zespół BESI w Warszawie pracuje obecnie, przy współpracy z Unicredito i PKO-BP,
nad inną operacją na rynku kapitałowym w zakresie ulokowania akcji funduszu Abris –
funduszu private equity i największego akcjonariusza Alumetal - drugiej największej
grupy przetwórstwa aluminium w Europie Środkowej. IPO ma obejmować
wprowadzenie na giełdę 30% - 55% akcji dla lokalnych i międzynarodowych
inwestorów instytucjonalnych.
Po zakończeniu roku 2013 jako trzeci bank inwestycyjny pod względem ilości IPO
i wprowadzeń akcji do wtórnego obrotu giełdowego na polskim rynku, rok 2014 roku
rysuje się również obiecująco dla BESI.
BESI nie prowadzi w Polsce praktycznie działalności kredytowej, uzyskując od 60% do
70% swojego dochodu brutto z działalności na rynku kapitałowym. Bank działa w
Polsce od pięciu lat i został uznany w 2013 roku jako drugi najlepszy bank
inwestycyjny w kategorii „corporate access”.
(Diário Económico)
3. Mota-Engil / Mota-Engil África
Dyrektor generalny grupy Mota-Engil poinformował, że drugi największy port w Peru –
Paita, rozbudowany przez portugalską firmę, która pozostaje obecnie jej jedynym
koncesjonariuszem, powinien zacząć funkcjonować w ciągu 2 najbliższych miesięcy.
Całkowita wartość inwestycja firmy jest szacowana na 170 mln dolarów (125 mln
euro), przy czym firma ocenia, iż z koncesją wartość ta w ciągu 20 lat wzrośnie o 100
mln dolarów więcej (74 mln euro). Ze wspomnianej kwoty 170 mln dolarów, 120 mln
przeznaczono na prace budowlane, a pozostałe 50 mln na inwestycje w sprzęt.
Grupa Mota-Engil postanowiła wstrzymać pierwszą ofertę publiczną (IPO) swojego
afrykańskiego oddziału Mota-Engil África z powodu pogorszenia się warunków na
rynku giełdowym i nieufności inwestorów co do portugalskich papierów wartościowych
– spowodowanej w dużej mierze sytuacją w Grupo Espírito Santo (GES). Oferta była
już w toku, zakończona 9 lipca dla inwestorów prywatnych i trwająca do 10 lipca dla
inwestorów instytucjonalnych. Już 10 lipca notowania Mota-Engil zamknięto ze
spadkiem o 3,52% do 4,958 euro, co stanowi wzrost o 13% spadek akcji w ciągu
ostatnich dni. Pomimo zamówień instytucjonalnych ze strony potencjalnych inwestorów
pozostających w zakresie docelowego poziomu cenowego, zagregowany popyt nie
zapewniał zdaniem firmy warunków dla obrotu akacjami na giełdzie. W ciągu ostatnich
dwóch tygodni firma spotkała się z inwestorami w Europie, Wielkiej Brytanii, USA i
Afryce, osiągając potwierdzenie wysokiego poziomu zapisów na akcje, co z kolei
odzwierciedla jakość i przyszłość działalności na rynku afrykańskim. Mota-Engil África
planuje zadebiutować na giełdzie dopiero 16 lipca.
4|
PRZEGLĄD PRASY PORTUGALSKIEJ “GOSPODARKA” - nr 28/2014
STANLIB Asset Management firma zarządzająca aktywami Standard Banku, z siedzibą
w Johannesburgu, chce skorzystać z rosnącego popytu w budownictwie w Afryce,
stymulowanego przez sektor energetyczny i wydobywczy. Stanlib ujawniła, że jest
zainteresowana zakupem udziałów Mota-Engil África. Zdaniem Stanlib, fakt, iż w
Afryce niezbędny jest rozwój infrastruktury, praktycznie, we wszystkich podstawowych
obszarach gospodarczych, a także to, że przyszłe projekty Mota-Engil África mają dość
solidne perspektywy, a zakup jej akcji stanowi dobrą długoterminową inwestycję.
(Diário Económico, Jornal de Negócios)
4. BCP
Amerykańska firma Blackrock, po zakupie ponad 1 mld akcji na początku miesiąca,
uzyskała 5,1% udziału w obecnym kapitale spółki Millennium BCP i tym samym stała
się drugim największym akcjonariuszem banku (zaraz po angolskiej firmie naftowej
Sonangol, która posiada 20% udziałów). Pozycja Blackrock zostanie jednakże
zredukowana do 1,9% po zrealizowaniu podwyżki kapitału przez bank o 2,25 mld euro,
planowanej na koniec bieżącego miesiąca. Firma zarządzająca aktywami posiada już
udziały w innych portugalskich spółkach, jak BES, CTT i PT Telecom.
Tymczasem, agencja notowań finansowych Standard & Poor’s umieściła rating
długoterminowych zobowiązań banku BCP na poziomie B na liście obserwacyjnej ze
wskazaniem pozytywnym, czyli tzw. Credit Watch Positive, dzięki planowanej
podwyżce kapitału banku.
BCP chce jeszcze bardziej zbliżyć się do portugalskich przedsiębiorstw i pomóc im
w rozwoju działalności dzięki linii kredytowej, która byłaby dla nich interesująca
i reprezentowałaby wysoką jakość usług. Podczas zakończenia w Coimbra 5. edycji
tzw. Jornadas Millenium Empresas, Nuno Amado zaznaczył, że BCP Millennium dąży
do tego, aby stać się bankiem o największym udziale na rynku nowego kredytu i
świadczyć na rzecz portugalskich firm usługi stabilne, niezależne i etycznie
odpowiedzialne. Ta ambicja banku wzmocniła się jeszcze bardziej po podjęciu decyzji o
zwiększeniu kapitału, dzięki któremu możliwe będzie umorzenie 1850 mln euro
pożyczki państwowej, a tym samym jak najszybsze uniezależnienie się od władzy
politycznej.
(Diário de Notícias, Jornal de Negócios)
5. EDP
Komisja Europejska chce, aby firma Energias de Portugal (EDP) zrezygnowało z prawa
do głosowania, które posiada w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy Redes Energéticas
Nacionais (REN). Grupa zarządzana przez António Mexia kontroluje obecnie 5%
kapitału REN. Jest to jeden z głównych warunków nałożonych przez Brukselę w
związku z prośbą certyfikacji REN i REN Gasodutos.
Tymczasem firmy EDP i Roff, krajowy lider w rozwiązaniach SAP, podpisały
strategiczne partnerstwo - kontrakt na świadczenie usług obsługi aplikacji, która
obejmuje Portugalię, Europę i USA. Zgodnie z kontraktem, który opiewa na wartość 6
mln euro i obowiązuje do 2017 roku, Roff jest odpowiedzialny za obsługę i rozwój
większości systemów SAP ERP w firmie EDP. W tym roku Roff zatrudnił już 130
pracowników i planuje zatrudnić 30-40 osób więcej.
(Diário Económico)
5|
PRZEGLĄD PRASY PORTUGALSKIEJ “GOSPODARKA” - nr 28/2014
6. Jerónimo Martins
Po ogłoszeniu zamknięcia fabryki w Santarem, produkującej detergenty i produkty
higieny, firma Unilever Jerónimo Martins otworzyła nowe linie produkcyjne oddziału
w Santa Iria de Azóia, który koncentruje się teraz tylko na produkcji margaryny,
kremów do smarowania, kostek Knorr i lodów. Wartość tej inwestycji sięga 30 mln
euro i pozwala zwiększyć eksport z 30% na 50%. Jak oznajmił prezes zarządu ULJM,
José Soares dos Santos, operacja ta wzmacnia i modernizuje zdolności produkcyjne
Unilever Jerónimo Martins w obszarze produktów żywnościowych.
Tymczasem, Citigroup obniżył docelową cenę akcji Jerónimo Martins, z 13,5 euro do
12,8 euro. Bank usprawiedliwia tę sytuację wymagającym środowiskiem polskiego
rynku, które szkodzi portugalskiemu detaliście – obecnemu w supermarketach
Biedronka.
Tymczasem zanosi się na to, że Jerónimo Martins zmieni swoją politykę dot. płatności
kartami kredytowymi i debetowymi w sklepach Pingo Doce w świetle nowych regulacji
Komisji Europejskiej. Zgodnie z zatwierdzonymi w kwietniu tego roku przepisami
zostały ustalone maksymalne progi pobieranych przez banki prowizji z tytułu obsługi
kart kredytowych i debetowych: 0,2% w przypadku kart debetowych i 0,3% kart
kredytowych.
W związku z tym najprawdopodobniej Jerónimo Martins wycofa się z
zakazu płatności kartą w sklepach Pingo Doce przy zakupach o wartości poniżej 20
euro.
(Diário Económico, Diário de Notícias)
II. INNE
INWESTYCJE
PORTUGALSKICH
I
KONTRAKTY
ZAGRANICZNE
FIRM
1. Galp
Firma Galp zrealizowała dnia 7 lipca br. emisję obligacji o wartości 500 mln euro,
przedłużając średni termin długu z 3,4 do 6,5 lat i redukując koszt z 4,6 do 3,125%.
W operacji tej wzięło udział 5 banków: Bank of America Merrill Lynch, ING,
Millennium BCP, Santander i Société Générale. Operacja przyciągnęła także 180
inwestorów, z których 74% to inwestorzy długoterminowi (fundusze i firmy
ubezpieczyciele), co, według Galp, wskazuje na wysoką jakość księgi zamówień.
Tymczasem Galp konkuruje z angielską firmą London Global Energy o jeden z dwóch
bloków naftowych, które Wyspy Świętego Tomasza i Książęca sprzedają na aukcji.
Firma zaprezentowała ofertę dotyczącą prowadzenia poszukiwań w bloku 6.
(Jornal de Negócios, Diário Económico, Diário de Notícias
+++
6|