Warunki życia i pracy - region T-Beskydy - Eures

I. INFORMACJE OGÓLNIE
O RZECZPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Wydział Handlowy
tel. 0048 22 525 81 10
[email protected]
n
Nazwa oficjalna: Rzeczpospolita Polska
Data powstania:
966 (historyczna data powstania Państwa Polskiego)
1918r. (odzyskanie niepodległości)
n Ustrój państwowy: demokracja parlamentarna
n System polityczny: parlamentarno - gabinetowy
n Podział administracyjny:
• 16 województw
• 379 powiatów
• 2 478 gmin
n Język państwowy: polski
n Stolica państwa: Warszawa (1 711 466 mieszkańców)
n Sąsiedzi: Rosja, Litwa, Białoruś, Ukraina,
Republika Słowacka, Republika Czeska, Niemcy
n Obszar: 322 575 km2
n Liczba ludności: 38 173 000 (31.12.2009 r.)
n Gęstość zaludnienia: 118,2/km2
n Waluta: polski złoty, 1 PLN = 100 groszy
n Święta państwowe:
• 1 maja – Święto Państwowe 1 Maja
• 3 maja - Rocznica Uchwalenia Konstytucji 3 Maja
• 11 listopada – Rocznica Odzyskania Niepodległości
Innymi dniami wolnymi od pracy, oprócz niedziel, są:
• 1 stycznia – Nowy Rok
• Wielkanoc
• Poniedziałek Wielkanocny
• Boże Ciało
• 15 sierpnia Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny
• 1 listopada Święto Wszystkich Świętych
• 25 grudnia Pierwszy dzień Świąt Bożego Narodzenia
• 26 grudnia Drugi dzień Świąt Bożego Narodzenia
Więcej informacji: http://pl.wikipedia.org/wiki/Polska
n
Słowackie placówki dyplomatyczne w Polsce:
Ambasada Republiki Słowackiej
00-581 Warszawa, ul. Litewska 6,
tel. 0048 22 525 81 10, fax.0048 22 525 81 22
[email protected]
www.ambasada-slowacji.pl
Wydział Konsularny
tel. 0048 22 525 81 10
[email protected]
Konsulat Generalny Republiki Słowacji:
31-023 Kraków, ul. Św. Tomasza 34, tel. (0-12) 425 49 70
Konsulaty honorowe znajdują się w:
Sopocie (ul. Grunwaldzka 12-16, tel. 058 551 10 02),
Gliwicach (ul. Rynek 6, tel.: 032 257 06 00),
Poznaniu (ul. Św. Marcina 80/82, tel.: 061 853 72 51),
Rzeszowie (ul. Karola Lewakowskiego 10, tel. 017 853 45 86),
Wrocławiu (ul. Armii Ludowej 21, tel. 071 785 03 69),
Zakopanem (ul. Tadeusza Kościuszki 19, tel. 018 202 45 16).
Instytut Słowacki:
ul. Krzywe Koło 12/14a, 00-270 Warszawa,
tel.: 00 48 22 635 77 74
e-mail: [email protected]
www.instytutslowacki.pl
Czeskie placówki dyplomatyczne w Polsce:
Ambasada Republiki Czeskiej
00-555 Warszawa, ul. Koszykowa 18
tel. 0048 22 525 18 50, fax 0048 22 525 18 98
[email protected]
www.mfa.cz/warsaw
Wydział Konsularny
al. Róż 12, 00-556 Warszawa
tel. 0048 22 525 18 78
Wydział Ekonomiczny i Handlowy
tel. 0048 22 525 18 58
[email protected]
Konsulaty Generalne Republiki Czeskiej:
60-810 Poznań, ul. Bukowska 285
tel.(0-61) 849 22 92
42-200 Częstochowa, Al. Najświętszej Maryi Panny 24/18
tel. (034) 372 05 51
Centrum Czeskie w Polsce - Warszawa
Al. Róż 16, 00-556 Warszawa
tel: +48-22-6297271, +48-22-6283320
[email protected]
www.czechcentres.cz/warsaw
Polskie placówki dyplomatyczne w Czechach
i na Słowacji:
Ambasada Rzeczpospolitej Polskiej w Czechach:
118 00 Praga, Valdštejnska,
Tel.: 00420 257 099 500, 00420 257 099 500
[email protected]
http://www.prague.polemb.net
Obszar
Polska
Województwo Śląskie
Ambasada Rzeczpospolitej Polskiej na Słowacji:
814 91 Bratysława, Hummelova 4,
Tel.: 00 421 2 59490211, 00 421 2 59490211
[email protected]
http://www.bratyslawa.polemb.net/
II. CHARAKTERYSTYKA
REGIONU EURES – T BESKYDY
EURES-T Beskydy po stronie polskiej obejmuje cześć
województwa śląskiego i część województwa opolskiego.
Województwo śląskie zajmuje powierzchnię 12 334 km2
(w tym obszar wchodzący w skład partnerstwa, czyli
3 146,91 km2), co stanowi 3,9% powierzchni Polski.
Łączna długość granic województwa wynosi 957 km,
z czego południową granicę stanowi granica państwa
z Republiką Czeską o długości 141 km i Republiką
Słowacką o długości 85 km.
Pod względem administracyjnym województwo śląskie
dzieli się na 36 powiatów, w tym 19 powiatów grodzkich
(miast na prawach powiatów) i 17 powiatów ziemskich.
Partnerstwo EURES-T Beskydy obejmuje swoim zasięgiem
następujące powiaty: cieszyński, bielski, żywiecki,
wodzisławski, raciborski oraz miasta Bielsko – Biała
i Jastrzębie Zdrój.
W Województwie śląskim wg stanu na 31 grudnia 2008 r.
mieszkało 4,65 mln osób, co stanowiło 12,18% ludności
kraju (w tym 835 980 osób na obszarze objętym
Partnerstwem). Województwo śląskie jest drugim najludniejszym (po województwie mazowieckim) województwem w Polsce.
Województwo opolskie jest położone w południowozachodnim regionie Polski i graniczy z Czechami.
38 173 000
4 654 115
Powiat i miasto Bielsko-Biała
153 987
Cieszyn
172 027
Jastrzębie Zdrój
Konsulat Generalny Rzeczypospolitej Polskiej w Ostrawie
Ostrawa, Blahoslavova 4, 701 00
Tel.: 00420596118074
[email protected]
www.ostrawakg.polemb.net
Stan na 31.12.2008 r.
93 455
Racibórz
110 591
Wodzisław Śląski
155 566
Żywiec
150 354
Województwo Opolskie
Głubczyce
Nysa
Prudnik
1 044 000
49 580
146 606
60 430
Obejmuje obszar 9 412 km2 (3% powierzchni kraju),
który zamieszkuje około 1 044 000 osób (co stanowi
około 2,7 % ludności kraju). Region objęty Partnerstwem
obejmuje 2 468,13 km2 i jest zamieszkany przez 256 616 osób.
Województwa śląskie i opolskie znajdują się w grupie
województw o najgorszej sytuacji demograficzną
w Polsce: przyrost naturalny w śląskim wyniósł w 2008
r. (– 0,2), w opolskim (– 0,6), podczas gdy średnia krajowa w wyniosła 0,9. W województwach śląskim i opolskim mieszka ponad 70% ogółu ludności niepolskiej
w kraju. Według danych ze spisu powszechnego w 2001
r. w województwie śląskim żyje 20 tys. Niemców (głównie w pow. raciborskim, gliwickim w większych miastach)
oraz wielu przedstawicieli innych narodowości (Francuzi,
Amerykanie, Ukraińcy, jedyna w Polsce mniejszość czeska i morawska itd.). Corocznie do województwa emigruje ponad 2 tys. obcokrajowców, natomiast z innych
województw napływa blisko 50 tys. osób rocznie (trzecie
miejsce w kraju). Na terenie województwa opolskiego
najliczniejszą mniejszością narodową jest mniejszość
niemiecka, etniczną - romska. Osoby należące do mniejszości niemieckiej mieszkają na terenie 50 gmin województwa opolskiego, w tym w 27 gminach powyżej 20%
mieszkańców, zadeklarowało narodowość niemiecką.
Według ostatniego Narodowego Spisu Powszechnego
spośród osób zamieszkałych w województwie opolskim
106,9 tys. osób zadeklarowało narodowość niemiecką.
Według danych szacunkowych województwo opolskie
zamieszkuje ok. 2.200 osób pochodzenia romskiego.
1.3 Średnie nominalne wynagrodzenie miesięczne:
III. OFERTY PRACY
W PARTNERSTWIE EURES
- T Beskydy
1. Charakterystyka rynku pracy
1.1 Stopa bezrobocia
Obszar
Polska
Ludność
Liczba
Stopa
aktywna
osób
bezrobocia
ekonomicznie bezrobotnych rejestrowanego
(w %)
17 356 000
1893 100
11,9
3 043 430
168 425
5,5
99 118
4 678
4,7
Miasto Bielsko - Biała
114 311
5 466
4,8
Powiat cieszyński
109 865
5 987
5,4
Miasto Jastrzębie Zdrój
61 147
3 312
5,4
Powiat raciborski
72 791
2 554
3,5
Powiat wodzisławski
99 893
4 969
5,0
Powiat żywiecki
67 108
6 750
7,2
424 000
47 129
12,7
Powiat głubczycki
Brak danych
2 845
16,1
Powiat nyski
Brak danych
8 479
18,0
Powiat prudnicki
Brak danych
3 235
16,5
Województwo śląskie
Powiat bielski
Województwo opolskie
Dane na 31.12.2009 r.
1.2 Wolne miejsca pracy
Liczba ofert pracy zgłoszonych do śląskich urzędów
pracy spadła z 159 604 w 2008 r. do 106257 w roku
2009. W województwie opolskim w roku 2008 zgłoszono
łącznie 39 266 ofert pracy a w roku 2009: 32 823 oferty.
W I półroczu 2009 r. najbardziej poszukiwani byli pracownicy na stanowiska: śpawacz, ślusarz, lektor języka
angielskiego, doradca personalny, operator linii produkcyjnej w przemysle elektromaszynowym (województwo
opolskie) oraz pracownik biurowo- administracyjny, pracownik ochrony, przedstawiciel handlowy, telemarketer,
brukarz, operator koparek (województwo śląskie).
Średnie miesięczne wynagrodzenie brutto w województwie śląskim wyniosło 3 239,09 zł (w sektorze przemysłowym i budownictwa – 3 577,34 zł, w sektorze usług
– 2 758,92 zł). W podregionie bielskim (powiaty: bielski,
cieszyński, żywiecki, miasto Bielsko – Biała) średnie
wynagrodzenie wynosiło 2 893,30 zł, natomiast w mieście Jastrzębie Zdrój – aż 4 822,06 zł.
W województwie opolskim w 2008r. średnie miesięczne
wynagrodzenie brutto wynosiło 2 873,22 zł (w sektorze
przemysłowym i budownictwa – 2 867,96 zł, w sektorze
usług – 2 501,89 zł).
2. Zasady dostępu polskich i czeskich obywateli
do słowackiego rynku pracy.
Obywatele Czech i Słowacji mają nieograniczony dostęp
do polskiego rynku pracy, mogą korzystać z ofert polskich i czeskich urzędów pracy. Czesi i Słowacy mogą
pracować legalnie na równi z obywatelami polskimi, co
oznacza brak konieczności uzyskiwania zezwolenia na
pracę lub innej rejestracji
3. Sposoby poszukiwania pracy
3.1 Media (krajowe i regionalne)
Informacje o rynku pracy, ofertach, szkoleniach dla bezrobotnych, warsztatach dla przedsiębiorców zamieszczane są w prasie, radiu i telewizji. W województwie
śląskim najwięcej informacji o pracy znaleźć można
w Dzienniku Zachodnim (w dodatku Giełda Pracy),
w województwie opolskim – w Nowej Trybunie Opolskiej.
W ogólnopolskich dziennikach, takich jak Gazeta
Wyborcza czy Rzeczpospolita zamieszczane są dodatki
tematyczne poświęcone pracy, ze stronami lokalnymi
zawierającymi oferty pracy. O pracy też piszą lokalne
media, m.in. Nowiny Rybnickie, Kronika Beskidzka, Głos
Cieszyński, Tygodnik Prudnicki. Giełdy pracy organizowane są także przez lokalne rozgłośnie- Radio Katowice
i Radio eM.
3.2 Publiczne służby zatrudnienia, sieć EURES
Polskie, słowackie i czeskie urzędy pracy w regionie
przygranicznym
tworzą
Partnerstwo
EURES-T
„Beskydy“, którego misją jest stworzenie wspólnego
przygranicznego rynku pracy. Ze strony polskiej do
Partnerstwa przygranicznego włączone są powiatowe
urzędy pracy w:
Cieszynie
ul. Kochanowskiego 8, Cieszyn 43-400, tel. (33) 8514991
Bielsku – Białej
ul. Partyzantów 55, 43 – 300 Bielsko – Biała, tel. (33) 496-51-50)
Głubczycach
ul. Pocztowa 6, 48-100 Głubczyce, tel. (77) 485-20-37
Jastrzębiu Zdroju
ul. Pszczyńska 134, Jastrzębie Zdrój 44-335, tel. (32) 47 14 405
Nysie
ul. Słowiańska nr 19, 48-300 Nysa, tel. (77) 4489911
Prudniku
ul. Jagiellońska 21, 48-200 Prudnik, tel. (77) 436 23 04)
Raciborzu
ul. Klasztorna 6, 47-400 Racibórz, tel. (32) 415-45-50
Wodzisławiu Śląskim
ul. Michalskiego 12, 44-300 Wodzisław Śląski,
tel. (32) 455-46-78
Żywcu
ul. Łączna 28, 34-300 Żywiec, tel. (33) 475-58-80
W Polsce od 1 maja 2004 roku funkcjonuje sieć EURES.
Jej celem jest wspieranie mobilności osób poszukujących pracy na terenie Unii Europejskiej i EOG. Sieć
bezpłatnie informuje i doradza - zarówno poszukującym
pracy, jak i pracodawcom, oraz udostępnia oferty pracy
w Europie. Na obszarze Polski główne zadania EURES
w zakresie świadczenia usług informacyjnych i doradczych na rzecz osób poszukujących pracy i pracodawców są realizowane w wojewódzkich urzędach pracy
przez doradców EURES i asystentów EURES oraz
w każdym powiatowym urzędzie pracy przez pośredników pracy realizujących zadania EURES.
Doradcy EURES w województwie śląskim
i opolskim:
Bielsko – Biała - Anna Jonkisz – Zacny
([email protected])
Katowice - Monika Hepner – Jaworska
([email protected])
Katowice - Aleksandra Kopczyk
([email protected])
Katowice - Joanna Stokłosa
([email protected])
Opole - Sebastian Krajewski
([email protected])
3.3 Portale internetowe z ofertami pracy
http://www.psz.praca.gov.pl
http://www.jobs.pl
http:// www.hrk.pl
http://www.jobpilot.pl
http://www.pracuj.pl
http://www.praca.onet.pl
http://www.gazeta.pl/praca
http://www.cvonline.pl
http://www.topjobs.pl
http://www.praca.bielsko.pl/
http://www.radiobielsko.pl/praca/
http://www.mbp.ohp.pl/index.php/default/szukaj
http://www.wup.opole.pl/praca/start.html
3.4 Inne sposoby szukania pracy
W Polsce funkcjonują niepubliczne agencje pośrednictwa
pracy. Wszystkie legalnie działające agencje zatrudnienia, tj: agencje prowadzące pośrednictwo pracy na terenie Rzeczpospolitej Polskiej, agencje prowadzące
pośrednictwo do pracy za granicą, agencje doradztwa
personalnego, agencje pracy tymczasowej, agencje
poradnictwa zawodowego powinny posiadać stosowny
certyfikat potwierdzający wpis do rejestru agencji zatrudnienia, prowadzonego przez właściwego marszałka
województwa. Wykazy takich agencji zatrudnienia
znaleźć można się na stronie: www.kraz.praca.gov.pl (klikając na ikonę lupy).
4. Uznawanie kwalifikacji zawodowych,
zawody regulowane
Uznawanie kwalifikacji zawodowych, które zostały
nabyte w innych państwach UE odbywa się w Polsce
w oparciu o:
• sektorowy system uznawania kwalifikacji lub
• ogólny system uznawania kwalifikacji.
1. Sektorowy system uznawania kwalifikacji zawodowych to system automatycznego uznawania kwalifikacji, który obejmuje siedem zawodów regulowanych lekarz (ogólny i specjalista), lekarz dentysta, farmaceuta,
pielęgniarka ogólna,położna, lekarz weterynarz i architekt. Posiadanie przez daną osobę legitymującą się konkretnym tytułem zawodowym (np. lekarz, architekt, położna) dyplomu ujętego w dyrektywie UE jest warunkiem
wystarczającym do uznania kwalifikacji i podjęcia zatrudnienia.
2. Ogólny system uznawania kwalifikacji zawodowych to system uznawania kwalifikacji dla tych regulowanych zawodów i działalności, które nie zostały objęte
sektorowym systemem uznawania kwalifikacji zawodowych. Nie są one zatem uznawane automatycznie, ale są
rozpatrywane indywidualnie przez odpowiednie władze
kraju przyjmującego. Jeżeli różnice w zakresie kształcenia w danym zawodzie są znaczące, wówczas organ właściwy może uzależnić uznanie kwalifikacji od spełnienia
jednego ze środków wyrównawczych tj. odbycia stażu
adaptacyjnego lub zdania egzaminu tzw. testu umiejętności, przy czym w większości przypadków wybór należy
do wnioskodawcy. Pod uwagę brane jest także doświadczenie zawodowe osoby ubiegającej się o uznanie kwalifikacji.
Obywatel UE, który posiada kwalifikacje zawodowe zdobyte w jednym z krajów UE i pragnie wykonywać swój
zawód w Polsce, powinien najpierw sprawdzić, czy jego
zawód jest w Polsce zawodem regulowanym (wykaz
można znaleźć na stronie internetowej Ministerstwa
Nauki i Szkolnictwa Wyższego: www.nauka.gov.pl).
W Polsce regulowanych jest ponad 300 zawodów.
Uznawanie kwalifikacji dla celów zawodowych dotyczy
wyłącznie zawodów regulowanych, a więc tych,
których wykonywanie uzależnione jest od posiadania
określonych kwalifikacji. Jeżeli zawód nie jest regulowany, nie ma potrzeby formalnego uznania posiadanych
kwalifikacji, a o ich uznaniu decyduje wyłącznie pracodawca. W Polsce ośrodkiem informacji o uznawaniu kwalifikacji zawodowych uzyskanych w Unii Europejskiej jest:
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, ul. Wspólna
1/3, 00-529 Warszawa, tel.: + 48 22 628 67 76, fax: + 48
22 628 35 34, e-mail: [email protected]
Adres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami spamującymi. W przeglądarce musi być włączona
obsługa JavaScript, żeby go zobaczyć.
IV. WARUNKI PRACY
1. Umowa o pracę i czas trwania
stosunku pracy
Podstawową formą zatrudnienia jest umowa o pracę,
która może być zawarta na czas nie określony, na czas
określony lub na czas wykonania określonej pracy. Każda
z tych umów może być poprzedzona umową o pracę na
okres próbny, nie przekraczający 3 miesięcy.
Umowa o pracę może być zawarta z osobą, która ukończyła 18 lat. Mogą być także zatrudniane osoby w wieku
16 – 18 lat (młodociani).
Najczęściej zawierane są w Polsce umowy o pracę na
czas nie określony w pełnym wymiarze czasu pracy.
Jednakże w ostatnim czasie coraz częściej są stosowane
umowy o pracę na czas określony. Dopuszczalne jest
zawarcie tylko dwóch umów między tymi samymi podmiotami, zawarcie kolejnej (trzeciej) umowy między tymi
stronami jest równoznaczne w skutkach prawnych
z zawarciem umowy na czas nie określony.
Innymi występującymi rodzajami niestandardowych form
zatrudnienia są :
• praca w niepełnym wymiarze czasu pracy,
• tzw. outsourcing, czyli realizowane przez zlecanie
wykonywania pewnych prac firmom zewnętrznym lub
poprzez umowy zlecenia i umowy o dzieło,
• praca tymczasowa, tj. w drodze umowy o pracę zwartą
przez pracownika tymczasowego z agencją pracy tymczasowej na podstawie, której wykonuje on pracę na
rzecz innego pracodawcy, tzw. pracodawcy użytkownika
o charakterze sezonowym, okresowym, doraźnym lub
niemożliwym do wykonania przez pracowników pracodawcy użytkownika,
• telepraca czyli praca, która może być wykonywana
regularnie poza zakładem pracy, z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej.
2. Niestandartowe zatrudnienie
– umowy o prace wykonywane
poza stosunkiem pracy
Do niestandardowych form zatrudnienia w Polsce należą
między innymi: umowa zlecenia i umowa o dzieło.
Zawierając umowę o dzieło przyjmujący zamówienie
zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła,
a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.
Na podstawie umowy zlecenia można powierzyć zleceniobiorcy wykonanie zadania lub czynności, które nie są
pracą na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem.
Inne niestandardowe formy zatrudnienia to: „użyczanie
pracowników” – polega na udostępnianiu przez agencję
pracy tymczasowej, własnego pracownika innemu pracodawcy, telepraca – forma zatrudnienia wykorzystująca
technologie telekomunikacyjne i infor-matyczne, umożliwiająca wykonywanie zadań przez pracownika całkowicie
lub częściowo poza siedzibą firmy.
3. Podpisanie umowy o pracę
6. Czas pracy, urlop wypoczynkowy
Umowa o pracę powinna określać strony umowy, rodzaj
umowy, datę jej zawarcia oraz warunki pracy i płacy,
a w szczególności: rodzaj pracy, miejsce jej wykonywania, wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi
pracy (ze wskazaniem składników wynagrodzenia),
wymiar czasu pracy, termin rozpoczęcia pracy. Umowę
o pracę zawiera się na piśmie. Pracodawca powinien
również poinformować pracownika na piśmie, nie później
niż w ciągu 7 dni od dnia zawarcia umowy o pracę,
o obowiązującej dobowej i tygodniowej normie czasu
pracy, częstotliwości wypłaty wynagrodzenia za pracę,
urlopie wypoczynkowym oraz długości okresu wypowiedzenia umowy. Zmiana warunków umowy o pracę
wymaga formy pisemnej.
W Polsce czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na
dobę i przeciętnie 40 godzin w pięciodniowym tygodniu
pracy. W niektórych systemach czasu pracy dobowy
wymiar czasu pracy może zostać przedłużony.
Tygodniowy czas pracy łącznie z godzinami nadliczbowymi nie może przekraczać przeciętnie 48 godzin
w przyjętym okresie rozliczeniowym.
Istnieje wymóg zagwarantowania każdemu pracownikowi
nieprzerwanego odpoczynku dobowego w wymiarze
11 godzin oraz tygodniowego w wymiarze 35 godzin.
Wymiar urlopu wypoczynkowego wynosi 20 dni - jeżeli
pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat lub 26 dni
- jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.
4. Rozwiązanie umowy o pracę
7. Wynagrodzenie.
Zgodnie z art. 30 Kodeksu pracy umowa o pracę rozwiązuje
się: na mocy porozumienia stron, przez oświadczenie jednej
ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia, przez
oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem), z upływem czasu, na który była zawarta, z dniem
ukończenia pracy, dla której wykonania była zawarta.
Oświadczenie każdej ze stron o wypowiedzeniu lub rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinno
nastąpić na piśmie. W oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony lub
o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinna
być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub
rozwiązanie umowy. Przy zawieraniu umowy o pracę na
czas określony, dłuższy niż 6 miesięcy, strony mogą przewidzieć dopuszczalność wcześniejszego rozwiązania tej
umowy za dwutygodniowym wypowiedzeniem.
Wynagrodzenie może składać się z różnych składników:
z wynagrodzenia podstawowego, premii, prowizji oraz
dodatków - funkcyjnego, za pracę nocną, zmianową, za
uciążliwe lub szkodliwe warunki pacy, za staż pracy
i innych. Określone ustawowo minimalne wynagrodzenie
dla pełnoetatowego pracownika w Polsce w 2010 r. roku
wynosi 1 317 zł brutto.
7.1 Otwarcie konta w banku
W Polsce obywatel czeski i słowacki może założyć konto
w banku. Aby to zrobić musi ukończyć 18 lat i przedstawić dwa dokumenty tożsamości, w tym jeden ze
zdjęciem. Każdy bank posiada sieć bankomatów,
zwłaszcza w centrach handlowych i centralnych punktach miast.
5. Przepisy dotyczące pracy kobiet
8. Podatek dochodowy od osób
fizycznych
Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy
o pracę w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego pracownicy, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy wskazane w Kodeksie
pracy. Kobiety w ciąży nie wolno zatrudniać w godzinach
nadliczbowych ani w porze nocnej. Nie wolno również bez
jej zgody delegować jej poza stałe miejsce pracy ani
zatrudniać, w tzw. przerywanym systemie czasu pracy.
Podatek dochodowy od osób fizycznych mają obowiązek
opłacać wszystkie osoby fizyczne osiągające dochód.
Opodatkowanie podatkiem dochodowym od osób fizycznych regulują ustawy: ustawa z dnia 26 lipca 1991 r.
o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawa z 20
listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez
osoby fizyczne.
SKALA PODATKU DOCHODOWEGO NA 2010 r.
Podstawa obliczenia podatku
ponad
Podatek wynosi
do
85 528 zł
18% minus kwota zmniejszająca podatek
556 zł 02 gr
85 528 zł
14 839 zł 02 gr + 32% nadwyżki
ponad 85 528 zł
Nieopodatkowana część zarobku: Roczny dochód nie
powodujący obowiązku zapłaty podatku wynosi 3 091 zł.
8.1 Rozliczenie podatku dochodowego z pracy
wykonywanej przez pracownika przygranicznego
Osoby mające miejsce zamieszkania w Polsce, do
których ma zastosowanie zasada tzw. nieograniczonego
obowiązku podatkowego, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów bez względu na
miejsce położenia źródeł przychodów. Natomiast, osoby
które nie mają miejsca zamieszkania w Polsce, podlegają
tzw. ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.
Oznacza to, że opodatkowują wyłącznie dochody z pracy
wykonywanej na terytorium Polski na podstawie stosunku służbowego lub stosunku pracy, niezależnie od
miejsca wypłaty wynagrodzenia, oraz od innych dochodów uzyskiwanych w Polsce.
Wynagrodzenie z tytułu pracy za granicą może być opodatkowane zarówno w państwie zamieszkania, jak
i w państwie, w którym wykonywano pracę. Podwójnemu
opodatkowaniu tego dochodu zapobiega się poprzez
zastosowanie właściwej metody unikania podwójnego
opodatkowania. W zawartych przez Polskę, Czechy
i Słowację umowach występuje metoda określana jako
metoda wyłączenia z progresją (podatnik ma obowiązek
składania zeznania rocznego, jeżeli w kraju zamieszkania
osiągnie dochody podlegające opodatkowaniu. Jeśli pracownik osiąga dochody tylko za granicą, nie ma obowiązku składania zeznania podatkowego w kraju zamieszkania).
9. Powninności zapłacenia
z pracowno-prawnego stosunku:
W ramach poszczególnych rodzajów ubezpieczeń społecznych w Polsce, wyróżniamy następujące wysokości
składek:
• ubezpieczenie emerytalne - 19,52 % podstawy
wymiaru składki;
• ubezpieczenie rentowe - 6 % podstawy wymiaru składki;
• ubezpieczenie chorobowe - 2,45 % podstawy
wymiaru składki;
• ubezpieczenie wypadkowe - 0,67 – 3,33 %
podstawy wymiaru składki;
• składka na Fundusz Pracy - 2,45 % podstawy
wymiaru składki.
Umowa o pracę jest podstawą wymiaru składek na
wszystkie cztery ubezpieczenia społeczne. Umowa zlecenia lub umowa prawa cywilnego, co do której stosuje
się odpowiednio przepisy o zleceniu podlega obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu, a ubezpieczeniu wypadkowemu tylko wtedy, gdy praca wykonywana jest w siedzibie zlecającego. Ubezpieczenie chorobowe jest w tym wypadku dobrowolne i dana osoba
może do niego przystąpić dobrowolnie i samodzielnie
opłacając zadeklarowaną składkę.
9.2 Ubezpieczenie zdrowotne:
Składka na ubezpieczenie zdrowotne w 2010 r., wynosi 9 %.
Obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym objęte są
osoby:
• pracujące na podstawie umowy o pracę lub
umowy zlecenia,
• zarejestrowane w powiatowym urzędzie pracy jako
osoby bezrobotne,
• prowadzące działalność gospodarczą.
Obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne nie obejmuje
osób, które pracują w oparciu o umowę o dzieło.
Pierwsza wizyta w ośrodku zdrowia wiąże się z rejestracją oraz wyborem lekarza pierwszego kontaktu, zwanego
inaczej lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej.
W celu dokonania rejestracji potrzebne są następujące
dokumenty: dokument potwierdzający fakt opłacania
składki na ubezpieczenie zdrowotne (dokumentem tym
może być, na przykład, zaświadczenie od pracodawcy
albo dokument z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych,
tzw. pasek wynagrodzenia, na którym są wyszczególnione składki) oraz numer PESEL.
9.1 Ubezpieczenie społeczne:
Składki na ubezpieczenie społeczne odprowadzane są
do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (www.zus.pl).
9.3 Ubezpieczenie pracowników przygranicznych
Pracownicy transgraniczni objęci są prawodawstwem
unijnym w zakresie zabezpieczenia społecznego, tak
samo jak inne kategorie osób objęte tymi przepisami.
Jednak do świadczeń chorobowych i zasiłków dla bezrobotnych mają zastosowanie szczególne zasady. Dają one
prawo do świadczeń chorobowych w kraju stałego
zamieszkania albo w kraju zatrudnienia. Pracownik transgraniczny ma prawo do korzystania z opieki zdrowotnej
tak w kraju zatrudnienia jak i stałego zamieszkania.
W przypadku korzystania z usług lekarza w Polsce
należy przedstawić mu Europejską Kartę Ubezpieczenia
Zdrowotnego oraz dowód tożsamości.
10. Świadczenie usług przygranicznych
Możliwość czasowego świadczenia usług w Polsce dotyczy podmiotów z państw objętych swobodą świadczenia
usług, tj. państw Unii Europejskiej, a także Norwegii,
Islandii, Liechtensteinu oraz Szwajcarii. Usługodawcy
z w/w państw, którzy w jednym z tych państw prowadzą
działalność gospodarczą, zwolnieni są z obowiązku uzyskania wpisu w polskich rejestrach. Obowiązek wpisu
w Ewidencji Działalności Gospodarczej lub Krajowego
Rejestru Sądowego dotyczy tylko usługodawcy – obywatela jednego z w/w państw, który nie wykonuje działalności gospodarczej w żadnym z tych państw. Usługodawca
taki rejestrowany będzie w Ewidencji Działalności
Gospodarczej, którą prowadzi urząd miasta lub gminy,
w której dana osoba ma miejsce zamieszkania, a jeżeli
usługodawca nie ma miejsca zamieszkania w Polsce (co
z reguły będzie miało miejsce), w ewidencji prowadzonej
przez gminę, na obszarze której usługi będą głównie
świadczone. Usługodawca winien ponadto poinformować Zakład Ubezpieczeń Społecznych o świadczeniu
usług transgraniczych przed ich rozpoczęciem.
Więcej informacji:
Pojedynczy punkt kontaktowy - www.eu-go.gov.pl
Enterprise Europe Network -http://www.enterprise.garr.pl/
11. Instytucje i organizacje doradcze dla
przedsiębiorców w regionie Partnerstwa
EURES – T Beskydy
Beskidzka Izba Rzemiosła i Przedsiębiorczości
43-300 Bielsko – Biała, ul. 3 Maja 13,
tel. + 48 33 861 4261, e-mail: [email protected]
Polsko-Słowacka Izba Przemysłowo-Handlowa
30-074 Kraków, ul. Kazimierza Wielkiego 43/12
tel/fax. +48 12633 56 57, e-mail:
[email protected]
Akademia Biznesu Polsko-Czeskie Stowarzyszenie
Przedsiębiorców
40-074 Katowice, ul. Szeligiewicza 26/12,
tel. 032608 56 57, fax 032608 56 56,
e-mail: [email protected]
Śląski Zamek Sztuki i Przedsiębiorczości
43 – 400 Cieszyn, ul. Zamkowa 3
tel. 033 8510821, e-mail: [email protected].
Tłumacze przysięgli – język czeski i słowacki:
Lista tłumaczy przysięgłych z języka czeskiego i słowackiego dostępna jest na stronie internetowej Ministerstwa
Sprawiedliwości pod adresem:
http://tlumacze.ms.gov.pl
(należy wybrać województwo i język).
Prawnicy, którzy specjalizują się w prawie handlowym i władają językiem czeskim lub słowackim:
Kancelaria Adwokacka Hajduk I Wspólnicy
Český Těšín PSČ 737 01, Havlíčkova 12,
Tel.: +420 558 711 529, e-mail: [email protected]
Kancelaria Radcy Prawnego “Traktat”
Tomasz Szkaradnik,
43-400 Cieszyn, uL. Limanowskiego 3/3
tel: +48 33 488 04 77, e-mail: [email protected]
V. WARUNKI ŻYCIA
1. Pozwolenie na pobyt (procedury,
wymagane dokumenty)
Obywatele Republiki Czeskiej i Słowacji podobnie jak
wszyscy obywatele UE do wjazdu i pobytu na terenie
Rzeczpospolitej Polskiej potrzebują ważnego dokumentu
podróży lub innego dokumentu potwierdzającego ich
tożsamość i obywatelstwo.
Obywatel UE i członek jego rodziny przebywający poza
zakładem hotelarskim, zakładem udzielającym pomieszczenia w związku z pracą, nauką, leczeniem się lub
wypoczynkiem jest obowiązany zameldować się we właściwym miejscowo urzędzie miasta lub gminy na pobyt
czasowy najpóźniej przed upływem czwartej doby licząc
od chwili przekroczenia granicy Rzeczypospolitej
Polskiej.
Jeżeli pobyt na terytorium Polski jest dłuższy niż 3 miesiące to obywatel UE jest obowiązany zarejestrować swój
pobyt. Wniosek o zarejestrowanie należy złożyć osobiście do wojewody właściwego ze względu na miejsce
pobytu. W urzędzie należy okazać ważny dokument podróży lub inny dokument potwierdzający tożsamość i obywatelstwo.
Więcej informacji wraz z wnioskami można uzyskać
w Wydziałach Spraw Obywatelskich i Cudzoziemców
Śląskiego
Urzędu
Wojewódzkiego:
(www.katowice.uw.gov.pl) oraz Opolskiego Urzędu Wojewódzkiego:
(www.opole.uw.gov.pl).
2. Sytuacja mieszkaniowa
Mieszkanie można wynająć poprzez pośrednictwo
wyspecjalizowanych agencji nieruchomości lub we własnym zakresie. Agencje pośrednictwa pobierają opłatę
zwykle w wysokości 1 miesięcznego czynszu.
Ceny wynajmu zależne są od wielkości miejscowości (im
większa miejscowość, tym wyższa cena), standardu,
położenia w danej miejscowości, wielkości mieszkania
itp. Przykładowo w Bielsku-Białej wynajem 2 pokojowego
mieszkania kosztuje od 800 zł do 1500 zł. W skład ceny
wchodzi czynsz oraz odstępne dla właściciela mieszkania. Do ceny tej należy doliczyć opłaty za media (prąd,
gaz, telefon - średnie opłaty dla takiego mieszkania dla
3 osobowej rodziny to za prąd i gaz łącznie ok. 200 – 300
zł). Bardzo często właściciel mieszkania pobiera kaucję
(zwykle w wysokości 1-krotnego czynszu), która podlega
zwrotowi w terminie miesiąca od opuszczenia mieszkania.
Najprostszym samodzielnym sposobem szukania mieszkania do wynajęcia jest korzystanie z wyszukiwarek internetowych. Innym sposobem jest korzystanie z lokalnych
gazet lub lokalnych dodatków wydań gazet ogólnopolskich np. Gazety Wyborczej, Dziennika Polska. W wielu
miejscowościach ukazują się również wyspecjalizowane
czasopisma reklamowo-ogłoszeniowe - na terenie
Podbeskidzia np. „Jarmark”.
Zasady kupna nieruchomości przez cudzoziemców reguluje Ustawa o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców z dnia 24 marca 1920 roku. Informacje dotyczące zakupu nieruchomości przez cudzoziemców znajdują się m.in. na stronie internetowej Ministerstwa Spraw
Wewnętrznych i Administracji www.mswia.gov.pl, podstrona „nabywanie nieruchomości” (wersja w języku
angielskim - acquisition of real estate).
3. Koszty utrzymania
Koszty utrzymania w Polsce są zróżnicowane, wyższe są
w dużych miastach. Ceny poszczególnych produktów
zależą również od ich jakości – wielkie sieci handlowe
chcąc przyciągnąć klientów często wymuszają na swoich
dostawcach obniżanie jakości. Z kolei małe sklepy
musząc podołać konkurencji supermarketów zrzeszają
się i w efekcie mogą proponować produkty bardziej interesujące jakościowo i cenowo.
Godziny otwarcia sklepów ustalane są przez ich właścicieli, najczęściej jednak:
• sklepy spożywcze czynne są od 6:00 rano do 18:00
wieczorem.
• supermarkety czynne są zazwyczaj od 9:00 rano do
co najmniej 22:00 wieczorem, najczęściej czynne
są 7 dni w tygodniu.
• sklepy inne niż spożywcze – zazwyczaj otwierane
są od 10:00 i czynne są do 18:00
• coraz powszechniejsze są sklepy całodobowe na
stacjach benzynowych – można nabyć tam
podstawowe produkty żywnościowe, jednak ceny
są w nich zdecydowanie wyższe niż w zwykłych
sklepach.
W 2008 roku przyjęto nowelizację Kodeksu Pracy wprowadzającą zakaz pracy w placówkach handlowych
w wybrane dni świąteczne: w Nowy Rok, w święta
Wielkiej Nocy, 1 maja, 3 maja, w pierwszy dzień
Zielonych Świątek, w Boże Ciało, w święto
Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, Wszystkich
Świętych, Święto Niepodległości, a także święta Bożego
Narodzenia.
4. Nauczanie języka polskiego
dla obcokrajowców
Obcokrajowcy, którzy chcą uczyć się w Polsce języka
polskiego mają ku temu wiele możliwości. W kraju działa
wiele szkół językowych dla cudzoziemców, prowadzone
są też kursy językowe.
W województwie śląskim cudzoziemcy mogą się uczyć
polskiego w:
• Szkole Języka i Kultury Polskiej na Uniwersytecie
Śląskim w Katowicach (tel. 032/200-94-24)
• i jej oddziale w Cieszynie (Letnia Szkoła Języka,
Literatury i Kultury Polskiej
(e-mail: szkoł[email protected])
• i w Akademii Ekonomicznej w Katowicach
(tel. 032/257-71-24).
Naukę polskiego prowadzą też prywatne szkoły, np.
• COSMOPOLITAN w Bielsku – Białej
(ul. Jaworzańska 17, tel. 0 693 842 652,
e-mail: [email protected]),
• czy Slavica Centrum Języków Słowiańskich
(Racibórz, ul. Stefana Batorego 7,
tel. 0663 363 184, e-mail: [email protected]).
5. System edukacji i rok szkolny
Na system oświaty w Polsce składają się:
• przedszkole - dla dzieci w wieku 3-6 lat;
• sześcioletnia szkoła podstawowa - dla dzieci
w wieku 7-13 lat;
• trzyletnie gimnazjum - dla dzieci w wieku 13-16 lat;
Na zakończenie nauki w gimnazjum uczniowie zdają
obowiązkowy sprawdzian gimnazjalny obejmujący
wiadomości i umiejętności z zakresu przedmiotów
humanistycznych i z zakresu przedmiotów matematyczno-przyrodniczych.
• szkoły ponadgimnazjalne - trzyletnie liceum profilowane, czteroletnie technikum, 2 lub 3 - letnia szkoła
zawodowa, dwuletnie liceum uzupełniające oraz trzyletnie technikum uzupełniające (dwa ostatnie typy
szkół przeznaczone są dla absolwentów zasadniczej
szkoły zawodowej). Warunkiem przyjęcia do szkół
ponadgimnazjalnych - (3-letniego liceum ogólnokształcącego, 4-letniego technikum lub 2-3-letniej zasadniczej szkoły zawodowej) jest posiadanie świadectwa
ukończenia gimnazjum. Absolwenci szkół (z wyjątkiem zasadniczej szkoły zawodowej) mają prawo
przystąpić do egzaminu maturalnego. Osoby, które
zdadzą ten egzamin, otrzymują świadectwo dojrzałości niezbędne do ubiegania się o przyjęcie na studia
wyższe. Absolwenci zasadniczych szkół zawodowych
otrzymują świadectwo ukończenia szkoły zasadniczej
umożliwiające dostęp do rynku pracy, a także mogą
kontynuować naukę w 2-letnim uzupełniającym
liceum ogólnokształcącym oraz 3-letnim technikum
uzupełniającym,
• szkoły policealne - do tych szkół mogą uczęszczać
osoby, które ukończyły liceum lub liceum profilowane,
• kolegia nauczycielskie i nauczycielskie kolegia
języków obcych - kształcą przyszłych nauczycieli
przedszkoli, szkół podstawowych i placówek opiekuńczo-wychowawczych, a w wypadku nauczycieli języków obcych również nauczycieli gimnazjów i szkół
ponadgimnazjalnych.
Na system szkolnictwa wyższego w Polsce składają się:
• wyższe studia zawodowe - trwają 3-3,5 roku, a na
kierunkach technicznych, rolniczych lub ekonomicznych 3,5-4 lata,
• uzupełniające studia magisterskie - trwają 2-2,5
roku,
• jednolite studia magisterskie - trwają 5-6 lat.
Tytuły nadawane absolwentom szkół wyższych:
• licencjat - po ukończeniu wyższych studiów zawodowych,
• inżynier - po ukończeniu wyższych studiów zawodowych na kierunkach technicznych, rolniczych lub ekonomicznych,
• magister - po ukończeniu 5-6-letnich jednolitych studiów magisterskich (lub po ukończeniu 2-2,5-letnich
uzupełniających studiów magisterskich przez osoby
legitymujące się dyplomem ukończenia wyższych studiów zawodowych).
5.1 Szkolenia, kursy, podnoszenie kwalifikacji
Do najbardziej popularnych pozaszkolnych form kształcenia należą kursy i szkolenia doskonalące oraz specjalizujące. Katalog instytucji szkoleniowych z możliwością wyszukiwania kursów według: tematyki, lokalizacji,
nazwy instytucji znajdziemy na stronie:
http://www.psz.praca.gov.pl oraz www.wup-katowice.pl.
6. Prawo jazdy
Prawa jazdy wydane w Czechach i na Słowacji są uznawane w Polsce i zachowują ważność do daty określonej
w dokumencie.
VI. GDZIE SZUKAĆ
DODATKOWYCH INFORMACJI?
1. Adresy stron internetowych, gdzie
osoby zainteresowane mogą znaleźć
szczegółowe informacje
www.kprm.gov.pl – oficjalna strona Kancelarii Prezesa
Rady Ministrów i Rządu
www.prezydent.pl – oficjalna strona internetowa
prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej
www.poland.gov.pl – oficjalny portal promocyjny
Rzeczpospolitej Polskiej
Ministerstwo Finansów – www.mofnet.gov.pl
Ministerstwo Gospodarki – www.mg.gov.pl
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
– www.mpips.gov.pl
Ministerstwo Sprawiedliwości – www.ms.gov.pl
Ministerstwo Edukacji Narodowej – www.men.gov.pl
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego
– www.nauka.gov.pl
Ministerstwo Spraw Zagranicznych – www.msz.gov.pl
Ministerstwo Zdrowia – www.mz.gov.pl
Ogłoszenia dotyczące mieszkania: www.gumtree.pl,
http://www.oferty.net/agencje, www.gratka.pl,
Wolny czas (kina, teatry, wydarzenia kulturalne):
www.poland.pl, www.mkis.gov.pl (wykaz teatrów,
muzeów itp: Kultura i dziedzictwo/ instytucje kultury),
www.stopklatka.pl, www.teatry.art.pl,
www.culture.pl, www.cojestgrane.pl
Edukacja:
www.perspektywy.pl, www.szkoly.info.pl,
http://eszkola.pl/szkoly
Zabezpieczenie społeczne:
www.mpips.gov.pl, www.zus.pl
Podróżowanie:
www.poland.travel, www.pkp.pl, www.wakacje.pl,
ww.zobaczpolske.pl
I. OGÓLNE INFORMACJE
O REPUBLICE CZESKIEJ
n
Oficjalna nazwa:
Republika Czeska
(ČR - Česká republika)
n Data powstania republiki: 1. 1. 1993
n Ustrój państwa: republika
n System polityczny: demokracja parlamentarna
n Podział administracyjny:
• 14 krajów samorządowych (vyšších územních
samosprávných celků),
• 593 miast oraz 5661 gmin (obcí)
• 14 krajów
Stolica Praga (Hlavní město Praha), Kraj środkowo czeski (Středočeský kraj) - stolica Praga, Kraj południowoczeski (Jihočeský kraj) - stolica Czeskie Budziejowice
(České Budějovice), Kraj pilzneński (Plzeňský kraj) - stolica Pilzno (Plzeň), Kraj karlowarski (Karlovarský kraj) stolica Karlowe Wary (Karlovy Vary), Kraj ustecki
(Ústecký kraj) - stolica Ujście nad Łabą (Ústí nad Labem),
Kraj liberecki (Liberecký kraj) - stolica Liberec, Kraj hradecki (Královéhradecký kraj) - stolica Hradec Králové,
Kraj pardubicki (Pardubický kraj) - stolica Pardubice, Kraj
wysoczyzna (Kraj Vysočina) - stolica Igława (Jihlava),
Kraj południowomorawski (Jihomoravský kraj) - stolica
Brno, Kraj ołomuniecki (Olomoucký kraj) - stolica
Ołomuniec (Olomouc), Kraj morawsko-śląski (Moravskoslezský kraj) - stolica Ostrawa (Ostrava), Kraj zliński
(Zlínský kraj) - stolica Zlín.
n Język urzędowy: czeski
n Stolica (hlavní město): Praga (Praha) - 1 249 026
mieszkańców
n Państwa ościenne: Republika Federalna Niemiec
(Spolková republika Německo), Rzeczypospolita
Polska, Republika Austrii (Republika Rakousko),
Republika Słowacka
n Powierzchnia: 78 867 km2
n Liczba ludności: 10 506 813 (stan na 31.12.2009)
n Gęstość zaludnienia: 129/km2
n Jednostka monetarna: Korona, 1 CZK (Kč - korona
česka) = 100 halerzy
n Święta państwowe:
• 1. stycznia Dzień odrodzenia samodzielnego
państwa czeskiego (Den obnovy samostatného
českého státu)
• 8. maja Dzień zwycięstwa (Den vítězství)
n
• 5. lipca Dzień słowiańskich ojców wiary Cyryla
i Metodego (Den slovanských věrověstů Cyrila
a Metoděje)
• 6. lipca Dzień spalenia mistrza Jana Husa
(Den upálení mistra Jana Husa)
• 28. września Dzień czeskiej państwowości
(Den české státnosti)
• 28. października Dzień powstania samodzielnego państwa czechosłowackiego
(Den vzniku samostatného československého
státu)
• 17. listopada Dzień walki za wolność i demokrację (Den boje za svobodu a demokracii)
Inne święta:
• Poniedziałek wielkanocny
• 1. maja Święto pracy
• 24. grudnia Wigilia
• 25. grudnia 1. dzień Świąt Bożego Narodzenia
• 26. grudnia 2. dzień Świąt Bożego Narodzenia
Polskie placówki zagraniczne
Ambasada RP w Pradze
Valdštejnská 8, 118 01 Praha 1
tel.: +420 257 099 500, +420 257 099 523, +420 257 099 524
fax: +420 257 530 399
email: [email protected]
strona internetowa: www.prague.polemb.net
Konsulat Generalny RP w Pradze
V úžlabině 14/884, 100 00 Praha 10
tel.: +420 224 228 722-3-4, fax: +420 224 227 320
email: [email protected]
strona internetowa: www.prague.polemb.net
Konsulat Generalny RP w Ostrawie
ul. Blahoslavova 4, 701 00 Ostrava
tel.: +420 596 118 074, +420596 118 076 76;
fax: +420 596 118 073
email: [email protected]
strona internetowa: http://www.konsulatrp.eu,
www.ostrawakg.polemb.net
Konsulat Honorowy RP w Brnie
ul. Koliště 13, 602 00 Brno
tel.: +420 545 534 268, fax: +420 545 534 268
email: [email protected]
Instytut Polski w Pradze
Malé náměstí 1, 110 00 Praha 1
tel.: +420 224 214 708, fax: +420 224 223 010
strona internetowa: www.polskyinstitut.cz
Słowackie placówki zagraniczne
Ambasada SR (Slovenská republika) w Pradze
Pelléova 12, 160 00 Praha 6
tel.: +420 233 113 051, fax: +420 233 113 054
email: [email protected]
strona internetowa: www.mzv.sk/praha
Placówki zagraniczne Czech w Polsce
i na Słowacji
Ambasada Republiki Czeskiej w Polsce
ul. Koszykowa 18, 00-555 Warszawa
tel.: +48 225251-850,890, fax: +48 225251-898
email: [email protected]
strona internetowa: www.mzv.cz/warsaw,
www.republikaczeska.pl
Ambasada Republiki Czeskiej na Słowacji
Hviezdoslavovo nám. 8, 811 02 Bratislava
tel.: +421 2 59203301
email: [email protected]
strona internetowa: www.mzv.cz/bratislava
II. CHARAKTERYSTYKA
REGIONU EURES - T BESKYDY (ČR)
Do regionu EURES - T Beskydy na terytorium ČR należą:
Kraj morawsko-śląski (Moravskoslezský kraj - MSK):
Bruntál, Frýdek-Místek, Karviná,
Nowy Jiczyn (Nový Jičín), Opawa
(Opava), Ostrawa (Ostrava)
Kraj ołomuniecki (Olomoucký kraj - OLK):
Jeseník, Ołomuniec (Olomouc),
Prościejów (Prostějov), Przerów
(Přerov), Šumperk
Kraj zliński (Zlínský kraj - ZLK):
Kromieryż (Kroměříž), Uherské
Hradiště, Vsetín, Zlín
Do partnerstwa EURES - T Beskydy należą powiaty:
Bruntál, Karviná, Frýdek-Místek, Nowy Jiczyn (Nový
Jičín), Opawa (Opava), Ostrawa (Ostrava), Jeseník,
Šumperk, Vsetín.
Region EURES - T Beskydy w ČR
Rejon EURES - T Beskydy na terytorium ČR zajmuje
powierzchnię wielkości 8 605 km2, co stanowi 11,05%
z całkowitej powierzchni państwa.
Ilość mieszkańców w rejonie partnerstwa EURES - T
Beskydy w ČR to 1 562 022, czyli 14,92% ludności ČR.
Stan na 1.1.2009 - Czeski urząd statystyczny
POWIATY
NALEŻĄCE DO
REJONU EURES-T
BESKYDY
KRAJ
Bruntál
MSK
1 549
97 868
Frýdek-Místek
MSK
1 273
211 070
Karviná
MSK
347
274 863
Nový Jičín
MSK
918
152 506
Opava
MSK
1 126
177 213
Ostrava
MSK
214
336 735
Jeseník
OLK
719
41 404
Šumperk
OLK
1 316
124 513
Vsetín
ZLK
1 143
145 850
8 605
1 562 022
POWIERZCHNIA LICZBA LUDNOŚCI
na dzień 1.1.2009
w km2
RAZEM
(ČSÚ - Český statistický úřad)
Stan na 1.1.2009 - Czeski urząd statystyczny
Terytorium
POWIERZCHNIA LICZBA LUDNOŚCI
na dzień 1.1.2009
w km2
Republika Czeska
78 867
10 467 542
Region EURES-T Beskydy ČR
8 713
1 562 022
Udział region EURES-T w ramach
ČR w %
11,05
14,92
(ČSÚ - Český statistický úřad)
III. OFERTY PRACY W RAMACH
PARTNERSTWA EURES - T
BESKYDY
1. Charakterystyka rynku pracy
1.1 Poziom bezrobocia
Poziom bezrobocia w ČR na dzień 28.2.2010 wzrósł do
11 336
10,98
10,70
Karviná
142 629
21 832
21 159
15,31
14,80
Nový Jičín
77 278
10 785
10 559
13,96
13,70
Opava
92 714
11 082
10 482
11,95
11,30
Ostrava
177 392
21 760
21 052
12,27
11,90
Jeseník
19 459
4 005
3 769
20,58
19,40
Šumperk
62 392
9 769
9 501
15,66
15,20
Vsetín
76 742
10 217
10 021
13,31
13,10
RAZEM
805 419
110 143
106 642
12,67
14,16
bezrobocia (w %)
Wysokość rejestrowanego
11 649
poszukujących pracy
Frýdek-Místek 106 057
Liczba dostępnych osób
17,30
poszukujące pracy
17,82
Osoby
8 763
zawodowo
9 044
Bruntál
Mieszkańcy aktywni
50 753
TERYTORIUM
Procentowa miara bezrobocia
na podstawie osób
poszukujących pracy
Stan na dzień 28.2.2010 - według Ministerstwa Pracy
i Polityki Społecznej (MPSV - Ministerstvo práce a sociálních věcí ČR), 2010
Republika
Czeska
Region EURES
- T Beskydy (ČR)
bezrobocia (w %)
Wysokość rejestrowanego
Procentowa miara bezrobocia
na podstawie osób
poszukujących pracy
poszukujących pracy
Liczba dostępnych osób
poszukujące pracy
Osoby
zawodowo
5 719 850
583 135
568 486
10,19
9,94
805 419
110 143
106 642
12,67
14,16
poprzedniego roku. I tak na 1 VPM było 29,2 oczekujących.
W kraju ołomunieckim, w powiecie Jeseník popyt pozostał na prawie identycznym poziomie - 93 VPM pod
koniec 2009 roku oraz 94 VPM pod koniec 2008 roku. Na
1 VPM było 36,7 oczekujących. W powiecie Šumperk
ilość VPM spadła w porównaniu z rokiem poprzednim z 703
na dzień 31.12.2008 do 241 na dzień 31.12.2009, co jest
spadek o 66%. I tak na 1 VPM było 38,2 oczekujących.
Powiat Vsetín, który należy do ZLK, rejestrował na dzień
31.12.2008 776 VPM, na dzień 31.12.2009 już tylko 250
VPM, czyli nastąpił spadek o 68%. Na 1 VPM było 37,6
oczekujących. Dla całego regionu EURES-T Beskydy
w ČR, do którego należą powiaty: Bruntál, Karviná,
Frýdek-Místek, Nový Jičín, Opava, Ostrava, Jeseník,
Šumperk a Vsetín, rozwój popytu był następujący: na
dzień 31.12.2008 było 10 368 VPM, na dzień 31.12.2009
ilość miejsc spadła do 3 340, co oznacza spadek
o więcej niż 2/3 (67,8%). Na jedno wolne miejsce pracy
teoretycznie przypadało 35,4 poszukujących pracy.
na dzień
31.12.2008
1.2 Oferty pracy (Volná pracovní místa)
Rozwój bezrobocia jest ściśle powiązany z rozwojem ilości zgłoszeń wolnych miejsc pracy (VPM - volné pracovní
místo). W ciągu 2009 roku nastąpił największy spadek
ilości VPM, który rozpoczął się już pod koniec 2008 roku,
w konsekwencji światowego kryzysu gospodarczego.
Pracodawcy w pierwszej kolejności rezygnowali z ofert
pracy. W dalszym rozwoju sytuacji, w którym rejestrowali
spadek ilości zamówień, przystąpili do działań, które prowadziły do zwalniania pracowników.
Po stronie popytu na rynku pracy było w MSK na dzień
31.12.2009 zarejestrowanych 2 756 VPM (8 795 VPM na
końcu 2008 roku), co oznacza spadek o 69% w stosunku do
Mieszkańcy aktywni
TERYTORIUM
poziomu 9,9%. Poziom bezrobocia rejestrowanego
w regionie EURES-T Beskydy w ČR wyniósł na dzień
28.2.2010 14,2%. We wszystkich powiatach, które należą
do regionu EURES-T Beskydy w ČR, lokalny poziom bezrobocia był wyższy niż średnia krajowa, najwyższy
w powiecie Jeseník (19,4%) oraz Bruntál (17,3%)
(Informacje o ilości bezrobotnych w Czechach na dzień
28.2.2010).
na dzień 31.12.2009
Terytorium
wolne
miejsca
pracy
wolne
miejsca
pracy
oczekujących
na 1 miejsce
pracy
8 795
2 756
29,2
Jeseník
94
93
36,7
Šumperk
703
241
38,2
Vsetín
776
250
37,6
10 368
3 340
35,4
MSK
Region EURES-T
Beskydy w ČR
ČSÚ, 2010
3. Sposoby poszukiwania pracy
(Způsoby hledání práce)
1.3 Średnie krajowe wynagrodzenie
(Průměrná mzda)
Średnia miesięczna pensja w 2009 roku w Czechach
wynosiła 23 598 CZK. V MSK średnia krajowa pensja
w 2009 roku wynosiła 21 524 CZK, w OLK 20 289 CZK,
oraz w ZLK 20 049 CZK.
Czeski urząd statystyczny nie rejestruje danych o wysokości średniej pensji według poszczególnych powiatów.
Średnia pensja w 2009 roku, w krajach, których powiaty
należą do regionu EURES - T Beskydy w ČR, jest niższa
Terytorium
średnia miesięczna
pensja w 2009 roku
Różnica w CZK
względem średniej
krajowej
Republika Czeska
23 598 CZK
x
Moravskoslezský
21 524 CZK
-2 074
Olomoucký
20 289 CZK
-3 309
Zlínský
20 049 CZK
-3 549
w porównaniu ze średnią krajową.
2. Warunki dostępu obywateli Polski
i Słowacji do rynku pracy w Czechach
Od 1.5.2004 mieszkańcy Unii Europejskiej (EU Evropská unie) oraz Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EHP - Evropský hospodářský prostor) uzyskali
dostęp do rynku pracy w Czechach.
Mieszkańcy EU/EHP są zatrudniani na takich samych
warunkach jak obywatele ČR, za wyjątkiem obowiązku
informacji o rozpoczęciu pracy obcokrajowca u czeskiego pracodawcy lub informacji o wysłaniu obcokrajowca zagranicznego pracodawcy do wykonywania
pracy do osoby fizycznej lub prawnej w ČR.
Monitoring obcokrajowców, dla których nie jest wymagane pozwolenia na pracę, prowadzi się za pośrednictwem Karty informacyjnej (Informační karty), którą wypełnia pracodawca lub czeska osoba fizyczna lub prawna,
do którego był wysłany obcokrajowiec do wykonywania
pracy swym zagranicznym pracodawcą, którą należy
dostarczyć nie później niż w dzień rozpoczęcie pracy
takiej osoby, i to w urzędzie właściwym według terytorium wykonywania pracy obcokrajowca.
Wszystkie zmiany lub ukończenie stosunku pracy pracodawca lub osoba fizyczna lub prawna powinien zgłosić
nie później niż do 10 dni kalendarzowych od ukończenia
stosunku pracy.
3.1 Media (ogólne oraz lokalne)
Popyt na nowych pracowników zgłaszany jest w ogólnokrajowej prasie (np. w dziennikach Mladá fronta Dnes,
Právo, Hospodářské noviny, Lidové noviny) lub w regionalnej lub miejscowej prasie (np. Moravskoslezský deník,
Region Opavsko, Zlínské noviny, Týden na severu, Šumperský a Jesenický deník).
3.2 Publiczne usługi w trakcie poszukiwania
pracy, sieć EURES
Słowackie, Polskie i Czeskie pograniczne urzędy pracy
tworzą partnerstwo EURES-T Beskydy, którego celem
jest stworzenie jednego wspólnego rynku pracy.
W Czechach do transgranicznego partnerstwa należą
urzędy pracy w:
Květná 1457/64, 792 01 Bruntál,
tel: + 420 950 106 111,
Frýdek-Místek Nádražní 1088, 738 01 Frýdek-Místek,
tel: + 420 950 113 111),
Karviná
tř. Osvobození 1388/60a, Nové město,
735 06 Karviná 6, tel: + 420 950 126 111,
Nový Jičín
Msgr. Šrámka 1030/8, 741 01 Nový Jičín,
tel: + 420 950 139 111,
Opava
Bochenkova 2712/4, 74601 Opava,
tel: + 420 553 608 111,
Ostrava
30. Dubna 3130/2c, Moravská Ostrava,
720 00 Ostrava 2, tel: + 420 950 143 511,
Jeseník
Karla Čapka 1147/10, 790 01 Jeseník,
tel: + 420 950 121 111,
Šumperk
Starobranská 2700/19, 787 01 Šumperk,
tel: + 420 950 164 111,
Vsetín
Pod Žamboškou 1024, 755 01 Vsetín 1
tel: + 420 173 111.
Bruntál
Usługi EURES świadczą doradcy EURES, których głównym zadaniem jest doradztwo oraz pomoc tak dla osób
tak dla pracodawców, którzy chcą pracować lub zatrudnić pracowników z innego kraju EHP. Informacje dotyczące sieci EURES można znaleźć na stronach internetowych www.EURES.europa.eu a www.EURES.cz .
Osoby, które są zainteresowane pracą w Czechach,
mogą skorzystać z pomocy doradców EURES; konkretnie w regionie EURES-T Beskydy są to:
(Ing. Andrea Janásová,
mailto:[email protected]),
Frýdek-Místek (Lucie Holubová,
mailto:[email protected]).
Ostrava
3.3 Portale internetowe z ofertami pracy
Niektóre czeskie portale internetowe, zajmujące się przekazem informacji o pracy:
http://portal.mpsv.cz, www.jobpilot.cz,
www.kellyservices.cz, http://www.jobs.cz/,
http://kariera.ihned.cz/, www.cvmarket.cz,
www.cvonline.cz, www.grafton.cz, www.eu-dat.cz,
www.hotjobs.cz, www.hledampraci.cz,
www.chcipraci.net, www.hr-server.cz,
www.jobcity.cz, www.itjobs.cz, www.jobs.cz,
www.joblist.cz, www.neziskovky.cz, www.job-tip.cz,
www.doprace.cz, www.prace.cz,
www.superkariera.cz, www.careerjet.cz,
www.agentka.cz, aj.
Szczegółowe informacje można znaleźć na stronie internetowej http://www.msmt.cz/mezinarodni-vztahy/uznavani-kvalifikaci.
Bazę regulowanych profesji oraz działalności w Czechach, jak i bazę regulowanych profesji w państwach
członkowskich EU, można znaleźć na stronie internetowej: http://www.msmt.cz/mezinarodnivztahy/databazeregulovanych-povolani.
IV. WARUNKI PRACY (PRACOVNÍ
PODMÍNKY)
Praca z tytułu umowy o pracę może być wykonywana wyłącznie na podstawie stosunku prawnego.
Stosunek pracy jest podstawowym wymiarem prawnym oraz stosunkiem na podstawie innych umów
o prace wykonywanych poza głównym etatem.
1. Umowa o pracę oraz długość
stosunku pracy
3.4 Inne sposoby poszukiwania pracy
Pracę można szukać korzystając także z usług agencji
pracy. Według czeskiego ustawodawstwa, działalność
agencji pracy wymaga uzyskania pozwolenia na pośrednictwo pracy, które wydaje Ministerstwo pracy i Polityki
społecznej Czech (Ministerstvo práce a sociálních věcí)
- http://portal.mpsv.cz/sz/zamest/zpr_prace. Listę agencji, które mają ważne pozwolenie na pośrednictwo
pracy, można znaleźć na stronie internetowej http://portal.mpsv.cz/sz/zamest/zpr_prace.
Stosunek pracy u czeskiego pracodawcy powstaje na
podstawie umowy o pracę, która musi być zawarta na
piśmie. Stosunek pracy powstaje w dniu, który według
umowy o pracę jest pierwszym dniem pracy. Stosunek
pracy jest zawarty na okres nieokreślony, jeżeli w umowie
nie jest postanowione o innym okresie.
4. Uznawanie kwalifikacji zawodowych,
zawody regulowane (regulované profese)
Pracodawca może zawrzeć z osobą fizyczna umowę
o dzieło (dohodu o provedení práce), jeżeli zakres prac
nie będzie większy niż 150 godzin w jednym roku kalendarzowym. Zawarcie takiej umowy nie jest wymagane na
piśmie. Umowa powinna określać zakres prac, miejsce
wykonywania pracy, szacowaną długość wykonywania
pracy, szacowany zakres godzin konieczny do wykonania pracy, wynagrodzenie, sposób odstąpienia od
umowy, oraz możliwość jednostronnego wypowiedzenia
umowy.
Na podstawie umowy zlecenia (dohody o pracovní činnosti) możliwe jest wykonywanie pracy w zakresie nieprzekraczającym średnio połowę ustanowionego tygodniowego wymiaru godzin, czyli 20 godzin tygodniowo.
Umowa musi być zawarta na piśmie pod rygorem ważności.
Sprawy związane z uznawaniem kwalifikacji zawodowych reguluje ustawa nr. 18/2004 Dz.U.
Dla wykonywania regulowanych zawodów (są to takie
zawody czy działalności, które według ustawy państwa
członkowskiego EU mogą być wykonywane tylko po spełnieniu warunków, inaczej osoba nie może pracować
w danym zawodzie lub prowadzić daną działalność - jak
np. stopień i kierunek wykształcenia, praktyka zawodowa, bezkarność, stan zdrowia, ubezpieczenie OC, itp.)
urzędy administracji i izby zawodowe mogą wymagać od
obywatela kraju członkowskiego spełnienia tychże
warunków, które są wymagane również od obywateli
Republiki Czeskiej według specjalnego rozporządzenia.
2. Praca niestandardowa - umowy
o pracach wykonywanych poza etatem
3. Wymagania dotyczące umowy o pracę
(Náležitosti pracovní smlouvy)
Umowa o pracę zawarta pomiędzy pracodawcą i pracownikiem powinna spełniać następujące warunki: rodzaj
pracy, miejsce lub miejsca wykonywania pracy, dzień rozpoczęcia pracy. Jeżeli w umowie o pracę nie jest ustalone regularne miejsce pracy, dla potrzeb pokrycia kosztów podróży, regularnym miejscem pracy jest miejsce
ustalone w umowie o pracę. Jeżeli miejsce pracy jest
w umowie o pracę ustalone szerzej niż jedna miejscowość, za miejsce regularnej pracy uważa się miejscowość, z której pracownik najczęściej rozpoczyna podróże
służbowe. W umowie może być również ustalony okres
próbny, który nie może być dłuższy niż 3 kolejne miesiące kalendarzowe. Jeżeli w umowie o prace nie są
zawarte prawa i obowiązki wynikające ze stosunku pracy,
pracodawca ma obowiązek poinformować na piśmie pracownika do 1 miesiąca od powstania stosunku pracy;
taka sama zasada obowiązuje dla zmian tychże danych.
W informacji musi być zwarte imię, lub imiona, oraz
nazwisko pracownika, nazwa i siedziba pracodawcy,
jeżeli jest to osoba prawna, lub imię, imiona i nazwisko
oraz adres pracodawcy, jeżeli jest to osoba fizyczna,
określenie rodzaju i miejsca wykonywania pracy, określenie długości urlopu, ewentualnie wraz z ustaleniem sposobu ustalania urlopu, informacje o okresie wypowiedzenia, informacje o tygodniowym czasie pracy i jej harmonogramu, informacja o wynagrodzeniu lub pensji i sposobu wynagradzania, terminu płatności wynagrodzenia
lub pensji, informacja o układach zbiorowych, które określają warunki pracy pracownika, i określenie uczestników
tych układów zbiorowych.
4. Ukończenie stosunku pracy
Kodeks pracy przewiduje różne formy zakończenia stosunku pracy wynikającego z umowy o pracę. Stosunek
może być ukończony oprócz innego na podstawie: za porozumieniem obydwóch stron, wypowiedzeniem jednej ze
strony, przy czym pracodawca może wypowiedzieć umowę
tylko na podstawie powodów określonych w kodeksie
pracy, natychmiastowego wypowiedzenia stosunku pracy,
również tylko z powodów określonych w kodeksie pracy,
oraz ukończeniem stosunku pracy skończeniem się okresu,
na który była umowa o pracę zawarta. Okres wypowiedzenia dla pracownika oraz pracodawcy wynosi 2 miesiące.
Umowę o pracę można wypowiedzieć za porozumieniem
stron na dzień według porozumienia, w przypadku jednostronnego wypowiedzenia z jakiegokolwiek powodu lub
bez określenia powodu z zachowaniem 15 dni okresu
wypowiedzenia.
5. Praca kobiet (Práce žen)
W ČR obowiązuje zakaz dyskryminacji przy zatrudnianiu
wobec płci. Jednak kobiety mają specjalne prawa i to
głównie w okresie ciąży. Od momentu zgłoszenia na
piśmie tego faktu pracodawcy, kobieta podlega pod specjalną ochronę. Pracodawca w tym okresie nie może
zwolnić kobiety, podobnie jest w ciągu urlopu macierzyńskiego lub wychowawczego, oczywiście za wyjątkiem
sytuacji określonych w kodeksie pracy.
6. Czas pracy i urlopy
(Pracovní doba a dovolená)
Według kodeksu pracy wymiar godzin tygodnia pracy nie
może być większy niż 40 godzin tygodniowo. Jest to najpowszechniejszy wymiar tygodniowego czasu pracy.
Według kodeksu pracy w pewnych zakładach oraz przy
wykonywaniu pewnych prac, normalny wymiar czasu
pracy mieści się w przedziale od 37 i 1/2 do 40 godzin
tygodniowo. Pracownicy zazwyczaj pracują 5 dni w tygodniu. Przerwa w pracy, która trwa 30 minut, nie liczy się
do czasu pracy i pracownik ma na nią prawo po 6 godzinach nieprzerwanej pracy. Przerwa bezpieczeństwa,
jeżeli pracownik ma na nią prawo, wlicza się do czasu
pracy. Inne ustalenia dotyczące czasu pracy (na korzyść
pracowników) mogą być ustalone w układzie zbiorowym
lub w wewnętrznych przepisach pracodawcy. Kodeks
pracy określa również nieprzerwany wypoczynek między
dwiema zmianami, czyli przynajmniej 12 godzin w ciągu
24 kolejnych godzin, nieprzerwana przerwa w tygodniu,
czyli 35 godzin po 7 kolejnych dniach kalendarzowych,
warunki, według których może pracodawca polecić pracę
w święta, pracę w nocy, pracę w nadgodzinach oraz
wykonywanie dyżuru. Praca w nadgodzinach może być
wykonywana tylko wyjątkowo. Za pracę w nadgodzinach
należy się pracownikowi oprócz wynagrodzenia, za prace
wykonywaną w tych godzinach, również dodatek i to
w wysokości, co najmniej 25% średniego wynagrodzenia, jeżeli pracownik i pracodawca nie postanowili o odebraniu urlopu za nadgodziny w zamian za dodatek.
Specjalne ustalenia dotyczą pracy osób młodocianych,
kobiet ciężarnych oraz pracowników z opieką nad dzieckiem.
Urlop w jednym roku kalendarzowym wynosi przynajmniej 4 tygodnie. Urlopy pracowników państwa, gmin, krajów, funduszy państwowych, osób prawnych edukacji,
publicznych niezyskownych ustawowych zakładów zdrowotnych są w wymiarze 5 tygodni w roku kalendarzowym.
7. Wynagrodzenie (mzda)
Wynagrodzenie minimalne od 1.1. 2010 jest ustanowione
w wysokości 8 000 CZK. Z wynagrodzenia brutto pracownika odprowadzane są składki na ubezpieczenie
socjalne, składka na państwową politykę zatrudnienia,
składka na publiczne ubezpieczenie zdrowotne oraz
zaliczka na podatek dochodowy.
7.1 Otwarcie konta bankowego
Konto bankowe może pracownik - obywatel kraju członkowskiego EU otworzyć w którymkolwiek banku na terytorium Czech. Przy otwarciu konta wymagane są dwa
dokumenty tożsamości oraz wkład początkowy w wysokości 200 CZK.
8. Podatek dochodowy od osób
fizycznych (Daň z příjmů fyzických osob)
Podatek dochodowy od osób fizycznych obowiązuje
wszystkich rezydentów ČR. Rezydentem jest osoba
z pobytem trwałym na terytorium Czech lub osoba, która
przebywa w państwie 183 dni w ciągu kolejnych 12 miesięcy kalendarzowych.
Stawka podatku dochodowego od osób fizycznych (bez
względu na wysokość dochodu) wynosi 15%.
Opodatkowane są następujące przychody:
• z tytułu umowy o prace oraz innych dochodów
zależnych,
• z działalności gospodarczej oraz innych czynności
gospodarczych,
• z tytułu majątku kapitałowego,
• z tytułu wynajmu,
• innych dochodów.
Nieopodatkowana część dochodu
Płatnikom obniżana jest podstawa podatkowa dla
podatku od dochodów, i to
a) 24 840 CZK na płatnika,
b) 24 840 CZK na małżonkę (małżonka), która żyje w jednym gospodarstwie domowym, jeżeli drugi z małżonków
nie osiągnął dochodów za okres podatkowy większych
niż 68 000 CZK; jeżeli małżonka (małżonek) ma przyznany status wyjątkowych wygód III. stopnia (szczególnie
ciężkie upośledzenia z potrzebą prowadzącego) - kartę
ZTP/P, wysokość kwoty, czyli 24 840 CZK, podwaja się.
Do własnego dochodu małżonki (małżonka) nie są wliczane zasiłki socjalne, zasiłki opieki socjalnej, zasiłki
pomocy w materialnej potrzebie, dodatek na opiekę,
państwowe dodatki według ustawy o oszczędzaniu
mieszkaniowym oraz o państwowym wsparciu
oszczędzania mieszkaniowego, dochód z tytułu opieki
o osobę bliską lub inną osobę, która ma prawo do zasiłku na opiekę według ustawy o usługach socjalnych,
który jest wyjęty spod obowiązku podatkowego. Jeżeli
małżonkowie mają majątek we wspólnej własności
małżonków, do własnego dochodu małżonki (małżonka)
nie wlicza się dochód, które osiąga drugi z małżonków
lub dla potrzeb podatku dochodowego zaliczany jest do
dochodu drugiego małżonka,
c) 2 520 CZK, jeżeli płatnik ma przyznaną rentę inwalidzką pierwszego lub drugiego stopnia z tytułu ubezpieczenia emerytalnego i rentowego według ustawy o ubezpieczeniu emerytalnym i rentowym, lub jeżeli zaniknęło
prawo na częściową rentę w związku z równoczesnym
wystąpieniem renty z emeryturą,
d) 5 040 CZK, jeżeli płatnik ma przyznaną rentę inwalidzką dla inwalidę trzeciego stopnia lub inny dochód
z tytułu ubezpieczenia emerytalnego i rentowego według
ustawy o ubezpieczeniu emerytalnym i rentowym,
w którym jednym z warunków przyznania jest inwalidztwo
trzeciego stopnia, jeżeli zanikło prawo na pełną rentę
z powodu nałożenia się prawa do renty inwalidzkiej dla
inwalidztwa trzeciego stopnie oraz emerytury, lub jeżeli
płatnik według specjalnych ustaw jest pełnym inwalidą,
ale jego wniosek o przyznanie renty inwalidzkiej był
odrzucony z innych powodów niż dla niespełnienia
warunku inwalidztwa,
e) 16 140 CZK jeżeli płatnik ma kartę ZTP/P,
f) 4 020 CZK dla płatnika w trakcie ciągłego przygotowywania na przyszły zawód studiami lub innym przepisanym szkoleniem, i to do skończenia 26 roku życia, lub
w trakcie studiów doktoranckich w trybie dziennym na
programie studyjnym, który zabezpiecza edukację
wyższą i to do skończenia 28 roku życia. Za okres
ciągłego przygotowania na przyszły zawód studiami lub
przepisanym szkoleniem uważa się okres określony
według specjalnych przepisów prawa dla potrzeb zasiłku
socjalnego.
8.1 Rozliczenie podatku od dochodu z działalności zarobkowej pracownika zagranicznego
Są dwie podstawowe zasady opodatkowania dochodów
uzyskanych za granicą:
1. Dochody z tego samego źródła nie mogą być opodatkowane dwa razy, czy np. w ČR i za granicą.
2. Sposób opodatkowania dochodów z działalności
dochodowej wykonywanej za granicą określa się na
podstawie dwustronnych umów między państwami
dotyczących unikaniu podwójnego opodatkowania.
Dla unikania podwójnemu opodatkowaniu, używane są
dwie metody:
1. Metoda odliczenia z progresją - z podstawy podatku
wyklucza się dochód osiągnięty za granicą, albo jest
zwolniony z podatku na podstawie umów o unikaniu
podwójnego opodatkowania lub innych umów
międzynarodowych.
2. Metoda równoważnego odliczenia - dochody osiągnięte za granicą są w kraju pobytu pracownika opodatkowane, jednak od tak wyliczonego podatku odlicza
się podatek zapłacony za granicą.
Polska, ČR i Słowacja zawarły umowę o unikaniu
podwójnego opodatkowania, z wykorzystaniem
metody wyłączenia z progresją. Jeżeli jednak dochód
był osiągnięty w kraju, z którym ČR nie ma zawartej
umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, podstawą podatku płatnika jest dochód z pracy lub
dochód z wykonywania funkcji wykonywany w danym
państwie. Podstawa ta jest powiększona o obowiązkowe ubezpieczenie (ubezpieczenie socjalne, składkę
na państwową politykę zatrudnienia oraz ubezpieczenie na publiczne ubezpieczenie zdrowotne) a jest
obniżona o podatek zapłacony z tego dochodu za
granicą.
9. Składki z dochodów osiągniętych
z tytułu stosunku pracy oraz umowy
o pracę w ČR
9.1 Ubezpieczenie społeczne (Sociální pojištění)
Składki na ubezpieczenia socjalne pracowników potrąca
oraz odprowadza z ich wynagrodzenia pracodawca.
Konkretnie dotyczy to ubezpieczenia rentowego i emerytalnego. Pracownicy nie płacą składek na ubezpieczenie
chorobowe oraz na państwową politykę zatrudnienia.
Stawka ubezpieczenia na zabezpieczenie socjalne
wynosi 6,5% z podstawy wymiaru, którym jest suma
dochodów z pracy oraz innych korzyści, które pracodawca naliczył pracownikowi w związku z zatrudnieniem.
Okresem rozliczeniowym jest miesiąc kalendarzowy.
Minimalna podstawa wymiaru, jest ustanowiona w wysokości 2 000 CZK umówionego wynagrodzenia miesięcznego (czyli jest to tzw. zdecydowany dochód, planowo
granica ta będzie się zwiększała z rosnącym wynagrodzeniem średnim, kiedy to nowe decydujące wynagrodzenie w takim wypadku określi rząd swym rozporządzeniem).
Maksymalna podstawa wymiaru pracownika liczy się,
jako suma podstaw wymiaru w poszczególnych miesiącach w roku kalendarzowym, za które liczy się maksymalną podstawę wymiaru. Maksymalna podstawa
wymiaru pracownika określona jest jako 72krotność średniego wynagrodzenia, czyli 1 707 048 CZK. Jeżeli pracownik pracujący u jednego pracodawcy przekroczy ten
pułap, od sumy, o którą został on przekroczony nie
odprowadza już składki na ubezpieczenia.
9.2 Ubezpieczenie zdrowotne (Zdravotní pojištění)
Stawka ubezpieczenia na publiczne ubezpieczenie zdrowotne wynosi 6,5% z podstawy wymiaru, którym jest
sumą dochodów z pracy oraz innych korzyści, które pracodawca naliczył pracownikowi w związku z zatrudnieniem. Okresem rozliczeniowym jest miesiąc kalendarzowy.
Minimalną podstawą wymiaru jest wynagrodzenie minimalne (czyli od 1.1.2010 kwota 8 000 CZK).
Maksymalna podstawa wymiaru pracownika jest określona jako 48krotność średniego wynagrodzenia, czyli 1
138 032 CZK. Maksymalna podstawa wymiaru pracownika liczy się, jako suma podstaw wymiaru w poszczególnych miesiącach w roku kalendarzowym, za które
liczy się maksymalną podstawę wymiaru.
Lista zakładów ubezpieczeń zdrowotnych w ČR:
• Odborová zdravotní pojišťovna zaměstnanců
bank, pojišťoven a stavebnictví
www.ozp.cz
email: https://portal.ozp.cz/cpod825ano.phtml.
• Revírní bratrská pokladna
www.rbp-zp.cz
email: http://www.rbp-zp.cz/index.php?com=dot
• Všeobecná zdravotní pojišťovna
www.vzp.cz
email: [email protected]
• Zdravotní pojišťovna ministerstva vnitra ČR
www.zpmvcr.cz
email: [email protected]
• Vojenská zdravotní pojišťovna ČR
www.vozp.cz
email: [email protected]
• Zaměstnanecká pojišťovna Škoda
www.zpskoda.cz
email: https://portal.zpskoda.cz/cpod825ano.phtml
• Zdravotní pojišťovna METAL-ALIANCE
www.zpma.cz
email: [email protected]
• Česká průmyslová zdravotní pojišťovna
www.cpzp.cz
email: [email protected]
• Zdravotní pojišťovna Média
www.mediazp.cz
email: [email protected]
9.3 Ubezpieczenie transgranicznych pracowników
Transgraniczny pracownik podlega ubezpieczeniu socjalnemu tego kraju, w którym wykonuje swoją pracę.
Składki na ubezpieczenie chorobowe oraz bezrobotne,
regulują specjalne przepisy. Według tychże przepisów
prawo do zasiłku chorobowego należy się pracownikowi
transgranicznemu w kraju jego trwałego pobytu lub
w kraju pracy. W przypadku kiedy transgraniczny pracownik zarejestruje się jako bezrobotny przysługuje mu
prawo do zasiłku dla bezrobotnych wyłącznie w kraju
trwałego pobytu.
Transgraniczny pracownik ma prawo do korzystania
z usług służby zdrowia zarówno w miejscu zatrudnienia,
jak i trwałego pobytu. W przypadku korzystania z usług
medycznych w ČR konieczne jest okazanie Europejskiej
Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego oraz dowodu osobistego. Jeżeli pracownik korzysta z opieki zdrowotnej
w kraju zamieszkania, musi okazać formularz E 106,
który potwierdza jego prawo do korzystania z usług
opieki zdrowotnej.
10. Świadczenie usług transgranicznych
Od 28.12.2009 rozpoczęła obowiązywać nowa ustawa
o swobodnym przepływie usług (nr 222/2009 Dz.u.),
która to wniosła kilka podstawowych zmian. Głównie
dotyczy zasady transgranicznego przepływu usług, która
umożliwia przedsiębiorcy na podstawie pozwolenia, które
uzyskał w kraju macierzystym, świadczyć tymczasowo
i okazjonalnie usługi na terenie innego państwa członkowskiego, niż tego, w którym jest osiedlony. Usługi te
dotyczą 4 rodzajów działalności: przemysłowej, handlowej, działalności rzemieślniczej oraz wykonywania wolnych
zawodów.
Ustawa
również
wprowadza
tzw. Centralne punkty kontaktowe (JKM - jednotná kontaktní místa), którymi w ČR są 15 wybranych urzędów
indywidualnej działalności gospodarczej (živnostenský
úřad). W tym punkcie można uzyskać wszystkie informacje oraz załatwić wszystkie formalności związane z działalnością usługową. JKM działają również elektronicznie.
Dalszą zmianą jest system uznawania dokumentów oraz
uznawania wymogów dla świadczenia usług z innych
krajów członkowskich.
Indywidualną działalność gospodarczą w ČR reguluje
całkowicie ustawa nr 455/1999 Dz.U., o indywidualnej
działalności gospodarczej (o živnostenském podnikání).
Przedsiębiorca z kraju członkowskiego EU może prowadzić działalność gospodarczą na tych samych warunkach
i w takim samy zakresie jak obywatel ČR. Zgłoszenie lub
wniosek o koncesję należy złożyć osobiście w odpowiednim urzędzie ds. indywidualnej działalności gospodarczej (gminny urząd ds. indywidualnej działalności
gospodarczej jest wydział urzędu gminnego gminy
z poszerzonym zakresem administracyjnym). Zagraniczna osoba fizyczna składa zgłoszenie lub wniosek
o wydanie koncesji w urzędzie indywidualnej działalności
gospodarczej (živnostenský úřad) według miejsca
pozwolenia na pobyt na terenie ČR, lub (jeżeli nie można
go określić) według miejsca prowadzenia działalności na
terenie ČR.
Dokumenty załączane do wniosku, który nie były wydane
w języku czeskim, muszą być przetłumaczone przez tłumacza przysięgłego oraz opatrzone wyższym potwierdzeniem - superlegalizacją lub powierzeniem (apostilla).
• Urzędy ds. indywidualnej działalności gospodarczej
w ČR: http://firmy.finance.cz/databaze-firem/zivnostenske-urady/
• Rejestr handlowy (Obchodní rejstřík):
http://www.justice.cz/or/
• Rejestr indywidualnej działalności gospodarczej
(Živnostenský rejstřík):
http://zivnostensky-rejstrik.i-online.cz/
• Centralny portal administracji państwowej (Ústřední
portál veřejné správy): http://portal.gov.cz/
• Asocjacja małych i średnie przedsiębiorstw i przedsiębiorców indywidualnych (Asociace malých
a středních podniků a živnostníků ČR):
http://www.amsp.cz/
11. Instytucje oraz organizacje
informacyjne dla przedsiębiorców
w regionie partnerstwa EURES - T
Beskydy
Izby handlowe (Obchodní komory) - lista linków:
www.businessinfo.cz
Izby globalne (Globálně zaměřená komora):
Mezinárodní obchodní komora (Česká republika)
/ International Chamber of Commerce Czech Republic
(ICC)
adres (siedziba razem z biurem): Thunovská 12, Praha 1,
Malá Strana, 118 00
tel./fax: +420 257 217 744
email: [email protected]
strona internetowa: www.icc-cr.cz
Izby regionalne (Regionálně zaměřené komory):
Česko-polská smíšená obchodní komora
/ Czesko-Polska Mieszana Izba Handlowa
adres: ul. 28. října 112,700 30 Ostrava
tel.: +420 596 612 230, fax: +420 596 612 231
email: [email protected]
strona internetowa: www.opolsku.cz
Slovensko-česká obchodní komora
/ Słowacko-Czeska izba handlowa
adres: Ovocný trh 572/11, 110 00 Praha 1
tel.: +420 226 002 302
email:[email protected]
strona internetowa: www.scok.cz
Wydział gospodarczo-handlowy Ambasady RP w Pradze
Hradešínská 1931/58, 101 00 Praha 10
Tel.: +420 271 73 23 42
Wydział gospodarczo-handlowy
Konsulatu generalnego RP w Ostrawe
Blahoslavova 4, 701 00 Ostrava
Tel./fax: +420 596 120 460
Agencja rozwoju aktywności i inwestycji gospodarczych
(Agentura rozvoje podnikatelských aktivit a investic)
Štěpánská 15, 120 00 Praha 2
Tel.: +420 296 342 500, fax: +420 296 342 502
Centrum informacji gospodarczych
(Centrum hospodářských informací, a.s.)
K Botiči 1453/6, 101 00 Praha 10
Tel: +420 271 745 123, +420 271 745 124, +420 271 745 173
Fax: +420 271 745 126, [email protected]
Tłumacz przysięgły - język polski i czeski
Mgr. Filgasová Katarzyna, Horní 10, 140 00 Praha 4,
Tel./fax: +420 261 224 927
Email: [email protected] , www.veltron.eu
Czeska izba adwokacka (Česká advokátní komora) lista wszystkich adwokatów według ich siedziby, specjalizacji, czy znajomości języków: www.cak.cz
Prawnik ze specjalizacją w prawie handlowym,
znający język polski:
Mgr. Pavel Pěnkava, email: [email protected]
Kancelarie adwokackie:
Mgr. Hana Poláchová - advokátní kancelář
Siedziba: 1. máje 1000,
756 61 Rožnov pod Radhoštěm
Oddział: Nad Točnou 1183, 756 54 Zubří
P.O. Box: P.O. Box 147,
756 61 Rožnov pod Radhoštěm
Tel.: +420 571 603 533
Email: [email protected]
Advokátní kancelář Reclíková & Kaniok
Bílovecká 62, 747 06 Opava
Tel.: +420 553 628 887, Email: [email protected]
Advokátní kancelář Světlany Vargové
Musorgského 14, 702 00 Moravská Ostrava
Tel.: +420 596 121 188, Email: [email protected]
V. WARUNKI ŻYCIA
1. Pobyt obywatela EU oraz członków
jego rodziny na terenie ČR.
Pozwolenie na pobyt czasowy i trwały (Povolení
k přechodnému a trvalému pobytu)
Warunki pobytu obcokrajowców na terenie ČR reguluje
ustawa nr. 326/1999 Dz.U., o pobycie obcokrajowców na
terenie ČR, z późniejszymi zmianami. Obcokrajowcy
dzielą się na dwie grupy:
a) obywatele EU i członkowie ich rodzin
b) obywatele z trzecich krajów.
Obywatel EU może w ČR przebywać bez jakichkolwiek
pozwoleń w dowolnie długim okresie. Zapisy ustawy
o obcokrajowcach dotyczą również członków rodziny
(małżonka/małżonki, dziecka do 21 roku życia oraz zależny krewny) oraz osób, które z obywatelem EU żyją we
wspólnym gospodarstwie domowym (ważne również dla
partnerstwa rejestrowanego) lub z powodów zdrowotnych nie mogą o siebie zadbać samodzielnie, lub członek
rodziny jest obywatelem ČR.
większych środków finansowych. Bardziej powszechne
jest wynajęcie mieszkania. Ceny są zależne głównie od
wielkości mieszkania oraz jego lokalizacji. Aktualnie
można powiedzieć, że czym większe miasto, tym rośnie
także cena za wynajem. Jeżeli obywatel innego kraju
EU/EHP chce w ČR kupić nieruchomość, musi posiadać
kartę pobytu obywatela państwa członkowskiego EU.
Informacje dotyczące zakupu lub najmu mieszkania czy
domu, można znaleźć na stronach internetowych,
np. www.cenybytu.idnes.cz , www.nemovitosti.cz ,
www.pronajem-bytu.info, lub w gazetach informacyjnych,
np. Avízo, Annonce,..
3. Koszty życia
W wyniku rosnących cen usług, z których muszą korzystać i odbierać gospodarstwa domowe (np. wynajem,
woda, prąd, ciepło, gaz), koszty życia rosną z roku na
rok. Według Czeskiego Urzędu Statystycznego w roku
2000 średnie koszty osiągnęły wysokość 10 545 CZK
gosp. domowe/osoba, a w roku 2006 już 14 856 CZK.
Ceny jednak zależą od regionu, oczywiście, we większych miastach są proporcjonalnie wyższe.
Zgłoszenie miejsca pobytu
Każdy obcokrajowiec, w tym obywatel EU, ma obowiązek zgłosić miejsce pobytu oraz szacowaną długość
pobytu i to do 30 dni od dnia wkroczenia na terytorium
ČR. Jeżeli jest to zakwaterowanie odpłatne (np. w hotelu,
noclegowni) obowiązek zgłoszenia jest po stronie
zakładu. Wypełniony i podpisany formularz można przesłać policji, lub przekazać hotelarzowi.
Policja ds. obcokrajowców (Cizinecká policie)
www.mvcr/policie/cizinecka.html
Telefoniczna linia informacyjna Usługi policji ds. obcokrajowców oraz straży granicznej: +420 974 841 356,
+420 974 841 357
2. Warunki mieszkaniowe
W Czechach można znaleźć różnorodne możliwości
zakwaterowania. W trakcie odwiedzin, czy krótkiego
pobytu, można skorzystać z usług mieszkaniowych, od
tych najtańszych (hostele, kempy), po pięciogwiazdkowe
hotele. W przypadku długiego pobytu można zakupić
mieszkanie/dom na własność (zakup reguluje kodeks
cywilny, ustawa nr. 40/1964 Dz.u.), co jednak wymaga
4. Nauka języka czeskiego
dla obcokrajowców
Od 1. stycznia 2009 roku obcokrajowiec musi przedstawić
znajomość języka czeskiego, aby mógł uzyskać pozwolenie na pobyt stały na terytorium ČR. Obowiązek ten nie
mają obywatele Unii Europejskiej, Norwegii, Islandii,
Lichtensztajnu, Szwajcarii oraz członkowie ich rodzin.
Niektóre szkoły językowe w ČR prowadzą kursy języka
czeskiego dla obcokrajowców:
• Jazyková škola hlavního města Prahy
Školská 15, 116 72 Praha 1
Tel.: + 420 222 230 016
• Charles University in Prague
Institute for Language and Preparatory Studies
Vratislavova 10, 128 00 Praha 2, Tel.: + 420 224 990 420
• Department of Foreign Languages at Masaryk
University
Žerotinovo náměstí 9, 601 77 Brno
Tel.: + 420 542 128 376
• Prague Language Centre
Štěpánská 24, 110 00 Praha 1
Tel.: + 420 222 232 932
5. Edukacja i rok szkolny
System edukacyjny w ČR jest podzielony następująco:
• Edukacja przedszkolna (Předškolní vzdělávání) czyli edukacja dzieci z reguły w wieku od 3 do 6 lat,
którą zapewniają przedszkola (mateřské školy).
• Edukacja podstawowa (Základní vzdělávání) stopień edukacji podstawowej uzyskuje uczeń ukończeniem programu edukacji podstawowej w szkole
podstawowej lub ukończeniem niższego 6 letniego
stopnia lub 8 letniego liceum (gymnázium) lub konserwatoria. Edukacja podstawowa trwa 9 lat (zazwyczaj
od 6 do 15 roku dziecka) i jest podzielona na dwa
stopnie. Pierwszy stopień (pięcioletni) zabezpieczają
szkoły podstawowe. Drugi stopień (czteroletni) mogą
oprócz szkół podstawowych również zabezpieczać
więcej letnie licea (gymnáziá) czy ośmioletnie konserwatoria.
• Edukacja średnia (Střední vzdělávání) - edukację
średnią z egzaminem maturalnym można osiągnąć
ukończeniem programów edukacyjnych 8, 6 lub 4 letniego liceum (gymnázium) lub programu edukacyjnego szkoły średniej 4 letniej dziennej formy edukacji
- studia ukończone egzaminem maturalnym oraz
dokumentem o zdaniu egzaminu maturalnego.
Uzyskanie wykształcenia średniego z świadectwem
zawodowym trwa 2-3 lata w dziennej formie edukacji
- studia kończą się egzaminem końcowym oraz dokumentem potwierdzającym o zdaniu egzaminu końcowego oraz świadectwem zawodowym.
• Wyższe wykształcenie zawodowe (Vyšší odborné
vzdělávání) - poziom ten można osiągną poprzez
studia na wyższej uczelni zawodowej (vyšší odborná
škola). Studia trwają w dziennej formie 3 lata (przy
kwalifikacjach związanych ze służbą zdrowia 3,5 roku)
wliczając praktykę. Studenci płacą opłatę szkolną.
Program edukacyjny kończy się absolutorium,
w ramach którego jest również obrona pracy absolwenckiej. Absolwenci uzyskują tytuł „certyfikowany
specjalista” (DiS - diplomovaný specialista).
• Wykształcenie
wyższe
(Vysokoškolské
vzdělávání) - realizuje się w szkołach wyższych,
które dzielą się na publiczne, państwowe i prywatne.
Wyższe szkoły publiczne są instytucjami publicznymi
i są ustanawiane oraz zamykane ustawą. Państwowe
wyższe szkoły (wojskowe i policyjne) nie mają osobowości prawnej, ale są częścią ministerstwa, które je
założyło. Większość publicznych i państwowych
szkół wyższych oferuje wszystkie rodzaje programów.
Prywatne szkoły wyższe oferują przede wszystkim
programy licencjackie.
Rok szkolny w szkołach podstawowych, średnich
i wyższych szkołach zawodowych rozpoczyna się 1
września i kończy się 31 sierpnia kolejnego roku, przy
czym ostatnie dwa miesiące są to szkolne wakacje.
Zajęcia prowadzone są 5 dni w tygodniu, jedna godzina
zajęć trwa 45 minut. Na wyższych szkołach rok akademicki trwa 12 miesięcy, przy czym jego początek oraz
koniec określa rektor danej szkoły wyższej.
Świadectwa oraz certyfikaty wydane przez szkoły
państwowe, z którymi ČR zawarła międzynarodowe
umowy o wzajemnym uznawaniu dyplomu i kwalifikacji (również z Polską i Słowacją) nie podlegają nostryfikacji. Szczególną pomoc w zakresie informacji dotyczących uznawania dyplomów oraz kwalifikacji
można uzyskać w Centrum ds. studia szkolnictwa
wyższego (CSVS - Centrum pro studium vysokého
školství) - Oddział ds. ekwiwalencji dokumentów
i wykształcenia (Středisko pro ekvivalenci dokladů
a vzdělání) - ul. U Lužického semináře 13, 117 00
Praha 1, Malá Strana, tel.: + 420 257 011 335.
5.1 Szkolenia, kursy, powiększanie kwalifikacji
W ČR istnieje system pozaszkolnej edukacji działający
na podobnych zasadach jak w Polsce czy na Słowacji.
Z różnorodnych możliwości szkoleń dostępne są
np. kursy zawodowe lub językowe. Również organizowane są kursy dla osób posiadających pewną kwalifikację, które chcą zgłębić, dopełnić lub uzyskać nową, dla
lepszego wykorzystania w swoich codziennych na rynku
pracy. Informacje o tych kursach można uzyskać
w urzędach pracy.
6. Prawo jazdy (Řidičský průkaz)
Aktualnie prawo jazdy wydawane jest w formacie plastikowej karty. Na terytorium ČR jest ważnych 7 wzorów
prawa jazdy, które były wydawane od roku 1964. W ČR
są uznawane polskie, słowackie oraz międzynarodowe
prawa jazdy.
Podstawowe informacje dotyczące ruchu drogowego w ČR:
• Ograniczenie prędkości w terenie zabudowanym do
50 km/godz., poza terenem zabudowanym do 90
km/godz. i na autostradach do 130 km/godz.
• Za korzystanie z autostrad należy uiścić opłatę autostradową, dokumentem potwierdzającym jest przyklejona na przedniej szybie samochodu winieta.
VI. GDZIE POSZUKIWAĆ
KOLEJNE INFORMACJE?
Podstawowe informacje o ČR
http://www.czech.cz/cz/88070-politicky-systemceske-republiky - ogólne informacje o systemie politycznym w ČR
http://www.klaus.cz/ - oficjalna strona internetowa
obecnego prezydenta ČR
http://www.vlada.cz/ - oficjalna strona internetowa
Rządu ČR (Vláda ČR)
http://www.statnisprava.cz/ - portal administracji
państwowej (státní správa)
http://www.czso.cz/ - ČR w numerach
Szczegółowe informacje o administracji
państwowej w ČR
A) Władza ustawodawcza (moc zákonodárná)
Sejm (Poslanecká sněmovna):
http://www.psp.cz/sqw/hp.sqw
Senat: http://www.senat.cz/
B) Władza wykonawcza (Moc výkonná)
Prezydent ČR: http://www.hrad.cz/cs/index.shtml
Rząd (Vláda): http://www.vlada.cz/
Ministerstwo infrastruktury (Ministerstvo dopravy):
http://www.mdcr.cz/
Ministerstwo finansów: http://www.mfcr.cz/
Ministerstwo kultury: http://www.mkcr.cz/
Ministerstwo obrony: http://www.army.cz/
Ministerstwo pracy oraz polityki społecznej (Ministerstvo
práce a sociálních věcí): http://www.mpsv.cz/
Ministerstwo rozwoju regionalnego
(Ministerstvo pro místní rozvoj): http://www.mmr.cz/
Ministerstwo gospodarki (Ministerstvo průmyslu
a obchodu): http://www.mpo.cz/
Ministerstwo sprawiedliwości: http://portal.justice.cz/
Ministerstwo edukacji, młodzieży i rozwoju fizycznego
(Ministerstvo školství, mládeže a tělovýchovy):
http://www.msmt.cz/
Ministerstwo spraw wewnętrznych (Ministerstvo vnitra):
http://www.mvcr.cz/
Ministerstwo spraw zagranicznych (Ministerstvo zahrani-
čních věcí): http://www.mzv.cz/jnp/
Ministerstwo zdrowia (Ministerstvo zdravotnictví):
http://www.mzcr.cz/
Ministerstwo rolnictwa (Ministerstvo zemědělství):
http://eagri.cz/public/eagri/
Ministerstwo środowiska
(Ministerstvo životního prostředí): http://www.mzp.cz/
C) Włada sądownicza (Moc soudní)
Trybunał Konstytucyjny (Ústavní soud):
http://www.concourt.cz/clanek/internetcs
Sąd Najwyższy (Nejvyšší soud):
http://www.nsoud.cz/
Naczelny sąd administracyjny (Nejvyšší správní soud):
http://www.nssoud.cz/
System sądownictwa ČR: http://www.ilaw.cas.cz/
Informacje z innych dziedzin
Zakwaterowanie (hotele, pensjonaty):
http://www.hotely.cz/
http://www.ubytovanivcr.cz/
Wolny czas (kina, teatry, itp.):
http://www.ubytovanivcr.cz/
http://www.proculture.cz/cultureinfo/kulturni-politika-v-cr/
http://www.tourism.cz/encyklopedie/objekty1.phtml?id
=114842
Edukacja (Vzdělávání):
http://www.icm.cz/taxonomy_menu/4/145
http://www.stredniskoly.cz/ http://www.vyssiodborneskoly.com/index.asp?menu=1093
http://www.vysokeskoly.com/index.asp?menu=1092
http://www.msmt.cz/odkazy/servery-verejnych-statnich-a-soukromych-vysokych-skol
Zabezpieczenie socjalne (Sociální zabezpečení):
http://www.cssz.cz
http://www.icm.cz/system-socialniho-zabezpeceni-v-cr
http://www.domavcr.cz/rady-pro-zivot-v-ceskerepublice/socialni-zabezpeceni
http://www.mpsv.cz/cs/1349
Podróże (Cestování):
http://www.czlist.cz/ http://www.turistik.cz/
http://www.e-cesko.cz/
http://www.caramba.cz/page.php?PgID=419
I. INFORMACJE OGÓLNIE
O REPUBLICE SŁOWACKIEJ
n
Nazwa oficjalna: Republika Słowacka
Data powstania: 01. 01. 1993 r.
n Ustroj państwowy: republika
n System polityczny: demokracja parlamentarna
n Podział administracyjny:
• 8 dużych regionów, 138 miast, 2883 gminy
• 8 województw (Bratysławski, Trnawski,
Nitrianski, Trencziański, Żiliński,
Bańskobystricki, Preszowski, Koszycki),
• 79 powiatów
n Język państwowy: słowacki
n Stolica państwa: Bratysława (428 672 mieszkańców)
n Sąsiedzi: Republika Czeska, Rzeczpospolita
Polska, Ukraina, Republika Węgierska, Austria
n Obszar: 49 035 km2
n Liczba ludności: 5 389 180 (31.12.2005 r.)
n Gęstość zaludnienia: 109/km2
n Waluta: Euro, 1 € = 100 centów
n Święta państwowe:
• 1 stycznia Dzień Powstania Republiki
Słowackiej
• 5 lipca Święto Św. Cyryla i Metodego
• 29 sierpnia Rocznica SNP (Słowackiego
Narodowego Powstania)
• 1 września Dzień Konstytucji Republiki
Słowackiej
• 17 listopada Dzień Walki o Wolność
i Demokrację
Innymi dniami wolnymi od pracy, oprócz niedziel, są dni
nierobocze:
• 6 stycznia Objawienie Pańskie (Święto Trzech Króli)
• Wielki Piątek
• Poniedziałek Wielkanocny
• 1 maja Święto Pracy
• 8 maja Dzień Zwycięstwa Nad Faszyzmem
• 15 września Święto Matki Boskiej Bolesnej
• 1 listopad Święto Wszystkich Świętych
• 24 grudnia Wigilia Bożego Narodzenia
(Gwiazdka)
• 25 grudnia Pierwszy dzień Świąt Bożego
Narodzenia
• 26 grudnia Drugi dzień Świąt Bożego
Narodzenia
Więcej informacji: http://pl.wikipedia.org/wiki/Słowacja
n
Polskie placówki dyplomatyczne:
Ambasada Rzeczpospolitej Polskiej:
ul. Hummelova 4, 814 91 Bratysława
tel. 00421 254 413 175, fax. 00421 254 413 184,
e-mail: [email protected]
www.polishembassy.sk
Polski konsulat honorowy znajduje się w Liptowskim
Mikulaszu (Nám. osloboditeľov 1, tel. 00 421 445 528
810; fax: 00421 445 528 811, [email protected]).
Polski instytut:
Námestie SNP č.27, 811 01 Bratysława
tel. 00421 254 432 013
e-mail: [email protected]
www.polinst.sk
W regionie żylińskim w mieście Martin działa Klub Polski,
w którym odbywają się spotkanie Polonii, lekcje języka
polskiego, działa również przedszkole z językiem polskim.
Adres Klubu: Centrum kulturalne, ul. P.O. Hviezdoslava 5,
036 01 Martin,
tel.: 043/ 4293655
www.polonia.sk
e-mail: [email protected]
Czeskie placówki dyplomatyczne:
Ambasada Republiki Czeskiej:
Hviezdoslavovo nám. 8, 811 02 Bratysława – dzielnica
miasta Staré Mesto,
Tel: +421 2 59203301 , Fax: +421 2 59203330
e-mail: [email protected]
www.mzv.cz/bratislava
Centrum Czeskie na Słowacji - Bratysława
Na vŕšku 1, Bratislava 811 01
Tel: +421 2 54418215, Fax: +421 2 54417423
E-mail: [email protected]
www.czc.sk
Centrum Czeskie na Słowacji - Koszyce
Rázusova 13, 040 01 Košice
Tel: +421 55 6231801-2
Mobil: +421 903 267 017
fax: +421 55 6231799
e-mail: [email protected]
www.czechcentres.cz/kosice
Słowackie placówki dyplomatyczne w Czechach
i w Polsce :
Ambasada Republiki Słowackiej w Polsce
ul. Litewska 6, 00-581 Warszawa,
tel. 0048 22 525 81 10,
www.warsaw.mfa.sk, www.ambasada-slowacji.pl
e- mail: [email protected]
Konsulat generalny ma siedzibę w Krakowie
ul. Św. Tomasza 34, 31-027 Kraków,
tel. 0048 12 425 49 70,
e-mail: [email protected]
Ambasada Republiki Słowackiej w Czechach:
Pod Hradbami 1, 160 00, Praha 6,
tel. 00420 233 113 051,
www.prague.mfa.sk
e-mail: [email protected]
Konsulat generalny w Brnie - Vodová 10, 612 00, Brno,
tel. 00420 541 429 911, [email protected],
www.cgbrno.mfa.sk.
II. CHARAKTERYSTYKA
REGIONU EURES – T BESKYDY
(SŁOWACJA)
Województwo żilińskie z obszarem 6 809 km2 stanowi
13,9 % terytorium Państwa i jest trzecim największym
województwem Słowacji. Północno-zachodnia granica
województwa jest granicą z Republiką Czeską, a na
południu województwo sąsiaduje z Rzeczpospolitą
Polską. Województwo żilińskie dzieli się pod względem
administracyjnym na 11 powiatów: Bytcza, Ćadca, Dolny
Kubin, Kysuckie Nowe Miasto, Liptovski Mikulasz,
Martin, Namestowo, Rużomberok, Turczańskie Teplice,
Twardoszyn i Żilina. W województwie jest 315 gmin,
w tym 18 miast.
W Partnerstwie EURES-T Beskydy współpracują
powiaty: Bytcza, Ćadca, Kysuckie Nowe Miasto,
Namestowo, Twardoszyn i Żilina.
Województwo żilińskie z liczbą 696 836 mieszkańców
(30.6.2009 r.) jest czwartym największym województwem
na Słowacji, stanowi to 12,9 % ludności.
Trendy demograficzne w województwie żilińskim
charakteryzują się stopniowym spowolnieniem reprodukcji ludności. Niższy przyrost naturalny powoduje
spowolnienie wzrostu populacji ogólnej. Pozytywny jest
jednak fakt, że Námestovo jest trzecim powiatem
Słowacji o największej liczbie urodzeń na 1 000
mieszkańców.
Obszar
Republika Słowacka
Województwo Żilińskie
Stan na 30.06.2009 r.
5 416 958
696 836
Bytcza
31 050
Ćadca
92 425
Kisuckie Nowe Miasto
34 034
Namestowo
59 161
Twrdoszin
35 950
Żilina
158 177
Województwo Żilińskie zamieszkuje głównie ludność
narodowości słowackiej, do której należy 676 073
mieszkańców, co stanowi 97,18 % ludności województwa. Z innych narodowości najliczniej reprezentowana
jest narodowość czeska, morawska i śląska, razem 6 916
osób, czyli 0,99 % ludności województwa. Do narodowości romskiej przynależy 2 822 mieszkańców (0,41 %
ogółu).
III. OFERTY PRACY W PARTNERSTWIE EURES - T BESKYDY
1. Charakterystyka rynku pracy
regionów, według sektora gospodarki i w ramach
poszczególnych sektorów. Na przykład w sektorze
produkcji przemysłowej: w branży produkcji odzieżowej
to 402,68 euro, w branży produkcji samochodów wynagrodzenie jest wyższe i wynosi 807,51 euro.
1.1 Stopa bezrobocia
Republika
Słowacka
bezrobocia (w %)
Wysokość rejestrowanego
Procentowa miara bezrobocia
na podstawie osób
poszukujących pracy
poszukujących pracy
Liczba dostępnych osób
poszukujące pracy
Osoby
zawodowo
Mieszkańcy aktywni
TERYTORIUM
Stopa bezrobocia na Słowacji przekroczyła 12% w roku
2009. Nawiększą grupę wśród bezrobotnych stanowią
osoby z wykształceniem podstawowym i średnim.
2 649 998
379 553
335 490
14,32
12,66
Województwo
Żilińskie
330 697
40 351
35 997
12,20
10,89
Bytcza
14 128
2 426
2 235
17,17
15,82
Ćadca
42 632
5 616
4 739
13,17
11,12
Kysuckie
Nowe Miasto
15 710
2 304
2 109
14,67
13,42
Namestowo
23 436
3 503
3 138
14,95
13,39
Twardoszyn
15 985
2 302
2 110
14,40
13,20
Żilina
76 403
6 144
5 640
8,04
7,38
Dane na 30.9.2009 r.
1.2 Wolne miejsca pracy
Liczba zgłoszonych ofert pracy znacznie się zmniejszyła
w 2009 roku. Najwięcej ofert pracy zgłoszono w branży
przemysłowej. Najbardziej poszukiwane zawody
związane
są
z
przemysłem
samochodowym
i budowlanym (obsługa maszyn, pracownik linii produkcyjnej). Do innych zawodów w których zgłaszane są
oferty pracy zaliczyć można: przedstawiciel handlowy,
krawcowa, kucharz, kelner, lekarz i pielęgniarka.
1.3 Średnie nominalne wynagrodzenie
miesięczne:
Średnie miesięczne nominalne wynagrodzenie według
Region/powiat
Średnie miesięczne nominalne
wynagrodzenie (EUR)
Republika Słowacka
786,30
Województwo Żilińskie
689,45
Bytcza
635,41
Ćadca
501,79
Kisuckie Nowe Miasto
754,81
Namestowo
540,66
Twrdoszin
564,36
Żilina
775,98
2. Zasady dostępu polskich i czeskich
obywateli do słowackiego rynku pracy.
Od 1.5.2004r. mieszkańcy Unii Europejskiej (UE)
i Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG)
otrzymali dostęp do słowackiego rynku pracy.
Przy zatrudnianiu obywateli UE/EOG stosuje się takie
same zasady jak przy zatrudnianiu obywateli Słowacji,
z wyjątkiem kontroli przyjazdu i wyjazdu zagranicznych
pracowników na terenie Republiki Słowackiej (dotyczy to
zarówno pracowników stałych i sezonowych, jak
i zatrudnionych w regionie przygranicznym czy świadczących usługi). Monitoring pracowników zagranicznych
odbywa się poprzez Karty informacyjne, które
pracodawca wypełnia i oddaje w włąsciwym ze względu
na miejsce wykonywania pracy lokalnym Urzędzie Pracy,
Spraw Socjalnych i Rodziny (ÚPSVaR) w dwóch egzemplarzach, w terminie 7 dni roboczych od rozpoczęcia lub
zakończenia pracy przez pracownika zagranicznego.
Jeśli pracodawcą jest firma zagraniczna, która deleguje
swoich pracowników do realizacji na terenie Słowacji
np. usług budowlano – montażowych, obowiązek
wypełnienia i oddania Karty Informacyjnej spoczywa na
słowackiej osobie prawnej lub fizycznej, która podpisała
umowę z zagranicznym pracodawcą.
3. Sposoby poszukiwania pracy
3.1 Media (krajowe i regionalne)
Oferty pracy u słowackich pracodawców są publikowane
w prasie krajowej (np. dziennik Pravda - www.pravda.sk,
SME - www.sme.sk) albo regionalnej, jak np. tygodniki
Žilinské noviny, Žilinský večerník, Naša Orava albo
Kysucké noviny (wersje internetowe są udostępnione na
stronie: www.regionalnenoviny.sk)
3.2 Publiczne służby zatrudnienia, sieć EURES
Słowackie, polskie i czeskie urządy pracy w regionie
przygranicznym
tworzą
Partnerstwo
EURES-T
„Beskydy“, którego misją jest stworzenie wspólnego
przygranicznego rynku pracy. Ze strony słowackiej do
Partnerstwa przygranicznego włączone są następujące
urzędy:
(ul. Hurbanova 16, 010 01 Žilina,
tel. 00421 41 2440 104),
w Ćadcy
(Matičné námestie 1617,
022 01 Čadca, tel. 00421 41 2448 812)
oraz w Namestowie (námestie A. Bernoláka 381/4,
029 01 Námestovo,
tel. 00421 432445303).
w Żilinie
Usługi EURES są świadczone przez doradców EURES,
których głównym zadaniem jest doradztwo i pomoc dla
osób indywidualnych i pracodawców, którzy chcą
pracować, lub którzy chcą zatrudnić pracowników
z innych państw EOG. Informacje dotyczące sieci
EURES dostępne na stronie www.eures.europa.eu oraz
www.eures.sk). Osoby, które chciałyby pracować na
Słowacji, mogą skorzystać z pomocy doradców
EURES; na obszarze EURES-T „Beskydy“ są to:
Ćadca
Eva Horeličanová
([email protected])
Namestowo
Ferdinand Bolibruch
([email protected])
Żilina
Iveta Hluchá
([email protected])
3.3 Portale internetowe z ofertami pracy
Największe słowackie portale internetowe, które
zawierają oferty pracy: www.profesia.sk, www.upsvar.sk,
www.praca.sk, www.mojapraca.sk, www.ponuky.sk.
3.4 Inne sposoby szukania pracy
Innym sposobem poszukiwania pracy może być skorzystanie z usług agencji pośrednictwa pracy. Zgodnie
ze słowackim prawem, świadczenie usług pośrednictwa
pracy wymaga uzyskania pozwolenia, które wydaje
Urząd Pracy, Spraw Socjalnych i Rodziny (UPSVaR).
Lista agencji, które pośredniczą w zatrudnieniu, dostępna
jest na stronie internetowej www.upsvar.sk.
4. Uznawanie kwalifikacji zawodowych,
zawody regulowane
Dyplomy uzyskane na czeskich lub polskich
uniwersytetach są na Słowacji uznawane automatycznie.
W przypadku, kiedy przedmioty wykładane w ramach
danego programu studiów na Słowacji są tylko częściowo zgodne z przedmiotmi, które kandydat studiował
w Czechach albo w Polsce, wymagane są egzaminy
uzupełniające z brakującego zakresu. O tym, czy te
egzaminy są niezbędne, decyduje Centrum ds.
równoważności dyplomów przy Instytucie Informacji
i Prognoz Szkolnictwa (842 44 Bratislava, ul. Staré
Grunty 52). Aby wykonywać pracę w niektórych
zawodach należy uzyskać odpowiednie kwalifikacje,
potwierdzone dyplomem lub certifikatem. Europejskie
przepisy wyznaczają stopnie kwalifikacji, definują jaki typ
szkolenia jeste niezbędny dla danego stopnia kwalifikacji
i ustalają sposób występowania o uznanie kwalifikacji –
odnosi się to tylko do tych zawodów, które są
regulowane, to znaczy, że wymagają specjalnych
kwalifikacji. Jeśli jednak nie ma obowiązku posiadania
szczególnych kwalifikacji do wykonywania zawodu (np.
sprzedawcy), nie ma powodu, aby wymagać ich uznania.
Jeśli organy danego Państwa uznają, że ukończone
kursy i szkolenia i ich poziom odbiegają od tych
stosowanych lokalnie, mogą je uznać pod warunkiem
dopełnienia dalszych wymagań (np. wykazanie praktyki
w danym zawodzie w Państwie czasowego pobytu albo
zdanie uzupełniającego testu znajomości). Organy są
zobowiązane do podjęcia decyzji w ciągu 4 miesięcy od
otrzymania kompletnego wniosku. Za uznanie kwalifikacji
można żądać opłaty. Informacje dotyczące zawodów
regulowanych i uznania kwalifikacji zawodowych na
Słowacji można uzyskać w Ministerstwie Szkolnictwa.
Kompletna lista zawodów regulowanych dostępna jest na
stronie internetowej: http://www.minedu.sk/SUDV/UDV /UDVdoc/20050818_Zoznam_regulovanych_povolani_v_SR.pdf.
IV. WARUNKI PRACY
1. Umowa o pracę i czas trwania
stosunku pracy
Przyjęcie pracy u słowackiego pracodawcy łączy się
z podpisaniem umowy o pracę. Ze względu na długość
trwania stosunku pracy wyróżniamy umowę o pracę na
czas określony i czas nieokreślony.
2. Niestandartowe zatrudnienie
– umowy o prace wykonywane poza
stosunkiem pracy
Pracodawca może podpisać z osobą fizyczną umowę
zlecenie, jeśli czas wykonywania danej pracy nie jest
dłuższy niż 350 godzin w roku kalendarzowym. Umowa
zlecenie jest zawierana na piśmie, najpóźniej na jeden
dzień przed rozpoczęciem wykonywanych pracy i określa
rodzaj pracy, czas w którym ma być wykonywana,
planowany zakres pracy i ustalone wynagrodzenie za
wykonanie zadania.
Na podstawie umowy o wykonanie pracy można świadczyć pracę przez nie więcej niż 10 godzin tygodniowo.
Pracodawca może zatrudnić osobę fizyczną, która ma
statut studenta na podstawie umowy o pracę studenta.
Praca wykonywana w ramach takiej umowy nie może
przekraczać połowy tygodniowego czasu pracy. Umowa
o prace tymczasowa z osoba fizyczna posiadającą status
studenta musi być sporządzona na piśmie i zawierać
następujące informacje: rodzaj pracy, wynagrodzenie,
godziny pracy i czas trwania umowy. Umowa taka może
zostać zawarta na czas określony lub nieokreślony.
Pracodawca może, po pisemnym uzgodnieniu
z pracownikiem, przenieść go czasowo na stanowisko
pracy u innego pracodawcy (pracodawcy tymczasowego). Umowa powinna wówczas określać nazwę
pracodawcy tymczasowego, u którego będzie
wykonywał prace pracownik, datę rozpoczęcia pracy,
stanowisko i miejsce wykonywania pracy, wynagrodzenie
oraz czas wykonywania pracy czasowej.
3. Podpisanie umowy o pracę
Umowa zawierana między pracodawcą i pracownikiem
musi obejmować następujące informacje: rodzaj pracy,
miejsce wykonywania pracy, dzień rozpoczęcia pracy,
warunki płacy, czas trwania umowy, termin wypłacenia
wynagrodzenia, czas pracy, liczba dni urlopu i długość
okresu wypowiedzenia. W umowie może też być zawarty
okres próbny, nie dłuższy niż 3 miesiące.
4. Rozwiązanie umowy o pracę
Stosunek pracy potwierdzony umową o pracę może być
rozwiązany za porozumieniem stron, po wypowiedzeniu,
w trybie natychmiastowym, lub po zakończeniu okresu
próbnego. Umowa na czas określony kończy się
z upływem czasu na jaki była zawarta. Pracodawca może
wypowiedzieć umowę pracownikowi tylko z powodów
określonych w prawie. Okres wypowiedzenia dla
pracodawcy i pracownika jest taki sam i wynosi dwa
miesiące. Jeśli wypowiedzenie dotyczy pracownika, który
u danego pracodawcy pracował co najmniej pięć lat,
okres wypowiedzenia wynosi trzy miesiące.
5. Przepisy dotyczące pracy kobiet
Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę
pracownicy, która jest w ciąży (od momentu, w którym
poinformuje o tym pisemnie i przedłoży potwierdzenie
lekarskie) lub w czasie trwania urlopu macierzyńskiego
lub urlopu wychowawczego. Kobiety mają prawo do
urlopu macierzyńskiego i wychowawczego.
6. Czas pracy, urlop wypoczynkowy
Zgodnie z prawem, czas pracy na Słowacji wynosi nie
więcej niż 40 godz. tygodniowo. W zależności od typu
pracy normalny czas pracy wynosi od 37 i ½ godziny do
40 godzin tygodniowo. Pracownicy zazwyczaj wykonują
pracę przez 5 dni tygodniowo. Przerwa w pracy wynosi
30 minut i nie jest wliczana do czasu pracy. Prawo do
przerwy przysługuje pod warunkiem wykonywania pracy
dłużej niż przez 6 godzin dziennie. Inny układ czasu
pracy może być negocjowany w układzie zbiorowym lub
umowie o pracę. Kodeks pracy określa również
nieprzerwany dzienny wypoczynek w liczbie 12
następujących po sobie godzin w ciągu 24 godzin,
nieprzerwany
wypoczynek
w
tygodniu
przez
2 następujące po sobie dni raz na tydzień, warunki
wykonywania pracy w dniach wolnych do pracy, pracy
w nocy i pracy w nadgodzinach. W przypadku pracy
w nadgodzinach pracownikowi przysługuje, poza wyna-
grodzeniem, dodatek do płacy. Jeśli pracownik ustali
z pracodawcą, że za nadgodziny otrzyma czas wolny, nie
przysługuje mu dodatek do płacy. Średni tygodniowy
czas pracy nie może być dłuższy niż 48 godzin.
Specjalne przepisy dotyczą osób młodych, kobiet
w ciąży, kobiet i mężczyzn opiekujących się dziećmi
i pracowników niepełnosprawnych.
W roku kalendarzowym przysługuje minimum 4 tygodnie
płatnego urlopu wypoczynkowego. Pracownik zatrudniony na podstawie umowy o prace dłużej niż
15 lat korzysta z 5 tygodni płatnego urlopu, nauczyciele
- z 8 tygodni urlopu w ciągu roku. Przedłużenie wymiaru
urlopu wypoczynkowego jest możliwe w umowie
zbiorowej.
7. Wynagrodzenie.
Płaca minimalna od 1.1.2010 r. wynosi 307,70 euro.
Z wynagrodzenia brutto się potrącane jest ubezpieczenie
społeczne i podatek dochodowy.
7.1 Otwarcie konta w banku
Konto w banku można otworzyć w dowolnym banku na
terenie całej Słowacji; wymagany jest tylko dowód
osobisty.
8. Podatek dochodowy od osób
fizycznych
Podatek dochodowy od osób fizycznych wynosi
19% (bez wzglądu na wysokość dochodu).
Podatek płaci się od dochodów pochodzących z:
• wykonywania pracy,
• wykonywania działalności gospodarczej, innej
pracy na własne konto i najmu,
• kapitału,
• innych źródeł.
Nieopodatkowana część zarobku:
Podstawę opodatkowania pomniejsza się o 22,5
– krotność minimum życiowego, obowiązującego
1 stycznia roku podatkowego (jest to minimum życiowe
dla osób dorosłych, wg stanu na dzień 1 lipca 2009
r. minimum życiowe wynosiło 185,19 euro).
Taką samą kwotę może odliczyć na współmałżonka,
który nie posiada własnych dochodów. Jeśli współmałżonek/współmałżonka osiąga zarobek niższy niż 22,5
krotność minimum życiowego, odlicza się różnicę pomiędzy tym zarobkiem a tą sumą. Powyższe zasady dotyczą
tylko podatników posiadających nieograniczony
obowiązek podatkowy, którzy mają prawo stałego pobytu
na terenie Słowacji. Do dochodów nie zalicza się renty
inwalidzkiej, innych zasiłków socjalnych i stypendiów
socjalnych.
Więcej informacji: www.drsr.sk/wps/portal.sk.
8.1 Rozliczenie podatku dochodowego z pracy
wykonywanej przez pracownika przygranicznego
Podatnik nie może wybrać państwa, w którym będzie
płacił podatki z dochodów z działalności. Umowa
o unikaniu podwójnego opodatkowania (dotycząca
Polski i Czech) określa warunki, po spełnieniu których
dane Państwo ma prawo do opodatkowanie dochodów
z działalności. Ogólna zasada stanowi, że wynagrodzenia, zarobki i inne dochody z wykonywania pracy
najemnej podlegają opodatkowaniu w państwie
wykonywania pracy (w państwie źródła). Podobnie jeśli
rezydent słowacki wykonuje działalność za granicą,
dochód z tej działalności jest – według umowy opodatkowany za granicą. Metody opodatkowania określają krajowe wewnętrzne przepisy obowiązujące za
granicą.
Przedmiotowa umowa wskazuje także wyjątek od tej
zasady – dochody uzyskane z tytułu wykonywania pracy
za granicą (w drugim Umawiającym się państwie), podlegają opodatkowaniu tylko w państwie zamieszkania
(rezydencji) podatnika, jeżeli podatnik spełnia
jednocześnie następujące warunki:
a) pracownik jest zatrudniony za granicą przez 1 lub
więcej okresów, które nie są dłuższe niż 183 dni
w jakimkolwiek dwunastomiesięcznym okresie, ewentualnie w roku kalendarzowym (w zależności od zapisu
we właściwej umowie o unikaniu podwójnego
opodatkowania) i b) wynagrodzenie wypłacane jest przez
pracodawcę albo w imieniu pracodawcy, który jest
rezydentem za granicą, i c) Premia nie jest wypłacana
przez słowacki oddział firmy, która ma siedzibę za
granicą
9. Składki na ubezpieczenie zdrowotne
i społeczne wynikające ze stosunku
pracy na Słowacji
9.1 Ubezpieczenie społeczne:
Składki na ubezpieczenie chorobowe, emerytalne
i z tytułu bezrobocia płaci za pracownika pracodawca.
Pracodawca dokonuje potrąceń na poszczególne rodzaje
ubezpieczenia, które jest zobowiązany płacić pracownik.
Pracownik płaci ubezpieczenie:
• chorobowe: 1,4 % podstawy wymiaru,
• emerytalne: 4 % podstawy wymiaru,
• na wypadek inwalidztwa: 3 % podstawy wymiaru,
• z tytułu bezrobocia: 1 % podstawy wymiaru.
Podstawą wymiaru jest wynagrodzenie pracownika za
wykonywaną pracę. Minimalną podstawą wymiaru jest
płaca minimalna - od 1.1.2010r. - 307,7 euro.
Więcej informacji: www.socpoist.sk
9.2 Ubezpieczenie zdrowotne:
Pracownik płaci ubezpieczenie w wysokości 4% swojego
wynagrodzenia.
Minimalną podstawą wymiaru jest płaca minimalna
- od 1.1.2010 r. - 307,7 euro.
Wykaz kas ubezpieczenia zdrowotnego na Słowacji:
DÔVERA ubezpieczalnia chorobowa s.a.,
www.dovera.sk
Všeobecná zdravotná poisťovňa, a.s., www.vszp.sk
Union zdravotná poisťovňa, a.s., www.unionzp.sk
9.3 Ubezpieczenie pracowników przygranicznych
Pracownik wykonujący pracę na obszarze jednego państwa podlega ubezpieczeniu według prawodawstwa tego
państwa, nawet jeśli mieszka w innym państwie albo jeśli
frima albo pracodawca, który go zatrudnia, ma zarejestrowaną siedzibę lub miejsce wykonywania działalności
na obszarze innego państwa członkowskiego. Osoba
samozatrudniona działająca w jednym Państwie podlega
prawodawstwu tego państwa, nawet jeśli mieszka na
obszarze innego państwa.
10. Świadczenie usług przygranicznych
Obywatel polski, który zamierza prowadzić działalność
na terenie Słowacji jako osoba fizyczna, musi zgłosić się
w Urzędzie ds. Działalności Gospodarczej w miejscu,
w którym zamierza wykonywać i zgłosić fakt
wykonywania działalności lub złożyć wniosek o wydanie
właściwych zezwoleń.
Urzędy ds. Działalności Gospodarczej na Słowacji:
www.zivnostensky.urad-online.sk/
Rejestr handlowy:
www.orsr.sk
Rejestr działalności gospodarczej www.zrsr.sk
Centralny portal administracji publicznej:
www.portal.gov.sk
Narodowa agencja dla małych i średnich
przedsiębiorstw: www.nadsme.sk
11. Instytucje i organizacje doradcze dla
przedsiębiorców w regionie Partnerstwa
EURES – T Beskydy
SŁOWACKA IZBA HANDLOWO - PRZEMYSŁOWA:
www.sopk.sk
Żilińskie biuro regionalne SOPK:
Adres: Hálkova 31, 010 01 Žilina,
tel.: 041/7235655, fax: 041/7235653,
email: [email protected]
SŁOWACKO - POLSKA IZBA HANDLOWA:
www.spok.sk
Adres: Hálkova 31, 010 01 Žilina,
Tel. / Fax: 00421-41-7235 102,
E-mail: [email protected]
CENTRA INFORMACJI GOSPODARCZYCH (BIC) BIC Bratislava s.r.o. Adres: Zochova 5, 811 03
Bratislava
Tel. 00421-2-53175 95, 531 75 15
Fax: 00421-2-53175 22
E-mail: [email protected]
Pro - Orawa fundacja dla rozwoju Orawy
Adres: Radlinského 30, 026 0l Dolný Kubín
Tel.: 00421-43-864 054
Fax: 00421-43-3096
E-mail: [email protected]
Tłumacze przysięgli – język polski i słowacki:
Zbigniew Stebel, Tel.: 00 421 2 52 63 30 01 – 03
Ryszard Zwiewka, Tel.: 00 421 2 64 36 17 43,
00 421 908 746 709
Stanisława Handulová, Tel.: 00 421 2 53 41 41 74
Prawnicy, którzy specjalizują się w prawie
handlowym i władają językiem polskim:
KANCELARIA ADWOKACKA: Mgr. Ľudmila Vorčáková
Adres: Národná 4, 010 01 ŽILINA
Tel.: +421-41-5652 816
Fax.: +421-41-5652 816
e-mail.: [email protected]
http:// www.adwokatvorcakova.eu
KANCELARIA ADWOKACKA:
JUDr. Marianna Dobríková
Adres: Rázusova 3, 036 01 MARTIN
Tel.: +421-43-4220 305, Fax.: +421-43-4220 305
e-mail: [email protected]
V. WARUNKI ŻYCIA
1. Pozwolenie na pobyt
(procedury, wymagane dokumenty)
Wydawania zezwoleń na pobyt dla cudzoziemców
reguluje ustawa nr 48/2002 w sprawie pobytu
cudzoziemców oraz o zmianie niektórych ustaw.
Pobyt na terenie Słowacji dłuższy niż 90 dni musi być
zarejestrowany w regionalnym wydziale policji dla
obcokrajowców (dotyczy to zarówno pracowników jak
i członków ich rodzin). Przy rejestracji należy przedłożyć
dokument podróży i dowód potwierdzający pobyt na
terenie Słowacji (potwierdzenie pobytu w hotelu lub pensjonacie lub umowa najmu mieszkania). Na żądanie
mieszkańca UE/EOG organ policyjny jest zobowiązany
wydać potwierdzenie o rejestracji.
2. Sytuacja mieszkaniowa
Na Słowacji ceny mieszkań i domów są dość wysokie.
W regionalnych dziennikach zamieszczane są ogłoszenia
o sprzedaży nieruchomości. Można też skorzystać
z usług biura nieruchomości, który za swoje usługi
pobierają opłaty (procent z transakcji). Oferty najmu
domów są rzadkie, najczęściej wynajmuje się mieszkania. Ogłoszenia można znaleźć w prasie,
w internecie (np. www.reality.sk, www.ubytujsa.sk,
www.reality.sme.sk – oferty mieszkania) albo w biurach
nieruchomości.
Ceny za wynajem zależy od wielkości miasta. Te ceny nie
obejmują opłat za media, które płacą lokatorzy. Czynsz
jest płacony najczęściej co miesiąc. Niezbędne jest też
podpisanie umowy najmu. Opłaty związane z utrzymaniem budynku (prąd, kanalizacja, wywóz odpadków
itp), są pobierane przez lokalne firmy i płacone przez właściciela mieszkania.
Informacje o mieszkaniach albo domach na wynajem do
sprzedaży w regionie żilińskim można znaleźć na
stronach http://www.zilina.sk/uvod-inzercia (sekcje: byty,
ubytovanie), (prenájom, podnájom).
Średnia cena za m² mieszkania według
www.cupofcity.com
3. Koszty utrzymania
Koszty życia różnią się w zależności od regionu
i obowiązujących w nim cen, np. za energię elektryczną,
wodę (w większych miastach te opłaty mogą wynosić tyle
samo, co czynsz za mieszkanie).
Zakupy można robić w sklepach (zazwyczaj otwartych od
8:00 do 18:00) lub supermarketach (otwartych od 6:00 do
21:00). Przy zakupach można płacić gotówką albo
kartami kredytowymi (np. Maestro, Visa Electron).
4. Nauczanie języka słowackiego dla
obcokrajowców
Kursy języka słowackiego są organizowane przez
• Instytut słowacki w Pradze (ul. Jilská 450/16,
11000 Praha 1, tel. 00420 224 948 135)
• i Warszawie (ul. Krzywe Koło 12/14a, 00-270
Warszawa, tel. 0048 22 635 76 12).
Oprócz tego są kursy dla obcokrajowców organizowane
przez słowackie firmy szkoleniowe, np.
• BRAINY (Ružová 30, 010 01 Žilina,
tel. 00421 417 645 826, [email protected],
www.brainy.sk) albo
• inFORM vydavateľstvo s.r.o
(Slnečné námestie 3471, 010 15 Žilina
tel.: 00421 905 335 574, [email protected],
www.pragmazilina.sk).
5. System edukacji i rok szkolny
Wychowanie przedszkolne jest obowiązkowe dla
dzieci w wieku od 2 do 6 lat i odbywa się w przed-
szkolach (Materska skola). Obowiązek szkolny rozpoczyna się na początku roku szkolnego po ukończeniu
przez dziecko 6 roku życia. Szkoła podstawowa
(Zakladna skola) trwa 9 lat. Po jej skończeniu uczniowie
w wieku od 15 do 16 lat mogą kontynuować naukę
w liceum (nauka trwa 4 lata i kończy się egzaminem),
specjalistycznej szkole średniej (SOŠ, również 4 lata;
przygotowanie do zawodów techniczno-ekonomicznych,
ekonomicznych, pedagogicznych lub artystycznych które
może być kontynuowane na uniwersytecie) albo
w średniej szkolej zawodowej (SOU - 3 lata nauki
ukończone egzaminem zawodowym; program nauki
obejmuje część teoretyczną i praktyczną) do wieku 18/
19 lat. Studia licencjackie trwają 3—4 lata i są zakończone obroną pracy dyplomową, egzaminem państwowym i udzieleniem tytułu licencjata (Bachelor).
Absolwenci mogą kontynuować naukę na uniwersytecie lub szkole wyższej, są też przygotowani do
wejścia na rynek pracy. Tytuł magistra (Mgr.) oraz dyplom
inżyniera (Ing.) przysługuje po zakończeniu przynajmniej
4-letnich studiów (dla osób posiadających tytuł licencjata
maksymalnie 3-letnich). Studia medyczne i weterynaryjne trwają 6 lat, absolwenci otrzymują tytuł doktora
medycyny
(MUDr.)
albo
doktora
medycyny
weterynaryjnej (MVDr.).
Ministerstwo Edukacji Republiki Słowackiej
– www.minedu.sk
Wojewódzki Urząd Edukacji w Żiline – www.ksuza.sk
5.1 Szkolenia, kursy, podnoszenie kwalifikacji
Szkolenia dla pracujących są organizowane głównie
przez szkoły średnie i instytucje szkoleniowe i odbywają
się na odległość (e-learning), w systemie wieczorowym
albo korespondencyjnym. Oprócz tego organizowane są
kursy dla osób z kwalifikacjami, które chcą je pogłębić,
uzupełnić lub uzyskać nowe, bardziej dostosowane do
aktualnej sytuacji na rynku pracy. Informacje o takich
szkoleniach można uzyskać w Urzędzie Pracy, Spraw
Socjalnych i Rodziny (UPSVaR) i na stronach
internetowych (np. www.vzdelanie.sk, www.teledom.sk,
www.aveducation.sk).
6. Prawo jazdy
Obywatele państw UE/EOG mogą przy poruszaniu się
samochodami używać prawa jazdy wydanego w swoim
państwie.
VI. GDZIE SZUKAĆ
DODATKOWYCH INFORMACJI?
Adresy stron internetowych, gdzie osoby zainteresowane
mogą znaleźć szczegółowe informacje:
www.nrsr.sk – ogólne informacje o słowackim systemie
politycznym i administracyjnym
www.prezident.sk – oficjalna strona internetowa
prezydenta Republiki Słowackiej
www.government.gov.sk – oficjalna strona
internetowa rządu słowackiego
www.portal.gov.sk – centralny portal administracji
państwowej
Ministerstwo finansów - www.finance.gov.sk
Ministerstwo gospodarki – www.economy.gov.sk
Ministerstwo pracy, spraw socjalnych i rodziny
– www.employment.gov.sk
Ministerstwo sprawiedliwości – www.justice.gov.sk
Ministerstwo edukacji – www.education.gov.sk
Ministerstwo spraw zagranicznych
– www.foreign.gov.sk
Ministerstwo zdrowia – www.health.gov.sk
Ogłoszenia dotycząca mieszkania (hotele, pensjonaty):
www.inzeraty.sk, www.tourist-site.sk
Wolny czas (kina, teatry, wydarzenia kulturalne):
www.culture.gov.sk, www.kultura.sk, www.kino.sk,
www.theatre.sk, www.divadlo.sk, www.zabava.sk,
Edukacja:
www.education.gov.sk, www.skoly-info.sk,
www.education.sk, www.vzdelanie.sk,
www.vysokaskola.sk, www.strednaskola.sk,
Zabezpieczenie społeczne:
www.employment.sk, www.socpoist.sk,
www.vszp.sk, www.business-slovakia.sk
Podróżowanie:
www.travel.sk, www.cp.sk, www.cp.zoznam.sk,
www.odchody.sk,
Status pracowników przygranicznych
w kwestiach zabezpieczenia
społecznego i opodatkowania
1. Praca za granicą
Stałe mieszkanie w jedym kraju i codzienne dojeżdżanie
do innego kraju w celu wykonywania pracy ma w Unii
Europejskiej specjalny status. Sytuacje takie często pojawiają się w regionach przygranicznych.
Ludzi, którzy dojeżdżają do pracy za granicą w państwie
członkowskim innym niż ich miejsca zamieszkania, określa się jako pracowników transgranicznych.
Wg przepisów UE, pracownikiem przygranicznym jest
osoba wykonująca pracę lub samozatrudniona w jednym
kraju członkowskim, a mająca miejsce zamieszkania
w innym kraju członkowskim, do którego wraca codziennie lub przynajmniej 1 raz w tygodniu. Pracownicy podlegają przepisom tego kraju, w którym są zatrudnieni.
W tym kraju odprowadzają również składki na ubezpieczenie zdrowotne i chorobowe.
W tym czasie oni oni ani nieubezpieczeni członkowie ich
rodzin nie muszą płacić składek na ubezpieczenie zdrowotne w kraju zamieszkania. Zaletą jest to, że pracownik
ma prawo pełnej opieki medycznej zarówno w kraju
wykonywania pracy jak i kraju zamieszkania.
2. Bezrobocie
Po utracie zatrudnienia pracownik przygraniczny ma
prawo do zasiłku dla bezrobotnych w kraju zamieszkania,
z wyjątkiem częściowego bezrobocia lub przeniesienia
interesów życiowych do kraju ostatniego zatrudnienia.
Niezbędnym warunkiem jest posiadanie dokumentu
wydanego przez instytucję właściwą kraju członkowskiego, którego przepisom podlegał pracownik, (dawniej
formularz europejski E301), o wystawienie którego pracownik musi wystąpić do instytucji właściwej w kraju,
w którym ostatnio był zatrudniony.
3. Dokumenty europejskie:
Dokument potwierdza zatrudnienia nabyte w różnych
państwach UE w celu ewentualnego ubiegania się
o świadczenia z tytułu bezrobocia. Formularz potwierdza
okres, który należy brać pod uwagę przy przynawaniu
prawa do zasiłku dla bezrobotnych, za jego pośrednictwem można także potwierdzić okresy ubezpieczenia
zdrowotnego za granicą. Pracownik musi wystąpić
o wydanie dokumentu do instytucji właściwej w kraju
ostatniego zatrudnienia. O dokument można wystąpić
także po powrocie do kraju zamieszkania. Do wniosku
należy dołączyć kopie dokumentów takich jak: świadectwo pracy, paski wypłat, numer identyfikacyjny ubezpieczenia, umowa o pracę itp. Czas wydania dokumentu
może być różny w róznych krajach.
Dokument do transferu świadczeń z tytułu bezrobocia
między poszczególnymi krajami /dawniej E303/. Ogólna
zasada mówi, że bezrobotny, który ma prawo do zasiłku
dla bezrobotnych i jest zarejestrowany w urzędzie pracy
przez 4 tygodnie ma prawo wystąpić z wnioskiem
o transfer tego zasiłku do innego kraju UE, w którym chce
szukać pracy. Wnioskodawca musi zwrócić się do właściwej instytucji o wydanie dokumentu. Po przyjeździe do
innego kraju bezrobotny powinien zgłosić się w ciągu
7 dni do właściwego urzędu pracy w tym kraju, w celu
pobierania transferowanego zasiłku dla bezrobotnych.
Maksymalny czas transferu zasiłku za granicę wynosi
6 miesięcy. Jeśli w tym czasie bezrobotny nie znajdzie
zatrudnienia w kraju poszukiwania pracy, powinien
wrócić z powrotem do kraju, który wydał formularz E303.
EMERYTURA
Pracownik przygraniczny ma prawo do emerytury
w kraju, w którym pracuje. Emeryturę może otrzymać
z każdego państwa członkowskiego, w którym był ubezpieczony przez co najmniej 1 rok. O emeryturę wystaczy
wystąpić w kraju zamieszkania, urząd będzie kontaktował się z odpowiednimi organami w innych krajach członkowskich. Pracownik będzie otrzymywał świadczenie,
które jest wypłacane w wysokości proporcjonalnej, odpowiadającej proporcji okresów ubezpieczenia przebytych
w danym państwie członkowskim do sumy okresów
ubezpieczenia przebytych we wszystkich zainteresowanych państwach członkowskich. Wiek emerytaly jest
różny w różnych państwach członkowskich.
ŚWIADCZENIA CHOROBOWE, Z TYTUŁU
MACIERZYŃSTWA I RÓWNOWAŻNE
ŚWIADCZENIA DLA OJCA
W przypadku choroby pracownik przygraniczny ma
prawo wyboru. Może uzyskać świadczenia w państwie
członkowskim, w którym mieszka, lub w państwie członkowskim, w którym pracuje.
Specjalne zasady stosuje się do członków rodzin pracowników transgranicznych, którzy są uprawnieni do
świadczeń rzeczowych również podczas pobytu
w państwie członkowskim, w którym pracownik jest
zatrudniony.
ment przedkłada następnie ubezpieczalni zdrowotnej
w kraju zamieszkania, w którym był ostatnio ubezpieczony. Na podstawie tego dokumentu ma prawo do
pełnej opieki zdrowotnej w obydwu krajach.
ŚWIADCZENIA RODZINNE
Pracownik przygraniczny może ubiegać się o świadczenia rodzinne na dzieci w państwie, w którym jest ubezpieczony z tytułu zatrudnienia, chociaż mieszka w innym
kraju. Przy ustalaniu państwa właściwego do wypłacania
świadczenia bierze się również pod uwagę zatrudnienie
drugiego rodzica i miejsce stałego pobytu dzieci.
Dokumenty
Zaświadczenie dotyczące składu rodziny dla potrzeb przyznania świadczeń rodzinnych /dawniej formularz E401 /.
Wniosek o informacje dotyczące uprawnienia do świadczeń rodzinnych w państwie członkowskim, w którym
mieszkają członkowie rodziny / dawniej formularz E411 /.
OPIEKA ZDROWOTNA
Do zabezpieczenia prawa do opieki zdrowotnej w obydwu krajach (pracy i zamieszkania) służy dokument
/dawniej formularz E106/ potwierdzający status pracownika przygranicznego.
Najpierw należy zwrócić się do zagranicznego zakładu
ubezpieczeń o wydanie dwóch egzemplarzy dokumentu
/dawniej formularza E106 /. Dokument należy dostarczyć
do zakładu ubezpieczeń zdrowotnych (w Polsce – do
Narodowego Funduszu Zdrowia), który wydaje poświadczenie. Poświadczenie jest ważne przez okres określony
w dokumencie i należy się nim posługiwać podczas
wizyty u lekarza, w szpitalu lub korzystania z innych
usług medycznych.
Dokumenty
Dokument potwierdzający przebyte okresy ubezpieczenia lub zatrudnienia w krajach Unii Europejskiej /dawniej
E104/.
Obywatel wykonujący pracę za granicą występuje
o dokument do instytucji właściwej w kraju, w którym
zakończył zatrudnienie, i po powrocie przedstawia
w swojej instytucji ubezpieczeniowej.
Dokument potwierdzający prawo do świadczeń zdrowotnych dla osób zamieszkałych w innym państwie członkowskim UE, ale przebywają w kraju zamieszkania /dawniej E106/. Pracownik składa wniosek w zagranicznej
instytucji, w której jest ubezpieczony. Wystawiony doku-
PODATKI
Dochody pracowników przygranicznych mogą być opodatkowane w jednym lub obydwu państwach. Aby nie
dochodziło do podwójnego opodatkowania stosuje się
umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawarte
pomiędzy poszczególnymi państwami członkowskimi.
Ponieważ kwestie związane z podatkiem dochodowym
od osób fizycznych nie zostały ujednolicone na poziomie
unijnym, sprawy te regulowane są przez ustawodawstwo
krajowe i traktaty, jakie dane państwo zawarło z innymi
państwami.
Każdy przypadek opodatkowania jest indywidualny, dlatego najlepszą radą jest zachowywanie wszystkich
potwierdzeń odprowadzania podatku i obowiązkowych
składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.