Pobierz

Wydzial Promocji Handlu i Inwestycji
Ambasady RP w Kairze
Publikacja własna
BIULETYN INFORMACYJNY
dot. rynku Egiptu
Nr 1/2013
Spis treści:
1. Bilans płatniczy, handel zagraniczny i bezpośrednie
inwestycje zagraniczne Egiptu w roku finansowym 2011/12
2. Tendencje kryzysowe i działania reformujące w gospodarce
Egiptu w 2012 roku
3. Możliwości
rozwoju
współpracy
gospodarczej
perspektywiczne branże i grupy towarowe
4. Zarządzanie bankowymi aktywami walut zagranicznych na
rzecz importu towarowego w Egipcie
5. Dylematy rozwoju energetyki jądrowej w Egipcie
6. Rejestracja produktów kosmetycznych importowanych z UE
7. Warunki importu wyposażenia medycznego
8. Działalność WPHI w Kairze
Opracował: Tomasz Przygoda, I-szy Sekretarz
1
Bilans płatniczy, handel zagraniczny i bezpośrednie inwestycje
zagraniczne /BIZ/ w Egipcie w roku finansowym 2011/12
W roku finansowym 2011/121 bilans płatniczy Egiptu zamknął się deficytem
wartości 11,3 mld dol. USA, co stanowi wzrost deficytu o 1,5 mld dol. USA względem
roku 2010/11. W okresie lat finansowych 2010/11 - 2011/12 łączna wartość deficytu
bilansu płatniczego Egiptu wyniosła 21,1 mld dol. USA. W rezultacie rezerwy
zagraniczne /NET/ Centralnego Banku Egiptu uległy zmniejszeniu do 15,5 mld dol. USA
wg stanu na koniec czerwca 2012 r.2 Deficyt bilansu płatniczego był rezultatem deficytu
na rachunku bieżącym oraz zmniejszenia wartości aktywów na rachunku kapiatałowym.
Deficyt na rachunku bieżącym w roku 2011/12 zwiększył się do 7,9 mld dol. USA czyli o
30,2 % w stosunku roku 2010/11 /wtedy wyniósł 6,1 mld dol. USA/, co odpowiada 3,1%
GDP. Główne przyczyny wzrostu deficytu rachunku bieżącego to zmniejszenie o 31,9%
nadwyżki w bilansie usług do wartości 5,4 mld dol. USA /co odpowiada 2,1% GDP/ oraz
zwiększenie deficytu bilansu handlowego o 17% do wartości 31,7 mld dol. USA /co
odpowiada 12,3% GDP/. Zmniejszona wartość nadwyżki w bilansie usług jest rezultatem
spadku o 4,6% wpływów /do wartości 20,9 mld dol. USA/ oraz zwiększenia o 10,8%
płatności /do 15,5 mld dol. USA/ na rachunku usług.
Wartość obrotów handlu zagranicznego Egiptu w roku finansowym 2011/12
wyniosła 85,6 mld dol. USA /co odpowiada 33,4% GDP/ i wzrosła względem roku
poprzedniego o 7,8 mld dol. USA. Zwiększony deficyt bilansu handlowego wynikł ze
wzrostu importu o 8,5% - do 58,7 mld dol. USA. Eksport towarowy Egiptu utrzymał się
na poziomie 27 mld dol. USA. Ujemne saldo wymiany handlowej Egiptu z zagranicą w
2012 roku wyniosło 31,7 mld dol. USA. W 2012 roku deficyt handlu zagranicznego
Egiptu wyniósł blisko 40,3 mld dol. USA, przy czym egipski import miał wartość 69,5
mld dol. USA a eksport 29,3 mld dol. USA.
Unia Europejska jest największym partnerem w handlu zagranicznym Egiptu – w
okresie 2012 roku kraje UE sprzedały do Egiptu towary wartości 11,85 mld euro oraz
kupiły na rynku egipskim towary o wartości 6,5 mld euro.3 Wg danych statystycznych
egipskiego urzędu statystycznego Central Agency for Public Mobilization and Statistics
/CAPMAS/ z marca 2013 roku wartość importu Egiptu z rynku UE w całym 2012 roku
wyniosła 19,9 mld dol. USA, a egipski eksport do UE miał wartość 7,8 mld dol. USA.
1
rok finansowo – sprawozdawczy w gospodarce Egiptu obejmuje okres od lipca do czerwca następnego roku
wg danych CBE w styczniu 2013 roku rezerwy zagraniczne Egiptu wynosiły ok. 13,6 mld dol. USA
3
dane Eurostat za III kwartały 2012 roku; marzec 2013 r.
2
2
Polska na tle krajów członkowskich UE zajmuje 15 pozycję pod względem wielkości
obrotów handlowych z Egiptem, stanowiących blisko 1% całkowitych obrotów
handlowych Egiptu z UE.
Tabela niżej prezentuje główne rynki handlu zagranicznego Egiptu oraz ich
wartościowy i procentowy udział w eksporcie i imporcie Egiptu w 2012 roku.4
główne
rynki
eksportu
Włochy
Indie
USA
Arabia Saudyjska
Turcja
główne
rynki
importu
Chiny
USA
Niemcy
Rosja W
Ukraina
w mln dol. USA
2.313,1
2.029,5
2.005,3
1.823,8
1.562,5
w mln dol. USA
6.558,4
5.248,2
4.647,1
3.969,2
3.842,5
udział w eksporcie /w %/ na główne
50 rynków5
8,3
7,3
7,2
6,5
5,6
udział w imporcie /w %/ z głównych
50 rynków6
9,8
7,8
6,9
5,9
5,7
W 2012 roku egipski import w branży ropy i produktów ropopochodnych wzrósł
o 27,1%; branża ta stanowi 20,1% importu towarowego Egiptu. Import pozostałych branż
towarowych wzrósł o 4,6%; mają one 79,9% udział w całkowitym imporcie towarowym
Egiptu. Eksport ropy i produktów ropopochodnych Egiptu zwiększył się o 8,2%; ta
branża produktowa ma 48,7% udział w egipskim eksporcie. Wartość eksportu
pozostałych branż towarowych zmniejszyła się o 6,8%; mają one 51,3% udział w
całkowitym eksporcie towarowym Egiptu.
Aktywa rachunku kapitałowo - bankowego egipskiego bilansu płatniczego
zmniejszyły się o netto 1,4 mld dol. USA, przede wszystkim w efekcie spadku netto
wartości inwestycji portfelowych o ok. 5 mld dol. USA /spadek wartości inwestycji
portfelowych w roku finansowym 2010/11 wyniósł netto 2,6 mld dol. USA/ oraz
napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych o wartości 2,1 mld dol. USA /w roku
finansowym 2010/11 BIZ miały wartość 2,2 mld dol. USA/ i zwiększenia aktywów
bankowych.
Spadek wartości inwestycji portfelowych wynikł ze sprzedaży przez osoby
zagraniczne egipskich obligacji skarbowych o wartości ok. 4 mld dol. USA oraz akcji
firm notowanych na giełdzie w Kairze o wartości ok. 1,1 mld dol. USA.
4
dane Central Agency for Public Mobilization and Statistics /CAPMAS/ w Egipcie, marzec 2013 r.
w 2012 r. eksport Egiptu na 50 głównych rynków miał wartośd 27.795,16 mln dol. USA
6
w 2012 r .import Egiptu z 50 głównych rynków miał wartośd 66.934,3 mln dol. USA
5
3
Napływ BIZ o wartości netto 2,1 mld dol. USA wynikł ze zwiększenia przejęć
przez osoby zagraniczne firm egipskich o wartości ok. 1,7 mld dol. USA oraz inwestycji
kapitałowych typu greenfield o wartości ok. 2,1 mld dol. USA i odpływu BIZ o wartości
ok. 1,8 mld dol. USA z egipskiego sektora ropy naftowej i gazu.
Największa część BIZ w roku finansowym 2011/12 w Egipcie została skierowana
do sektora ropy i gazu – ponad 60% ich wartości; drugi pod względem zaangażowania
inwestycji był sektor usług - blisko 19% wartości BIZ.
Unia Europejska jest największym inwestorem zagranicznym pod względem
wartości zaangażowanego kapitału w Egipcie. W roku finansowym 2011/12 inwestycje
pochodzące z państw UE stanowiły 80% wartości całkowitych BIZ w Egipcie /w roku
poprzednim miały one 60% udziału w BIZ na rynku egipskim/.
Wielka Brytania, Belgia, Francja, Włochy i Niemcy są głównymi inwestorami
zagranicznymi w Egipcie z grona państw UE w okresie ostatnich 5 lat.7
Tabela niżej prezentuje główne wskaźniki makroekonomiczne Egiptu w roku
finansowym 2011/12.8
wskaźnik
GDP /mld USD/
stopa wzrostu GDP /%/10
sektor prywatny – udział w GDP /%/
deficyt budżetowy /% GDP/
dług publiczny /% GDP/
stopa wzrostu inflacji /%/
stopa bezrobocia /%/
obroty handlu zagranicznego /mld USD/
eksport /mld USD/
import /mld USD/
saldo handlu zagranicznego /mld USD/
wartość BIZ /mld USD/
udział BIZ w GDP /%/
2009/10
217,8
5,1
62,9
8,1
73,6
11,2
9,3
72,9
23,9
49,0
-25,1
6,8
3,1
2010/11
234,4
1,8
62,5
9,8
76,2
10,1
8,9
77,8
27,0
50,8
-23,8
2,2
0,9
2011/12
256,2
1,8
62,7
10,8
79,6
11,2
11,9
85,6
27,0
58,7
- 31,7
2,1
0,8
20129
98,8
29,3
69,5
- 40,2
-
7
dane Przedstawicielstwa UE w Kairze, marzec 2013 r.
dane Ministry of Investment, General Authority for Foreign Investment – Macroeconomic Indicators; marzec
2013 r.
9
dane Central Administration for Public Mobilisation and Statistics /CAPMAS/ w Egipcie, marzec 2013 r.
/ za rok kalendarzowy 2012 dostępne tylkodla handlu zagranicznego Egiptu/
10
dane Central Bank of Egypt, marzec 2013 r.
8
4
Tendencje kryzysowe i działania reformujące w gospodarce
Egiptu w 2012 roku
Polityczne wrzenie w okresie ostatnich 2 lat w Egipcie, a w 2012 roku
towarzyszące głównie wyborowi prezydenta Egiptu, powołaniu nowego gabinetu
rządowego i wprowadzeniu w drodze referendum narodowego nowej konstytucji, oraz
będące protestem różnych grup zawodowych wobec pogarszającej się sytuacji rynkowej
powodowało, że gospodarka kraju znalazła się w niebezpiecznej kondycji powodującej w
2012 roku wzrost napięcia w zakresie podstawowym – finansów publicznych i
możliwości płatniczych państwa. Podkreślenia wymaga zależność zrównoważonego
funkcjonowania i zdolności importowej gospodarki Egiptu od wpływów walutowych, w
których największy udział do 2011 roku miały turystyka przyjazdowa i bezpośrednie
inwestycje zagraniczne /BIZ/. Stabilność wpływów walutowych jest dla Egiptu
szczególnie istotna w kontekście tradycyjnie ujemnego salda bilansu wymiany handlowej
z zagranicą /o wartości 31,7 mld dol. USA w 2012 roku/ oraz pokrywania importem 40%
potrzeb żywnościowych kraju.
W okresie 2012 r. rezerwy zagraniczne Egiptu zmniejszyły się w efekcie spadku
przyjazdów turystów zagranicznych i inwestycji zagranicznych, a średniomiesięczny
deficyt na egipskim rachunku bieżącym wahał się w przedziale 400 mln - 500 mln dol.
USA. W okresie po rewolucji 2011 r. Centralny Bank Egiptu /CBE/ przeznaczył ponad
20 mld dol. USA na podtrzymanie wartości rynkowej funta egipskiego /EGP/
wymuszając działania na rzecz powstrzymania erozji rezerw zagranicznych. Od upadku
Mubaraka do końca 2012 roku rezerwy zagraniczne Egiptu zmniejszyły się do poziomu
15 mld dol. USA /o 60%/, odpowiadającego wartości ok. 3-miesięcznego okresu importu
podstawowego Egiptu i ocenianego jako poziom minimalnie bezpieczny dla
gospodarki.11
Kryzysowa sytuacja w Egipcie w 2012 roku pogorszyła się w efekcie presji
prezydenta Mohameda Mursiego na rzecz wprowadzenia w grudniu 2012 r. nowej
konstytucji, czemu sprzeciwiali się polityczni przeciwnicy zwiększając obawy Egipcjan o
spadek wartości funta egipskiego na gruncie politycznej niestabilności. W efekcie
zachodzących zmian i towarzyszącej im niestabilnej sytuacji w Egipcie wartość funta
egipskiego spadła do 6,42 EGP/1 $ US w dniu 27 grudnia 2012 r., co jest znaczną
deprecjacją waluty kraju w skali rocznej uwzględniwszy jej wartość wymiany 6,02
EGP/1$ US w styczniu 2012 r. i 6,11 EGP/1$ US na początku grudnia 2012 r.
11
wg danych CBE na koniec stycznia 2013 roku rezerwy zagraniczne Egiptu miały wartośd ok. 13,6 mld dol. USA
5
Jedną z konsekwencji niestabilnej sytuacji jest wzmożony zakup w bankach przez
Egipcjan walut zagranicznych, głównie dolarów USA, obserwowany od ostatniego
kwartału 2012 r. Oszczędności gospodarstw domowych są w ok. 70% /ok. 600 mld EGP;
ok. 93 mld dol. USA/ przechowywane w bankach Egiptu. W końcu października 2012
roku wskaźnik dolaryzacji w Egipcie wynosił 15,5% i był niższy niż w rekordowym 2004
r. /33%/, niemniej administracja rządowa podjęła działania ograniczające odpływ
depozytów bankowych. CBE wprowadził restrykcje na rynku walutowym - dla osób
fizycznych zakaz wywozu z Egiptu więcej niż 6 tys. dol. USA oraz dzienny limit 10 tys.
dol. USA dla wycofywania depozytów bankowych, a dla osób prawnych wyznaczenie
dziennego limitu wycofywania depozytów na poziomie 30 tys. dol. USA. Wskaźnik
dolaryzacji dla firm egipskich wynosił 41% w październiku 2012 r.
Dążąc do podtrzymania wartości funta egipskiego CBE wprowadził w końcu
grudnia 2012 r. nowe regulacje dotyczące rynku walutowego – wprowadzona została
sprzedaż aukcyjna przez CBE walut zagranicznych jako forma zasilania gospodarki w
środki płatnicze oraz w celu ustabilizowania kursu wymiany funta egipskiego na
poziomie bilansującym popyt z podażą waluty. CBE utrzymywał od 2003 roku
zrównoważony kurs wymiany funta egipskiego na poziomie 5,5 – 6 EGP/1 $ US, jednak
aukcje walutowe przyspieszyły deprecjację funta i oczekiwania spadku jego wartości do
poziomu minimum 7 EGP/1$ US w krótkim okresie.
Pogarszający się stan rezerw zagranicznych przyczynił się w grudniu 2012 r. do
zmiany po 9 latach sprawowania urzędu na stanowisku gubernatora CBE. Działania
obecnego gubernatora CBE będą koncentrować się na zarządzaniu rezerwami walut
zagranicznych i zapewnieniu pomocy finansowej z zagranicy.
Egipt potrzebuje rychłej pomocy finansowej zagranicy – wśród państw oferująch
wparcie są USA, UE, kraje arabskie Zatoki – głównie Katar, Turcja. Przerwane
negocjacje z Międzynarodowym Funduszedm Walutowym w okresie 2012 r. zostały
przez rząd Egiptu wznowione w sprawie umowy pożyczki 4,8 mld dol. USA. W
listopadzie 2012 r. uzgodnione zostały z MFW warunki reformowania gospodarki
egipskiej warunkujące zatwierdzenie pożyczki, sprowadzające się do realizacji przez
Egipt polityki zmniejszenia deficytu budżetowego /ograniczenie wydatków w wyniku
głównie reformy systemu subsydiowania produktów, przede wszystkim energii i
żywności, oraz zwiększenia wpływów głównie w wyniku reformy systemu
podatkowego/.
Program reform gospodarczych przygotowany przez rząd Egiptu przewiduje12
zmniejszenie deficytu budżetowego do 10,4% w roku finansowym 2012/13 /z poziomu
11% w roku finansowym 2011/12/ oraz jego stopniową redukcję do 5% w roku
finansowym 2016/17. Zmniejszenie deficytu budżetowego ma być osiagnięte w wyniku
wprowadzonego przez rząd ograniczenia subsydiowania energii dla energochłonnych
branż wytwórczości, modernizacji systemu dystrybucji butli z butanem dla gospodarstw
domowych oraz zniesienia subsydiowania benzyny wysokooktanowej /95/ i ograniczenie
12
wg informacji prasowej w anglojęzycznym wydaniu dziennika Al-Ahram z dnia 28 listopada 2012 r.
6
subsydiowania 92-oktanowej benzyny. Całkowita wartość subsydiów w budżecie
2012/13 ma wynieść 70 mld EGP /w budżecie na rok 2011/12 program subsydiów miał
wartość 95 mld/. Program zakłada także zwiększenie wpływów budżetowych w
rezultacie reformy systemu podatkowego, w ramach której miała zostać wprowadzona
progresja podatkowa oraz podatek od zysków giełdowych – Capital Gains Tax /CGT/.
Zmodernizowany ma być system podatku od sprzedaży i zwiększony podatek od
sprzedaży papierosów i napojów alkoholowych. Progresywny system podatku
dochodowego osób fizycznych zakłada 5 progów podatkowych i stawki podatkowe od
10% do 25%, przy czym stawki 22% i 25% są w systemie nowe i dotyczą dochodów
indywidualnych wynoszących odpowiednio od 1 mln do 10 mln EGP i powyżej 10 mln
EGP. Zmodernizowany podatek od dochodów firm przewiduje stawkę podstawową 20%,
a zyski powyżej 10 mln EGP podlegają opodatkowaniu wg 25% stawki.
W rezultacie protestów i politycznych podziałów prezydent Mursi odwołał
wprowadzenie już zapowiedzianej podwyżki podatków, a planowane wprowadzenie
CGT zostało zaniechane, powodując tym samym odłożenie decyzji MFW w sprawie
udzielenia pożyczki. Pożyczka MFW jest warunkiem niezbędnym dla przywrócenia
zaufania i zwiększenia napływu BIZ do gospodarki Egiptu, zwłaszcza w kontekście
obniżenia w grudniu 2012 roku wiarygodności kredytowej Egiptu przez agencje
Standard&Poor’s do B- oraz Moody’s do B2, powodującego w konsekwencji spadek
ratingu wiarygodności banków egipskich.
W warunkach braku stabilności i spadków notowań na giełdzie w Kairze
postępujący w okresie 2012 roku spadek rezerw zagranicznych i wartości funta
egipskiego negatywnie wpływał na ceny detaliczne, szczególnie towarów
importowanych, w tym posiadających istotne znaczenie społeczne produktów
żywnościowych, których popyt jest w 40% zaspokajany importem.
Jednakże niektóre branże działalności, kalkulując zyski na rynku egipskim o skali
ponad 85 mln konsumentów, nadal są atrakcyjne dla zagranicznych inwestorów mimo
niestabilnej sytuacji wewnętrznej. We wrześniu 2012 r. koreańska firma Samsung
Electronics podjęła decyzję o inwestycji kapitałowej wartości 256 mln dol. USA w
produkcję urządzeń elektrycznych w Egipcie; zakład w Beni Suef utworzy 1.400 miejsc
pracy i będzie pierwszym zakładem produkcyjnym firmy w regionie Bliskiego Wschodu
i Afryki Północnej. Także sektor bankowy Egiptu jest interesujący dla inwestorów
państw Zatoki - Qatar National Bank podjął w grudniu 2012 roku decyzję o zakupie
większościowego pakietu 77,2% akcji oddziału francuskiego banku Societe Generale w
Egipcie o wartości 1,97 mld dol. USA.
Spadek wartości funta egipskiego i trudności płatnicze są źródłem obaw o
zdolność administracji do zarządzania kryzysem w gospodarce i przywrócenia zaufania
inwestorów. W świetle nadchodzących wyborów parlamentarnych w 2013 roku
zasadniczym barometrem popularności rządzącego Bractwa Muzułmańskiego i
prezydenta Mohameda Mursiego będą decyzje podejmowane na rzecz rozwiązania
finansowych trudności kraju. Bieżące działania w tym zakresie mają na uwadze
spadajacą wartość funta egipskiego i stymulowanie konkurencji, niemniej przestawienie
gospodarki Egiptu na ścieżkę 5% - 7% tempa wzrostu GDP może odbyć się w okresie
7
dłuższym od obecnie przewidywanego. Wg danych Banku Światowego tempo wzrostu
gospodarczego w Egipcie w roku finansowym 2012/13 wyniesie 2,6% GDP i będzie
niższe od stopy wzrostu prognozowanej przez rząd Egiptu na poziomie 3,5% - 4,0%
GDP.13
Możliwości rozwoju współpracy gospodarczej z rynkiem Egiptu
/perspektywiczne branże i grupy towarowe/
Perspektywa rozwoju współpracy gospodarczej polskich firm na rynku Egiptu jest
głównie wynikiem możliwości kreowanych zapotrzebowaniem rozwojowym
poszczególnych branż działalności gospodarczej Egiptu.
Egipski sektor wytwórczości, dysponując względnie dużą wartością dodaną,
wykwalifikowaną i dobrze wynagradzaną siłą roboczą oraz będąc silnie powiązany z
sektorami rolnictwa i usług, jest motorem rozwoju gospodarczego kraju. Mimo strajków
pracowniczych, politycznej niestabilności oraz spadku zainteresowania inwestorów
zagranicznych obecnością biznesową w Egipcie w roku finansowym 2011/12 sektor
wytwórczości wykazał wzrost głównie dzięki utrzymaniu się eksportu towarowego na
względnie ustabilizowanym poziomie /w 2012 r. wartość egipskiego eksportu
towarowego wyniosła 27 mld dol. USA i była niższa zaledwie o 0,1% niż w roku
poprzednim/. Udział sektora wytwórczości oraz rolnictwa i usług w GDP Egiptu
przedstawia tabela niżej /w %/14.
przemysł
33,47
rolnictwo
13,94
usługi
52,59
Sektor wytwórczości jest kluczowy dla długookresowego rozwoju gospodarki
oraz zmniejszenia skali bezrobocia w Egipcie. Działy wytwórczości posiadające duży
potencjał rozwojowy, sklasyfikowane wg poziomu technologii, obejmują branże o
wysokiej technologii bazujące głównie na wykorzystaniu białych piasków kwarcowych;
o średnim poziomie zaawansowania technologicznego - branże motoryzacyjna,
13
News in focus – currency crisis, Business Today; luty 2013 r.
obliczenia własne na podstawie danych Central Administration for Public Mobilisation and Statistics /CAPMAS/ w
Egipcie, marzec 2013 r.
14
8
farmaceutyczna oraz produkcji minerałów; niskiego poziomu technologicznego - branże
przetwórstwa spożywczego oraz produkcji tekstyliów o wysokiej jakości. Perspektywa
współpracy firm zagranicznych zależna jest od potencjału rozwojowego branż
produkcyjnych na rynku Egiptu różniących się zaawansowaniem technologicznym – jak
niżej:
- dla branż produkcyjnych o wysoko zaawansowanej technologii
Piaski Pustyni Białej w Egipcie są doskonałym surowcem dla produkcji układów
scalonych, włókien optycznych dla połączeń/kabli internetowych, komórek
fotowoltaicznych dla paneli energii słonecznej oraz roboczochłonnych urządzeń
elektronicznych. Energia słoneczna ma potencjał aby stać się najważniejszym źródłem
energii w Egipcie; firmy lokalne wytwarzają część urządzeń do wykorzystania w
pozyskiwaniu energii słonecznej. Egipscy przedsiębiorcy wspierają przyszłościowe
partnerstwo międzynarodowe na rzecz produkcji i eksportu paneli energii słonecznej.
Dostępność białego piasku kwarcowego oraz licznej i płacowo konkurencyjnej
siły roboczej sprawia, że firmy zagraniczne posiadające technologię wykorzystania
produkcyjnego białych piasków mają możliwości rozwoju działalności gospodarczej w
tym zakresie, szczególnie w wyspecjalizowanych strefach przemysłowych regionów
Górnego Egiptu, Morza Czerwonego i Półwyspu Synaj.
- dla branż produkcyjnych o średnim poziomie zaawansowania technologicznego
1. Rozwój branży motoryzacyjnej /produkcji autobusów oraz samochodów
osobowych i ciężarowych/ w Egipcie umożliwia z powodzeniem eksport samochodów
ciężarowych i autobusów na rynki krajów rozwijających się, lecz wytwórczość w
segmencie samochodów osobowych nie jest zadowalająca. Egipt może konkurować w
produkcji autobusów i samochodów ciężarowych, będącej pracochłonnym segmentem
branży motoryzacyjnej i nie wymagającym elementów luksusu, koniecznych w
segmencie osobowych samochodów prywatnych. Zagraniczne koncerny samochodowe
montują i sprzedają samochody osobowe na względnie niewielkim rynku Egiptu
uzyskując - dzięki wysokim opłatom celnym za import samochodów osobowych - ceny
wyższe za jakość niższą niż samochodów dostępnych na innych rynkach. W Egipcie
blisko 50% sprzedawanych samochodów osobowych jest produkowane lokalnie /w 2011
roku sprzedanych zostało niewiele ponad 176 tys. sztuk – spadek sprzedaży o 30% w
stosunku do 2010 r./.15 Liczba samochodów osobowych sprzedawanych w Egipcie jest
niewielka, szczególnie uwzględniwszy ok. 85 mln populację Egiptu /w 2011 r. zaledwie
3% ludności Egiptu posiadało samochody prywatne; dla porównania – w Algierii 11%
populacji/. Jednocześnie Egipt jest zobligowany dostosować się do warunków Umowy
Stowarzyszeniowej z UE, zakładającej eliminację do 2019 r. opłat celnych w imporcie
15
dane American Chamber of Commerce in Egypt, February 2013 - brak danych za 2012 rok
9
towarów przemysłowych z UE do Egiptu. W tej sytuacji liderzy egipskiej branży
motoryzacyjnej współdziałali z rządem na rzecz ustanowienia w Egipcie przez
azjatyckich producentów motoryzacyjnych joint - ventures jako regionalnych centrów
produkcji i dystrybucji samochodów i samochodowych części zamiennych na rynki
Afryki i Bliskiego Wschodu /porozumienie joint - ventures w tym zakresie z chińskim
producentem samochodów zostało przyjęte w 2011 roku /.
Współpraca firm na rynku Egiptu w branży motoryzacyjnej, także obejmującej
produkcję samochodowych części zamiennych, daje korzyści skali produkcji, dochodowy
eksport samochodów oraz części zamiennych przy kosztach działań marketingowych
ponoszonych przez firmę inwestora. Potencjał eksportowy branży motoryzacyjnej w
Egipcie jest duży - w Afryce i na Bliskim Wschodzie w 2011 roku zarejestrowanych
zostało 2,7 mln nowych samochodów osobowych.
2. Administracja Egiptu jest zainteresowana pełnym wykorzystaniem złóż
minerałów, branży posiadającej potencjał wzmocnienia gospodarki kraju. Rezerwy złota
na Pustyniach Zachodniej i Wschodniej mogą służyć wykorzystaniu do eksportu złota
jako metalu lub – przy większych dochodach – jako kruszca do produkcji jubilerskiej i
złotniczej. Podobnie, lecz w mniejszym wymiarze, mogą być wykorzystywane zasoby
srebra i niedawno w Egipcie odkrytych diamentów. Surowce mineralne, których
wykorzystanie w Egipcie ulegnie zwiększeniu, to platyna do zastosowania w branży
motoryzacyjnej, aluminium stosowane w budownictwie i branży trasportowej, czarne
piaski pustyni zawierające rudy do produkcji stali i blachy dla opakowań oraz piach i
kamienie do budowy dróg. Surowce mineralne o potencjale rozwoju eksploatacji w
Egipcie umożliwiającym wykorzystanie przemysłowe oraz eksport to wapienie,
fosforany, uran, marmur i granit. Branża wydobywcza surowców mineralnych w Egipcie
oferuje firmom zagranicznym szerokie możliwości współpracy rozwojowej.
3. Egipska branża farmaceutyków dysponuje potencjałem rozwojowym
bazującym na skali rynku konsumentów oraz względnie dużej liczbie
wykwalifikowanych i płacowo konkurencyjnych farmaceutów. Branża farmaceutyczna
Egiptu zatrudnia ok. 40 tys. osób, osiągając roczną sprzedaż rynkową wartości ok. 3 mld
dol. USA oraz eksport wartości ok. 250 mln dol. USA. Wiele światowych firm
farmaceutycznych produkuje lekarstwa w egipskich oddziałach firm, jak również
realizuje sprzedaż bezpośrednią na rynku egipskim. Subsydiowanie cen oraz wysokie
stawki celne w imporcie farmaceutyków powodują, że lokalnie produkowane leki
generyczne mają 90% udział w egipskim rynku, posiadając jednak ok. 70% skuteczność
w porównaniu do odpowiedników zagranicznych.
Reforma branży produktów farmaceutycznych w nadchodzących kilku latach
wyzwoli wykorzystanie potencjału egipskich firm farmaceutycznych dla zwiększenia
eksportu leków na rynki Afryki i Bliskiego Wschodu. Możliwości rozwoju egipskiej
branży farmaceutyków wynikają także ze skali rynku leków w Afryce /bez Egiptu/ –
ponad 8 mld dol. USA, oraz w krajach arabskich /poza Afryką/ - ponad 4 mld dol. USA.
Rynek konsumentów o niskich dochodach stwarza dla egipskiej branży farmaceutycznej
potencjał rozwojowy w segmencie leków generycznych. Reforma winna uwzględniać
udzielanie firmom egipskim przez rząd wsparcia w zakresie modernizacji i podniesienia
10
jakości produkcji do standardów międzynarodowych przy równoległej, stopniowo
postępującej w okresie kilku lat eliminacji subsydiowania leków.
Oczekiwany w efekcie wzrost efektywności produkcji pozwoli na utrzymanie
konkurencyjności i ułatwi eksport farmaceutyków firm rynku egipskiego, posługujących
się zagranicznymi licencjami produkcyjnymi, dając im przewagę konkurencyjną na
bliskich rynkach Afryki i Azji Południowej.
Perspektywy reformy i rozwoju branży wskazują możliwości aktywnego
włączenia się farmaceutycznych firm zagranicznych w rozwój produkcji na rynku
egipskim i w proces pozyskiwania nowych rynków zbytu, szczególnie w Afryce i na
Bliskim Wschodzie.
- dla branż produkcyjnych o niskim zaawansowaniu technologicznym
1. Ziemie rolnicze w Egipcie, w tym rekultywowane tereny pustynne, dają
wysokie plony oraz 2 do 3 zbiorów w okresie roku. Jednak przetwórstwo spożywcze
reprezentuje niewystarczający poziom, posiadając jednocześnie duży potencjał
rozwojowy oferujący wiele korzyści dla branży, w tym najważniejsza to zwiększona
dostępność sezonowa żywności. Popyt na rynkach krajów arabskich i Unii Europejskiej
wskazuje najlepsze perspektywy rozwojowe dla egipskiej branży przetwórstwa
spożywczego i eksportu żywności przetworzonej – głównie soków owocowych, owoców
i dżemów, warzyw mrożonych i konserwowanych, mrożonych kurczaków i ryb, oleju z
oliwek i słonecznikowego, przetworzonych ziół i roślin leczniczych.
Znajomość wymogów rynku europejskiego jako szczególnie wymagającego,
konkurencyjnego i rygorystycznie przestrzegającego standardów w zakresie
przechowywania, chłodzenia, marketingu, transportu i kontroli jakości żywności
/wprawdzie znanych egipskim eksporterom/ stanowi o korzystniejszej pozycji firm z UE
angażujących się w branży przetwórstwa spożywczego w Egipcie.
Egipska branża przetwórstwa wymaga kreatywnych rozwiązań koniecznych dla
zdynamizowania wykorzystania potencjału produkcyjnego i eksportowego,
stwarzających możliwości współpracy w trzech głównych aspektach:
- wykorzystania południowego, cieplejszego klimatu Egiptu i okresów zbiorów znacząco
wcześniejszych niż w Europie, udostępniając rynkowi europejskiemu świeże i
przetworzone produkty żywnościowe w okresach nie pokrywających się bezpośrednio z
okresami zbiorów w Europie;
- zaangażowania do rozwoju w Egipcie upraw rolniczych, przetwórstwa i eksportu
żywności do UE przez firmy rynku europejskiego dysponujące know-how rynku UE oraz
korzystające z niższych kosztów pracy i preferencyjnych warunków eksportu;
- zawierania kontraktów handlowych i umów o partnerstwie produkcyjnym, będących
wkładem rynku egipskiego do firm przetwórstwa spożywczego rozwijających eksport
egipskich świeżych zbiorów rolniczych na rynek Europy.
Sytuacja rynkowa branży żywności Egiptu tradycyjnie stwarza możliwości
eksportu przez firmy UE surowców i produktów spożywczych, w tym głównie pszenicy
11
oraz innych zbóż, mięsa, oleju, produktów mleczarskich i wyrobów cukierniczych,
soków, wyrobów konserwowanych, sosów i dodatków spożywczych.
2. Branża produkcji wyrobów tekstylnych w Egipcie, będąc jedną z ważniejszych
dziedzin wytwórczości - z ok. 13% udziałem o wartości ok. 9 mld dol. USA16 - wymaga
modernizacji. Egipt posiada potencjał rozwoju produkcji długowłóknistej bawełny i
wyrobów tekstylnych o jakości najwyższej na światowym rynku, lecz zaniedbania
nacjonalizacji i biurokracji okresu minionego pogorszyły jakość i produkcyjność branży.
Egipt dysponuje bawełną wysokiej jakości, doświadczeniem produkcyjnym i uznaną
marką produktową, które umożliwią przywrócenie ekskluzywnej pozycji branży
tekstylnej, obecnie niedoinwestowanej i roboczochłonnej, oraz jednocześnie
charakteryzującej się niskim ryzykiem dla inwestycji średniej wartości.
Modernizacja branży produkcji tekstylnej stwarza możliwości zaangażowania w
Egipcie firm zagranicznych przy wykorzystaniu znajomości rynku światowego na rzecz
zwiększenia efektywności kosztowej produkcji i profesjonalnego marketingu wyrobów o
wysokiej jakości. Egipska branża tekstyliów posiada potencjał dla rozwoju eksportu na
rynki UE i USA /porozumienie Egiptu z USA w sprawie Kwalifikowanych Stref
Przemysłowych /QIZ/ z 2005 roku dało impuls do rozwoju prywatnej wytwórczości w
branży tekstylnej i jej eksportu na rynek USA/ oraz na rynki krajów dużych o średnim
poziomie dochodu narodowego i rozwijającym się popycie na tekstylia luksusowe –
głównie do Chin, Indii, Brazylii, Indonezji, Meksyku, Południowej Korei, Turcji i
Republiki Południowej Afryki. Egipski eksport wyrobów tekstylnych w 2012 roku miał
wartość 1,43 mld dol. USA.17
Zarządzanie bankowymi aktywami walut zagranicznych na rzecz
importu towarowego w Egipcie
W ramach wprowadzonego w Egipcie z dniem 30 grudnia 2012 roku systemu
aukcyjnej sprzedaży bankom komercyjnym walut zagranicznych Centralny Bank Egiptu
/CBE/ organizuje ForexAuction 3 razy w tygodniu. Ilość dolarów oferowanych przez
CBE do sprzedaży podczas sesji ForexAuction stopniowo zmniejszała się – podczas
16
17
wg Untapped potential; Business Today, luty 2013 r.
dane Central Administration for Public Mobilisation and Statistics /CAPMAS/ w Egipcie, marzec 2013 r.
12
pierwszych aukcji CBE oferował do sprzedaży 75 mln dol. USA, następnie zmniejszając
tę ilość do 60 mln a ostatnio do 50 mln dol. USA. Wyznaczony limit do 11 mln dol. USA
kupna waluty przez bank nie oznacza praktycznej możliwości zakupu waluty w ilości
deklarowanej przez bank jako potrzebnej. W rezultacie aukcyjnej dystrybucji dolarów
CBE przeznacza tygodniowo na potrzeby egipskiego systemu bankowego/gospodarki do
150 mln dol. USA.18 Ograniczenie dostępności walut zagranicznych na rynku egipskim
jest efektem m.in. spadku wartości ich rezerw – w styczniu br. zmniejszyły się one o ok.
1,4 mld dol. USA do ok. 13,6 mld dol. USA. W efekcie funt egipski osłabł – jego wartość
wymienna zmniejszyła się z 6,35 EGP/1 dol. USA w dniu 2 stycznia 2013 r. do 6,73
EGP/1 dol. USA w dniu 19 lutego br., a w dniu 25 kwietnia br. 1 dol. USA był
wyceniany przez egipski system bankowy na 6,91 EGP.
W ramach kontroli dopływu waluty zagranicznej na rynek i przeciwdziałania
„czarnemu rynkowi” walutowemu CBE wprowadził limit wypłat z rachunków
bankowych walut zagranicznych dla osób fizycznych do 10 tys. dol. USA dziennie i dla
osób prawnych do 30 tys. dol. USA dziennie, jak również określił maksymalną wartość
łączną transferu waluty zagranicznej przez osobę fizyczną do 100 tys. dol. USA.
Jednocześnie CBE wydał bankom komercyjnym zalecenie zarządzania
posiadanymi zasobami waluty zagranicznej w sposób zapewniający możliwości
realizowania importu podstawowych surowców /żywności, farmaceutyków, benzyny i
ropopochodnych/ informując o wyłączeniu importu masowych towarów strategicznych z
obowiązku minimum 50% zabezpieczenia gotówkowego. Egipt realizuje import towarów
masowych o dużej wartości, sprzyjający utrzymywaniu się znaczącego deficytu bilansu
handlowego kraju. Gospodarka Egiptu w zasadniczej mierze zależna jest od eksportu
paliw kopalnych /ropa, gaz/, uznawanego jako jedno z głównych źródeł wpływów walut
zagranicznych – obok turystyki przyjazdowej do Egiptu, usług tranzytu Kanałem
Suezkim, bezpośrednich inwestycji zagranicznych, finansowej pomocy wojskowej USA.
Powstała sytuacja oznacza w praktyce konieczność nadawania przez egipskie
banki komercyjne priorytetu dla zabezpieczenia walut zagranicznych na pokrycie
importu i dostaw na rynek masowych towarów strategicznych – jako najważniejsze
wymienia się surowce spożywcze /głównie pszenica/, benzynę i produkty ropopochodne,
farmaceutyki, nawozy sztuczne, pestycydy. Do kompetencji banków należeć będzie w
konsekwencji wskazanie udziału w pokryciu zobowiązania importowego przy
zniesionym minimum 50% zabezpieczenia gotówkowego.
Decyzje CBE, podejmowane w kontekście osłabienia kursu wymiany EGP,
spowodowały podwyższenie przez głównych importerów cen towarów importowanych
bezpośrednio przekładające się na wyższe ceny dla konsumentów. Dane Central Agency
for Public Mobilization and Statistics /CAPMAS/ informują, że inflacja w styczniu br.
wzrosła o 1,8% w porównaniu do grudnia 2012 r., a w porównaniu do stycznia 2012 r. o
6,6%. W styczniu br. wskaźnik cen żywności i napojów wzrósł o 2,7% w porównaniu do
grudnia 2012 r. oraz o 8,2% w porównaniu do stycznia 2012 r. Skala ubóstwa w Egipcie
zwiększyła się – obecnie niezdolne do pokrycia potrzeb jest 86% gospodarstw
18
Daily News Egypt, 13 luty 2013 r.
13
domowych, które przeznaczają 61,7% dochodów na żywność /średnia wielkość dla
Egiptu wynosi 40%/.19
W efekcie decyzji CBE formalnie nie zostało wprowadzone ograniczenie
realizacji płatności/transferów walutowych z tytułu importu towarowego, niemniej w
warunkach ograniczonego dostępu do walut zagranicznych banki komercyjne w
Egipcie20 wprowadziły indywidualnie zmodyfikowane regulacje gospodarowania
aktywami walut zagranicznych, ograniczające wypływ walut na „czarny rynek” oraz
umożliwiające zachowanie płynności pokrycia potrzeb importowych firm egipskich. 21
Warunkiem podstawowym dla realizacji przez egipski bank komercyjny transferu
walutowego za granicę z tytułu importu towarowego jest dostarczenie przez firmę
egipską oryginałów dokumentów handlowych wymaganych w imporcie. Banki nie mogą
realizować transferu waluty za granicę z tytułu importu towarowego bez dostarczenia do
banku przez importującą firmę egipską dokumentów potwierdzających import. Wg ocen
w praktyce bankowa procedura wydania decyzji o realizacji transferu z tytułu importu
została wydłużona do 5 dni roboczych. Przykładowe regulacje wprowadzone przez
egipskie banki komercyjne w zakresie realizacji płatności w imporcie towarowym:
National Bank of Egypt
– minimalna ilość zakupu waluty przez klienta banku wynosi 5 tys. dol. USA, a w
przypadku zamiaru zakupu ponad 5 tys. dol. USA placówki banku są zobowiązane do
przesłania dokumentów do administracji banku zobowiązanej do wydania decyzji w
okresie 2 dni;
- sprzedaż waluty zagranicznej o wartości ponad 10 tys. dol. USA jest zabroniona;
- zapotrzebowanie klienta banku na transfer walut za granicę jest przekazywane
do administracji banku, która jest zobowiązana wydać klientowi dokumenty
gwarantujące transfer maksymalnie do 100 tys. dol. USA;
- warukiem zakupu/transferu walut jest posiadanie przez klienta kont bankowych
w funtach egipskich i w dolarach USA przez okres minimum 6 miesięcy;
United Bank of Egypt
- bank ograniczył sprzedaż i transfer walut zagranicznych do grupy klientów
posiadających rachunek bankowy w walucie zagranicznej;
Banque du Caire
- klienci banku mogą realizować wypłaty z rachunku bankowego do 10 tys. dol.
USA dziennie pod warunkiem, że klient posiada konto w banku założone przed 2012 r.
/pozostali klienci banku muszą oczekiwać 1 miesiąc na decyzję w sprawie zakupu waluty
zagranicznej/;
Bank of Alexandria
- warunkiem sprzedaży waluty zagranicznej lub jej transferu za granicę jest
posiadanie przez klienta banku rachunku bankowego w walucie zagranicznej oraz
wyrażenie zgody przez administrację banku na realizację transakcji;
19
Daily News Egypt, 11 luty 2013 r.
wg informacji Egyptian Gulf Bank, Cairo
21
Daily News Egypt, 28 styczeo 2013 r.
20
14
Banque Misr
- klienci banku mogą kupić do 1 tys. dol. USA dziennie pod warunkiem realizacji
wszystkich wypłat w oddziale banku, w którym założono rachunek klienta, oraz otwarcia
rachunku minimum 2 miesiące przed dokonaniem wypłaty;
- transfer za granicę waluty wymaga przedstawienia oryginałów dokumentów
uzasadniających operację i uzyskania aprobaty administracji banku oraz utrzymania
limitu 5 tys. dol. USA dziennie;
Arab Investment Bank
- klienci banku nie mogą kupić waluty zagranicznej bez przedstawienia
wymaganych dokumentów, uzasadnionych powodów oraz uzyskania aprobaty
administracji banku;
- klienci indywidualni mogą wypłacić z konta bankowego do 10 tys. dol. USA po
uzyskaniu akceptacji administracji banku;
Industrial Development and Workers Bank of Egypt, National Bank of Greece
oraz National Bank for Development nie zezwalają na sprzedaż klientom waluty
zagranicznej uzasadniając decyzję chęcią ograniczenia spekulacji na „czarnym rynku”
oraz uniknięcia negatywnego wpływu na płynność realizacji przez bank transakcji
importowych.
W kontekście ograniczeń w dostępie do walut zagranicznych oraz zmniejszenia
stanu rezerw zagranicznych w Egipcie agencja ratingowa Moody’s Investors Services w
dniu 12 lutego br. obniżyła z B2 do B3 ocenę wiarygodności kredytowej obligacji
skarbowych Egiptu.22 Moody’s Investors Service obniżyła ocenę również 5 egipskich
banków komercyjnych - obniżenie klasyfikacji standingu z B3 na Caa2 dotyczy National
Bank of Egypt /NBE/, stanowiącego własność państwa, oraz Banque Misr i Bangue Du
Cairo. Moody’s obniżył rating także długoterminowych depozytów w tych bankach - z
B2 na B3 dla depozytów w walucie egipskiej oraz z B3 na Caa1 dla depozytów w
walutach zagranicznych. Agencja Moody’s obniżyła rating także egipskiego Commercial
International Bank /CIB/ - z B2 na B3 – oraz Bank of Alexandria SAE z B2 na B3.
Niższy rating banków komercyjnych Egiptu jest wg Moody’s Investors Services
konsekwencją obniżonej wiarygodności egipskich obligacji skarbowych do poziomu B3
oraz ryzyka zwiększania zależności egipskich banków od obligacji skarbowych.
Obniżenie klasyfikacji banków komercyjnych w opinii środowiska bankowego
Egiptu jest naturalną konsekwencją obniżenia oceny obligacji skarbowych, niemniej
lokalni klienci banków /firmy egipskie/ obawiają się negatywnego wpływu
zweryfikowanej oceny banków na możliwości realizacji importu i eksportu.
Oceny podkreślają, że obniżenie ratingu banków nie ma wpływu na depozyty w
funtach egipskich, gdyż są one objęte gwarancjami Banku Centralnego Egiptu, natomiast
niepokój klientów mogą budzić możliwości realizacji potrzeb w walutach zagranicznych.
22
Daily News Egypt, 13 luty 2013 r.
15
Dylematy rozwoju energetyki jądrowej w Egipcie23
Energetyka jądrowa jest od dawna przedmiotem intensywnej dyskusji,
zaostrzającej się w okresie niepowodzeń lub katastrof. W przypadku Egiptu – kraju o
silnym przyroście naturalnym i rosnącym popycie na energię – debata nad programem
energetyki jądrowej skłania się ku uznaniu korzyści wynikających z jej zastosowania.
Przy ok. 8% wzroście rocznym zużycia energii w Egipcie potrzeba relatywnie taniej i
zrównoważonej formy generowania energii staje się koniecznością. Jednak sytuacja
wymaga nadal działań promujących tę formę wytwarzania energii – w lipcu 2012 roku
egipskie Ministerstwo Elektryczności opublikowało uaktualniony raport służący nadaniu
nowego impetu programowi energetyki jądrowej, lecz mieszkańcy wybranej na
lokalizację elektrowni atomowej miejscowości El Dabaa organizują protesty.
Plany rozwoju energetyki jądrowej w Egipcie sięgają 1954 roku. Obecnie Egipt
dysponuje dwoma reaktorami na lekką wodę, wykorzystywanymi do naukowych badań
jądrowych. Pierwszy z reaktorów Egipt uzyskał w 1961 r. w okresie współpracy z
ówczesnym ZSRR – obecnie ten niewielki 2 MW reaktor funkcjonuje zaledwie przez 20
tygodni w okresie roku.
W 1968 r. Egipt podpisał Układ o Nierozpowszechnianiu Broni Atomowej, nie
mając wystarczającej ilości materiału na wyprodukowanie broni atomowej i rezygnując z
programu rozwoju atomistyki.
W 1975 r. nowy program rozwoju energetyki jądrowej został przygotowany w
konsultacji z USA przez Zarząd Elektrowni Atomowych /Nuclear Power Plants Authority
– NPPA/ w Egipcie. NPPA realizowała od 1976 r. projekty badawcze w zakresie
atomistyki, służące generowaniu energii elektrycznej i odsalaniu wody. NPPA
przedstawił politykom egipskim założenia rozwoju energetyki jądrowej podkreślając
korzyści dla Egiptu wynikające z jej oszczędnościowego i bezpiecznego dla środowiska
charakteru. Po wypadku w Czernobylu plany rozwoju energetyki jądrowej zostały w
Egipcie wstrzymane, niemniej już w 1998 r. argentyńska firma INVAP pokonała
amerykańskie i niemieckie firmy w przetargu na instalację drugiego z reaktorów w
Egipcie na lekką wodę o mocy 22 MW, wykorzystywanego do badań naukowych.
W 2007 r. Egipt ogłosił wznowienie prac nad cywilnym wykorzystaniem energii
jądrowej prowadzonhych przez NPPA, a w 2010 r. El Dabaa została wskazana w
uzgodnieniu z MAEA jako lokalizacja przyszłej elektrowni atomowej.
23
The Report – Egypt 2012, Oxford Business Group 2013
16
Amerykańska firma Bechtel została nominowana do współpracy z NPPA w
zakresie pomocy technicznej w nowym programie rozwoju energetyki jądrowej, lecz w
styczniu 2009 r. firma wycofała się ze współpracy z uwagi na rozbieżności w odniesieniu
do warunków. Pół roku później australijska firma WorleyParsons wygrała kontrakt na
usługi konsultingowe wartości 151 mln dol. USA dla projektu El Dabaa, obejmujące
zarządzanie studiami terenowymi, wyborem technologii oraz budowę reaktora, budowę i
rozruch elektrowni. WorleyParsons ma przedstawić plan wykonawczy po upływie
pierwszej fazy kontraktu w 2013 r. Wspólnie z NPPA australijski partner ma
zaproponować system zarządzania odpadami radioaktywnymi. Przetarg na budowę
elektrowni planowany w styczniu 2011 r. został wstrzymany w świetle rewolucji i
politycznych zmian, a program rozwoju energetyki jądrowej zakłada rozpoczęcie
generowania energii w 2019 r. przez 4 reaktory w 2 elektrowniach o mocy 4 tys. MW.
Szkoleniem przyszłych pracowników elektrowni obsługujących raktory ma zajmować się
firma koreańska – Korea International Cooperation Agency.
Egipt posiada umiarkowane nadzieje na możliwość lokalnego zaspokojenia
potrzeb na paliwo nuklearne. Wprawdzie nie zostały formalnie ogłoszone
konwencjonalne zasoby uranu w Egipcie, niemniej odkryto rudy uranu na Pustyni
Zachodniej i na półwyspie Synaj. Wg szacunku egipskiego Zarządu Zasobów
Nuklearnych /Nuclear Materials Authority/ zasoby uranu w Egipcie wynoszą od 15 tys.
do 33 tys. ton /w latach 80-tych dyskutowana była możliwość komercyjnego
uruchomienia kopalni rudy uranu/.
Projekty elektrowni atomowych zawsze powodują protesty społeczności
mieszkającej w rejonie proponowanej lokalizacji elektrowni – podobnie jest w Egipcie.
Mieszkańcy El Dabaa zorganizowali kilka protestów, argumentując względami
zdrowotnymi i niedotrzymaniem obietnic w przeszłości /rząd wyznaczył obszar 55 km2
pod budowę elektrowni w pobliżu miasta, nie zapewniając odpowiedniej rekompensaty/.
Tysiące lokalnych mieszkańców uczestniczyło w protestach manifestując skargi z
powodu konfiskaty domów i ziemi /podczas jednej z manifestacji protestujący wtargnęli
na teren przeznaczony na budowę elektrowni/.
Niemniej Ministerstwo Elektryczności zapowidziało jednoznacznie, że nowy rząd
Egiptu jest zdecydowany kontynuować plany budowy elektrowni atomowej, a przetarg
na budowę może zostać ogłoszony w nadchodzącym roku. Wg raportu nie została
wyznaczona alternatywna lokalizacja dla budowy elektrowni atomowej co oznacza, że
rząd będzie zmuszony znaleźć rozwiązanie dla roszczeń lokalnej społeczności.
Również prywatny sektor zwiększył zainteresowanie udziałem w rozwoju
energetyki jądrowej w Egipcie. Największe egipskie firmy sektora budowlanego –
Orascom Construction Industries i Arab Contractors - ogłosiły zamiar utworzenia jointventure do udziału w przetargach na budowę elektrowni, antycypując wzrost
zapotrzebowania w tym zakresie z uwagi na rozważane przystąpienie do programów
energetyki jądrowej przez kilka państw Bliskiego Wschodu /np. Jordanię, Arabię
Saudyjską/. Wprawdzie występuje obawa o rozpowszechnienie broni jądrowej w
regionie, niemniej jednak w przypadku państw o szybko rosnącej liczbie ludności /jak
Egipt i Arabia Saudyjska/ lub nie posiadających znaczących naturalnych źródeł energii
17
/jak Jordania/ energetyka jądrowa jest atrakcyjnym wyborem. Zjednoczone Emiraty
Arabskie także rozważają budowę reaktora jądrowego.
Rejestracja produktów kosmetycznych importowanych z UE
Produkty kosmetyczne w Egipcie podlegają rejestracji zezwalającej na ich obrót
rynkowy. Wymóg ten ma zastosowanie wobec kosmetyków produkowanych lokalnie, jak
również importowanych do Egiptu z państw Unii Europejskiej stosownie do dyrektywy
EEC 76/768. Podmiotem odpowiedzialnym za rejestrację kosmetyków jest Department of
Cosmetics Registration w Egyptian Drug Authority należącym do Ministerstwa Zdrowia:
http://www.eda.mohealth.gov.eg/Services/Cosmetics.aspx?Main=Services&Serviceid=2
&Submain=serv11 .
Podmiotem zobowiązanym do przeprowadzenia rejestracji kosmetyku
importowanego jest egipska firma importująca, dla której wystawiany jest certyfikat
rejestracyjny. Opłata za przeprowadzenie procedury i wydanie certyfikatu rejestracyjnego
produktu w wysokości 2.000,- funtów egipskich /EGP/ jest ponoszona przez podmiot
rejestrujący i wpłacana na rzecz Central Administration for Pharmaceutical Affairs
/CAPA/ w Ministerstwie Zdrowia. Pozostałe ponoszone koszty to opłata rejestracyjna w
wysokości 100,- EGP oraz opłaty techniczne/skarbowe w wysokości łączenj ok. 20,EGP.
Procedura rejestracji kosmetyków importowanych z UE rozpoczyna się od
złożenia wniosku wstępnego /initial soft file/ o rejestrację prezentującego: rodzaj
rejestrowanego produktu; nazwę produktu; dane producenta i właściciela produktu; dane
egipskiej firmy importującej; przeznaczenie produktu; stan/rodzaj fizyczny produktu;
rodzaj opakowania; ilość produktu. Do wniosku należy dołączyć:
- zaświadczenie o dopuszczeniu kosmetyku do obrotu rynkowego, poświadczone przez
izbę handlową lub izbę handlowo - przemysłową lub Ministerstwo Zdrowia oraz
autoryzowane przez konsulat lub ambasadę Egiptu w kraju pochodzenia produktu.
Zaświadczenie winno stwierdzać, że produkt kosmetyczny zostanie zarejestrowany o
takiej samej nazwie i takim samym składzie jak produkowany przez podanego z nazwy
producenta, oraz że produkt o podanej nazwie i podanym składzie jest w sprzedaży
rynkowej w kraju pochodzenia stosownie do dyrektywy Unii Europejskiej EEC 76/768;
- dokument potwierdzający rejestrację firmy producenta;
18
- kopię /na papierze firmowym/ kompozycji ilościowej produktu kosmetycznego i opisu
działania elementów składowych;
- pełną informację o opakowaniu handlowym produktu kosmetycznego;
- kopię zaświadczenia o okresie ważności/przydatności do użycia produktu
kosmetycznego potwierdzonego przez izbę handlową kraju pochodzenia;
- potwierdzenie rejestru gospodarczego egipskiej firmy importowej oraz numer jej
rejestru podatkowego;
- dokument upoważniający egipską firmę importową do przeprowadzenia rejestracji
produktu kosmetycznego, potwierdzony przez izbę handlową i autoryzowany przez
ambasadę lub konsulat Egiptu w kraju pochodzenia produktu;
- upoważnienie egipskiej firmy importującej dla jej jednego przedstawiciela do
przeprowadzenia rejestracji produktu kosmetycznego w Egipcie.
W celu uzyskania ostatecznego zezwolenia na rejestrację produktu
kosmetycznego należy w toku procesu rejestracyjnego przedstawić dokumenty /final
hard file/:
- wniosek o rejestrację w 10 egzemplarzach wraz ze składem produktu i etykietą
produktu;
- oryginał zaświadczenia o wniesieniu opłaty za rejestrację w wysokości 2.000,- EGP;
- oryginał zaświadczenia o rejestracji produktu;
- oryginał zaświadczenia o składzie produktowym kosmetyku;
- próbkę produktu kosmetycznego dla analizy przez komitet naukowy;
- zaświadczenie na papierze firmowym o analizie składu kosmetyku i stosowanych
metodach analizy /w 7 egzemplarzach/;
- oryginał zaświadczenia o terminie przydatności produktu do użycia;
- referencje naukowe nt. działania składu produktowego kosmetyku, a w przypadku
zawierania przez kosmetyk naturalnych ziół lub ich ekstraktów – referencje naukowe o
ich działaniu i korzystnym wpływie na skórę;
- oryginały zaświadczeń o wpłaceniu opłaty rejestracyjnej 100,- EGP oraz opłat
dodatkowych w wysokości ok. 20,- EGP.
Wniosek o rejestrację przedstawiany jest komitetowi technicznemu w Department
of Cosmetics Registration, a następnie naukowemu w National Organization for Drug
Control and Research /NODCAR/ w Ministerstwie Zdrowia. Po wstępnym wydaniu
decyzji rejestracyjnej kosmetyku przeprowadzana jest analiza zgodności rejestracji i
kontroli próbek produktu przez NODCAR, wydającą ostateczną decyzję zezwalajacą na
marketing produktu. Okres wymagany dla przeprowadzenia pełnej procedury rejestracji
produktu kosmetycznego importowanego do Egiptu wynosi 80 dni i nie powinien
przekraczać 4 miesięcy.
Informacje o procedurze rejestracji kosmetyków w Egipcie publikuje Central
Administration for Pharmaceutical Affairs na stronie internetowej www.eda.mohp.gov.eg
19
Warunki importu wyposażenia medycznego
Stosownie do Umowy o Stowarzyszeniu Egiptu z Unią Europejską stawki celne
dla importowanego z państw Unii Europejskiej wyposażenia medycznego wynoszą od
2% do 5% oraz podlegają stopniowemu zmniejszeniu aż do całkowitego ich zniesienia w
2019 roku, zaś import na rynek Unii Europejskiej egipskich produktów przemysłowych
jest od 1 czerwca 2004 roku wolny od opłat celnych importowych. Wyposażenie
medyczne jest obciążone także 10% podatkiem od sprzedaży obowiązującym na rynku
Egiptu. Państwa Unii Europejskiej są dostawcami większości sprzętu medycznego do
Egiptu, głównie w wyniku preferencji wynikających z Umowy o Stowarzyszeniu.
Wyposażenie medyczne eksportowane z krajów Unii Europejskiej do Egiptu musi
posiadać certyfikat unijny /CE/.
Egipt stosuje wobec wyposażenia medycznego Europejski System Klasyfikacji
Ryzyka /European Risk Classification System/, bazujący na europejskiej dyrektywie
93/42/EEC /European Medical Devices Directive/, umożliwiając klasyfikację sprzętu
medycznego na klasę I /niskiego ryzyka/, klasę IIa lub IIb /średniego ryzyka/ oraz klasę
III /wysokiego ryzyka/. Regulacje egipskiego Ministerstwa Zdrowia w zakresie importu
sprzętu medycznego przewidują obowiązek uzyskiwania akceptacji Ministerstwa
Zdrowia dla importu, dystrybucji i stosowania wyposażenia medycznego na rynku
egipskim. W przypadku wyposażenia I klasy producent europejski winien uzyskać
dodatkowo certyfikat o sprzedaży rynkowej /Certificate of Free Sale/, na podstawie
którego egipski importer uzyskuje zezwolenie Ministerstwa Zdrowia na import.
Wyposażenie medyczne klasy II i klasy III podlega dodatkowym badaniom w celu oceny
zgodności, podejmowanych przez Ministerstwo Zdrowia Egiptu na wniosek egipskiego
importera – link http://www.eda.mohp.gov.eg/FAQ/FAQEng.aspx?Main=FAQ /.
Organizacją samorządu gospodarczego branży wyposażenia medycznego w Egipcie jest
Medical Industries Sector w ramach Chamber of Engineering Industries w strukturze
Federation of Egyptian Industries – link http://www.fei.org.eg/chambers.asp .
W opinii środowiska branżowego uzyskiwanie akceptacji Ministerstwa Zdrowia
jest formalnością dla wyposażenia medycznego klasy I, natomiast w przypadku
wyposażenia klasy II i klasy III jest procesem trwającym nawet kilka miesięcy.
Wskazania w kwestii zaopatrzenia w wyposażenie medyczne prywatnego sektora opieki
medycznej w Egipcie dokonywane są przez lekarzy praktykujących /general
practicioners/, którzy mają kierować się przede wszystkim dbałością o jakość sprzętu
diagnostycznego/operacyjnego.
20
Organizacje branżowe służby medycznej/lekarzy w Egipcie to Egyptian Medical
Syndicate – www.ems.org.eg oraz Cairo Medical Syndicate – www.cms-eg.org ,
obejmujące wszystkie specjalizacje medyczne. W praktyce opieki zdrowotnej w Egipcie
lekarze specjalizujący się w określonych dziedzinach realizują zabiegi stosownie do
posiadanego uznania i zapotrzebowania środowiska pacjentów, a refundacja kosztów
opieki zdrowotnej zależna jest od posiadanego przez pacjenta pakietu ubezpieczenia.
Działalność WPHI w Kairze
Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Kairze realizuje w 2012
roku działania promocyjne adekwatne do sytuacji rynkowej występującej w Egipcie.
Wśród działań promocji gospodarczej realizowane są m.in. seminaria tematyczne i
konferencje promujące współpracę dwustronną, przeprowadzane w Egipcie i w Sudanie,
oraz prowadzona jest promocja polskich firm na stoisku informacyjno – promocyjnym
organizowanym podczas wybranych międzynarodowych targów w Kairze.
Kwartalna publikacja własna WPHI - Biuletyn Informacyjny dot. rynku Egiptu –
jest zamieszczona na stronie internetowej Wydziału - http://www.cairo.trade.gov.pl/pl/.
WPHI w Kairze zamieszcza na stronie internetowej także sporządzane na bieżąco
informacje rynkowe w publikowanym dwutygodniku Obserwator Gospodarczy – Egipt;
link - http://www.cairo.trade.gov.pl/pl/ObserwatorGospodarczy
Równolegle opracowywane analizy branżowe – Przewodnik branżowy po rynku
Egiptu – są na stronie http://www.cairo.trade.gov.pl/pl/PrzewodnikporynkuEgipt
Informacja zapraszająca polskie firmy do udziału w nieodpłatnej promocji na
stoisku własnym WPHI podczas targów międzynarodowych w Kairze znajduje się na
stronie http://cairo.trade.gov.pl/pl/kalendarium
Zapraszamy do odwiedzenia strony internetowej WPHI w Kairze
www.cairo.trade.gov.pl i korzystania z zamieszczonych informacji oraz współpracy.
21