VI P 180/11 - Sąd Rejonowy w Białymstoku

WYROK SĄDU REJONOWEGO W BIAŁYMSTOKU VI
WYDZIAŁ PRACY I UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH
z dnia 23 lutego 2012r. w sprawie VIP 180/11
Przewodniczący
SO w SR Irena Opolska
Ławnicy:
Irena Grygolec
Bożena Puścian
po rozpoznaniu w dniu 10 lutego 2012 r. w Białymstoku na rozprawie sprawy z
powództwa X przeciwko Zespołowi Szkolno-Przedszkolnemu w Y o
odszkodowanie za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu i
zapłatę dodatku motywacyjnego
I.
Oddala powództwo o odszkodowanie za naruszenia zasady równego
traktowania w zatrudnieniu.
II.
Umarza postępowanie w zakresie zapłaty dodatku motywacyjnego.
Uzasadnienie
Powód
X
pozwem
skierowanym
przeciwko
Zespołowi
Szkolno
–
Przedszkolnemu w Y po ostatecznym sprecyzowaniu stanowiska wniósł o zasądzenie
kwoty 11.000 zł tytułem naruszenia przez pracodawcę zasady równego traktowania w
zatrudnieniu (k. 198). W uzasadnieniu wskazał na szereg działań, które składały się na
jego gorsze traktowanie w porównaniu do pozostałych nauczycieli. Podał, iż był
skreślany z listy zastępstw za nieobecnych i jedynie w ostatniej kolejności
przydzielano mu zastępstwa. Zdarzały się również sytuacje, iż za odbyte godziny
lekcyjne, w ramach zastępstwa, nie otrzymywał wynagrodzenia z powodu
późniejszego wykreślenia z listy. Stwierdził również, iż za pracę na świetlicy w latach
2007 – 2008 otrzymywał wynagrodzenia za jedną godzinę lekcyjna, a uprzednio inni
nauczyciel otrzymywali wynagrodzenie za dwie godziny. Podniósł, iż za rok szkolny
2007 – 2008 nie otrzymał dodatku motywacyjnego w odróżnieniu od innych
nauczycieli, chociaż posiadał osiągnięcia w pracy. Dodatkowo nie wypłacono mu diet
z delegacji służbowych, tak jak innym nauczycielom za ich pobyt w Kuratorium
Oświaty. Zarzucił również niesprawiedliwy podział godzin lekcyjnych i przyznanie
mu niższego wymiaru godzin niż nauczycielom o niższych kwalifikacjach. Wskazał, iż
tylko w jego przypadku dyrektor przychodziła na hospitacje z rodzicami i bez
wcześniejszego powiadomienia. Wyjaśnił, że dyrektor traktowała go również
odmiennie od innych nauczycieli w zakresie kontroli dzienników lekcyjnych oraz
zwracania uwagi na uchybienia w pracy. Dyrektor pozwoliła na prowadzenie
fikcyjnego koła języka rosyjskiego przez innego nauczyciela, a nie wyraziła zgody na
prowadzenie przez niego koła języka polskiego, pomimo zainteresowania rodziców i
uczniów. Na skutek nieuzasadnionego podziału na grupy przy nauce języka
rosyjskiego otrzymał słabszych uczniów, co uniemożliwiło mu wykazanie się
osiągnięciami uczniów w konkursach przedmiotowych. Niezasadnie również dyrektor
twierdził, że miał znikomy udział w szkoleniach zawodowych. Podkreślił, iż dyrektor
bezpodstawnie rozwiązała założony i prowadzony przez niego Klub Edukacji
Europejskiej „Młodzi obywatele działają”.
Pierwotnie pozwany w procesie Publiczne Gimnazjum w Y wniósł o oddalenie
powództwa. W uzasadnieniu wskazał, iż brak jest podstaw do stwierdzenia
nierównego traktowania powoda wobec innych zatrudnionych w szkole nauczycieli.
W trakcie postępowania na skutek przyłączenia pozwanego Gimnazjum do Zespołu
Szkolno – Przedszkolnego w Y nastąpiła zmiana po stronie pozwanej (k. 95). Pozwany
Zespół Szkolno – Przedszkolny w Y podtrzymał stanowisko w sprawie i dodał, że
uprzednio prawomocnymi wyrokami oddalono roszczenia powoda w przedmiocie
zapłaty
za
pracę
w
godzinach
ponadwymiarowych
oraz
zapłatę
dodatku
motywacyjnego i dodatku za sprawdzanie zeszytów.
Sąd Rejonowy zważył i ustalił, co następuje:
Powód od dnia 01.09.1999r. został przeniesiony ze Szkoły Podstawowej w Y
do Gimnazjum w Y na stanowisko nauczyciela języka polskiego. Na podstawie aktu
nadania stopnia awansu zawodowego w dniu 1.09.1999 r. X nadano stopień
nauczyciela mianowanego. W okresie od 01.09.2001r. do 22.06.2002r. powodowi
udzielono płatnego urlopu dla poratowania zdrowia. W dniu 1.09.2006 r.strony
zawarły dodatkową umowę o pracę na czas określony od 01.09.2006r. do 31.08.2007r.
na stanowisku wychowawcy świetlicy w wymiarze 3/18. W roku szkolnym 2006/2007
powód uzyskał kwalifikacje w zakresie pedagogiki opiekuńczo – wychowawczej oraz
w latach 2007 – 2008 ukończył kursy w zakresie doskonalenia zawodowego. Z dniem
01.09.2007r. powód został przeniesiony na czas nie określony na stanowisko
wychowawcy świetlicy w wymiarze 22 godzin tygodniowo. Następnie od dnia
01.09.2008r. do 31.08.2009r. powód został przeniesiony na stanowisko nauczyciela
języka polskiego i świetlicy w wymiarze 18 godzin tygodniowo. W okresie od
03.01.2011r. do 02.01.2012r. powodowi po raz kolejny udzielono płatnego urlopu dla
poratowania zdrowia (dowód: akta osobowe powoda).
Wyrokiem Sąd Rejonowego Sądu Pracy w Bielsku Podlaskim w sprawie IV P
69/09 z dnia 09.11.2009r. zasądzono na rzecz powoda od pozwanego kwotę 103,50 zł
tytułem diet za podróże służbowe. Jednocześnie oddalono powództwo o zapłatę
wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych za okres od 01.09.2007r. do
31.08.2008r., dodatku motywacyjnego za okres od 01.09.2007r. do końca czerwca
2008r., dodatku za sprawdzanie zeszytów oraz żądanie o zapłatę diet za podróże
służbowe w pozostałym zakresie. W uzasadnieniu wyroku Sąd wskazał, iż powód
wnosił również o zasądzenie odszkodowania w wysokości wynagrodzenia za pracę za
trzy miesiące za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu, nie odnosząc
się jednak szerzej do tego żądania i nie rozstrzygając o nim w wyroku. Na skutek
apelacji powoda wyrokiem z dnia 31.03.2010r. w sprawie V Pa 28/10 Sąd Okręgowy
Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku uchylił wyrok Sądu I instancji
w części dotyczącej dodatku motywacyjnego i w tym zakresie sprawę przekazał do
ponownego rozpoznania, oddalając apelację w pozostałym zakresie. Sąd Okręgowy
stwierdził, iż Sąd I instancji dopuścił się uchybienia procesowego polegającego na
nierozpoznaniu o całości żądania w zakresie odszkodowania za nierówne traktowanie.
Sąd Okręgowy podkreślił, iż wnoszenie kolejnego żądania przez powoda w tym
zakresie nie jest konieczne i Sąd Rejonowy z urzędu powinien podjąć czynności w
zakresie nierozpoznanego roszczenia. Sąd Rejonowy Sąd Pracy w Bielsku Podlaskim
wyrokiem z dnia 09.09.2010r. w sprawie IV P 25/10 oddalił powództwo o zapłatę
dodatku motywacyjnego. Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w
Białymstoku wyrokiem z dnia 07.12.2010r. w sprawie V Pa 109/10 oddalił apelację
powoda od wyroku Sądu I instancji. Natomiast powód jeszcze w trakcie postępowania
w sprawie IV P 25/10 wystąpił z pozwem w niniejszej sprawie wnosząc o zasądzenie
odszkodowania z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu.
Mając na uwadze powyższe prawomocne rozstrzygnięcia należało zatem
stwierdzić, iż nie wystąpiły podstawy do uznania za przejaw nierównego traktowania
powoda braku przyznania mu dodatku motywacyjnego za okres 2007 – 2008, zapłaty
za pracę w godzinach ponadwymiarowych w świetlicy oraz wypłaty diet z delegacji
służbowych. W wymienionych powyżej postępowaniach przesądzono o bezzasadności
żądań powoda w tej części. Roszczenia powoda w tym zakresie okazały się
merytorycznie nieuzasadnione, tym samym nie mogły również zostać uznane za
przejaw nierównego traktowania. Na marginesie wypada jedynie zauważyć, iż powód
podnosił okoliczność, że dyrektor nie rozliczyła mu delegacji za wyjazd do
Kuratorium w dniu 07.10.2010r. (k. 175). Powód złożył tą delegację bezpośrednio do
przełożonej, nie zachował jednocześnie wymaganej procedury do składania delegacji.
W trakcie niniejszego postępowania powód ostatecznie cofnął również roszczenie o
zapłatę dodatku motywacyjnego (k. 82v).
Zgodnie z przepisem art.183a § 1 i 2 k.p. pracownicy powinni być równo
traktowani w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków
zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji
zawodowych, w szczególności bez względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę,
religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie
etniczne, wyznanie, orientację seksualną, a także bez względu na zatrudnienie na czas
określony lub nie określony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy.
Równe traktowanie w zatrudnieniu oznacza niedyskryminowanie w jakikolwiek
sposób, bezpośrednio lub pośrednio, z przyczyn określonych w § 1. Przepis art. 183b §
1 k.p. stanowi, iż za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu, z
zastrzeżeniem § 2 – 4, uważa się różnicowanie przez pracodawcę sytuacji pracownika
z jednej lub kilku przyczyn określonych w art. 183a § 1 k.p., którego skutkiem jest w
szczególności: odmowa nawiązania lub rozwiązanie stosunku pracy (pkt 1),
niekorzystne ukształtowanie wynagrodzenia za pracę lub innych warunków
zatrudnienia albo pominięcie przy awansowaniu lub przyznawaniu innych świadczeń
związanych z pracą (pkt 2), pominięcie przy typowaniu do udziału w szkoleniach
podnoszących kwalifikacje zawodowe (pkt 3) – chyba że pracodawca udowodni, że
kierował się obiektywnymi powodami. Przepis art. 183b § 1 k.p. zmienia rozkład
ciężaru dowodu przewidziany w art. 6 k.c. (w zw. z art. 300 k.p.), według którego
ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki
prawne. Pracownik dochodzący odszkodowania z tytułu naruszenia zasady równego
traktowania musi najpierw wykazać, że był w zatrudnianiu dyskryminowany, a
dopiero następnie pracodawcę obciąża dowód, że przy różnicowaniu pracowników
kierował się obiektywnymi przesłankami (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
24.05.2005r., II PK 33/05, LEX nr 184961, PiZS 2006/7/35). Pracownik powinien
wskazać fakty uprawdopodobniające zarzut nierównego traktowania w zatrudnieniu, a
wówczas na pracodawcę przechodzi ciężar dowodu, że kierował się obiektywnymi
powodami (wyrok Sąd Najwyższego z dnia 09.06.2006r., III PK 30/06, OSNP 2007,
nr 11-12, poz. 160).
W orzecznictwie Sądu Najwyższego dyskryminacja w sferze zatrudnienia
rozumiana jest jako bezprawne pozbawienie lub ograniczenie praw wynikających ze
stosunku pracy albo nierównomierne traktowanie pracowników ze względu na
wymienione w przepisie kryteria dyskryminacyjne, a także przyznawanie z tych
względów niektórym pracownikom mniejszych praw niż te, z których korzystają inni
pracownicy, znajdujący się w takiej samej sytuacji faktycznej i prawnej. Nie narusza
jednak zasady równości usprawiedliwione i racjonalne zróżnicowanie (dyferencjacja)
sytuacji prawnej podmiotów ze względu na różniącą je cechę istotną (pogląd
wyrażony w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 18.09.2008r., II PK
27/08, OSNP 2010/3-4/41, OSP 2011/4/39 i orzecznictwo tam powołane).
Przed przystąpieniem do oceny dalszych roszczeń powoda należało jeszcze
dokonać rozróżnienia nakazu równego traktowania pracowników w zatrudnieniu od
zakazu dyskryminacji. Zasada niedyskryminacji jest bowiem kwalifikowaną postacią
nierównego traktowania i oznacza nieusprawiedliwione obiektywnymi powodami
gorsze traktowanie pracownika ze względu na cechy lub właściwości dotyczące go
osobiście, przykładowo wymienione w art. 183a § 1 k.p., bądź ze względu na
zatrudnienie na czas określony lub nie określony albo w pełnym lub w niepełnym
wymiarze czasu pracy, które to przesłanki określane są jako przyczyna, podstawa lub
kryterium dyskryminacji. Inaczej rzecz ujmując, za dyskryminację w zatrudnieniu
uważa się niedopuszczalne różnicowanie sytuacji prawnej pracowników według
negatywnych i zakazanych kryteriów. Nie stanowi natomiast dyskryminacji
nierówność niepodyktowana przyczynami uznanymi za dyskryminujące, nawet jeżeli
pracodawcy można przypisać naruszenie zasady równego traktowania (równych praw)
pracowników, określonej w art. 112 k.p. (pogląd wyrażony w uzasadnieniu wyroku
Sądu Najwyższego z dnia 28.05.2008r., I PK 259/07, OSNP 2009/19-20/256, oraz
orzecznictwo powołane w uzasadnieniu). Dyskryminacja (art. 113 kp), w odróżnieniu
od „zwykłego” nierównego traktowania (art. 112 k.p.), oznacza gorsze traktowanie
pracownika ze względu na jego cechę lub właściwość, określaną w Kodeksie pracy
jako przyczyna (w języku prawniczym także jako podstawa lub kryterium)
dyskryminacji, w szczególności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę,
narodowość, przekonania, zwłaszcza polityczne lub religijne, oraz przynależność
związkową (pogląd wyrażony w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia
09.01.2007r., II PK 180/06, OSNP 2008/3-4/36). Przepisy kodeksu pracy odnoszące
się do dyskryminacji nie mogą mieć zastosowania w przypadkach nierównego
traktowania niespowodowanego przyczyną uznaną za podstawę dyskryminacji. W
niniejszej sprawie powód konsekwentnie zarzucał, iż był nierówno traktowany w
zatrudnieniu, nie wskazując jednocześnie przyczyny, ze względu, na którą był
dyskryminowany.
Zdaniem Sądu brak było podstaw, aby uznać, iż w którymkolwiek z podanych
przez powoda przypadkach pozwany pracodawca naruszył zasadę równego
traktowania. Natomiast sytuacje, w których ewentualnie zachodziły różnice pomiędzy
powodem a innymi pracownikami były jednostkowe i uwarunkowane obiektywnymi
powodami.
Po pierwsze powód zgłaszał zastrzeżenia w odniesieniu do systemu
przydzielania zastępstw za nieobecnych nauczycieli, podnosząc, iż odbywał lekcję na
zastępstwie, a następnie był wykreślany z księgi zastępstw. Ze znajdujących się w
aktach sprawy kopii księgi zastępstw (k. 159 – 165) nie wynika, aby powód był
pomijany przy wyznaczaniu zastępstw lub nagminnie wykreślany z zastępstw.
Godziny doraźnych zastępstw są organizowane przez dyrekcję szkoły w zależności od
potrzeb oraz przy uwzględnieniu obciążenia pracą innych nauczycieli. Należy również
podkreślić, iż praca nauczycieli w ramach godzin doraźnych zastępstw nie stanowi
uprawnienia nauczyciela, lecz jest jego obowiązkiem, jeżeli została zlecona zgodnie z
prawem. Zdjęcie z nauczyciela tego dodatkowego obowiązku przez nieprzydzielenie
pracy w godzinach doraźnych zastępstw nie może być uważane za pogorszenie
warunków pracy. Analogiczny pogląd w odniesieniu do pracy w godzinach
ponadwymiarowych został wyrażony w wyroku Sądu Najwyższego z dnia
12.05.2004r. (I PK 454/03, OSNP 2005/3/32) i zdaniem Sądu może być odpowiednio
przeniesiony na grunt niniejszej sprawy. Godziny doraźnego zastępstwa odróżnia
bowiem od godziny ponadwymiarowej jedynie fakt, iż jest ona realizowana w
zastępstwie nieobecnego nauczyciela (art. 35 ust. 2 i 2a Kart Nauczyciela).
Wymienione godziny są przydzielane ponad tygodniowy obowiązkowy wymiar
godzin zajęć dydaktycznych. Powód, poza swoimi twierdzeniami, nie wykazał, iż
wykreślano go z księgi zastępstw już po odbyciu lekcji i nie przyznawano
wynagrodzenia za faktycznie wykonaną pracę. Była przełożona powoda A. K. (k.
102v – 104) zeznała, iż powód był traktowany na równi z innymi nauczycielami i
wypłacano mu wszystkie składniki wynagrodzenia, zgodnie z obowiązującymi
przepisami. Dodatkowo trzeba wskazać, iż załączonej kopii księgi zastępstw (k. 159 –
165) wynika, iż powód był wyznaczany na zastępstwo innych nauczycieli i jedynie
kilka razy został wykreślony. W ocenie Sądu sam fakt wykreślenia, bez poparcia go
innymi dowodami, nie był równoznaczny z potwierdzeniem faktycznej pracy powoda.
X kwestionował także przydziały nauczycieli do zastępstwa, iż były one wyznaczane
niezgodnie z kwalifikacjami nauczycieli, np. wyznaczenie nauczyciela wychowania
fizycznego na zastępstwo za nauczyciela języka obcego. Sam powód jednak również
był wyznaczany na zastępstwo do prowadzenia zajęć niedokrewnych z jego
specjalizacją, np. z geografii, historii, matematyki oraz wychowani fizycznego. Stąd
nieuprawniony jest wniosek o nierównym traktowaniu powoda w tym zakresie. Była
dyrektor szkoły A. K. (k. 103V) wyjaśniła także, iż wynagrodzenie za zastępstwo
wypłacano nauczycielowi za faktycznie wykonaną pracę, jeżeli brak było
potwierdzenia w formie zapisu tematu lekcji w dzienniku wówczas nie wypłacano
wynagrodzenia. Wyznaczając zastępstwa dyrektor musi bowiem brać pod uwagę
tygodniowy wymiar zajęć oraz dopuszczalna normę pracy ponad ten wymiar (art. 35
ust. 1 Karty Nauczyciela).
Powód tylko ogólnikowo wskazywał, że w sposób niesprawiedliwy i
nieuprawniony przydzielano mu tygodniowy wymiar zajęć dydaktycznych, zaniżając
go w porównaniu do nauczycieli o niższych kwalifikacjach. Okoliczność ta nie wynika
jednak z zebranego w sprawie materiału dowodowego. Powód podnosił, iż miał
przydzielonych mniej godzin, niż D. S., chociaż miał wyższe kwalifikacje. A. K.
ponownie podkreśliła, iż powód nie był w tym zakresie traktowany gorzej od innych
nauczycieli, ale zauważyła także, iż nie było wymiernych efektów pracy powoda,
pomimo, iż umożliwiono mu odbycie studiów podyplomowych. Zaznaczyła również,
iż powód często przebywał na usprawiedliwionych absencjach i „robiła wszystko,
żeby powodowi pomóc”. Dyrektor szkoły dokonując przydziału zajęć dydaktycznych
musi uwzględniać dbałość o dydaktyczny i wychowawczy poziom szkoły oraz
zapewniać realizacje zadań szkoły. Z całokształtu zebranego w sprawie materiału
dowodowego wynika, iż powód nie był nauczycielem wyróżniającym się w gronie
nauczycieli języka rosyjskiego i w mniejszym zakresie angażował się w życie szkoły
oraz prowadzenie dodatkowych zajęć. X otrzymał negatywną ocenę dorobku
zawodowego (k. B – 71 akt osobowych). Powód był jednocześnie zatrudniony w
pełnym wymiarze zajęć.
Następnie powód zarzucał, iż jako jedynemu nauczycielowi dyrektor A. K.
przeprowadzała mu hospitacje bez zapowiedzi i z udziałem rodziców. Wskazana
sytuacja była jednak zdarzeniem jednostkowym, wyjątkowym i spowodowanym
zachowaniem rodzica jednego z uczniów. A. K. wyjaśniła dodatkowo, że na Radzie
Pedagogicznej ustalono, iż dyrektor może przychodzić bez zapowiedzi na lekcję do
nauczycieli o najwyższym stopniu awansu zawodowego. Powód jednak nie wyraził
zgody na takie rozwiązania i nie przychodziła do niego na hospitacje, poza jednym
wymienionym przypadkiem. Zgodnie z dyspozycją art. 35 ust. 4 Karty Nauczyciela
dyrektor sprawuje nadzór pedagogiczny w stosunku do nauczycieli zatrudnionych w
szkole. Dodatkowo dyrektor szkoły, jak każdy inny kierownik organizacji, w ramach
swoich obowiązków powinien monitorować i nadzorować realizację jej zadań oraz
uzyskiwane efekty działalności. Szczegółowo zakres nadzoru pedagogicznego
dyrektora szkoły został określony w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z
dnia 07.10.2009r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz.U. z 2009r. Nr 168, poz.
1324). Na podstawie § 20 ust. 1 i 3 powołanego rozporządzenia dyrektor podejmuje
czynności w ramach sprawowanego nadzoru pedagogicznego. W celu realizacji tego
zadania dyrektor szkoły w szczególności obserwuje prowadzone przez nauczycieli
zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze oraz inne zajęcia i czynności
wynikające z działalności statutowej szkoły lub placówki. A K (k. 103) dodała, iż nie
dokonała oceny lekcji prowadzonej przez powoda, w której uczestniczyła z rodzicem.
Mając na uwadze powyższe nie można stwierdzić, że doszło do nierównego
traktowania powoda. Nie można bowiem uznać, iż pracodawca podejmuje bezprawne
działania wobec pracownika w sytuacji, gdy korzysta z przyznanych mu uprawnień.
Uwzględniając regulację ustawową trzeba stwierdzić, iż w wykonywanie zawodu
nauczyciela wpisane jest jego ocenianie (art. 6a Karty Nauczyciela), a tym samym,
jeżeli jest ono wykonywane zgodnie z prawem, nie może być traktowane jako przejaw
nierównego traktowania.
Podobnie należało ocenić wykonywanie przez dyrektora w stosunku do powoda
czynności związanych z kontrolowaniem dzienników lekcyjnych oraz wydawaniu
poleceń dotyczących pracy. Wymienione czynności mieszczą się w zakresie
sprawowanego przez dyrektora szkoły nadzoru pedagogicznego oraz w uprawnieniu
pracodawcy do wydawania pracownikowi poleceń związanych z pracą. W ramach
pracowniczego podporządkowania w procesie świadczenia pracy pracownik jest
zobligowany do realizacji wydawanych mu poleceń jeżeli nie są bezprawne i są
zgodne z prawem. Wydawanie przez pracodawcę zgodnych z prawem poleceń
dotyczących pracy co do zasady nie stanowi naruszenia godności (dóbr osobistych)
pracownika, nierównego traktowania lub dyskryminacji, czy mobbingu (wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 08.12.2005r., I PK 103/05, OSNP 2006/21-22/321, M.P.Pr.
2006/6/311). A. K. również w tym przypadku wyjaśniła, że wszystkim nauczycielom
zwracała uwagi związane z pracą oraz kontrolowała dzienniki i w ten sam sposób
reagowała na zaistniałe uchybienia. Ponownie powód poza swoimi twierdzeniami, nie
przedstawił innych dowodów na poparcie swoich żądań.
Bezzasadne okazały się także zarzuty powoda sprowadzające się do negowania
funkcjonowania koła języka rosyjskiego oraz odmowy przez dyrekcję prowadzenia
przez niego koła języka polskiego i pozbawienia go w ten sposób dodatkowego
wynagrodzenia. A K. potwierdziła funkcjonowanie koła języka rosyjskiego, co wynika
także z załączonych do akt sprawy kopii dzienników koła języka rosyjskiego (k. 132 –
146), które dokumentują działalność koła. Pośrednio fakt działalności koła znajduje
także potwierdzenie z uwagi na to, iż uczniowie pozwanego gimnazjum byli
laureatami konkursów z zakresu języka rosyjskiego (k. 56 – 60). Powszechnie
wiadomo, iż osiągniecie przez uczniów poziomu wiedzy warunkującego udział w
konkursach przedmiotowy i osiąganie w nich dobrych wyników jest poparte
dodatkową pracą nauczyciela z uczniami, w tym na kołach przedmiotowych. Powód
nie wykazał, iż bezpodstawnie odmówiono mu możliwości prowadzenia koła języka
polskiego, pomimo zainteresowania uczniów i rodziców. W aktach sprawy brak jest
chociażby pisma powoda w tym przedmiocie do przełożonych z wnioskiem o
prowadzenie koła lub przedstawienia planu działania i założeń funkcjonowania takiej
formy zajęć dodatkowych.
Niezasadne są również sygnalizowane przez powoda zastrzeżenia w zakresie
przydziału mu uczniów o mniejszym poziomie wiedzy, przez co uniemożliwiono mu
osiągnięcie wyników, takich jakie inni nauczyciele mieli w grupach zdolniejszych. Po
raz kolejny powód poprzestał na własnych twierdzeniach, które nie korespondowały z
zeznaniami A K, która przyznała, że istnieje możliwość podziału uczniów na grupy w
zależności od poziomu znajomości języka obcego. W związku z tym podziałem powód
dostał klasę z poziomem podstawowym. Jednocześnie z jej relacji wynika, iż dobry
nauczyciel potrafi tak pracować, aby przygotować uczniów do udziału w konkursach.
Nie można także pominąć sytuacji, w której na wniosek samego ucznia lub jego
rodzica dokonuje się roszad w grupach językowych. Wskazane okoliczności nie
przemawiają zatem za uznaniem nierównego traktowania powoda.
Sąd nie znalazł znamion nierównego traktowania powoda w odniesieniu do
negowania przez dyrektora szkoły jego udziału w szkoleniach. Powód nie wskazał, na
czym miałoby polegać w tym zakresie jego nierówne traktowanie. Nie podnosił, iż
ograniczano mu dostęp do szkoleń, wręcz przeciwnie umożliwiono mu odbycie
studiów podyplomowych. Istotnie w ocenie powoda (k. B – 71 akt osobowych)
dyrektor stwierdził, iż nie wykazuje się on systematycznym doskonaleniem
kompetencji zawodowych. Powód był jednak uprawniony do podważania takiej oceny
przed Podlaskim Kuratorem Oświaty w Białymstoku. Z akt osobowych wynika, iż
powód uczestniczył w szkoleniach, ale nie czynił tego systematycznie. Nauczyciel jest
natomiast zobligowany do stałego podnoszenia swoich kwalifikacji, zaś dyrektor
szkoły jest uprawniony do oceny postępów w tym zakresie.
Odnosząc się natomiast do podnoszonego przez powoda zarzutu, iż pracodawca
pozbawił go możliwości wykazania się aktywnością i podnoszeniem poziomu wiedzy
uczniów, poprzez rozwiązanie założonego przez niego Klubu Edukacji Europejskiej,
zdaniem Sądu także nie można tu odnaleźć negatywnego różnicowania sytuacji
powoda w porównaniu do innych nauczycieli. A. K wyjaśniła, iż zamknęła konto
Klubu, ponieważ powód przebywał na urlopie dla poratowania zdrowia i nie było
osoby, która mogłaby przejąć prowadzenie klubu. Zeznania świadka w tej części są
zbieżne z pozostałym zebranym w sprawie materiałem dowodowym. Faktycznie w
okresie od 01.09.2011r. do 22.06.2002r. powód korzystał z płatnego urlopu dla
poratowania zdrowia. Przedstawione przez powoda pisma (k. 204 – 206),
dokumentujące działalność Koła, pochodzą z okresu poprzedzającego jego absencję
urlopową. Należy zauważyć, iż powód po powrocie do pracy i w późniejszym okresie
nie podjął kroków zmierzających do reaktywacji działalności Koła, ograniczając się
jedynie do stawiania zarzutów przełożonej, co do uniemożliwienia podejmowania
własnych inicjatyw.
Zeznania aktualnego dyrektora pozwanego J. O. (k. 199v) nie wniosły istotnych
szczegółów do sprawy. J. O. objął funkcję dyrektora od dnia 01.09.2011r. i w okresie
poprzedzającym nie był pracownikiem pozwanego.
Reasumując Sąd roszczenia uznał roszczenie powoda za pozbawione podstaw
faktycznych i prawnych. Prawo do odszkodowania przysługuje osobie, wobec której
pracodawca naruszył zasadę równego traktowania w zatrudnieniu. Z zebranego w
sprawie materiału dowodowego nie wynika, iż sytuacja powoda została w jakikolwiek
sposób ukształtowana gorzej, niż sytuacja innych nauczycieli. Niewątpliwie w
pozwanej szkole zdarzały się przypadki nieprawidłowych relacji interpersonalnych,
lecz nie można ich określić jako nierówne traktowanie. W zawodzie nauczyciela
niezbędne jest stałe pogłębianie własnych umiejętności oraz świadomość, że efekty
pracy podlegają weryfikacji przez przełożonych. Z pewnością wiążą się z tym
niedogodności dla nauczyciela, lecz nie prowadzą one do naruszenia zasady równego
traktowania w zatrudnieniu.
Mając na uwadze powyższe, na podstawie powołanych powyżej przepisów,
orzeczono jak w punkcie I sentencji.
Na rozprawie w dniu 07.09.2011r. (k. 82v) powód cofnął roszczenia o zapłatę
dodatku motywacyjnego w kwocie 700 zł i wniósł o umorzenie postępowania w tej
części. Na podstawie przepisu art. 203 § 1 k.p.c. pozew może być cofnięty bez
zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone
jest zrzeczenie się roszczenia – aż do wydania wyroku. Zgodnie z treścią art. 355 § 1
k.p.c. Sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, jeżeli powód cofnął ze
skutkiem prawnym pozew lub jeżeli wydanie wyroku stało się z innych przyczyn
zbędne lub niedopuszczalne. W związku z tym na podstawie powołanych przepisów,
Sąd umorzył postępowanie w zakresie zapłaty dodatku motywacyjnego, orzekając jak
w punkcie II sentencji.
WYROK SĄDU OKRĘGOWEGO SĄDU PRACY W BIAŁYMSTOKU
z dnia 25 października 2012r. sygn. akt V Pa 46/12
Przewodniczący:
Sędziowie:
SSO Urszula Płecha (spr.)
SSR del. Tomasz Kałużny
SSO Wiesława Kruczkowska
Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku V
Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych po rozpoznaniu w dniu 11
października 2012 roku w Białymstoku sprawy z powództwa X przeciwko
Zespołowi Szkolno-Przedszkolnemu w Y o odszkodowanie za naruszenie
zasady równego traktowania w zatrudnieniu i zapłatę dodatku motywacyjnego
na skutek apelacji X od wyroku Sądu Rejonowego Sądu Pracy w Białymstoku z
dnia 23 lutego 2012 roku sygn. akt VI P 180/11
oddala apelację
Uzasadnienie:
Powód
od
pozwanego
X
domagał
Zespołu
(po przekształceniu podmiotowym)
się
Szkolno
zasądzenia
–
na
jego
Przedszkolnego
rzecz
w
Y
kwoty 11.000 zł tytułem naruszenia przez
pracodawcę zasady równego traktowania w zatrudnieniu wskazując w uzasadnieniu
pozwu, na szereg działań pracodawcy, które składały się na gorsze traktowanie
powoda w porównaniu z pozostałymi nauczycielami zatrudnionymi w Publicznym
Gimnazjum w Y podnosząc, że:
-
był
skreślany
z
listy
zastępstw
za
nieobecnych
nauczycieli
i jedynie w ostatniej kolejności przydzielano mu zastępstwa,
- za odbyte godziny lekcyjne w ramach zastępstwa nie otrzymał wynagrodzenia
z uwagi na wykreślenie go z listy,
- za pracę na świetlicy w latach 2007 – 2008 otrzymywał wynagrodzenie za
jedną godzinę lekcyjną, podczas gdy uprzednio inni nauczyciele otrzymywali
wynagrodzenie za dwie godziny,
- za rok szkolny 2007/2008 nie otrzymał dodatku motywacyjnego
w
odróżnieniu
od
innych
nauczycieli
mimo
iż
posiadał
osiągnięcia
w pracy,
- nie wypłacono mi diet z delegacji służbowych tak jak dla innych nauczyciel za
ich pobyt w Kuratorium Oświaty,
-
niesprawiedliwie
dokonano
podziału
godzin
lekcyjnych
i przyznano mu niższy wymiar godzin niż nauczycielom o niższych kwalifikacjach,
- dyrektor A. K. przeprowadzała hospitację z rodzicami uczniów bez
wcześniejszego powiadomienia powoda o tej czynności,
- odmienne od innych nauczycieli powód był traktowany w zakresie kontroli
dzienników lekcyjnych i zwracania uwag na uchybienia w pracy,
- dyrektor pozwoliła na prowadzenie fikcyjnego koła języka rosyjskiego przez
innego
nauczyciela
a
nie
wyraziła
zgody
na prowadzenie przez powoda koła z języka polskiego pomimo zainteresowania
rodziców i uczniów,
- nieuzasadniony podział na grupy przy nauce języka rosyjskiego spowodował,
że otrzymał słabszych uczniów, co uniemożliwiło mu wykazanie się osiągnięciami w
konkursach przedmiotowych,
-
dyrektor
A.
K.
bezpodstawnie
rozwiązała
założony
i prowadzony przez niego klub edukacji europejskiej „Młodzi obywatele działają”,
-
bezzasadny
był
zarzut
pracodawcy,
że
miał
znikomy
udział
w szkoleniach zawodowych,
Ponadto powód domagał się zasądzenia na jego rzecz kwoty 700 zł tytułem
zapłaty dodatku motywacyjnego.
Pozwany Publiczne Gimnazjum w Narwi a po przekształceniu podmiotowym
Zespół
Szkolno
–
Przedszkolny
w
Narwi
(k.95)
wnosił
o oddalenie powództwa, podnosząc w uzasadnieniu, iż brak jest podstaw
do
stwierdzenia nierównego traktowania powoda wobec innych zatrudnionych w szkole
nauczycieli
że
a
prawomocnymi
ponadto
wyrokami
pozwany
oddalone
zostały
podniósł,
roszczenia
powoda
w przedmiocie zapłaty za pracę w godzinach ponadwymiarowych, zapłatę dodatku
motywacyjnego i dodatku za sprawdzenie zeszytów.
Wyrokiem z dnia 23 lutego 2012 roku Sąd Rejonowy Sąd Pracy
w Białymstoku oddalił powództwo o odszkodowanie za naruszenie zasady równego
traktowania w zatrudnieniu i umorzył postępowanie w zakresie zapłaty dodatku
motywacyjnego.
Z
ustaleń
dokonanych
przez
Sąd
Rejonowy
wynika,
że
powód
z dniem 1 września 1999 roku został przeniesiony ze Szkoły Podstawowej w Y do
Gimnazjum w Y na stanowisko nauczyciela języka polskiego. Z tą datą powodowi
nadano stopień nauczyciela mianowanego. W okresie od 1 września 2001 roku
do
22
czerwca
2002
roku
X
korzystał
z
płatnego
urlopu
dla poratowania zdrowia.
W dniu 1 września 2006 roku strony zawarły dodatkową umowę
o pracę na czas określony od 1 września 2006 roku do 31 sierpnia 2007 roku na
stanowisku wychowawcy świetlicy w wymiarze 3/18.
W roku szkolnym 2007/2008 powód uzyskał kwalifikacje w zakresie
pedagogiki opiekuńczo – wychowawczej a w latach 2007/2008 ukończył kursy w
zakresie doskonalenia zawodowego.
Z dniem 1 września 2007 roku powód został przeniesiony na czas nieokreślony
na
stanowisko
wychowawcy
świetlicy
w
wymiarze
22 godzin. Następnie od 1 września 2008 roku do 31 sierpnia 2009 roku powód został
przeniesiony
na
stanowisko
nauczyciela
jeżyka
polskiego
i świetlicy w wymiarze 18 godzin tygodniowo.
W okresie od 3 stycznia 2011 roku do 2 stycznia 2012 roku powodowi po raz
kolejny udzielono płatnego urlopu dla poratowania zdrowia.
Prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego Sądu Pracy w Bielsku Podlaskim z
dnia 9 listopada 2009 roku wydanym w sprawie IV P 69/09 zasądzono na rzecz
powoda od Publicznego Gimnazjum w Narwi kwotę 103,50 zło tytułem diet za
podróże służbowe. Jednocześnie Sąd oddalił powództwo o zapłatę wynagrodzenia za
pracę w godzinach nadliczbowych za okres od 1 września 2007 roku do 31 sierpnia
2008 roku, dodatku motywacyjnego za okres od 1 września 2007 roku
do
końca
czerwca
2008
roku,
dodatku
za
sprawdzenie
zeszytów
oraz żądanie za opłatę diet za podróże służbowe w pozostałem zakresie.
Na skutek wywiedzionej przez powoda od powyższego wyroku apelacji Sąd
Okręgowy
Sąd
Pracy
i
Ubezpieczeń
Społecznych
w Białymstoku wyrokiem z dnia 31 marca 2010 roku wydanym w sprawie V Pa 28/10
uchylił wyrok Sąd I instancji w części dotyczącej dodatku motywacyjnego i w tym
zakresie sprawę przekazał do ponownego rozpoznania oddalając apelację w
pozostałym zakresie, jednocześnie Sąd Okręgowy wskazał na uchybienia procesowe
Sądu Rejonowego polegające na nierozpoznaniu w całości żądania w zakresie
odszkodowania
za
nierówne
traktowanie
wobec
braku
rozstrzygnięcia
w tym zakresie.
Sąd Rejonowy Sąd Pracy w Bielsku Podlaskim wyrokiem z dnia
9 września 2010 roku wydanym w sprawie IV P 25/10 oddalił powództwo o zapłatę
dodatku
motywacyjnego,
a
Sąd
Okręgowy
Sąd
Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku wyrokiem z dnia 7 grudnia 2010 roku
wydanym
w
sprawie
V
Pa
109/10
oddalił
apelację
powoda
od wyroku Sądu I instancji.
W
trakcie
postępowania
w
sprawie
IV
P
25/10
powód
wystąpił
z roszczeniem o wypłatę odszkodowania z tytułu naruszenia zasady równego
traktowania w zatrudnieniu i z tego tytułu domagał się zasądzenia kwoty 11.000 zł.
Mając na uwadze prawomocne rozstrzygnięcia w poprzednich sprawach
toczących się z powództwa powoda przeciwko pracodawcy, Sąd I instancji uznał, że
nie wystąpiły podstawy do uznania za przejaw nierównego traktowania powoda z
tytułu braku przyznania mu dodatku motywacyjnego za okres 2007/2008, zapłatę za
wymiar godzin ponadwymiarowych w świetlicy oraz wypłaty diet z tytułu delegacji
służbowych, bowiem w sprawie IV P 69/09 i IVP 25/10 przesądzono
o bezzasadności roszczeń powoda w tej części. Skoro roszczenia powoda w tym
zakresie
okazały
się
merytorycznie
nieuzasadnione,
to nie mogły stanowić podstawy do uznania za przejaw nierównego traktowania. Sąd
Rejonowy wskazał, że stosownie do przepisu art. 18 3a § 1 2 k.p. pracownicy powinni
być równo traktowani w zakresie nawiązania i rozwiązani stosunku pracy, warunków
zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia, w celu podnoszenia kwalifikacji
zawodowych w szczególności bez względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę,
religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie
etniczne, wyznanie, orientację seksualną, a także bez względu na zatrudnienie i na
czas
określony
lub nieokreślony albo w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy. Równe
traktowanie
w
zatrudnieniu
oznacza
niedyskryminowanie
w jakikolwiek sposób, bezpośrednio lub pośrednio, z przyczyn określonych w § 1.
Przepis art.183b § 1 k.p. stanowi, iż za naruszenie zasady równego traktowania w
zatrudnieniu, z zastrzeżeniem § 2 – 4 uważa się, że różnicowanie przez pracodawcę
sytuacji
pracownika
z jednej lub kilku przyczyn określonych w art.18
3a
§ 1 k.p., którego skutkiem jest w
szczególności: odmowa nawiązania lub rozwiązanie stosunku pracy (pkt 1 ),
niekorzystne
za
przy
pracę
ukształtowanie
lub
awansowaniu
innych
lub
warunków
przyznawaniu
wynagrodzenia
zatrudnienia
innych
albo
pominięcie
świadczeń
związanych
z pracą (pkt 2), pominięcie przy typowaniu do udziału w szkoleniach podnoszących
kwalifikacje zawodowe (pkt 3) – chyba, że pracodawca udowodni, że kierował się
obiektywnymi powoda. Przepis art. 18
przewidziany w art. 6 k.c. (w zw.
3b
§ 1 k.p. zmienia rozkład dowodu
z art.300 k.pc.), według którego ciężar
udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.
Pracownik dochodzący odszkodowania z tytułu naruszenia zasady równego
traktowania musi najpierw wykazać, że był w zatrudnieniu dyskryminowany a dopiero
następnie pracodawcę obciąża dowód, że przy różnicowaniu pracowników kierował
się obiektywnymi przesłankami (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24.05.2005
r., II PK 33/05, LEX nr 184961, PiZS 2006/7/35). Pracownik powinien wskazać fakty
uprawdopodobniające
zarzut
nierównego
traktowania
w
zatrudnieniu,
a wówczas na pracodawcę przechodzi ciężar dowodu, że kierował się obiektywnymi
przesłankami (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 09.06.2006 r., III PK 30/06, OSNP
2007, nr 11-12, poz.160).
Powód
twierdząc,
był
że
nierówno
traktowany
w
zatrudnieniu
nie wskazywał jednocześnie przyczyny ze względu na którą miałby być
dyskryminowany.
W
ocenie
Sądu
brak
było
podstaw,
by
uznać,
iż w którymkolwiek z podanych przez powoda przypadków pozwany pracodawca
naruszył zasadę równego traktowania. Natomiast sytuacje, w których ewentualnie
zachodziły różnice pomiędzy powodem a innymi pracownikami były jednostkowe i
uwarunkowane obiektywnymi przyczynami. Z dołączonych do akt sprawy kopii księgi
zastępstw
nie
wynikało,
by
powód
był
pomijany
przy
wyznaczaniu
zastępstw
lub nagminnie wykreślany z zastępstw. Godziny doraźnych zastępstw są organizowane
przez
pracodawcę
w
zależności
od
potrzeb
oraz przy uwzględnieniu obciążenia pracą innych nauczycieli. Praca nauczyciela w
ramach tych godzin nie stanowi jego uprawnienia lecz jest jego obowiązkiem jeśli
została
zlecona
zgodnie
z
prawem.
Zdjęcie
z nauczyciela tego dodatkowego obowiązku poprzez nie przydzielenie pracy w
godzinach
za
doraźnych
pogorszenie
warunków
zastępstw
nie
pracy
(analogiczny
może
pogląd
być
uważane
w
odniesieniu
do pracy w godzinach ponadwymiarowych został wyrażony przez Sąd najwyższy w
wyroku z dnia 12 maja 204 roku I PK 454/03). Powód poza swoimi twierdzeniami,
nie wykazał, iż wykreślono go z księgi zastępstw już po odbyciu lekcji i nie
przyznawano wynagrodzenia za faktycznie wykonaną pracę. Była przełożona powoda
A.
K.
twierdziła,
iż powód był traktowany na równi z innymi nauczycielami i wypłacano mu wszystkie
składniki wynagrodzenia zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Sąd I instancji podniósł, iż w kopii księgi zastępstw znajduje się kilka
wykreśleń powoda, jednakże okoliczność ta bez poparcia innymi dowodami nie może
być równoznaczna z potwierdzeniem faktycznej pracy powoda w czasie zastępstw. Za
nieusprawiedliwiony Sąd uznał również zarzut powoda, że przydział nauczycieli na
zastępstwa ustalany był niezgodnie z kwalifikacjami nauczycieli, skoro sam powód
był wyznaczany na zastępstwo do prowadzenia zajęć niedokrewnych z jego
specjalizacją np. z geografii, historii, matematyki oraz wychowania fizycznego, co nie
może być uważane za nierówne traktowanie powoda w tym zakresie.
Wyznaczając
zastępstwo
pracodawca
musiał
bowiem
brać
pod uwagę tygodniowy wymiar zajęć oraz dopuszczalną normę pracy ponad ten
wymiar. Ponadto była dyrektor szkoły A. K. wyjaśniła, że wynagrodzenie za
zastępstwo
wypłacano
nauczycielowi
za faktycznie wykonaną pracę, co wiązało się z dokonaniem odpowiedniego wpisu w
dzienniku lekcyjnym. W ocenie Sądu Rejonowego powód ogólnikowo wskazywał, że
w sposób niesprawiedliwy i nieuprawniony przydzielono mu tygodniowy wymiar
zajęć dydaktycznych zaniżając go w porównaniu do nauczycieli o niższych
kwalifikacjach.
Z całokształtu zebranego w sprawie materiału dowodowego zdaniem Sądu
wynika, iż powód nie był nauczycielem wyróżniającym się w gronie nauczycieli
jeżyka rosyjskiego i w mniejszym zakresie angażował się w życie szkoły oraz
prowadzenie dodatkowych zajęć. Powód też otrzymał negatywną oceną dorobku
zawodowego.
Przeprowadzenie hospitacji bez zapowiedzi i z udziałem rodziców jako
jedynemu
nauczycielowi
było
spowodowane
zdarzeniem
jednostkowym
tj.
zachowaniem rodzica jednego z uczniów. Ponadto A. K. podniosła, że na radzie
pedagogicznej
ustalono,
iż dyrektor może przychodzić na lekcje do nauczycieli o najwyższym stopniu awansu
zawodowego bez uprzedzenia. Powód nie wyraził zgody na takie rozwiązanie, nie
przychodziła więc do niego na hospitację poza tym jednym przypadkiem. Sąd uznał,
że hospitacja mieści się w ramach obowiązków kierownika jednostki, który monitoruje
i nadzoruje realizację zadań szkoły i uzyskiwane efekty działalności, w związku z
czym
nie
można
przyjąć,
doszło
że
do
nierównego
traktowania
powoda.
Nie można, bowiem uznać, że pracodawca podejmuje bezprawne działania wobec
pracownika w sytuacji gdy korzysta z przyznanych mu uprawnień. Ponadto Sąd
podniósł, że w wykonywanie zawodu nauczyciela wpisane jest jego ocenianie (art. 6a
Karty
Nauczyciela),
a tym samym jeśli jest ono wykonywane zgodnie z prawem nie może być traktowane
jako przejaw nierównego traktowania. Podobnie zdaniem Sądu należało ocenić
wykonywanie
przez
dyrektora
w
stosunku
do powoda czynności związanych z kontrolowaniem dzienników lekcyjnych oraz
wydawanie poleceń dotyczących pracy. Wymienione czynności mieszczą się w
zakresie sprawowanego przez dyrektora szkoły nadzoru pedagogicznego oraz w
uprawnieniu
pracodawcy
do wydawania pracownikowi poleceń związanych z pracą. Wydawanie przez
pracodawcę
zgodnych
z
prawem
poleceń
dotyczących
pracy
nie stanowi nierównego traktowania lub dyskryminacji czy mobbingu.
Bezzasadne okazały się także zarzuty powoda sprowadzające się do negowania
funkcjonowania koła języka rosyjskiego oraz odmowy przez dyrekcję prowadzenia
przez
niego
koła
języka
polskiego
i pozbawienia go w ten sposób dodatkowego wynagrodzenia. A. K. potwierdziła
funkcjonowanie koła języka rosyjskiego, co wynika z załączonych do akt sprawy kopii
dzienników koła języka rosyjskiego (k.132-146), które dokumentują działalność koła.
Pośrednio fakt działalności koła znajduje także potwierdzenie z uwagi na to,
iż uczniowie pozwanego gimnazjum byli laureatami konkursów z zakresu jeżyka
rosyjskiego (k.56-60). Powszechnie wiadomo, że osiągnięcie przez uczniów poziomu
wiedzy warunkującego udział w konkursach przedmiotowych i osiąganie w nich
dobrych wyników jest poparte dodatkową pracą nauczyciela z uczniami, w tym na
kołach przedmiotowych. Powód nie wykazał, iż bezpodstawnie odmówiono mu
możliwości prowadzenia koła jeżyka polskiego, pomimo zainteresowania uczniów i
rodziców. W aktach sprawy brak jest chociażby pisma powoda w tym przedmiocie do
przełożonych
z
wnioskiem
o
prowadzenie
koła
lub przedstawienia planu działania i założeń funkcjonowania takiej formy zajęć
dodatkowych.
Niezasadne są również sygnalizowanie przez powoda zastrzeżenia w zakresie
przydziału
mu
uczniów
o
mniejszym
poziomie
wiedzy,
przez co uniemożliwiono mu osiągnięcie wyników, takich jak inni nauczyciele mieli w
grupach ze zdolniejszymi uczniami.
Sąd podzielił stanowisko A. K. o możliwości podziału uczniów na grupy w
zależności od poziomu języka obcego. Przydzielenie w związku z tym powodowi
klasy z poziomem podstawowym nie może stanowić o uznaniu nierównego
traktowania powoda.
Powód nie wykazał, w ocenie Sądu, na czym miałoby polegać jego nierówne
traktowanie w związku z udziałem w szkoleniach Powodowi bowiem nie ograniczano
dostępu do tych szkoleń a wręcz przeciwnie umożliwiono mu odbycie studiów
podyplomowych. W ocenie powoda dokonanej przez dyrektora znalazło się
stwierdzenie, iż nie wykazuje się systematycznym podnoszeniem kompletacji
zawodowych, jednakże tę ocenę powód mógł podważać przed Podlaskim Kuratorium
Oświaty
w
Białymstoku.
Z
akt
osobowych
powoda
wynika.
Że
uczestniczył
on
w szkoleniach, ale nie czynił tego systematycznie. Nauczyciel jest zobligowany do
stałego podnoszenia swoich kwalifikacji, natomiast dyrektor szkoły jest uprawniony
do oceny postępów w tym zakresie.
Odnosząc się do zarzutu powoda co do pozbawienia go możliwości wykazania
się aktywnością i podnoszeniem poziomu wiedzy uczniów poprzez rozwiązanie
założonego przez niego „Klubu Edukacji Europejskiej” Sąd stwierdził, że zamknięcie
konta
klubu
nastąpiło
w związku z przebywaniem przez niego na urlopie dla poratowania zdrowia i że jak
podała A. K. nie było osoby, która mogłaby przejąć prowadzenie klubu. Powód
faktycznie w okresie od 1 wrzenia 2001 roku do 22 czerwca 2002 roku korzystał z
płatnego
urlopu
dla poratowania zdrowia, natomiast przedstawione przez powoda pisma (k.204-206)
dokumentujące działalność koła pochodzą z okresu poprzedzającego jego absencję
urlopową. Powód po powrocie do pracy i w późniejszym okresie nie podjął kroków
do reaktywacji działalności koła ograniczając się jedynie do stawiania zarzutów
przełożonym
co do uniemożliwienia podejmowania własnych inicjatyw. Natomiast zeznania
aktualnego
nie
dyrektora
wniosły
do
pozwanego
sprawy istotnych
szczegółów,
J.
bowiem
O.
funkcję
tę
objął
od 1 września 2011 roku i w okresie poprzedzającym nie był pracownikiem
pozwanego.
W
powyższych
o
odszkodowanie
w
zatrudnieniu
okolicznościach
za
naruszenie
jako
roszczenie
powoda
równego
tratowania
zasady
nieuzasadnione
zostało
oddalone,
natomiast
w zakresie zapłaty dodatku motywacyjnego Sąd umorzył postępowanie wobec
cofnięcia przez powoda roszczenia na rozprawie w dniu 7 września 2011 roku (art.203
§ 1 kpc w związku z art. 355 § 1 kpc).
Powyższy wyrok w całości zaskarżył apelacją powód zarzucając wybiórcze
traktowanie przez Sąd Rejonowy przedstawionych dowodów w sprawie oraz
niedopuszczenie
istotnych
przez
powoda
oraz
wnosił
mających
o
dowodów
znaczenie
pominięcie
w
dowodu
zgłoszonych
postępowaniu
sądowym
z
A.
zeznań
K.
jako niewiarygodnych. W związku z powyższym domagał się uchylenia wyroku Sądu
I instancji i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.
Pozwany
Zespół
Szkolno
–
Przedszkolny
w
Y
wnosił
o oddalenie apelacji jako bezzasadnej.
Sąd Okręgowy w Białymstoku ustalił i zważył co następuje:
Apelacja była nieuzasadniona.
W piśmie
uzupełniającym
apelację
powód
podał że
skarży wyrok
w całości i wskazał wartość przedmiotu zaskarżenia na kwotę 11.000 zł. Ponadto
pismem tym domagał się wznowienia spraw o wypłatę dodatku motywacyjnego za rok
szkolny
2007/2008
w
wysokości
1.000
zł
oraz o zapłatę za pracę w godzinach nadliczbowych w roku szkolnym 2007/2008 w
wysokości 9000 zł. w związku z czym wartość przedmiotu zaskarżenia rozszerzył do
kwoty 21.000 zł.
Przy
tak
uzupełnionej
apelacji
Sąd
Okręgowy
przyjął,
że przedmiotem zaskarżenia jest pkt I wyroku skoro wartość przedmiotu zaskarżenia
określona została na kwotę 11.000 zł stanowiącą równowartość dochodzonego
odszkodowania z tytułu nierównego traktowania, a ponadto w uzasadnieniu apelacji
powód nie przytoczył żadnych okoliczności kwestionujących zasadność umorzenia
postępowania
w
sprawie
(pkt.
II
skarżonego
wyroku)
w
związku
z cofnięciem przez niego na rozprawie w dniu 07 września 2011 roku żądania w tym
zakresie.
Ponadto
należy
w
postępowaniu
ani
występować
podnieść,
apelacyjnym
z
nowymi
stosownie
że
nie
można
roszczeniami
do
art.
rozszerzać
z
383
pozwu
żądania
wyjątkami
kpc
zastrzeżonymi
w tym przepisie, które nie mają miejsca w niniejszej sprawie.
Przedmiotem
w
całości
lub
procesu
w
części
przed
tylko
Sądem
to,
odwoławczym
co
było
może
przedmiotem
być
procesu
przed Sądem I instancji albo to, co się z nim stało do chwili zamknięcia rozprawy w
tej instancji.
Z niewadliwych ustaleń Sądu Rejonowego w Białymstoku wynika, że
z
powództwa X przeciwko pracodawcy ówczesnemu Publicznemu Gimnazjum w Y
toczyło się postępowanie przed Sądem Rejonowym w Bielsku Podlaskim w sprawie
IVP 69/09 między innymi o zapłatę dodatku motywacyjnego.
Żądanie powoda w tym zakresie zostało prawomocnie oddalone. Wznowienia
postępowania w sprawie dodatku motywacyjnego zgłoszone przez powoda w piśmie z
dnia
12.04.2012
roku
nie
może
odnieść
skutku
w związku z rozpoznawaniem apelacji od zaskarżonego wyroku Sądu Rejonowego z
dnia 23 lutego 2012 roku.
Podobnie z tych samych przyczyn nie mógł być uwzględniony wniosek o
wznowienie postępowania w kolejnej sprawie tj. dotyczącej zapłaty za pracę w
godzinach nadliczbowych w roku szkolnym 2007/2008 w kwocie 9000 zł.
Odnosząc
się
do
zarzutów
związanych
z
rozpoznaniem
żądania
w zakresie zasądzenia odszkodowania z tytułu nierównego traktowania w
zatrudnieniu, to wbrew stanowisku skarżącego są one nieuzasadnione.
Zarzuty
3a
tj. art. 18
te
można
sprowadzić
do
naruszenia
prawa
materialnego
§ 1 kp jak i procesowego z art. 233 kpc w zakresie swobodnej oceny
dowodów.
Sąd Okręgowy rozpoznając apelację podziela w całości stanowisko Sądu
Rejonowego, że wyniki prawomocnie zakończonych postępowań sądowych w
sprawach IVP 25/10 i IVP 69/09 z powództwa skarżącego przeciwko pracodawcy –
ówczesnemu Publicznemu Gimnazjum w Y nie dają podstaw do przyjęcia że w
okolicznościach niniejszej sprawy wystąpiły
przesłanki uprawniające skuteczne
przyjęcie zarzutu nierównego traktowania powoda w zatrudnieniu.
Stosownie
nie
tylko
oraz
inne
do
strony
art.
i
organy
365
Sąd
§
1
kpc
prawomocne
który
je
wydał,
lecz
państwowe
i
organy
orzeczenie
również
wiąże
inne
administracji
sądy
publicznej,
a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby. Z faktu tego związania
wynika konieczność uwzględnienia istnienia orzeczenia regulującego konkretną
sprawę.
Prawomocne
w sprawach
IVP 25/10 i
orzeczenia
IVP 69/09
zapadłe
wiążą Sąd w niniejszym postępowaniu
niezależnie od twierdzeń powoda i pracodawcy. Skoro prawomocnie rozstrzygnięto o
bezzasadności żądań powoda zgłoszonych w sprawach IVP 25/10 i IVP 69/09 czemu
dano wyraz oddalając powództwa, to zasadnie Sąd I instancji wywiódł – wbrew
odmiennemu stanowisku skarżącego, że nieuzasadnione merytorycznie żądania w
zakresie zapłaty za pracę w godzinach ponadwymiarowych, diet z tytułu delegacji
służbowych, przyznania dodatku motywacyjnego
skutecznej
powodowi nie mogą stanowić
podstawy
do
uznania
za przejaw nierównego traktowania.
W ocenie Sądu Okręgowego bez naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów
wynikającej z art. 233 kpc zostały ocenione zachowania przełożonego A. K. –
dyrektora
Publicznego
Gimnazjum
w Y, w którym świadczył pracę skarżący w spornym okresie czasu. Działania
związane
do
z
dzienników
podziałem
lekcyjnych
czynności,
czy
hospitacją,
zwracaniem
uwagi
wpisami
w
związku
ze stwierdzonymi nieprawidłowościami w pracy dydaktycznej były podejmowane w
ramach
czynności
przypisanych
kierownikowi
zakładu
pracy
i
nadzoru
pedagogicznego. Ponadto podnieść należy, że podział czynności i wymiar godzin
lekcyjnych przydzielonych poszczególnym nauczycielom wynikał z arkusza
organizacyjnego szkoły i był zatwierdzany przez organ prowadzący szkołę.
Powód
dla
nie
wykazał
poratowania
też
zdrowia
skutecznie
podjął
by
po
powrocie
jakiekolwiek
z
czynności
urlopu
związane
z reaktywowaniem działalności założonego przez niego klubu edukacji europejskiej
„Młodzi obywatele działają”.
Nie znajduje również akceptacji w ocenie Sądu Okręgowego zarzut powoda o
nieprawidłowościach
w
związku
z
przy
nauką
podziale
uczniów
na
rosyjskiego.
Oczywistym
jest
języka
grupy
bowiem
że uczniowie w każdej szkole wykazują różny poziom w opanowywaniu języków
obcych. Administracyjny podział na grupy z pominięciem stopnia zaawansowania
przez poszczególnych uczniów znajomości języka
jest nieuzasadniony z punktu
widzenia prawidłowego realizowania zajęć dydaktycznych. Duże zróżnicowanie
poziomu
w
opanowaniu
języka
w obrębie danej grupy uczniów prowadzi zazwyczaj do obniżenia poziomu bardziej
zaawansowanym uczniom, a mniej zaawansowanym nadmiernie utrudnia naukę.
Przydzielenie grupy uczniów do nauczania języka rosyjskiego danemu nauczycielowi
leżało w gestii czynności przypisanych dyrektorowi szkoły w ramach realizowanych
zadań związanych z prawidłowym prowadzeniem placówki.
Aby na pracodawcę przeszedł ciężar dowodu, że kierował się obiektywnymi
przesłankami
w
zatrudnieniu
naruszenia normy wynikającej z art. 18
uprawdopodobniające
i
3b
nie
dopuścił
się
kp powód powinien był wskazać fakty
zarzut
nierównego
traktowania
w zatrudnieniu. Sąd Okręgowy rozpoznając apelację w pełni podziela stanowisko
Sądu I instancji, że nie zostały uprawdopodobnione fakty mogące wskazywać na
nierówne
traktowanie
powoda
w
porównaniu
z pozostałymi nauczycielami zatrudnionymi w szkole. Podnieść należy, że
naruszeniem zasady równego traktowania w zatrudnieniu jest tylko takie różnicowanie
sytuacji
pracowników,
które
z przyczyn wskazanych w art. 18
dyskryminującej
odmienne
jest
3b
traktowanie
podyktowane
jedną
kp. Nie stanowi natomiast praktyki
pracowników
spowodowane
innymi
przyczynami niż ich płeć, wiek (jako konsekwencja stażu pracy), niepełnosprawność
itd.
Mając powyższe na uwadze apelacja jako nieuzasadniona podlegała oddaleniu
na mocy art. 385 kpc.