podrozowanie info - Dostępność turystyki dla osób niepełnosprawnych

Przegląd przepisów dotyczących podróżowania Osób Niepełnosprawnych
różnymi środkami transportu
Dokumenty europejskie
Pierwszą i często najważniejszą sprawą związaną z uczestnictwem w ruchu
turystycznym jest kwestia przemieszczania się.
Jednym z dokumentów, odnoszących się do praw osób niepełnosprawnych w dziedzinie
podróżowania jest przyjęte przez Radę Europy zalecenie nr Rec. (2006) 5 Komitetu
Ministrów dla państw członkowskich. W dokumencie tym określono cele stojące przed
państwami członkowskimi w zakresie promocji praw i pełnego uczestnictwa osób
niepełnosprawnych w społeczeństwie. W planie działań założono podnoszenie jakości
życia osób niepełnosprawnych w Europie w latach 2006-2015. Kierunek działań nr 7
odnosi się bezpośrednio do transportu.
W myśl tego dokumentu główne cele podejmowanych działań powinny odnosić się do:
1. zwiększenia uczestnictwa osób niepełnosprawnych w społeczeństwie poprzez wdrażanie polityki dostępnego transportu;
2. zapewnienie, by przy wdrażaniu polityki dostępnego transportu uwzględniano potrzeby wszystkich osób z różnego rodzaju dysfunkcjami i niepełnosprawnością;
3. promowania dostępności istniejących usług transportu pasażerskiego dla wszystkich
osób niepełnosprawnych i zapewnienie dostępności wszystkich nowych usług transportowych i związanej z nimi infrastruktury;
4. promowania wdrażania zasady uniwersalnego projektowania w sektorze transportu.
W punkcie 3.7. przedstawiono konkretne wymagania dla krajów członkowskich, mające
na uwadze realizację celów polityki dostępnego transportu. Z punktu widzenia
organizatora turystyki szczególną uwagę warto zwrócić na takie zapisy, jak:
1. konieczność obowiązkowego przeszkolenia osób zajmujących się świadczeniem usług
transportowych w zakresie problemów niepełnosprawności, zarówno w przypadku
operatorów transportu publicznego, jak i prywatnego;
2. konieczność popierania i zachęcania prywatnych operatorów usług transportowych do
świadczenia dostępnych usług;
3. obowiązek zapewnienia dostępności informacji o usługach transportu publicznego, w
miarę możliwości w różnych formach i poprzez różne systemy komunikacji, aby dotrzeć do osób z różnymi niepełnosprawnościami;
4. obowiązek zapewnienia możliwości podróżowania ze zwierzętami towarzyszącymi
osobom niepełnosprawnym (np. psy-przewodnicy)
5. konieczność zapewnienia świadczenia usług parkingowych i ochrony urządzeń parkingowych dla osób niepełnosprawnych z ograniczoną mobilnością;
6. konieczność zapewnienia, że procedury bezpieczeństwa i postępowania w sytuacjach
kryzysowych nie spowodują dodatkowej nierówności osób niepełnosprawnych.
TRANSPORT LOTNICZY
Dokumentem, który w sposób szczegółowy reguluje sprawy związane z transportem ON
jest Rozporządzenie (WE) nr 1107/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady Europy z
dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie praw osób niepełnosprawnych oraz osób o ograniczonej
sprawności ruchowej podróżujących drogą lotniczą.
Dokument ten zawiera zapisy na temat:

obowiązku stworzenia korzystnych warunków do podróżowania dla każdego pasażera
(pkt. 1),

zakazu dyskryminacji z zastrzeżeniem względów bezpieczeństwa (pkt. 2),

możliwości otrzymania asysty bez dodatkowych opłat (pkt. 4),

zasięgu terytorialnego uregulowań prawnych oraz standardu działań na każdym lotnisku w obrębie Unii Europejskiej (pkt. 5),

dostępności nowych portów i terminali (pkt. 11),

alternatywnych form uzyskania informacji (pkt. 13)
Organizując podróż lotniczą dla osoby niepełnosprawnej warto mieć świadomość praw, jakie
posiadają i wymagać od portów lotniczych i przewoźników wywiązywania się z
nałożonych na nie obowiązków:
Załącznik 1 do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego opisuje rodzaje pomocy, jaką
może otrzymać osoba niepełnosprawna w czasie pobytu na lotnisku.
Obowiązki obsługi naziemnej:

Obsługa naziemna ma obowiązek zapewnić osobie niepełnosprawnej prawo do żądania otrzymania pomocy w wyznaczonych punktach wewnątrz i na zewnątrz budynków
terminalu.

Obsługa naziemna ma obowiązek umożliwić przemieszczenie się z osoby niepełnosprawnej z wyznaczonego punktu do stanowiska odprawy, dokonanie odprawy i nadanie bagażu, dotarcie ze stanowiska odprawy do samolotu wraz z wypełnieniem procedury emigracyjnej, celnej i bezpieczeństwa.

Do obowiązków obsługi naziemnej należy umożliwienie osobom niepełnosprawnym
wejścia na pokład samolotu przy wykorzystaniu udostępnionych wind, wózków inwalidzkich lub innej potrzebnej pomocy.

Osoba niepełnosprawna może także liczyć na wsparcie podczas zejścia z pokładu samolotu, przejścia z samolotu do hali bagażowej i odbioru bagażu wraz z dopełnieniem
procedury imigracyjnej, celnej i bezpieczeństwa, a następnie przejścia z hali bagażowej do wyznaczonego punktu, uzyskania lotów połączeniowych, gdy podróżuje tranzytem, w zależności od potrzeb.

Oczywiście wspierane może być również przemieszczania się do toalet, jeżeli jest to
konieczne.

Obsługa naziemna musi umożliwić zabranie całego niezbędnego sprzętu do poruszania się, w tym sprzętu takiego, jak elektryczne wózki inwalidzkie, pod warunkiem
jednakże powiadomienia o tym fakcie z czterdziestoośmiogodzinnym wyprzedzeniem oraz z zastrzeżeniem możliwych ograniczeń miejsca na pokładzie samolotu.
Obowiązki przewoźników i załogi samolotu

Załoga samolotu musi podjąć wszelkie starania w celu rozdysponowania miejsc siedzących, tak, aby sprostać potrzebom osób niepełnosprawnych lub o ograniczonej
sprawności ruchowej zgodnie z ich prośbą i z zastrzeżeniem zachowania wymogów
bezpieczeństwa i dostępności.

Załoga samolotu ma obowiązek udzielić osobie niepełnosprawnej pomocy w przemieszczaniu się do toalet, jeżeli jest ona konieczna.

W przypadku, gdy osobie niepełnosprawnej lub osobie o ograniczonej sprawności ruchowej pomaga osoba towarzysząca, załoga samolotu powinna podjąć wszelkie starania, by zapewnić takiej osobie miejsce obok osoby niepełnosprawnej lub osoby o
ograniczonej sprawności ruchowej.

Certyfikowane psy asystujące mają prawo towarzyszyć osobie niepełnosprawnej
w ciągu całej podróży. Warto jednakże pamiętać, że przewóz certyfikowanych
psów asystujących w kabinie jest możliwy z zastrzeżeniem przepisów krajowych.

Oprócz sprzętu medycznego, nie można transportować dwóch urządzeń do poruszania
się na jedną osobę niepełnosprawną lub osobę o ograniczonej sprawności ruchowej.

Przewoźnik musi zapewnić również przekazywanie w dostępnych formach niezbędnych informacji o locie.
Obowiązki w zakresie szkoleń obsługi naziemnej

Przewoźnicy i organy zarządzające portami lotniczymi muszą zagwarantować, że zatrudniony przez nich, jak również przez podwykonawców, personel udzielający bezpośredniej pomocy osobom niepełnosprawnym i osobom o ograniczonej sprawności
ruchowej posiada wiedzę z zakresu zaspokajania potrzeb takich osób.

Wszyscy pracownicy obsługi, mający bezpośredni kontakt z pasażerami niepełnosprawnymi powinni przechodzić szkolenie w zakresie równego traktowania osób niepełnosprawnych i świadomości niepełnosprawności.
TRANSPORT KOLEJOWY
Dokumentem regulującym zasady podróżowania osób niepełnosprawnych drogą kolejową jest Rozporządzenie (WE) nr 1371/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23
października 2007 r. dotyczące praw i obowiązków pasażerów w ruchu kolejowy

Osoby niepełnosprawne oraz osoby o ograniczonej sprawności ruchowej spowodowanej niepełnosprawnością, wiekiem lub jakimkolwiek innym czynnikiem powinny mieć
możliwość podróżowania koleją porównywalną z możliwością innych obywateli.

szczególną uwagę należy zwrócić na przekazywanie osobom niepełnosprawnym oraz
osobom o ograniczonej sprawności ruchowej informacji na temat dostępności przewozów kolejowych, warunków dostępu do taboru kolejowego i wyposażenia w pociągach.

w celu możliwie najlepszego przekazywania informacji o opóźnieniach pasażerom dotkniętym niepełnosprawnością sensoryczną należy korzystać w razie potrzeby z systemów informacji wizualnej i głosowej.

osoby niepełnosprawne i osoby o ograniczonej sprawności ruchowej mają prawo do
zakupu biletu w pociągu bez dodatkowych opłat.
Dokumenty polskie związane z transportem
1. Ustawa z dnia 29 listopada 2010 roku o Publicznym Transporcie Zbiorowym
Ustawa weszła w życie 1 marca 2011 r., lecz część przepisów, dotyczących m.in. zasad
funkcjonowania transportu zbiorowego oraz zmian w przepisach obowiązujących, zacznie obowiązywać dopiero od 1 stycznia 2017 r.
Ustawa określa zasady organizacji i funkcjonowania regularnego przewozu osób w publicznym transporcie zbiorowym realizowanego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz w
strefie transgranicznej, w transporcie drogowym, kolejowym, innym szynowym, linowym, linowo-terenowym, morskim oraz w żegludze śródlądowej.
Rozdział 2 –„ Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego”
Art. 12. „Przy opracowywaniu planu transportowego należy uwzględnić w szczególności:
Potrzeby zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego, w szczególności potrzeby osób niepełnosprawnych i osób o ograniczonej zdolności ruchowej, w zakresie usług
przewozowych”;
Powyższy przepis nakazuje organizatorom transportu publicznego szczególną dbałość o potrzeby osób niepełnosprawnych – niestety nie precyzuje, jakie są to potrzeby, ani nie wskazuje odrębnego dokumentu, który określałby tę lukę.
Rozdział 3 – „Organizowanie publicznego transportu zbiorowego” Art. 21.
„Przy udzielaniu zamówienia publicznego na wykonywanie publicznego transportu zbiorowego, w specyfikacji istotnych warunków zamówienia można uwzględnić w szczególności
normy, jakości i powszechną dostępność świadczonych usług, w tym:
2) rozwiązania techniczne zastosowane w środkach transportu służące zwłaszcza zapewnieniu
ochrony środowiska oraz dogodnej obsługi pasażerów, w tym osób niepełnosprawnych i osób
o ograniczonej zdolności ruchowej;
3) standard wyposażenia środków transportu”.
Powyższe przepisy podpowiadają organizatorom transportu zbiorowego umieszczenie w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia (SIWZ) wszystkich wytycznych dla przewoźnika,
które powinna spełniać usługa przez niego wykonywana. Wprawdzie ustawodawca nie nakazał stawiania w SIWZ takich zapisów, to wskazał na taką możliwość
Jeżeli SIWZ będzie zawierał wymogi odnośnie usługi przewoźnika, niwelujące bariery w korzystaniu ze środków transportu przez osoby niepełnosprawne, te same zapisy powinny być
wymienione w umowie na świadczenie usługi przewozowej. Jest to istotne, ponieważ zabezpiecza organizatora transportu przed pretensjami i roszczeniami dyskryminowanych pasażerów. Jeżeli na linii pojawią się niedostosowane pojazdy – jest możliwość wypowiedzenia
umowy przewoźnikowi, z uwagi na nierealizowanie postanowień.
Art. 62. „1. Kto wykonuje regularny przewóz osób, w określonych odstępach czasu i po określonej linii komunikacyjnej w transporcie drogowym, naruszając obowiązki lub warunki wynikające z przepisów ustawy, podlega karze pieniężnej w wysokości określonej w załączniku
do ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym”.
Powyższy zapis oznacza, że za niespełnianie warunków ustawy grożą sankcje.
Warto podkreślić, że wspomniana ustawa nie nakłada obowiązku konsultacji z osobami niepełnosprawnymi.
Inne polskie dokumenty odnoszące się do podróżowania osób z niepełnosprawnościami:
Ustawa z dnia 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami
publicznego transportu zbiorowego (Dz. U. Z 2002 r. Nr 175, poz. 1440, z późn. zm.).
Dokument zawiera zestawienie ulg przysługujących osobom niepełnosprawnym w podróży
środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego (PKP) i autobusowego (PKS) reguluje
Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. Nr 108,
poz. 908, z późn. zm.).
Zawiera m.in. informacje o właściwym oznakowaniu pojazdów
Art. 58. 1. „Pojazd przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu osób niepełnosprawnych
oznacza się z przodu i z tyłu kwadratowymi tablicami barwy niebieskiej z międzynarodowym
symbolem wózka inwalidzkiego barwy białej. Tablice te powinny być wykonane z materiału
odblaskowego. Kierujący tym pojazdem jest obowiązany włączyć światła awaryjne podczas
wsiadania lub wysiadania osoby niepełnosprawnej.”
Kwestie związane z otrzymaniem karty parkingowej
Kwestie związane z otrzymaniem karty parkingowej reguluje Ustawa z dnia 20 czerwca 1997
r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908, z późn. zm.).
Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i
społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, ustawy o podatkach i opłatach
lokalnych oraz ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. 223, poz. 1463)
Dokument reguluje m.in. kwestie związane z psem asystującym. Przyznano osobie
niepełnosprawnej prawo wstępu do obiektów użyteczności publicznej wraz z psem
asystującym.
Osoba niepełnosprawna wraz z psem asystującym może wchodzić do wszystkich obiektów
użyteczności publicznej, poza obiektami sakralnymi. Uprawnienie to przysługuje również w
środkach transportu kolejowego, drogowego, lotniczego i wodnego oraz w innych środkach
komunikacji publicznej.