Kwalifikowalność wydatków w ramach funduszy unijnych

Kwalifikowalność wydatków w ramach funduszy unijnych
Wpisany przez Krystyna Chrząszcz
Zasady kwalifikowalności ustalane są w przepisach oraz innych regulacjach krajowych, poza
ściśle określonymi regułami zawartymi w unormowaniach wspólnotowych dla poszczególnych
funduszy.
Unia Europejska wykonuje swoje zadania w zakresie polityki spójności i innych polityk
społeczno-gospodarczych za pomocą środków finansowych, do których zaliczamy fundusze
strukturalne i Fundusz Spójności.
W skład najważniejszych funduszy strukturalnych wchodzą:
- Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (ERDF-EFRR),
- Europejski Fundusz Społeczny (ESF - EFS),
- Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej ( EAGGF-EFOiGR),
- Instrument Finansowy Orientacji Rybołówstwa ( FIFG - IFOR ).
Dwa pierwsze fundusze strukturalne oraz Fundusz Spójności stanowią instrumenty realizacji
polityki spójności Unii Europejskiej.
EFRR udziela wsparcia w ramach takich celów, jak: konwergencja, konkurencyjność regionalna
i zatrudnienie oraz europejska współpraca terytorialna (art. 3 rozporządzenia WE nr
1083/2006). EFRR przyczynia się do finansowania pomocy mającej na celu wzmocnienie
spójności gospodarczej i społecznej poprzez korygowanie dysproporcji regionalnych,
wspierając rozwój oraz dostosowanie strukturalne gospodarek regionalnych. Europejski
Fundusz Społeczny (EFS) ma za zadanie realizować priorytety Wspólnoty w zakresie
wzmacniania spójności gospodarczej i społecznej poprzez poprawę możliwości zatrudnienia i
1/8
Kwalifikowalność wydatków w ramach funduszy unijnych
Wpisany przez Krystyna Chrząszcz
pracy, stymulowanie wysokiego poziomu zatrudnienia oraz tworzenie liczniejszych i lepszych
miejsc pracy.
Ze środków Funduszu Spójności można finansować:
a) transeuropejskie sieci transportowe (w szczególności określone w decyzji nr
1692/96/WE),
b) inwestycje dotyczące środowiska naturalnego, w ramach priorytetów wspólnej polityki
ochrony tego środowiska (w szczególności zwiększenie efektywności energetycznej i rozwój
źródeł energii odnawialnej, a także rozwój kolei i transportu rzecznego). Muszą to być
strategiczne projekty o zasięgu ogólnokrajowym.
Kluczowe znaczenie dla ustalenia i rozliczenia wysokości wkładu funduszu w finansowanie
projektu ma sprawa kwalifikowalności wydatków.
Całkowity koszt realizacji projektu obejmuje koszty kwalifikowane i koszty niekwalifikowane.
Sprawę kwalifikowalności wydatków w okresach programowania 2007-2013 reguluje
rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające ogólne przepisy
dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu
Społecznego oraz Funduszu Spójności. Według ww. rozporządzenia wydatki są kwalifikowalne
w okresie programowania 2007-2013, jeśli:
2/8
Kwalifikowalność wydatków w ramach funduszy unijnych
Wpisany przez Krystyna Chrząszcz
1. zostały faktycznie poniesione pomiędzy datą przedłożenia Komisji programów
operacyjnych - lub od dnia 1 stycznia 2007 r. , w zależności od tego, który z tych terminów jest
wcześniejszy
- a dniem 31 grudnia 2015 r. Operacje nie mogą zostać
zakończone przed początkową datą kwalifikowalności;
2. odstępstwo od zasady kwalifikowalności czasowej występuje w przypadku wkładu
niepieniężnego, koszty amortyzacji i koszty ogólne mogą być traktowane jako wydatki
poniesione przez beneficjentów w procesie realizacji operacji, gdy spełnione są inne warunki
kwalifikowalności. Dodatkowym warunkiem jest to, że współfinansowanie ich z funduszy nie
może przekroczyć całkowitej kwoty kwalifikowanych wydatków z wyłączeniem wartości takich
wydatków;
3. wydatki są kwalifikowalne do wkładu funduszy wyłącznie wtedy, gdy zostały poniesione w
związku z operacjami podjętymi na mocy decyzji instytucji zarządzającej danego programu
operacyjnego lub na jej odpowiedzialność, zgodnie z kryteriami ustalonymi przez komitet
monitorujący. Nowe wydatki dodane w chwili przeglądu programu operacyjnego kwalifikują się
od daty przedłożenia Komisji wniosku o przegląd programu operacyjnego;
4. zasady kwalifikowalności wydatków ustanawia się na poziomie krajowym i obejmują one
całość wydatków zadeklarowanych w ramach programu operacyjnego.
Zasady kwalifikowalności ustalane są w przepisach i innych regulacjach krajowych, poza ściśle
określonymi regułami przedstawionymi w przepisach wspólnotowych dla poszczególnych
funduszy. Przepisy wspólnotowe należy traktować jako wyjątki od ogólnej zasady ustalenia
kwalifikowalności na poziomie krajowym.
Kwalifikowalność wydatków z EFRR określona jest w art. 6 rozporządzenia (WE) 1080/2006
Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 2 lipca 2006 r. Natomiast wydatki, które nie są
kwalifikowane, określa art. 7 ww. rozporządzenia i są to:
3/8
Kwalifikowalność wydatków w ramach funduszy unijnych
Wpisany przez Krystyna Chrząszcz
- odsetki od zadłużenia,
- zakup gruntów za kwotę przekraczającą 10% całkowitych wydatków kwalifikowanych w
ramach danej operacji,
- likwidacja elektrowni jądrowych,
- podlegający zwrotowi podatek od towarów i usług (VAT).
W obszarze finansowania programów operacyjnych w ramach europejskiej współpracy
terytorialnej przyjęto w rozporządzeniu szczegółowe uregulowania, ponieważ te programy
dotyczą współfinansowania przedsięwzięć realizowanych w kilku krajach, w których mogą
obowiązywać odmienne zasady kwalifikowalności wydatków.
W myśl art. 49 i art. 50 rozporządzenia (WE) nr 1828/2006 następujące opłaty i koszty
kwalifikują się do wkładu finansowanego z EFRR:
- opłaty za międzynarodowe transakcje finansowe,
- opłaty bankowe za otwarcie i prowadzenie rachunku bankowego, gdy realizacja wymaga
otwarcia oddzielnego rachunku,
- opłaty za doradztwo prawne, opłaty notarialne, koszty ekspertyz finansowych i
technicznych oraz koszty rachunkowości lub audytu, jeśli są bezpośrednio związane ze
współfinansowaniem operacji i niezbędne do jej przygotowania lub realizacji, lub w przypadku
kosztów rachunkowości lub audytu, jeśli wynikają z wymagań nałożonych przez instytucję
4/8
Kwalifikowalność wydatków w ramach funduszy unijnych
Wpisany przez Krystyna Chrząszcz
zarządzającą,
- koszty gwarancji świadczonych przez bank lub inną instytucję finansową kwalifikują się w
stopniu, w jakim są wymagane przez krajowe lub wspólnotowe przepisy prawne,
- koszty za profesjonalne usługi świadczone przez jednostki władzy publicznej inne niż
beneficjent ponoszone w trakcie przygotowania lub realizacji danej operacji,
- koszty świadczenia usług związanych z przygotowaniem i realizacją operacji, ponoszone
przez jednostkę władzy publicznej, która sama jest beneficjentem i która realizuje operację na
własny rachunek bez korzystania z pomocy zewnętrznych usługodawców.
Kwalifikowalność tych kosztów jest uwarunkowana poświadczeniem ich poniesienia
odpowiednimi dokumentami.
Grzywny, kary finansowe i wydatki związane ze sporami sądowymi nie są kwalifikowalne.
W zakresie wkładów niepieniężnych wydatki są kwalifikowane, jeśli polegają na wniesieniu
gruntów lub nieruchomości, wyposażenia lub surowców, działalności badawczej lub zawodowej,
bądź nieodpłatnej dobrowolnej pracy a ich wartość może być poddana ocenie i audytowi.
Koszty ogólne są kwalifikowane, jeśli ich podstawą są koszty rzeczywiste z tytułu realizacji
danej operacji lub średnie rzeczywiste koszty z tytułu operacji tego samego rodzaju.
5/8
Kwalifikowalność wydatków w ramach funduszy unijnych
Wpisany przez Krystyna Chrząszcz
Stawki ryczałtowe oparte na średnich kosztach nie mogą przekroczyć 25% bezpośrednich
kosztów operacji, które mogą wpłynąć na poziom kosztów ogólnych. Obliczone stawki
ryczałtowe muszą być odpowiednio udokumentowane i poddane okresowej weryfikacji.
Koszty amortyzacji aktywów bezpośrednio wykorzystanych na operację, które poniesiono w
okresie współfinansowania operacji są kwalifikowane, jeśli wydatki na nabycie tych aktywów nie
zostały zgłoszone jako wydatek kwalifikowalny.
Kwalifikowalność wydatków finansowych będących przedmiotem wspólnego wkładu
pracowników i pracodawców określono w art. 11 rozporządzenia (WE) nr 1081/2006
Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r. Pomoc przybiera formę bezzwrotnych
dotacji indywidualnych lub grantów globalnych, dotacji podlegających zwrotowi, obniżek
oprocentowania, pożyczek, funduszy gwarancyjnych oraz zakupu towarów i usług zgodnie z
zasadami dotyczącymi zamówień publicznych.
Wydatki zalicza się do kwalifikowanych z EFS, jeśli zostały poniesione zgodnie przepisami
krajowymi, a w szczególności z zasadami rachunkowości i z zachowaniem szczegółowych
warunków, tj:
a) dodatki lub wynagrodzenia wypłacane przez stronę trzecią na rzecz uczestników danej
operacji i poświadczone beneficjentowi,
b) koszty pośrednie zadeklarowane ryczałtowo do wysokości 20% bezpośrednich kosztów
operacji w przypadku dotacji, grantów,
c) koszty amortyzacji aktywów podlegają amortyzacji, przydzielonych wyłącznie na czas
trwania operacji w zakresie, w którym na nabycie tych aktywów nie zostały wykorzystane
dotacje publiczne.
6/8
Kwalifikowalność wydatków w ramach funduszy unijnych
Wpisany przez Krystyna Chrząszcz
Wydatki, które nie są kwalifikowalne do wsparcia z EFS, to:
a) podatek od towarów i usług ( VAT),
b) odsetki od zadłużenia,
c) zakup mebli, wyposażenia, pojazdów, nieruchomości i gruntów.
W art. 3 rozporządzenia Rady (WE) nr 1084/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiającego
Fundusz Spójności określono wydatki, które nie sa kwalifikowalne do wsparcia z Funduszu
Spójności:
a) odsetki od zadłużenia,
b) zakup gruntów za kwotę przekraczającą 10% całkowitych wydatków kwalifikowanych w
ramach danej operacji,
c) mieszkalnictwo,
d) likwidacja elektrowni jądrowych,
e) podlegający zwrotowi podatek od towarów i usług (VAT).
7/8
Kwalifikowalność wydatków w ramach funduszy unijnych
Wpisany przez Krystyna Chrząszcz
Natomiast w art. 4 ww. rozporządzenia określono warunki dostępności pomocy z Funduszu
Spójności. Rada może - w przypadku stwierdzenia nadmiernego deficytu w danym państwie
członkowskim
, jeśli nie podjęło ono skutecznych działań w odpowiedzi
na jej zalecenia
- zadecydować o wstrzymaniu całości
albo części zobowiązań z funduszu wobec tego kraju.
8/8