prognoza oddziaływania na środowisko

ZAKŁAD PROJEKTOWO-BUDOWLANY
PRACOWNIA PROJEKTOWO-STUDIALNA
EKO-PLAN
ul. Braci Wieniawskich 1/244
20-844 Lublin
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA
NA ŚRODOWISKO
USTALEŃ ZMIAN STUDIUM UWARUNKOWAŃ
I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA
PRZESTRZENNEGO GMINY KRASNYSTAW
Kierownik Pracowni:
mgr inż. Marek Kozłowski
Autor opracowania:
mgr Joanna Czopek
Lublin 2012
Spis treści
1. WPROWADZENIE.................................................................................................................................................... 3
2. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU – JEGO CELE I POWIAZANIE Z
INNYMI DOKUMENTAMI.......................................................................................................................................... 4
3. METODY STOSOWANE PRZY SPORZĄDZANIU PROGNOZY..........................................................................5
4. PRZEWIDYWANE METODY ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ DOKUMENTU.............5
5. TRANSGRANICZNE ODDZIAŁYWANIE NA ŚRODOWISKO.............................................................................6
6. ANALIZA ISTNIEJĄCEGO STANU ŚRODOWISKA ORAZ POTENCJALNYCH JEGO ZMIAN PRZY BRAKU
REALIZAJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU.................................................................................................... 6
7. STAN ŚRODOWISKA NA OBSZARACH PRZEWIDYWANEGO ZNACZĄCEGO ODDZIAŁYWANIA
USTALEŃ DOKUMENTU......................................................................................................................................... 22
8. OCENA ISTNIEJĄCYCH PROBLEMÓW OCHRONY ŚRODOWISKA ORAZ SKUTKÓW REALIZACJI
DOKUMENTU DLA ISTNIEJĄCYCH OBSZARÓW CHRONIONYCH .................................................................22
CELE OCHRONY ŚRODOWISKA SZCZEBLA KRAJOWEGO I MIĘDZYNARODOWEGO UWZGLEDNIONE
W OPRACOWYWANYM DOKUMENCIE................................................................................................................ 30
10. OCENA ZNACZĄCYCH ODDZIAŁYWAŃ NA POSZCZEGÓLNE KOMPONENTY ŚRODOWISKA............31
11. ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE LUB OGRANICZENIE NEGATYWNYCH
ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODWISKO MOGĄCYCH WYNIKAĆ Z REALIZACJI USTALEŃ ZMIANY STUDIUM
..................................................................................................................................................................................... 54
12. ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKTOWANYM
DOKUMENCIE........................................................................................................................................................... 57
13. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM................................................................................57
14. WYKAZ WYKORZYSTANYCH MATERIAŁÓW.............................................................................................. 62
1. WPROWADZENIE
Prognoza ocenia ustalenia zmian Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego gminy Krasnystaw, leżącej w południowej części województwa lubelskiego, w centralnej
części powiatu krasnostawskiego. Kluczowe zmiany obejmują głównie:
- lokalizacje elektrowni wiatrowych w miejscowościach: Krupiec, Bzite, Krupe, Krynica, Ostrów Krupski,
Czarnoziem (północno-wschodnia część gminy);
- lokalizacje biogazowni pomiędzy Siennicą Nadolną a miejscowością Krupiec (na obszarze wyznaczonym
w dotychczas obowiązującym studium pod tereny przemysłowo-magazynowe);
- lokalizacje zabudowy zagrodowej w miejscu projektowanego cmentarza w miejscowości Małochwiej
Duży (południowo-wschodnia część gminy);
– lokalizacje zabudowy zagrodowej na działkach o numerach ewidencyjnych 245, 246, 247, 248, 249
w miejscowości Krupe (przy drodze KDW 812).
Podstawę prawną Prognozy oddziaływania na środowisko stanowi:
• Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie
środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko z dnia 3 października 2008 (Dz.U. 2008 Nr 199
poz. 1227 z późniejszymi zmianami);
• Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 r. (Dz.U. z 2012 r. poz.
647 z późniejszymi zmianami).
Celem Prognozy jest określenie charakteru prawdopodobnych oddziaływań na środowisko
przyrodnicze, które mogą być spowodowane realizacją zalecanych lub dopuszczonych przez Studium
kierunków zagospodarowania terenu (potencjalne zagrożenia, których nie udało się wyeliminować w
procesie planowania, będącego wynikiem optymalnego pogodzenia celów społeczno-ekonomicznych z
ekologicznymi i generowanie przez Studium pozytywnych przekształceń środowiska).
Kluczowymi dokumentami, w powiązaniu, z którymi została sporządzona Prognoza były:
• Uzgodnienie zakresu prognozy z Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska Wydział Spraw Terenowych
II w Chełmie (WSTII.411.19.2011.DB z 16.11.2011 r.);
• Uzgodnienie zakresu prognozy z Państwowym Powiatowym Inspektorem Sanitarnym w Krasnymstawie
(znak pisma: ONS-NZ.700/36/11 z dnia 16.11.2011 r.);
• Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Krasnystaw –
Lublin 2012;
• Monitoring ornitologiczny wykonany na obszarze planowanej farmy wiatrowej w rejonie miejscowości
Krupe, położonej w gminie wiejskiej Krasnystaw w powiecie krasnostawskim - opracowanie końcowe,
Wiącek J. - Lublin 2012;
• Monitoring ornitologiczny prowadzony na obszarze planowanej farmy wiatrowej w rejonie miejscowości
Krupe, położonej w gminie wiejskiej Krasnystaw w powiecie krasnostawskim /okres lęgowy i dyspersja
polęgowa/, Wiącek J. - Lublin 2012;
• Monitoring ornitologiczny prowadzony na obszarze planowanej farmy wiatrowej w rejonie miejscowości
Krupe, położonej w gminie wiejskiej Krasnystaw w powiecie krasnostawskim /okres migracji jesiennej/ Wiącek J. - Lublin 2012;
• Sprawozdanie wstępne z inwentaryzacji nietoperzy dla terenu planowanej farmy wiatrowej „Krupe –
Krasnystaw", Piskorski M. - 2012;
• Ekofizjografia /opracowanie podstawowe/ miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego miasta
Krasnystaw, Kurek Z. –2006;
• Program ochrony środowiska gminy Krasnystaw na okres do 2011r. z perspektywą do 2015r. –
aktualizacja – Krasnystaw 2008;
• Plan gospodarki odpadami dla gminy Krasnystaw na lata 2011-2014 z perspektywą. do roku 2018 aktualizacja – Krasnystaw 2010;
• Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń projektu zmiany studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego miasta Krasnystaw – Krasnystaw 2009;
• Raport o stanie środowiska województwa lubelskiego w 2011r – WIOŚ, Lublin 2012;
• Program ochrony środowiska województwa lubelskiego na lata 2008 – 2011 z perspektywą do roku 2015
– 2018;
• Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego – Lublin 2002;
• Polityka ekologiczna państwa na lata 2010 – 2012 z perspektywą do roku 2016 - Lublin 2010.
Wymienione dokumenty zostały przeanalizowane pod kątem stopnia aktualności danych w nich
zawartych oraz możliwości wykorzystania ich przy sporządzaniu przedmiotowego opracowania i
stwierdzono, że dane w nich zawarte są aktualne na dzień przystąpienia do sporządzenia Prognozy.
Ilekroć w niniejszym dokumencie jest mowa o ‘Studium’, rozumie się przez to projekt zmian
studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Krasnystaw i analogicznie
przez określenie ‘Prognoza’ rozumie się Prognozę oddziaływania na środowisko ustaleń zmian studium
uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Krasnystaw.
2. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA PROJEKTOWANEGO
I POWIAZANIE Z INNYMI DOKUMENTAMI
DOKUMENTU
–
JEGO
CELE
Celem Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego jest uzyskanie
narzędzia do prowadzenia polityki przestrzennej i rozwoju społeczno-gospodarczego gminy w zakresie ładu
przestrzennego, komunikacji i infrastruktury technicznej. Studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego jest dokumentem polityki przestrzennej gminy, sporządzonym w oparciu
o uwarunkowania i potrzeby lokalne, ale z uwzględnieniem uwarunkowań i potrzeb wyższego rzędu –
regionalnych czy wojewódzkich. Zawiera ono postanowienia ogólne, co do uwarunkowań i kierunków
przeznaczenia i zagospodarowania poszczególnych terenów oraz zasady ochrony środowiska przyrodniczokulturowego i kształtowania ładu przestrzennego.
Zmiany Studium sporządzone zostały w powiązaniu głównie ze:
• Strategią rozwoju gminy Krasnystaw na lata 2007-2020/aktualizacja/ – Warszawa 2007;
• Planem Rozwoju Lokalnego Gminy Krasnystaw na lata 2004-2013 – Krasnystaw 2004;
• Planem zagospodarowania przestrzennego województwa lubelskiego - Lublin 2002.
Zmiany przedmiotowego Studium polegają na wprowadzeniu następujących elementów:
• RM – tereny zabudowy zagrodowej;
• P, Ec – tereny zabudowy przemysłowej oraz urządzeń elektroenergetyki i ciepłownictwa;
• EW - tereny lokalizacji urządzeń energetyki wiatrowej;
• strefa ochronna związana z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu –
dotycząca zakazu lokalizacji terenów o funkcji wymagających ochrony przed hałasem - 45dB;
• strefa ochronna związana z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu –
dotycząca zakazu lokalizacji funkcji wymagających ochrony przed hałasem – 40dB;
• linia elektroenergetyczna wysokiego napięcia 110 kV z pasem technicznym;
• gazociąg magistralny;
• granica GZWP;
• zdegradowane odcinki dolin rzecznych wskazane do rewaloryzacji biologicznej;
• obszary Natura 2000;
• trasa turystyczna wodna;
• zielony pierścień wokół miasta;
• historyczny szlak handlowy;
• szlak pamiątek kultury żydowskiej;
• zasięg zalewu potencjalną wodą o prawdopodobieństwie 0,5% i 1 %;
• zlikwidowany odwiert poszukiwawczy Rejowiec-IG3 ze strefą wolną od zabudowy;
• likwidacja strefy ochrony sanitarnej od cmentarza;
• stanowiska archeologiczne.
3. METODY STOSOWANE PRZY SPORZĄDZANIU PROGNOZY
Prognozę sporządzono przy zastosowaniu metod opisowych, analiz jakościowych wykorzystujących
dostępne wskaźniki stanu środowiska oraz identyfikacji i wartościowania skutków przewidywanych zmian
w środowisku, na podstawie których wyciągnięto określone wnioski. Prace prognostyczne polegały na
przeprowadzeniu studiów dokumentów charakteryzujących strukturę przyrodniczą terenu (stan istniejący i
dotychczasowe przekształcenia środowiska) oraz analizy istniejących i projektowanych inwestycji w
obszarze Studium i jego sąsiedztwie, mających na celu identyfikacje ewentualnych problemów i konfliktów
oraz ocenę proponowanych rozwiązań i tendencje dalszych procesów w kontekście obecnego
zagospodarowania obszaru. Zakres prac nad Prognozą został dostosowany do charakteru Studium oraz skali
i stopnia szczegółowości jego zapisów. Celem ułatwienia oceny jak i prezentacji wyników oddziaływań
poszczególnych funkcji terenu na środowisko było wykorzystanie uproszczonej i dostosowanej do potrzeb
tegoż dokumentu analizy macierzowej.
Prognoza zawiera trzy główne części. Pierwszą część stanowi ogólną analizę aktualnego stanu
środowiska przyrodniczego na obszarze Studium i terenów przyległych, uwzględniająca w szczególności
wrażliwość i odporności środowiska na degradację, wymogi ochrony przyrody i środowiska oraz
dotychczasowy sposobu zagospodarowania i użytkowania terenu, a także jego wpływu na środowisko oraz
jakość życia i zdrowie ludzi. W drugiej części opracowania omówiono ustalenia zawarte w Studium i ich
poprawność względem dokumentów ponadlokalnych, zaś ostatnia, trzecia część jest prognozą właściwą,
oceniającą skutki aktualnego zagospodarowania terenu oraz konsekwencją realizacji ustaleń Studium na
poszczególne elementy środowiska i ich wzajemne powiązania. Tu również przedstawiono propozycje
rozwiązań mogących wyeliminować lub ograniczyć negatywne wpływy poszczególnych, dopuszczonych
inwestycji na środowisko. Składa się ona z części opisowej i graficznej.
4. PRZEWIDYWANE METODY ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ DOKUMENTU
Zgodnie z art. 55 ust. 5 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko organ opracowujący
projekt dokumentu, jest obowiązany prowadzić monitoring skutków realizacji postanowień przyjętego
dokumentu w zakresie oddziaływania na środowisko, zgodnie z częstotliwością i metodami, o których
mowa w ust. 3 pkt 5. Monitoring skutków realizacji postanowień przyjętego dokumentu w zakresie
oddziaływania na środowisko może polegać np. na analizie i ocenie stanu poszczególnych komponentów
środowiska w oparciu o wyniki pomiarów uzyskanych w ramach państwowego monitoringu środowiska (o
ile analizy i oceny stanu poszczególnych komponentów środowiska oparte na wynikach pomiarów
uzyskanych w ramach państwowego monitoringu środowiska odnoszą się do obszaru objętego projektem
Studium) lub w ramach indywidualnych zamówień, na kontroli i ocenie zgodności wyposażenia terenu w
infrastrukturę techniczną z ustaleniami przyjętego dokumentu.
Za najistotniejsze z punktu widzenia ochrony środowiska, należy uznać monitorowanie
obejmujące:
• monitoring ptaków w okresie pierwszych 5 lat po uruchomieniu zespołu elektrowni wiatrowych wskazane
jest przeprowadzenie 3-letniego monitoringu porealizacyjnego. Monitoring ten powinien polegać m.in. na
powtórzeniu prowadzonej podczas monitoringu przedrealizacyjnego procedury, co pozwoli na rzetelną ocenę
oddziaływania planowanej farmy na ptaki. Ponadto monitoring ten powinien zostać uzupełniony przez
analizę rzeczywistej śmiertelności ptaków, poprzez poszukiwanie martwych ptaków pod każdą turbiną w
odstępach 2-tygodniowych, a w okresach wędrówek ptaków, w odstępach tygodniowych. Zbieranie
martwych ptaków, bądź ich szczątków może prowadzić ta sama osoba co monitoring śmiertelności
nietoperzy. Wytyczne na temat monitoringu porealizacyjnego zawarte są np. w publikacji PSEW (2008).
• monitoring nietoperzy w obrębie urządzeń energetyki wiatrowej, zgodny z obowiązującymi w przyszłości
standardami, które mogą się zmienić do czasu ukończenia farmy. Na dzień dzisiejszy określa się, że
monitoring poinwestycyjny powinien trwać min. 3 lata i powinien obejmować:
- monitoring śmiertelności nietoperzy, przy każdej turbinie wiatrowej w maksymalnie 5-cio dniowych
odstępach, polegających na poszukiwaniu martwych osobników.
- obserwacje aktywności nietoperzy przy turbinach prowadzone zgodnie z zaleceniami EUROBATS oraz
Tymczasowymi wytycznymi dotyczącymi oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na nietoperze;
• pomiary hałasu w sąsiedztwie najintensywniej użytkowanych dróg (minimum raz w każdej porze roku),
terenów zabudowy przemysłowej i w sąsiedztwie przyszłej farmy wiatrowej. Zaleca się wykonanie analizy
porealizacyjnej tj. wykonanie pomiarów poziomu hałasu po uruchomieniu farmy w rejonie najbliższej
zabudowy zagrodowej. W przypadku stwierdzenia przekroczeń konieczne będzie dalsze ograniczenie
poziomu mocy akustycznej poszczególnych turbin. Pomiar należy przeprowadzić zgodnie z
Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2008 r. w sprawie wymagań w zakresie
prowadzenia pomiarów wielkości emisji. Równocześnie zaleca się wykonanie takich pomiarów w okresie
jesiennym (w tym okresie najczęściej występują silniejsze wiatry, oraz brak jest liści na drzewach, które
zakłócają pomiary przy pomiarach przy większych prędkościach wiatru). Pomiary należy prowadzić
minimum w dwóch seriach pomiarowych wraz z rejestracją warunków pogodowych.
• inwentaryzację stanu cennych siedlisk w obszarach ochrony przyrody (raz na 5 lat).
• pomiary emisji do powietrza w obrębie intensywnie uczęszczanych dróg i skupisk zabudowy
mieszkaniowej (szczególnie w sezonie grzewczym).
Podkreślić tu należy, że są to jedynie wskazania i proponowane zalecenia autora Prognozy szczegółowy zakres w.w. monitoringów prawdopodobnie określony zostanie na dalszych etapach
proceduralnych (decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach).
Zgodnie z art. 25 ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. oraz w celu
uniknięcia powielania monitorowania w myśl zasady Dyrektywy 2001/42/WE w sprawie oceny wpływu
niektórych planów i programów na środowisko wpływ ustaleń tego projektu na środowisko przyrodnicze w
zakresie: jakości poszczególnych elementów przyrodniczych i komponentów środowiska, dotrzymywaniu
standardów jego jakości, występowania obszarów przekroczeń, występujących zmian jakości elementów
przyrodniczych i przyczynach tych zmian kontrolowany będzie w ramach systemu Państwowego
Monitoringu Środowiska. Wyniki prowadzonego monitoringu prezentowane będą corocznie w Raportach o
stanie środowiska, wydawanych w formie ogólnodostępnej publikacji, ale źródłami danych w tym zakresie
mogą też być: Wojewódzka Baza Danych (prowadzona przez Marszałka Województwa), źródła
administracyjne wynikające z obowiązków sprawozdawczych lub zapisów ustawowych (decyzje,
zezwolenia, pozwolenia) czy badania statystyczne Głównego Urzędu Statystycznego.
Przepisy ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (poza obowiązkiem
przeprowadzenia analizy zmian zagospodarowania raz w ciągu jednej kadencji władz gminy) nie regulują
metod analizy skutków (środowiskowych) zapisów Studium. Instrumentem badania jakości środowiska jest
monitoring, zapisany w innych aktach prawnych, którego zakres i częstotliwość wynika z charakteru
inwestycji dopuszczonych w Studium.
5. TRANSGRANICZNE ODDZIAŁYWANIE NA ŚRODOWISKO
Realizacja zapisów omawianej zmiany Studium nie spowoduje transgranicznego oddziaływania na
środowisko z uwagi na:
- położenie terenów gminy w znacznej odległości od granic państwa (odległość od centrum gminy do
wschodniej granicy kraju wynosi 54 km);
- niewielką łączną powierzchnię terenów objętych zmianą Studium;
- brak lokalizacji inwestycji mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko (generalnie lokalizacja
planowanej farmy jest dopuszczona w publikacjach Biura Planowania-Lublin dotyczących alternatywnych
źródeł energii).
6. ANALIZA ISTNIEJĄCEGO STANU ŚRODOWISKA ORAZ POTENCJALNYCH JEGO ZMIAN PRZY
BRAKU REALIZAJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU
Położenie
Gmina Krasnystaw położona jest na obszarze dwóch mikroregionów geograficznych Wyżyny
Lubelskiej z mezoregionami (Działy Grabowieckie i Wyniosłość Giełczewska) oraz Polesia Wołyńskiego z
obszarem Pagórów Chełmskich.
Pod względem administracyjnym gmina położona jest we wschodniej części województwa
lubelskiego, w granicach powiatu krasnostawskiego. Gmina graniczy z gminami: Siennica Różana,
Rejowiec, Łopiennik Górny, Gorzków, Izbica, Krasiczyn i ze wszystkich stron otacza teren miasta
Krasnystaw.
Budowa geologiczna
Teren gminy Krasnystaw leży w obrębie lubelsko - podlaskiej części podniesionej platformy
prekambryjskiej. Fundament platformy stanowią tu obok skał krystalicznych skały zmetamorfizowane i
pofałdowane w prekambryjskich cyklach orogenicznych. Na tym podłożu leżą poziomo osady od kambru po
dewon. Pod koniec dewonu obszar ten został poddany ruchom tektonicznym, co wyraża się głównie
powstaniem uskoków. Utwory karbonu w tym rejonie spoczywają na podłożu od wieku prekambryjskiego do
dewońskiego i osiągają miąższość kilkuset metrów i są to osady limniczne - mułowce, iłowce z wkładkami
węgla. Po sedymentacji karbońskiej nastąpiło wynurzenie obszaru związane z ruchami tektonicznymi.
Kompleks utworów paleozoicznych przykryty jest utworami jury i kredy wykształconymi w facji
węglanowej.
Jura i kreda tworzą na Lubelszczyźnie strukturę synklinalną wyodrębnioną pod nazwą niecki
brzeżnej. Obszar gminy Krasnystaw znajduje się na północno - wschodnim skraju niecki.
Najstarszymi osadami obserwowanymi na powierzchni badanego obszaru są opoki, margle i utwory
pośrednie, rzadziej wapienie mastrychtu. Opoki i opoki margliste dominują wśród odsłaniających się skał w
południowej i południowo - zachodniej części obszaru, natomiast w północno - wschodniej części odsłaniają
się margle i niekiedy wapienie.
Warstwy czwartorzędu pokrywają większą część obszaru gminy, występując na osadach kredy.
Pokrywa ma miąższość od kilku do kilkudziesięciu metrów. Ze zlodowaceniem środkowopolskim związane
są osady piaszczyste, piaszczysto - pylaste, rzadziej żwirowe o rozmaitej genezie. Z osadów wodno lodowcowych zbudowane są ostańce denudacyjne w okolicy Czarnoziemu. Osady rzeczne budują tarasy
nadzalewowe w dolinie Wieprza i dolnych odcinkach jego dopływów. Tarasy te przechodzą głównie
w dolinie Wieprza w wzniesione 10-20 m wyżej równiny akumulacji rozlewiskowo - zastoiskowej
zbudowane głównie z osadów piaszczystych, piaszczysto - mułkowych i mułkowych. Do osadów
związanych ze średnim plejstocenem zalicza się też piaszczyste lessy fluwioglacjalne budujące wraz z
innymi utworami średnie tarasy nadzalewowe.
Podczas zlodowacenia północno - polskiego wcześniej powstałe formy zostały w mniejszym lub większym
stopniu przemodelowane. W okresie najmłodszego zlodowacenia doszło do akumulacji eolicznych lessów.
Przykrywają one ciągłą pokrywą obszar wzniesień w południowo - zachodniej części obszaru.
W okresie najmłodszego zlodowacenia powstały piaszczyste i piaszczysto - gliniaste osady budujące
w dużej mierze niższe tarasy nadzalewowe. W okresie młodszego plejstocenu i holocenu na zboczach
wzniesień i dolin osadzone zostały deluwialno - soliflukcyjne osady zboczowe - piaski, piaski pylaste i
gliniaste. W holocenie stopniowo narastały osady piaszczyste i mady w pogłębiających się dolinach
rzecznych, a w obszarach o utrudnionym dopływie torfy.
Najmłodsze utwory holoceńskie to piaski z humusem i namuły torfiaste wypełniające dna mniejszych
dolin i zagłębień bezodpływowych.
Gleby
Rolnictwo gminy Krasnystaw bazuje na wysokich klasach bonitacyjnych gleb. Gleby w klasach II IV zajmują ponad 80 % powierzchni użytków rolnych, w powierzchni ogólnej gminy grunty użytkowane
rolniczo zajmują ok. 74 % obszaru.
Obszary użytkowane rolniczo II - III klasy bonitacyjnej występują na terenie całej gminy z mniejszą
intensywnością w północno - wschodniej części, gleby dobre i bardzo dobre stanowią strefę produkcji
żywności. Obowiązują wysokie koszty za wyłączenie z produkcji rolnej. Obszary gleb IV - VI klasy
bonitacyjnej użytkowane rolniczo występują w południowej i północno - zachodniej części gminy, gleby
najniższych klas bonitacyjnych. Rejon występowania łąk to obszary położone głównie w dolinach rzek
Wieprz, Żółkiewka, Wojsławka, Siennica i Bzdurka, głównie gleby pochodzenia organicznego, II - VI klasa
bonitacyjna. Nieużytki w gminie zajmują powierzchnię 126 ha, występują w poszczególnych sołectwach
jako obszary poeksploatacyjne piasku oraz gleb uległych erozji, jeden z większych nieużytków występuje w
Kol. Siennica Nadolna.
Gleby w gminie Krasnystaw nie są objęte w ostatnich latach monitoringiem jakościowym WIOŚ.
Surowce mineralne
Gmina Krasnystaw należy do ubogich pod względem zasobów w surowce mineralne, które nie
stanowią bazy dla rozwoju przemysłu wydobywczego - w obrębie gminy nie prowadzi się przemysłowej
eksploatacji surowców. Pewne znaczenie mają kruszywa naturalne i opoki. W miejscowościach:
Czarnoziem, Siennica Nadolna i Wincentów występują i są eksploatowane piaski dla potrzeb społeczności
lokalnej - powierzchnia nie przekracza 10 ha. W rejonie Białki występują nieudokumentowane złoża
surowców węglanowych „opoka". Surowce węglanowe występują na części obszaru pod cienką pokrywą
utworów czwartorzędowych. W najkorzystniejszej sytuacji geomorfologicznej znajdują się okolice
wykształcone w postaci opok i opok marglistych między Łopiennikiem a Krasnymstawem.
Zgodnie z mapą geologiczną surowce ilaste i lessy występują w południowo - zachodniej części
gminy, jednak są one niejednorodne i mają niedostatki jakościowe jako surowca do produkcji cegły.
Rzeźba terenu i warunki geologiczno - inżynierskie
Gmina Krasnystaw w dominującej części należy do Wyżyny Lubelskiej - regionu pasa wyżyn
południowo – polskich. Część południowo - zachodnia terenu gminy znajduje się w obrębie Wzniesienia
Giełczewskiego, północno - wschodnia w obrębie Wzniesienia Grabowieckiego. Północno - zachodnia część
obszaru gminy należy do Pasa Nizin Środkowopolskich - regionu Polesia Zachodniego, subregionu Równina
Dorohucka. Tereny należące do Wyżyny Lubelskiej zbudowane są ze skał górnokredowych, głównie opok,
opok marglistych i margli. W części północnej występują niezbyt miąższe przewarstwienia miękkich,
wrażliwych na działanie chemiczne i krasowiejących wapieni. W obrębie wychodni tych skał rozwinęły się
formy krasowe typu wertebów, najliczniej występujące w dolnej części stoków szerokiej doliny Siennicy. W
południowej części terenu gminy wśród odsłaniających się skał górnokredowych dominują opoki i opoki
margliste. Ze względu na znaczną odporność tych skał w tych obszarach przeważają tereny typu „wzniesień
pagórkowatych". Wyróżniają się one największymi deniwelacjami i nachyleniami powierzchni oraz
najintensywniejszym urzeźbieniem. W znacznej części wzniesień skały górnokredowe przykryte są lessami
o miąższości kilku metrów. Tereny z przykrywą lessową wyodrębniają się szczególnie żywą rzeźbą
wynikającą z podatności lessów na działanie wody - są gęsto rozcięte suchymi dolinami erozyjne denudacyjnymi, szczególnie wąwozami. W nizinnej części obszaru przeważają słabo urzeźbione
nadzalewowe tarasy młodoplejstoceńskie przechodzące w rozległe powierzchnie i środkowoplejsto-ceńskie
akumulacji rozlewiskowo - jeziornej, wznoszące się do kilkunastu metrów nad współczesne dna, czyli
holoceńskie tarasy zalewowe.
Wody powierzchniowe i podziemne
Pod względem hydrogeologicznym gmina Krasnystaw położona jest w Regionie Lubelsko Radomskim, Podregionie Lubelskim. Na terenie gminy występują wody porowe w utworach
czwartorzędowych - głównie w dolinach rzek, oraz porowo - szczelinowe w utworach górnej kredy - na
wysoczyznach. Pomiędzy tymi wodami występuje kontakt hydrauliczny. Teren gminy położony jest też w
strukturze geologicznej Niecka Lubelska, na obszarze 2 Głównych Zbiorników Wód Podziemnych: zbiornik
Nr 407 Chełm - Zamość obejmujący wschodnią i pomocną część terenu gminy i zbiornik Nr 406 - Lublin
obejmujący zachodnie i południowe obszary.
W obrębie Równiny Dorohuckiej sieć wód powierzchniowych jest gęsta. Istnieje wiele sztucznych
rowów (melioracyjnych), które występują przede wszystkim w dolinie Wieprza. Obszar należący do
Wzniesienia Grabowieckiego i Giełczewskiego odznacza się rzadką siecią cieków stałych, zasilonych
licznymi, wydajnymi źródłami. Rzeki płyną głęboko wciętymi dolinami o szerokich płaskich dnach.
Największe z nich, to Wojsławka i Żółkiewka - dopływy Wieprza. Dna dolin przed melioracją były
podmokłe
Przez teren gminy przebiega wododział wód powierzchniowych dzielący obszar na zlewnię Wisły i
Wieprza. Rzeki przepływające przez teren gminy są ciekami II i III rzędu:
− wody rzeki Wieprz - główny ciek wodny z południa na północ, nie spełnia wymogów żadnej z klas
czystości, jakość wody determinują nadmierne ilości biogenów (związki fosforu i azotu) oraz wskaźnik
bakteriologiczny,
− wody rzeki Wojsławki - dopływ Wieprza w zlewni Wieprza ze wschodu na zachód, III klasa czystości
wody,
− wody rzeki Żółkiewki - dopływ Wieprza w zlewni Wieprza z zachodu na wschód, poza klasą czystości,
− wody rzeki Siennicy, Bzdurka - dopływy Wieprza w zlewni Wieprza ze wschodu na zachód, poza klasą
czystości,
− wody rzeki Wolicy - dopływ Wieprza w zlewni Wieprza z południa na północ, poza klasą czystości.
− Zbiorniki wodne w gminie to:
− zbiornik Tuligłowy wykorzystywany do celów rekreacyjnych,
− stawy rybne w Krupem i Niemienicach - rezerwa wód dla rolnictwa i produkcja rybacka,
− projektowany zbiornik „Białka" - dolina rzeki Żółkiewki, pow. ~ 22 ha - mała retencja z możliwością
wykorzystania dla celów rekreacyjnych,
− zbiornik „Oleśniki" dolina rzeki Wieprz, pow. 511,41 ha, rezerwa wody pitnej dla aglomeracji lubelskiej
(Lublin, Świdnik).
Na terenie gminy Krasnystaw funkcjonuje 10 ujęć zaopatrujących w wodę wodociągi wiejskie. Są
to: Małochwiej Duży, Latyczów, Stężyca, Kolonia Widniówka, Ostrów Krupski, Krupiec - Wincentów,
Krynica, Łany, Niemienice i Kolonia Niemienice. Ponadto funkcjonują ujęcia zakładowe.
W 2012 r. stan ekologiczny JCWP o nazwie – Wieprz od Zbiornika Nielisz do Żółkiewki określono
jako umiarkowany (ze względu na fitobentos), natomiast stan wód jako zły.
Jakość wód podziemnych w badanych w najbliżej zlokalizowanych źródłach (Raport WIOŚ za 2010
i 2011r.) na tle jednolitych części wód podziemnych oraz głównych zbiorników wód podziemnych wahała
się na granicy II i III klasy.
Warunki klimatyczne i stan powietrza
Obszar gminy Krasnystaw położony jest w obrębie lubelsko-chełmskiej dzielnicy klimatycznej,
zajmującej jej środkową
część. Klimat kształtowany jest przez napływające znad Atlantyku masy
powietrza polarno-morskiego, oraz masy powietrza polarnokontynentalnego napływające znad Euroazji.
Ciśnienie atmosferyczne wynosi średnio 1 015 - 1 016 hPa wpływa na rozmieszczenie kierunków wiatrów i
ich prędkości. Średnie roczne prędkości wiatru osiągają tu od 2,6 m/s do 3,8 m/s. Zachmurzenie wynosi
średnio w roku 64%. W przebiegu rocznym zachmurzenia występują dwa okresy: zimowy o dużym
zachmurzeniu - 75% i ciepły o zachmurzeniu znacznie mniejszym - 57%. Nasłonecznienie względne waha
się od 35,4% do 38,1%. Wyraźną
cechą klimatu tego obszaru są kontrasty termiczne między zimą
i latem. Miesiącem najcieplejszym jest lipiec o średniej temperaturze do 18,5 o C,
najchłodniejszym, za styczeń od -3,5 do - 4,5 st. C. Średnia roczna temperatura powietrza wynosi 7,2 C.
Średnie roczne sumy opadów atmosferycznych są
dość niskie i utrzymują się w granicach 550-600
mm.
Według wcześniejszych raportów WIOŚ głównym celem działań w kwestii jakości powietrza jest jej
utrzymanie na tym samym lub lepszym poziomie (niepokojące są bowiem wartości pyłu zawieszonego w
powietrzu). Również badania powietrza (pyłu zawieszonego PM10, SO2, NO2, benzenu, benzo/a/pirenu, As,
Cd, Ni, Pb, ozonu, CO) w roku 2010 r. zakwalifikowały strefę chełmsko-krasnostawską do klasy A (dla
ochrony zdrowia i roślin jako głównego celu).
Flora i fauna
Wykształciły się tu zbiorowiska leśne, wodne, szuwarowe, polne, łąkowe i synantropijne. Lasy
zajmują powierzchnię 2 762 ha, co stanowi 18,3 % powierzchni terenu gminy. Większy, zwarty obszar
lasów mieści się na terenie Skierbieszowskiego Parku Krajobrazowego w dość dużej odległości od miejsca
inwestycji. Rozmieszczenie lasów jest nierównomierne i zróżnicowane w obrębie gminy, lasy nie stanowią
zwartego kompleksu:
− największy kompleks leśny stanowi wschodnia i północno -wschodnia część gminy: Kompleks Krupę Borek, Kompleks Mardolina;
− południowo-zachodnia część gminy: północna część Kompleksu Mądre, północna i północnowschodnia część Kompleksu Namule (Białka, Zażółkiew, Kol. Widniówka);
− zachodnia część gminy: północno-wschodnia, wschodnia i południowo-wschodnia część Kompleksu
Niemienice obejmującego rezerwat „Wodny Dół".
Dominującą role w nich odgrywa las świeży i mieszany, raczej liściasty z drzewostanem
wielogatunkowym z przewagą dębu (sosna, brzoza, olcha).Struktura ekologiczna (wiekowa - III klasa wieku,
siedliskowa) poszczególnych kompleksów leśnych jest zachowana dobrze. Większe obszary zalesione
położone są na obrzeżach 2 km bufora wokół miejsca inwestycji w rejonie wsi Stójło, na północ od
Krasnegostawu, w okolicy Siennicy oraz na południe od Rejowca.
Lasy położone w sąsiedztwie inwestycji zajmują obszary na południu, północy i wschodzie
względem lokalizacji planowanej farmy wiatrowej koło Krasnegostawu. Obszar przeznaczony pod
kluczową, planowaną inwestycję (farmę) jest w większości pozbawiony lasów. Spotykamy tu tylko
niewielkie zadrzewienia w postaci pasów-szpalerów, głównie sosnowych lub mieszanych z udziałem
różnych gatunków drzew liściastych.
Miejsce gdzie przewiduje się lokalizację elektrowni wiatrowych to głównie pola uprawne oraz
niewielkie zadrzewienia w pobliżu rozproszonej i nielicznej w tym miejscu zabudowy wiejskiej. Szpalery
zarośli oraz drzew owocowych z pojedynczymi starszymi okazami kasztanowców, dębów, lip oraz
niewielkie tereny związane z uprawą warzyw spotykamy przy budynkach mieszkalnych i gospodarczych. W
zasadniczej części obszar inwestycji zajmują uprawy rolnicze, głównie zboża ozime, w mniejszym stopniu
kukurydza, okopowe czy plantacje porzeczki. Na miedzach pośród pól rosną pojedyncze drzewa, zwykle
grusze lub kępy głogów. Teren ma charakter otwarty z „wyspami” zarośli lub starych, zdziczałych sadów
owocowych. Większe kompleksy leśne spotykamy na południe i wschód od powierzchni pomiędzy
miejscowościami Krupe i Stójło, oraz niewielkie lasy na północy powierzchni pomiędzy szosą do Rejowca a
wsią Krynica. Pomiędzy wsią Krynica, Bzite i Krupcem występują szpalery sosnowe urozmaicające rolniczy
krajobraz tego terenu.
Ssaki powiatu krasnostawskiego reprezentowane są przez gatunki występujące w całej Polsce,
niektóre z nich są lokalnie liczniejsze we wschodniej Lubelszczyźnie niż w pozostałych regionach kraju.
Pośród ssaków (Mammalia) spotykamy tu: jenota (Nyctereutes procyonoides), borsuka (Meles meles),
wydrę (Lutra lutra), kunę leśną (Martes martes), kunę domową (Martes foina), tchórza (Mustela putorius),
łasicę (Mustela nivalis), lisa (Vulpes vulpes), bobra (Castor fiber), dzika (Sus scrofa), sarnę (Capreolus
capreolus), zająca szaraka (Lepus europaeus) i jeża wschodniego (Erinaceus roumanicus)
Ostatnio w rejonie tym notuje się wzrastającą liczebność populacji lisa (Vulpes vulpes). Zwierzętami
związanymi ze środowiskiem wodnym występującymi na terenie powiatu są bobry Castor fiber umieszczony
w „Polskiej czerwonej księdze zwierząt" i wydra Lutra lutra. Obydwa gatunki występują na terenie gminy
gdzie planowana jest budowa turbin wiatrowych, jednak ze względu na zajmowane siedliska (cieki wodne)
jedynie lis jest regularnie obserwowany na powierzchni inwestycyjnej.
Ptaki w powiecie krasnostawskim są najliczniejszą i jednocześnie najlepiej rozpoznaną gromadą
kręgowców. Jednym z najcenniejszych środowisk dla awifauny na tym terenie jest dolina Wieprza. Teren ten
stanowi siedliska lęgowe wielu rzadkich gatunków związanych z korytem rzeki, starorzeczami, wilgotnymi
okresowo zalewanymi łąkami. Wiosną na łąkach i rozlewiskach Wieprza spotykamy wiele kaczek,
siewkowatych, czapli i innych ptaków wodno-błotnych. Wiosenne wezbrania Wieprza powodują
powstawanie długotrwałych rozlewisk stanowiących dogodne środowiska zarówno dla gatunków lęgowych
jak i dla wędrujących. Dla wielu gatunków rzadkich jak i pospolitych dolina rzeki stanowi ważne miejsce
żerowania. W dolinach dopływów Wieprza występują mniejsze fragmenty podmokłych łąk, fragmenty łęgów
oraz różnej szerokości pasów porośniętych szuwarami. W okresie zimy dolina Wieprza ma mniejsze
znaczenie dla ptaków i nie odgrywa istotnej roli dla zimujących w Polsce ptaków wodnych i wodnobłotnych. Ważniejszą rolę odgrywają odstojniki koło Krasnegostawu i stawy koło Rejowca, szczególnie w
trakcie migracji jesiennej oraz wiosennej. Lasy powiatu krasnostawskiego posiadają umiarkowanie bogatą
faunę ptaków. Przeprowadzone w ostatnich latach badania nie wykazują obecności szczególnie rzadkich
gatunków ptaków. Ma to za pewne związek z tym, że lasy te są lasami gospodarczymi z dość intensywną
gospodarką leśną, gdzie pozyskiwanie drewna negatywnie wpływa na lęgi dużych gatunków szponiastych,
rzadkich dzięciołów i innych leśnych gatunków ptaków (Wójciak i inni 2005, Sikora i inni 2007).
Największy udział w powierzchni powiatu zajmuje „krajobraz rolniczy”. Tereny pól uprawnych stanowią
siedliska stosunkowo ubogie dla ptaków, choć w niektórych miejscach mozaika pól, zarośli i zadrzewień
stwarza korzystne warunki dla awifauny.
Najaktualniejsze badania świata zwierzęcego dotyczą ptaków i nietoperzy terenu planowanej farmy
wiatrowej i jej otoczenia (tak by przy ocenie oddziaływania zachowana była wymagana przez organ
opiniujący kilkukilometrowa strefa buforowa i możliwość dokonania oceny skumulowanej) prowadzone w
2011 i 2012 r. Poniżej przedstawione zostały końcowe wyniki rocznej inwentaryzacji ornitologicznej
(okres lęgowy i dyspersja polęgowa, migracja jesienna i wiosenna oraz zimowanie), jaką
przeprowadzono na terenie planowanego zespołu turbin wiatrowych zlokalizowanych w gminie
wiejskiej Krasnystaw, koło miejscowości: Krupe, Ostrów Krupski, Czarnoziem, Krynica, Bzite,
położonych w powiecie krasnostawskim.
Ze względu na znaczny stopień przekształcenia terenu przez działalność człowieka (dość intensywne
rolnictwo), obszar przeznaczony pod budowę elektrowni wiatrowych w gminie Krasnystaw był przedmiotem
umiarkowanego zainteresowania ornitologów i jest średnio rozpoznany pod kątem awifaunistycznym.
Sąsiednie tereny związane z Doliną Wieprza, odstojnikami cukrowni czy stawów w Rejowcu stanowią
bogate siedliska wykorzystywane przez ptaki i doczekały się opisu w regionalnych opracowaniach
ornitologicznych (Wójciak i inni 2005). Informacje na temat występowania ptaków na polach w gminie
Krasnystaw można znaleźć w Atlasie ptaków lęgowych Lubelszczyzny (Wójciak et al. 2005) oraz w Atlasie
rozmieszczenia ptaków lęgowych Polski 1985-2004 (Sikora i inni 2007).
Ptaki lęgowe (90 gatunków) wykazane w polu atlasowym (10km x 10km) na terenie którego,
znajduje się planowana inwestycja (za: Wójciak et al. 2005 oraz Sikora et al. 2007), to następujące gatunki:
•
Perkoz dwuczuby Podiceps cristatus
•
Perkoz rdzawoszyi Podiceps grisegena
•
Perkozek Tachybaptus ruficollis
•
Bąk Botaurus stellaris
•
Krzyżówka Anas platyrhynchos
•
Głowienka Aythya ferina
•
Czernica Aythya fuligula
•
Jastrząb Accipiter gentilis
•
Krogulec Accipiter nissus
•
Myszołów zwyczaj ny Buteo buteo
•
Błotniak stawowy Circus pygargus
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Błotniak łąkowy Circus pygargus
Pustułka Falco tinunculus
Kuropatwa Per dix per dix
Przepiórka Coturnix coturnix
Bażant Phasianus colchicus
Derkacz Cr ex cr ex
Kokoszka Gallinula chlor opus
Łyska Fulica atra
Czajka Vanellus vanellus
Krwawodziób Tringa totanus
Śmieszka Larus ridibundus
Rybitwa rzeczna Sterna hirundo
Grzywacz Columba palumbus
Sierpówka Streptopelia decaocto
Turkawka Streptopelia turtur
Bocian biały Ciconia ciconia
Kukułka Cuculus canorus
Puszczyk Strix aluco
Uszatka Asio otus
Dudek Upupa epops
Dzięcioł duży Dendrocopos major
Dzięcioł czarny Dryocopus martius
Dzięciołek Dendrocopos minor
Skowronek Alauda arvensis
Lerka Lulula arborea
Brzegówka Riparia riparia
Dymówka Hirundo rustica
Oknówka Delichon urbicum
Świergotek drzewny Anthus trivialis
Świergotek łąkowy Anthus pratensis
Świergotek polny Anthus campestris
Pliszka żółta Motacilla flava
Pliszka siwa Motacilla alba
Strzyżyk Troglodytes troglodytes
Rudzik Erithacus rubecula
Słowik szary Luscinia luscinia
Kopciuszek Phoenicurus ochruros
Pokląskwa Saxicola rubetra
Kos Turdus merula
Białorzytka Oenanthe oenanthe
Kwiczoł Turdus pilaris
Śpiewak Turdus philomelos
Rokitniczka Acrocephalus schoenobaenus
Trzciniak Acrocephalus arundinaceus
Zaganiacz Hippolais icterina
Piegza Sylvia curruca
Cierniówka Sylvia communis
Gajówka Sylvia borin
Kapturka Sylvia atricapilla
Świstunka Phylloscopus sibilatrix
Pierwiosnek Phylloscopus collybita
Piecuszek Phylloscopus trochilus
Modraszka Cyanistes ceruleus
Bogatka Parus major
Sosnówka Parus ater
Czubatka Parus cristatus
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Pełzacz leśny Certhia familiaris
Kowalik Sitta europea
Wilga Oriolus oriolus
Gąsiorek Lanius collurio
Srokosz Lanius excubitor
Sój ka Garullus glandarius
Sroka Pica pica
Kawka Corvus monedula
Gawron Corvus frugilegus
Kruk Corvus corax
Szpak Sturnus vulgaris
Wróbel Passer domesticus
Mazurek Passer montanus
Zięba Fringilla coelebs
Kulczyk Serinus serinus
Dzwoniec Carduelis chloris
Szczygieł Carduelis carduelis
Makolągwa Carduelis cannabina
Grubodziób Coccothraustes coccothraustes
Trznadel Emberiza citrinella
Ortolan Emberiza hortulana
Potrzos Emberiza schoeniclus
Potrzeszcz Emberiza calandra
Analizowany obszar należy do średnio zasobnych terenów zasiedlanych przez bociana białego
Ciconia ciconia na Lubelszczyźnie (Wójciak et al. 2005). Bocian biały jest gatunkiem zagrożonym w Unii
Europejskiej i został wpisany do Załącznika I Dyrektywy Ptasiej 79/409/EWG. Średnie zagęszczenie
bociana białego na tym obszarze wynosi 10-15 par lęgowych/100 km kw, podczas gdy przeciętne
zagęszczenie tego gatunku na Lubelszczyźnie w 2004 roku wyniosło 20,4 par na 100 km (Wójciak et al.
2005).
Badania na powierzchniach próbnych w module MPPL czyli Monitoringu Pospolitych Ptaków
Lęgowych wykonano w 3 reprezentatywnych siedliskowo dla całej powierzchni kwadratach (patrz poniżej):
Szczegółowa
metodyka
prac
w
tym
module
umieszczona jest na stronie
internetowej:http://www.otop.org.pl/kat_47_246_267_490/Jak_prowadzimy_MPPL.html
Łączna liczebność gatunków kluczowych (zagrożonych w Polsce i/lub Unii Europejskiej)
obserwowanych na obszarze planowanej farmy wiatrowej koło wsi Krupe przedstawia się następująco:
Gatunki kluczowe
Łączna
liczba
obserwacji
z 38 liczeń
<1000 par
lęgowych
+
PCKZ
Gatunki
strefowe
Zał.1 DP
SPEC 1-3
Świstun
12
Cyranka
10
3
Płaskonos
2
3
Krakwa
6
3
Głowienka
115
2
Czernica
75
3
Kuropatwa
1
3
Przepiórka
9
3
Bąk
6
Czapla siwa
29
Czapla biała
1
Bocian biały
33
Bielik
1
Błotniak
łąkowy
4
+
Błotniak
stawowy
102
+
Błotniak
zbożowy
1
Orlik
krzykliwy
2
Pustułka
17
Kropiatka
1
+
Derkacz
3
+
1
180
+
2
Żuraw
+
Rozpowszechn
ienie lęgowe
<10%
+
+
+
3
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
2
+
1
+
+
3
+
3
Sieweczka
obrożna
28
+
+
+
Czajka
3359
2
Biegus
zmienny
17
+
+
+
Batalion
300
+
+
+
3
+
2
Kszyk
7
3
Rycyk
100
2
Krwawodziób
302
3
Kulik wielki
2
+
+
Mewa
srebrzysta
35
+
Mewa szara
117
+
+
2
Dzięcioł
czarny
1
+
Dzięcioł
zielonosiwy
1
+
Lerka
3
+
2
Skowronek
693
3
Dymówka
954
3
Brzegówka
123
3
Oknówka
52
3
Białorzytka
6
3
Świergotek
polny
2
+
Jarzębatka
12
+
Świstunka
13
Muchołówka
mała
1
+
Gąsiorek
76
+
2
3
Srokosz
42
3
14 401
3
Mazurek
624
3
Wróbel
306
3
Ortolan
31
Szpak
+
2
Podczas trwania monitoringu ornitologicznego w rejonie wsi Krupe zauważono wyraźne sezonowe
różnice w liczebności obserwowanych ptaków. Zdecydowanie największą liczbę ptaków obserwowano
podczas migracji jesiennej (15 588 os.), wyraźnie mniej ptaków obserwowano w podczas migracji
wiosennej (7835 os.). Stosunkowo dużo ptaków zanotowano w okresie lęgowym oraz dyspersji polęgowej
(15 866 os.). Zdecydowanie najmniej ptaków obserwowano podczas zimowania (5405 os.) Poniżej
przedstawiono dynamikę liczebności ptaków na kolejnych kontrolach podczas monitoringu koło wsi Krupe
pod Krasnymstawem w ujęciu rocznym. Zmiany liczebności ptaków na kolejnych kontrolach w cyklu
rocznym na projektowanej farmie koło wsi Krupe (okres lęgowy: 1-13, migracja jesienna: 14-23,
zimowanie: 24-32, migracja wiosenna: 33-38).
W trakcie całego roku obserwacji zanotowano 126 gatunków ptaków. Liczbę osobników
poszczególnych gatunków ptaków obserwowanych podczas rocznego monitoringu koło wsi Krupe pod
Krasnymstawem zaprezentowano w tabeli poniżej (S-ściśle chroniony, C- częściowo chroniony, Ł- gatunek
łowny, L-lęgowy, N-nielęgowy):
Gatunek
suma obserwacji
status
ochronny
gatunku
status lęgowy
na
powierzchni
inwestycyjnej
perkozek
26
S
N
perkoz dwuczuby
11
S
N
perkoz rdzawoszyi
2
S
N
bąk
6
S
N
czapla biała
1
S
N
czapla siwa
29
C
N
bocian biały
33
S
N
6
S
N
gęgawa
47
Ł
N
świstun
12
S
N
krakwa
6
S
N
cyranka
10
S
N
2
S
N
Łabędź niemy
płaskonos
krzyżówka
2821
Ł
N
głowienka
115
Ł
N
75
Ł
N
2
S
N
czernica
gągoł
nurogęś
2
S
N
bielik
1
S
N
błotniak stawowy
102
S
N
błotniak zbożowy
1
S
N
błotniak łąkowy
4
S
N
jastrząb
3
S
N
krogulec
8
S
N
myszołów
218
S
N
10
S
N
2
S
N
pustułka
17
S
N
bażant
13
Ł
L
kuropatwa
1
Ł
L
przepiórka
9
S
L
kropiatka
1
S
N
derkacz
3
S
N
kokoszka
2
S
N
łyska
79
Ł
N
żuraw
180
S
N
sieweczka rzeczna
17
S
N
sieweczka obrożna
28
S
N
249
S
N
3359
S
L
myszołów włochaty
orlik krzykliwy
siewka złota
czajka
biegus malutki
2
S
N
biegus zmienny
17
S
N
300
S
N
kszyk
7
S
N
rycyk
100
S
N
kulik wielki
2
S
N
brodziec śniady
3
S
N
302
S
N
3
S
N
5211
S
N
117
S
N
mewa srebrzysta
35
C
N
rybitwa rzeczna
5
S
N
batalion
krwawodziób
samotnik
śmieszka
mewa szara
sierpówka
72
S
L
grzywacz
448
Ł
L
kukułka
12
S
N
puszczyk
1
S
N
uszatka
1
S
L
jerzyk
37
S
N
dzięcioł duży
6
S
N
dzięcioł czarny
1
S
N
dzięcioł zielonosiwy
1
S
N
lerka
3
S
N
skowronek
693
S
L
brzegówka
123
S
N
dymówka
954
S
L
oknówka
52
S
L
2
S
L
świergotek drzewny
200
S
L
świergotek łąkowy
235
S
L
pliszka żółta
310
S
L
pliszka siwa
74
S
L
1
S
N
rudzik
29
S
N
słowik szary
10
S
L
kopciuszek
44
S
L
pokląskwa
43
S
L
kląskawka
1
S
L
białorzytka
6
S
L
kos
335
S
L
kwiczoł
527
S
L
śpiewak
10
S
N
rokitniczka
6
S
N
łozówka
1
S
N
trzciniak
20
S
N
zaganiacz
9
S
N
jarzębatka
12
S
N
1
S
L
32
S
L
świergotek polny
kowalik
piegża
cierniówka
kapturka
135
S
L
gajówka
48
S
L
świstunka
13
S
N
pierwiosnek
35
S
L
piecuszek
5
S
N
muchołówka mała
1
S
N
muchołówka żałobna
3
S
N
55
S
L
modraszka
2
S
L
czubatka
2
S
N
sosnówka
2
S
N
wilga
32
S
N
gąsiorek
76
S
L
srokosz
42
S
L
sójka
26
S
N
kawka
440
S
N
gawron
7721
C
N
wrona
31
C
N
sroka
219
C
L
kruk
62
C
N
bogatka
szpak
14401
S
L
wróbel
306
S
N
mazurek
624
S
N
42052
S
L
S
N
zięba
jer
15
kulczyk
12
S
N
dzwoniec
54
S
L
szczygieł
480
S
L
makolągwa
15
S
L
rzepołuch
7
S
N
czeczotka
215
S
N
grubodziób
1
S
N
śnieguła
29
S
N
trznadel
138
S
L
ortolan
31
S
L
potrzos
30
S
N
potrzeszcz
RAZEM
680
S
L
44 694
W okresie prowadzenia monitoringu i obserwacji aktywności nietoperzy na powierzchni badawczej
nazwanej w monitoringu umownie „Krasnystaw - Krupe” od 15 marca do 31 września 2011r.
przeprowadzono 21 kontrole podczas 4 pełnych okresów aktywności nietoperzy:
•
OKRES 1-15-31 marca - opuszczanie zimowisk;
•
OKRES II-I kwietnia - 15 maja - wiosenne migracje, tworzenie kolonii rozrodczych;
•
OKRES III - 1 czerwca - 31 lipca - rozród; szczyt aktywności lokalnych populacji;
•
OKRES IV- 1 sierpnia - 15 września - rozpad kolonii rozrodczych i początek jesiennych migracji w
rojenie.
Kontrole przeprowadzono według zaleceń opracowania pt.: „Tymczasowe wytyczne dotyczące
oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na nietoperze (na rok 2010)". (red. Kepel, 2008). Podczas
kontroli na przełomie kwietnia i maja zaobserwowano znaczny wzrost liczby odnotowanych odgłosów
nietoperzy, co było spowodowane odbywającą się w tym czasie migracją wiosenną gatunków wędrownych.
Aktywność w miesiącach letnich (czerwiec i lipiec - III okres) była średnia - biorąc pod uwagę warunki
Lubelszczyzny, jednak prawdopodobnie wpływ na ten fakt miały długotrwałe okresy niesprzyjającej pogody
(chłody i opady deszczu). Podczas kontroli późnym latem i początku jesieni od sierpnia do polowy września
(IV okres monitoringowy) zarejestrowano kolejny wzrost aktywności. Był on wynikiem wysokiej
aktywności dyspersyjnej po rozpadzie kolonii rozrodczych (02 sierpnia) oraz migracji jesiennej (21
września).
Łącznie podczas dotychczasowych kontroli (okresy I, II, III i IV) zarejestrowano ok. 299
stwierdzeń nietoperzy. Spośród gatunków występujących na Lubelszczyźnie na opisywanej powierzchni
stwierdzono następujące:
1. borowiec wielki Nyctalus noctula
2. mroczek późny Eptesicus serotinus
3. nieoznaczone do gatunku karliki Pipistrellus sp.
4. nieoznaczone do gatunku nocki Myotis sp.
5. nieoznaczone do gatunku gacki Plecotus sp.
W większości rejestrowanymi nietoperzami były: borowce wielkie Nyctalus noctula oraz mroczki
późne Eptesicus serotinus. Ponadto stwierdzono dość liczne karliki Pipistrellus sp. Pozostałe zarejestrowane
gatunki występowały nielicznie. Ze względu na fakt, iż w bieżącym opracowaniu uwzględnione zostały
jedynie wstępnie oznaczone nagrania z przeprowadzonych kontroli - ostateczne liczby sygnałów należących
do poszczególnych gatunków można będzie podać dopiero po zakończeniu całego cyklu monitoringu i
szczegółowej analizie nagrań. Rozkład poszczególnych stwierdzeń nietoperzy na badanej powierzchni na
podstawie dotychczas zgromadzonych danych wydaje się być raczej równomierny, jednak najwięcej
stwierdzeń zanotowano w środkowej części powierzchni. Ponadto rejestrowano aktywność nietoperzy przy
okolicznych zabudowaniach oraz zadrzewieniach. Poszukiwania kolonii prowadzono wsi Bzite, Krupe i
Krynica nie pozwoliły stwierdzić istotnych dużych kolonii nietoperzy. Obecność karlików Pipistrellus sp.
zarejestrowano w północnej części powierzchni - okolice lasu koło wsi Krynica- Kol. Huszów (w gminie
sąsiedniej), a także przy ruinach zamku w Krupem. Jak wynika z obecnie prowadzonych (V okres
monitoringu: 15.IX - 3LX) obserwacji wieczornych (ok. 4 godz. przed zapadnięciem zmroku, które nie
zostały jeszcze zakończone) migracja gatunków wędrownych trwa tu nadal. Migrujące borowce wielkie
obserwowano kilkakrotnie - nietoperze te odbywały przeloty nad środkową częścią powierzchni, w kierunku
południowym i południowo-zachodnim.
Elementy systemu przyrodniczego gminy
Na Przyrodniczy System Gminy:
• obszary węzłowe i węzły ekologiczne większych powierzchni leśnych;
• tereny łącznikowe:
- korytarze ekologiczne – korytarz dolinny rzeki Wieprz przebiegający środkową częścią gminy z południa
na północ;
– sięgacze ekologiczne – w postaci dopływów oraz suchych dolin odbiegających od dolin rzecznych i sieci
wąwozów.
Zabytki
Najwartościowsze obiekty architektury w gminie to:
• „Grobisko" murowany grobowiec o kształcie piramidalnym wzniesiony w I połowie XVII w. w Krynicy mauzoleum arianina Pawła Orzechowskiego, wpisany do rejestru zabytków pod nr A/455 wraz z
wzniesieniem, na którym jest usytuowany - chroniony w granicach parceli.
• Zespół zamkowo - dworski w Krupem złożony z ruin zamku Pawła Orzechowskiego z pozostałościami
fortyfikacji, ruin murów i fos z XWXVII w. oraz dworu, parku i bramy wjazdowej, wozowni na terenie
zespołu zamkowo-dworskiego z końca XVIII w., wpisany do rejestru zabytków pod nr A/309/.
• Cerkiew prawosławna w Krupem - obecnie kościół rzymsko - katolicki p.w. Matki Boskiej
Częstochowskiej wraz z otaczającym drzewostanem, w gran. Działki pod nr CH A/136/42.
• Wiatrak koźlak w Tuligłowach - pod nr CH A/138/44.
• Kurhan wczesnośredniowieczny w Siennicy Nadolnej na polu Andrzeja Antygi, chroniony w granicach
działki, wpisany do rejestru zabytków pod nr C/32
• Kurhan pojedynczy na wzniesieniu za wsią Józefów, d. Żulin chroniony w granicach 2 m od
zewnętrznego obrysu, wpisany do rejestru zabytków pod nr C/56.
• Kurhan podwójny w Józefowie, d. Marynin Kolonia wpisany do rejestru zabytków pod nr C/51.
Potencjalne zmiany stanu środowiska przy braku realizacji projektowanego dokumentu
W sytuacji braku realizacji zapisów Studium (‘wariant zerowy’) przypuszczać należy, że na terenie
gminy następować będzie dalsza, powolna antropopresja i przekształcenia naturalne związana z:
- użytkowaniem rolniczym gleb (nadmiar nawozów i środków chemicznej ochrony roślin);
- wylesieniem oraz przekształceniem na znacznych obszarach naturalnych zbiorowisk leśnych;
- nie zawsze kontrolowanym zagospodarowaniem odpadów i eksploatacją surowców naturalnych;
- emisją zanieczyszczeń gazowych i pyłowych do powietrza, emisją hałasu i promieniowania
elektromagnetycznego do atmosfery, wprowadzaniem ścieków do wód i do ziemi, składowaniem odpadów,
pryzmowaniem obornika i kiszonek na powierzchni ziemi;
- zajmowaniem terenów otwartych pod funkcje budowlane (potencjalnie chaotycznie wprowadzona
zabudowa).
7. STAN ŚRODOWISKA NA OBSZARACH PRZEWIDYWANEGO ZNACZĄCEGO ODDZIAŁYWANIA
USTALEŃ DOKUMENTU
Dysponując niepełnymi danymi monitoringowymi (brak całorocznych obserwacji nietoperzy) i na tak
ogólnym etapie planistycznym (jakim jest zmiana studium) nie można jednoznacznie stwierdzić i wykluczyć
wystąpienia znaczących oddziaływań (rozumianych jako przekroczenia określonych prawem standardów
jakości środowiska, istotnego zagrożenia dla liczebności i bioróżnorodności gatunków, generalnie istotnych
barier dla migracji gatunków kluczowych i chronionych, zagrożenia dla obszarów przyrodniczo cennych)
wynikających z realizacji zapisów Studium, co zostało szerzej omówione w rozdziale 10 niniejszej
Prognozy. Również niepewne jest znacząco negatywne oddziaływanie na najbliższe obszary Natura 2000 (w
tym obszary ważne dla Wspólnoty), cel i przedmiot ich ochrony oraz integralność obszaru.
8. OCENA ISTNIEJĄCYCH PROBLEMÓW OCHRONY ŚRODOWISKA ORAZ SKUTKÓW REALIZACJI
DOKUMENTU DLA ISTNIEJĄCYCH OBSZARÓW CHRONIONYCH
Problemami ochrony środowiska w gminie są naturalne procesy degradacji środowiska:
• przemysł zlokalizowany w mieście Krasnystaw oraz gminach sąsiadujących. Na terenie gminy znajduje
się Cukrownia „Krasnystaw" w Siennicy Nadolnej, której 3-4 miesięczne w roku funkcjonowanie (praca
kampanijna) oddziałuje na środowisko. Pozostałe jednostki nie wpływają w sposób istotny na stan
środowiska.
• nadmiernym zanieczyszczeniem rzek pod względem bakteriologicznym i fizykochemicznym głównie
substancji biogennych, tj. związków fosforu i azotu.
• zanieczyszczenia wód podziemnych pochodzące z pestycydów i przeterminowanych środków
zdeponowanych w mogilniku w Krupem.
Na terenie gminy Krasnystaw ustanowiono następujące formy ochrony przyrody:
•
Skierbieszowski Park Krajobrazowy (z otuliną), którego powierzchnia w granicach gminy
Krasnystaw wynosi 6 779 ha (z 35.488 ha położonych jeszcze w gminie: Grabowiec, Miączyn, Sitno,
Skierbieszów, Stary Zamość oraz Izbica i Kraśniczyn) i powołany został Rozporządzeniem Nr 29 Wojewody
Lubelskiego z dnia 10 sierpnia 2005 r. w sprawie Skierbieszowskiego Parku Krajobrazowego (Dz. Urz. Lub.
Nr 182, poz. 3154). Otulina Parku o powierzchni 12.479 ha, położona jest na terenie gmin: Grabowiec,
Miączyn, Skierbieszów, Sitno, Stary Zamość oraz w powiecie krasnostawskim na terenie gmin: Izbica,
Krasniczyn, Krasnystaw, Siennica Różana. Swym zasięgiem Park obejmuje jeden z najciekawszych pod
względem krajobrazowym mezoregionów wschodniej Polski - Działy Grabowieckie. Obszar jego odznacza
się nadzwyczaj zróżnicowaną rzeźbą terenu. Charakterystyczną cechą Parku jest występowanie gęstej sieci
głębokich wąwozów wyciętych w grubej warstwie lessów. Lasy zajmują jedynie ok. 21 % jego powierzchni
i są to w większości lasy gradowe. Mniejsza różnorodność fauny Skierbieszowskiego PK w porównaniu z
innymi parkami krajobrazowymi województwa związana jest ze stosunkowo małym urozmaiceniem
zbiorowisk leśnych, niewielkim udziałem wód, łąk i torfowisk. W jego obrębie utworzono rezerwat przyrody
„Głęboka Dolina".
•
Grabowiecko - Strzeleckiego Obszaru Chronionego Krajobrazu utworzony na mocy
Rozporządzenia Nr 49 Wojewody Lubelskiego z 28 lutego 2006 r. w sprawie Grabowiecko-Strzeleckiego
Obszaru Chronionego Krajobrazu (Dz. Urz. Woj. Lub. z dnia 04.04.2006 r Nr 69, poz 1288). Leży w
południowo-środkowej części gminy i w sumie zajmuje powierzchnię 26 963 ha. W jego centralnej części
znajduje się Skierbieszowski Park Krajobrazowy. Zachodnia i środkowa część obszaru obejmuje bardzo
bogato urzeźbiony i niezwykle malowniczy teren Wyniosłości Giełczewskiej i Działów Grabowieckich
porozcinany dolinami rzek. Bardzo duże walory krajobrazowe związane są z urozmaiconą rzeźbą terenu. W
krajobrazie wyraźnie zaznacza, się system suchych dolinek i wąwozów wyrzeźbionych w podłożu
lessowym. Lasy, wykazujące duży stopień naturalności, zajmują stosunkowo niewielkie powierzchnie tego
obszaru. Niezwykłym urozmaiceniem krajobrazu jest dolina Wieprza z nieuregulowanym korytem rzeki.
Jego dolinną kontynuacją za północną granicą gminy jest Pawłowski OCK.
•
Rezerwat przyrody „Wodny Dół" - utworzony Zarządzeniem Ministra Ochrony Środowiska,
Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 14 czerwca 1996 r. (M.P. Nr 42, póz. 414 z 1996 r.) - obszar lasu i
nieużytków o powierzchni 185,85 ha. Zajmuje on powierzchnię 185,85 ha i położony jest na terenie
Nadleśnictwa Krasnystaw. Jest to rezerwat krajobrazowo-leśny. Dosyć gęsto rozmieszczone wąwozy
osiągają tutaj do kilkuset metrów długości i do 30 metrów głębokości. Miejscami posiadają prawie pionowe
ściany. Na zboczach wąwozów występują różnorodne, współcześnie kształtujące się mniejsze formy
erozyjne, rozwinięte głównie w postaci nisz, obrywów, progów. Na terenie rezerwatu występuje kilkadziesiąt
rzadkich i chronionych gatunków roślin, z czego około 20 uchodzi za bardzo rzadkie w Polsce środkowo wschodniej.
•
Pomnik przyrody - wzgórze widokowe „Góra Ariańska" w Krynicy - powierzchnia 3,04 ha,
utworzony decyzją Urzędu Wojewódzkiego w Chełmie GT.op-7140/3/83 z dnia 11 lutego 1983 r.
•
Izbicki Przełom Wieprza PLH 060030 znajduje się ok. 8 km na południe od najbliższej turbiny.
Obszar obejmuje fragment naturalnej doliny Wieprza, ważny dla zachowania siedlisk podmokłych i
okresowo podtapianych łąk z Załącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG (zidentyfikowano 5 rodzajów
siedlisk z tego Załącznika), oraz gatunków bezkręgowców z Załącznika II tej dyrektywy. Łącznie występuje
tu 8 gatunków z Załącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Jest to też miejsce występowania zagrożonych
w Polsce gatunków roślin naczyniowych, m. in. jedyne w Polsce stanowisko Veronica paniculata subsp.
paniculata. Obszar o dużych walorach krajobrazowych. Korytarz ekologiczny rangi krajowej. Zagrożeniem
dla wartości przyrodniczych obszaru są: zanieczyszczenie wód Wieprza, wahania poziomu wód, związane z
funkcjonowaniem zbiornika retencyjnego, położonego ok. 8 km powyżej ostoi, zarzucenie wypasu na części
obszaru, presja w kierunku zabudowy niektórych partii wierzchowiny w pobliżu krawędzi doliny oraz
koncepcja regulacji stosunków wodnych w dolinie. Niewielka część znajduje się na terenie StrzeleckoGrabowieckiego Obszaru Chronionego Krajobrazu (34 050,7 ha; 1983). Na terenie obszaru istnieje też
pomnik przyrody obejmujący płat roślinności stepowej w Ostrzycy.
•
Wodny Dół PLH 060026 znajduje się ok. 12 km na południowy-wschód od terenu planowanej
farmy. Drzewostany rezerwatu reprezentowane są głównie przez zespół grądu kontynentalnego TilioCarpinetum. Zespół ten na terenie rezerwatu wykazuje dużą zmienność siedliskową, która związana jest z
silnie urozmaiconą rzeźbą terenu. Największą osobliwością florystyczną tego obiektu jest cieszynianka
wiosenna Hacquetia epipactis -rzadki gatunek karpacki, mający w Polsce północno-wschodnią granicę
zasięgu. Na obszarze tym stwierdzono 6 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Rady 79/409/EWG. Są
to: Pernis apivorus, Dryocopus martius, Dendrocopos medius, Ficedula parva, Ficedula albicollis, Lanius
collurio.Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk „Wodny Dół” PLH 060026 Obszar położony jest w pobliżu
miejscowości Niemienice. Teren ten obejmuje niemal cały przekrój wzgórz rozciągających się ze wchodu na
zachód od przedpola Krasnegostawu. Ostoja leży na Wyżynie Lubelskiej w mezoregionie Wyniosłość
Giełczewska i obejmuje wschodnią część uroczyska "Gilimówka". Jest to teren bogato urzeźbiony z
licznymi wąwozami lessowymi. Różnice wysokości bezwzględnej dochodzą do 85 m. Typologicznie
krajobraz wnętrza ostoi tworzą dwie formy rzeźby i pokrycia terenu:wąwozy i doliny miejscami głęboko
wcięte i porośnięte lasem. Drzewostany rezerwatu reprezentowane są głównie przez zespół grądu
kontynentalnego Tilio-Carpinetum. Zespół ten na terenie rezerwatu wykazuje dużą zmienność siedliskową,
która związana jest z silnie urozmaiconą rzeźbą terenu. Największą powierzchnię zajmuje, wykształcony na
rozległych spłaszczeniach wierzchowinowych i na zboczach wąwozów, podzespół typowy grądu
subkontynentalnego Tilio-Carpinetum typicum. Podzespół wilgotny grądu subkontynentalnego TilioCarpinetum stachyetosum sylvaticae występuje w głębszych rozcięciach erozyjnych o szerszym dnie.
Niewielką powierzchnię zajmuje podzespół grądu wysokiego Tilio-Carpinetum caricetosum pilosae.
Największą osobliwością florystyczną tego obiektu jest cieszynianka wiosenna Hacquetia epipactis - rzadki
gatunek karpacki, mający w Polsce północno-wschodnią granicę zasięgu. Zagrożeniem obszaru jest to, że
obszar graniczy z polami, co umożliwia wnikanie gatunków łąkowych i synantropijnych, nagłe i silne
zjawiska atmosferyczne (wiatr, okiść), erozja wodna , gradacja szkodników.
W celu ochrony cennych wartości przyrodniczo krajobrazowych na terenach Skierbieszowskiego
Parku Krajobrazowego Studium wprowadza zakaz:
• realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu przepisów ustawy
z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz.
1227 i Nr 227, poz. 1505 oraz z 2009 r. Nr 42, poz. 340 i Nr 84, poz.700);
• umyślnego zabijania dziko występujących zwierząt, niszczenia ich nor, legowisk, innych schronień i
miejsc rozrodu oraz tarlisk i złożonej ikry, z wyjątkiem amatorskiego połowu ryb oraz wykonywania
czynności w ramach racjonalnej gospodarki rolnej, leśnej, rybackiej i łowieckiej;
• likwidowania i niszczenia zadrzewień śródpolnych, przydrożnych i nadwodnych, jeżeli nie wynikają z
potrzeby ochrony przeciwpowodziowej lub zapewnienia bezpieczeństwa ruchu drogowego lub wodnego lub
budowy, odbudowy, utrzymania, remontów lub naprawy urządzeń wodnych;
• pozyskiwania do celów gospodarczych skał, w tym torfu, oraz skamieniałości, w tym kopalnych
szczątków roślin i zwierząt, a także minerałów i bursztynu;
• wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z wyjątkiem prac związanych z
zabezpieczeniem przeciwsztormowym, przeciwpowodziowym lub przeciwosuwiskowym lub budową,
odbudową, utrzymaniem, remontem lub naprawą urządzeń wodnych;
• dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli zmiany te nie służą ochronie przyrody lub racjonalnej
gospodarce rolnej, leśnej, wodnej lub rybackiej;
• budowania nowych obiektów budowlanych w pasie szerokości 100 m od linii brzegów rzek, jezior i
innych zbiorników wodnych, z wyjątkiem obiektów służących turystyce wodnej, gospodarce wodnej lub
rybackiej;
• lokalizowania obiektów budowlanych w pasie szerokości 200 m od krawędzi brzegów klifowych oraz w
pasie technicznym brzegu morskiego;
• likwidowania, zasypywania i przekształcania zbiorników wodnych, starorzeczy oraz obszarów wodnobłotnych;
• wylewania gnojowicy, z wyjątkiem nawożenia własnych gruntów rolnych; prowadzenia chowu i hodowli
zwierząt metodą bezściółkową;
• utrzymywania otwartych rowów ściekowych i zbiorników ściekowych;
• organizowania rajdów motorowych i samochodowych;
• używania łodzi motorowych i innego sprzętu motorowego na otwartych zbiornikach wodnych.
• Zakazy, o których mowa w ust. 1, nie dotyczą:
• wykonywania zadań wynikających z planu ochrony;
• wykonywania zadań na rzecz obronności kraju i bezpieczeństwa państwa;
• prowadzenia akcji ratowniczej oraz działań związanych z bezpieczeństwem powszechnym;
• realizacji inwestycji celu publicznego w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o
planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz. U. z 2012 poz. 647), zwanej dalej „inwestycją celu
publicznego”.
Zakaz, o którym mowa wyżej, nie dotyczy realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na
środowisko, dla których sporządzenie raportu o oddziaływaniu na środowisko nie jest obowiązkowe i
przeprowadzona procedura oceny oddziaływania na środowisko wykazała brak niekorzystnego wpływu na
przyrodę parku krajobrazowego.
Zakaz, o którym mowa wyżej, nie dotyczy statków jednostek ratowniczych, jednostek organizacyjnych
właściciela wód lub urządzeń wodnych zlokalizowanych na wodach, inspektorów żeglugi śródlądowej,
Państwowej i Społecznej Straży Rybackiej, promów w ciągu dróg publicznych, prowadzenia racjonalnej
gospodarki rybackiej oraz wykonywania zadań z zakresu ochrony przyrody przez Służbę Parku
Krajobrazowego.
Następnie Studium ustala, że na obszarze rezerwatu przyrody zabrania się:
• budowy lub przebudowy obiektów budowlanych i urządzeń technicznych, z wyjątkiem obiektów i
urządzeń służących celom parku narodowego albo rezerwatu przyrody;
• chwytania lub zabijania dziko występujących zwierząt, zbierania lub niszczenia jaj, postaci
młodocianych i form rozwojowych zwierząt, umyślnego płoszenia zwierząt kręgowych, zbierania poroży,
niszczenia nor, gniazd, legowisk i innych schronień zwierząt oraz ich miejsc rozrodu;
• polowania, z wyjątkiem obszarów wyznaczonych w planie ochrony lub zadaniach ochronnych
ustanowionych dla rezerwatu przyrody;
• pozyskiwania, niszczenia lub umyślnego uszkadzania roślin oraz grzybów;
• użytkowania, niszczenia, umyślnego uszkadzania, zanieczyszczania i dokonywania zmian obiektów
przyrodniczych, obszarów oraz zasobów, tworów i składników przyrody;
• zmiany stosunków wodnych, regulacji rzek i potoków, jeżeli zmiany te nie służą ochronie przyrody;
• pozyskiwania skał, w tym torfu, oraz skamieniałości, w tym kopalnych szczątków roślin i zwierząt,
minerałów i bursztynu;
• niszczenia gleby lub zmiany przeznaczenia i użytkowania gruntów;
• palenia ognisk i wyrobów tytoniowych oraz używania źródeł światła o otwartym płomieniu, z wyjątkiem
miejsc wyznaczonych przez dyrektora parku narodowego, a w rezerwacie przyrody – przez regionalnego
dyrektora ochrony środowiska;
• prowadzenia działalności wytwórczej, handlowej i rolniczej, z wyjątkiem miejsc wyznaczonych w planie
ochrony;
• stosowania chemicznych i biologicznych środków ochrony roślin i nawozów;
• zbioru dziko występujących roślin i grzybów oraz ich części, z wyjątkiem miejsc wyznaczonych przez
dyrektora parku narodowego, a w rezerwacie przyrody – przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska;
• połowu ryb i innych organizmów wodnych, z wyjątkiem miejsc wyznaczonych w planie ochrony lub
zadaniach ochronnych;
• ruchu pieszego, rowerowego, narciarskiego i jazdy konnej wierzchem, z wyjątkiem szlaków i tras
narciarskich wyznaczonych przez dyrektora parku narodowego, a w rezerwacie przyrody – przez
regionalnego dyrektora ochrony środowiska;
• wprowadzania psów na obszary objęte ochroną ścisłą i czynną, z wyjątkiem miejsc wyznaczonych w
planie ochrony oraz psów pasterskich wprowadzanych na obszary objęte ochroną czynną, na których plan
ochrony albo zadania ochronne dopuszczają wypas;
• wspinaczki, eksploracji jaskiń lub zbiorników wodnych, z wyjątkiem miejsc wyznaczonych przez
dyrektora parku narodowego, a w rezerwacie przyrody – przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska;
• ruchu pojazdów poza drogami publicznymi oraz poza drogami położonymi na nieruchomościach
stanowiących własność parków narodowych lub będących w użytkowaniu wieczystym parków narodowych,
wskazanymi przez dyrektora parku narodowego, a w rezerwacie przyrody przez regionalnego dyrektora
ochrony środowiska;
• umieszczania tablic, napisów, ogłoszeń reklamowych i innych znaków niezwiązanych z ochroną
przyrody, udostępnianiem parku albo rezerwatu przyrody, edukacją ekologiczną, z wyjątkiem znaków
drogowych i innych znaków związanych z ochroną bezpieczeństwa i porządku powszechnego;
• zakłócania ciszy;
• używania łodzi motorowych i innego sprzętu motorowego, uprawiania sportów wodnych i motorowych,
pływania i żeglowania, z wyjątkiem akwenów lub szlaków wyznaczonych przez dyrektora parku
narodowego, a w rezerwacie przyrody – przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska;
• wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu;
• biwakowania, z wyjątkiem miejsc wyznaczonych przez dyrektora parku narodowego, a w rezerwacie
przyrody – przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska;
• prowadzenia badań naukowych – w parku narodowym bez zgody dyrektora parku, a w rezerwacie
przyrody – bez zgody regionalnego dyrektora ochrony środowiska;
• wprowadzania gatunków roślin, zwierząt lub grzybów, bez zgody ministra właściwego do spraw
środowiska;
• wprowadzania organizmów genetycznie zmodyfikowanych;
• organizacji imprez rekreacyjno-sportowych – w parku narodowym bez zgody dyrektora parku
narodowego, a w rezerwacie przyrody bez zgody regionalnego dyrektora ochrony środowiska.
• Zakazy, o których mowa w ust. 1, nie dotyczą:
• wykonywania zadań wynikających z planu ochrony lub zadań ochronnych,
• prowadzenia akcji ratowniczej oraz działań związanych z bezpieczeństwem powszechnym;
• wykonywania zadań z zakresu obronności kraju w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa państwa;
• obszarów objętych ochroną krajobrazową w trakcie ich gospodarczego wykorzystywania przez jednostki
organizacyjne, osoby prawne lub fizyczne oraz wykonywania prawa własności, zgodnie z przepisami
Kodeksu cywilnego.
Z kolei w obrębie obszarów Natura 2000: Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk „Izbicki Przełom Wieprza”
PLH 060030 oraz Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk „Wodny Dół” PLH 060026 wprowadza się
następujące zasady:
• zakaz podejmowania działań mogących pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunków
roślin i zwierząt, a także wpłynąć negatywnie na gatunki, dla których ochrony został wyznaczony obszar
Natura 2000,
• realizacja planowanych przedsięwzięć, które nie są bezpośrednio związane z ochroną obszaru Natura 2000
lub nie wynikają z tej ochrony, jeżeli mogą one znacząco oddziaływać na ten obszar, jest dopuszczalna po
uzyskaniu decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia,
• na obszarach Natura 2000 nie podlega ograniczeniu działalność związana z utrzymaniem urządzeń i
obiektów służących bezpieczeństwu przeciwpowodziowemu oraz działalność gospodarcza, rolna, leśna,
łowiecka i rybacka, a także amatorski połów ryb, jeżeli nie zagrażają one zachowaniu siedlisk
przyrodniczych oraz siedlisk roślin lub zwierząt ani nie wpływają w sposób istotny negatywnie na gatunki
roślin i zwierząt, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000.
Wykonywanie koniecznych prac z zakresu ochrony przeciwpowodziowej powinno się odbywać z
uwzględnieniem wymogów ochrony siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków z załączników Dyrektywy
Siedliskowej. Teren gminy leży też w zasięgu Głównego Zbiornika Wód Podziemnych Nr 407 Niecka
Lubelska (Chełm -Zamość) oraz Nr 406 Niecka Lubelska (Lublin) oraz w strefie ochronnej terenów
podmiejskich („Zielonym Pierścieniu”) miasta Krasnystaw. Ponadto w granicach administracyjnych gminy
Krasnystaw wytypowano lasy ochronne: glebochronne (Kompleks Mądre, Namule), masowego wypoczynku
ludności (Niemienice) i uszkodzeń przemysłowych (strefa szkodliwego oddziaływania przemysłu - II strefa
zagrożenia, przemysłowego Kompleks „Mar-dolina" oraz „Borek"), a gleby I-III klasy bonitacyjnej
chronione ustawą o ochronie gruntów rolnych i leśnych.
Najbliższe, leżące poza granicami gminy obszary Natura 2000 to:
- Las Orłowski PLH 060061 znajduje się ok. 2,3 km na południowy - wschód od granicy gminy (około 15,5
km od planowanej farmy). Na terenie obszaru występują dwa typy siedlisk z Zał. I oraz jeden gatunek roślin
z Zał. II Dyrektywy Siedliskowej oraz jeden gatunek ptaka z zał. I Dyrektywy Ptasiej Cicionia Nigra.
Obszar ważny ze względu na zachowanie dobrze wykształconego grądu subkontynentalnego z udziałem
Fagus L., będącego tu na granicy swego zasięgu oraz populacji Cypripedium calceolus i Linum flavum.
Gatunki takie jak: Cephalanthera damasonium, Daphne mezereum, Linum Flaum, Listera opata, Neottia
nidus-avis, Platanthera bifolia to gatunki prawnie chronione w Polsce.
- Łopiennik PLH 060081 znajduje się ok. 3,3 km na zachód od granic gminy (i 14,5 km od planowanej
farmy). Ważne stanowisko obuwika pospolitego, który występuje tu w dwóch skupieniach o liczebności
dochodzącej do 100 pędów. Ponad 50% powierzchni obszaru zajmują siedliska grądu subkontynentalnego.
- Drewniki PLH 060059 znajduje się ok. 8,7 km na południowy - wschód od granicy gminy i ok.16,7 km od
najbliższej elektrowni wiatrowej. planowanej farmy. W granicach obszaru znajdują się dwa typy siedlisk z
Zał. I. oraz jeden gatunek roślin z Zał. II Dyrektywy Siedliskowej. Obszar usytuowany jest na Działach
Grabowieckich, będących wschodnim subregionem Wyżyny Lubelskiej. Grądy tego regionu wyróżniają się
znacznym udziałem w drzewostanie Fagus sylvatica, który osiąga tu północno-wschodnią granicę swego
zasięgu. Fragment grądu w granicach obszaru jest dobrze wykształcony, a w runie występują liczne gatunki
storczyków m.in. Cypripedium calceolus. Obszar obejmuje także bogate gatunkowo murawy
kserotermiczne, w tym jeden z większych znanych w regionie płatów Inuletum ensifoliae.
- Pawłów PLH 161165 zlokalizowany 3,5 km od granic gminy (9,5 km na północ od najbliższej turbiny).
Na obszarze zidentyfikowano 7 rodzajów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG - twarde
oligo - mezotroficzne wody z podwodnymi łąkami ramienic Chara sp., zmiennowilgotne łąki trzęślicowe,
niżowe i górskie łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris), torfowiska przejściowe i
trzęsawiska, górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze młak, turzycowisk i mechowisk, gr¹d
kontynentalny, lasy łęgowe i nadrzeczne zarośla wierzbowe. Występują tu także gatunki roślin z Załącznika
II Dyrektywy Rady 92/43/EWG jak: Ostericum palustre, Cypripedium calceolus, Liparis loeselii. Rejon ten
jest też znaczący w skali regionu ostoi rzadkich gatunków owadów, płazów i gadów. Występuje tu 13
gatunków zwierząt z Załącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Obszar ma również duże znaczenie dla
ochrony ptaków. Odnotowano na tym terenie gatunki ptaków z Załącznika I Dyrektywy Rady 79/409/EWG.
- Dolina Wolicy PLH 060058 - zlokalizowany około 8 km od granic gminy i ok.20 km od najbliższej,
planowanej turbiny wiatrowej. Na terenie obszaru stwierdzono występowanie czterech typów siedlisk z Zał.
I Dyrektywy Siedliskowej oraz trzech gatunków zwierząt i jednego gatunku roślin z Zał. II Dyrektywy
Siedliskowej. Ponadto w obszarze występuje bocian biały, wymieniany w Zał. I Dyrektywy Ptasiej.
Ocena oddziaływania planowanych ustaleń Studium na obszary Natura 2000 i pozostałe formy ochrony
przyrody
W celu zestawienia oddziaływań na najbliżej leżące obszary Natura 2000 (siedliska chronione oraz
gatunki i ich siedliska) w poniższej tabeli przedstawiono skale oceny gdzie:
‘-‘ to oddziaływanie negatywne słabe;
‘- -‘ to oddziaływanie negatywne umiarkowane;
‘- - -‘ to oddziaływanie negatywne znaczące.
ODDZIAŁYWANIE STUDIUM
Rodzaj
BEZPO
ŚREDN
IE
Czas
POŚRED WTÓRNE SKUMUL KRÓTKO
NIE
OWANE TERMIN
OWE
Przestrzeń
ŚREDNIOT DŁUGOT
ERMINOW ERMINO
E
WE
STAŁE
CHWI
LOWE
LOKAL
NE
Wodny Dół
PLH 060026
Izbicki
Przełom
Wieprza
PLH060030
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Drewniki
PLH060059
Las
Orłowski
PLH060061
Łopiennik
PLH060081
Pawłów
PLH060020
Dolina Wolicy
PLH060058
Skierbieszowski
Park Krajobrazowy
Grabowiecko
Strzeleckiego
Obszaru
Chronionego
Krajobrazu
-
Rezerwat przyrody
„Wodny Dół"
PONADL
OKALNE
Izbicki Przełom Wieprza PLH 060030 znajduje się ok. 8 km na południe od najbliższej turbiny i
częściowo pokrywa się z krajowym korytarzem ekologicznym, którym wędrują ptaki i obejmuje fragment
naturalnej doliny Wieprza, ważny dla zachowania siedlisk podmokłych i okresowo podtapianych łąk z
Załącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Łącznie występuje tu też 8 gatunków z Załącznika II Dyrektywy
Rady 92/43/EWG. Jest to też miejsce występowania zagrożonych w Polsce gatunków roślin naczyniowych.
Funkcjonowanie przyszłych farm oraz terenów mieszkaniowych i przemysłowych nie generuje jednak
zagrożenia dla wartości przyrodniczych obszaru tj. zanieczyszczenia wód Wieprza, wahania poziomu wód,
związanego z funkcjonowaniem zbiornika retencyjnego, położonego ok. 8 km powyżej ostoi, zarzucenia
wypasu na części obszaru, czy presji w kierunku zabudowy niektórych partii wierzchowiny w pobliżu
krawędzi doliny oraz regulacji stosunków wodnych w dolinie. Tereny energetyki wiatrowej nie stanowią
bezpośredniego zagrożenia dla przedmiotu i celu ochrony oraz integralności obszaru Natura 2000, ale
pośrednio na ptactwo migrujące, czy bytujące w dolinie Wieprza, dla którego odległe tereny pól mogą być
(ale nie muszą) alternatywnym żerowiskiem. Jedna (najdalej na zachód wysunięta turbina) może też
wpływać odstraszająco na ptaki migrujące korytarzem ekologicznym doliny Wieprza. Podejrzenia te będzie
można poprzeć porealizacyjnymi badaniami monitoringowymi i faktycznymi obserwacjami terenu, dlatego
pewna i jednoznaczna ocena tego, stanowi tu pewną trudność. Na chwilę obecną wyklucza się więc
bezpośrednie, znacząco negatywne oddziaływanie na przedmiot ochrony i integralność obszaru. Pośrednie,
umiarkowanie, negatywne i zależne od czasu i częstotliwości przelotów oddziaływanie będzie można
odnotować na gatunkach wykorzystujących Dolinę Wieprza, jako biegnący wzdłuż niej szlak migracji.
Będzie ono należało do oddziaływań skumulowanych z turbinami zlokalizowanymi w gminach
sąsiednich (stanowiącymi niejako przestrzenną kontynuacje farmy). Wstępny monitoring nietoperzy i
całoroczny ptaków (opisane szczegółowo w rozdziale 6 i 10 pod względem gatunkowym ilościowym oraz
migracyjnym i wykorzystania przedmiotowych terenów) wykazał, iż nie powinno dochodzić do istotnych
pod względem liczebności kolizji ptaków i być może nietoperzy (tu dane nie są pełne) z turbinami. Na
przeloty przez teren farmy pozwalają także optymalne odległości poszczególnych elektrowni od siebie,
pozostawiające przestrzenie powietrzne do wykorzystania (szczególnie przy czasowym braku pracy turbin)
np. przez ptactwo.
Ostoja Wodny Dół PLH 060026 znajdująca się we wschodniej części gminy (ok. 12 km na
południowy-wschód od terenu planowanej farmy) i zajęta jest głównie przez drzewostan grądu
kontynentalnego. Typologicznie krajobraz wnętrza ostoi tworzą dwie wąwozy i doliny miejscami głęboko
wcięte i porośnięte lasem. Nowe, wprowadzane zmiana funkcje nie generują najistotniejszych dla tego
obszaru zagrożeń tj. graniczenie z polami, co umożliwia wnikanie gatunków łąkowych i synantropijnych,
nagłe i silne zjawiska atmosferyczne (wiatr, okiść), erozja wodna, gradacja szkodników. Planowane nowe
tereny, nie będą zajmować jego powierzchni, ani też w jakikolwiek pośredni sposób negatywnie wpływać na
jego stan i funkcjonowanie. To samo tyczy się rezerwatu krajobrazowo-leśnego „Wodny Dół” lokowanego
w tym samym lesie.
Skierbieszowski Park Krajobrazowy obejmujący Lasy Lipina (przygraniczny, wschodni cypel) i
jego otulina (sięgająca do granic administracyjnych gminy miejskiej Krasnystaw). Tereny
powierzchniowych zmian studium (3 tereny RM i jedne teren P,Ec w już zagospodarowanym składowoprodukcyjnym rejonie) oraz elektrownie wiatrowe zlokalizowane są poza parkiem i jego otuliną, co
eliminuje negatywne oddziaływania na jego walory krajobrazowe.
Grabowiecko - Strzeleckiego Obszaru Chronionego Krajobrazu zajmuje południową część
gminy i dolinę Wieprza, przechodząc na północy płynnie w Pawłowski OCK. Bardzo duże walory
krajobrazowe związane są z urozmaiconą rzeźbą terenu - w krajobrazie wyraźnie zaznacza, się system
suchych dolinek i wąwozów wyrzeźbionych w podłożu lessowym. Lasy, wykazujące duży stopień
naturalności, zajmują stosunkowo niewielkie powierzchnie tego obszaru. Niezwykłym urozmaiceniem
krajobrazu jest dolina Wieprza z nieuregulowanym korytem rzeki. To najbliżej niej lokuje się jedną z
planowanych turbin (na północ od miejscowości Krupiec). Będzie ona wpływać nie tyle bezpośrednio na
przedmiot ochrony, co pośrednio na samą dolinę rzeki Wieprz (i połączone z nią funkcjonalnie doliny
cieków Bzdurka i Siennica), które są wykorzystywane jako korytarze migracyjne (głównie ptactwa).
Oddalona o 2,3 km od granicy OCK (oraz 1,8 km od stawu i 1,7 km od rzeki Bzdurki) turbina może działać
odstraszająco, zarówno na ptaki bytujące i żerujące na terenie OCK jak i zbiornika wodnego w okolicy
Józefowa i Bzite. Podejrzenia te mogą zostać potwierdzone dopiero na etapie monitoringu porealizacyjnego,
tóry stwierdzi faktyczne jej oddziaływanie. Poza tym farma, jako kompleks 8 turbin będzie prawdopodobnie
widoczna z terenu obszaru chronionego - nie wpłynie ona bezpośrednio na walory krajobrazowe OCK, ale
pogorszy odczucia wizualne osób przebywających w granicach obszaru chronionego. Będzie to słabe,
pośrednie negatywne oddziaływanie o znaczeniu lokalnym (lecz skumulowane z negatywnym
odstraszającym oddziaływaniem turbin innych planowanych w tym rejonie elektrowni wiatrowych, czy
zajmowaniem przez nie obszarów żerowiskowych alternatywnych dla doliny, co akurat nie jest
potwierdzone obserwacjami).
Rezerwat przyrody „Wodny Dół" utworzony na terenie lasu i nieużytków (rezerwat krajobrazowoleśny) w zachodniej części gminy. Umiejscowiony jest w bezpiecznej odległości zarówno od pojedynczych
zmian polegających na wprowadzeniu zabudowy (mieszkaniowej i przemysłowej), jak i turbin wiatrowych,
które mogłyby zająć powierzchnie chronione i wpłynąć negatywnie na walory krajobrazowe terenu.
Pozostałe, wymienione w tabeli i przytoczone wyżej w części opisowej ostoje Natura 2000: Las
Orłowski, Pawłów, Łopiennik oraz Dolina Wolicy i Drewniki z racji na swoje znaczące oddalenie
(powyżej 3 km. od granicy gminy) od planowanych zmian min.9 km) i to, że przedmiotem ochrony w tych
ostojach są głównie siedliska roślinne nie będą narażone na negatywne oddziaływanie planowanej farmy
wiatrowej i pozostałych, wprowadzanych zmianą funkcji. Również pomnik przyrody „Góra Ariańska"
leży poza zasięgiem przedmiotowych zmian i nie ma on związku przestrzennego z obiektem chronionym, a
więc i nie oddziałuje na niego w żaden sposób.
Nie prognozuje się, by ustalenia Studium miały znaczący (tj. powodując zasadniczą zmianę
określonych parametrów jakości środowiska, zagrożenia dla liczebności i bioróżnorodności gatunków,
istotnych bariery dla migracji, zagrożenia dla obszarów przyrodniczo cennych, w tym dla celu i przedmiotu
ochrony obszarów Natura 2000 oraz integralności tego obszaru), bezpośredni wpływ na istniejące i
projektowane prawne formy ochrony przyrody.
CELE OCHRONY ŚRODOWISKA SZCZEBLA KRAJOWEGO
UWZGLEDNIONE W OPRACOWYWANYM DOKUMENCIE
I
MIĘDZYNARODOWEGO
Mimo iż Studium stanowi dokument o znaczeniu lokalnym, to przy jego sporządzaniu pośrednio
uwzględniono cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu krajowym i międzynarodowym
dotyczące głównie:
• ochrony powierzchni ziemi , racjonalnego gospodarowania i zachowania wartości przyrodniczych
określonych w przepisach szczegółowych, tj.: ustawa Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r.
(Dz. U. z 2008 r. nr 25, poz. 150 z późn. zm.), Ustawa o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 (Dz. U.
z 2004 Nr 92 poz.880 z późn. zm.) i Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U.
2005, nr 228, poz.1947 z późn. zm.);
• utrzymanie norm odnośnie jakości gleb określonych w przepisach szczegółowych, tj.: Ustawą z dnia 3
lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. z 2004 r. nr 121, poz. 1266);
• ochrony wód podziemnych oraz prowadzenia odpowiedniej gospodarki wodno-ściekowej określonych w
przepisach szczegółowych, tj.: Program Ochrony Środowiska województwa lubelskiego, ustawa Prawo
wodne z dnia 18 lipca 2001 r. (Dz. U. z 2005 r., Nr 239, poz. 2019 z późn. zm.), Krajowy Program
Oczyszczania Ścieków Komunalnych 2003, Ramowa Dyrektywa Wodna ustanawiająca ramy
wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej, dział III ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo
wodne (Dz. U. z 2005r. Nr 239, poz. 2019 z p. zm.), Plan gospodarowania wodami w obszarze dorzecza
Wisły (MP z 2011 r. Nr 49, poz.549) w odniesieniu do Jednolitej Części Wód Podziemnych;
• ochrony powietrza określonych w przepisach szczegółowych, tj.: Program Ochrony Środowiska
województwa lubelskiego i Program ochrony środowiska dla Powiatu Krasnostawskiego na lata 2009-2012;
• utrzymanie norm odnośnie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku, określonych w przepisach
szczegółowych, tj.: ustawa Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz. U. z 2008 r. nr 25,
poz. 150 z późn. zm.) oraz odpowiednie rozporządzenia do niej;
• prawidłowej gospodarki odpadami określonej w przepisach szczegółowych, tj.: Ustawa 27 kwietnia 2001
o odpadach (Dz. U. 2010 Nr 185 poz. 1243 z późn.zm.), Program Ochrony Środowiska województwa
lubelskiego, Plan gospodarki odpadami dla województwa lubelskiego 2011;
• ochrony korytarzy ekologicznych - zachowania i kształtowania ich drożności ekologiczno-przestrzennej
(doliny Wieprza z dopływami) zgodnie z Planem Zagospodarowania Przestrzennego Województwa
Lubelskiego i Ustawą o ochronie przyrody z 16 kwietnia 2004r;
• ochrony walorów krajobrazowych (przez zachowanie OCK i PK) zgodnie z Europejską Konwencją
Krajobrazową;
• utrzymania procesów ekologicznych i stabilności ekosystemów, różnorodności biologicznej, ciągłości
istnienia gatunków roślin, zwierząt i grzybów wraz z ich siedliskami oraz utrzymania i przywracania do
właściwego stanu siedlisk przyrodniczych zgodnie z Ustawą z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody
(Dz. U. nr 92. poz. 880 z późn. zm.), ustawą Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz. U.
Z 2008 r. nr 25, poz. 150 z późn. zm.) oraz Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa
Lubelskiego na lata 2007 – 2013, Polityką ekologiczną państwa na lata 2007-2010, Krajową strategią
ochrony i umiarkowanego użytkowania różnorodności biologicznej wraz z Programem działań – 2003 –
która jest przełożeniem Konwencji o różnorodności biologicznej z 1992r (Rio de Janeiro).
• ochrony dzikiej fauny i flory oraz siedlisk naturalnych , zgodnie z Konwencją Berneńską z 1979 r.,
Dyrektywą Rady 92/43/EWG w sprawie ochrony naturalnych siedlisk oraz dzikich zwierząt i roślin i
Dyrektywą Rady 79/409/EWG w sprawie ochrony dzikich ptaków;
• gospodarowania dolinnymi terenami podmokłymi z godnie z Konwencją o obszarach wodno-błotnych
mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko życia ptactwa wodnego-Ramsar 1971;
• lokalizacji obiektów mogących znacząco oddziaływać na środowisko , obszarów o szczególnych walorach
przyrodniczych, optymalizacji potrzeb transportowych, wykorzystywania odnawialnych źródeł energii i
zachowania proporcji pomiędzy terenami zainwestowanymi i biologicznie czynnymi zgodnie z Polityką
ekologiczną państwa na lata 2007 – 2010, Ustawą z dnia 12 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w
środowisku i ich naprawie (Dz. U. 2007, nr. 75, poz.493 oraz z 2008, nr 138, poz.865), Dyrektywą
85/337/EWG w sprawie oceny wpływu wywieranego przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne
na środowisko oraz Konwencją z Espoo z 1991r. o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście,
transgranicznym.
Ponieważ na terenie objętym przedmiotowymi zmianami nie występują cenne elementy przyrody
(ekosystemy, siedliska, gatunki, walory krajobrazu) o randze międzynarodowej, czy chociażby krajowej w
ocenie tej trudno odnieść się do:
• Konwencji Berneńskiej o ochronie dzikiej fauny i flory europejskiej oraz siedlisk;
• Konwencji o różnorodności biologicznej Rio de Janeiro z 1992r;
• Konwencji o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt - Bonn 1979r;
• Konwencji o obszarach wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza, jako
środowisko życiowe ptactwa wodnego – Ramsar 1971r.
Analizując wieloaspektowy „Przestrzenne Aspekty Lokalizacji Energetyki Wiatrowej w
Województwie Lubelskim” należy stwierdzić, że wytyczona w Studium przestrzeń pod lokalizację turbin
wiatrowych leży w terenie lęgowym i żerowiskowym ptaków wodno-błotnych i jedna z planowanych turbin
(skrajnie zachodnia, zlokalizowana najbliżej doliny Wieprza) zlokalizowana jest na granicy obrębu
lęgowiska gatunków strefowych o dużych areałach żerowiskowych i obszarów specjalnej ochrony ptaków
sieci Natura 2000. Jest to więc obszar z istotnymi ograniczeniami mogącymi uniemożliwić realizację
inwestycji (posadowienia 1 turbiny). Pozostałe 7 turbin ulokowane zostało w obszarze proponowanym
do rozwoju energetyki wiatrowej (i nie występują tu kolizje z miejscami bytowania, żerowanie, trasami
migracji sezonowych oraz dobowych ptaków i nietoperzy). „Wojewódzki Program Rozwoju
Alternatywnych Źródeł Energii w Województwie Lubelskim” pokazuje, że gmina ta lokowana jest
poza obszarem o największych zasobach energetycznych wiatru (ale też bez przeciwwskazań do tego typu
inwestycji) i w obszarze o najkorzystniejszych warunkach rozwoju energetyki słonecznej (potencjalna
energia użyteczna powyżej 950 kWh/m kw), a także w obszarze o potencjalnych możliwościach
wykorzystania biogazu.
Generalnie lokalizacja terenów pod lokalizacje urządzeń wiatrowych w gminie Krasnystaw jest
zgodna z art.33 ust.1 Ustawy o ochronie przyrody oraz wymogami ustawy Prawo ochrony środowiska
(art.71-73).
10. OCENA ZNACZĄCYCH ODDZIAŁYWAŃ NA POSZCZEGÓLNE KOMPONENTY ŚRODOWISKA
Przeznaczenie terenów pod planowane kierunki i rodzaje zagospodarowania będzie oddziaływać na
poszczególne elementy środowiska, ale pomimo bezpośredniego i stałego charakteru niektórych
oddziaływań przy zastosowaniu nowoczesnych rozwiązań technicznych, przekroczenie standardów jakości
środowiska określonych prawem jest mało prawdopodobne. Zaznaczyć tu jednak trzeba, że zgodnie z
Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010r o przedsięwzięciach mogących znacząco
oddziaływać na środowisko - Dz. U. Nr 213 poz.1397, kluczowa zmiana funkcji terenu może należeć do
przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko.
Według opracowania pt. ”Przestrzenne Aspekty Lokalizacji Energetyki Wiatrowej Województwie
Lubelskim” lokalizacja 8 turbin, w 7 przypadkach wytypowana jest w obszarach predysponowanych do tych
funkcji, a w jednym (turbina zachodnia) leży na granicy z obszarami z istotnymi ograniczeniami mogącymi
uniemożliwić realizację inwestycji. Generalnie obszary typowane w Studium do rozwoju energetyki
wiatrowej znajdują się poza lęgowiskami gatunków strefowych i obszarami sieci Natura 2000 (w tym
ostojami ptaków o znaczeniu międzynarodowym) oraz terenami lęgowisk i żerowisk ptaków wodnobłotnych czy dużymi koloniami lęgowymi ptaków oraz koloniami letnimi i żerowiskami, a także
lęgowiskami nietoperzy.
„Wojewódzki Program Rozwoju Alternatywnych Źródeł Energii w Województwie Lubelskim”
lokuje gminę Krasnystaw poza obszarem o największych zasobach energetyki wiatrowej, ale za to w
obszarze o najkorzystniejszych warunkach rozwoju energetyki słonecznej (potencjalna energia
użyteczna powyżej 950 kWh/m kw), a także w obszarze o potencjalnych możliwościach wykorzystania
biogazu. Analizując wieloaspektowy „Przestrzenne Aspekty Lokalizacji Energetyki Wiatrowej
Województwie Lubelskim” należy stwierdzić, że wytyczona w Studium przestrzeń pod lokalizację turbin
wiatrowych leży w terenie lęgowym i żerowiskowym ptaków wodno-błotnych i jedna z planowanych turbin
(skrajnie zachodnia, zlokalizowana najbliżej doliny Wieprza) zlokalizowana jest na granicy obrębu
lęgowiska gatunków strefowych o dużych areałach żerowiskowych i obszarów specjalnej ochrony ptaków
sieci Natura 2000. Jest to więc obszar z istotnymi ograniczeniami mogącymi uniemożliwić realizację
inwestycji (posadowienia 1 turbiny), co może zostać potwierdzone dopiero po uruchomieniu turbin.
Pozostałe 7 turbin ulokowane zostało w obszarze proponowanym do rozwoju energetyki wiatrowej (i
nie występują tu kolizje z miejscami bytowania, żerowanie, trasami migracji sezonowych oraz dobowych
ptaków i nietoperzy).
Generalnie lokalizacja terenów pod lokalizacje urządzeń wiatrowych w gminie Krasnystaw jest
zgodna z art.33 ust.1 Ustawy o ochronie przyrody oraz wymogami ustawy Prawo ochrony środowiska
(art.71-73). Ponadto w celach ochronnych w kwestii odnawialnych źródeł energii Studium wprowadza
zapis, że możliwość lokalizacji urządzeń wytwarzających energię z odnawialnych źródeł energii
(elektrownie wiatrowe, biogazownie, instalacji solarnych) zgodnie z uwarunkowaniami rozwoju energetyki
zawartymi w „Wojewódzkim Programie Rozwoju Alternatywnych Źródeł Energii dla Województwa
Lubelskiego” z uwzględnieniem następujących zasad i założeń:
• budowa urządzeń wytwarzających energię z odnawialnych źródeł energii po identyfikacji i ograniczeniu
do minimum ryzyka przyrodniczego oraz niekorzystnego oddziaływania na środowisko akustyczne i
krajobraz;
• na etapie opracowania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego przeznaczenie terenów dla
rozwoju energetyki uwarunkowane jest analizą, oceną i stwierdzeniem (w prognozie oddziaływania na
środowisko) braku możliwości wystąpienia znaczącego negatywnego oddziaływania na środowisko
przyrodnicze w tym obszary i gatunki chronione, ptaki, nietoperze oraz klimat akustyczny i krajobraz;
• realizacja planowanych inwestycji powinna być poprzedzona monitoringami przyrodniczymi;
• rozwiązania technologiczne nie powinny odbiegać od standardów stosowanych w obiektach związanych z
tego typu działalnością i opierać się na nowoczesnej technologii;
• połączenie poszczególnych urządzeń energetyki odnawialnej z istniejącym systemem energetycznym
należy realizować za pośrednictwem linii elektroenergetycznych średniego lub wysokiego napięcia z
możliwością budowy stacji WN/SN, w uzgodnieniu z właściwym zarządcą sieci, minimalizując ich
oddziaływanie na środowisko oraz krajobraz, ze wskazaniem tworzenia systemów kablowych
(podziemnych) z dopuszczeniem linii napowietrznych,
• dopuszcza się lokalizację podziemnej i nadziemnej infrastruktury,
• lokalizację stacji WN/SN, a także przebieg dróg i sieci oraz lokalizację urządzeń związanych z
eksploatacją urządzeń energetyki odnawialnej należy ustalić w miejscowych planach zagospodarowania
przestrzennego,
• dopuszcza się budowę sieci dróg wewnętrznych pomiędzy obiektami siłowni w sposób umożliwiający
połączenie ich z drogami publicznymi po uzgodnieniu zjazdów z właściwym zarządcą drogi;
• w przypadku realizacji budowli siłowni wiatrowych należy ponadto:
• zachować minimalne odległości od budynków mieszkalnych przyjmując min. 400m,
• pożądana odległość posadowienia siłowni wiatrowej od skrajnego przewodu planowanych
napowietrznych linii 110 kV powinna być większa niż 3d, gdzie d jest średnicą koła zataczanego przez
łopaty siłowni wiatrowej;
• wzdłuż trasy napowietrznych linii elektroenergetycznych o napięciu do 45 kV ustala się pasy terenu, w
których przy dowolnym stanie pracy siłowni wiatrowej, nie może znaleźć się jakikolwiek jej element (w
szczególności łopaty siłowni); w przypadku braku możliwości spełnienia wymienionego warunku
dopuszcza się wykonanie przebudowy kolidującej linii napowietrznej na kablową na koszt i staraniem
inwestora planowanych elektrowni wiatrowych; oś symetrii wymienionego pasa terenu wyznaczają słupy
linii, szerokość tych pasów terenu dla danego typu linii:
• Rodzaj linii
• Linie niskiego napięcia (do 1
• Linie średniego napięcia (do 45
kV)
kV)
• Linia jednotorowa
• 20 m
• 25 m
• Linia dwutorowa
• 25 m
• 30 m
• w wyznaczonych strefach ochronnych związanych z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu
i użytkowaniu terenu wprowadza się zakaz zalesień terenów rolnych,
• w wyznaczonych strefach ochronnych związanych z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu
i użytkowaniu terenu wprowadza się zakaz lokalizacji terenów o funkcjach wymagających ochrony przed
hałasem przekraczającym odpowiednio 40 dB i 45 dB w porze nocnej,
• wszelkie projektowane obiekty o wysokości równej i większej od 50 m npt. podlegają zgłoszeniu do
Szefostwa Służby Ruchu Lotniczego Sił Zbrojnych RP.
Oddziaływanie na zdrowie i życie ludzi
Rezerw terenowych pod urządzenia energetyki wiatrowej (emitujące hałas) nie lokalizuje się w
bezpośrednim sąsiedztwie zabudowy i stałego przebywania ludzi. Turbiny wiatrowe powodują jednak efekt
stroboskopowy i ‘przesuwania cienia’, co może wpływać drażniąco dla przypadkowego obserwatora
obiektów. Mimo tego należy zwrócić szczególną uwagę przy wyznaczaniu szczegółowych zasad
zagospodarowania tych terenów na etapie planów miejscowych i zadbać o możliwie najlepszy stan
techniczny montowanych urządzeń. Na etapie budowy i realizacji zapisów Studium incydentalnie może
dojść do typowych dla placu budowy wypadków, co określić można, jako oddziaływanie pośrednie i
chwilowe.
Elektrownie wiatrowe, z racji charakteru wykonywanej pracy związanej z przemianą energii wiatru
na energie elektryczną są źródłem hałasu infradźwiękowego, który odbierany jest w organizmie głównie
przez narząd słuchu oraz przez receptory czucia wibracji. Posiłkując się kryteriami dotyczącymi stanowisk
pracy stwierdzono, że praca elektrowni wiatrowych nie stanowi źródła infradźwięków o poziomach
mogących zagrozić zdrowiu ludzi szczególnie, że elektrownie wiatrowe lokalizowane są w odległościach nie
mniejszych niż 500 m od zabudowy zagrodowej. Zmierzone poziomy infradźwięków farm wiatrowych w
Szwecji w odległości 500 m od wieży turbiny zbliżone były praktycznie do poziomów tła. Infradźwięki
stanowią problem głównie w środowisku pracy, gdyż ich głównym źródłem są liczne urządzenia
wykorzystywane generalnie w przemyśle. Energia towarzysząca infradźwiękom może wywoływać zjawisko
rezonansu narządów wewnętrznych człowieka, odczuwalne już od 100 dB. Poziom ciśnienia akustycznego
162 dB, przy częstotliwości 2 Hz, wywołuje ból ucha środkowego. Jak wskazują jednak wyniki pomiarów
infradźwięków generowanych przez turbiny wiatrowe, ich poziom nie przekracza wartości, które mogłyby
wywoływać tego typu objawy. Pozostałe uciążliwości hałasowe (np. komunikacyjne) też powinny mieścić
się w określonych prawem normach.
W ocenie wpływu hałasu na zdrowie i działalność człowieka przyjmuje się następujące wartości
kryterialne:
−
LAeqD 55 dB oraz LAeqN 45 dB – warunki zapewniające komfort akustyczny;
−
LAeqD 60 dB oraz LAeqN 50 dB – warunki zapewniające właściwy klimat akustyczny, hałas
subiektywnie jest odczuwalny jednak jako średnio uciążliwy;
−
LAeqD > 70 dB oraz LAeqN > 60 dB – warunki stwarzające zagrożenie zdrowia.
W przypadku projektowanej farmy wiatrowej w poziom emitowanego hałasu w rejonie zabudowy
zagrodowej nie będzie przekraczał 45 dB. Można zatem stwierdzić, że na terenach zabudowy zagrodowej
sąsiadujących bezpośrednio z analizowaną farmą, nie wystąpią warunki akustyczne stwarzające zagrożenie
dla zdrowia.
Obracające się łopaty wirnika turbiny wiatrowej rzucają również na otaczające je tereny cień,
powodując tzw. efekt migotania, z którym to mamy do czynienia głównie w krótkich okresach dnia, w
godzinach porannych i popołudniowych, gdy nisko położone na niebie słońce świeci zza turbiny, a cienie
rzucane przez łopaty wirnika są mocno wydłużone (jest on szczególnie zauważalny w okresie zimowym,
kiedy to kąt padania promieni słonecznych jest stosunkowo mały). Obracające się łopaty turbiny wiatrowej
mogą wytwarzać efekt stroboskopowy. Zjawisko polega na pojawieniu się cienia wywołanego na skutek
obracających się śmigieł elektrowni wiatrowej, co w konsekwencji powoduje zrzut pulsującego cienia na
otaczający krajobraz i zabudowę zagrodową. Migotanie o częstotliwości powyżej 2,5 Hz, zwane efektem
stroboskopowym, może być dla człowieka uciążliwe. Maksymalne częstotliwości migotania wywołanego
przez współczesne turbiny wiatrowe nie przekraczają jednak 1 Hz, czyli znajdują się dużo poniżej progowej
wartość 2,5 Hz i nie powinny być odbieranie jako szkodliwe. Aby efekt migotania cieni wywoływany przez
elektrownie wiatrowe mógł osiągnąć częstotliwość efektu stroboskopowego, rotor wiatraka musiałby
wykonywać 50 obrotów wirnika na minutę, tymczasem nowoczesne wolnoobrotowe turbiny obracają się z
prędkością maksymalną 20 obrotów na minutę. Intensywność zjawiska migotania cieni, a tym samym jego
odbiór przez człowieka, uzależnione są od kilku czynników (nie do końca znanych na tym etapie):
- wysokości wieży i średnicy wirnika;
- odległości obserwatora od farmy wiatrowej (im zabudowania mieszkalne są bardziej oddalone od
inwestycji, tym efekt migotania cieni jest mniejszy. Zakłada się, że nie jest on w ogóle dostrzegalny przy
odległości równej 10-krotnej długości łopaty wirnika, a więc średnio przy 400 – 800 metrach);
- pory roku;
- zachmurzenia – im większe zachmurzenie tym mniejsza intensywność migotania cieni;
- obecności drzew pomiędzy turbiną wiatrową a obserwatorem – znajdujące się pomiędzy turbiną wiatrową
a obserwatorem drzewa lub budowle znacznie redukują efekt migotania cieni;
- orientacji okien w budynkach, które znajdują się w strefie migotania cieni;
- oświetlenia w pomieszczeniu – jeśli dane pomieszczenie doświetlenie jest przez oświetlenie sztuczne bądź
przez okno, które nie znajduje się w strefie oddziaływania cieni, intensywność zjawiska migotania cieni w
danym pomieszczeniu będzie znacznie ograniczona.
Przede wszystkim farm wiatrowych (emitujące hałas i dające efekt stroboskopowy) nie lokalizuje się
w sąsiedztwie zabudowy i stałego przebywania ludzi. Pozostałe uciążliwości hałasu (np. komunikacyjne, na
drogach dojazdowych do turbin) powinny mieścić się w określonych prawem normach. Mimo tego należy
zwrócić szczególną uwagę przy wyznaczaniu szczegółowych zasad zagospodarowania tych terenów na
etapie projektów wykonawczych i w fazie realizacji oraz zadbać o możliwie najlepszy stan techniczny
montowanych urządzeń.
W czasie zimy zdarzają się niekiedy sytuacje, gdy na łopatach wirnika nagromadzi się śnieg lub lód,
który po długim okresie pozostawania w nienaruszonym przez obroty w momencie poruszenia turbiny może
opaść w dół, lub zostać odrzuconym nieznacznie na bok. Zagrożenie tym zjawiskiem jest niewielkie, gdyż
takie sytuacje zdarzają się rzadko. Bezpieczna odległość turbiny od takich miejsc wynosi tyle co promień
wirnika i dodatkowe 5 metrów, a zatem w przypadku planowanej inwestycji ok. 50 metrów. Stwarzają one
jednak zagrożenie dla osób przebywających w pobliżu.
Okresowe wzmożenie transportu kołowego na drogach dojazdowych, przede wszystkim na etapie
realizacji planowanych inwestycji, nie powinno wpłynąć w sposób istotny na warunki komunikacyjne
rejonu. Uciążliwości związane z eksploatacją nowych terenów nie będą się wiązać z ograniczeniem
korzystania np. z drogi publicznej, z wody, elektryczności, czy środków łączności.
Na terenach objętych Studium nie występują mogące stanowić zagrożenie dla życia i mienia ludzi
ruchy osuwiskowe, a w celu ochrony przeciwpowodziowej Studium ustala wymagania ochrony
przeciwpowodziowej:
–lokalizacji zabudowy poza obszarami bezpośredniego zagrożenia powodzią (oznaczonymi na rysunku
studium jako obszary wielkiej wody o prawdopodobieństwie 0,5%),
–w strefach potencjalnego zagrożenia powodzią zagospodarowanie terenu należy realizować tak, aby
minimalizować negatywne skutki ewentualnych podtopień, wskazana jest poprawa zabezpieczenia
przeciwpowodziowego dla tych terenów,
–pozostawienie obszarów bezpośredniego zagrożenia powodzią w użytkowaniu łąkowo - wodnym z
zakazem zalesiania i zadrzewiania,
–racjonalne retencjonowanie wód oraz użytkowanie budowli przeciwpowodziowych, a także sterowanie
przepływami wód,
–budowanie i utrzymywanie wałów przeciwpowodziowych i kanałów ulgi,
–zachowanie i tworzenie wszelkich systemów retencji wód, budowa i rozbudowa zbiorników retencyjnych,
suchych zbiorników przeciwpowodziowych oraz polderów przeciwpowodziowych,
–poprawa stanu koryta potoków i progów wodnych,
–doposażenie gminnych jednostek straży pożarnej, doskonalenie procedur i wyposażenie gminnych formacji
obrony cywilnej i osób uczestniczących w procesie zarządzania kryzysowego przeciwdziałaniu klęskom i
zagrożeniom.
W wyznaczonym obszarze zasięgu wielkiej wody o prawdopodobieństwie 0,5% (a tym bardziej 1%)
wprowadza się następujące zasady:
–zakazuje się sadzenia drzew lub krzewów, z wyjątkiem plantacji wiklinowych na potrzeby regulacji wód
oraz roślinności stanowiącej element zabudowy biologicznej dolin rzecznych lub służącej do wzmacniania
brzegów, obwałowań lub odsypisk;
–zakazuje się zmiany ukształtowania terenu, składowania materiałów oraz wykonywania innych robót, z
wyjątkiem robót związanych z regulacją lub utrzymywaniem wód, a także utrzymywaniem lub odbudową,
rozbudową lub przebudową wałów przeciwpowodziowych wraz z ich infrastrukturą,
–obowiązuje zapewnienie swobodnego spływu wód powodziowych.
Zwraca się też uwagę na możliwość zaistnienia konfliktów społecznych także ze strony organizacji
ekologicznych, próbujących nie dopuścić do realizacji inwestycji energetyki odnawialnej - terenów
alternatywnych źródeł energii, mogących jednoznacznie kojarzyć się z nierozpoznanymi zagrożeniami,
mimo tego, że biogazownie są jednym z najmniej kolizyjnych (po elektrowniach słonecznych),
alternatywnych źródeł energii (uciążliwości zapachowe mogą towarzyszyć jedynie w fazie transportu
materiału, czy nieprzewidzianego, okresowego składowania). Surowce dostarczane są bezpośrednio do
komór fermentacyjnych lub do silosów magazynowych. Przefermentowana biomasa transportowana jest do
silosów lub lagun (a następnie wywożona na pola jako nawóz) wykładanych specjalną folią odporną na
działanie czynników biologicznych, chemicznych i promieni UV. W procesie beztlenowej fermentacji
biomasy powstaje głównie metan i dwutlenek węgla, które nie wykazują działania toksycznego (mogą
jednak wypierać tlen i powodować trudności z oddychaniem) oraz niewielkie ilości siarkowodoru i
amoniaku, czy tlenku węgla, wykazujące działanie kancerogenne. Gaz składowiskowy może mieć
nieprzyjemną woń, wynikającą zarówno z zapachu zdeponowanych odpadów, jak i gazowych produktów ich
rozkładu. Wśród odorowych składników biogazu do najbardziej uciążliwych należą: tiole (merkaptany),
siarkowodór (H2S), amoniak (NH3), siarczek dimetylowy (CH3 – S – CH3), siarczek dietylowy (CH2 – S –
CH2) i metyloamina i trimetyloamina (CH 3 – NH2), (CH3 – 3N). Uciążliwość zapachowa odpadów jest
najbardziej dokuczliwa we wczesnych fazach ich rozkładu. Ocena intensywności odoru oparta jest na
subiektywnym wrażeniu organoleptycznym. Trudność oceny dodatkowo potęgują różnice w publikowanych
wartościach stężeń wykrywalności węchowej odorantów, wynikające ze stosowania różnych metod
pomiarowych lub różnych definicji stężenia progowego. Wielkość progowa może być przyjmowana jako
kryterium oceny uciążliwości zapachowej dla pojedynczych substancji odorotwórczych oraz dla mieszanin
charakteryzujących się wyraźną dominacją jakiej, konkretnej woni. Uciążliwość odorową składowiska
minimalizuje się stosując pochłaniające warstwy materiałów izolujących. Ostatnio stosowane są również
różnej skuteczności bariery antyodorowe w postaci preparatów rozpylanych w powietrzu. W określonych
warunkach biogaz z powietrzem mogą tworzyć mieszaninę wybuchową Do samozapłonu i wybuchu biogazu
może dojść zwłaszcza na źle uszczelnionych i niedokładnie ubijanych składowiskach. Również nierozważne
obchodzenie się z otwartym ogniem, iskrzenia przełączanych urządzeń elektrycznych lub uderzenie pioruna
może spowodować pożar.
Pozostałe oddziaływania (jak np. elektrownie słoneczne) będą miały głównie charakter neutralny dla
zdrowia i życia ludzi. Generalnie zmiany Studium nie powinny powodować powstawania nowych obszarów
o stałej, ponadnormatywnej uciążliwości dla środowiska życia ludzi. Zaproponowanie nowych form
ochrony przyrody, zalesień czy akceptacja stref zrównoważonego rozwoju wpłyną pośrednio, pozytywnie na
jakość istniejących przestrzeni życia lokalnej społeczności i zaspokoją jej potrzeby.
Potencjalnym źródłem zagrożenia na tym terenie może być transport drogowy (stan techniczny
pojazdów przewożących m.in. towary niebezpieczne, drogami o różnej nawierzchni) i zły stan techniczny,
czy awarie podczas pracy maszyn budowlanych. Na etapie budowy i realizacji zapisów Studium
incydentalnie może dojść do typowych dla placu budowy wypadków, co określić można, jako oddziaływanie
pośrednie i chwilowe. Również pozostałe proponowane funkcje zagospodarowania terenów nie
wprowadzą dodatkowych zagrożeń dla zdrowia ludzi. Od linii 110 kV i gazociągu magistralnego
wprowadzone zostaną wymagane prawem strefy techniczne, uniemożliwiające w ich obrębie posadowienie
zabudowy. Studium nie wprowadza istotnych nowych funkcji mogących stanowić źródło poważnych awarii.
Oddziaływania na ludzi będą miały głównie neutralny, stały charakter o lokalnym zasięgu.
Oddziaływania o charakterze chwilowym i negatywnym związane będą z sytuacjami awaryjnymi i
wypadkami, a także głównie fazą budowy obiektów.
Oddziaływanie na ekosystemy, różnorodność biologiczna
Struktura przestrzenna wprowadzonej punktowo zabudowy kubaturowej (pojedynczy obszar
zabudowy zagrodowej, przemysłowej na zasadzie dostosowania terenów zainwestowanych oraz energii
odnawialnej i dróg obsługujących te tereny) nieznacznie zmieni stopień rozdrobnienia powierzchni
biologicznie czynnej. Pojedyncze przypadki zabudowy nie powinny zaburzyć lub zmienić dotychczasowego
funkcjonowania gatunków zwierząt i roślin, ani też przekształcić ich siedlisk i zmusić do migracji. Zmiana
funkcji terenów pod zabudowę zagrodową będą oddziaływaniami negatywnymi, a oddziaływania te
wynikać będą z faktu wykorzystania pod cele budowlane gruntów ornych, które pełniły funkcje ekologiczne
(miejsce bytowania fauny polnej), odprowadzania ścieków, emisji zanieczyszczeń z systemów grzewczych i
emisji hałasu. Nie będą one jednak naruszać określonych standardów jakościowych i można je zaliczyć do
oddziaływań słabych (akceptowalnych).
Pozytywnymi, bezpośrednimi i pośrednimi ustaleniami Studium jest natomiast wprowadzenie:
• granica GZWP;
• zdegradowane odcinki dolin rzecznych wskazane do rewaloryzacji biologicznej;
• obszary Natura 2000;
• zielony pierścień wokół miasta.
Rezerwa terenów pod energetykę odnawialną nie wiąże się z bezpośrednim, znaczącym ubytkiem
powierzchni biologicznie czynnej. Teren P, Ec jest już obecnie przekształcony, a tereny energetyki wiatrowej
na etapie eksploatacji zajmuje jedynie niewielkie powierzchnie terenów rolniczych (otwartych) pod
fundamenty i posadowienia konstrukcji poszczególnych turbin oraz drogi dojazdowe do pojedynczych
urządzeń. Oddziaływanie tego typu inwestycji przejawia się częściowym lub całkowitym zniszczeniu
siedlisk przyrodniczych na skutek umiejscowienia fundamentów (zwykle o wymiarach ok.25x25m) pod
maszty z turbinami wiatrowymi, co nie będzie znaczącym powierzchniowo ubytkiem źródeł pokarmu. Efekt
ten zależy przede wszystkim od wielkości projektu, ale generalnie można powiedzieć, że negatywny wpływ
jest niewielki i jego zasięg ograniczony jest do podstawy (fundamentów) turbin (w okresie eksploatacji) oraz
placów montażowych i dróg dojazdowych (w okresie inwestycyjnym). Ocenia się, że utrata siedlisk
następuje na około 5% powierzchni obszaru inwestycyjnego.
Ocena zagrożenia, jakie dla ptaków niesie możliwość zderzenia z elektrowniami wiatrowymi jest
niezwykle trudna i wpływ na nią mają nie tylko charakter występowania ptaków na danym terenie
(lęgowiska, żerowiska, miejsca wypoczynku, trasy migracyjne sezonowe lub stałe) i wielkości parku
wiatrowego (liczba elektrowni wiatrowych, odległości pomiędzy poszczególnymi turbinami, sposobu
rozmieszczenia turbin w przestrzeni), ale też;
- rodzaj zastosowanych elektrowni wiatrowych – wysokość wieży, rodzaj wieży (tabularny, kratowany),
średnica rotora, szybkość i częstość obrotów;
- pogoda, pora dnia, widoczność;
- gatunek ptaków;
- sposób oświetlenia farmy oraz jej otoczenia.
Dotychczasowe badania w obrębie funkcjonujących już elektrowni wiatrowych pozwoliły zauważyć, że
odpychający efekt elektrowni wiatrowych zauważa się już w odległości od 250 m od turbiny, zagęszczenie
lęgowe ptaków wróblowatych spada w odległości 200 m od turbiny, a w strefie 40 m gnieździ się przeszło 4krotnie mniej ptaków niż na terenach oddalonych od siłowni o więcej niż 200 m. Odstraszające
oddziaływanie siłowni na ptaki żerujące i odpoczywające na terenach otwartych, głównie ptaki siewkowe,
kaczki i gęsi, zauważalne jest nieco wyraźniej w porównaniu do awifauny lęgowej, dystans ten wynosi
zazwyczaj od 200 m do 500 m. Ptaki przelatujące przez tereny, na których zlokalizowane są farmy wiatrowe,
omijają turbiny, zmieniając kierunek lotu w płaszczyźnie poziomej lub pionowej. Zachowanie to stanowi
czynnik zmniejszający ryzyko kolizji i obniża wskaźnik śmiertelności ptaków wykorzystujących przestrzeń
na obszarze farmy wiatrowej. Zaobserwowano również, że to nie efekt posadowienia turbin, ani także ich
ilość oraz gabaryty, wpływają na wielkość populacji ptaków występujących w ich pobliżu, ale znajdujące się
w sąsiedztwie roślinność i uprawy, które stanowią ich środowisko życia. Monitoring wykazał, że farma
wiatrowa jest rozpoznawana ptaki, które nadkładają ok. 500 metrów w stosunku do swoich pierwotnych tras,
by ją ominąć (a biorąc pod uwagę fakt, iż trasa migracyjna pokonywana np. przez gęsi wynosi ponad 1400
km, 500 metrów stanowi dodatkowy, lecz niezauważalny wysiłek energetyczny dla ptaków, który nie ma
znaczenia dla ich kondycji). Dopiero konieczność omijania blisko 100 podobnych obiektów mogłaby
wpłynąć na zauważalny ubytek masy ptaków. Zdaniem innych zwiększone wydatki energetyczne na
zdobywanie pokarmu na dalszych żerowiskach osłabiają sukces lęgowy i w efekcie powodują zmniejszanie
się liczebności ptaków lub wycofywanie się na inne terytoria, o ile tożsame siedliska istnieją w otoczeniu i
nie są przegęszczone, co będzie możliwe do udowodnienia dopiero po realizacji inwestycji.
Niepokojenie zwierząt może być spowodowane pracą lub/i hałasem wirnika turbin wiatrowych.
Przemieszczanie się ptaków zachodzi również w wyniku utraty środowisk w obrębie farm wiatrowych. Efekt
ten jest silnie zróżnicowany w zależności od gatunku ptaka i prawdopodobnie od wielkości i wysokości
turbin, oświetlenia, obecności personelu, hałasu spowodowanego przez ruch łopat wirnika. Oddziaływanie
to zachodzi zarówno na etapie budowy jak i eksploatacji farmy wiatrowej. Skala i stopień niepokojenia jest
silnie zróżnicowany w zależności od miejsca jak i gatunków ptaków i powinien być rozpatrywany
indywidualnie. Różne badania nad brzegiem morza wskazują, że w promieniu od 100 do 800 m od turbin
wiatrowych rozciąga się strefa, której ptaki wodne starają się unikać (Drewitt 2006), również badania na
ptakach wróblowych ukazały wzrastające zagęszczenie wraz z oddalaniem się od farmy wiatrowej.
Oddziaływanie to może całkiem inaczej wpływać na różne gatunki ptaków, czasami blisko spokrewnione.
Szczegółowe badania w Niemczech i Danii wykazały, iż gęsi białoczelne Anser albifrons unikały turbiny w
promieniu 600 m, a dla bliźniaczego gatunku – gęsi krótkodziobej Anser brachyrhynchus – ten dystans był
mniejszy i wynosił od 100 do 200 m. Przesiedlenie się ptaków z obszaru lub sąsiedztwa farmy wiatrowej
może mieć poważne konsekwencje i powodować zmniejszanie się liczebności lokalnych populacji. Badania
w Danii wykazały, iż po zainstalowaniu osiemdziesięciu 2 MW turbin wiatrowych w Horns Rev nastąpił
spadek liczebności nurów i alkowatych w promieniu 2-4 km od miejsca inwestycji.
Efekt bariery może wynikać ze zmiany tras przelotu ptaków i nietoperzy na skutek zauważenia
bariery jaką może być farma wiatrowa. Powoduje to zmiany zarówno lokalnych tras przemieszczeń, np.
pomiędzy terenami żerowiskowymi a terenami noclegowymi, jak również zmianami regularnych tras
migracji wiosennej i jesiennej. Efekt bariery może powodować omijanie farmy wiatrowej i w konsekwencji
dłuższy lot ptaków, co powoduje utratę zapasów energii (głównie zapasów tłuszczowych), co szczególnie
jest istotne u ptaków migrujących, które są bardzo wrażliwe na nawet niewielkie straty energii. Ponadto
powoduje to zredukowanie czasu, który mógłby być poświęcony na inne czynności np. żerowanie. Efekt ten
zależy od: gatunku ptaka, rodzaju lotu (lokalny, regularna migracja), wysokości lotu, dystansu do turbiny,
szybkości wirnika, pory dnia i siły i kierunku wiatru Wynik tego oddziaływania może być skrajnie różny od
niewielkiej korekty przelotu do omijania z daleka farmy wiatrowej. Badania wskazują, że niektóre ptaki
wodne w czasie migracji mogą omijać turbiny w dystansie od 100 do 3000 m. Oddziaływanie to może
powodować przerwanie ciągłości korytarzy migracyjnych pomiędzy terenami lęgowymi, żerowiskowymi,
noclegowymi, pierzowiskowymi. Istnieją doniesienia wskazujące, iż ptaki wodne migrujące w nocy są
zdolne do detekcji farm wiatrowych i omijania turbin przynajmniej w okresie korzystnych warunków
pogodowo-środowiskowych, a dystans omijania zwiększa się w czasie bardzo ciemnych nocy.
Śmiertelność może być wynikiem zderzenia ptaków i nietoperzy z masztem, łopatami wirnika,
gondolą oraz z infrastrukturą towarzyszącą (liny odciągowe, maszty meteorologiczne, przewody
energetyczne i pojazdy obsługujące obszar farmy wiatrowej) w wyniku czego następuje natychmiastowa
śmierć lub poważne rany u osobnika. Śmierć może nastąpić w momencie zderzenia lub później.
Bezpośrednią przyczyną są najczęściej obrażenia wewnętrzne, rzadziej porażenia prądem (Drewitt, Langston
2006). Istnieją również doniesienia, że w wyjątkowych sytuacjach na skutek zawirowań powietrza
spowodowanego ruchem śmigieł ptaki przelatujące obok turbin zmuszone są do lądowania na ziemi.
Śmiertelność jest czynnikiem szczególnie istotnym w wypadku, gdy ptaki w dużych ilościach przelatują
przez obszar farmy wiatrowej. Efekt jest nasilony zwłaszcza w okresie ograniczonej widoczności lub kiedy
ptaki wpadają w panikę na skutek niepokojenia. Większość badań kolizji ptaków z turbinami wskazuje na
niewielki poziom śmiertelności (Drewitt 2006). Jednak może to wynikać z faktu, że badane farmy były w
znacznym oddaleniu od miejsc koncentracji ptaków. Ponadto większość z tych badań oparta była tylko na
stwierdzeniach padłych ptaków bez oszacowania wpływu działania padlinożerców. Duże ptaki ze słabą
manewrowością (takie jak: kanie, łabędzie i gęsi) oraz nocne migranty narażone są w większym stopniu na
zderzenie, niż inne gatunki. Ponadto ryzyko to zwiększa się w okresie niekorzystnej pogody np. w czasie
deszczu lub mgły. Ptaki w czasie migracji nie mogą sobie pozwolić na długie postoje i wędrują nawet w
czasie niekorzystnych warunków pogodowych. Stwierdzono, iż wiatr przeciwny do kierunku lotu jest
czynnikiem zwiększającym śmiertelność, gdyż migrujące ptaki obniżają wtedy pułap lotu. Druga grupa
czynników związana jest z charakterem i parametrami technicznymi inwestycji. Generalnie czynnikami
zwiększającymi ryzyko kolizji ptaków z turbinami są: ustawienie i wysokość masztów, prędkość wirnika
oraz umieszczanie ostrzegawczych świateł na turbinach. Szczegółowe badania wskazują, iż oświetlenie
turbin może spowodować przywabianie ptaków lub powodować dezorientację migrujących osobników.
Obecnie zaleca się używanie jak najmniejszej ilości oświetlenia na farmach wiatrowych. Badania wskazują,
że poziom śmiertelności waha się od 0,01 do 23 martwych ptaków/1 turbinę/1 rok (Drewitt 2006), a łączną
śmiertelność ptaków i nietoperzy oszacowano na poziomie od 3,6 do 64,3 martwych osobników/1 turbinę/1
rok. W Kalifornii w Altamont w wyniku zderzeń z turbinami wiatrowymi corocznie ginie około 75 orłów
przednich Aquila chrysaetos, a w Hiszpanii w Navarre 400 sępów płowych Gyps fulvus. Badania w Holandii
wskazują na śmiertelność rzędu 0,01-1,2 martwych ptaków/1 turbinę/1 rok. Dla dużych gatunków, które ze
względu na długi wiek życia późno osiągają dojrzałość płciową, nawet niewielka śmiertelność może mieć
poważne konsekwencje dla zachowania lokalnej populacji (efekt skumulowany). Naukowcy na obszarze
farm wiatrowych znajdowali duże ilości martwych ptaków wokół turbin, a niedawno stwierdzono, że liczba
martwych nietoperzy znacznie przekracza liczbę ptaków, w niektórych miejscach nawet czterokrotnie. Było
to o tyle niespodziewane, że używany przez nietoperze system nawigacji powinien umożliwić im
lokalizowanie ruchomych obiektów lepiej niż nieruchomych. Ponadto zauważono, iż przeważająca
większość martwych nietoperzy nie miała żadnych obrażeń zewnętrznych. W Kanadzie niedaleko kampusu
w Albercie badacze kanadyjscy na obszarze farmy wiatrowej znaleźli 75 martwych nietoperzy i po
wykonaniu sekcji zwłok stwierdzili, iż 69 z nich wykazuje oznaki krwotoku wewnętrznego. Wcześniejsze
badania martwych ptaków wykazały, że przyczyną ich śmierci były zawsze obrażenia zewnętrzne
spowodowane przez uderzenie łopatą wirnika. Wyniki badań sugerują, że nagły spadek ciśnienia
atmosferycznego powoduje pękanie naczyń krwionośnych w płucach nietoperzy. Zjawisko to znane jako
barotrauma płuc przypomina uraz, który występuje u nurków, gdy zbyt szybko wystąpi wynurzenie. W
momencie, gdy łopaty wirnika turbiny wiatrowej przecinają powietrze, obniżają ciśnienie powietrza,
szczególnie wokół końcówki łopaty. Kiedy nietoperz przelatuje w odległości mniejszej niż jeden metr od
wirującej turbiny, znajduję się w przestrzeni o obniżonym ciśnieniu i ulegają barotraumie. Nie dotyczy to
jednak ptaków, ponieważ ich płuca są bardziej sztywne i nie rozszerzają się w takim stopniu jak u ssaków.
Najważniejszym czynnikiem, który pozwala ograniczyć śmiertelność zwierząt jest właściwa lokalizacja
farmy wiatrowej, z dala od miejsc koncentracji i tras migracji ptaków i nietoperzy. Gdzie tylko to możliwe,
inwestorzy powinni unikać lokalizacji farm wiatrowych na następujących obszarach z:
- wysokim zagęszczeniem zimujących i migrujących ptaków wodnych i siewkowców,
gdzie istnieje duże niebezpieczeństwo niepokojenia osobników i kolizji z turbinami;
- wysoką aktywnością ptaków szponiastych, a w szczególności w centrum rozległych terytoriów lęgowych
oraz w miejscach, w których ze względu na topografię terenu, następują znaczne koncentracje migrujących
ptaków szponiastych;
- lęgowymi, zimującymi lub migrującymi populacjami rzadkich i zagrożonych gatunków, które mogą
ucierpieć ze względu na zwiększoną śmiertelność spowodowaną zderzeniami z turbinami.
W przypadku prognozowania ryzyka kolizji najczęściej wykorzystuje się dane zebrane w trakcie
prac terenowych w ramach inwentaryzacji przedrealizacyjnej. Czynnikami zniekształcającymi
prognozowanie potencjalnej śmiertelności ptaków spowodowanej kolizjami z turbinami są: zmiany
czynników populacyjnych (liczebność populacji, rozmieszczenie stanowisk itp.), zmiany środowiskowe
niezależne od inwestycji czy dostępność kryjówek i miejsc lęgowych. Należy również uwzględnić
powiązania pomiędzy subpopulacjami w obrębie metapopulacji. W przypadku, gdy na negatywne działanie
farmy wiatrowej narażona jest jedna subpopulacja, podwyższona śmiertelność w jej obrębie będzie
prawdopodobnie wpływać także na inne, z którymi jest związana – tzw. „oddziaływanie pośrednie”
(Marczewski 2008). Po zrealizowaniu inwestycji konieczne jest przeprowadzenie monitoringu
porealizacyjnego umożliwiającego porównanie wartości przyjętych parametrów przed i po wybudowaniu
farmy wiatrowej. Konieczne jest również porównanie rzeczywistej śmiertelności w wyniku kolizji z
zakładanym poziomem w fazie przedrealizacyjnej. Jednak należy pamiętać, iż zbieranie martwych ptaków i
nietoperzy i ocenianie na podstawie ich liczby poziomu śmiertelności wymaga uwzględnienia
współczynnika korygującego, uwzględniającego powierzchnię kontrolowanego obszaru (nie wszystkie ptaki
giną od razu po zderzeniu-niektóre mogą przelecieć dystans do 2 km), częstość kontroli, wydajność
poszukiwań (tzw. „efekt obserwatora”), zanikanie ofiar (głównie w wyniku działania padlinożerców
(Marczewski 2008). Obecnie trwają prace nad stworzeniem w pełni automatycznego systemu, który
pozwoliłby na rejestrowanie każdej kolizji w obrębie farmy wiatrowej. Planuje się zastosowanie m. in.
macierzy czułych mikrofonów, czujników termicznych lub drganiowych, które po rejestracji nasilonej
migracji ptaków i związanych z tym wzrostu kolizji z turbinami przekazywałyby informację do głównego
komputera, co powodowałoby wyłączenie siłowni wiatrowych.
Planowane przedsięwzięcie wiatrowe w pełnym wariancie projektu Inwestora, dotyczy docelowo
budowy 8 turbin wiatrowych na obszarze zlokalizowanym w gminie wiejskiej Krasnystaw. Podczas
wykonywanych prac terenowych założono, że każda siłownia wiatrowa może być zaopatrzona w turbinę o
mocy do 3 MW o wysokości maksymalnej przy wzniesionej łopacie wynoszącej 185 metrów, liczbie łopat 3,
długości łopaty do 60 m, średnicy wirnika 90-100 m, wysokości wieży (w zależności od wariantu) od 95 do
125 m. W badaniach założono maksymalny wariant zasięgu wirnika w górę i w dół, czyli tzw. pułap
kolizyjny pomiędzy wysokością 45 a 175 m. Istnieje techniczna możliwość zmiany wysokości wieży
(obniżenie) w zależności od zainstalowanego modelu turbiny.
Podsumowując monitoring ornitologiczny (38 kontroli terenowych) przeprowadzony na
obszarze planowanej farmy wiatrowej koło miejscowości Krupe należy stwierdzić, że:
•
w ciągu całego roku badań, podczas 38 kontroli zaobserwowano łącznie 44694 osobniki należące do
126 gatunków ptaków;
•
większość obserwowanych gatunków należało do ptaków krajobrazu rolniczego i środowisk
synantropijnych, dominowały ptaki z rzędu wróblowych Passeriformes;
•
ze względu na mały udział siedlisk wilgotnych w rejonie prowadzonego monitoringu, teren badań nie
stanowił istotnej wartości dla gatunków wodno-błotnych;
•
w okresie badań obserwowano 10 gatunków ptaków szponiastych, 2 gatunki sów, 2 gatunki gołębi, 3
gatunki dzięciołów, kukułkę oraz liczną grupę gatunków wróblowych;
•
zaobserwowano 49 gatunków kluczowych, które są zagrożone w Polsce i/lub Unii Europejskiej;
•
najwięcej ptaków obserwowano podczas migracji jesiennej (12 965 os.) od 3 września do 10
października. Średnia liczba ptaków obserwowanych dziennie dla całego monitoringu wyniosła 1176
osobników.
•
brak jest widocznego wpływu odstojników cukrowni w Krasnystawie na bioróżnorodność awifauny
na obszarze badań;
•
w strefie zasięgu łopat wirnika turbin (pułap kolizyjny) stwierdzono stosunkową niewielką ilość
przelatujących ptaków: w okresie migracji jesiennej 5,1 %, zimowania 0,1 %, migracji wiosennej 5,7 % i
okresie lęgowym i dyspersji polęgowej 12 %;
•
w trakcie migracji jesiennej liczba ptaków obserwowanych na punkcie obserwacyjnym w ciągu
godziny średnio wyniosła 154 osobniki, na 1 km transektu stwierdzono 38 ptaków;
•
w trakcie zimowania liczba ptaków obserwowanych na 1 km transektu wyniosła średnio 12 os./1 km;
•
w trakcie wędrówki wiosennej liczba ptaków obserwowanych na punkcie obserwacyjnym w trakcie 1
godziny wyniosła średnio 126 os;
•
na terenie planowanej farmy nie stwierdzono kolonii lęgowych ptaków. Jednak kolonia lęgowa
śmieszki znajduje się w odległości ok. 2 km od skrajnej turbiny.
•
w bezpośrednim otoczeniu miejsca inwestycji nie występują Obszary Specjalnej Ochrony Ptaków w
Sieci Natura 2000;
•
prognoza kolizji ptaków z turbinami pozwala szacować ich ilość na około 18 rocznie (w/g metody
zaproponowanej przez Troost 2008);
•
analiza wyników rocznego monitoringu wykonanego pod Krasnystawem pozwala stwierdzić, że
planowana inwestycja nie powinna wywierać znaczącego negatywnego oddziaływania na awifaunę tego
obszaru;
•
w celu minimalizacji oddziaływania inwestycji na ptaki zaproponowano środki łagodzące oraz
przeprowadzenie monitoringu porealizacyjnego wskazującego na liczbę ewentualnych ofiar kolizji z
turbinami.
Mocnymi stronami lokalizacji jest:
•
obszar planowanej farmy zajmuje siedliska rolnicze, ubogie, mało zróżnicowane z dominacją siedlisk
polnych i synantropijnych. W sąsiedztwie inwestycji znajdują się bogatsze siedliska takie jak niewielkie
kompleksy leśne i małe dolinki rzeczne z niewielkim udziałem podmokłych łąk. Większość obszaru jest
intensywnie użytkowana rolniczo, co stanowi średnio atrakcyjny teren dla ptaków.
•
bezpośrednio na powierzchni planowanej farmy brak jest cennych siedlisk dla ptaków takich jak
szerokie doliny rzeczne, torfowiska, czy duże i wiekowe kompleksy leśne;
•
stwierdzono średnie zróżnicowanie gatunkowe z dominacją gatunków „krajobrazu rolniczego”;
•
wykazano niskie liczebności gatunków wodno-błotnych na powierzchni monitoringowej;
•
stwierdzono umiarkowane liczebności ptaków szponiastych, szczególnie w okresie zimowym;
•
jedynie myszołów i błotniak stawowy (szeroko rozpowszechnione gatunki) były gatunkami liczniej
występującymi na badanym terenie;
•
obszar planowanej farmy nie jest wąskim gardłem migracyjnym, większość strumienia migracyjnego
ptaków związana jest z doliną rzeki Wieprz i odstojnikami cukrowni położonymi na zachód od miejsca
inwestycji;
•
intensywność przelotu dużych gatunków kolizyjnych z turbinami była stosunkowo niewielka (dotyczy
to przede wszystkim gęsi i żurawi);
• w trakcie migracji przelot koncentrował się w przewadze na niskim pułapie poniżej zasięgu łopat wirnika;
•
brak jest widocznego wpływu odstojników cukrowni w Krasnymstawie na bioróżnorodność awifauny
na bezpośrednim obszarze planowanej inwestycji gdzie przeprowadzono roczny monitoring ornitologiczny
(dystans około 2km).
Słabe strony lokalizacji:
•
sąsiedztwo wysypiska-składowiska odpadów na granicy bufora inwestycji, oraz sąsiedztwo
odstojników cukrowni położonych ok. 2 km od najbliższej turbiny.
•
występowanie 49 gatunków kluczowych, które są zagrożone w Polsce i/lub Unii Europejskiej;
•
występowanie 20 gatunków wymienionych w Załączniku I, Dyrektywy Ptasiej;
•
okresowa intensywna penetracja części terenu inwestycji (pola koło miejscowości Bzite) przez
gawrony i mewy.
Prawdopodobieństwo naruszenia korzystnego stanu ochrony występujących lokalnie ptaków,
wykorzystujących obszar Natura 2000
W sąsiedztwie inwestycji nie występują Obszary Specjalnej Ochrony Ptaków w Sieci Natura 2000.
Najbliższy w stosunku do miejsca inwestycji obszar ważny dla ptaków (IBA) to „Potorfia nad kanałem
Wieprz-Krzna”. Oddalony od miejsca inwestycji o około 30 km. Ze względu na oddalenie, inwestycja nie
powinna negatywnie oddziaływać na korzystny stan ochrony w tym obszarze. Obszar planowanej inwestycji
nie został również włączony do krajowej sieci ekologicznej Econet-Polska.
Prawdopodobieństwo naruszenia korzystnego stanu ochrony występujących lokalnie ptaków
wykazanych w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej
W związku z planowaną lokalizacją farmy koło Krasnegostawu należy założyć możliwość
pogorszenia się stanu siedlisk lęgowych dla: świergotka polnego, gąsiorka, jarzębatki i ortolana. Jednak nie
będzie to oddziaływanie znaczące, gdyż populacja wymienionych gatunków w miejscu monitoringu
obejmuje poniżej 1% populacji tych ptaków w regionie lubelskim (Wójciak i inni 2005). Stanowiska
świergotka polnego, najrzadszego z gatunków wymienionych powyżej znajdują się w odległości około 200
metrów od najbliższej turbiny. Wszystkie wymienione powyżej gatunki żerują w zasięgu około 50-100
metrów od gniazda, dlatego też nie powinno wystąpić znaczące negatywne oddziaływanie na stanowiska
tych gatunków.
Prawdopodobieństwo wystąpienia i rozmiary ewentualnych kolizji ptaków z turbinami
Niektóre gatunki ptaków ze względu na mniejszą manewrowość w locie, duże rozmiary są bardziej
narażone na kolizje z turbinami (Marczewski 2008). Są to przede wszystkim ptaki szponiaste (szczególnie
bieliki, kania czarna, kania ruda, orliki) oraz sowy, łabędzie, gęsi, kaczki, mewy, chruściele czy bociany.
Należy tu również zaliczyć wróblaki migrujące nocą (tzw. nocne migranty) oraz gatunki, które śpiewają w
locie (skowronek) lub dość wolno latają. Spośród grup ptaków wymienionych powyżej, podczas
monitoringu zanotowano obecność następujących gatunków (liczba osobników/obserwacji w ciągu okresu
badawczego):
1. czapla siwa (29 os.)
2.
czapla biała (1 os.)
3.
bąk (6 os.)
4.
łabędź niemy (6 os.)
5.
bocian biały (33 os.)
6.
krzyżówka (2821 os)
7.
świstun (12 os.)
8.
krakwa (6 os.)
9.
cyranka (10 os.)
10. płaskonos (2 os.)
11. głowienka (115 os.)
12. czernica (75 os.)
13. gęgawa (47 os.)
14. orlik krzykliwy (2 os.)
15. bielik (1 os.)
16. błotniak stawowy (102 os.)
17. błotniakłąkowy (4 os.)
18. błotniak zbożowy (1 os.)
19. krogulec (8 os.)
20. jastrząb gołębiarz (3 os.)
21. pustułka (17 os.)
22. myszołów zwyczajny (218 os.)
23. myszołów włochaty (10 os.)
24. uszatka (1 os.)
25. puszczyk (1os.)
26. derkacz (3 os.)
27. żuraw (180 os.)
28. mewa srebrzysta (35 os.)
29. śmieszka ( 5211 os.)
30. mewa szara (117)
31. potrzeszcz (680 os.)
32. skowronek (693 os.)
Większość wymienionych gatunków przelatywała na niskim pułapie, poniżej zasięgu łopat wirnika. Część z
nich obserwowano poza powierzchnią farmy w buforze (odstojniki, wysypisko). Jedynie w przypadku takich
gatunków jak myszołów i skowronek można się spodziewać podwyższonej kolizyjności w związku z
wyższym pułapem przelotu lub lotami tokowymi. Jednak obserwowane liczebności tych gatunków byłe
średnie, co obniża prawdopodobieństwo kolizji. Obserwacje gęgaw były związane z osadnikami oddalonymi
o około 2 km od najbliższej turbiny, również orlik krzykliwy był obserwowany sporadycznie,
prawdopodobnie były to 2 osobniki będące już w trakcie migracji jesiennej.
Zagęszczenie lęgowych gatunków kluczowych
Łącznie w trakcie monitoringu ptaków w okresie lęgowym koło wsi Krupe stwierdzono
występowanie 49 gatunków kluczowych. Tylko 15 spośród tych gatunków gnieździ się na objętym
monitoringiem obszarze. Liczebność i zagęszczenia gatunków lęgowych były niskie w porównaniu z innymi
obszarami w regionie i w Polsce (Chmielewski i inni 2005, Tomiałojć i Stawarczyk 2003). Najbliższe
kolonie lęgowe gawrona położone są w Krasnymstawie i w Rejowcu (kilkanaście kilometrów od miejsca
inwestycji).
Wielkość koncentracji pozalęgowych gatunków ptaków o dużych rozmiarach ciała
Gawrony i śmieszki - podczas obserwacji we wszystkich okresach rocznego cyklu badań niewiele
gatunków wykazywało większą koncentrację podczas jednego dnia obserwacji. Jedynie śmieszki (5211 os.)
i gawrony (7721 os.) obserwowano w dużych koncentracjach podczas jednego dnia obserwacji. Obserwacje
te dotyczą wysypiska i osadników, czyli terenów położonych poza miejscem inwestycji w zachodniej części
bufora. Dość regularnie obserwowano myszołowy, kilka osobników (2-4) podczas jednego dnia obserwacji.
Duże zgrupowania obserwowano również u szpaków, średniej wielkości gatunku, masowo pojawiającego
się w końcowym stadium okresu lęgowego oraz podczas dyspersji (maks. 1773 os. jednego dnia), jak
również podczas migracji.
Zagęszczenie nielęgowych ptaków szponiastych
W trakcie monitoringu rocznego ptaków koło wsi Krupe stwierdzono 10 gatunków ptaków
szponiastych (krogulec, gołębiarz, orlik krzykliwy, błotniak łąkowy, błotniak stawowy, błotniak zbożowy,
myszołów, myszołów włochaty, kobuz, pustułka). Spośród obserwowanych gatunków jedynie myszołów był
obserwowany w większych ilościach (kilka osobników dziennie). Liczniej obserwowanym gatunkiem był
również błotniak stawowy, obserwowany zwykle po kilka osobników dziennie. Pozostałe gatunki
obserwowano zwykle pojedynczo lub po dwa osobniki. Z racji wysokości lotów żerowiskowych błotniaków
oraz sposobu tokowania (sky-dancing w centralny punkt rewiru gniazdowego) prawdopodobieństwo kolizji
jest minimalne. Większe ryzyko stwarzają myszołowy, głównie jako bardzo pospolity gatunek lęgowy w
regionie i kraju.
12.7. Natężenie użytkowania przestrzeni powietrznej do wysokości śmigła w stanie wzniesienia
przez ptaki szponiaste. Podczas obserwacji ornitologicznych przeprowadzonych koło wsi Krupe pod Krasny
stawem stwierdzono niskie natężenie przelotów ptaków szponiastych w strefie obrotu łopat wirnika turbin
(pułap kolizyjny). Na pułapie kolizyjnym najliczniej obserwowano myszołowy. Inne gatunki, jak pustułka,
myszołów włochaty i orlik krzykliwy były obserwowane rzadko na tej wysokości. Wszystkie obserwowane
błotniaki poruszały się na niskim pułapie wykluczającym możliwe kolizje.
Natężenie użytkowania przestrzeni powietrznej przez ptaki w okresie migracji w godzinach
dziennych
Natężenie przelotów ptaków na pułapie kolizyjnym (w strefie obrotu łopat wirnika) było niewielkie.
Nieco większy przelot na pułapie kolizyjnym obserwowano podczas sezonu lęgowego i dyspersji
polęgowej:
- w okresie migracji jesiennej: 5,1 % wszystkich ptaków
- w okresie zimowania: 0,1 %
- w okresie migracji wiosennej: 5,7 %
- w okresie lęgowym i dyspersji polęgowej: 12 %
- średnia liczba ptaków na punkcie obserwacyjnym podczas migracji jesiennej: 154
- średnia liczba ptaków na punkcie obserwacyjnym podczas migracji wiosennej: 126
Obszary gdzie zaobserwowano intensywny przelot ptaków w okresie migracji wiosennej i jesiennej to
przede wszystkim odstojniki cukrowni wraz z polami przylegającymi do zbiorników. Duże zgrupowania
ptaków obserwowano również na wysypisku/składowisku odpadów. Były to w większości lokalne
przemieszczenia gawronów pomiędzy Krasnystawem i wysypiskiem oraz wysypiskiem i wsią Bzite. W
okresie lęgowym oraz dyspersji polęgowej obserwowano dużą liczbę przelotów pomiędzy kolonią lęgową
śmieszki na odstojnikach a wysypiskiem i pobliskimi polami. Wszystkie te przeloty nie były kolizyjne z
miejscami posadowienia turbin na powierzchni inwestycyjnej.
Natężenie użytkowania przestrzeni powietrznej przez ptaki w okresie migracji w
godzinach nocnych
Ze względu na brak radaru do wykrywania nocnych przelotów ptaków nie wykonano oceny
natężenia przelotów w przestrzeni powietrznej przez ptaki w okresie migracji w godzinach nocnych.
Odległość od stref ochronnych powołanych dla występowania „gatunków ptaków
strefowych” (wskazanych w Załączniku 5, Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia
28.09.2004, Dz.U.220, poz.2237).
W pobliżu lokalizacji farmy wiatrowej nie występują strefy ochronne. Najbliższe strefy ochronne
położone są w rejonie Wólki Kańskiej (strefa dla bielika) w odległości około 15 km.12.11.
Możliwy (przewidywany) spadek zagęszczeń dowolnego gatunku w wyniku odstraszającego
działania farmy.
W wyniku realizacji planowanej inwestycji można się spodziewać tzw. efektywnej utraty siedlisk w
obrębie lokalizacji turbin oraz w ich bezpośrednim sąsiedztwie. W podobnych przypadkach strefa
obniżonych zagęszczeń ptaków lęgowych wynosi około 500-800 metrów wokół turbin. Pod Krasnystawem
oddziaływanie to będzie dotyczyło przede wszystkim skowronka polnego - gatunku „dominanta” w obrębie
siedlisk przeznaczonych do celów inwestycji. Dla populacji lęgowych pozostałych gatunków będzie to
oddziaływanie marginalne (pliszka żółta, gąsiorek, ortolan, przepiórka, kuropatwa, bażant, pokląskwa,
szczygieł, trznadel, potrzeszcz).
Wielkość bogactwa gatunkowego w okresie lęgowym
Podczas monitoringu ptaków przeprowadzonego pod Krasnystawem stwierdzono 126 gatunków
ptaków. W okresie badań obserwowano 10 gatunków ptaków szponiastych, 2 gatunki sów, 2 gatunki gołębi,
kukułkę, 3 gatunki dzięciołów oraz liczną grupę gatunków wróblowych. Zanotowano 49 gatunków
kluczowych.
Lista awifauny krajowej obejmuje 447 gatunków stwierdzonych na terenie Polski
(www.komisjafunistyczna.pl). Liczba gatunków wykrytych w trakcie monitoringu wyniosła 126, która
stanowi ok. 28 % wszystkich gatunków stwierdzonych w Polsce. Reasumując, dla badanej lokalizacji, ze
względu na ubogie siedliska polne i synantropijne występujące w miejscu planowanej inwestycji pod
Krasnystawem wykazano umiarkowane bogactwo gatunkowe w okresie lęgowym.
Efekt możliwego oddziaływania skumulowanego planowanej farmy pod Krasnystawem, z innymi
podobnymi projektami w promieniu 20 km.
Lokalizowanie zespołu turbin wiatrowych na trasach okresowych migracji ptaków lub w miejscach
ich rozrodu lub zimowania może wywołać negatywne skutki takie jak bezpośrednia śmiertelność ptaków w
kolizjach z turbinami, zmianę tras ich wędrówki (efekt bariery) czy fizyczną utratę siedlisk w jakikolwiek
sposób wykorzystywanych przez awifaunę. Sąsiedztwo innych zespołów turbin wiatrowych może
potęgować to negatywne oddziaływanie. Biorąc pod uwagę poufność danych w tym zakresie (klauzule
poufności pomiędzy wykonawcami monitoringu ornitologicznego a inwestorami) podmiotem posiadającym
pełną wiedzę dla oceny możliwego oddziaływania skumulowanego jest Regionalna Dyrekcja Ochrony
Środowiska w Lublinie w miarę napływania dokumentacji od inwestorów. Biorąc pod uwagę aktualną
posiadaną wiedzę możliwa jest przynajmniej jedna lokalizacja w promieniu 20 km od badanej lokalizacji. W
związku z tym, na obecnym etapie wiedzy oddziaływanie skumulowane na bioróżnorodność nie powinno
wystąpić.
Prognoza śmiertelności ptaków w wyniku kolizji z siłowniami wiatrowymi
Prognozę śmiertelności ptaków w wyniku kolizji projektu Krupe (8 turbin) wykonano na podstawie
modelu zaproponowanego przez Tineke Troost (2008). Wyliczoną tą ścieżką śmiertelność ptaków należy
uznać za minimalną. W celu obliczenia prognozowanejśmiertelności ptaków na terenie projektowanej
farmy wiatrowej na początku obliczono powierzchnię obrotu śmigieł według wzoru:
O = TT * (0,5 * d)2
gdzie:
d = średnica obrotu śmigieł
* - iloczyn
O = 3,14 * (0,5 * 90)2 = 6358.5
następnie wyliczono stosunek powierzchni obrotu śmigieł do powierzchni strefy przelotu ptaków (r = tzw.
względne zagęszczenie turbin) według wzoru:
r = O/P
gdzie:
P = średnia powierzchnia przestrzeni zajętej przez turbinę i jest obliczana na podstawie
ilorazu całkowitej powierzchni zajmowanej przez farmę do liczby wszystkich turbin
O = powierzchnia obrotu śmigieł
W ciągu całego roku wykonano 38 jednodniowych liczeń, co stanowi nieco ponad 10 % wszystkich dni w
ciągu roku. Liczbę ptaków migrujących przez teren projektowanej farmy (b) obliczono mnożąc liczbę
wszystkich ptaków stwierdzonych podczas 38 jednodniowych liczeń (44 694 ptaków) przez liczbę 10.
b = 44 694 * 10 = 446940
Prognozowaną liczbę kolizji ptaków z turbinami w ciągu roku na terenie projektowanej farmy wiatrowej
obliczono na podstawie następującego wzoru:
c3 = b * h * a_macro * r *e * a_micro * p3
gdzie:
c3 = prognoza liczby kolizji ptaków w ciągu roku w obrębie projektowanej farmy
b = liczba ptaków migruj ących przez teren farmy
h = udział ptaków migrujących w strefie łopat wirnika (na pułapie kolizyjnym)
a_macro = udział ptaków unikających farm na podstawie danych literaturowych
r = stosunek powierzchni obrotu śmigieł do powierzchni strefy przelotu na 1 turbinę
a_micro = udział ptaków unikających śmigła na podstawie danych literaturowych
e = średnia liczba kolizyjnych turbin (przyjęto założenie, że wszystkie 8 będą stwarzać
jednakowe zagrożenie kolizją).
p3= prawdopodobieństwo kolizji w strefie obrotu śmigieł na turbinę według literatury
c3 = 446940 * 0,05 * 0,2 * 0,5 * 8 * 0,5 * 0,001 = 9 osobników / 1 rok
Otrzymany wynik należy uznać za wartość minimalną, gdyż w obliczeniach nie uwzględniono ptaków
migrujących w nocy (ocenia się, że nawet połowa ptaków może migrować w godzinach nocnych). Biorąc
pod uwagę obydwie pory wykorzystywane przez ptaki w okresie przelotów (dzień i noc) na terenie
projektowanej farmy pod Krasnystawem, prognozowana liczba kolizji ptaków z turbinami w ciągu
roku wyniesie około 18 ptaków/rok (dla farmy złożonej z 8 turbin).
Wnioski końcowe:
Analiza wyników rocznego monitoringu ptaków przeprowadzonego na terenie projektowanej
farmy wiatrowej koło wsi Krupe w gminie Krasnystaw wykazała, że w wyniku realizacji tej
inwestycji nie należy się spodziewać znaczącego negatywnego oddziaływania planowanych siłowni
wiatrowych na awifaunę tego obszaru pod warunkiem wykonania proponowanych działań
minimalizujących (opisane w rozdziale 14) oraz weryfikacji ich skuteczności w trakcie monitoringu
poinwestycyjnego.
Negatywne oddziaływanie elektrowni wiatrowych na chiropterofaunę może polegać na:
- niszczeniu kwater lub ich zakłócaniu;
- przecinaniu tras przelotów nietoperzy, w tym tras migracyjnych;
- stawianiu konstrukcji budowlanych na terenach łownych i uniemożliwieniu przez to korzystania z
podstawowych obszarów łownych lub stworzeniu zagrożenia kolizjami (przy czym lokalizacje w terenie
zadrzewionym/pokrytym roślinnością krzewiastą prawdopodobnie stanowią większe ryzyko, niż lokalizacje
w terenie otwartym).
Przypuszcza się, że przyczyną kolizji może być fakt, że nietoperze nie są w stanie ocenić swoim
ultradźwiękowym systemem echolokacyjnym ani dużych prędkości (nawet do 200 km/h na końcu skrzydła),
ani rozmiaru wirników. Do nietoperzy mało kolizyjnych ze względu na niski lot i żerowanie w pobliżu
siedliska zalicza się tylko trzy gatunki: Nocka Nettera, nocka Bechsteina i mopka. W odniesieniu do
śmiertelności nietoperzy przy turbinach wiatrowych w ogóle i przy turbinach wiatrowych postawionych w
pobliżu obszarów licznie zadrzewionych udokumentowano podwyższone ryzyko zderzeń w bezpośredniej
bliskości obszarów zadrzewionych (w odległości 0 – 50 m od podstawy masztu). W przeprowadzanych
badaniach udowodniono znaczącą zależność ryzyka kolizji od prędkości wiatru. Najwyższe wskaźniki
śmiertelności przez uderzenie stwierdzono dla prędkości wiatru ok. 2 m/s na wysokości 10 m. Wraz ze
wzrastającą prędkością wiatru aktywność nietoperzy silnie maleje, a w konsekwencji zmniejsza się ryzyko
uderzenia w obszarze wirników. Ponad 95% wszystkich aktywności nietoperzy ma miejsce przy prędkości
wiatru poniżej 6 m/s. Przy prędkości 6,5 m/s w obszarze gondoli nie zarejestrowano prawie żadnych
odgłosów nietoperzy. Jeśli chodzi o techniczne parametry turbin wiatrowych zwiększone ryzyko zderzeń
stwierdzono przy średnicy łopat wirnika wynoszących 80 m i więcej oraz przy pozostającej przestrzeni
swobodnej pomiędzy wirnikiem a górną krawędzią terenu na poziomie mniejszym od 30 m. Ponadto w
zależności od tego jaki rodzaj turbin zostanie tu zastosowany potencjalny negatywny wpływ na nietoperze
może być różny, gdyż dotychczasowe badania (Barclay i in. 2007) wykazują ,że już przy zastosowaniu wież
powyżej 65 m, śmiertelność nietoperzy gwałtownie zwiększa się, podobnie jak w przypadku elektrowni o
mocy powyżej 0,5 MW na turbinę.
Szczegółowej oceny oddziaływania farm wiatrowych na nietoperze dokonuje się w oparciu o pełną,
całoroczną inwentaryzację chiropterologiczną wg standardowej metodyki „Tymczasowe Wytyczne
Dotyczące Oceny Oddziaływania Elektrowni Wiatrowych na Nietoperze” (Kepel i inni. 2009). Zebrane dane
umożliwiają ustalenie, dla omawianego terenu, rozmieszczenia nietoperzy i stopnia ich aktywności
związanej z żerowaniem oraz w okresie sezonowych migracji. Po wykonaniu inwentaryzacji, w przypadku
oceny pozytywnej, zostaną sformułowane zalecenia działań zapobiegawczych i łagodzących, dostosowane
do lokalnych warunków środowiska, w oparciu o rozpoznanie jego wartości dla nietoperzy. Skutecznymi
metodami minimalizującymi śmiertelność nietoperzy w wyniku kolizji z elektrowniami wiatrowymi są:
wybór odpowiedniej lokalizacji dla tego typu inwestycji, odpowiednia wielkość farmy, okresowe wyłączanie
turbin w okresie sezonowych wędrówek nietoperzy (zwłaszcza w okresie sierpień-wrzesień), odpowiedni
dobór wysokości wiatraków (im wyższe tym wyższa śmiertelność tych ssaków), rozmiarów rotora i mocy
turbiny.
Ze względu na fakt, iż na tym etapie nie istnieją jeszcze pełne dane monitoringowe nietoperzy, w
bieżącym opracowaniu uwzględnione zostały jedynie dotychczas podsumowane obserwacje, a ostateczną
ocenę można będzie wydać dopiero po zakończeniu całego cyklu monitoringu. Jednak na bieżącym etapie
prowadzonej inwentaryzacji, nietoperzy na podstawie dotychczas zgromadzonych obserwacji i danych
monitoringu aktywności nietoperzy na badanej powierzchni można stwierdzić, że:
- różnorodność gatunkowa nietoperzy na badanym terenie może być oceniona co najmniej jako
średnia;
- natomiast ich aktywność i liczebność ogółem jako średnia (natomiast w okresach migracji wiosennej i
jesiennej jako wysoka).
Stwierdzone tu gatunki są co prawda częściowo związane z siedliskami leśnymi jednak często
wykorzystują również siedliska antropogeniczne. Mogą zakładać kolonie w budynkach i towarzyszących im
zadrzewieniach, a podczas żerowania łowią owady na otwartych przestrzeniach (wokół osiedli ludzkich, w
uprawach, sadach itp.). Jednocześnie należą do gatunków odbywających długodystansowe migracje i są
uważane za najsilniej narażone na kolizje z turbinami wiatrowymi (borowce Nyctalus sp., karliki
Pipistrellus sp.) (Rodrigues i in. 2008). Przez co można prognozować, iż przyszła inwestycja może stwarzać
ryzyko wystąpienia istotnych negatywnych skutków oddziaływania na nietoperze. Dlatego też na obecnym
etapie prowadzonego monitoringu należy stwierdzić, że projektowana inwestycja może okazać się możliwa
do zrealizowania, jednak dopiero dalsze prace i analizy aktywności nietoperzy ostatecznie zweryfikują
powyższą ocenę. Przede wszystkim dlatego, że podczas okresów migracji wiosennej (przełom kwietnia i
maja) oraz okresu migracji jesiennej (początek sierpnia i września) stwierdzono wysokie aktywności
nietoperzy. Jednakże podanie szczegółowych zaleceń oraz jednoznacznych opinii na ten temat będzie
możliwe dopiero po oznaczeniu przynależności gatunkowej zarejestrowanych nietoperzy oraz wyliczeniu
indeksów aktywności na podstawie ich przelotów.
W wyniku powstania biogazowni, mogą nastąpić zmiany w strukturach upraw i tradycyjnych
rozłogach pół. Rozległe monokultury np. kukurydzy lub miskantu negatywnie wpłyną na zmianę składu
gatunkowego fauny, w szczególności awifauny, przyczyniając się do zmniejszenia bioróżnorodności na
znacznych przestrzeniach (w obrębie monokultur kukurydzy i w otoczeniu). Jednocześnie zmniejszą się też
powierzchnie terenów żerowiskowych dla licznych gatunków zwierząt. Ptaki będą zmuszone poszukiwać
pokarmu w odleglejszych terenach i tracić więcej energii i czasu na zdobycie pokarmu, co w konsekwencji
przyczynić się może do zmniejszenia sukcesu lęgowego (przykładowo para wychowująca dotychczas dwa
młode będzie w stanie wychować jedno, a co za tym idzie zmniejszeniu ulec może liczebność
priorytetowych gatunków ptaków). Lokalizacja biogazowni wpłynąć więc na strukturę przyrodniczą i
krajobrazową znacznych terenów, w tym czasowego ograniczenia parametrów żerowisk ptaków.
Potencjalny teren energetyki solarnej wiązać się będzie z bezpośrednim zajęciem terenu i
pokryciem go urządzeniami ('bateriami słonecznymi), ale z racji na dotychczasowe zainwestowanie tych
działek ubytek powierzchni biologicznie czynnej nie będzie istotny.
Oddziaływanie na system przyrodniczy gminy
Rezerwy terenowe pod zabudowę zagrodowa, przemysłowa i urządzenia energetyki wiatrowej
lokowane są poza PSG. Ustalenia pojedyńczych zmian Studium gminy nie wpłyną bezpośrednio, znacząco
na utratę siedlisk dolinnych (głównego korytarza ekologicznego) i lasów (zasilających węzłów
ekologicznych). Drożny pozostaje zarówno korytarze ekologiczny, jak i elementy łącznikowe. Ustalenia
Studium istotnie nie zakłócą prawidłowego funkcjonowania lokalnych, usytuowanych w obszarze Studium
elementów przyrodniczego systemu gminy, jednak 1 z 8 planowanych tu turbin, z racji na najbliższą
lokalizację może oddziaływać odstraszająco na ptactwo migrujące doliną Wieprza oddaloną o ok. 2km i
doliną Bzdurki leżącą 1,7 km od niej, a także ptactwo bytujące na zbiorniku wodnym zlokalizowanym ok.1,8
km w kierunku północnym. Będzie to oddziaływanie pośrednie na samą dolinę rzeki Wieprz (i połączone z
nią funkcjonalnie doliny cieków Bzdurka i Siennica), które są wykorzystywane jako korytarze migracyjne i
potwierdzone zostanie (lub nie) dopiero podczas monitoringów porealizacyjnych.
Oddziaływanie na wody
Nowym zapisem Studium jest ten, mówiący, że w obszarach ochronnych zbiorników wprowadza się
zakaz wznoszenia obiektów budowlanych oraz wykonywania robót lub innych czynności, które mogą
spowodować trwałe zanieczyszczenie gruntów i wód. Jest on zapisem pozytywnym dla stanu wód
powierzchniowych i podziemnych (w tym GZWP Niecka Lubelska) i wpisuje się w art.84 ustawy Prawo
wodne, Ramową Dyrektywę Wodną, Plan gospodarowania wodami w obszarze dorzecza Wisły w
odniesieniu do JCWP i JCW Powierzchniowych rzeki Wieprz. Zapisy te powinny zapobiec przekroczeniom
określonym w: Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 23.07.2008 w sprawie kryteriów i sposobu
oceny stanu wód podziemnych, Rozporządzenie Ministra zdrowia w sprawie jakości wody przeznaczonej do
spożycia przez ludzi. Ograniczenie infiltracji wód opadowych na fragmentach uszczelnionych (fundamenty,
ciągi komunikacyjne, siedliska ludzkie, teren elektrowni słonecznych i biogazowni) nie będzie istotne dla
użytkowania lokalnych zasobów wód podziemnych. W wyniku prowadzenia tego typu prac budowlanych nie
dojdzie też do zmiany stosunków wodnych.
Przy braku odgazowania składowiska terenu biogazowni może pojawić się niekontrolowana
migracja gazu na terenach je otaczających (bezpośrednio na wody powierzchniowe i pośrednio na
podziemne). Zakłada się jednak zastosowanie nowoczesnych najwyższych technologii i wyposażenie
obiektu w bierne lub aktywne systemy odgazowania, a Studium podkreśla dodatkowo, że istniejące i
projektowane zagospodarowanie terenu nie może powodować przekroczeń standardów jakości środowiska.
Nie ma więc podstaw do stwierdzenia wystąpienia znacząco negatywnych oddziaływań na środowisko (w
tym zanieczyszczenie wód podziemnych). Tereny biogazowi zlokalizowane są poza terenami
powodziowymi, co eliminuje też potencjale zagrożenie zanieczyszczenia wód w momencie powodzi.
Wśród oddziaływań występują też zależności pomiędzy nimi - negatywne oddziaływanie na gleby
(ich zanieczyszczenie) prawdopodobnie przejawi się również chwilowo w stanie wód podziemnych
(gruntowych), co jest oddziaływaniem skumulowanym. Funkcjonowanie urządzeń energetyki wiatrowej i
słonecznej i potrzebnej infrastruktury, nie przewiduje i nie wymaga prowadzenia sieci wodno-kanalizacyjnej
i nie wiąże się z problemem gospodarki wodno-ściekowej, czy istotnej odpadowej. Studium reguluje też
kwestie wodno-ściekowe nowopowstałej zabudowy zagrodowej. Oddziaływania te charakteryzowane są
głównie jako neutralne, a w mniejszym stopniu (szczególnie w fazie realizacji, czy niewłaściwego
użytkowania gruntów ornych) zarówno bezpośrednie jak i pośrednie, o różnym rozmieszczeniu czasowym,
ale zawsze lokalnej skali.
Oddziaływanie na klimat i stan powietrza (w tym emisja hałasu i pól elektromagnetycznych)
Wprowadzenie zabudowy zagrodowej (3 obszary) i przemysłowej (obiekty związane z odnawialnymi
źródłami energii) z racji na dotychczasowe zainwestowanie i przekształcenie terenów w sąsiedztwie, nie
będą wpływać na zmianę klimatu czy stan powietrza. Emisja spalin do powietrza z nowych palenisk
domowych i dróg nie będzie istotna (w skali gminy). Również niekontrolowana migracja gazu na terenach
otoczających biogazownie, przy braku odgazowania składowiska terenu biogazowni nie powinna być istotna
dla stanu powietrza gminy. Emisja hałasu będzie głównie krótkoterminowa i wiązać się będzie zarówno z
fazą realizacji projektu, jak i eksploatacji (dróg i turbin wiatrowych). Również lokalizacja terenów
odnawialnych źródeł energii i lokalizacja farm wiatrowych nie wpłynie znacząco na zmiany topoklimatu.
Generalnie Studium wprowadza wolną od nowej zabudowy (zainwestowania) strefę uciążliwości
turbin wiatrowych (pierwotne lokalizacje zamieszczone na rysunku poniżej skorygowano tak, by spełnione
zostały normy akustyczne: 45 dB dla MN i 40dB dla RM). Pracująca elektrownia wiatrowa wytwarza hałas i
wibracje otoczenia. Hałas pochodzi głównie od obracających się łopat wirnika (opory aerodynamiczne) w
mniejszej części generatora i przekładni. Problemem jest monotonność dźwięku i jego długotrwałe
oddziaływanie na człowieka. Hałas jest szczególnie dokuczliwy przy małych i średnich prędkościach wiatru.
Na terenie opracowania głównym źródłem hałasu stałego będzie ruch komunikacyjny i ewentualnie praca
urządzeń energetyki wiatrowej. Nieznaczny wzrost poziomu hałasu można będzie prawdopodobnie
zaobserwować w fazie realizacji jak i eksploatacji w obrębie ciągów komunikacji i skupisk rezerw terenów
energetyki wiatrowej, wykorzystujących emitujące hałas urządzenia. Turbina wiatrowa jest źródłem dwóch
rodzajów hałasu:
- hałasu mechanicznego, emitowanego przez przekładnię i generator;
- szumu aerodynamicznego, emitowanego przez obracające się łopaty wirnika, którego natężenie jest
uzależnione od prędkości skrajnych części łopat.
Dzięki zaawansowanym technologiom izolacji gondoli, hałas mechaniczny został w stosowanych obecnie
modelach turbin ograniczony do poziomu poniżej szumu aerodynamicznego i może on być słyszalny tylko w
starszych modelach turbin. W związku z tym, że źródłem szumu aerodynamicznego jest przepływające przez
łopaty wirnika powietrze, hałas ten jest nieunikniony i dominuje w bezpośrednim sąsiedztwie farmy
wiatrowej. Elektrownia wiatrowa oddalona o 350 m emituje hałas 35-45 dB. Tereny największej
uciążliwości akustycznej są jednak izolowane przestrzennie od istniejących obszarów stałego zamieszkania
oraz przebywania ludzi. Ponadto Studium w wyznaczonych wokół przewidzianej lokalizacji poszczególnych
masztów strefie ograniczonego zainwestowania zakazuje lokalizacji funkcji podlegających ochronie
akustycznej przed hałasem wyższym niż 40 dB i 45 dB. Należy dodatkowo pamiętać o obostrzeniach
Rozporządzenia Ministra Gospodarki z 21 grudnia 2005 w sprawie zasadniczych wymagań dla urządzeń
używanych na zewnątrz pomieszczeń w zakresie emisji hałasu do środowiska.
Ze względu na lokalizację turbiny wiatrowej na przypuszczalnej wysokości ok. 100 m nad
poziomem gruntu poziom pola elektromagnetycznego generowanego przez elementy elektrowni, w poziomie
terenu (na wysokości 1,8 m) jest w praktyce pomijalny. Urządzenia generujące fale elektromagnetyczne
(zarówno generator jak i transformator) znajdą się wewnątrz gondoli i są zamknięte w przestrzeni otoczonej
metalowym przewodnikiem o właściwościach ekranujących, co w konsekwencji powoduje, że efektywny
wpływ elektrowni wiatrowej na kształt klimatu elektromagnetycznego środowiska będzie równy zero. Pole
generowane przez generator będzie polem o częstotliwości 100Hz, natomiast pole generowane przez
transformator – polem o częstotliwości 50Hz. Wypadkowe natężenie pola elektrycznego na wysokości 1,8 m
n.p.t. wyniesie ok. 9 V/m, tj. znacznie poniżej wartości występującej naturalnie. Wypadkowe pole
magnetyczne wyniesie w tym miejscu ok. 4,5 A/m, a więc również mniej niż pole naturalne.
Elementem, który należy wziąć pod uwagę podczas lokalizacji elektrowni wiatrowych to uciążliwość
związana z szybko poruszającym się cieniem oraz odblaski promieni słonecznych od obracającego się
wirnika. Z analizy pomiarów zrealizowanych już farm wiatrowych w podobnym typie krajobrazu
(ukształtowanie terenu) odległości średnio do 300m za dnia i 700m w ciągu nocy od turbiny wiatrowej,
standardy akustyczne otoczenia (dopuszczone poziomy hałasu) będą dotrzymane (poziom mocy akustycznej
zmierzony u podstawy pojedynczej, przykładowej turbiny wiatrowej waha się od 96,3 do 104dB).Również
wzrost poziomu hałasu w obrębie dróg obsługujących wyznaczone w zmianie Studium tereny nie będzie
znaczący i uciążliwy (wiąże się to głownie z pracami budowlanymi, a w późniejszym etapie z
konserwatorskimi i ewentualnie naprawczymi).
Poza tym energia elektryczna pozyskiwana z wiatru powszechnie uznawana jest za energię
ekologicznie czystą, gdyż jej wytwarzanie nie pociąga za sobą konieczności spalania paliw kopalnych, a tym
samym emisji szkodliwych substancji do atmosfery. Nowa Dyrektywa UE 2009/28/WE w sprawie promocji
stosowania energii z odnawialnych źródeł, nadaje wręcz instalacjom wykorzystującym OZE status narzędzi
służących ochronie środowiska poprzez redukcję emisji gazów cieplarnianych oraz innych zanieczyszczeń
emitowanych do atmosfery przez konwencjonalne źródła energii. Uważane to jest za oddziaływanie
pośrednie, pozytywne i długoterminowe. Chwilowe lub krótkoterminowe, lokalne negatywne oddziaływania
(np. wzrost zapylenia) mogą wystąpić w fazie realizacji dopuszczonych w Studium form zagospodarowania
terenu.
Studium nie wprowadza też funkcji i urządzeń dających podstawy do prognozowania przekroczeń
określonych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie
dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania
dotrzymania tych poziomów (Dz. U. nr 192, poz. 1883) – linie elektroenergetyczne posiadają wyznaczoną
wolną od zabudowy ochronną strefę techniczną.
Oddziaływanie na powierzchnie ziemi, gleby, kopaliny i zasoby naturalne
Najwyższą formę degradacji środowiska przyrodniczego stanowi zabudowa techniczna, która nie
tylko redukuje powierzchnie glebową, ale również ogranicza wymianę gazową i wodną między atmosferą a
pedosferą. Z analizy kierunków zagospodarowania przestrzennego Studium wynika, że skala ubytku
powierzchni przyrodniczo-funkcjonalnej będzie niewielka. Przekształcenia powierzchniowej warstwy ziemi
związane będą z wykopami pod fundamenty domów, budynków gospodarczych, czy urządzeń biogazowni
(choć teren P,Ec jest już obecnie zainwestowany i przekształcony) i energetyki wiatru (fundamenty wież,
silosów i obiektów biogazowni) oraz budową dróg dojazdowych. Dużą, szczelną (nieprzepuszczalną dla
wody) powierzchnie mogą (ale nie muszą, bo uzależnione to jest od ich typu i technologii) stworzyć połacie
baterii słonecznych (o ile takie powstaną). Realizacja ustaleń Studium nie wymaga wielkoskalowych
przemieszczeń gruntu, czy jego wymiany. Najistotniejszym, negatywnym oddziaływaniem na gleby będzie
ich bezpośrednie i stałe zajmowanie pod trwałe zainwestowanie budynkami mieszkalnymi. Jak podaje
literatura przedmiotu, chłonność przestrzenna w fazie budowy jednej średniej wielkości i mocy turbiny
wynosi 1 ha.
Negatywne oddziaływanie biogazowni na środowisko gruntowo-wodne może pojawić się w
sytuacjach awaryjnych końcowego procesu przetwarzania biomasy. Przefermentowana biomasa
transportowana jest do silosów lub lagun wykładanych specjalną folią odporną na działanie czynników
biologicznych, chemicznych i promieni UV. Laguna jest zwykle umieszczona w wykopie ziemnym, a jej
wymiary są uzależnione od poziomu wód gruntowych i możliwości wynikających z ukształtowania terenu.
Ponieważ komory fermentacyjne i silosy oraz laguny stanowią przystosowane do tego celu i warunków
lokalnych (poziomu wód gruntowych), szczelne układy nie należy spodziewać się zanieczyszczenia wód
gruntowych i gruntu. Przy braku odgazowania składowiska może pojawić się niekontrolowana migracja
gazu skutkująca nadmiernym zakwaszeniem gleby. Może to prowadzić do zwiększenia zasięgu
zanieczyszczenia powietrza i zagrożenia wybuchem, jak również do szkód w procesie wegetacji roślin,
spowodowanych nadmiernym zakwaszeniem gleby (głównie powodowanym obecnością dwutlenku węgla i
siarkowodoru) oraz wypieraniem z niej tlenu. Migracja gazu w gruncie jest uzależniona przede wszystkim
od jego porowatości oraz wilgotności i spoistości. Wielkość migracji biogazu zależy również od stopnia
zagęszczenia składowiska i jego uszczelnienia. Zakłada się jednak zastosowanie nowoczesnych najwyższych
technologii i wyposażenie obiektu w bierne lub aktywne systemy odgazowania, a Studium podkreśla
dodatkowo, że istniejące i projektowane zagospodarowanie terenu nie może powodować przekroczeń
standardów jakości środowiska.
Formy ochrony przyrody i zielony pierścień zaliczane są z reguły do oddziaływań pozytywnych na
powierzchnie ziemi.
Zakładając zastosowanie wszystkich zasad ochrony środowiska wyznaczonych w Studium nie
przewiduje się jednak znaczących przekroczeń określonych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 9
września 2002r. w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi. Na obszarze objętym
Studium nie przewiduje się generowania niebezpiecznych substancji i odpadów (poroz. Rozporządzenie
Ministra Środowiska z dnia 13 maja 2004 r. w sprawie warunków, w których uznaje się, że odpady nie są
niebezpieczne, Rozporządzenie w Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2003r.w sprawie substancji
stwarzających szczególne zagrożenie dla środowiska).
Jedynym naruszonym zasobem naturalnym jest zajmowana przestrzeń.
W obszarze zmian Studium nie stwierdza się występowania udokumentowanych złóż kopalin, które
mogłyby tu być eksploatowane.
Oddziaływanie na krajobraz
W Studium nie ustalono dopuszczalnej maksymalnej mocy i wysokości elektrowni, ale z
dotychczasowych doświadczeń i wytycznych Inwestora przypuszczać można, że budowle te dochodzić mogą
do łącznej wysokości nawet 180, więc będą budowlami o dość wysokim poziomie oddziaływania na
środowisko, w tym na krajobraz Grabowiecko - Strzeleckiego Obszaru Chronionego Krajobrazu i na
strukturę przestrzenn terenów otaczających. Ponadto oddziaływanie planowanej farmy na krajobraz i walory
wizualne szerszego rejonu zaliczyć można do oddziaływań skumulowanych
z oddziaływaniami
projektowanych farm wiatrowych w gminach leżących najbliżej gminy przedmiotowej (tj. gminy: Rudnik,
Żółkiewka i potencjalnie Chełm i Leśniowice).
Zasięg pracy śmigieł będzie się wahał na wysokości od 74 do 185 m nad poziomem gruntu. Obiekty
terenów elektrowni będą stanowić trwały i znaczący akcent architektoniczny, niejednokrotnie widoczny ze
znacznej odległości, co niewątpliwie jest bezpośrednią, negatywną ingerencją w krajobraz o charakterze
negatywnym. Wojewódzki Program Rozwoju Alternatywnych Źródeł Energii w Województwie Lubelskim w
tym aspekcie podaje, że w krajobrazie falistym oddziaływania widokowe turbin mogą być widoczne z 3 km
(odległość ta jest dwukrotnie większa w krajobrazie bardziej monotonnym). Dodatkowo, w obszarach
narażonych na przebywanie ptaków działaniem eliminującym powinno byś wykluczenie nowych zalesień w
celu maskowania farm wiatrowych, nie tylko zmieniających nasilenie wiatrów, ale by nie ‘zwabiać’ ptactwa
do gniazdowania i związanych z tym migracji dobowych. Ważna jest też kolorystyka samych masztów, co
też ustalenia Studium podkreślają. Farma wiatrowa, jako zespół kilkunastu elektrowni wiatrowych wraz z
tzw. infrastrukturą towarzyszącą (stacją transformatorową, drogami dojazdowymi, masztem do pomiaru
prędkości wiatru, itp.), rozmieszczonych na terenie o znaczącej powierzchni, może więc stać się elementem
dominującym w krajobrazie danego regionu. Negatywny wpływ farmy wiatrowej na otaczający ją krajobraz
maleje wraz ze wzrostem odległości od inwestycji. Na tej podstawie w literaturze wyróżniono następujące
strefy tzw. „wizualnego oddziaływania” elektrowni wiatrowych:
• Strefa I (w odległości do 2 km od farmy wiatrowej) – farma wiatrowa jest elementem dominującym w
krajobrazie. Obrotowy ruch wirnika jest wyraźnie widoczny i dostrzegany przez człowieka.
• Strefa II (w odległości od 1 do 4,5 km od farmy wiatrowej w warunkach dobrej widoczności) –
elektrownie wiatrowe wyróżniają się w krajobrazie i łatwo je dostrzec, ale nie są elementem dominującym.
Obrotowy ruch wirnika jest widoczny i przyciąga wzrok człowieka.
• Strefa III (w odległości od 2 do 8 km od farmy wiatrowej) – elektrownie wiatrowe są widoczne, ale nie
są „narzucającym się” elementem w krajobrazie. W warunkach dobrej widoczności można dostrzec
obracający się wirnik, ale na tle swojego otoczenia same turbiny wydają się być stosunkowo niewielkich
rozmiarów.
•
Strefa IV (w odległości powyżej 7 km od farmy wiatrowej) – elektrownie wiatrowe wydają się być
niewielkich rozmiarów i nie wyróżniają się znacząco w otaczającym je krajobrazie. Obrotowy ruch wirnika
z takiej odległości jest właściwie niedostrzegalny.
Widoczność obiektu (wieży) o wysokości 100 m (przy wysokości wzniesienia wzroku na 1,75 m
powyżej poziomu terenu), przy założeniu że teren jest płaski i uwzględnieniu kulistości ziemi, znika
całkowicie w odległości ok. 43 km. W warunkach terenów lądowych ze względu na ukształtowanie terenu i
przesłony terenowe, a także warunki pogodowe wartość ta jest zdecydowanie mniejsza. Istotny spadek
postrzegania elektrowni wiatrowej w krajobrazie falistym następuje w odległości ok. 6 km. Istotne znaczenie
krajobrazowe elektrownia wiatrowa w takim terenie wywiera na odległość około 3 km (a teren otaczający
inwestycję charakteryzuje się typowym dla tego rejonu pofałdowaniem). Zasięg widoczności turbin
wiatrowych w kierunku południowym (obszarów ochrony krajobrazu) będzie duży – kompleksy leśne i
drzewa o wysokości 15 – 20 m stanowić będą czynnik ograniczający widoczność turbin.
Ocena wpływu elektrowni wiatrowej na estetykę krajobrazu jest oceną względną, gdyż sposób
postrzegania elektrowni wiatrowej, jako elementu krajobrazu jest cechą indywidualną każdego człowieka. W
związku z tym, nie można jednoznacznie stwierdzić, że wszyscy okoliczni mieszkańcy będą mieli
pozytywne lub negatywne odczucia związane z występowaniem nowych obiektów w krajobrazie. Zdaniem
części społeczeństwa – wiatrak i jego obracające się śmigła wprowadzają dysharmonię w miejscach o
tradycyjnych walorach krajobrazowych. Dla części osób są to elementy „uatrakcyjniające” obszar, na
którym się znajdują. Niestety na etapie zmian Studium nie znane są tak dokładne dane techniczne (moc czy
wysokość wiatraków) – rezerwuje się jedynie tereny pod ewentualną ich lokalizacje (z zachowaniem strefy
ograniczonego zainwestowania). Pozytywnym aspektem jest jedynie to, że największe dominanty
krajobrazowe (maszty urządzeń energetyki wiatrowej) lokowane są poza najcenniejszymi krajobrazowo
terenami gminy (prawnie chronionymi). Jednak potencjalne budowle o wysokości ok.170 -180 m będą
widoczne z 8-10 km i będą stanowić element dysharmonijny w miejscowym krajobrazie jako tzw. „wizualne
zanieczyszczenie"na okres ok. 20-30 lat (rozumiany w Prognozie, jako oddziaływanie długoterminowe) i
jednocześnie będą miały negatywny wpływ na krajobraz zlokalizowanego od strony zachodniej i
południowej OCK i może nawet PK (walory krajobrazowe, kulturowe, historyczne i turystyczne
środowiska).
Tereny zabudowy mieszkaniowej i zagrodowej z racji na lokowanie w obrębie zainwestowanym,
przy istniejących drogach nie będą znaczącym wizualnym oddziaływaniem. Negatywny wpływ na krajobraz
może mieć jednak element przestrzeni, jaki stanowić będą tereny zabudowy przemysłowej - potencjalne
instalacje solarne czy urządzenia (np. silosy) biogazowni. Oddziaływanie to będzie jednak łagodzone tym,
że teren jest już zainwestowany, a w otoczeniu istnieją obiekty tego typu (o niskim standardzie wizualnym,
przysłaniające swa kubatura teren P,Ec).
Ustalenia Studium będą miały zarówno bezpośredni, negatywny, jak i pozytywny, pośredni (poprzez
np. ustanowienie ostoi chronionych, strefy zielonego pierścienia i zrównoważonego rozwoju, czy samego
faktu wyznaczenia uporządkowanych, zgodnych z zasadami ładu przestrzennego terenów zainwestowania),
długookresowy charakter.
Studium generuje zatem bezpośrednie, długotrwałe i stałe, negatywne i skumulowane z
ewentualnymi inwestycjami planowanymi w gminach sąsiednich i dalszych oddziaływania na krajobraz.
Oddziaływania te będą o różnym natężeniu czasowym (skala lokalna) i związane będą zarówno z fazą
budowy jak i eksploatacji.
Oddziaływanie na zabytki i dobra materialne
W odniesieniu do obiektów nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków województwa
lubelskiego Studium wprowadza bezwzględny priorytet wymagań konserwatorskich we wszystkich
działaniach planistycznych, projektowych, realizacyjnych. Zasady kształtowania przestrzennego i
prowadzenia wszelkich inwestycji winny być podporządkowane decyzjom konserwatorskim. Dotyczy to
również zmiany sposobu zagospodarowania terenu, zmiany sposobu użytkowania obiektów oraz wtórnych
podziałów historycznych założeń. Wszelka działalność inwestycyjna prowadzona przy tych obiektach i w
otoczeniu zabytków wymaga uzyskania pozwolenia Lubelskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
Studium dopuszcza zmiany adaptacyjne obiektów po uprzednim uzgodnieniu z Lubelskim Wojewódzkim
Konserwatorem Zabytków. W przypadku koniecznej rozbiórki obiektu, znajdującego się w wojewódzkiej
ewidencji zabytków, nakazuje przedstawić inwentaryzację architektoniczną w celu uzyskania zgody
Lubelskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
Wobec powyższych ustaleń nie przewiduje się negatywnego wpływu na zabytki (Studium zachowuje
wszelkie formy ochrony konserwatorskiej), a zmiany Studium mają neutralny wpływ na przedmiot
ewentualnej ochrony konserwatorskiej i pozytywny wpływ na dobra materialne, rozumiane, jako wszelkie
środki i sposoby zaspokajania potrzeb ludzkich. Powyższe ustalenia stanowią wystarczające zabezpieczenie
dla strefy kultury. Pozytywnym aspektem w sferze kultury jest wprowadzenie w Studium: trasa turystyczna
wodna, historyczny szlak handlowy, szlak pamiątek kultury żydowskiej, a pośrednio nawet status zielonego
pierścienia wokół miasta.
Bezpośrednie sąsiedztwo terenów przeznaczonych pod alternatywne źródła energii (a nawet sama
widoczność np. farmy wiatrowej) mogą przyczynić się do spadku wartości nieruchomości. Ponadto turbiny
wiatrowe, podobnie jak inne wysokie budowle mogą też zaburzać sygnały elektromagnetyczne
wykorzystywane w telekomunikacji, nawigacji oraz przez urządzenia radarowe. Skala zaburzeń pola
elektromagnetycznego jest uzależniona od: lokalizacji farmy wiatrowej w stosunku do położenia nadajnika i
odbiornika fal elektromagnetycznych, charakterystyki łopat wirnika (m.in. od rodzaju materiału, z którego
zostały wykonane), charakterystyki odbiornika, częstotliwości sygnału, rozchodzenia się fal w powietrzu
atmosferycznym. Z racji na niewielką ilość nadajników na terenie tej gminy, nie prognozuje się tego typu
oddziaływań, a proces uzgodnień z odpowiednimi instytucjami w fazie realizacji inwestycji wyeliminuje
ewentualne kolizje.
Generalnie wprowadzenie terenów pod alternatywne źródła energii (elektrownie wiatrowe) jest
pozytywnym (w kontekście dóbr materialnych) ustaleniem Studium, bo oceniając dobro materialne jako
wszystkie środki, które mogą być wykorzystane, bezpośrednio lub pośrednio, do zaspokojenia potrzeb
ludzkich stwierdzić należy jednoznacznie, że zapisy Studium (wprowadzenie terenów odnawialnych źródeł
energii i terenów mieszkaniowych) służą ogólnemu rozwojowi fragmentów gminy, a więc wzbogaceniu dóbr
materialnych przy wykorzystaniu istniejącego potencjału środowiska. Z drugiej jednak strony lokalizacja
farmy i wynikająca z tego emisja hałasu ponadnormatywnego w strefie około 400-500 m od budowli
wpłynie na ograniczenie czy ograniczone przestrzennie ukierunkowanie rozwoju przestrzennego istniejących
w otoczeniu jednostek osadniczych. Wyznaczenie terenów pod farmę wiatrową ograniczy bowiem
możliwości rozwoju przestrzennego miejscowości w otoczeniu, praktycznie do zabudowy luk w istniejących
pasmach urbanistycznych.
Będą to w przewadze pośrednie (ale też i bezpośrednie), głównie pozytywne oddziaływania
długotrwałe i stałe.
11. ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE LUB OGRANICZENIE NEGATYWNYCH
ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODWISKO MOGĄCYCH WYNIKAĆ Z REALIZACJI USTALEŃ ZMIANY
STUDIUM
Generalnie celem minimalizowania uciążliwości proponowanych w Studium kierunków i
funkcji należy stosować przy ich realizacji najnowsze dostępne technologie i wysokiej jakości
urządzenia i materiały. Ogólnie ograniczanie lub redukowanie zagrożeń może odbywać się na etapie
realizowania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego poprzez ogólne wymagania zgodności
z zasadami rozwoju zrównoważonego i przepisami odrębnymi (zmiany funkcji terenu wprowadzane planem
miejscowym sporządzonym na podstawie zmian tego Studium nie mogą powodować przekroczeń
standardów jakości środowiska).
Generalnie w celu ograniczenia negatywnego oddziaływania najistotniejszych funkcji
wprowadzanych zminą (tj.turbin wiatrowych) na najbardziej na nie narażone gatunki ptaków i nietoperzy
należy:
- poszczególne turbiny usytuować jak najdalej od skraju lasu (minimum 200m, licząc od podstawy wieży);
- przeprowadzić 3 letni monitoring porealizacyjny, w ramach którego, należy powtórzyć liczenia ptaków tą
samą metodyką - dodatkowo w ramach monitoringu porealizacyjnego należy przeprowadzić ocenę
śmiertelności ptaków w wyniku kolizji z siłowniami oraz testy eksperymentalne kontrolujące żerowanie na
ofiarach i aktywność padlinożerców;
- w przypadku stwierdzenia znacząco większej od prognozowanej śmiertelności ptaków należy rozważyć
czasowe wyłączenia pracy turbin w okresach największej intensywności przelotów podczas migracji
jesiennej i wiosennej lub całkowitego wstrzymania ich pracy;
- dla uniknięcia efektu dezorientacji ptaków podczas migracji nocnej należy ograniczyć do minimum
oświetlenie farmy oraz stosować punktowe (skierowane w dół) żółte lampy sodowe, które nie przyciągają
owadów oraz co za tym idzie polujących na nie ptaków owadożernych i nietoperzy, zalecenie nie dotyczy
wymaganego oświetlenia pozycyjnego wież turbin (sygnalizacja położenia wysokich obiektów dla statków
powietrznych oraz innych typów oświetlenia wymaganego przez przepisy prawa);
- stosować podziemne kable energetyczne;
- czynności te przeprowadzić poza okresem lęgowym ptaków, który trwa od 1 marca do 15 sierpnia
- nie wprowadzać nowych zadrzewień bądź zarośli lub innych ciągów zieleni na teren farmy na etapie jej
budowy i eksploatacji (tworzenie pułapek ekologicznych dla ptaków i nietoperzy).
Wskazane jest ponadto zaniechanie:
- montowania sztucznego oświetlenia terenu farmy (nie powinno się budować oświetlania i latarni) gdyż
światło przyciąga i koncentruje owady, zapewniając łatwe miejsce żerowania dla nietoperzy, wykluczy to
możliwość powstania miejsc koncentracji owadów jako pokarmu ptaków i nietoperzy.
- tworzenia elementów liniowych krajobrazu na terenie farmy i w jej sąsiedztwie, wzdłuż których mogą
poruszać się nietoperze - nie powinno się nasadzać krzewów, drzew, budować płotów, itp. całoroczne
monitorowanie powierzchni elektrowni wiatrowej detektorami ultradźwięków w celu wcześniejszego
określenia zwiększającej się aktywności nietoperzy.
- w celu uniknięcia dezorientacji ptaków podczas migracji nocnej należy ograniczyć oświetlenie do
minimum w obrębie planowanej farmy;
- bardzo ważnym parametrem zmniejszającym ryzyko kolizji ptaków jest odpowiednie zaplanowanie
rozmieszczenia turbin wiatrowych w obrębie planowanej farmy w planach miejscowych w ten sposób, aby
ograniczyć również efekt bariery migracyjnej;
- zalecane jest unikanie wprowadzenia zalesień i zakładania zadrzewień śródpolnych na terenie
projektowanej farmy i nie kształtowanie ciągów zieleni w ich sąsiedztwie;
- należy unikać ogrodzeń w obrębie planowanej farmy;
- należy minimalizować ilość dróg pomiędzy elektrowniami;
- w celu zmniejszenia bogactwa gatunkowego i zagęszczenia ptaków w obrębie i/lub sąsiedztwie
projektowanej farmy należy unikać zakładania upraw polowych (np; rzepak, oziminy, kukurydza), które
mogą być atrakcyjne jako żerowisko dla migrujących ptaków, w tym gęsi lub łabędzi;
- wszystkie prace inwestycyjne należy prowadzić w ograniczonym zakresie przestrzennym, aby w jak
najmniejszym stopniu zniszczyć siedliska ptaków;
- wszystkie prace inwestycyjne (wykopy, nasypy itp;) należy prowadzić w ten sposób, aby nie doprowadzić
do zmiany stosunków wodnych w obrębie obszaru inwestycji;
- należy stosować kolorystykę elektrowni wiatrowych (gondola i wirnik) zmniejszającą ryzyko kolizji z
migrującymi ptakami, tzn: kolor jasnoszary lub biały;
- jeśli to będzie konieczne w obrębie planowanej inwestycji wycinkę drzew i krzewów należy przeprowadzić
poza okresem lęgowym gatunków ptaków tj; w okresie od 1 września do 31 marca.
- utrzymywanie nowych, liniowych elementów infrastruktury będących w zarządzie inwestora, takich jak
drogi techniczne, w stanie bezdrzewnym – nieobsadzanie ich drzewami i krzewami, jak również usuwanie
spontanicznie pojawiających się, nowych zakrzewień w takich miejscach, gdyż takie przekształcenia szaty
roślinnej mogłyby doprowadzić do wzrostu aktywności nietoperzy na omawianym obszarze;
- przeprowadzenie trzyletniego monitoringu porealizacyjnego, opartego o poszukiwanie ewentualnych
zabitych nietoperzy i automatyczną rejestrację ich aktywności przy wybranych wiatrakach, pozwalającego
oszacować aktualny wpływ farmy na chiropterofaunę, zgodnie z metodyką zawartą w aktualnych, krajowych
„Wytycznych dotyczących oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na nietoperze” oraz opracowaniach
Brinkmanna (2006) i Arnetta (2005).
- w przypadku, gdyby odnotowano wysoką śmiertelność nietoperzy w którymkolwiek z
okresów fenologicznych, należy rozszerzyć okres wyłączania wybranych turbin w nocy podczas słabego
wiatru (ok. 4-6 m/s). towano szczyt aktywności nietoperzy związany z migracją wiosenną, choć – w świetle
dotychczasowej literatury – śmiertelność tych zwierząt w tym okresie jest relatywnie niska. Z drugiej strony,
w przypadku, gdyby monitoring akustyczny w kolejnych latach nie zarejestrował niektórych szczytów
aktywności nietoperzy w okresie migracji sezonowych, możliwa byłaby korekta terminów wyłączania
turbin, lub całkowita rezygnacja z tego rozwiązania.
Również w opracowaniu monitoringowym ptaków podany jest potencjalny zakres środków
łagodzących (mitygacyjnych).W przypadku prognozowania ryzyka kolizji najczęściej wykorzystuje się dane
zebrane w trakcie prac terenowych w ramach inwentaryzacji przedrealizacyjnej. Czynnikami
zniekształcającymi prognozowanie potencjalnej śmiertelności ptaków spowodowanej kolizjami z turbinami
są: zmiany czynników populacyjnych (liczebność populacji, rozmieszczenie stanowisk itp.), zmiany
środowiskowe niezależne od inwestycji czy dostępność kryjówek i miejsc lęgowych. Należy również
uwzględnić powiązania pomiędzy subpopulacjami w obrębie metapopulacji. W przypadku, gdy na
negatywne działanie farmy wiatrowej narażona jest jedna z subpopulacji, podwyższona śmiertelność w jej
obrębie będzie prawdopodobnie wpływać także na inne, z którymi jest związana - tzw. „oddziaływanie
pośrednie” (Marczewski 2008).
Po zrealizowaniu inwestycji konieczne jest przeprowadzenie monitoringu porealizacyjnego
umożliwiającego porównanie wartości przyjętych parametrów przed i po wybudowaniu farmy wiatrowej.
Konieczne jest również porównanie rzeczywistej śmiertelności w wyniku kolizji z zakładanym poziomem w
fazie przedrealizacyjnej. Jednak należ pamiętać, iż zbieranie martwych ptaków i nietoperzy i ocenianie na
podstawie ich liczby poziomu śmiertelności wymaga uwzględnienia współczynnika korygującego,
uwzględniającego powierzchnię kontrolowanego obszaru (nie wszystkie ptaki giną od razu po zderzeniuniektóre mogą przelecieć dystans do 2 km), częstość kontroli, wydajność poszukiwań (tzw. „efekt
obserwatora”), zanikanie ofiar (głównie w wyniku działania padlinożerców, zobacz Marczewski 2008).
Obecnie trwają prace nad stworzeniem w pełni automatycznego systemu, który pozwoliłby na rejestrowanie
każdej kolizji w obrębie farmy wiatrowej. Planuje się zastosowanie m. in. macierzy czułych mikrofonów,
czujników termicznych lub drganiowych, które po rejestracji nasilonej migracji ptaków i związanych z tym
wzrostu kolizji z turbinami przekazywałyby informację do głównego komputera, co powodowałoby
wyłączenie siłowni wiatrowych (Osiejuk T., Busse P. in litt). Głównym działaniem minimalizującym
szkodliwy wpływ turbin wiatrowych na ptaki i nietoperze jest wystrzeganie się lokalizacji, w których
stwierdzono intensywną aktywność ruchową tych zwierząt lub będących miejscami występowania gatunków
rzadkich (Drewitt & Langston 2006). W niektórych miejscach sugeruje się czasowe wstrzymywanie pracy
turbin wiatrowych w okresie nasilonej aktywności ptaków (w okresie rozrodczym, szczególniepodczas
karmienia piskląt lub podczas intensywnej migracji wiosennej lub jesiennej). Innym sposobem jest
tworzenie alternatywnych miejsc lęgowych lub tworzenie atrakcyjnych żerowisk wykorzystywanych przez
ptaki w czasie wędrówek umożliwiających przeniesienie się ptaków na większą odległość od turbin. W
Szlezwiku-Holsztynie zasugerowano możliwość posługiwania się prognozami meteorologicznymi w celu
przewidywania okresu nasilonego przelotu i wyłączania w tym czasie siłowni wiatrowych (Marczewski
2008). Jednak skuteczność tych metod jako działań minimalizujących wymaga dalszych badań. Niezmiernie
istotne jest odpowiednie zaplanowanie rozkładu poszczególnych elektrowni wiatrowych w obrębie farmy
wiatrowej oraz w odniesieniu do siedlisk wykorzystywanych prze ptaki i nietoperze. Należy unikać lub
ograniczać użycia oświetlenia na farmach wiatrowych, gdyż istnieją doniesienia, że przyciąga to lecące ptaki
(Marczewski 2008).
W czasie monitoringu należy zwrócić szczególną uwagę na zasobność bazy pokarmowej dla ptaków
wykorzystujących tereny w obrębie lub bliskim sąsiedztwie planowanej inwestycji. Baza pokarmowa jest
istotnym czynnikiem wpływającym na rozmieszczenie i behawior ptaków. Bardzo ważnym problem jest
odpowiednia struktura zasiewów w obrębie i wokół farm wiatrowych. Należy unikać upraw, które mogą być
atrakcyjne dla migrujących ptaków np. gęsi lub łabędzi i mogą stanowić odpowiednią bazę żerowiskową.
Możliwy negatywny wpływ na otaczający krajobraz oraz negatywne podejście ze strony
społeczeństwa można ograniczyć stosując następujące zasady:
- elektrownie wiatrowe w obrębie jednego zespołu składają się z turbin i masztów o tej samej wielkości,
co pozytywnie wpływa na kompozycję;
- elektrownie widoczne na tle nieba mają jasne kolory łopat wirnika lub kolor elektrowni wiatrowych
dopasowany jest do otoczenia, gdy widoczny jest na przykład na tle gór;
- wybrana konstrukcja elektrowni wiatrowych, składa się z trzech łopat;
- elektrownia składająca się z mniejszej liczby turbin, ale o większej mocy wywiera mniejszy wpływ niż
elektrownie złożone z większej liczby małych turbin.
Środki mające ograniczyć ewentualne, zauważone po realizacji farmy wiatrowej zaburzenia pola
elektromagnetycznego to:
- zainstalowanie tzw. anteny kierunkowej;
- ustawienie anteny w kierunku innego nadajnika;
- zainstalowanie wzmacniacza sygnału;
- zmiana położenia anteny;
- zainstalowanie anteny satelitarnej lub telewizji kablowej.
Ograniczenie negatywnego oddziaływania na płazy, gady i drobne ssaki, związane są z następującymi
zasadami:
− niezbędna infrastruktura związana z powinna być prowadzona, o ile nie wymaga odwodnienia;
- infrastruktura najistotniejszych, przyszłych inwestycji budowlanych nie może zawierać elementów, które
mogą być pułapkami dla płazów, gadów i innych drobnych zwierząt jak studzienki kanalizacyjne (jeśli
konieczne to zabezpieczone) oraz tzw. korytka krakowskie, z których małe zwierzęta praktycznie nie mają
szansy wydostania się.
- podczas prowadzenia prac ziemnych należy wykopy zabezpieczać na czas wolny od robót folią osadzoną
na palach, wkopaną na kilka cm w ziemię i wysoką na ok. 50cm co zapobiegnie wpadaniu małych zwierząt
do wykopów.
Zastosowanie się do wszystkich ustaleń Studium i powyższych propozycji powinno
wystarczająco ograniczyć negatywne oddziaływanie ustaleń zmiany Studium na środowisko.
Podkreślić tu jednak trzeba, że powyższe zalecenia są jedynie propozycjami autora prognozy – szczegółowe
określenie środków minimalizujących negatywny wpływ, czy wytyczne dotyczące monitoringu
porealizacyjnego zawarte będą na późniejszym etapie proceduralnym (np. 'decyzja o środowiskowych
uwarunkowaniach').
12. ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKTOWANYM
DOKUMENCIE
Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie
środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko mówią, że zakres Prognozy oddziaływania na
środowisko powinien przedstawiać rozwiązania alternatywne do rozwiązań przyjętych w projekcie Studium
(w szczególności w odniesieniu do obszarów Natura 2000). W przypadku przedmiotowej zmiany Studium
lokalizacja projektowanych terenów pod lokalizację urządzeń energetyki wiatrowej wynika w dużej mierze z
wytycznych przytaczanych wyżej opracowań dotyczących alternatywnych źródeł energii oraz uwarunkowań
przyrodniczych (istniejące i projektowane, obszarowe i punktowe formy ochrony prawnej, czy elementy
systemu przyrodniczego). Determinantami rozmieszczenia obszarów o nowej funkcji były również już
istniejące obszary zainwestowania urbanistycznego (tereny otwarte-wolne od zabudowy, by zachowana
została akustyczna strefa ochronna) i uwarunkowań ekofizjograficznych (obszary narażone na erozje, o
odpowiedniej wystawie i warunkach wietrznych). Pozostałe funkcje wynikają z pozytywnego rozpatrzenia
przez władze gminy wniosków składanych przez ich mieszkańców i służyć mają zaspokajaniu potrzeb
lokalnej społeczności. Nowo wprowadzane elementy są też wytycznymi dokumentów rangi wojewódzkiej.
Mimo licznych rozwiązań eliminujących niepożądane skutki środowiskowe propozycjami
uzupełniającymi lub alternatywnymi do istniejących ustaleń Studium poprawiające stan bezpieczeństwa
ekologicznego może być:
● minimalne zmniejszenie obszarów lokalizacji energetyki wiatrowej (być może o najdalej na zachód
wysunięta turbinę) w celu uniknięcia ewentualnych kolizji i dysharmonii krajobrazu;
● nakazanie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, sporządzanych na podstawie
Studium obowiązku opisanych wyżej, poszczególnych rodzajów monitoringu.
13. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM
Celem Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego jest uzyskanie
narzędzia do prowadzenia polityki przestrzennej i rozwoju społeczno-gospodarczego gminy w zakresie ładu
przestrzennego, komunikacji, infrastruktury technicznej. Studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego jest dokumentem polityki przestrzennej gminy, sporządzonym w oparciu
o uwarunkowania i potrzeby lokalne, ale z uwzględnieniem uwarunkowań i potrzeb wyższego rzędu –
regionalnych czy wojewódzkich. Zawiera ono postanowienia ogólne, co do uwarunkowań i kierunków
przeznaczenia i zagospodarowania poszczególnych terenów oraz zasady ochrony środowiska przyrodniczokulturowego i kształtowania ładu przestrzennego.
Zmiany Studium sporządzone zostały w powiązaniu głównie z:
• Strategią rozwoju gminy Krasnystaw na lata 2007-2020/aktualizacja/ – Warszawa 2007;
• Planem Rozwoju Lokalnego Gminy Krasnystaw na lata 2004-2013 – Krasnystaw 2004;
• Planem zagospodarowania przestrzennego województwa lubelskiego - Lublin 2002.
Zmiany przedmiotowego Studium polegają na wprowadzeniu:
• RM – terenów zabudowy zagrodowej;
• P, Ec – tereny zabudowy przemysłowej oraz urządzeń elektroenergetyki
i ciepłownictwa;
• EW - tereny lokalizacji urządzeń energetyki wiatrowej;
• strefa ochronna związana z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu –
dotycząca zakazu lokalizacji terenów o funkcji wymagających ochrony przed hałasem - 45dB;
• strefa ochronna związana z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu –
dotycząca zakazu lokalizacji funkcji wymagających ochrony przed hałasem – 40dB;
• linia elektroenergetyczna wysokiego napięcia 110 kV z pasem technicznym;
• gazociąg magistralny;
• granica GZWP;
• zdegradowane odcinki dolin rzecznych wskazane do rewaloryzacji biologicznej;
• obszary Natura 2000;
• trasa turystyczna wodna;
• zielony pierścień wokół miasta;
• historyczny szlak handlowy;
szlak pamiątek kultury żydowskiej;
zasięg zalewu potencjalną wodą o prawdopodobieństwie 0,5% i 1 %;
zlikwidowany odwiert poszukiwawczy Rejowiec-IG3 ze strefą wolną od zabudowy;
likwidacja strefy ochrony sanitarnej od cmentarza;
stanowiska archeologiczne.
Podstawę prawną Prognozy oddziaływania na środowisko stanowi głównie Ustawa o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 r. (Dz. U. z 2012 poz. 647 z późniejszymi
zmianami) i Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w
ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko z dnia 3 października 2008 (Dz.U. 2008
nr 199 poz. 1227 z późniejszymi zmianami).
Dokumentami, w powiązaniu, z którymi została sporządzona Prognoza były:
• Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Krasnystaw –
Lublin 2012;
• Monitoring ornitologiczny wykonany na obszarze planowanej farmy wiatrowej w rejonie miejscowści
Krupe, położonej w gminie wiejskiej Krasnystaw w powiecie krasnostawskim - opracowanie końcowe,
Wiącek J. - Lublin 2012;
• Monitoring ornitologiczny prowadzony na obszarze planowanej farmy wiatrowej w rejonie miejscowści
Krupe, położonej w gminie wiejskiej Krasnystaw w powiecie krasnostawskim /okres lęgowy i dyspersja
polęgowa/, Wiącek J. - Lublin 2012;
• Monitoring ornitologiczny prowadzony na obszarze planowanej farmy wiatrowej w rejonie miejscowości
Krupe, położonej w gminie wiejskiej Krasnystaw w powiecie krasnostawskim /okres migracji jesiennej/ Wiącek J. - Lublin 2012;
• Sprawozdanie wstępne z inwentaryzacji nietoperzy dla terenu planowanej farmy wiatrowej „Krupe –
Krasnystaw", Piskorski M. - 2012;
• Ekofizjografia /opracowanie podstawowe/ miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego miasta
Krasnystaw, Kurek Z. –2006;
• Program ochrony środowiska gminy Krasnystaw na okres do 2011r. z perspektywą do 2015r. –
aktualizacja – Krasnystaw 2008;
• Plan gospodarki odpadami dla gminy Krasnystaw na lata 2011-2014 z perspektywą. do roku 2018. aktualizacja – Krasnystaw 2010;
• Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń projektu zmiany studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego miasta Krasnystaw – Krasnystaw 2009;
• Raport o stanie środowiska województwa lubelskiego w 2011r – WIOŚ, Lublin 2012;
• Program ochrony środowiska województwa lubelskiego na lata 2008 – 2011 z perspektywą do roku
2015 – 2018;
• Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego – Lublin 2002;
• Polityka ekologiczna państwa na lata 2010 – 2012 z perspektywą do roku 2016 - Lublin 2010.
Zakres niniejszej Prognozy został uzgodniony z Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska w
Lublinie - Wydział Spraw Terenowych II (pismo WSTII.411.19.2011.DB z 16.11.2011 r.) i Państwowym
Powiatowym Inspektorem Sanitarnym w Krasnymstawie (pismo ONS-NZ.700/36/11 z dnia 16.11.2011 r.)
oraz dostosowany do skali dokumentu, stopnia szczegółowości i precyzji jego zapisów. Ponadto studium
prognostyczne analizuje i wykorzystuje planistyczne, inwentaryzacyjne i studialne źródła informacji
odnoszące się do zagadnień środowiska przyrodniczego obszaru opracowania, jak również publikacje
dotyczące metod przeprowadzania analiz skutków środowiskowych. Składa się ono z części tekstowej oraz
graficznej.
Gmina Krasnystaw położona jest na obszarze dwóch mikroregionów geograficznych:
-Wyżyny Lubelskiej z mezoregionami: Działy Grabowieckie i Wyniosłość Giełczewska
- Polesia Wołyńskiego z obszarem Pagórów Chełmskich.
Pod względem administracyjnym gmina położona jest we wschodniej części województwa
lubelskiego, w granicach powiatu krasnostawskiego. Obszar Gminy Krasnystaw graniczy z gminami:
Siennica Różana, Rejowiec, Łopiennik Górny, Gorzków, Izbica, Kraśniczyn i ze wszystkich stron otacza
teren miasta Krasnystaw.
Teren gminy przecinają z północnego zachodu i z północy w kierunku południowym znaczące
inwestycje liniowe: miedzynarodowa trasa ekspresowa S-17 Warszawa-Lublin-Krasnystaw-Zamość –
Hrebenne-Lwów, droga międzyregionalna Nr 83 relacji Biała Podlaska-Włodawa-Chełm-Rejowiec•
•
•
•
•
Krasnystaw oraz linia kolejowa z Warszawy do Lwowa (Ukraina). Pomiędzy linią kolejową i drogą
ekspresową rozciąga się dolina rzeki Wieprz z dopływem Żółkiewki od strony zachodniej oraz Wojsławki,
Siennicy i Bzdurki od wschodu. Cała południowa część gminy położona jest w Grabowiecko-Strzeleckim
Obszarze Chronionego Krajobrazu. Jest to niezwykle malowniczy teren Wyniosłości Giełczewskiej Działów
Grabowieckich, o bardzo dużych walorach krajobrazowych i bogato urzeźbionym systemem wąwozów.
Południowo-wschodnią część gminy otacza otulina Skierbieszowskiego Parku Krajobrazowego.
Otaczająca pierścieniem miasto Krasnystaw gmina zajmuje powierzchnię 151 km2 W 25 sołectwach
zamieszkuje niespełna 10 tys. mieszkańców. 73% pow. stanowią użytki rolne, w których 86,2 % zajmują
grunty orne. Pozostałą część powierzchni zajmują użytki leśne –18,2% i inne grunty, nieużytki-8,5%pow.
Południowa część gminy oraz pomocna w dolinie rzeki Wieprz -położona jest w Grabowiecko Strzeleckim Obszarze Chronionego Krajobrazu, południowo - wschodnią część gminy otacza otulina
Skierbieszowskiego Parku Krajobrazowego, który w gminie Krasnystaw obejmuje obszar lasu Lipina.
Dolina rzeki Wieprz z dopływami Żółkiewki, Wojsławki, Siennicy i Bzdurki stanowią malownicze tereny o
dużych wartościach krajobrazowych. Położenie Gminy Krasnystaw w obrębie ekologicznego systemu
obszarów chronionych, odznaczających się urozmaiconą rzeźbą terenu, okazami rzadkiej roślinności, daje w
sumie duże walory widokowe, rekreacyjną, turystyczne.
Poniżej przestawiono skutki dla środowiska, jakie mogą wystąpić w wyniku proponowanych zmian
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Krasnystaw. Oddziaływanie
elektrowni wiatrowych wynikać będzie z zajęcia i przekształcenia siedlisk przyrodniczych będących
miejscem bytowania wielu cennych gatunków ptaków, emisji hałasu wynikającej z fazy realizacji (realizacja
robót ziemnych, fundamentowych, wykonanie placów, dróg dojazdowych) i fazy eksploatacji (emisja hałasu
w wyniku pracy wirników) oraz kolizji ptaków, w szczególności drapieżnych z budowlami. Przedmiotem
oddziaływania będą: siedliska przyrodnicze i gatunki , w szczególności ptaki i nietoperze, funkcje
ekologiczne , krajobraz oraz ludzie. Przeanalizowane zostało, w jaki sposób realizacja projektowanych
funkcji wpłynie na przedmiot ochrony, cele ochrony i integralność obszarów Natura 2000 ustanowionych
i potencjalnych położonych w najbliższym rejonie projektu zmian Studium oraz bioróżnorodność, ludzi,
zwierzęta, rośliny, chronione gatunki i siedliska przyrodnicze, korytarz ekologiczny, wody, powietrze,
powierzchnię ziemi, topoklimat i klimat akustyczny, a także zasoby naturalne oraz zabytki. W
podsumowującej, poniższej tabeli wyróżniono następujące rodzaje i charakter oddziaływań na środowisko
zarówno „wariantu zerowego” jak i projektowanych w Studium funkcji:
• ++ - znaczące korzystne oddziaływanie - oddziaływanie powodujące korzystne zmiany w środowisku,
najczęściej wtórne, pojawiające się w dłuższym horyzoncie czasowym, prowadzące do poprawy wybranych
elementów środowiska przyrodniczo-kulturowego w wymiarze ponadlokalnym;
• + - słabe korzystne oddziaływanie – zauważalne pozytywne oddziaływanie, nie powodujące ilościowo
istotnych zmian w środowisku;
• – - słabe negatywne oddziaływanie – oddziaływanie zauważalne, powodujące odczuwalne skutki
środowiskowe, lecz nie powodujące przekroczeń standardów, istotnych zmian ilościowych i jakościowych,
możliwe do ograniczenia;
• - - - umiarkowane negatywne oddziaływanie - możliwe do ograniczenia metodami planistycznymi;
• - - - - znaczące niekorzystne oddziaływanie - ma istotny wpływ negatywny – oddziaływanie
powodujące zasadniczą zmianę określonych parametrów jakości środowiska, zagrożenia dla obszarów
przyrodniczo cennych (w tym dla liczebności i bioróżnorodności gatunków, generalnie istotnych barier dla
migracji gatunków kluczowych i chronionych, zagrożenia dla celu i przedmiotu ochrony obszarów Natura
2000 oraz integralności tego obszaru), możliwe do ograniczenia metodami planistycznymi czy
rozwiązaniami alternatywnymi do negatywnego umiarkowanego lub tez zmuszające do odstąpienia od
lokalizacji funkcji);
• B – oddziaływanie bezpośrednie;
• P – oddziaływanie pośrednie;
• W – oddziaływanie wtórne;
• SK – oddziaływanie skumulowane;
• K – oddziaływanie krótkoterminowe;
• Ś – oddziaływanie średnioterminowe;
• D – oddziaływanie długoterminowe;
• S – oddziaływanie stałe;
• C – oddziaływanie chwilowe;
• L – oddziaływanie lokalne;
• R - oddziaływanie ponadlokalne (‘regionalne’).
Wariant
zerowy
(standardówist
niejący)
Ludzie
O/+
P,S,L
RM
P, Ec
EW
+/+/O/P,D,C,S B,P,K,S, B,SK,
,L
L
C,K,D,
S,L
Strefy
ochronne
(40 i 45 dB)
Linia SN,
gazociąg
Natura
2000,
zielony
pierścień
Elementy
kulturowoturystyczne
+
B,D,S,L
+/O/B,P,S,L
+/O/B,P,S,L
+
P,D,S,L
+/O/B,P,K,S,L
O
O
P,K,D,
S,C,L
O
O
+
P,S,L
O/+
P,D,S,L
O/P,S,L
O
O
B,P,K,
D,S,C,
L
O
O
+
B,D,S,L
O
Wodny Dół
PLH 060026
O
O
O
O
O
O
O
O
System
przyrodniczy
+
B,S,L
O
O
B,P,S
K,C,D,
S,L
O
O
+
P,B, S,L
+
B,P,D,S,L
Bioróżnorodność
– flora, fauna
+
B,S,L
+/O/+
-B,C,S,L B,P,K,Ś, B,SK,
L
C,K,D,
L
O/+
P,D,S,L
O/B,D,S,L
+
B, D, S,L
+
P,B,D,S,L
Wody
+/B,S,L
O/+/B,C,Ś,L B,C,D,Ś,
L
O
O
+/O/B,P,C,S,
L
+
B, P,D,S,L
+
P,D,S,L
Powietrze
+
B,S,L
+/O/B,D,S,Ś B,C,K,L
,L
O/+
P,D,S,
L
O
O/O/+
B,D,SC,L B, P,D,S,L
+
P,D,S,L
Powierzchnia
ziemi, gleby
+
B,S,L
+/B,D,S,Ś
,L
+/O/B,K,Ś,L B,C,D,
S,L
O
B,D,D,
S,L
+
P,D,S,L
+
P,D,S,L
Klimat (w tym
akustyczny)
+
B,S,L
+/+/O/B,D,S,Ś B,D,S,Ś, B,SK,
,L
L
C,K,D,
S,L
+
B,D,S,L
O
O
+
P,D,S,L
Krajobraz
+
B,S,L
+/O/+
-B,D,S,Ś B,D,S,Ś, B,SK,
,L
L
K,D,S,
L
O/+
P,D,S,L
O/B,D,S,L
O/+
B, P,D,S,L
+
P,D,S,L
Dobra
materialne,
zabytki
O/+
B,D,S,L
O/+
B,P,D,S,
L
+
P,D,S,L
+/B,P,S,L
-/O/+
P,S,L
+
P,B,D,S,L
Grabowiecko
Strzeleckiego
Obszaru
Chronionego
Krajobrazu
-
Izbicki Przełom
Wieprza
PLH060030
O/+
P,D,S,L
O/+
B,P,S,
K,D,S,
C,L
Wstępne monitoringi ptaków i nietoperzy oraz zaktualizowane informacje pozwoliły stwierdzić, że
teren projektowanej farmy wiatrowej odznacza się dość dużą różnorodnością gatunkową ptaków i
nietoperzy, ale biorąc pod uwagę obydwie pory wykorzystywane przez ptaki w okresie przelotów
(dzień i noc) na terenie projektowanej farmy pod Krasnystawem, prognozowana liczba kolizji ptaków
z turbinami w ciągu roku wyniesie około 18 ptaków/rok (dla farmy złożonej z 8 turbin). Analiza
wyników rocznego monitoringu ptaków przeprowadzonego na terenie projektowanej farmy
wiatrowej koło wsi Krupe w gminie Krasnystaw wykazała, że w wyniku realizacji tej inwestycji nie
należy się spodziewać znaczącego negatywnego oddziaływania planowanych siłowni wiatrowych na
awifaunę tego obszaru pod warunkiem wykonania proponowanych działań minimalizujących
(opisane w rozdziale 14) oraz weryfikacji ich skuteczności w trakcie monitoringu poinwestycyjnego.
Stwierdzone tu gatunki są co prawda częściowo związane z siedliskami leśnymi jednak często
wykorzystują również siedliska antropogeniczne. Mogą zakładać kolonie w budynkach i
towarzyszących im zadrzewieniach, a podczas żerowania łowią owady na otwartych przestrzeniach
(wokół osiedli ludzkich, w uprawach, sadach itp.). Jednocześnie należą do gatunków odbywających
długodystansowe migracje i są uważane za najsilniej narażone na kolizje z turbinami wiatrowymi
(borowce Nyctalus sp., karliki Pipistrellus sp.) (Rodrigues i in. 2008). Przez co można prognozować, iż
przyszła inwestycja może stwarzać ryzyko wystąpienia istotnych negatywnych skutków
oddziaływania na nietoperze. Dlatego też na obecnym etapie prowadzonego monitoringu należy
stwierdzić, że projektowana inwestycja może okazać się możliwa do zrealizowania, jednak dopiero
dalsze prace i analizy aktywności nietoperzy ostatecznie zweryfikują powyższą ocenę.
Poza tym nie prognozuje się przekroczeń określonych prawem standardów jakości środowiska
(w przypadku emisji hałasu zarezerwowano wolne od zabudowy strefy uciążliwości). Nie stwierdza się
transgranicznych oddziaływań ustaleń zmian Studium. Poza tym zapisy projektu Studium generalnie są
poprawne w kwestii ochrony szeroko rozumianego środowiska - Studium zakłada szereg rozwiązań i zasad
chroniących poszczególne komponenty przyrody, krajobrazu i dóbr materialnych oraz przyczyniających się
do wzbogacenia dotychczasowego środowiska przyrodniczo-kulturowego z jednoczesną minimalizacją
ewentualnych zagrożeń. W celu przeciwdziałania potencjalnym negatywnym skutkom oddziaływań,
wynikającym z ustaleń zmian Studium, na poszczególne elementy środowiska przyrodniczego, określone
zostały w nim (w Studium, jako części spójnej ze zmianami) zasady ochrony środowiska, przyrody oraz
krajobrazu przyrodniczo-kulturowego, które nie zawsze bezpośrednio, ale służą ochronie: powietrza, wód,
gruntów czy zabezpieczenia zasobów przyrody i krajobrazu. Ograniczenia negatywnego oddziaływania
większości skutków realizacji Studium zawarte są ponadto i przede wszystkim w szeregu wystarczających
ustaleń, nakazach i zakazach dotyczących całego terenu. O faktycznej realizacji planowanej inwestycji
(takiej możliwości, a w konsekwencji jej zasięgu i warunkach funkcjonowania) przesądzi decyzja o
środowiskowych uwarunkowaniach (oparta na pełnych analizach środowiskowych oraz ocenie
oddziaływania na środowisko). Efektywne i pełne wdrożenie ustaleń Studium uwarunkowań i
kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Krasnystaw stanowi wystarczające
zabezpieczenie przed potencjalnymi negatywnymi, przyszłymi zmianami w środowisku
przyrodniczym, a celem uzyskania pewności, że projektowane funkcje nie oddziałują negatywnie na
środowisko jest ustalenie obowiązku monitoringu porealizacyjnego.
14. WYKAZ WYKORZYSTANYCH MATERIAŁÓW
Opracowania:.
• Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Krasnystaw –
Lublin 2012.
• Monitoring ornitologiczny wykonany na obszarze planowanej farmy wiatrowej w rejonie miejscowości
Krupe, położonej w gminie wiejskiej Krasnystaw w powiecie krasnostawskim - opracowanie końcowe,
Wiącek J. - Lublin 2012.
• Monitoring ornitologiczny prowadzony na obszarze planowanej farmy wiatrowej w rejonie miejscowości
Krupe, położonej w gminie wiejskiej Krasnystaw w powiecie krasnostawskim /okres lęgowy i dyspersja
polęgowa/, Wiącek J. - Lublin 2012.
• Monitoring ornitologiczny prowadzony na obszarze planowanej farmy wiatrowej w rejonie miejscowości
Krupe, położonej w gminie wiejskiej Krasnystaw w powiecie krasnostawskim /okres migracji jesiennej/ Wiącek J. - Lublin 2012.
• Sprawozdanie wstępne z inwentaryzacji nietoperzy dla terenu planowanej farmy wiatrowej „Krupe –
Krasnystaw", Piskorski M. - 2012.
• Ekofizjografia /opracowanie podstawowe/ miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego miasta
Krasnystaw, Kurek Z. –2006.
• Program ochrony środowiska gminy Krasnystaw na okres do 2011r. z perspektywą do 2015r. –
aktualizacja – Krasnystaw 2008.
• Plan gospodarki odpadami dla gminy Krasnystaw na lata 2011-2014 z perspektywą. do roku 2018. aktualizacja – Krasnystaw 2010;
• Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń projektu zmiany studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego miasta Krasnystaw – Krasnystaw 2009.
• Raport o stanie środowiska województwa lubelskiego w 2011r – WIOŚ, Lublin 2012.
• Program ochrony środowiska województwa lubelskiego na lata 2008 – 2011 z perspektywą do roku
2015.
• Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego – Lublin 2002.
• Wojewódzki Program Rozwoju Alternatywnych Źródeł Energii w Województwie Lubelskim-Lublin
2006.
• Przestrzenne Aspekty Lokalizacji Energetyki Wiatrowej Województwie Lubelskim – Lublin 2011.
• Polityka ekologiczna państwa na lata 2007 - 2010 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2011 – 2014.
• Natura 2000 w planowaniu przestrzennym – rola korytarzy ekologicznych, Kistowski M., Pchałek M. Warszawa 2009.
• Natura 2000 – partnerstwo dla przyrody (podręcznik wydany przez Komisję Europejską).
• Sidło P.O., Błaszkowska. & Chylarecki P. (red.) 2004. Ostoje ptaków o randze europejskiej w Polsce.
OTOP: Warszawa.
• Wójciak J., Biaduń W., Buczek T., Piotrowska M. 2005. Atlas ptaków lęgowych
• Lubelszczyzny. LTO. Lublin.
• Krajowy plan działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych – Warszawa 2010.
• Ostoje ptaków w Polsce. Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków. Biblioteka Monitoringu
Środowiska - Gdańsk 1994.
• Ocena ryzyka środowiskowego przy realizacji inwestycji w energetyce wiatrowej opracowana przez
Polską Izbę Gospodarczą Energii Odnawialnej.
• Wytyczne w zakresie oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na ptaki (PSEW 2008).
• Tymczasowe wytyczne dotyczące oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na nietoperze (na rok
2010). Porozumienie dla Ochrony Nietoperzy.
• Atlas Ptaków Lęgowych Lubelszczyzny - Lublin 2005.
• Ostoje ptaków o znaczeniu europejskim w Polsce (Sidło i in. 2004).
• Wilk T i in. Ostoje ptaków o znaczeniu międzynarodowym w Polsce – OTOP 2010.
• Natura 2000 w ocenach oddziaływania przedsięwzięć na środowisko, Engel J. – Warszawa 2009.
• Porozumienie o ochronie populacji europejskich nietoperzy (Eurobats), 2008.
• Wind energy developments and Natura 2000 – EC 2010.
• www.oddzialywaniawiatrakow.pl.
• www.oton.sylaba.pl/wiatraki_nietoperze_wytyczne_2009.pdf.
• www.mos.gov.pl/natura2000.
• www.lto.most.org.pl.
• www.koo.free.ngo.pl.
• www.otop.org.pl.
• www.bociany.pl.
• www.otop.org.pl.
Akty prawne:
• Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie
środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko z dnia 3 października 2008 ( Dz. U. 2008, Nr 199,
poz. 1227 z późniejszymi zmianami).
• Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 r. (Dz. U. z 2012 poz. 647
z późniejszymi zmianami).
• Ustawa Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz. U. 2008, Nr 25, poz. 150
z późniejszymi zmianami).
• Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. 2009, Nr 151, poz. 1220 z późniejszymi
zmianami).
• Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. 2004, Nr 121, poz. 1266
z późniejszymi zmianami).
• Ustawa Prawo wodne z dnia 18 lipca 2001 r. (Dz. U. 2012, Nr 0, poz. 145 z późniejszymi zmianami).
• Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U. 2011, Nr 12, poz.59 z późniejszymi zmianami).
• Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. 2011, Nr 2163, poz.981 z
późniejszymi zmianami).
• Ustawa z dnia 14 września 2010 r. o odpadach (Dz. U. 2010 Nr 185 poz. 1243 z późniejszymi zmianami).
• Ustawa z dnia 12 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz. U. 2007,
Nr. 75, poz.493 oraz z 2008, Nr 138, poz.865).
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007. w sprawie dopuszczalnych poziomów
hałasu w środowisku (Dz. U. 2007, Nr 120, poz. 826).
• Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie zasadniczych wymagań dla urządzeń używanych na
zewnątrz pomieszczeń w zakresie emisji hałasu do środowiska (Dz.U. Nr 263, poz.2202 z późn.zm).
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010r o przedsięwzięciach mogących znacząco
oddziaływać na środowisko - Dz. U. Nr 213 poz.1397.
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych
poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych
poziomów (Dz. U. 2003, Nr 192, poz. 1883).
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz
gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów
kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 (Dz. U. Nr 77, poz. 510).
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2004r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony
ptaków Natura 2000 (Dz.U. Nr 229, poz.2313 z późn.zm.).
• Dyrektywa 2004/35/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie
odpowiedzialności za środowisko w odniesieniu do zapobiegania i zaradzania szkodom wyrządzonym
środowisku naturalnemu.
• Dyrektywa 2001/42/WE w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko.
• Dyrektywa 85/337/EWG w sprawie oceny wpływu wywieranego przez niektóre przedsięwzięcia
publiczne i prywatne na środowisko.
• Dyrektywa Rady 92/43/EWG w sprawie ochrony naturalnych siedlisk oraz dzikich zwierząt i roślin.
• Dyrektywa Rady raz ochrony gatunków wędrownych w sprawie ochrony dzikiego ptactwa.
• Krajowa strategia ochrony i umiarkowanego użytkowania różnorodności biologicznej wraz z Programem
działań – 2003 .
• Konwencji Berneńskiej o ochronie dzikiej fauny i flory europejskiej oraz siedlisk.
• Konwencja o różnorodności biologicznej z 1992r.
• Konwencja o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt - Bonn 1979 r.
• Konwencja o obszarach wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza, jako
środowisko życiowe ptactwa wodnego – Ramsar 1971.
• Europejska Konwencja Krajobrazowa-Florencja 2000.
• Konwencja o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście, transgranicznym z 1991r. (Konwencja
z Espoo).