Opis modułu kształcenia / przedmiotu (sylabus) Inwentaryzacja i

Opis modułu kształcenia / przedmiotu (sylabus)
Rok akademicki:
Grupa przedmiotów:
Numer katalogowy:
Nazwa przedmiotu1):
Inwentaryzacja i waloryzacja przyrodnicza
Tłumaczenie nazwy na jęz. angielski3):
Inventorying and valuation of nature resources
4)
ECTS 2)
4
Kierunek studiów :
Międzywydziałowe Studium Ochrony Środowiska
Koordynator przedmiotu5):
Dr Artur Obidziński
dr hab. Tomasz Falkowski – geomorfologia, dr inż. Leszek Hejduk – hydrologia, dr
inż. Wojciech Stępień – gleboznawstwo i hydrochemia, dr Artur Obidziński –
botanika, dr Anna Mazurkiewicz, dr inż. Krzysztof Klimaszewski, dr inż. Witold
Strużyński – zoologia, dr hab. Grzegorz Lesiński - ekologia krajobrazu.
Prowadzący zajęcia6):
Jednostka realizująca7):
Katedra Geoinżynierii, Katedra Inżynierii Wodnej i Rekultywacji Środowiska, Katedra
Chemii Rolnej, Samodzielny Zakład Botaniki Leśnej, Zakład Zoologii, Zakład Żywności
Ekologicznej
Wydział, dla którego przedmiot jest
realizowany8):
Międzywydziałowe Studium Ochrony Środowiska
Status przedmiotu9):
a) przedmiot podstawowy
10)
b) stopień pierwszy;
11)
rok drugi
Jęz. wykładowy : polski
c) stacjonarne
Cykl dydaktyczny :
semestr letni
lub angielski
Założenia i cele przedmiotu12):
W zakresie wiedzy teoretycznej: poznanie zależności między komponentami
biotycznymi: flora, fauna, gleba i abiotycznymi: budowa geologiczna, geomorfologia,
hydrosfera, klimat fragmentu przestrzeni przyrodniczej.
W zakresie umiejętności praktycznych: identyfikowanie w terenie bio- i abiotycznych
elementów ekosystemów; sporządzanie opracowań typu „inwentaryzacji przyrodniczej";
określanie wartości przyrodniczej fragmentu przestrzeni geograficznej.
a) Ćwiczenia terenowe ; liczba godzin 30;
Formy dydaktyczne, liczba godzin13):
b) Ćwiczenia laboratoryjne; liczba godzin 15;
c)
Ćwiczenia projektowe; liczba godzin 15;
obserwacje i pomiary terenowe, oznaczenia i pomiary laboratoryjne, zespołowe projekty
studenckie, prezentacja multimedialna, dyskusja panelowa uzyskanych wyników,
konsultacje.
Metody dydaktyczne14):
15)
Pełny opis przedmiotu :
1. Charakterystyka budowy geologicznej poligonu badawczego na tle jednostek regionalnych geneza obszaru okolic Rogowa, litologia utworów powierzchniowych, warunki hydrogeologiczne,
charakterystyka geomorfologiczna; analiza odkształceń antropogenicznych elementów środowiska
geologicznego.
2. Charakterystyka sieci hydrologicznej i koryta rzecznego, określenie
przepustowości koryta rzeki, wyznaczanie wpływu rzeki na wilgotność terenów przyległych 3.
Charakterystyka i ocena chemiczna wód powierzchniowych i gruntowych w warunkach naturalnych
i w warunkach wpływów antropogenicznych. Charakterystyka morfologiczna i ocena chemiczna
gleby jako elementu biotopu w warunkach pola, łaki i lasu. Waloryzacja warunków glebowych. 4.
Inwentaryzacja szaty roślinnej, lokalizacja stanowisk cennych gatunków i zespołów roślinnych,
lokalizacja istniejących form ochrony przyrody i siedlisk chronionych, ocena stopnia naturalności
szaty roślinnej opisywanego terenu na tle regionu i kraju, określenie zagrożeń szaty roślinnej i
propozycje przeciwdziałania im. 5. Inwentaryzacja fauny lądowej: kręgowej, entomofauny i fauny
glebowej. Lokalizacja stanowisk cennych gatunków, ocena stopnia naturalności fauny lądowej
opisywanego terenu na tle regionu i kraju. Inwentaryzacja fauny wodnej. Ocena jakości wody na
podstawie składu gatunkowego bezkręgowców wodnych. 6. Ocena heterogenności i stabilności
fragmentu krajobrazu wg kryteriów: sieci połączeń, udziału stref brzegowych, wskaźników
różnorodności biologicznej, konfiguracji płatów roślinności. Ocena atrakcyjności fragmentu
krajobrazu na podstawie pożądanych cech zaspokajających potrzeby emocjonalne człowieka. 7.
Waloryzacja zasobów przyrodniczych za pomocą sumy wskaźników waloryzacji poszczególnych
komponentów środowiska. Porównanie uzyskanego wyniku z wynikami oceny metodami ekologii
krajobrazu.
1
Wymagania formalne (przedmioty
wprowadzające)16):
Założenia wstępne17):
Efekty kształcenia18):
Sposób weryfikacji efektów
kształcenia19):
Forma dokumentacji osiągniętych
efektów kształcenia 20):
Elementy i wagi mające wpływ na
ocenę końcową21):
Miejsce realizacji zajęć22):
Geologia i geomorfologia, Hydrologia i gospodarowanie wodą, Gleboznawstwo, Szata
roślinna i fauna Polski, Ekologia; Z formalnego punktu widzenia nie mogą to być wymogi
obligatoryjne, ponieważ część tych przedniotów prowadzona jest na tym samym semestrze,
co opisywane zajęcia.
Znajomość podstawowych zasobów i zjawisk z zakresu przedmiotów: Geologia i
geomorfologia, Hydrologia i gospodarowanie wodą, Gleboznawstwo, Szata roślinna i fauna
Polski, Ekologia
01 – umiejętność identyfikowania w terenie bio- i abiotycznych elementów ekosystemów,
02 – znajomość zależności między komponentami bio- i abiotycznymi ekosystemów oraz
działalnością człowieka,
03 – umiejętność sporządzania opracowań typu „inwentaryzacji przyrodniczej",
04 – umiejętność określania wartości przyrodniczej fragmentu przestrzeni geograficznej,
05 – umiejętność przygotowywania i prezentowania opracowań ekofizjograficznych,
ocena aktywności w trakcie zajęć: 01, 02
ocena projektów tematycznych: 02, 03, 04
ocena syntetycznej prezentacji multimedialnej: 03, 04, 05
projekty tematyczne, syntetyczna prezentacja multimedialna, arkusze ocen aktywności
indywidualnej
projekty tematyczne – 1/3,
syntetyczna prezentacja multimedialna – 1/3,
ocena aktywności indywidualnej – 1/3,
teren, laboratoria, pracownie specjalistyczne, sala seminaryjna
Literatura podstawowa i uzupełniająca
1. Bajkiewicz-Grabowska E., Magnuszewski A., 2002. Przewodnik do ćwiczeń z hydrologii ogólnej. PWN. Warszawa.
2. Brogowski Z., Czarnowska K., Kępka M. 1988: Materiały do ćwiczeń z gleboznawstwa. Cz. III. Wydawnictwo SGGW,
Warszawa.
3. Burges A., Raw F. 1971: Biologia gleby. PWRiL, Warszawa.
4. Byczkowski A., 1999. Hydrologia tom I i II, Wyd. SGGW. Warszawa.
5. Byczkowski A., 1999. Hydrologia tom I i II, Wyd. SGGW. Warszawa.
6. Faliński J.B. 1975: Anthropogenic changes of the vegetation of Poland. Phytocoenosis 4.3: 97–115
7. Górny M., Grűm L. 1981: Metody stosowane w zoologii gleby. PWN, Warszawa.
8. Juszczyk W.1987: Płazy i gady krajowe. PWN, Warszawa.
9. Kołodziejczyk A., Koperski P. 2000: Bezkręgowce słodkowodne Polski. Klucz do oznaczania oraz podstawy biologii i
ekologii makrofauny. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
10. Kondracki J. 2001: Geografia fizyczna Polski. PWN, Warszawa.
11. Kowalski W.C. 1988: Geologia inżynierska. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
12. Krebs Ch. J. 1996: Ekologia. PWN, Warszawa.
13. Kudelska D., Soszka H. 1996: Przegląd stosowanych w różnych krajach sposobów oceny i klasyfikacji wód
powierzchniowych. PIOŚ – Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa.
14. Kuźnicki F. (red.). 1989: Systematyka gleb polski, Roczniki Gleboznawcze XL, 3/4.
15. Matuszkiewicz J.M. 2008a. Potencjalna roślinność naturalna Polski. IGiPZ PAN, Warszawa.
http://www.igipz.pan.pl/geoekoklimat/roslinnosc/prn_mapa/home_pl.htm
16. Matuszkiewicz J.M. 2008b. Regionalizacja geobotaniczna Polski. IGiPZ PAN, Warszawa.
http://www.igipz.pan.pl/geoekoklimat/roslinnosc/regiony_mapa/home_pl.htm
17. Matuszkiewicz W. 1999: Szata roślinna. W: Geografia Polski Środowisko przyrodnicze (red.) L. Starkel, Wydawnictwo
Naukowe PWN, Warszawa.
18. Mercik. S. (red.) 2002: Chemia rolna. Podstawy teoretyczne i praktyczne, Wydawnictwo SGGW. Warszawa.
19. Ministerstwo Środowiska, Państwowy Instytut Geologiczny 1999: Instrukcja sporządzania mapy warunków geologicznoinżynierskich w skali 1:10 000 i większych dla potrzeb planowania przestrzennego w gminach, Warszawa
20. Ministerstwo Środowiska, Państwowy Instytut Geologiczny, 1999: Zasady sporządzania dokumentacji geologicznoinżynierskich, Warszawa.
21. Myślińska E., 2001a: Laboratoryjne badania gruntów. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
22. Ostrowska A., Gawliński S., Szczubiałka Z. 1991: Metody analizy i oceny właściwości gleb i roślin. IOŚ, Warszawa.
23. Pazdro Z., Pozerski B., 1990: Hydrogeologia ogólna, Wydawnictwa geologiczne Warszawa.
24. Pławilszczikow N. 1968: Klucz do oznaczania owadów. PWRiL, Warszawa.
2
25. Pucek Z. 1984: Klucz do oznaczania ssaków Polski. PWN, Warszawa.
26. Richling A., Solon J. 1998: Ekologia krajobrazu. PWN, Warszawa.
27. Różdżycki K.,1998. Miernictwo Hydrologiczne. IMGW. Warszawa.
28. Sierpak J. 1992: Fizykochemiczna analiza wód i gruntów. Wydawnictwo UAM, Poznań.
29. Stachy J., 1987. Atlas hydrologiczny Polski. Wydawnictwo Geologiczne. Warszawa.
30. Szyszko J., Rylke J., Jeżowski P. (eds.) 2002: Ocena i wycena zasobów przyrodniczych. Wydawnictwo SGGW.
Warszawa.
31. Tomiałojć L., Stawarczyk T. 2004: Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność
i zmiany. Wydawnictwo Naukowe Bogucki, Wrocław.
32. Wysocki Cz., Sikorski P. 2009. Fitosocjologia stosowana w ochronie i kształtowaniu krajobrazu. Wydawnictwo SGGW,
Warszawa.
33. Żelazo J., Popek Z., 2002. Podstawy renaturyzacji rzek. Wyd. SGGW. Warszawa.
UWAGI24):
2)
Całkowity nakład czasu pracy - przyporządkowania ECTS :
Ćwiczenia terenowe + laboratoryjne + projektowe
Udział w konsultacjach (1/3 wszystkich konsultacji)
Dokończenie projektów prowadzonych w trakcie ćwiczeń projektowych
Dokończenie prezentacji zaliczeniowej
Przygotowanie się do zaliczenia
Obecność na seminarium zaliczeniowym
Razem:
30h + 10h + 16h = 56h
6h
8h
4h
2h
4h
80 h
3 ECTS
W ramach całkowitego nakładu czasu pracy studenta - łączna liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach
wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich:
Ćwiczenia terenowe + laboratoryjne + projektowe
30h + 10h + 16h = 56h
Udział w konsultacjach (1/3 wszystkich konsultacji)
6h
Obecność na seminarium zaliczeniowym
4h
Razem:
56 h
2 ECTS
W ramach całkowitego nakładu czasu pracy studenta - łączna liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje w ramach zajęć
o charakterze praktycznym:
Ćwiczenia terenowe + laboratoryjne + projektowe
30h + 10h + 16h = 56h
Dokończenie projektów prowadzonych w trakcie ćwiczeń projektowych
8h
Udział w konsultacjach (1/3 wszystkich konsultacji)
6h
Dokończenie prezentacji zaliczeniowej
4h
Razem:
74h
3 ECTS
Wskaźniki ilościowe charakteryzujące moduł/przedmiot25) :
Szacunkowa sumaryczna liczba godzin pracy studenta (kontaktowych i pracy własnej) niezbędna dla osiągnięcia zakładanych
efektów kształcenia18) - na tej podstawie należy wypełnić pole ECTS2:
Łączna liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli
akademickich:
Łączna liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje w ramach zajęć o charakterze praktycznym, takich jak zajęcia laboratoryjne,
projektowe, itp.:
80 h
2 ECTS
3 ECTS
Tabela zgodności kierunkowych efektów kształcenia efektami przedmiotu 26)
Nr
/symbol
efektu
01
Wymienione w wierszu efekty kształcenia:
umiejętność identyfikowania w terenie bio- i abiotycznych elementów ekosystemów
Odniesienie do efektów dla
programu kształcenia na
kierunku
K_W04+++, K_W06++,
K_U01+++, K_S09+++
02
znajomość zależności między komponentami bio- i abiotycznymi ekosystemów oraz
K_W07+++, K_W12++,
działalnością człowieka
K_W13++, KU_04++,
3
K_S02+++
03
umiejętność sporządzania opracowań typu „inwentaryzacji przyrodniczej"
K_W01+++, K_W06+++,
K_W12++, K_U08+++,
K_U15+++, K_S09
04
umiejętność określania wartości przyrodniczej fragmentu przestrzeni geograficznej
K_U06++, K_U08+++,
K_S01+++, K_S02+++
05
umiejętność przygotowywania i prezentowania opracowań ekofizjograficznych
K_U15+++, K_S09+++
4