Efektywne metody przygotowania do egzaminu

Destination:
MATURA 2015
Efektywne metody przygotowania
do egzaminu maturalnego
Autor: Ewa Konieczna
M
atura 2015 coraz bliżej i czas zastanowić się, jak przygotowywać
uczniów do zmienionej formuły
egzaminu. Analiza informatora
opisującego, jakie nowe zadania
czekają na maturzystów, pozwoli lepiej skoncentrować się na przygotowaniach.
Na początku można przeanalizować najważniejsze zmiany wprowadzone w egzaminie pisemnym na poziomie podstawowym.
Znajomość środków językowych pojawiła się
już na egzaminie gimnazjalnym, więc dla młodzieży przystępującej do egzaminu maturalnego
nie będzie to nic nowego. Znajomość środków
językowych można ćwiczyć na każdej lekcji w
oparciu o tekst z podręcznika. Wystarczy dokładnie przeanalizować związki frazeologiczne
występujące w konkretnym tekście. Trzeba wyczulić młodzież na to, że język składa się z grup
wyrazowych i nauczyć ich wyszukiwania takich
związków. Po wykonaniu typowego ćwiczenia na
rozumienie tekstu można zaproponować grę: kto
znajdzie ciekawy związek frazeologiczny. Można
wyrażenia napisać na tablicy, a następnie zaproponować stworzenie własnego opowiadania w
oparciu o wypisane zwroty. Ułatwi to młodzieży
zapamiętanie słownictwa z danego tekstu oraz
wykonanie zadania maturalnego w przyszłości. Innym sposobem zapamiętania związków
frazeologicznych będzie ćwiczenie, podczas którego każdy uczeń ma wymienić wyrażenie i podać powód, dla którego dane wyrażenie wybrał.
Następnie kolejna osoba dodaje swoje wyrażenie
oraz powód oraz powtarza wyrażenie poprzednika. Tworzy się łańcuch wyrażeń oraz ciekawe zadanie dla ostatniej osoby, które zawiera element
humorystyczny, ponieważ przy licznej grupie jest
to nie lada wyzwanie.
Jednym z zadań na poziomie podstawowym będzie też wybór spośród trzech opcji takiego wyrażenia, które najlepiej zastępuje zaznaczony
fragment. Jest to nic innego jak parafrazowanie
wypowiedzi. Takie zadania również można ćwiczyć przy okazji analizy słownictwa w konkretnym tekście, który jest dostępny w podręczniku.
W celu wyjaśniania nieznanego słownictwa należy prosić o definicje słów albo synonimy lub
antonimy. W ramach krótkiego ćwiczenia można
też poprosić uczniów podzielonych na dwie grupy o napisanie definicji słów z jakichś kategorii
np. przedmioty codziennego użytku. Na przykład:
This device is used to wash dishes. Po zebraniu
definicji uczniowie z przeciwnych grup odgadują
słowa. Ćwiczenie takie może być przydatne podczas konkretnego zadania na parafrazowanie
zwrotów w czasie egzaminu. Umożliwi również
uczniom wypowiadanie się w sytuacji, kiedy nie
znają konkretnych słów. Będą mogli wówczas posłużyć się definicją, żeby wyrazić swoją myśl.
Kolejna zmiana na egzaminie maturalnym dotyczy tworzenia wypowiedzi pisemnej. Zmienia
się jej długość i należy uczniom przypominać o
liczeniu słów w napisanej wypowiedzi. Po kilkakrotnym przeprowadzeniu ćwiczenia w liczeniu
słów, przyszli maturzyści będą się orientować, ile
miejsca zajmuje im napisanie wypowiedzi od 80
do 130 słów i podczas pisania będą mogli kontrolować, w którym momencie należy skończyć pisa-
1
Destination:
MATURA 2015
nie tekstu, aby nie przekroczyć limitu. Ważne jest
też, aby uczniowie nie pomijali żadnego elementu z informacji. Należy wyczulić na odpowiadający uczniom sposób zaznaczania omówionych już
w swoim tekście informacji. Mogą to być dowolne znaki np. plusy czy kropki. Jednym z nowych
elementów na poziomie podstawowym w części
dotyczącej tworzenia wypowiedzi pisemnej jest
przedstawienie zalet i wad różnych rozwiązań i
poglądów. Dla części uczniów może to stanowić
pewne wyzwanie, ale do tego typu wypowiedzi
można przygotowywać uczniów podczas każdej
lekcji. Można wprowadzać rozmowę np. w parach/małych grupach w formie rozgrzewki językowej lub na końcu lekcji, gdy zostanie nam kilka
minut do przerwy. Można poprosić uczniów, aby
przygotowali bank kontrowersyjnych tematów
np. „samochody powinny być wycofane z centrum miasta w dni robocze”, które zostaną później wykorzystane do dyskusji. Uczniowie będą
musieli zastanowić się nad wadami i zaletami
danej sytuacji. Jeżeli uczniowie regularnie będę
ćwiczyć wypowiedzi za i przeciw, to na egzaminie
maturalnym będą mieli pomysły na napisanie
teksu i zrealizowanie informacji.
W części dotyczącej rozumienia tekstu słuchanego na obu poziomach egzaminu maturalnego pojawiają się zadania dotyczące określania
głównej myśli całości i części teksu, określanie
kontekstu sytuacyjnego oraz intencji mówiącego. Uczniowie mogą ćwiczyć określanie głównej
myśli tekstu nawet jeśli nie ma typowych zadań
w podręczniku. Można poprosić młodzież, aby w
jednym zdaniu spróbowała podsumować tekst.
Zadanie nie wydaje się być skomplikowane i czasochłonne, zatem po przeczytaniu teksu bądź jego
fragmentu można na lekcjach ćwiczyć jednozdaniowe streszczenia.
Na poziomie rozszerzonym również wprowadza
się kilka zmian.
Nowością na egzaminie jest określenie czy dane
zdanie jest faktem, czy opinią. Zadania takie dotyczyć będą zarówno rozumienia tekstu czytanego, jak i słuchanego. Na pierwszy rzut oka nie powinniśmy mieć żadnych problemów z podjęciem
decyzji czy zdanie jest faktem, ponieważ dotyczy
czegoś, co miało miejsce, czy opinią, ponieważ dotyczy naszego osądu na jakiś temat. Jednakże w
rzeczywistości nie jest to takie proste. W związku
z tym, że ten ostatni element może sprawić kłopoty, należy go ćwiczyć regularnie, aby maturzyści nie byli zaskoczeni na egzaminie. W Internecie można znaleźć ciekawe strony umożliwiające
przećwiczenie czy zdania są faktem, czy opinią.
Po wpisaniu: „fact or opinion exercises” w wyszukiwarkę, jest dostępnych sporo ćwiczeń. Niektó-
re z nich są bardzo proste i oczywiste, ale część
może sprawić kłopot nawet dorosłym. Przećwiczenie takich zadań z pewnością ułatwi maturzystom podejmowanie decyzji w czasie egzaminu,
ale również będzie dobrą zabawą w przypadku,
gdy będą rozbieżności w określeniu kategorii zdania. Można wtedy poprosić uczniów, aby argumentowali swoje zdanie, co również będzie wartościowym ćwiczeniem, które przydać się może
podczas tworzenia wypowiedzi pisemnej.
Kolejna zmiana dotyczy wypowiedzi pisemnej. O
ile nie zmienia się długość tekstu do napisania
(w dalszym ciągu jest to 200-250 słów) to zmienia
się forma tekstu. Od 2015 roku maturzyści będą
musieli dokonać wyboru tylko z dwóch tematów
sformułowanych w języku polskim. Oczekuje się
od nich napisania tekstu argumentacyjnego w
postaci listu formalnego, rozprawki czy artykułu
publicystycznego z elementami np. opisu, relacjonowania, sprawozdania, recenzji czy pogłębionej argumentacji. Część z nich to nowe elementy,
ale zauważyć można pewne zbieżności z formami ze starej matury. Uczniowie w przeszłości byli
przygotowywani do napisania listu formalnego,
jednakże trzeba wyczulić młodzież, że teraz list
musi być dłuższy. Wykonując proste działanie
matematyczne przekonujemy się, że list ze starej
matury był tylko o 50 słów krótszy. W dalszym
ciągu na lekcjach powinno się przygotowywać
uczniów do opisywania i relacjonowania zdarzeń, pisania recenzji czy argumentowania wypowiedzi. Można poprosić uczniów o to, by opisali
jakieś wydarzenie z życia szkoły czy imprezy w
swojej miejscowości.
Sposób oceniania wypowiedzi pisemnych będzie
odmienny od obowiązującego dotychczas. Nauczyciele powinni zapoznać się z kryteriami oceny, które umieszczone są w informatorze o egzaminie maturalnym z języka angielskiego od roku
szkolnego 2014/2015. Jest on dostępny na stronie
internetowej Centralnej Komisji Egzaminacyjnej.
Dla osób, które są egzaminatorami gimnazjalnymi, pewne tabelki okażą się znajome. Kryteria,
które są tam podane, z pewnością pomogą nam
ukierunkować uczniów podczas tworzenia prac
pisemnych. Dla każdej formy (rozprawki, artykułu i listu formalnego) podane są wymogi dotyczące treści, formy, spójności i logiki wypowiedzi
oraz zakresu i poprawności środków językowych,
które mogą być niezwykle pomocne podczas pisania wypowiedzi.
W czasie zajęć należy oswajać przyszłych maturzystów z zadaniami egzaminacyjnymi, aby
mogli przystąpić do egzaminu bez obaw i z przeświadczeniem, że poradzą sobie ze wszystkimi
zadaniami.
2