Przewodnik eksportera po rynku Królestwa Niderlandów
Transkrypt
Przewodnik eksportera po rynku Królestwa Niderlandów
Przewodnik eksportera po rynku Królestwa Niderlandów Spis treści 1. WSPÓŁPRACA GOSPODARCZA POLSKI Z KN ...................................................... 2 1.1. SPECYFIKA RYNKU ................................................................................................ 2 1.2. WYMIANA HANDLOWA ........................................................................................ 3 1.3. MOŻLIWOŚCI EKSPORTOWE BRANŻ I TOWARÓW......................................... 4 2. KWESTIE PRAWNE........................................................................................................ 5 2.1 SYSTEM PODATKOWY ........................................................................................... 5 2.2 ZAMÓWIENIA PUBLICZNE .................................................................................... 9 2.3 OCHRONA WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ....................................................... 12 2.4. ROZSTRZYGANIE SPORÓW, WINDYKACJA NALEŻNOŚCI .......................... 14 2.5 DOSTĘP DO RYNKU .............................................................................................. 17 3. PRZEDSIĘWZIĘCIA TARGOWO-WYSTAWIENNICZE ...................................... 20 4. WAŻNE ADRESY I LINKI ........................................................................................... 21 4.1. PLACÓWKI DYPLOMATYCZNE.......................................................................... 21 4.2. PODMIOTY LOKALNE .......................................................................................... 22 Haga, kwiecień 2012 r. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Hadze 1. WSPÓŁPRACA GOSPODARCZA POLSKI Z NIDERLANDAMI 1.1. SPECYFIKA RYNKU Królestwo Niderlandów (dalej KN), zwane potocznie Holandią, jest monarchią konstytucyjną. Niderlandy podzielone są na 12 prowincji, które zamieszkuje około 16,5 mln ludzi. W skład KN wchodzi także sześć wysp karaibskich: Aruba, Curacao i Sint Marten (autonomiczne kraje wchodzące w skład KN) oraz Bonaire, Sint Eustatius i Saba (gminy zamorskie KN). Holandia jest członkiem założycielem Unii Europejskiej. KN jest wysoko rozwiniętą i otwartą gospodarką, w której bardzo ważną rolę odgrywa sektor finansowy oraz handel zagraniczny. Struktura gospodarki KN jest charakterystyczna dla kraju wysokorozwiniętego z wiodącym udziałem sektora usług. Sektory usługowe generują ok. 74% wartości dodanej (w tym usługi komercyjne 49% i usługi nie-komercyjne 25%), natomiast produkcja towarowa ok. 26% (w tym rolnictwo ok. 2%). Główne obszary produkcji przemysłowej w KN to przetwórstwo spożywcze, produkcja chemiczna, rafinacja ropy naftowej oraz produkcja maszyn elektrycznych. Głównymi partnerami handlowymi KN są: Niemcy, Belgia, Wielka Brytania, Francja i USA. Kultura biznesu. Z czternastą największą gospodarką na świecie Królestwo Niderlandów jest małym, ale bardzo silnym i prężnym krajem. Uderzające jest podobieństwo w kulturze biznesowej do Brytyjczyków, Niemców, Szwedów i Norwegów. Niderlandzkie paradoksy geograficzne i ekonomiczne łączą się z niektórymi cechami narodowymi. Holendrzy są konserwatywni, ale zarazem otwarci na nowości. Są tradycjonalistami, ale przodują w innowacyjności. Znani są ze swej tolerancji, chociaż ich cechą jest również dogmatyzm i sceptycyzm. Bliskość Niemiec powoduje, że Holandia posiada wiele wspólnych cech ze swoim sąsiadem, takich jak dynamika, pracowitość i etyka pracy, punktualność i efektywność w działaniu. Struktura hierarchiczna w firmach holenderskich praktycznie nie istnieje. Preferowane są relacje partnerskie, a decyzje są podejmowane po jednomyślnych i długich konsultacjach. Ważnym aspektem codziennego życia i kultury Holendrów jest brak przestrzeni. Biura i miejsca powszechnego użytku są zazwyczaj małe i zatłoczone. Niderlandy przodują w kształceniu techników i inżynierów. Kultura biznesowa Holendrów ma też wiele wspólnego z kulturą brytyjską: internacjonalizm, przedsiębiorczość, długie doświadczenie w handlu, w tym głównie prowadzonym drogą morską, a także dobre umiejętności administrowania i zarządzania. Poza tym Holendrzy świetnie mówią po angielsku i w ogóle wykazują zdolności lingwistyczne. Pragmatyczni i praktyczni Holendrzy w relacjach biznesowych skupiają się głównie na faktach i liczbach. Mają wysoki stopień tolerancji wobec biurokracji, rozmowy biznesowe są poprawne, uporządkowane i szczegółowe. Wszelkie uzgodnienia ustne należy protokołować i potwierdzać pismem. Spotkania biznesowe są oparte na informacjach i „suchych faktach”, a tzw. „business lunch” jest typowym elementem niderlandzkiej kultury i popularnym sposobem prowadzenia rozmów i negocjacji biznesowych. Dla Holendrów punktualność ma znaczenie priorytetowe. Spóźnienie się lub nieprzybycie na umówione spotkanie może zakończyć się nawet zerwaniem kontaktów biznesowych. Do rozmów biznesowych z Holendrami trzeba być zawsze świetnie przygotowanym i sprawiać 2 wrażenie osoby odpowiedzialnej, wiarygodnej i kompetentnej, z uwagi na fakt, iż jakość, rzetelność i kooperatywność Holendrzy stawiają ponad niską cenę. Głównym celem jest zawsze wzajemna pomoc, a ostre konfrontacje nie są pożądane. Warto także wspomnieć, iż okazywanie emocji oraz impulsywność są przez Holendrów źle widziane. W kontaktach biznesowych unika się też zbytniego okazywania życzliwości, kontaktu fizycznego oraz zadawania pytań osobistych. Niewskazana jest także ekstrawagancja, ostentacyjność ani jakakolwiek forma pretensjonalności. 1.2. WYMIANA HANDLOWA W związku z członkostwem Polski oraz KN w Unii Europejskiej zasady polskoniderlandzkiej współpracy handlowej oraz gospodarczej kształtują przede wszystkim postanowienia Jednolitego Rynku Europejskiej. Ponadto, niektóre kwestie dwustronnej współpracy gospodarczą regulują bilateralne umowy międzyrządowe, z których najważniejsze to: Konwencja między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Niderlandów o unikaniu podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodów, podpisana w dn. 13.02.2002 r.; weszła w życie w dn. 18.03.2003 r.; obowiązuje od 1.01.2004 r. (Dz. U. 2003 nr 216 poz.2120); Umowa między Rządem RP a Rządem Królestwa Niderlandów w sprawie popierania i wzajemnej ochrony inwestycji z 7.09.1992 r. (Dz. U. 1994 nr 57 poz. 235). KN – pod względem wielkości obrotów towarowych – jest 8. partnerem handlowym Polski ogółem i 6. partnerem wśród państw Unii Europejskiej. Obroty handlowe z KN stanowiły w 2011 r. ok. 4% całości towarowej wymiany międzynarodowej Polski. Według niderlandzkich danych statystycznych w 2011 r. Polska pod względem wartości obrotów towarowych była 12. partnerem handlowym KN ogółem (8. wg wielkości eksportu i 16. wg wielkości importu ogółem). Wartość obrotów towarowych Polski z KN w 2011 r. wyniosła 11,5 mld EUR, z czego wartość eksportu wyniosła 5,9 mld EUR, natomiast importu 5,6 mld EUR. Dominującymi grupami towarowymi w eksporcie z Polski do KN w 2011 r. były: urządzenia mechaniczne i elektryczne, które stanowiły ok. 30% udziału w polskim eksporcie. Kolejnymi znaczącymi towarami według wartości są pojazdy i jednostki pływające, wyroby z metali nieszlachetnych, produkty mineralne, produkty przemysłu chemicznego, gotowe artykuły spożywcze i napoje, produkty pochodzenia zwierzęcego i zwierzęta żywe, materiały i wyroby włókiennicze oraz wyroby różne (w tym meble, artykuły rynkowe, materace itp.). Natomiast dominującą grupą towarów importowanych z KN do Polski były również urządzenia mechaniczne i elektryczne, których udział w imporcie z KN w 2011 roku wyniósł ponad 24%. Kolejnymi grupami towarowymi importowanymi z KN według wartości były produkty przemysłu chemicznego, pojazdy i jednostki pływające, tworzywa sztuczne, produkty pochodzenia roślinnego, wyroby z metali nieszlachetnych, gotowe artykuły spożywcze i napoje oraz zwierzęta żywe i produkty pochodzenia zwierzęcego. Aktualne dane o obrotach handlu zagranicznego Polski można znaleźć na stronach: Ministerstwa Gospodarki (Analizy i Prognozy): http://www.mg.gov.pl/Analizy+i+prognozy/HANDEL+ZAGRANICZNY/ Głównego Urzędu Statystycznego (Baza Danych Handlu Zagranicznego): http://hinex.stat.gov.pl/hinex/aspx/index.aspx. 3 1.3. MOŻLIWOŚCI EKSPORTOWE BRANŻ I TOWARÓW Ważną cechą polskiego eksportu do Niderlandów jest utrzymująca się w ostatnich latach stosunkowo duża dywersyfikacja poszczególnych pozycji towarowych, wśród których zdecydowanie dominują wysoko przetworzone towary przemysłowe, takie jak: aparatura odbiorcza do radia i telewizji, pojazdy samochodowe, meble, żarówki, lampy, pojazdy do transportu wodnego. Przewiduje się, iż w okresie kilku najbliższych lat będzie nadal widoczna w polskim eksporcie dominacja wyżej wymienionych towarów. Ważną rolę w polskim eksporcie do Niderlandów odgrywają również artykuły rolnospożywcze, takie jak: mięso bydła, soki owocowe, owoce i orzechy, mleko i śmietana. Właśnie w tej grupie towarów należy upatrywać szczególną szansę do dalszej intensyfikacji polskiego eksportu, w tym również coraz bardziej poszukiwanych przez niderlandzkich odbiorców produktów ekologicznej żywności. Niderlandzcy odbiorcy coraz częściej poszukują w Polsce dostawców produktów spożywczych spełniających kryteria jakościowe, potwierdzone certyfikatem ISO serii 22000, oferujących jeszcze cały czas wyraźnie niższe ceny niż konkurencja z innych krajów. Normy oraz oczekiwania potencjalnych niderlandzkich partnerów handlowych spełnia większość polskich producentów branży spożywczej, dlatego też co roku wielu z nich aktywnie uczestniczy w największej branżowej imprezie targowej w Amsterdamie PLMA’s „World of Private Label”. Porównując strukturę polskiego eksportu z listą największych niderlandzkich inwestorów w naszym kraju, można stwierdzić, że spora część towarów przywożonych do Niderlandów z Polski to wyroby produkowane właśnie przez firmy z niderlandzkim kapitałem, a takie przedsiębiorstwa jak Philips Poland czy Philips Lightning Poland należą do liderów. Udział w eksporcie towarów produkowanych przez polskie firmy, z udziałem kapitału niderlandzkiego, będzie w najbliższych latach nadal znaczący. Duży wpływ na taki stan rzeczy będzie miał niderlandzki sektor bankowy, posiadający swoje struktury i aktywa w Polsce. Takie banki, jak ING oraz Rabobank istotnie przyczyniają się do wspierania działalności eksportowej polskich firm z kapitałem niderlandzkim. Po wejściu Polski do UE rokrocznie obserwuje się wzrost zainteresowania na rynku niderlandzkim usługami finansowo-księgowymi, informatycznymi, budowlanymi, montażowymi i innymi realizowanymi przez firmy polskie, które bardzo często chwalone są przez zleceniodawców za solidność wykonawstwa i konkurencyjność oferty. Mimo kryzysu finansowego-gospodarczego i zmniejszonego popytu w branży budowlanej w Niderlandach, powyższy trend nie uległ dużym zmianom, głównie z uwagi na konkurencyjną cenowo ofertę usług polskich firm. Pomimo spowolnienia gospodarczego wynikającego z globalnej recesji, istnieją dalsze szanse na wzrost wartości sprzedaży na rynku niderlandzkim, produkowanych w Polsce wyrobów przemysłu elektronicznego, sprzętu AGD, specjalistycznych i rzecznych jednostek pływających, jachtów i łodzi sportowych, pojazdów samochodowych, mebli wypoczynkowych, gotowej konfekcji ubraniowej, specjalistycznych urządzeń elektrycznych. 4 2. KWESTIE PRAWNE 2.1 SYSTEM PODATKOWY Stawki podatkowe w Królestwie Niderlandów (2012): CIT (nid. vennootschapsbelasting) Stawka Dochód 20% ≤ € 200,000 25% > € 200,000 0% Dochód z dywidend 5% Dochód z innowacyjnych rozwiązań VAT (nid. BTW, omzetbelasting) Stawka 0% np. statki 6% np. żywność, leki 19% stawka ogólna PIT (nid. inkomstenbelasting) Stawka Dochód 1,95% € 18,945 10,80% € 18,945 - € 33,863 42% € 33,863 - € 56,491 52% > € 56,491 Podatek dochodowy (nid. inkomstenbelasting) Jeśli firma posiada stałe przedstawicielstwo w KN, przedsiębiorca ma obowiązek zapłacić podatek dochodowy do niderlandzkiego urzędu skarbowego. W niektórych przypadkach, obowiązek ten występuje również w sytuacji, gdy firma spoza KN otrzymuje dochód pochodzący z KN. Dlatego też zawsze doradza się podjęcie kontaktu z urzędem skarbowym (nid. Belastingdienst http://www.belastingdienst.nl) przed rozpoczęciem wykonywania działalności w KN. Płatnicy podatku dochodowego w KN są zobowiązani do okresowego składania deklaracji podatkowych. W zeznaniu dochody podatnika podzielone są na trzy kategorie (tzw. trzy skrzynki: „3 boxes”): - podlegające opodatkowaniu dochody z pracy i z własności domu; - podlegające opodatkowaniu dochody z prowadzenia przedsiębiorstwa (samodzielnie lub jako udziałowiec); - podlegające opodatkowaniu dochody z oszczędności i inwestycji. Odnośnie pierwszej kategorii, wraz ze wzrostem dochodu rośnie stawka podatku, aż do 52% (z podziałem na cztery progi podatkowe; patrz tabela powyżej). Łączna kwota podatku należnego z trzech kategorii stanowi całkowity podatek dochodowy płatnika. Podatek od osób prawnych (nid. vennootschapsbelasting) Do zapłaty podatku dochodowego (nid.vennootschapsbelasting) zobowiązane są firmy zarejestrowane w Królestwie Niderlandów lub firmy prowadzące swój oddział na terenie Królestwa Niderlandów. Podatek dochodowy jest pobierany od zysku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (nid. besloten vennootschap - BV) lub spółki akcyjnej (nid. naamloze vennootschap - NV). Fundacja (nid. stichting) lub stowarzyszenie (nid.vereniging) musi płacić podatek dochodowy, jeśli niderlandzki urząd skarbowy stwierdzi, że podmiot ten stanowi przedsiębiorstwo. Jeśli Państwa firma jest zarejestrowana poza granicami KN, ale dochody są uzyskiwane z Holandii, może być również zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego (podatku od źródła). 5 Jeśli Państwa firma poniosła stratę w latach poprzednich, można odliczyć tę stratę od zysku (tzw. offset). Straty można rozliczyć naprzód - wobec przyszłych zysków, lub wstecz – podlegający opodatkowaniu dochód uzyskany w przeszłości można pomniejszyć o tegoroczne straty. Straty podatkowe mogą być rozliczane do jednego roku wstecz oraz w ciągu dziewięciu lat naprzód. Podatek od dywidendy Kapitał zakładowy spółki akcyjnej (nid. naamloze vennootschap - NV) lub spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (nid. besloten vennootschap - BV) składa się z wkładów założycieli, którzy stają się współwłaścicielami spółki (akcjonariuszami / udziałowcami). Akcjonariusze mają w konsekwencji prawo do udziału w zyskach osoby prawnej. Jeśli NV lub BV osiąga zysk, może dystrybuować część tego zysku wśród akcjonariuszy w postaci dywidend. Podatek od dywidend ma postać podatku u źródła. Jest on pobierany przez spółkę dokonującą wypłaty dywidendy, która występuje w charakterze płatnika podatku. Do poboru podatku dochodzi w momencie wypłaty dywidendy. Mechanizm ten ma zapewnić pewność poboru podatku, co ma znaczenie zwłaszcza przy wypłatach dywidendy na rzecz osób zagranicznych - beneficjentów poza niderlandzką jurysdykcją podatkową. Konsekwentnie, z chwilą wypłaty dywidend przez niderlandzką spółkę kapitałową na rzecz udziałowców będących niderlandzkimi rezydentami podatkowymi (z nieograniczonym obowiązkiem podatkowym w Królestwie Niderlandów), wypłacona udziałowcowi kwota dywidendy została już opodatkowana. Jednakże należy pamiętać, iż w przypadku dywidendy wypłaconej polskiemu podatnikowi przez spółkę mającą siedzibę za granicą, polski udziałowiec zagranicznej spółki będzie musiał wykazywać dywidendę w zeznaniu rocznym i rozliczyć się indywidualnie z otrzymanej kwoty wobec polskiego urzędu skarbowego. Postanowienia bilateralnych konwencji podatkowych wyznaczają metodę unikania podwójnego opodatkowania, stosowaną przy rozliczeniu zagranicznych dywidend. Podatek obrotowy (VAT) dla przedsiębiorstw w Królestwie Niderlandów (nid. BTW) Jeśli jesteś przedsiębiorcą w Królestwie Niderlandów i prowadzisz samodzielną działalność gospodarczą (lub wykonujesz wolny zawód), podlegasz pod obowiązek zapłaty podatku obrotowego (tj. VAT, znany w języku nid. jako "omzetbelasting" lub "BTW"– Belasting over de Toegevoegde Waarde). Dotyczy to również sytuacji, gdy firma zagraniczna ma swój oddział na terenie Królestwa Niderlandów. Forma prawna przedsiębiorstwa (np. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółka akcyjna) nie ma znaczenia w odniesieniu do obowiązku zapłaty podatku VAT. Także fundacja lub stowarzyszenie może być płatnikiem VAT, jeżeli administracja podatkowa uzna dany podmiot za przedsiębiorstwo. Niderlandzki urząd skarbowy nie uznaje automatycznie podmiotów gospodarczych jako przedsiębiorców dla celów VAT. Warunki VAT różnią się od warunków, które mają zastosowanie do podatku dochodowego. Dlatego możliwe jest, że dany podmiot będzie przedsiębiorcą dla celów VAT, ale nie dla celów podatku dochodowego. Administracja podatkowa stosuje różne kryteria w celu określenia, czy firma jest płatnikiem VAT w KN, m.in.: 6 - Osoba jest samo-zatrudniona lub prowadzi własną działalność gospodarczą; Osoba jest zatrudniona przez kogoś innego, i wykonuje także inne czynności poza pracą; Osoba czerpie zysk, np. przez eksploatację budynku; Osoba fizyczna sprzedaje nowy pojazd kupującemu w innym państwie Unii Europejskiej. Co powinien zrobić przedsiębiorca? Należy zaznaczyć, iż przedsiębiorca, rejestrując swoją działalność gospodarczą w Izbie Handlowo-Przemysłowej Kamer van Koophandel otrzymuje również numer BTW (numer płatnika VAT). Tym samym nie ma obowiązku oddzielnego zgłaszania swojej działalności do urzędu skarbowego. Jednakże w określonych sytuacjach przedsiębiorcy spoza Królestwa Niderlandów także są zobowiązani do rozliczania VAT-u w Niderlandach. W celu zweryfikowania swojej sytuacji w świetle niderlandzkich przepisów o VAT oraz ew. dokonania rejestracji jako płatnik VAT, należy zwrócić się indywidualnie do niderlandzkiego urzędu skarbowego (tel. +31 555 385 385): http://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/bldcontenten/belastingdienst/business/vat/vat _in_the_netherlands/registration/ http://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/bldcontenten/standaard_functies/individuals/ contact/calling/calling VAT otrzymany od klientów i konsumentów należy zwrócić do urzędu skarbowego. Można zmniejszyć tę kwotę o VAT zapłacony swoim dostawcom. Podatek VAT jest więc należny od różnicy między ceną zakupu (łącznie z kosztami), a ceną sprzedaży. Należy obliczyć podatek VAT od całkowitej płatności wraz z wszystkimi dodatkowymi kosztami (tj. np. koszty wysyłki, koszty podróży, koszty telefonów, koszty opakowań itp.). Deklarację VAT należy wypełnić on-line: http://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/bldcontentnl/belastingdienst/zakelijk/btw/bt w_aangifte_doen_en_betalen/ Jeżeli z jakiegoś powodu VAT płacony do urzędu skarbowego został niewłaściwie naliczony, najpóźniej w ciągu pięciu lat przedsiębiorca jest zobowiązany do dokonania korekty deklaracji VAT. Dodatkowo, przedsiębiorca jest zobowiązany do podawania numeru VAT na fakturach. Należy również prowadzić rejestr wszystkich wystawionych i otrzymanych faktur. Podatek obrotowy (VAT ) dla przedsiębiorców spoza Królestwa Niderlandów Jeżeli firma nie posiada siedziby rejestrowej w Królestwie Niderlandów, ale prowadzi działalność gospodarczą na terenie KN, polega pod obowiązek zapłaty niderlandzkiego podatku VAT. VAT przy dostarczaniu towarów i usług w KN. Jeśli firma dostarcza towary lub usługi na terenie KN spółce niderlandzkiej, w zasadzie jest zobowiązana do zapłaty VAT (w jęz. nid. belasting toegevoegde waarde - BTW). Jednak ten obowiązek podatkowy jest często przenoszony na odbiorcę towarów lub usług. Innymi słowy, klient – a nie dostawca - będzie musiał zapłacić podatek VAT w KN. W takim przypadku faktura nie musi zawierać podatku VAT. Przeniesienie odpowiedzialności za płatność VAT na zasadzie transferu ma zastosowanie wyłącznie wtedy, gdy klient jest przedsiębiorstwem lub inną osobą prawną z siedzibą w KN. W przeciwnym wypadku, dostawca musi samodzielnie złożyć deklarację VAT w Holandii. 7 VAT przy zakupie towarów w KN. Jeżeli przedsiębiorca kupuje towar od dostawcy w KN, a towar pozostaje na terytorium KN, dostawca będzie zobowiązany naliczać podatek VAT. Jeśli przedsiębiorca używa tych towarów do celów komercyjnych, może złożyć wniosek o zwrot VAT do niderlandzkiej administracji podatkowej. Aby to zrobić, musi być w posiadaniu odpowiednio przygotowanej faktury, który stanowi kwotę podatku VAT. W przypadku zakupu towarów i przetransportowania ich do innego państwa członkowskiego UE (np. do własnej firmy), ma miejsce wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, dla których ma zastosowanie 0% stawka VAT. Zatem dostawca nie będzie naliczać podatku VAT. Transport towarów do miejsca przeznaczenia poza UE jest uważany za eksport towarów. W związku z tym ma zastosowanie 0% stawka VAT, pod warunkiem właściwego udokumentowania faktu eksportu Złożenie deklaracji VAT - Jeżeli firma kwalifikuje się jako niderlandzki płatnik podatku VAT i jest zobowiązana do składania deklaracji VAT w KN, musi być zarejestrowana w Wydziale Międzynarodowym (nid. kantoor buitenland) niderlandzkiego urzędu podatkowego (nid. Belastingdienst). Z chwilą rejestracji firma będzie otrzymywać okresowo formularze deklaracji podatkowych VAT, na których można odliczać zapłacony podatek VAT. Jeśli przedsiębiorstwo dokonuje wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów i usług z terytorium KN, na koniec każdego kwartału należy złożyć deklarację dot. dostaw wewnątrzwspólnotowych (nid. Opgaaf intracommunautaire leveringen). O ten formularz deklaracyjny można wystąpić do wyżej wspomnianego Wydziału Międzynarodowego niderlandzkiego urzędu podatkowego Występowanie o zwrot podatku VAT. Jeśli firma nie jest zobowiązana do składania deklaracji VAT w KN, ale chce ubiegać się o zwrot zapłaconego VAT, powinna złożyć stosowny wniosek do urzędu skarbowego w Polsce. W KN istnieje możliwość wystąpienia o tymczasowe odroczenie płatności podatku VAT, jeśli postępowanie o zwrot w innym państwie członkowskim jest opóźnione. Na stronie internetowej niderlandzkiego urzędu skarbowego można znaleźć szczegółowe informacje w języku angielskim nt. podatku VAT w odniesieniu do wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów i usług, importu / eksportu, nieruchomości i usług online: http://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/bldcontenten/belastingdienst/business/vat/ Witryna zawiera również dodatkowe informacje na temat stawek VAT oraz warunków zwrotu podatku VAT: http://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/bldcontenten/belastingdienst/business/vat/vat _in_the_netherlands/calculating_and_rates/vat_rates Poza ww. podatkami bezpośrednio związanymi z prowadzeniem działalności gospodarczej, przedsiębiorstwa w Niderlandach potrącają i odprowadzają podatek od wynagrodzeń zatrudnianych pracowników (nid. loonbelasting), jak również podatki ogólne na rzecz gminy, m.in. podatek od nieruchomości (nid. onroerendgoed belasting); podatek od użytkowania przestrzeni publicznej (nid. precario); wywóz nieczystości stałych i płynnych (nid. reinigingsrecht) czy opłaty na rzecz ochrony środowiska, np. za użytkowanie wody gruntowej 8 i pitnej, energii, podatek waterschapbelasting). od samochodu, za uzdatnianie wody pitnej (nid. Szczegółowe informacje na temat podatków znajdą Państwo na stronie niderlandzkiego Urzędu Podatkowego www.belastingdienst.nl, (tel. 0031-55- 5 385 385), na stronie niderlandzkiego Ministerstwa Finansów www.minfin.nl pod zakładką Belastingen, w poradniku dla przedsiębiorców on-line http://www.answersforbusiness.nl/taxes, a także na stronie izb przemysłowo-handlowych - nid. Kamer van Koophandel: http://www.kvk.nl/ondernemen/belastingen/. Kwestie podatkowe w Niderlandach, z uwagi na ich złożoność, najlepiej konsultować przy pomocy wyspecjalizowanych biur i doradców prawno-podatkowych. Lista takich doradców znajduje się na stronie www.niedziela.nl. Ulgi podatkowe Płatnicy podatku dochodowego w KN mają prawo do szeregu ulg podatkowych: - - - - - 2.2 Ulga dla samo zatrudnionych (nid. zelfstandigenaftrek), spełniających kryterium zatrudnienia min. 1.225 godzin rocznie dla firmy (więcej informacji na stronie www.belastingdienst.nl lub http://www.kvk.nl/ondernemen/belastingen/aftrekposten/); Ulga dla „starterów” (nid. startersaftrek) - mają prawo do ulgi dla samozatrudnionych j.w., ponadto muszą spełnić następujące warunki: www.kvk.nl/ondernemen...aftrekposten, korzystali z ulgi j.w. maksymalnie 2x na 5 lat i nie prowadzili działalności dłużej niż 1 rok w ciągu 5 lat; Dla osób niepełnosprawnych; Rezerwa emerytalna (nid. Fiscale Oudedag Reserve -FOR) – przedsiębiorcy poniżej 65go roku życia mogą maksymalnie 12% rocznego dochodu przeznaczyć na rezerwę emerytalną . Kwota ta zwolniona jest od podatku; Możliwość „samowolnej” amortyzacji (nid. willekeurige afschrijving) – firma jednoosobowa, spółka jawna, spółka komandytowa i maatschap (zespół), mające prawo do ulg dla startujących przedsiębiorcóo, mają również prawo do odpisów amortyzacyjnych, ustalonych wg własnych kryteriów. Zwolnienia dla MŚP (nid. MKB-vrijdstelling) – 12% dochodu zwolnione od części podatku dochodowego, pozostałej po odliczeniu wcześniejszych ulg. Inne ulgi – z tytułu inwestycji, zatrudnienia personelu, wynajmu pomieszczeń biurowych lub produkcyjnych. ZAMÓWIENIA PUBLICZNE Podstawy prawne przetargów publicznych oraz ich obowiązywanie Niderlandzki system zamówień publicznych jest dostosowany do przepisów UE, które mają zastosowanie powyżej ustalonych progów finansowych i nakazują stosować zasady przejrzystości i niedyskryminacji przy zamówieniach. Informacje na temat wspólnotowego systemu zamówień publicznych dostępne są m.in. na portalu zamówień publicznych Wspólnoty Europejskiej – SIMAP: http://simap.europa.eu/index_pl.html. 9 Dyrektywy unijne dotyczące zamówień publicznych (2004/18/EG - dyrektywa klasyczna) 2004/17/EG - dyrektywa sektorowa) oraz dyrektywa 2007/66/EG (dot. procedur odwoławczych w dziedzinie zamówień publicznych) zostały zaimplementowane w Królestwie Niderlandów poprzez następujące rozporządzenia rządowe: - Besluit aanbestedingsregels voor overheidsopdrachten (Bao) Zarządzenie Besluit aanbestedingsregels voor overheidsopdrachten obowiązuje w zakresie przetargów prowadzonych przez instytucje państwowe, prowincje, gminy, instytucje publiczne oraz stowarzyszenia o charakterze publicznym. W związku z dyskusją na temat definicji instytucji i stowarzyszeń o charakterze publicznym ich ilość podlega zmianom. Na stronie internetowej Ministerstwa Spraw Ekonomicznych, Rolnictwa i Innowacji można sprawdzić czy dana instytucja jest zaliczana do tej kategorii. - Besluit aanbestedingen speciale sectoren (Bass) zarządzenie dotyczące zamówień publicznych dla sektorów (branż) specjalnych. - Wet implementatie rechtsbeschermingsrichtlijnen aanbesteden (Wira). Ustawa ta zwiększa poziom ochrony prawnej przedsiębiorstw w procedurach zamówień publicznych. Ponadto w Królestwie Niderlandów obowiązuje: - Het Aanbestedingsreglement Werken 2005 (ARW 2005) – zestaw przepisów porządkowych regulujący kwestię zamówień publicznych w zakresie pracy w sektorze budowlanym. Wszystkie instytucje rządowe są zobowiązane do przestrzegania zasad zawartych w ARW 2005 dobrowolnie korzystają z niej również inne instytucje. Według informacji uzyskanych z centrum ekspertyz PIANOo (patrz: Źródła informacji o przetargach w Królestwie Niderlandów) zastosowanie zasad zawartych w ARW 2005 w przypadku zamówień publicznych w sektorze budowlanym sięga 92 %. Obecnie Komisja Europejska jest w trakcie opracowywania nowych dyrektyw określających zasady regulujące przeprowadzanie zamówień publicznych. Zgodnie z aktualnymi założeniami KE ich implementacja w krajach członkowskich powinna zakończyć się do końca 2014 r. Niderlandzki system zamówień publicznych poniżej unijnych progów finansowanych jest wysoce zdecentralizowany. Nie istnieją jednolite przepisy dotyczące zamówień publicznych, które obowiązywałyby wszystkie podmioty publiczne. Z jurysprudencji wynika jednak, że także poniżej europejskich progów finansowych podmioty zamawiające zobowiązane są do przestrzegania zasad konkurencyjności, przejrzystości i niedyskryminacji. Za przestrzeganiem tych zasad nie idzie jednak obowiązek publikacji zamówień publicznych. (źródła informacji o przetargach w KN: patrz niżej). Istniejące przepisy uprawniają jednostkę ogłaszającą przetarg o wartości poniżej unijnych progów finansowych do podjęcia decyzji o sposobie jego publikacji. W praktyce oznacza to, że większość takich przetargów nie jest publikowana w ogólnie dostępnych źródłach informacji. W parlamencie niderlandzkim trwają obecnie prace nad nowelizacją przepisów regulujących niderlandzkie prawo zamówień publicznych. Przygotowywana ustawa (nid. Aanbestedingswet) ma zastąpić dotychczasowe zarządzenia implementujące dyrektywy unijne oraz zawierać przepisy dotyczące całości zakupów czynionych przez instytucje publiczne (poniżej i powyżej progów unijnych). Nowe przepisy mają uprościć zasady dotyczące kryteriów wyboru zleceniobiorcy (m.in. wysokość obrotów, referencje za zrealizowane projekty itp.) a tym samym wzmocnić konkurencyjność przedsiębiorstw z sektora MŚP w obszarze zamówień publicznych. Przyczynić się do tego w szczególności powinien zakaz 10 łączenia zamówień publicznych w celu uzyskania jak najkorzystniejszej ceny oraz obniżenie kosztów startowania w przetargach. Pierwszym możliwym terminem wejścia w życie nowej ustawy jest 1 stycznia 2013 r. Generalnym trendem obserwowanym w Królestwie Niderlandów jest dążenie instytucji państwowych do dokonywania zakupów produktów wytworzonych zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju (nid. duurzamheid, więcej: www.agentschapnl.nl/programmasregelingen/duurzaam-inkopen) co osłabia decydujące do tej pory kryterium najkorzystniejszej ceny; jak również łączenie funkcji zakupowych instytucji państwowych w ramach tzw. Shared Service Center oraz coraz bardziej intensywne wykorzystanie mediów elektronicznych we wszystkich etapach dokonywania zamówień. Liczba transgranicznych zamówień publicznych powyżej europejskich progów finansowych w Królestwie Niderlandów Według raportu „Cross-border procurement above EU tresholds”1 obublikowanego w 2011 r. przez Komisję Europejską odsetek zamówień publicznych realizowanych przez firmy zagraniczne (tzw. zamówienia transgraniczne ang. cross-border procurement) pozostaje w Królestwie Niderlandów na poziomie kilku do kilkunastu procent. Znakomita większość z nich ma charakter pośrednich transgranicznych zamówień publicznych, które realizowane są przez: - oddział lub filię firmy zagranicznej (forma występująca najczęściej); - firmę z tego samego kraju co instytucja ogłaszająca przetarg, korzystającą z usług zagranicznych podwykonawców; - firmę zagraniczną wchodzącą w konsorcjum z firmą lokalną w celu uzyskania zamówienia; - firmę krajową importująca towary na potrzeby realizacji zamówienia ogłoszonego przez instytucję publiczną; Znikomy procent zamówień transgranicznych ma charakter bezpośredni, czyli realizowany jest przez firmę zarejestrowaną poza Królestwem Niderlandów. Procent transgranicznych zamówień publicznych w KN w latach 2007-2009 Rok 2007 2008 2009 Liczba opublikowanych % bezpośrednich przetargów powyżej przetargów europejskich progów transgranicznych finansowych 4,088 5.3% 4,289 1.7% 4,369 1.9% Procent przetargów transgranicznych wygranych przez filie zagranicznych firm w kraju ogłaszających przetarg 4.9% 13.6% 10.7% Dane prezentowane w tabeli pozyskane zostały przez autorów raportu „Cross-border procurement above EU tresholds” z portalu Tenders Electronic Daily, TED (patrz: poniżej). Na podstawie zaprezentowanych cyfr wyciągnąć można wniosek, że najbardziej skutecznym modelem uzyskiwania kontraktów w ramach zamówień publicznych w Królestwie Niderlandów dla podmiotów zagranicznych jest startowanie w procedurach przetargowych oddziału lub filii podmiotu zagranicznego. 1 http://ec.europa.eu/internal_market/publicprocurement/docs/modernising_rules/crossborder-procurement_en.pdf 11 Źródła informacji o przetargach w Królestwie Niderlandów - Tenders Electronic Daily (TED) Suplement Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej (European public procurement journal. http://ted.europa.eu). Celem zapewnienia równego dostępu do informacji o zamówieniach publicznych przedsiębiorcom z wszystkich krajów członkowskich, europejskie prawo zamówień publicznych zobowiązuje instytucje ogłaszające przetarg do zamieszczenia go na wyżej wymienionej stronie. - TenderNed – www.tenderned.nl portal internetowy w języku niderlandzkim i angielskim stworzony przez niderlandzkie Ministerstwo Gospodarki, Rolnictwa i Innowacji. W sytuacji terminowego ukończenia prac nad ustawą o zamówieniach publicznych (nid. Aanbestedingswet), portal TenderNed będzie stanowił od 2013 r. główne źródło informacji krajowej na temat zamówień instytucji państwowych oraz będzie służyć do przeprowadzania przetargów drogą elektroniczną. Przedsiębiorcy zarejestrowani w systemie TenderNed unikną wielokrotnego składania dokumentów uwierzytelniających oraz będą mogli otrzymać pomoc online w trakcie przygotowywania oferty, a także wsparcie przy ocenie poprawności oferty przetargowej. Zarejestrowane podmioty uzyskają również możliwość otrzymywania informacji o nowych przetargach w momencie ich ogłoszenia, dostęp do elektronicznej bazy firm oferentów, dostęp do dokumentacji przetargowej online, aukcji elektronicznych. oraz ofert współpracy z innymi firmami zainteresowanymi wspólnym przygotowaniem ofert - Kalendarz zamówień publicznych – www.aanbestedingskalender.nl. portal w języku niderlandzkim zawierający informacje o przetargach europejskich i krajowych oraz standardowe teksty w języku niderlandzkim, których można użyć przy tworzeniu oferty - Portal dotyczący zamówień publicznych – www.tenderselekt.nl – płatny portal zawierający informacje o zamówieniach publicznych w Królestwie Niderlandów i innych krajach europejskich, także poniżej europejskich progów finansowych - Przetargi w ramach polskich branż proeksportowych publikowane są regularnie na Portalu Promocji Eksportu, www.eksproter.gov.pl - Praktycznym źródłem wiedzy na temat prawa zamówień publicznych oraz przetargów w Królestwie Niderlandów jest Niderlandzkie Centrum Ekspertyz w Zakresie Zamówień Publicznych PIANOo , www.pianoo.nl. 2.3 OCHRONA WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ W KN istnieją cztery rodzaje ochrony praw własności intelektualnej (przemysłowej). Ochrona patentowa wynalazków technicznych. Patent chroni rozwiązania techniczne stosowane w nowych produktach lub procesach produkcji. Patent (prawo wyłączności) oznacza, że inne osoby muszą uzyskać zgodę na korzystanie, wytwarzanie lub sprzedaż opatentowanego wynalazku. Innymi słowy muszą za to zapłacić (wykupić licencję). Patenty wydaje Niderlandzki Urząd Patentowy (nid. NL Octrooicentrum) w Rijswijk. Urząd ten stanowi integralną część Agentschap NL - niezależnej agencji niderlandzkiego Ministerstwa Spraw Ekonomicznych, Rolnictwa i Innowacji (nid. Het Ministerie van Economische Zaken Landbouw en Innovatie). W aktach znajduje się około 60 milionów patentów, które stanowią źródło bezpłatnej informacji technicznej oraz inspiracji. O nadanie patentu można ubiegać się samodzielnie lub za pośrednictwem rzecznika patentowego. Rzecznicy patentowi mają odpowiednie przygotowanie prawne w dziedzinie patentów, znaków towarowych, wzorów przemysłowych oraz modeli. Więcej informacji na temat patentów można znaleźć (w jęz. angielskim) na stronach internetowych: http://en.octrooicentrum.nl/ i http://www.epo.org./. Ochrona rysunków i modeli nowych projektów. Rysunki bądź modele nowych projektów (design) można zarejestrować, uniemożliwiając wykonanie ich imitacji. Dotyczy to rysunków 12 dwuwymiarowych, takich jak nadruki lub wzory na tkaninach, materiałach lub papierze. Mogą to być również trójwymiarowe modele, na przykład projekty artykułów gospodarstwa domowego i innego sprzętu, mebli lub odzież. Podstawowym warunkiem jest, aby rysunki lub modele były nowe. Poniższe modele są wyłączone z ochrony: - obiekty czysto dekoracyjne, nieposiadające funkcji użytkowej, - formy niezbędne do uzyskania określonego efektu technicznego, - obiekty obrażające ogólnie przyjęte dobre obyczaje lub zagrażające porządkowi publicznemu. Aby uzyskać prawo wyłączności dla rysunku lub modelu, należy zarejestrować je w Urzędzie ds. Własności Intelektualnej dla krajów Beneluksu (nid. Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom) w Hadze, strona internetowa: http://www.boip.int/. Każdy może zarejestrować prawo do rysunku lub modelu. Można to zrobić osobiście lub zwrócić się do agenta specjalizującego się w tej dziedzinie. Ochrona znaków towarowych. Znak towarowy jest używany przez przedsiębiorców w celu uzyskania jednoznacznej identyfikacji swoich towarów lub usług wśród konsumentów. Może przybierać różnorodne formy. Każdy symbol ułatwiający rozróżnienie produktów lub usług może być pojmowany jako znak towarowy, np. niepowtarzalna nazwa, fraza, logo, projekt graficzny, obraz lub motyw. Jako znak towarowy można zatem zarejestrować słowo, wizerunek lub połączenie tych elementów. Zestawienia koloru, liczb i liter, symboli i kształtów mogą także stanowić markę. Aby zabezpieczyć znak towarowy, tzn. uzyskać prawo wyłączności do danego znaku (marki), należy go zarejestrować w ww. Urzędzie ds. Własności Intelektualnej dla krajów Beneluksu (nid. Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom) w Hadze, http://www.boip.int/. Zarejestrować prawo do znaku towarowego może każdy przedsiębiorca. Można to zrobić osobiście lub zwrócić się do specjalistycznej agencji. Ochrona praw autorskich dzieł literackich, artystycznych lub naukowych. Przedsiębiorca działający na terenie KN, który jest autorem pracy literackiej, artystycznej lub naukowej, noszącej jego osobiste piętno, automatycznie nabywa prawa autorskie do tego dzieła. Prawo autorskie oznacza, że twórca dzieła jest jedyną osobą, która może decydować o wykorzystaniu swojego dzieła przez innych. Dzieła literackie, artystyczne i naukowe muszą spełniać następujące warunki: - Oryginalność: utwór musi posiadać indywidualny i osobisty charakter, musi to być dzieło oryginalne i niepowtarzalne; - Percepcja zmysłami: utwór jest postrzegalny za pomocą zmysłu wzroku lub słuchu. W Niderlandach nie są wymagane żadne formalności, aby korzystać z ochrony praw autorskich. Aczkolwiek, żeby uzyskać dowód posiadania prawa autorskiego, można zarejestrować dzieło (zaopatrując w datę i parafując) w dziale nid. Registratie en Successie urzędu skarbowego. Więcej informacji na temat ochrony praw autorskich w KN można znaleźć na stronie niderlandzkiej organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi – Buma- Stemra, zrzeszającej twórców i reprezentującej ich interesy: www.bumastemra.nl. Ogólne informacje na temat prawa własności intelektualnej w Niderlandach są dostępne (w języku angielskim) na stronie: www.kvk.nl/english/startingabusiness/030_Paperwork/intellectualproperty/default.asp. 13 2.4. ROZSTRZYGANIE SPORÓW, WINDYKACJA NALEŻNOŚCI Dochodzenie roszczeń na drodze pozasądowej. W pierwszej kolejności należy dążyć do rozstrzygnięcia sporu poza sądem, ze względu na wysokie koszty związane z drogą sądową, nawet w odniesieniu do niewielkich kwot będących przedmiotem sporu. Szczegółowe i kompletne informacje (w języku angielskim) na temat obowiązujących w KN procedur pozasądowych metod rozstrzygania sporów (arbitrażu i mediacji) można znaleźć na stronie Niderlandzkiego Instytutu Arbitrażu: www.nai-nl.org/en/. Dochodzenie roszczeń na drodze sądowej. Niderlandzki system prawny, w ramach prawa prywatnego, wyróżnia trzy rodzaje organów sądowych: sądy, trybunały i sąd najwyższy. Niderlandzkie prawo cywilne nie wyróżnia żadnych sądów szczególnych, jak np. sądu handlowego albo sądu pracy. Sąd jest z zasady właściwy we wszystkich przypadkach cywilnoprawnych. Tak jak w większości krajów Unii Europejskiej, w KN postępowanie sądowe o dochodzenie roszczeń ma charakter instancyjny. Zasadniczo każdej ze stron przysługuje prawo do należytego procesu sądowego w sądach trzech instancji. W kwestii prawa prywatnego, w pierwszej instancji sądy rozpatrują wszystkie sprawy cywilne z wyjątkiem przypadków określonych w prawie. W pierwszej instancji postępowanie prowadzone jest przed sądem rejonowym (nid. Kantongerecht) lub sądem okręgowym (nid. Arrondissementsrechtbank). Apelacje od decyzji sądu rejonowego zgłaszane są do sądu okręgowego, dla którego z kolei wyższą instancją jest sąd apelacyjny (nid. Gerechtshof). W określonych prawem przypadkach możliwe jest dalsze odwołanie się od decyzji sądu apelacyjnego do sądu najwyższego (nid. Hoge Raad). Hoge Raad zajmuje się wyłącznie kasacją. Postępowanie rozpoczyna się od wytoczenia powództwa przed sądem pierwszej instancji. Podział zadań między sądem rejonowym a sądem okręgowym jako sądami pierwszej instancji jest przewidziany w niderlandzkim Kodeksie Postępowania Cywilnego. Sąd okręgowy jest właściwy we wszystkich sprawach z wyjątkiem tych, w których prawo przewiduje, że właściwy jest sąd rejonowy. Najważniejsze kryteria podziału zadań to wartość roszczenia i charakter sprawy. Sąd rejonowy jest właściwy, jeśli wartość roszczenia nie przekracza 25.000 EUR, a także w sprawach roszczeń o nieokreślonej wartości, jeśli można założyć, że wartość nie przekracza 25.000 EUR. Ponadto kompetencją sądów rejonowych jest rozstrzyganie w pierwszej instancji sporów z zakresu umów: najmu, o pracę, zlecenia, spraw konsumenckich w tym kredytów, bez względu na kwotę główną roszczenia. W przeciwieństwie do postępowania przed sądem okręgowym, w sądzie rejonowym zarówno powód jak i pozwany mogą prowadzić procedurę osobiście, bez adwokata lub też wybrać pełnomocnika procesowego niebędącego adwokatem. Koszty postępowania w sądzie rejonowym są uzależnione od wartości roszczenia. Poza kosztami postępowania występują ponadto koszty sporządzenia pozwu oraz koszty zastępcy procesowego/doradcy prawnego, o ile występuje. Wszelkie roszczenia niepodlegające pod wyłączną kompetencję sądu rejonowego muszą być wniesione do sądu okręgowego. Zasadnicze kwestie, z którymi możemy mieć do czynienia, to spory pieniężne o wartości ponad 25.000 EUR, upadłość, sprawy spadkowe, wywłaszczenie. Formalności są w zasadzie takie same jak w postępowaniu przed sądem rejonowym, jednakże wszelkie oświadczenia muszą być składane w formie pisemnej. Należy stwierdzić, że sądy okręgowe są dobrze przygotowane do rozstrzygania międzynarodowych sporów handlowych. W postępowaniu przed sądem okręgowym konieczne jest profesjonalne zastępstwo procesowe (tzw. przymus adwokacki). Strona może być reprezentowana wyłącznie przez adwokata zarejestrowanego w dystrykcie, gdzie umiejscowiony jest dany sąd. Przed wniesieniem sprawy do sądu należy ustalić, czy w umowie pomiędzy stronami znajduje się 14 klauzula stwierdzająca, że sądem właściwym jest sąd poza terytorium KN lub tzw. klauzula arbitrażowa. Odwołanie od wyroku sądu pierwszej instancji można wnieść do sądu wyższej instancji. Następnie można złożyć wniosek o kasację wyroku do Hoge Raad. Sądy zwykłe i apelacyjne znane są pod nazwą feitenrechters – sądów faktów – badają pełen stan faktyczny spraw i wydają na ich podstawie orzeczenia. Hoge Raad nie osądza faktów. Jego zadaniem jest rozważenie, czy sędziowie niższej instancji, sędziowie faktów, należycie zastosowali prawo. Windykacja należności. W celu uniknięcia sytuacji kryzysowych umowę z klientem należy zawsze sporządzać na piśmie, zadbać o podpis i datę na umowie, ew. opis warunków wykonywania dodatkowych czynności. Umowa powinna także zawierać warunki płatności faktur. Sporządzając umowę należy każdorazowo przedstawić swoje ogólne warunki świadczenia usług (nid. Algemeene voorwaarden), a także zapoznać się z warunkami klienta, jeśli klient także jest przedsiębiorcą. Jeśli klient nie płaci należności po upłynięciu terminu, w pierwszej kolejności należy sprawdzić, czy dłużnik nadal istnieje. Najlepszym sposobem jest dokonanie kontroli w centralnym rejestrze podmiotów gospodarczych prowadzonym przez Niderlandzką Izbę Przemysłowo-Handlową KvK (nid. Kamer van Koophandel, www.kvk.nl). Korzystanie z rejestru jest odpłatne. Istnieje możliwość uzyskiwania wyciągów on-line. Koszt samego wyciągu to kwota 7,50 EUR. Wyciągi można uzyskać również w języku angielskim (zarówno w formie papierowej jak i elektronicznej) – koszt to 22 EUR. Poza podstawową informacją o aktualnym adresie danego przedsiębiorstwa, dacie założenia, organach i innych informacjach o statusie prawnym firmy, z rejestru handlowego można uzyskać kopię zdeponowanych rozliczeń rocznych za lata poprzednie (najczęściej dane te deponowane są z opóźnieniem od roku do dwóch lat). Z rejestru można również wyczytać powiązania w ramach grupy kapitałowej lub koncernu. Przed uruchomieniem procedury windykacyjnej należy się upewnić, czy dłużnik nie jest w upadłości. Informacje o prowadzonym lub zakończonym postępowaniu upadłościowym i wyznaczeniu syndyka masy upadłościowej (nid. curator) także można uzyskać z rejestru KvK, lub przeprowadzić wyszukanie na portalu sądowym w centralnym rejestrze upadłości: Centraal Insolventieregister http://insolventies.rechtspraak.nl/ (do uzyskania informacji wystarczy nazwa i adres firmy). Jeżeli okaże się, iż został wyznaczony syndyk masy upadłościowej, należy kontaktować się bezpośrednio z syndykiem i wystąpić do niego z pisemnym roszczeniem przedstawiającym prawne podstawy wierzytelności. Jeżeli sytuacja rejestrowa firmy jest jasna, w przypadku braku zapłaty po upłynięciu terminu należy najpierw zadzwonić do dłużnika i potwierdzić przebieg rozmowy pisemnie (np. emailem). Następnym krokiem jest pisemne wezwanie dłużnika do zapłaty, wskazując mu, iż jest w zwłoce. Wezwanie do zapłaty należy wysłać listem poleconym i zachować dowód nadania z urzędu pocztowego. Dłużnikowi należy wyznaczyć termin zapłaty. Zazwyczaj powinien to być rozsądny termin, tj. minimalnie 5 dni od daty otrzymania korespondencji (zależnie od sytuacji faktycznej). W przypadku dalszego braku płatności, nie należy zwlekać i zwrócić się o pomoc do specjalisty, ponieważ terminy przedawnienia upływają szybko. Termin przedawnienia według prawa niderlandzkiego dla roszczeń z tytułu umowy między stronami (nid. contractuele vorderingen) wynosi 5 lat (obrót profesjonalny), a dla roszczeń wynikających z umowy sprzedaży zawartej między sprzedawcą / profesjonalistą a kupującym / konsumentem (nid. consumentenkoop) - tylko 2 lata. 15 O radę i pomoc prawną w odzyskaniu należności można zwrócić się do: - biura windykacyjnego (nid. incassobureau)- czynności przed-procesowe /windykacyjne; - adwokata (nid. advocaat) - czynności przed-procesowe/windykacyjne i procesowe; - komornika (nid. gerechtsdeurwaarder) – najszerszy zakres kompetencji: czynności przedprocesowe/windykacyjne, procesowe i egzekucyjne W systemie niderlandzkim komornik jest zarówno urzędnikiem jak i przedsiębiorcą prowadzącym kancelarię komorniczą. Wykonuje czynności urzędowe pełniąc funkcje publiczne, lecz także świadczy porady prawne i prowadzi sprawy windykacyjne. W odróżnieniu od systemu polskiego, komornik niderlandzki może prowadzić dla przedsiębiorcy sprawę od początku do końca – od skierowania wezwania do zapłaty, poprzez środki zapobiegawcze, postępowanie sądowe aż do egzekucji na podstawie klauzuli wykonalności wyroku sądowego (tego ostatniego uprawnienia nie ma np. adwokat). W celu sprawnego przeprowadzenia postępowania sądowego w sprawie o przyznanie tytułu wykonawczego (egzekucyjnego) należy przedstawić wszelką korespondencję z dłużnikiem, umowę lub zlecenie oraz fakturę; zależnie od sytuacji dokumenty, z których wynika, iż dostawa lub usługa była odpowiedniej jakości (np: w przypadku realizacji umowy o dzieło protokół odbioru dzieła). Dokumentacja powinna być czytelna i przedstawiona chronologicznie. Przed przystąpieniem do złożenia pozwu należy sprawdzić, czy sądem właściwym jest sąd niderlandzki, czy też sąd polski. Jeśli sądem właściwym jest sąd polski, to sprawę należy złożyć do polskiego adwokata lub radcy prawnego w celu uzyskania tytułu wykonawczego w Polsce. Polski tytuł wykonawczy można wyegzekwować w Niderlandach. W celu ewentualnego zabezpieczenia majątku dłużnika można w międzyczasie dokonać w Niderlandach zajęcia zabezpieczającego za pośrednictwem adwokata lub komornika, które w momencie uzyskania polskiego tytułu wykonawczego będzie można zamienić na zajęcie egzekucyjne. W przypadku, gdy sądem właściwym jest sąd niderlandzki, dokumentację należy przekazać miejscowemu adwokatowi lub komornikowi. Przed przystąpieniem do postępowania sądowego i poczynieniem związanych z tym kosztów warto dokonać zajęcia zabezpieczającego na kontach bankowych dłużnika i innych znanych składnikach majątku (np. zajęcia u podmiotów, których dostawcą jest dłużnik). Warto zaznaczyć, iż po skierowaniu sprawy do kancelarii komorniczej nadal możliwe jest polubowne zakończenie sprawy z dłużnikiem, bez wchodzenia na drogę sądową. Właściwie w każdej fazie procedury istnieje możliwość zawarcia ugody i uniknięcia dodatkowych kosztów, które są w KN bardzo wysokie. Należy pamiętać, iż poza samymi kosztami postępowania sądowego należy się liczyć także z niemałymi kosztami windykacji (czynności przedprocesowych) oraz postępowania egzekucyjnego. Koszty windykacji przed-procesowej. W KN od 1 lipca 2012 r. wchodzi w życie nowa ustawa dotycząca ograniczenia przyznawanych przez sąd kosztów windykacji: - pierwsze € 2.500,00 koszty windykacji mogą wynosić max. 15% - od € 2.500,00 do € 5.000,00 max. 10% - kolejne € 5.000,00 to max. 5% - każde następne € 15.000,00 to 1% Oznacza to, iż przy należności w wysokości np. € 25.000,10, sąd może przyznać w trakcie ewentualnej procedury maksymalną kwotę € 1.025,00 na poczet czynności windykacyjnych (nie będących czynnościami procesowymi lub egzekucyjnymi). 16 Przykład: Koszty w fazie procesowej dla roszczenia w wysokości € 25.000,10 Rodzaj sądu Wartość sporu Sąd rejonowy (Rechtbank, sector kanton) Ograniczenie kwoty do € 25.000,00 (z zachowaniem praw do reszty należności) Koszty 1. Opłata procesowa: €437,00 2. Koszty wezwania: € 76,17+19% BTW (VAT) 3. Wynagrodzenie pełnomocnika (w zależności od wykonanych czynności procesowych) od min. € 300,00 Łącznie od € 827,64 Sąd okręgowy (Rechtbank, sector civiel) Kwota € 25.000,10 1. Opłata procesowa: €1.789,00 ZARÓWNO POWÓD JAK I POZWANY 2. Koszty wezwania: € 76,17 + 19% BTW (VAT) 3. Wynagrodzenie adwokata (w zależności od wykonanych czynności procesowych) system punktowy, 1 pkt: € 579,00 max.7 pkt od € 2.458,64 Jak widać na powyższym przykładzie postępowanie w sądach okręgowych jest dużo droższe: o € 0,10 wyższa wartość roszczenia, będzie kosztować wierzyciela (powoda) dodatkowe € 1631,00. Dlatego też nieraz warto ograniczyć roszczenie do € 25.000,00. Uzyskanie wyroku z klauzulą wykonalności jest inwestycją, ponieważ przedawnia się aż po 20 latach od dnia dostarczenia go dłużnikowi. Aby rozpocząć egzekucję przyznanej kwoty komornik musi dostarczyć dłużnikowi wyrok i zapowiedzieć czynności egzekucyjne. Postępowanie egzekucyjne może być prowadzone z następujących składników majątkowych: z wynagrodzenia za pracę, z ruchomości, z nieruchomości, z rachunków bankowych, z wierzytelności lub innych praw majątkowych. Koszt fazy egzekucyjnej (w tym takich czynności jak zajęcie przez komornika wynagrodzenia za pracę czy rachunku bankowego) kształtuje się od ok. € 850. 2.5 DOSTĘP DO RYNKU W związku z członkostwem Polski i KN w UE, polscy przedsiębiorcy korzystają z pełnej swobody w zakresie przepływu towarów i usług – zgodnie z zasadami jednolitego rynku wewnętrznego. Jednocześnie należy podkreślić, iż polskie przedsiębiorstwa napotykają na różnego rodzaju utrudnienia wynikające z różnic prawnych (w szczególności dotyczy to transgranicznego świadczenia usług) oraz zasad organizacji rynku (w szczególności dotyczy to dostępu towarów do rynku). Rynek niderlandzki jest rynkiem o bardzo wysokim stopniu uregulowania na poziomie branż i firm. Bardzo ważną rolę odgrywają w KN postanowienia układów zbiorowych oraz organizacje samorządu gospodarczego, w których członkostwo jest często obowiązkowe lub ich postanowienia są bezwzględnie obowiązujące dla wszystkich podmiotów działających w danej branży na rynku niderlandzkim. Innym czynnikiem powodującym, że rynek niderlandzki jest trudnym rynkiem do wejścia nowych towarów i usług oferowanych przez polskie firmy, jest fakt bardzo wysokiego poziomu współpracy i koordynacji firm niderlandzkich, które dobrowolnie zrzeszają się i współpracują w ramach różnego rodzaju stowarzyszeń i organizacji, takich jak organizacje rolnicze, w których zrzeszonych jest ok. 17 95% wszystkich rolników w KN, czy organizacja supermarketów, która obejmują praktycznie 100% rynku itp. Należy podkreślić, że powyższe rozwiązania prawne i organizacyjne są zgodne z ogólnymi postanowieniami zasad jednolitego rynku UE, powodują one jednakże szereg komplikacji dla zagranicznych podmiotów, które często nie są w pełni świadome takiej formy regulacji rynku. Rady produktu i przemysłu KN posiada unikalną w Europie formę organizacji i reprezentacji wybranych sektorów gospodarki. Od lat 50-tych XIX wieku w KN funkcjonują rady produktu lub rady przemysłu, które są powoływane na podstawie ustawy o oficjalnych organizacjach przemysłowych (handlowych). Obecnie w KN funkcjonuje 11 rad produktu i 6 rad przemysłu. Rada produktu reprezentuje przedsiębiorstwa pracujące z tym samym produktem, od surowca do produktu końcowego. Natomiast rada przemysłu reprezentuje przedsiębiorstwa, które wypełniają tę samą rolę w gospodarce, np. handel detaliczny. Rady ustanawiane są na wniosek uczestników danego sektora (związki zawodowe i organizacje pracodawców). Rada powoływana jest rozporządzeniem rządowym w konsultacji z właściwymi ministrami (gospodarki, pracy i rolnictwa). Rady te nadzorowane są przez Radę ds. Społecznych i Ekonomicznych (SER)2, której głównym zadaniem – w stosunku do rad produktów i przemysłu – jest kontrolowanie czy skład tych rad w pełni reprezentuje wszystkich uczestników danego sektora. Rada produktu (przemysłu) ma uprawnienia do tworzenia regulacji obligatoryjnie obowiązujących wszystkich uczestników danego sektora i do nakładania podatków (opłat) oraz do tworzenia regulacji dobrowolnych. Rady blisko współpracują z właściwymi jednostkami rządowymi i w praktyce tworzą lub mają istotny wpływ na politykę rządu wobec danego sektora. Przykładem funkcjonowania powyższych organizacji może być działalności Rady Produktu ds. Drobiu i Jaj (PEV), która opracowała zasady Nadzoru nad Łańcuchem Produkcji (IKB). Celem tego instrumentu jest zagwarantowanie jakości, pochodzenia i metod produkcji danego produktu. W ramach tego instrumentu prowadzone są regularne inspekcje zakładów produkcji i przetwórstwa, jakości pasz, wykorzystywania środków medycznych, higieny i transportu. Udział w tym instrumencie jest dobrowolny, jednakże, w przypadku sprzedaży jaj, supermarkety w KN zobowiązały się do sprzedaży tylko tych jaj, które posiadają logo IKB. Transgraniczne świadczeniu usług Od dnia otwarcia rynku pracy KN dla obywateli Polski (1 maja 2007 r.) nie występują żadne ograniczenia w transgranicznym świadczeniu usług dla polskich/unijnych przedsiębiorstw delegujących polskich obywateli do KN. Przedsiębiorstwa polskie (i inne z EOG lub Szwajcarii), które zamierzają świadczyć usługi w KN z wykorzystaniem pracowników pochodzących z Bułgarii, Rumunii lub z państwa spoza EOG i Szwajcarii, zobowiązane są do notyfikowania niderlandzkiemu urzędowi pracy (CWI) zamiaru świadczenia usług na terytorium KN. Prawo KN wymaga, bowiem, aby firma delegująca do KN pracownika 2 SER jest organem doradczym parlamentu i rządu KN. Składa się z przedstawicieli związków zawodowych, organizacji pracodawców i przedstawicieli korony (głównie naukowcy). SER jest odpowiednikiem polskiej Komisji Trójstronnej. 18 zagranicznego dokonała notyfikacji takiego faktu do CWI, chyba że pracownicy ci pochodzą z państwa, które ma wolny dostęp do niderlandzkiego rynku pracy. Wymóg notyfikowania zamiaru świadczenia usług na terytorium KN Utrudnienia w zakresie swobody świadczenia usług są reminiscencją sytuacji prawnej sprzed otwarcia niderlandzkiego rynku pracy w dniu 1 maja 2007 roku. Utrudnienia kreowane przez niderlandzką administrację publiczną zakończyły się skierowaniem sprawy do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (ETS). Postępowanie przed ETS w sprawie łamania swobody świadczenia usług zakończyło się orzeczeniem, które jedynie częściowo można nazwać zadowalającym dla polskich firm działających na terenie KN. ETS w dość specyficzny sposób uzasadnił, iż KN, mimo że nie zagwarantowało sobie okresów przejściowych dla swobody świadczenia usług polegających na udostępnianiu personelu (leasing pracowniczy), ma prawo korzystać z tych samych przywilejów (okresów przejściowych), które wynegocjowały Niemcy i Austria w Traktacie Akcesyjnym. Orzeczenie ETS przyczyniło się jednakże do lepszego zdefiniowania pojęcia usług transgranicznych, w stosunku do których państwa członkowskie nie mogą stawiać barier. Oczywiście problematyka ta nie jest już aktualna w odniesieniu do polskich przedsiębiorców oddelegowujących polskich pracowników, ponieważ od dnia 1 maja 2007 r. KN całkowicie otworzyło rynek pracy dla pracowników z Polski. Zagadnienia te są jednak w dalszym ciągu aktualne, szczególnie dla polskich przedsiębiorstw zatrudniających ukraińskich lub białoruskich pracowników i oddelegowujących ich do KN. Zgodnie z informacjami uzyskanymi od kancelarii prawnej Van der Steenhoven z Amsterdamu, prowadzącej liczne sprawy polskich przedsiębiorców, KN nadal łamie przepisy Traktatu Europejskiego w zakresie swobody świadczenia usług w przypadku obywateli państw trzecich legalnie mieszkających i pracujących w Polsce, oddelegowanych na teren Niderlandów w celu wykonania zlecenia dla polskiego pracodawcy. Stawiane są bariery związane z uzyskaniem pozwolenia na pobyt oraz pozwolenia na pracę. Utrudnione bywa także uzyskanie numeru identyfikacji podatkowej do rozliczeń podatku dochodowego od osób fizycznych. Interpretacja przepisów dotyczących transgranicznego świadczeniu usług Utrudnienia jakie napotykają polskie firmy w KN dotyczą często kwestii interpretacji definicji transgranicznego świadczeniu usług. Wciąż pewnym utrudnieniem w zakresie swobody świadczenia usług są niderlandzkie przepisy podatkowe dotyczące obowiązku potrącania i odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz rygorystyczne podejście urzędów skarbowych do kwestii świadczenia przez polskich przedsiębiorców usług mających znamiona udostępnienia siły roboczej. W związku z bardzo precyzyjnie uregulowanymi w KN kwestiami prowadzenia działalności gospodarczej oraz definicji pracodawcy, często zdarza się, iż to co firmy polskie uważają za świadczenie usług transgranicznych niderlandzki urząd podatkowy definiuje jako leasing pracowniczy (czasowe zatrudnienie polskich pracowników zleceniobiorcy przez niderlandzkiego zleceniodawcę), co ma istotny wpływ na sposób oraz miejsce rozliczania zobowiązań podatkowych. W przypadku gdy polskie (lub inne zagraniczne) przedsiębiorstwo realizuje zlecenie na rzecz niderlandzkiego zleceniodawcy, nie angażując własnego kapitału i nie podejmując tzw. ryzyka przedsiębiorcy (realizacja zlecenia na bazie z góry określonej kwoty z zaangażowaniem własnych materiałów i narzędzi), administracja KN traktuje taką sytuację jako ukryte zatrudnienie, co wykracza poza swobodę świadczenia usług, a podlega pod 19 przepływ pracowników. Stąd Urząd Skarbowy KN domaga się wówczas potrącania i odprowadzania podatku od wynagrodzeń, w szczególności gdy realizacja zlecenia wiąże się z wykonywaniem szeregu prac przez personel zleceniobiorcy. PRZEDSIĘWZIĘCIA TARGOWO-WYSTAWIENNICZE 3. Przedsięwzięcia targowo-wystawiennicze w Królestwie Niderlandów W Królestwie Niderlandów organizowanych jest rocznie kilkaset przedsięwzięć targowowystawienniczych. Targi odbywają się w centrach wystawienniczych, w największych niderlandzkich miastach: Amsterdamie (RAI International and Congress Centre, www.rai.nl ), Utrechcie (Jaarbeurs, www.jaarbeursutrecht.nl), Rotterdamie (Ahoy, www.ahoy.nl) i Maastricht (MECC Expositie& Congres Centrum w Maastricht, www.mecc.nl). Ponadto, coraz większe znaczenie gospodarcze zyskują targi i wystawy organizowane w centrach wystawienniczych usytuowanych w miastach powyżej 100 tysięcy mieszkańców. Najważniejsze lokalne centra wystawowe to: Beursgebouw w Eindhoven www.beursgebouw.nl, Ijsselhallen w ZWOLLE (www.ijsselhallen.nl), WTC Expo w LEEUWARDEN www.wtcexpo.nl, Brabanthallen’ Exhibition Centre - 'sHertogenbosch www.brabanthallen.nl. Przedsięwzięcia targowe w KN dzielą się na targi specjalistyczne (nid. vakbeurzen), które często połączone są z kongresami i spotkaniami branżowymi (nid.vakdagen), targi dla konsumentów (nid. consumentenbeurzen), przyciągające bardzo szeroką publiczność oraz targi międzynarodowe (nid. internationaale beurzen). Te ostatnie stanowią około 30 procent wszystkich przedsięwzięć targowych w Niderlandach. Najważniejsze z nich stanowią platformę kontaktów dla producentów i kupców z całego świata. Do największych targów międzynarodowych w Królestwie Niderlandów zalicza się: Nazwa imprezy Miesiąc Miejsce Strona internetowa Branża VAKANTIEBEURS styczeń Utrecht www.vakantiebeurs.nl turystyczna BIOVAK styczeń Zwolle www.biovak.nl żywność ekologiczna BOUWBEURS luty Utrecht www.bouwbeurs.nl budowlana ATC GLOBAL marzec Amsterdam www.atcglobalhub.com kontrola lotów METS listopad Amsterdam www.metstrade.com morska ISSA Interclean maj Amsterdam www.issa-interclean.nl czystość ISE EUROPE luty elektronika HORTI FAIR Amsterdam www.iseurope.org www.plmainternational.co maj Amsterdam m paźdź/listopad Amsterdam www.hortifair.nl INTERTRAFFIC marzec Amsterdam www.intertraffic.com drogowa EUROPORT listopad Rotterdam stoczniowa PLMA’s 20 www.europortmaritime.nl prywatna marka ogrodnicza WPHI w Hadze bierze udział w targach o znaczeniu międzynarodowym (Biovak, PLMA’s, Bouwbeurs, Europort i inne) organizując własne stoiska informacyjne oraz seminaria powiązane z tematyką targów. Ze względu na bardzo wysoki stopień rozwoju gospodarki niderlandzkiej targi organizowane w Królestwie Niderlandów są często forum służącym do prezentowania najnowszych światowych technologii i produktów o wysokim stopniu innowacyjności. Trendy te monitorowane są przez WPHI podczas wizytacji najważniejszych imprez branżowych. W ostatnich latach obserwuje się również wzrost znaczenia lokalnych centrów wystawienniczych (Zwolle, Eindhoven, ‘s Hertogenbosch) oraz wzrastającą specjalizację przedsięwzięć targowych w ramach branż. Procesowi temu towarzyszy zanikanie targów o charakterze ogólno-branżowym. Innym zaobserwowanym zjawiskiem jest szczególnie intensywny w KN rozwój platform internetowych B2B, których znaczenie i efektywność porównywane są z konwencjonalnymi przedsięwzięciami targowo-wystawienniczymi. Aktualne informacje na temat targów odbywających się w KN można znaleźć na stronie WPHI w Hadze: www.haga.trade.gov.pl oraz na Portalu Promocji Eksportu: www.eksporter.gov.pl. 4. WAŻNE ADRESY I LINKI 4.1. PLACÓWKI DYPLOMATYCZNE Fax: +31 20 428 53 44 Kom.: +31 646 615 272 e-mail: [email protected] Ambasada RP w Hadze Alexanderstraat 25 2514 JM Den Haag tel.: +31 70 79 90 100 fax.: +31 70 79 90 137 e-mail: [email protected] www.haga.polemb.net Konsulat Honorowy RP w Heusden Konsul Honorowa: Yvonne M.T.W. Maréchal Pelsestraat 12 5256 AT Heusden Tel: +31 619 468 988 e- mail: [email protected] www.consulaatpolen.nl Wydział Konsularny Alexanderstraat 25 2514 JM Haga tel.: +31 70 7990 130 fax.: +31 70 7990 147 tel. dyżurny: +31 615 852 600 e-mail: [email protected] www.haga.polemb.net Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Van Lennepweg 51 2597 LG Den Haag Tel.: +31 70 306 99 44 Fax: +31 70 354 39 66 e-mail: [email protected] www.haga.trade.gov.pl Konsulat Honorowy RP w Amsterdamie Konsul Honorowy: Willem F. Dutilh Herengracht 479, 1017 BS Amsterdam Tel: +31 20 428 46 31 21 4.2. PODMIOTY LOKALNE a) Wybrane instytucje gospodarcze w KN Instytucje gospodarcze i organizacje branżowe Linki KvK - Izba Przemysłowo-Handlowa www.kvk.nl Agentschap NL - Agencja Informacji Gospodarczej www.agentschapnl.nl AWVN - Zrzeszenie Pracodawców WWW.awvn.nl NCH - Polsko-Niderlandzka Rada Popierania Biznesu www.handelsbevordering.nl FME - Zrzeszenie Przemysłu Wysokich Technologii METAALUNIE - Zrzesz. Producentów Wyrobów Metalowych MKB - Zrzeszenie Małych i Średnich Firm www.fme-cwm.nl VNO-NCW - Konfederacja Pracodawców www.vno-ncw.nl NEVAT - Zrzeszenie Dostawców dla Przemysłu www.nevat.nl NEA - Instytut Badań nad Transportem http://nea.panteia.nl/ NVWA - Agencja Nadzoru Jakości Żywności www.vwa.nl HPA - Zrzeszenie Producentów Rolno-Spożywczych www.hpa.nl LTO - Zrzeszenie Rolników i Hodowców www.lto.nl NVP - Zrzeszenie Hodowców Roślin www.plantum.nl PVE - Zrzeszenie Handlu Bydłem i Trzodą www.pve.nl/ HBD - Zrzeszenie Handlu Detalicznego www.hbd.nl CBL - Zrzeszenie Handlu Detalicznego – Supermarkety www.cbl.nl PVIS - Zrzeszenie Producentów Ryb www.pvis.nl PZ - Zrzeszenie Producentów Nabiału www.prodzuivel.nl NBOV - Zrzeszenie Piekarzy i Cukierników www.nbov.nl NVD - Zrzeszenie Producentów Pasz www.nevedi.com NBVT - Zrzeszenie Przetwórców Drewna www.nbvt.nl VNCI - Zrzeszenie Przemysłu Chemicznego www.vnci.nl www.metaalunie.nl www.mkb.nl NEPROFARM - Zrzeszenie Przemysłu Farmaceutycznego www.neprofarm.nl NRK - Zrzeszenie Producentów Tworzyw Sztucznych www.nrk.nl GBO - Zrzeszenie Producentów Szkła www.glasbrancheorganisatie.nl/ BFBN - Zrzeszenie Producentów Wyrobów Betonowych www.bfbn.nl FENIT - Zrzeszenie Firm Branży Informatycznej www.ictoffice.nl UNETO - Zrzeszenie Firm Elektrotechnicznych www.uneto-vni.nl 22 Instytucje gospodarcze i organizacje branżowe NEFEMED - Zrzeszenie Producentów Przemysłu Medycznego FHI - Automatyzacja w Przemyśle www.nefemed.nl TLN - Zrzeszenie Branży Logistycznej i Transportowej www.tln.nl EVO - Zrzeszenie Firm Logistycznych i Transportowych NIWO - Zrzeszenie Transportu Krajowego i Międzynarodowego BOVAG - Zrzeszenie Przemysłu Motoryzacyjnego www.evo.nl VNSI - Zrzeszenie Przemysłu Stoczniowego BHC - Zrzeszenie Branży Hotelowej i Gastronomicznej Horeca www.vnsi.nl Linki www.fhi.nl www.niwo.nl www.bovag.nl www.kenniscentrumhoreca.nl Inne zrzeszenia, stowarzyszenia i organizacje branżowe można znaleźć na stronach: - Izby Handlowo-Przemysłowej (KvK) – po wpisaniu odpowiedniego sektora: www.kvk.nl/ondernemen/brancheinformatie/branchewijzer; - Answer for Business: www.antwoordvoorbedrijven.nl/brancheorganisaties; - http://www.personenschadeportaal.nl/branches.html b) Izby Handlowo-Przemysłowe (KvK) – wg prowincji: Prowincja Miasto Drenthe Emmen Flevoland Lelystad Flevoland Almere Friesland Leeuwarden Gelderland Arnhem Gelderland Ede Gelderland Apeldoorn Gelderland Nijmegen Gelderland Doetinchem Gelderland Tiel Adres Van Schaikweg 94 7811 KL Het Ravelijn 1 8233 BR Bolderweg 2 1332 AT Telefon e-mail 088-58 51 000 [email protected] 036-524 86 00 [email protected] 036-524 86 00 [email protected] Heliconweg 62 8914 AT 088-585 10 00 [email protected] Kronenburgsingel 525 6831 GM Ampèrestraat 36 6716 BN Christiaan Geurtsweg 8d 7335 JV Van Schaeck Mathonsingel 12 6512 AR Koopmanslaan 3 7005 BK Laan van Westroyen 6 4003 AZ 23 026 353 88 88 [email protected] 088 000 78 88 [email protected] 055 579 61 11 [email protected] 026 353 88 88 [email protected] 026 353 88 88 [email protected] 030 239 66 00 [email protected] Prowincja Miasto Gelderland Harderwijk Groningen Groningen Limburg Venlo Limburg Roermond Limburg SittardGeleen NoordBrabant [Północna Brabancja] NoordBrabant NoordBrabant NoordBrabant NoordBrabant Leonard Springerlaan 15 9727 KB Telefon e-mail 038 455 38 00 [email protected] 088 585 10 00 [email protected] Noorderpoort 21 5916 PJ Steegstraat 5 6041 EA Mercator 3 6135 KW 088 987 62 00 [email protected] 088 987 62 00 [email protected] 088 987 62 00 [email protected] Tilburg Reitseplein 1 5037 AA 013-467 07 07 [email protected] Eindhoven J.F. Kennedylaan 2 5612 AB 040-232 39 11 [email protected] ‘sHertogenbos ch Pettelaarpark 10 5216 PD 040-232 39 11 [email protected] Breda Boxmeer NoordHollan [Holandia Północna] Alkmaar NoordHollan Purmerend NoordHollan NoordHollan NoordHollan NoordHollan Adres Weth. Jansenlaan 1 3844 DG Amsterdam Haarlem Hoofddorp Hilversum Overijssel Zwolle Overijssel Enschede Utrecht Utrecht Mozartlaan 7 4837 EH Raadhuisplein 1 5831 JX 076-564 68 00 [email protected] 040-232 39 11 [email protected] Comeniusstraat 10 1817 MS Waterlandlaan 2236 1441 MP De Ruyterkade 5 1013 AA Naasauplein 4-6 2011 PG Kruisweg 819 2132 NG Marathon 11 1213PG Govert Flinckstraat 1 8021 ET Hengelosestraat 585 7521 AG Kroonstraat 50 3511RC 072 519 57 57 020 531 40 00 020 531 40 00 020 531 40 00 020 531 40 00 036 524 86 00 [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] 038 455 38 00 [email protected] 053 484 98 49 [email protected] 030 239 66 00 24 [email protected] [email protected] Prowincja Miasto Utrecht Amersfoort Utrecht Woerden Zeeland [Zelandia] Middelburg Zeeland Terneuzen Zuid Holland [Holandia Południowa] Zoetermeer Zuid Holland Delft Zuid Holland Rotterdam Zuid Holland Gouda Zuid Holland Den Haag Zuid Holland Leiden Zuid Holland Alphen aan den Rijn Zuid Holland Naaldwijk Zuid Holland Dordrecht Zuid Holland Lisse c) Adres Printerweg 6 3821AD Watermolenlaan 1 3447 GT Buitenruststraat 225 4337ER Schuttershofweg 1 4538AA Dublinstraat 26 2713 HS Telefon e-mail 036 524 86 00 [email protected] 0348 426 911 [email protected] 0118 673 500 [email protected] 0118 673 500 [email protected] 088 588 80 00 [email protected] Phoenixstraat 49 2611 AL Blaak 40 3011 TA Burgemeester van Reenensingel 101 2803 PA Koningskade 30 2596 AA Stationsweg 41 2312 AT R. Wallenbergplein 29 2404 ND Ambachtstraat 10 2671 CN Draai 7, 3311 JJ Haven 3C 2161 KS 088 588 80 00 010 402 77 77 [email protected] 010 402 77 77 [email protected] 088 588 80 00 [email protected] 088 588 80 00 [email protected] 088 588 80 00 [email protected] 088 588 80 00 [email protected] 010 402 77 77 088 588 80 00 Doradcy ds. współpracy międzynarodowej w KvK Doradcy w Izbie Handlowo-Przemysłowej w Amsterdamie: Peter Boonstra [email protected] 020 531 44 39 Fatma Sener [email protected] 020 531 44 39 Sandra Wood [email protected] 020 531 44 39 Doradcy w Izbie Handlowo-Przemysłowej dla Prowincji Brabant: Ad van Abeelen [email protected] 040 232 32 47 Frank Boleij [email protected] 040 232 39 75 Ad Donders [email protected] 040 232 38 22 25 [email protected] [email protected] [email protected] Doradcy w Izbie Handlowo-Przemysłowej dla Prowincji Gelderland: Sandra Visser [email protected] 026 353 89 35 Doradcy w Izbie Handlowo-Przemysłowej dla prowincji Holandia Południowa (Den Haag): Paulien Dirkzwager [email protected] 088 588 80 28 Lee Nah Lim [email protected] 088 588 80 28 André Sterk [email protected] 088 588 80 28 Doradcy w Izbie Handlowo-Przemysłowej dla prowincji Flevoland: Ime Duyfjes [email protected] 036 524 87 48 Hans de Jong [email protected] 036 524 87 49 Hans van der Veen [email protected] 036 524 87 47 Doradcy w Izbie Handlowo-Przemysłowej dla prowincji Limburg (Limburgia): Ardy Assink [email protected] 088 987 64 88 Han Boots [email protected] 088 987 63 10 Victor Guyt [email protected] 088 987 63 53 Joseph Chung [email protected] 088 987 64 87 Jurgen Moors [email protected] 088 987 63 53 Doradcy w Izbie Handlowo-Przemysłowej dla prowincji Utrecht: Judith de Bruijn [email protected] 030 239 66 63 Marcel Hoebink [email protected] 030 239 67 08 Wim Schraverus [email protected] 030 239 66 64 Maryke Otten [email protected] 030 239 66 67 Doradcy w Izbie Handlowo-Przemysłowej dla prowincji Holandia Północna: Evert Jan Schouwstra [email protected] 088 585 12 64 Rikus Stuut [email protected] 088 585 11 59 Han Smidt [email protected] 088 585 10 67 Jeltjo Alssema [email protected] 088 585 11 63 Rob Drenth [email protected] 088 585 10 83 Bauke Kroes [email protected] 088 585 10 64 Doradcy w Izbie Handlowo-Przemysłowej dla Północnozachodniej Holandii (Alkmaar): Jan-Pieter Amse [email protected] 072 519 57 99 D. Mooij-de Swart [email protected] 072 519 57 70 Doradcy w Izbie Handlowo-Przemysłowej dla Wschodniej Holandii: Paula Bouwman [email protected] 055 579 61 36 Esmé Hartman [email protected] 038 455 38 73 Bert Janson [email protected] 055 579 61 16 Freek Kouwe [email protected] 038 455 38 71 Marco Platvoet [email protected] 053 484 97 58 Anne Marie Startman [email protected] 053 484 97 56 26 Doradcy w Izbie Handlowo-Przemysłowej dla Rotterdamu: N. den Hollander [email protected] 010 402 77 87 Cor Bekker [email protected] 010 402 77 23 Herman Hartgers [email protected] 010 402 78 59 Jacob van der Vis [email protected] 010 402 77 17 Doradcy w Izbie Handlowo-Przemysłowj dla Południowozachodniej Holandii: A. Koomans vd Dries [email protected] 0118 673 543 Heleen Martens [email protected] 076 564 68 95 27