Diagnostyka choroby metabolicznej

Transkrypt

Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka
Instytut Matki i Dziecka, Warszawa
Noworodek z wrodzoną wadą metabolizmu
- analiza przypadku klinicznego
Marcin Kalisiak
Kierownik Kliniki: prof. Ewa Helwich
1
NEONATOLOGIA przez przypadki
21-22. październik 2016 WARSZAWA
Plan prezentacji
co to są wrodzone wady metabolizmu (wwm)
opis przypadku klinicznego
diagnostyka i leczenie w ostrym stanie spowodowanym przez wwm
Wrodzone wady metabolizmu (wwm)
wwm należą do chorób rzadkich (rare diseases) definiowanych jako:
- poważne schorzenia,
- o przewlekłym i ciężkim przebiegu,
- najczęściej uwarunkowane genetycznie,
- występują mniej niż 5 przypadków na 10 tysięcy mieszkańców,
- do tej pory zdiagnozowano około 8 tysięcy różnych jednostek chorobowych,
- wiedza na ich temat wciąż jest znikoma, a chorzy na choroby rzadkie mają
trudności z uzyskaniem właściwej diagnozy.
29 lutego ŚWIATOWY DZIEŃ CHORÓB RZADKICH
Wrodzone wady metabolizmu
(inborn errors of metabolism)
- sir Archibald Edward Garrod
- teza „jeden gen, jeden enzym”
- wykład „Inborn Errors of Metabolism” w 1907 roku
- publikacja w Lancet w 1908 roku
„Jeden gen, jeden enzym”
Dawnej teza, dziś oczywistość
Mutacje wywołują zmiany budowy albo ilości syntetyzowanego białka.
Białko to może pełnić w organizmie różne funkcje: enzymatyczne, receptorowe,
transportowe oraz strukturalne.
Niedobór lub brak aktywności danego enzymu lub kompleksu enzymatycznego
wywołuje kumulację substratu, niedobór produktu reakcji,
a czasem uruchomienie alternatywnego szlaku obocznego.
Dlaczego ten przypadek kliniczny
•
•
złożoność problemu diagnostyki,
znaczenie ostatecznego rozpoznania,
•
możliwość badań prenatalnych.
Badania przesiewowe noworodków
1964 - pierwsze badania przesiewowe
w kierunku fenyloketonurii,
1983 - pierwsze badania przesiewowe
w kierunku wrodzonej niedoczynności tarczycy
2002 – wprowadzenie tandemowej
spektrometrii mas do badań przesiewowych
2006 – początek badań przesiewowych
w kierunku mukowiscydozy
Obecnie – badania pilotażowe w kierunku wpn
i deficytu biotynidazy
Badania przesiewowe noworodków
- umożliwiają wykrycie chorób jeszcze w stadium bezobjawowym;
- dają szanse na wczesne wdrożenie leczenia;
- mogą uchronić dziecko przed śmiercią, upośledzeniem umysłowym
lub istotnie złagodzić przebieg choroby, zmniejszyć ludzkie nieszczęście,
zmniejszyć koszty opieki nad chorymi
WRODZONE WADY METABOLIZMU
postępowanie w stanie nagłym
Wrodzone wady metabolizmu - podział wg Prietsch i wsp.:
1. przebiegające z objawami zespołu zatrucia;
2. z obniżoną tolerancją na głodzenie;
3. z zaburzeniami wewnątrzmitochondrialnego tworzenia energii;
4. z zaburzeniami neurotransmisji;
5. z ograniczonymi możliwościami terapeutycznymi w stanach nagłych
dekompensacji metabolicznych.
WWM a stany nagłe u noworodków
Wadę metabolizmu należy uwzględniać, równocześnie z innymi patologiami
(zakażenie, patologia OUN, wada serca)
u wszystkich noworodków z postępującą chorobą,
w szczególności gdy ciąża i porób przebiegały bez powikłań.
Objawy pojawiają się zazwyczaj po okresie względnego zdrowia.
WWM postępowanie w stanie nagłym
 zabezpieczenie podstawowych funkcji życiowych: oddechu i krążenia
 wyrównanie równowagi kwasowo-zasadowej
 zabezpieczenie centralnego dostępu naczyniowego
 zabezpieczenie materiału do badań
WWM postępowanie w stanie nagłym:
diagnostyka – badania podstawowe
elektrolity, glukoza, CRP, CK, Aspat, Alat, kreatynina, mocznik, kwas moczowy
gazometria
układ krzepnięcia
amoniak, mleczany
wykonać badanie ogólne moczu z oceną ciał ketonowych w moczu
POINFORMOWAĆ LABORATORIUM
O ZACHOWANIU POZOSTAŁOŚCI MATERIAŁU
WWM postępowanie w stanie nagłym:
diagnostyka – zabezpieczenie materiału
zabezpieczyć krew na bibule przesiewowej
zabezpieczyć próbkę surowicy/osocza na oznaczenie profilu aminokwasów
zachować mocz z ostrej fazy, do oceny profilu kwasów organicznych (GC/MS)
zachować płyn mózgowo-rdzeniowy
W czasie oczekiwania na wyniki badań kontakt ze specjalistami
w zakresie chorób metabolicznych.
 wstrzymanie podaży: białka, lipidów, galaktozy
 podaż glukozy 7-10mg/kg/min
 utrzymanie glikemii w granicach 100-150mg/dl
 utrzymanie obfitej diurezy z podażą płynów
około 150% dobowego zapotrzebowania
zgon pacjenta
W wypadku nagłej śmierci noworodka niezwykle ważne
jest zabezpieczenie materiału od pacjenta.
Badania post-mortem




surowica i osocze (zamrozić w kilku porcjach)
sucha kropla krwi (na bibule filtracyjnej)
mocz (zamrozić)
żółć (na bibule filtracyjnej)
 izolacja DNA
 hodowla fibroblastów (można pobrać do 24 godzin po śmierci)
 płyn mózgowo-rdzeniowy (zamrozić)
zgon pacjenta
Należy dążyć do ostatecznego wykluczenia lub rozpoznania WWM.
Bez ustalenia ostatecznego rozpoznania nie będzie możliwe udzielenie porady
genetycznej i konsultacji odnośnie możliwości ponownego wystąpienia choroby u
potomstwa.
WNIOSKI
Jedynym sposobem wykrycia wrodzonych wad metabolizmu
jest stałe podejrzewanie ich obecności.
Wadę metabolizmu należy uwzględniać równocześnie z innymi
rozpoznaniami u wszystkich noworodków z niejasną, poważną
i postępującą chorobą.
Błędem jest umiejscawianie na końcu diagnostyki różnicowej.
Jeśli przyczyną ciężkiego stanu noworodka jest wwm,
jedynie wczesne podjęcie leczenia
może zapobiec ciężkim powikłaniom, a nawet zgonowi.
Dziękuję za uwagę !

Diagnostyka choroby metabolicznej

Transkrypt

Podobne dokumenty

1. Uzasadnić, że natężenie zgonów jest funkcją nieujemną. Czy

do pdf

ZAKRES USŁUG ŚWIADCZONYCH W ODDZIALE NEONATOLOGII

Szkoła – notki – 12 września - Interdyscyplinarna Szkoła Zimowa

Wózek rehabilitacyjny dla noworodków

Dzień Edukacji Narodowej - Zespół Szkół w Myszyńcu